ARDURATU ZERTAZ ARDURATU (IZAN. Kontuz, ez da ZER) Me preocupo de algo: umeAZ, orretAZ, tort!la" eg!teAZ#) ATERA $ENETIK ATERA% $UTAN &ARRI (N'R!ntran!t!*o eta N'R N'RK) 'NIK ATERA%+!z!a al+atu AURRE EIN-AURRERA EIN-AURRERA acer /rente a algo o algu!en→ N'RI AURRE EIN 0Nor Nor! Nor"1 AURRERA EIN 0Nor nor"1 A*anzar AURREA ARTU-AURRERATU Aurrea artu (Nor nor! nor") (artu: zer)
Aurreratu (Nor nor") AURTU
Agurtu N'R N'RK A$2ERTU-NEKATU ZERTAZ-ZERTAN A$2ERTU-NEKATU: +! "auetan !zan Zertan: T(Z)EN A$2ERTU-NEKATU 3ARRE EIN N!RI eg!n d!date +arre. arI eg!n d!date +arre 3EIRATU 3eg!ETARA 3eg!ETARA +eg!ratu d!t (Au4!l!ar en !ngular. !ngular. No a5 o+6eto) →Me a m!rado a lo o6o 3eg!AK +eg!ratu d!z"!t. (Au4!l!ar en plural. El o+6eto on lo o6o) →Me a m!rado lo o6o 3EIRATU (Nor Nor! Nor") →Nori begira: 7uando aparece la perona: 8!rg!n!aRI +eg!ratu d!ot. Na!"ar!r! +. d!ot 3EIRA 3EIRATU (Nor Nor")9e!oTIK +eg!ratu nuen. 'rr!AN +eg!ratu"o dut M!rar: nor nor! nor"-Za!ndu: nor nor"-7u!date: nor 7u!date: N'R (3eg!ra za!tez) 3eg!ra !tzazu umea" (cu!da lo n!;o) 3EAR IZAN -3EARTU -3EARTU $on do *er+o con !gn! Zertara> Argaz"!a Argaz"!a" " !"utera. E un +lo=ue por eo el o+6eto e en !ngular. !ngular. Eto e !m!lar a lo =ue ocurre con la nomnal!zac!?n 5 el *er+o gutatu. !+uruaK !ra"urtzea gutatzen za!t. (No za!z"!t) Zer> !+urua" !ra"urtzea. E un +lo=ue 3IDAIATU 3!da!atu N'R N'RK 3'RR'KATU 3'RR'KATU: IZAN
3'RR'KATU EIN: UKAN 3UTZATU 3ultzatu N'R N'RK DAMUTU Arrepent!re: !ntran!t!*o. ZERTAZ DAMUTU DEITU-DEI EIN De!tu ante era DEI EIN 5 por eo aora e ua con N'R N'RI N'RK (eg!n era el *er+o 5 de! era el nor-zer) Tam+!en e puede uar con UKAN (depende de la reg!?n) $u!ltza!leEI de!tu DEITU: nor nor". DEI EIN:nor nor! no" EIN El *er+o eg!n !empre *a con UKAN IM2ER$'NAAK EIN ADITZEKIN 3ETI UKAN (Eg!n da →ez!nez"oa da. $e a eco) EIN DUTE →ondo dago INTEN$I@I7AD'R EIN TAM3IEN $IR8E 2ARA INTEN$I@I7AR. Indartzen duenean, ez dau"a entzur!". En eo cao el au4!l!ar e el =ue le correponda al *er+o =ue !nten! EIN #ARENA (UKAN) 3AT EIN: Deno" adoz gauza +at eg!n (como @uenteo*e6una, todo a una). El"artu E2'A EIN% z!ur nago (me 6ugarBa el cuello, apotarBa) ATZERA EIN: Ecare atra (Atzera eg!n zuten) N'RI-ZERI UK' EIN (nor nor! nor"): !ltzear! u"o eg!n z!on K'$K EIN: T4a"urra" "o" eg!n d!t-T4a"urra" M!"el au!"! du E'N Egon geld!tauna ad!erazten du. Izan (etar) ez du ad!erazten geld!tauna CEuropa !zan zenean (cuando etu*o en Europa) CTele/onoz: or al da 2ep!ta> Et 2ep!ta allB> EKARRI $e puede poner N'RENTZAT: El"arrentzat opar!a". El"arrentza"o opar!a" (e pone K' por=ue et el nom+re detr. Am+o !gn!
