ARTIKEL PEMANFAATAN MAGNETIC RESONANCE IMAGING (MRI) SEBAGAI SARANA DIAGNOSA PASIEN Mulyono Notosiswoyo , Susy Suswati
A!st"a#
Ma$n%ti& R%sonan&% I'a$in$ (MRI) aala suatu t%#ni# *%n$$a'!a"an *%na'*an$ tu!u !%"asa"#an *"insi* "%sonansi 'a$n%ti# inti ato' i"o$%n+ T%ni# *%n$$a'!a"an MRI "%lati #o'*l%# #a"%na $a'!a"an yan$ iasil#an t%"$antun$ *aa !anya# *a"a'%t%"+ Alat t%"s%!ut '%'ili#i #%'a'*uan '%'!uat $a'!a"an *oton$an &o"onal, sa$ital, a#sial an o!li# tan*a !anya# '%'ani*ulasi tu!u *asi%n Bila *%'ilian *a"a'%t%"nya t%*at, #ualitas $a'!a"an %til tu!u 'anusia a#an ta'*a# -%las , s%in$$a anato'i an *atolo$i -a"in$an tu!u a*at i%.aluasi s%&a"a t%liti+ /ntu# itu *%"lu i*aa'i al0al yan$ !%"#aitan %n$an *"os%u" t%ni# MRI an tina#an *%ny%la'atan !ila t%"-ai #%aaan a"u"at+ P%nauluan+
M a$n%ti& R%sonan&% I'a$in$ (MRI) $a'!a", an &a"a '%n$atasinya 1 aala suatu alat #%o#t%"an i !ian$ *%ny%la'atan t%"aa* #%aaan *%'%"i#saan ia$nosti# "aiolo$i , yan$ '%n$asil#an "%#a'an $a'!a" *oton$an MRI !ila itin-au a"i ti*%nya *%na'*an$ tu!u 2 o"$an 'anusia %n$an '%n$0 yan$ '%'ili#i #%"an$#a $una#an '%an 'a$n%t !%"#%#uatan anta"a 4,456 %n$an "uan$ yan$ luas 7 8,9 t%sla (8 t%sla : 8444 Gauss) an "%sonansi '%'ili#i #%"an$#a ($ant"y) $%ta"an t%"aa* inti ato' i"o$%n+ 8 s%'*it+ S%an$#an !ila B%!%"a*a a#to" #%l%!ian yan$ i'ili#i0 #%#uatan 'a$n%tnya t%"i"i a"i 1 a+ nya, t%"uta'a #%'a'*uannya '%'!uat *oton$an ( ;i$ Fi%l T%sla ) '%'ili#i #o"onal, sa$ital, a#sial an o!li# tan*a !anya# 8,9 T 1 !+ MRI T%sla s%an$ '%'ani*ulasi *osisi tu!u *asi%n s%in$$a '%'ili#i #%#uatan 4,9 7 T 1 san$at s%suiai untu# ia$nosti# -a"in$an luna#+ (Low Fi%l T%sla) '%'ili#i T%#ni# *%n$$a'!a"an MRI "%lati #o'*l%# T+ S%!ai#nya suatu "u'a #a"%na $a'!a"an yan$ iasil#an t%"$antun$ yan$ '%'ili#i t%sla tin$$i *aa !anya# *a"a'%t%"+ Bila *%'ilian *a"a0
&+ A"t%a# *aa + Tina#an a"u"at+ S%lan-utnya t%"i"i a"i 3 a+ MRI t%"!u#a (o*%n $ant"y) an !+ MRI yan$ !iasa yan$ !%"lo"on$ itin-au a"i MRI T%sla tin$$i #%#uatan i atas 8 7 (M%iu' Fi%l T%sla) &+ MRI T%sla "%na #%#uatan i !awa 4,9 sa#it '%'ili MRI #a"%na alat t%"s%!ut
a*at i$una#an untu# t%ni# '%t%" t%"s%!ut t%*at, #ualitas $a'!a" MRI a*at t%ni# yan$ '%'un$#in#an '%'!%"i#an $a'!a"an %tail tu!u 'anusia *%na'*an$ i!uat ala' %n$an *%"!%aan yan$ #ont"as, s%in$$a anato'i s%in$$a #ita a*at '%'!uat an *atolo$i -a"in$an tu!u a*at i%.aluasi *%na'*an$ yan$ !%".a"iasi ala' s%&a"a t%liti+ sin$#at+ D%n$an !anya#nya /ntu# '%n$asil#an $a'!a"an MRI '%'!uat suatu l%si '%n-ai %n$an #ualitas yan$ o*ti'al s%!a$ai alat ia$0 s*%sii#+ nosti#, 'a#a a"us '%'*%"itun$#an al0al
Fast S&an yaitu suatu 8 $a'!a" i"isan itun$an %ti#, !anya# i"isan wa#tu yan$ san$at .a"iasi $a'!a" '%n-ai l%!i
P%"#%'!an$an MRI+ yan$ !%"#aitan %n$an t%#ni# *%n$$a'!a"an MRI, anta"a lain 3 a+ P%"sia*an *asi%n s%"ta 8<65, F%li= Blo& an Pu"&%ll t%#ni# *%'%"i#saan *asi%n yan$ !ai#, 1 !+ Kont"as !awa inti ato' !%"siat yan$ s%suai %n$an tu-uan *%'%"i#saanya 1 an inti ato' '%'!uat
Paa taun '%n$%'u#a#an t%o"i, s%!a$ai 'a$n%t #%&il,
Puslit!an$ P%'!"antasan P%nya#it Baan Lit!an$#%s Dos%n Polt%##%s >u"usan ATRO
? @olu'% I@ No'o" Taun 446
M%ia Lit!an$ K%s%atan
s*innin$ an *"%&%ssin$+ Da"i asil *%n%'uan 8+G"ai%n #oil , untu# #%ua o"an$ iatas #%'uian lai"la alat Nu&l%a" sa$ittal+ + Ga"i%n #oil Ma$n%ti& R%sonan&% (NMR) S*%&t"o'%t%", yan$ *oton$an #o"onal+ + *%n$$unaannya t%"!atas *aa #i'ia sa-a+ &it"a *oton$an S%t%la l%!i a"i s%*ulu taun Ray'on an !%#%"-a Da'aian !%#%"-a %n$an alat NMR S*%&to'%t%", t%"!%ntu# *oton$an 'a#a *aa taun 8<8 ia '%n$$una#an alat "aio !%"un$si '%'0 t%"s%!ut untu# *%'%"i#saan *asi%n+ Paa taun "aio "%u%nsi s%"ta 8<<, T% /ni.%"sity o Nottin$a' G"ou* #o'*ut%" !%"un$0 '%'*"ou#si $a'!a"an *oton$an &o"onal an *ulsa, '%n$on0 sa$ittal (isa'*in$ *oton$an a#sial) %n$an an '%nyi'0 NMR+ S%lan-utnya #a"%na #%#a!u"an istila Sist%' *%n&%ta0 yan$ i$una#an untu# alat NMR an i !a$ian '%n&%ta# $a'!a" a*a s%!ai#nya NMR il%ta##an, 'a#a atas sa"an '%nyi'*an &it"a+ a"i AMERICAN COLLEGE o RADIO0LOGI (8
#u'*a"an #oil, yaitu 3 '%'!uat &it"a *oton$an , untu# '%'!uat &it"a G"ai%n #oil untu# '%'!uat a#sial + Bila $"ai%n #oil , s%&a"a !%"sa'aan 'a#a a#an o!li#1 &+ Sist%' "%u%nsi !an$#it#an an '%'!%"i#an '%n%t%#si sinyal 1 + Sist%' si untu# '%'!an$#it#an s%#u%ns t"ol s%'ua #o'*on%n alat MRI *an '%'o"i !%!%"a*a &it"a1 %+ #an &it"a, !%"un$sinya untu# *aa il' "on$%nt atau untu#
A*li#asi Klini# P%'%"i#saan M
P%'%"i#saan MRI #a"a#t%"isti# 'o"*olo$i#