T(Z)EARI EKIN (N'R N'RI N'RK) %T(Z)EN A$I (N'R) Eg!TEARI e"!ten d!ote% eg!TEN a! d!ra EKAR 8!rg!n!aREKIN el"artu na!z EMAN Dar o paar ZERTAN 0Nor nor"1 au ooa ameteTAN eman dut N'R N'RI N'RK ADITZERA EMAN%6a"!naraz! (acer a+er) AM'RE EMAN%et! (rend!re) EMAN%IRUDI: N'AK'AK: Apergarr!a" ematen dute. Apergarr!a d!rud! edanARI, negarARI eman z!on ERAIN CMUITU: nor nor! nor" CKATETU: nor nor": Uoldea" "alte and!a" erag!n d!tu C!nFuenc!a ERANTZUN Normalean N'R N'RI N'RK ERA$' Nor Nor! Nor" (+et!) N!" zur! erao d!tut ERRE2ARATU-@I&ATU Erreparatu% <6atu. CZERI ERRE2ARATU 0N'R N'RI N'RK1 Zer! erreparetzen d!ote g!zone"> !zone" !purd!ARI erreparatzen d!ote. Mut!l orrI erreparatu d!ot. CZERTAN @I&ATU 0N'R1 Ema"umea" e"uETAN <6atzen d!ra Kartel orreTAN <6atu na!z E$AN Ean e un *er+o =ue t!ene tr!"oa. No e ua 0Eaten ar! da1. El tr!n"oa del ean co!nc!de con el nor" nor! nor D!ot, d!ozu, d!o, d!ogu, d!ozue, d!ote 2or eo e d!ce: D!otenez, # (D!cen,#) EUT$I Eut!: N'R N'RI N'RK @ATA IZAN
@alta za!o%/alta du (eana!aren alde!") "orr!"alar!ARI /alta za!o%"orr!"alar!a" /alta du @ATAN 0Nor nor!1 @altan za!tut: te eco en /alta 'N3IDATU T(Z)ERA 'N3IDATU (N'R N'RK) ''RA EKARRI acer recordar. E !non!mo a gogoraraz! ''RATU-'R'ITU IZAN: T(Z)EAZ (((2el!"ulaZ ez na!z gogoratzen. Et4eAZ gogoratzen na!z. N! or! eg!TEAZ gogoratu na!z))) UKAN: T(Z)EA (((2el!"ula ez dut gogoratzen. Et4eA gogoratzen dut. N!" or! eg!TEA gogoratu dut))) ''AN UKAN (ogoan dut) 'RR'T' IZAN-'RR'TATU Nor nor" U$TATU, E$KIATU $on *er+o =ue *an con u"an por=ue proceden del catellano Ez dute gutu"o !zan (nor nor") utatu (nor nor!) ARTU TZAT ARTU→tomar algo por (a/rod!!a"oTZAT ARTU) 3EITAN ARTU: N'R N'RK: tener manBa (3eg!tan N'A da) AIN(TZAK')TZAT ARTU%K'NTUAN ARTU :N'R N'RK EARAZI acer llegar algo a algu!en: N'R N'RI N'RK EDU EDU 0Nor nor! nor"1% u6etar, agarrar EDU 0Nor nor! nor"1% p!car eldu 0Nor1 llegar UR3IDU ur+!ldu 0!zan1→e a acercado ur+!ldu 0Nor nor!1 → $e me-te-le-no-o-le a acercado No e puede uar con 0Nor nor"1 (ur+!ldu ga!tu et mal) IRAKAT$I N'R N'RI N'RK IRAUN Ez da e4!t!tzen !raundu (KontuzG) IrauTEN-Iraun'
Zen+at !raun du pel!"ula"> Zen+at !raun dute pel!"ula"> Ez!n da plurala era+!l!, +et! !ngularrean. N'R N'RK Irauten zuten: dura+an Ar!"eta +at amaTZEAK +! ordu !raun du IRITZI DERITZ': der!tzot, der!tzozu, der!tzo, der!tzogu, der!tzozue, der!tzote Eanda"o guzt!ARI ondo der!tzogu N'R N'RI N'RK T(Z)EARI Zer+a!te" droga legeztaTZEARI: +!dega+e"er!a der!tzo-+!dez"oa ez dela der!tzo IRUDI Ide!a 'RREK ez d!rud! (N'RK) IZENA EMAN N!" !zena eman dut later"eta +atEAN ( ← T4u"unagoa) N! later"eta +atEAN apuntatu na!z. IZENDATU Izendatu N'R N'RK IZAN Tre !gn! A =uH te ded!ca> &ardun≈ar! (&arduera: act!*!dad) &ARRAIKI N'R N'RI eengoARI darra!o +!garrenaØ &ARRAITU-$EUITU $!empre u"an: A!ta" ondo eg!tzen du 2eregu!r a algu!en: &arra!tu (Nor Nor! Nor") 2ertona opetue! 6arra!tzen d!ete $egu!r el cam!no: +!deARI 6arra!tu (Nor Nor! Nor") eenengoARI 6arra!tzen d!o +!garrenAK t(z)en 6ardun-t(z)en 6arra!tu (nor nor") &'A$TU-&'KATU Zertan 6olatu: @ut+oleAN 6olatu &oatu e re