(lo#asi, u#u"an, !%ntu#, P"insi* Dasa" MRI #%aaan *atolo$is+
*%"luasan an lain lain a"i Tu-uan t%"s%!ut a*at
i*%"ol% %n$an '%nilai St"u#tu" ato' i"o$%n ala' tu!u 'anusia sala satu atau #o'!inasi $a'!a" *%na'*an$ saat ilua" '%an 'a$n%t '%'*unyai a"a yan$ tu!u a#ial, sa$ittal, #o"onal atau o!li# a&a# an tia# '%'!%ntu# #%s%i'!an$an+ t%"$antun$ *aa l%ta# o"$an an #%'un$#inan K%'uian saat il%ta##an ala' alat MRI *atolo$inya+ Aa*un -%nis *%'%"i#saan MRI ($ant"y), 'a#a ato' ; a#an s%-a-a" %n$an a"a s%suai %n$an o"$an yan$ a#an iliat, 'isalnya 3 '%an 'a$n%t + D%'i#ian -u$a a"a s*innin$ an 8+ P%'%"i#saan #%*ala untu# '%liat #%lainan *"%&%ssin$ a#an s%-a-a" %n$an a"a '%an 'a$0
*aa 3 #%l%n-a" *ituita"y, lo!an$ t%lin$a ala' , n%t+ Saat i!%"i#an "%u%nsi "aio , 'a#a ato' ; "on$$a 'ata , sinus 1 + P%'%"i#saan ota# untu# a#an '%n$a!so"*si %n%"$i a"i "%u%nsi "aio '%n%t%#si 3 st"o#% 2 ina"#, $a'!a"an un$si t%"s%!ut+ A#i!atnya %n$an !%"ta'!anya %n%"$i, ota#, *%na"aan, in%#si1 tu'o", #%lainan ato' ; a#an '%n$ala'i *%'!%lo#an, s%an$#an !awaan, #%lainan *%'!ulu a"a s%*%"ti !%sa"nya *%'!%lo#an a"a, i*%n$a"ui ol% an%u"is'a, an$io'a, *"os%s %$%n%"asi, at"oi1 + !%sa" an la'anya %n%"$i "aio "%u%nsi yan$ P%'%"i#saan tulan$ !%la#an$ untu# '%liat i!%"i#an+ S%wa#tu "aio "%u%nsi i%nti#an *"os%s D%$%n%"asi (;NP), tu'o", in%#si, t"au'a, 'a#a ato' ; a#an s%-a-a" #%'!ali %n$an a"a #%lainan !awaan+ 6+ P%'%"i#saan Mus&ulo0 '%an 'a$n%t + Paa saat #%'!ali inila, ato' ; s#%l%tal untu# o"$an 3 lutut, !au , si#u, a#an '%'an&a"#an %n%"$i yan$ i'ili#inya+ *%"$%lan$an tan$an, *%"$%lan$an #a#i , #a#i , K%'uian %n%"$i yan$ !%"u*a sinyal t%"s%!ut untu# '%n%t%#si "o!%#an tulan$ "awan, t%non, i%t%#si %n$an %t%#to" yan$ #usus an i*%"0 li$a'%n, tu'o", in%#si2a!s%s an lain lain 19+ #uat+ S%lan-utnya #o'*ut%" a#an '%n$ola an P%'%"i#saan A!o'%n untu# '%liat ati , '%"%#onst"u#si &it"a !%"asa"#an sinyal yan$ $in-al, #anton$ an salu"an %'*%u, *a#"%as, i*%"ol% a"i !%"!a$ai i"isan+ li'*a, o"$an $in%#olo$is, *"ostat, !uli0!uli 5+ P%'%"i#saan To"a= untu# '%liat 3 *a"u 7*a"u, Inst"u'%n M R I -antun$+ 6 S%&a"a $a"is !%sa" inst"u'%n MRI t%"i"i a"i3 a+ Sist%' 'a$n%t yan$ !%"un$si '%'!%ntu# %n$an CT '%an 'a$n%t+ A$a" a*at '%n$o*%"asi#an MRI %n$an !ai#, #ita *%"lu '%n$%taui t%ntan$ 3
K%l%!ian MRI Di!anin$#an S&an Aa !%!%"a*a #%l%!ian
MRI i!anin$#an ti*% 'a$n%t, %%# '%an 'a$n%t, 'a$n%t
%n$an *%'%"i#saan CT S&an yaitu 3 8+ MRI l%!i si%lin$ 1 si''in$ &oil a"i *%sawat MRI un$$ul untu# '%n%t%#si !%!%"a*a #%lainan *aa t%"s%!ut 1 !+ Sist%' *%n&it"aan !%"un$si -a"in$an luna# s%*%"ti ota#, su'su' tulan$ s%"ta '%'!%ntu# &it"a yan$ t%"i"i a"i ti$a !ua
M%ia Lit!an$ K%s%atan @olu'% I@ No'o" Taun 446 <
'us#ulos#%l%tal+ + Ma'*u '%'!%"i $a'!a"an o!y%# yan$ a#an %tail anato'i %n$an l%!i -%las+ + Ma'*u #oil yan$ a#an i$una0 '%la#u#an *%'%"i#saan un$sional s%*%"ti 'isalnya untu# *%'%"i#0 *%'%"i#saan iusi, *%"usi an s*%#t"os#o*i &oil, untu# *%'%0 yan$ tia# a*at ila#u#an %n$an CT S&an+ 6+ tulan$ !%la#an$ i$u0 Ma'*u '%'!uat $a'!a"an *oton$an '%lintan$, *a"a'%t%" yan$ t%0 t%$a#, an 'i"in$ tan*a '%"u!a *osisi *asi%n+ 9+ anato'i i*ili *a"a0 MRI tia# '%n$$una#an "aiasi *%n$ion+ an E&o Ti'%
tiu" *asi%n s%suai %n$an i*%"i#sa+ M%'ili -%nis #an untu# *%'%"i#saan, saan #%*ala i$una#an ;%a "i#saan tan$an, #a#i an na#an Su"a&% &oil+ M%'ili *at, 'isalnya untu# &it"a '%t%" yan$ R%*%tition Ti'% *%n%#, s%in$$a *%n&it"aan
-a"in$an %n$an P%natala#sanaan Pasi%n an T%ni# #ons%nt"asi i"o$%n tin$$i a#an !%"wa"na ita'+ P%'%"i#saan /ntu# &it"a *atolo$is i*ili *a"a'%t%" yan$ Paa *%'%"i#saan MRI *%"lu i*%"ati#an Ti'% *an-an$, s%in$$a !awa alat0alat s%*%"ti ta!un$ o#si$%n, alat &ai"an s%"%!"o s*inalis "%susistasi, #u"si "oa, ll yan$ !%"siat %"o0 tin$$i a#an ta'*a# 'a$n%ti# tia# !ol% i!awa #% "uan$ MRI+ #ont"as &it"a anta"a, i*ili /ntu# #%s%la'atan, *asi%n ia"us#an '%'a0 "%*%tition *an-an$ an ti'% #ai !a-u *%'%"i#saan an '%nan$$al#an !%na0 $a'!a"an -a"in$an %n$an !%na %"o'a$n%ti#, s%*%"ti 3 -a' tan$an, #un&i, a#an ta'*a# !%"wa"na *%"iasan -%*it "a'!ut, $i$i *alsu an lainnya+ S&"%%nin$ an *%'!%"ian ino"'asi #%*aa asil $a'!a" yan$ *asi%n ila#u#an %n$an &a"a '%wawan&a"ai &%nt%" 'a$n%t (lan *asi%n, untu# '%n$%taui a*a#a aa s%suatu &oil an !a$ian tu!u yan$ '%'!aaya#an *asi%n !ila ila#u#an 'un$#in #% &%nt%" *%'%"i#saan MRI, 'isalnya3 *asi%n '%n$$una#an MRI #%*ala, *usat alat *a&u -antun$, lo$a' ala' tu!u *asi%n s%*%"ti I/D, s%ni *alsu, n%u"osti'ulato", an !a$ian tu!u i!uat #li* anu"is'a s%"%!"al, an lain0lain+ *%n$a'atan), %n$an T"ans%" *asi%n '%nu-u "uan$an MRI, an -a"a# anta" i"isan #ususnya *asi%n yan$ tia# a*at !%"-alan (non t%"t%ntu+ Ini '%"u*a#an a'!ulato"y) l%!i #o'*l%#s i!anin$#an *%'%0