ADARRA &' (tomar el pelo): N'R N'RI N'RK 3EIZ &' (ecar el o6o): N'R N'RK ($ar! +at +eg!z 6o du: a ecado el o6o a un prem!o) 3EIA 3'TA (ecar el o6o): N'R N'RI N'RK (+eg!a ZER-nor da) TZAT &': penar =ue e, tomar por# KA$U-&ARAM'NIK EIN 7on lo do *er+o e po!+le: Nor Nor" ("au edo 6aramon!" →nor) Nor Nor! Nor" ("au edo 6aramon!" →nor, eta pertona +at! →Nor!) KATETU ZER KATETU (UKAN): urra "altetzen du KEZKATU ZERTAN KEZKATU (IZAN laguntza!lea) Azter"eta" eg!n +ear !zateAZ "ez"atzen na!z Azter"eta" eg!n +ear !zateAK "ez"atzen nau ana eta et4e+!z!tza d!ra gaztea" ge!en "ez"atzen d!tuzten ga!a" Kez"atuta nago orre" "ez"atzen nau K'$TA-K'$TATU eta 3AI' Kota eta "otatu +et! Intran!t!*o: "otatzen DA edo "otatzen ZAIT E me6or emplear +al!o =ue "otatu 3AI' IZAN UKAN N'R N'RI: an or! eg!tea "otatu za!t N'R: au eg!tea "otatzen da K'N2'NDU IZAN (entre perona, lle*are +!en, arreglarela UKAN (gauza +at) K'NTURATU Zertan "onturatu !zan orretaz "onturatu-enteratu-oartu (!ntran!t!*o) Atea !re"!ta dagoela "onturatu na!z AUNDU Ar!"eta" eg!TEN laguntzen d!zut (Nor Nor! Nor") agundu: nor nor"- nor nor! nor" (A5udar o acompa;ar +erd!n da) AUN EIN: nor nor! nor" E2'RATU E"er t4arre"oa" zareteA leporatu (nor nor! nor") acer repona+le 'TUTA N'RI-ZERI 'TUTA: !raganARI 'TUTA
MEATATU-MEATU EIN Meat4atu: nor nor" Meat4a eg!n: nor nor! nor" MIN EIN-MINDU MIN EIN: da;o /B!co: lo zapato me an eco da;o 0Nor Nor"1 MINDU: da;o de ent!m!ento: 0Nor Nor"1 M!ndu nauzu MINTZATU Ete *er+o e !ntran!t!*o: m!ntzatzen gara (A d!/erenc!a de !tz eg!n =ue e tran!t*o) M'ZK'RTU Algu!en e em+orraca: N'R Em+orracar a algu!en: N'R N'RK NAI IZAN 3ald!ntzetan onartuta daude: NAI-NAIK'-NAI IZAN' NAU$ITU N'R N'RI: Da*!d ol!at! nagu!tu z!tza!on% Da*!de" ol!at menperatu-ga!nd!tu zuen '$2ATU Moz"ortuZ opatzen dute 2IZTU $ua p!ztu zen 6atet4ean N' $E DI7E A$J &atet4e +ate" ua ARTU ZUEN (e !ncend!o) 2!ztu u6eto +ear du 2'ZTU N'R→ AATIK 2'ZTU (2ozten na!z zu ondo !"uteAATIK N'R N'RI→ I"uten za!tudanean +!otza poten za!t N'R N'RK → T4o"olatea 6atea" pozten nau N'R N'RI N'RK9 Zu" n!r! eguna pozten d!dazu T'2' EIN -T'2ATU N'REKIN T'2' EIN (N'R N'RK) →8!rg!n!aREKIN T'2' EIN dut (topo o+6etua da) (8!rg!n!are"!n topatu na!z: ga!z"!) N'R T'2ATU (N'R N'RK) →8!rg!n!a T'2ATU dut 2A$ATU DEN3'RA 2A$A→UKAN
Atzo /eta oo ondo paatu nuen
EKUA→IZAN
maa!aren ga!nean paatu na!z $ENTITU
a!z"! ent!tzen na!z (N'A !zan) Tent!oA ent!ztzen dut (ZER u"an) ZAIN - ITZAR'N 0Itaron1 e ua con perona. 2ara lo dem cao e ua ZAIN E'N N'REN ZAIN> A!zpaREN ZAIN nago. Eto5, e etado eperando: N'REN ZAIN E'N Itaroten ar! na!z→EZ DA ERA3ITZEN
CZAIN Amaren za!n nago. (((N' e d!ce Ama !tzaroten ar! na!z))) Zure za!n nago. Zure za!n egoten na!z egunero. !ru ordu egon n!ntzen zure za!n CITAR'N Zur! !t4arongo d!zut. ero !t4arongo d!zut "alean It4aron puede !r con N'R N'RK o con N'R N'RI N'RK 'rdu erd! daramat zur! !t4aroten Ag!ntera: It4aron p!4"a +atEAN (((N' e d!ce: !t4aron p!4"a +at: !gn!
Umear! +araz"! guzt!a" 6anARAZI"o d!z"!ot (le arH comer) $!non!mo: 6atera +eartu"o Umear! +araz"! guzt!a" 6anARAZten d!z"!ot (le ago comer) 3! z!gor +eteARAZI (acer cumpl!r do cat!go) 7on lo *er+o /ormado por IZENAEIN no e ua araz! !no ERAIN pero el !gn!