R%*%tition Ti'% an E&o 'isalnya untu# $a'!a"an %n$an #ons%nt"asi i"o$%n !%"wa"na *uti+ /ntu# *a"a'%t%" yan$ ti'% %&o *%n%# s%in$$a #ons%nt"asi i"o$%n tin$$i a!u0a!u+ 9 /ntu# '%na*at#an o*ti'al, *%"lu *%n%ntuan 'a"#in$ *ati%nt) s%in$$a yan$ ia'ati a"us s%%#at 'a$n%t, 'isalnya *%'%"i#saan 'a$n%t *aa iun$+ /ntu# '%n%ntu#an S&an S&out (*anuan *a"a'%t%", #%t%!alan i"isan s%"ta o"'at $a'!a"an $a'!a"an i'%nsi a"i
s%-u'la sina" yan$ "i#saan i'a$in$ lainnya+ ;al ini #a"%na '%an t%"$a'!a" s&an s&out *aa 'a$n%t *%sawat MRI s%lalu ala' #%aaan Hon *%n$a'atan0 *%n$0 s%in$$a s%tia* saat a*at t%"-ai "%si#o #%&%0 %n$an #%!utuan+ la#aan, i'ana !%na0!%na %"o'a$n%ti# a*at '%n$$una#an #on0 t%"ta"i# an #%'un$#inan '%n$%nai *asi%n atau #asus0#asus t%"t%ntu sa-a + *%"sonil lainnya+ Sala satu u*aya untu# '%n$0 untu# *%'%"i#saan MRI atasi al t%"s%!ut, '%-a *%'%"i#saan MRI i!uat isunti#an int"a 'o!il%, %n$an tu-uan 3 *asi%n a*at i*ina#an #$ !%"at !aan+ #% '%-a MRI i lua" "uan$ *%'%"i#saan an a0 *at s%$%"a i!awa #% lua" "uan$an MRI !ila M%n$atasinya t%"-ai al0al %'%"$%nsi+ S%lain itu '%-a &a0 #%salaan yan$ t%"-ai an$an *%'%"i#saan *%"lu is%ia#an, a$a" a*at -%nisnya a*at '%'*%"&%*at *%nan$anan *asi%n !%"i#utnya s%0 $%o'%t"i#, #%salaan !%lu' *%'%"i#saan *asi%n s%!%lu'nya s%l%sai+ *%n$u#u"an att%nuasi+ /*aya untu# #%nya'anan *asi%n i!%"i#an, anta0 *%ny%!a!nya t%"i"i a"i 3 "a lain %n$an *%n$$unaan Ea"*lu$s !a$i *asi%n ol% *%"$%"a#an untu# '%n$u"an$i #%!isin$an, *%n$$unaan -antun$ $%"a#an *%"0 *%nyan$$a lutut 2 tun$#ai , *%'!%"ian s%li'ut &ai"an &%"%!"os*inal, !a$i *asi%n, *%'!%"ian tutu* #%*ala + tia# *%"ioi# s%*%"ti /ntu# *%"sia*an *%la#sanaan *%'%"i#saan an lain0lain+ !+ *%"lu ila#u#an !%!%"a*a al !%"i#ut+ 9 P%"sia*an *%"u!aan #i'ia an &onsol% yaitu '%'*"o$"a' i%ntitas *asi%n s%0 *%"ti na'a, usia an lain0lain, '%n$atu" *osisi
84 No'o" Taun 446
t%la is%"a*+ S%t%la T@ 'onito", 'a#a i!uat a'atan !%"i#utnya s%suai P%'%"i#saan MRI yan$ t"as '%ia, anya *aa Sala satu #ont"as '%ia aala Gaoliniu' DTPA yan$ .%na %n$an osis 4,4 'l 2
A"t%a# *aa MRI an /*aya A"t%a# aala *aa $a'!a" yan$ '%nu"ut t%"i"i a"i 3 #%salaan al$o"it'a, #%salaan S%an$#an '%nu"ut a+ A"t%a# yan$ is%!a!#an *ysiolo$i, #a"%na $%"a#an naasan, $%"a#an a"a an $%"a#an yan$ t%"-ai s%&a"a $%"a#an '%n%lan, !%"#%i* A"t%a# yan$ t%"-ai #a"%na
M%ia Lit!an$ K%s%atan @olu'% I@
G!+5 P%sawat MRI !%s%"ta M%-a P%'%"i#saannya+
G!++ Ga'!a" Alat untu# (;%a&oil) P%'%"i#saan E=t"%'itas
G!+? Ga'!a" Alat untu# P%'%"i#saan K%*ala
Conto Ga'!a"an yan$ Diasil#an a"i P%'%"i#saan Pasi%n %n$an P%sawat MRI
M%ia Lit!an$ K%s%atan @olu'% I@ No'o" Taun 446 88
G!+ 8+ Ga'!a"an Ota#
G!++ Ga'!a"an K%*ala an L%%"
G!++ Ga'!a"an Mus#ulos#%l%tal
G!+6+ Tulan$ !%la#an$
G! 9+ Ron$$a a!o'%n
G!+5 P%'!ulu a"a
G!+ + Tu'o" ;%*a"2 ati
8 Taun 446
M%ia Lit!an$ K%s%atan @olu'% I@ No'o"
*%n$a"u 'a$n%t+ &+ A"t%a# yan$ t%"-ai untu# ana# #%&il #a"%na l%ta# $a'!a"an tia# *aa t%'*at yan$ #%lua"$anya yan$ s%a"usnya+ + A"t%a&t yan$ t%"-ai a#i!at a"i *%'%"i#saan+ ata *aa $a'!a"an yan$ tia# l%n$#a*+ + A"t%a# sist%' *%na'*ilan yan$ t%"-ai 'isalnya #a"%na *%"u!aan !%ntu# $a'!a"an a#i!at a#to" #%sala0
S%la'a *%'%"i#saan MRI atau !ayi, s%!ai#nya aa '%nun$$u i ala' "uan$
K%si'*ulan P%'anatan MRI untu#
'%'%"i#sa !a0 an $%o'%t"i, #%!o&o"an a"i ta!i"
"aio0 $ian ala' tu!u san$at
%%#ti #a"%na '%'i0 "%u%ns+5 li#i #%'a'*uan '%'!uat &it"a *oton$an #o"o0 A#i!at aanya a"t%a# 7 a"t%a# t%"s%!ut nal, sa$ital, a#sial tan*a !anya# '%'ani*ulasi *aa $a'!a"an a#an ta'*a# 3 $a'!a"an #a!u", tu!u *asi%n an ia$nosa a*at it%$a##an t%"-ai #%salaan $%o'%t"i, tia# aa $a'!a"an, %n$an l%!i %tail an a#u"at+ $a'!a"an tia# !%"si, t%"a*at $a"is7$a"is P%sawat MRI '%n$$una#an %%# '%an i!awa $a'!a"an, $a'!a"an !%"$a"is $a"is 'a$n%t ala' '%'!uat &it"a *oton$an tu!u, 'i"in$, $a'!a"an tia# !%"atu"an+ s%in$$a tia# '%ni'!ul#an %%# "aiasi *%n$ion /*aya untu# '%n$atasi a"t%a# *aa s%*%"ti *%n$$unaan *%sawat sina" + $a'!a"an MRI, anta"a lain ila#u#an %n$an Ga'!a"an yan$ iasil#an ol% *%sawat &a"a 3 wa#tu *%'ot"%tan i!uat s%&%*at 'un$#in MRI t%"$antun$ *aa #%t%*atan *%'ilian '%'%"i#sa #%utuan ta!i" *%linun$ "aio "%0 *a"a'%t%"nya+ Dala' *%n$o*%"asiannya a*at u%nsi, '%nan$$al#an !%na0!%na yan$ !%"siat t%"-ai #%&%la#aan yan$ !isa '%'!aaya#an *a0 %""o'a$n%ti& !ila '%'un$#in#an, *%"lu #%"-a si%n, *%tu$as s%"ta lin$#un$annya+ M%n$in$at sa'a yan$ !ai# %n$an *asi%n+ !iaya *%'%"i#saan MRI !a$i s%o"an$ *asi%n Tina#an yan$ P%"lu Dila#u#an Bila T%"-ai sa'*in$nya, ( t%"uta'a K%&%la#aan
&u#u* 'aal an %%# %%# lat%nnya) yan$ !%lu'
i#%taui 'a#a *%"lu *%"ti'!an$an yan$ 'atan$ s%!%lu' *asi%n Aa !%!%"a*a al yan$ *%"lu i*%"ati#an ala' #aitannya %n$an #%&%la#aan s%la'a ila#u#an untu# '%n$%0 *%'%"i#saan MRI+ Bila t%"-ai #%aaan $awat sa'*in$ !a$i *asi%n, *aa *asi%n, s%$%"a '%n$%nti#an *%'%"i#saan (t%"uta'a %%# %n$an '%n%#an to'!ol ABORT, *asi%n s%$%"a '%an 'a$n%t0 i#%lua"#an a"i *%sawat MRI %n$an '%na"i# tina#an *%&%$aan '%-a *%'%"i#saan an s%$%"a !%"i#an *%"to0 MRI+ lon$an an a*a!ila tina#an s%lan-utnya '%'%"0 lu#an alat '%is yan$ !%"siat %""o'a$n%ti# a"us ila#u#an i lua" "uan$ *%'%"i#saan + R%sonan&% S%anainya t%"-ai #%!o&o"an ;%liu', yan$ Co'*any+ itanai %n$an !unyi ala"' a"i s%nso" o=i$%n, t%#anla EMERGENC SJITC; an s%$%"a ;isto"i&al '%'!awa *asi%n #% lua" "uan$ *%'%"i#saan N%u"o"aiolo$i&al+ s%"ta !u#a *intu "uan$ *%'%"i#saan a$a" t%"-ai P"in&i*l%s o *%"tu#a"an ua"a, #a"%na *aa saat itu "uan$ Ino"'ation S%".i&% *%'%"i#saan #%#u"an$an o#si$%n+ A*a!ila t%"-ai *%'aa'an (u%n&in$), El+ Clini&al yaitu ilan$nya siat '%an 'a$n%t yan$ #uat I'a$in$+ JB+ *aa $%nt"y (!a$ian a"i *%sawat MRI) s%&a"a 8<<4+ ti!a0ti!a, tina#an yan$ *%"lu ila#u#an !u#a T%#ni# P%n$$a'0 *intu "uan$an l%!a"0 l%!a" a$a" t%"-ai *%"tu#a"an isa'*ai#an ua"a an *asi%n s%$%"a i !awa #%lua" D%*#%s + "uan$an *%'%"i#saan+ ;al *%"lu ila#u#an #a"%na u%n&in$ '%ny%!a!#an t%"-ainya A"tia&ts in Clini&al *%n$ua*an %liu', s%in$$a "uan$ *%'%"i#saan Asso&iation o MRI t%"&%'a" $as ;%liu'+ T%&nolo$ists, To#yo 846+
i#i"i' untu# *%'%"i#aan MRI+ P%n%litian *%"lu taui aa 2 tia#nya %%# *%tu$as 'au*un lin$#un$annya lat%nnya ), '%n$in$at #%#uatan nya &u#u* tin$$i+ P%"lu #%&%la#aan ala' *%'%"i#saan
K%*usta#aan 8+ Sta"#, Da.i D+ Ma$n%ti& I'a$in$+ T% C@ Mos!y
+
To"onto, 8
+
Ba""y R+ F"i%'an, %t al+ MRI+ M& G"aw ;ill
6
Co'*any, N%w o"# , 8
9+
Susy Suswaty, P"os%u"% !a"an MRI, Ma#ala yan$ *aa P%latian Dos%n APRO
5+
>a#a"ta , 8<<+ Tosia#i Miya&i, MRI+ >ou"nal o T% >a*an Raiolo$i&al >a*an, 8<
M%ia Lit!an$ K%s%atan @olu'% I@ No'o" Taun 446 8
