Aigiajmjcgtis oàsjais hc m`gtcgjmjcgti, hc fis chjljajis y sus rcajgtis4 _cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his _CLC_CGAJ@Q FCEJQF@XJ\@Q
XCM@
1
_c`f Hcarcti 108/?>><, hc 05 hc m`rzi, pir cf quc sc `pruco` cf Añhjei Xêagjai hc f` Chjlja`ajñg, auy` ôftjm` mihjlja`ajñg sc b` prihuajhi pir Irhcg LIM/322/?>05, hc 03 hc dugji, pir f` quc sc mihjlja`g cf Hiaumcgti Oàsjai HO-BC HO-B C "@birri hc cgcreí`" y cf Hiaumcgti Oàsjai HO-BQ "Q`fuorjh`h", hcf Añhjei Xêagjai hc f` Chjlja`ajñg, `prio`hi pir _c`f Hcarcti 108/?>><, hc 05 hc m`rzi
IODCXJ\IQ @g`fjz`r fis hjstjgtis tjpis hc rcvcstjmjcgtis rcvcstjmjcgtis quc pihcmis cgaigtr`r cg ug chjljaji Aigiacr cf m`gtcgjmjcgti quc rcqujcrcg f`s pjgtur`s y f`s pcqucð`s rcp`r`ajigcs ` rc`fjz`r Cx`mjg`r fis hjstjgtis tjpis hc p`vjmcgtis quc pihcmis cgaigtr`r cg chjljajis pôofjais Hctcrmjg`r fis ab`p`his quc sc cgaucgtr`g hc m`gcr` b`ojtu`f cg fis chjljajis pôofjais
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
0. AIGIAJMJCGXIQ OÀQJAIQ HC M@GXCGJMJCGXI, HC FIQ CHJLJAJIQ Z QSQ _CAJGXIQ4 _C\CQXJMJCGXIQ, ^JGXS_@Q, ^@\JMCGXIQ Z AB@^@HIQ 0.0 _cvcstjmjcgtis @. Aigacpti Qc cgtjcghc pir rcvcstjmjcgti tihi aigdugti hc cfcmcgtis supcrljaj`fcs quc sc `pfja`g siorc ug p`r`mcgti aigstruatjvi, vcrtja`f; birjzigt`f; cxtcrjir; jgtcrjir, aig cf ljg hc mcdir`r `feug`s hc sus pripjch`hcs.
O. Lugajigcs F`s lugajigcs hc fis rcvcstjmjcgtis aigsjstcg cg4 - Mihjlja`r a`r`atcrístja`s lísja`s4 sc prctcghc `umcgt`r f` rcsjstcgaj` mcaàgja` hcf p`r`mcgti hc `ercsjigcs cg ecgcr`f, `sí aimi mcdir`r sus aighjajigcs hc jmpcrmc`ojfjh`h y su rcsjstcgaj` `f lucei. - Mihjlja`r a`r`atcrístja`s cstêtja`s4 sc `pfja` highc sc prctcghc iauft`r hclcatis pripjis hc f` aigstruaajñg hcf p`r`mcgti. Ilrcac pisjojfjh`hcs hjstjgt`s hc jmprjmjr tcxtur`s, pf`gjajh`h, aifircs, cta.
A. Af`scs Fis rcvcstjmjcgtis sc af`sjlja`g sceôg cf priachjmjcgti hc cdcauajñg4 - _cvcstjmjcgtis aigtjguis4 sc prcscgt`g cg lirm` hc p`st` lfujh` i lfujhjlja`h` aimi mirtcris y csa`yif`s, quc sc `pfja`g hjrcat`mcgtc siorc cf p`r`mcgti ` rcvcstjr, `yuh`ghi ` su aigsifjh`ajñg. - _cvcstjmjcgtis hjsaigtjguis4 lirm`his pir pf`a`s, o`fhis`s o`fhis`s i fis`s hc m`tcrj`fcs g`tur`fcs i `rtjljaj`fcs. Qc ljd`g ` fis p`r`mcgtis pir sjstcm` hc `e`rrc i ` tr`vês hc `gaf`dcs. Qceôg f` Girm` Xcagifñeja` hc f` Chjlja`ajñg hc rcvcstjmjcgtis4
03<
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
_C\CQXJMJCGXIQ HC ^@_@MCGXIQ
_C\CQXJMJCGXIQ HC QSCFIQ Z CQA@FC_@Q
@fja`t`his Ab`p`his Cglisa`his
_cvcstjmjcgti hc `zufcdis
Lfcxjofcs
_cvcstjmjcgti jgtcrjircs aig p`pcfcs, pfàstjais, mjarim`hcr`s, mjariairabis…
Eu`rgcajhis y cgfuajhis Fjecris
_cvcstjmjcgtis aigtjguis, aig p`st` hc ycsi, p`rchcs y tcabis, jgtcrjircs
^jgtur`s
_cvcstjmjcgti aigtjgui p`r` cstruatur`s, a`rpjgtcrí`, acrr`dcrí`
_cviais
_cvcstjmjcgti aigtjgui aig mirtcri acmcgti, a`f i hc rcsjg`s sjgtêtja`s
Xcdjhis
_cvcstjmjcgtis aigtjguis aig m`tcrj`fcs tcxtjfcs4 miquct`s…
Aigtjgu`s
_cvcstjmjcgtis jgtcrjircs y cxtcrjircs, cdcaut`his cg ior` lirm`his pir a`p` hc birmjeñg cg m`s`.
Lfcxjofcs
_cvcstjmjcgti hc sucfis y csa`fcr`s cg jgtcrjircs. Fisct`s, o`fhis`s y riffis hc miquct`s, fjgñfci, ^.\.A, eim`, cta.
^jcz`s ríejh`s
_cvcstjmjcgtis hc sucfis y csa`fcr`s cg aig pjchr`s, acràmja`, acmcgti, tcrr`zi, birmjeñg, m`hcr`, ab`p`, cta.
Qifcr`s
Birmjeñg cg m`s` p`r` auorjr tcrrcgi g`tur`f, auy` supcrlajc cxtcrjir cst`rà prcp`r`h` p`r` rcajojr ug `a`o`hi.
Aigtjgu`s
Lirm`ajñg hc tcabis suspcghjhis sjg dugt`s `p`rcgtcs, cg jgtcrjircs.
_C\CQXJMJCGXIQ HC ^f`a`s QSCFIQ
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgti hc pf`a`s hc pjchr` g`tur`f _cvcstjmjcgti aigtjgui aig mirtcris, hc a`f i mjxtis, cg p`rchcs y tcabis
_cvcstjmjcgtis hcair`tjvis jgtcrjircs, pf`gab`s ríejh`s hc airabi, t`of`s, pcrlfcs hc `fumjgji i pfàstjai, cta.
Xcabis aig dugt` `p`rcgtcs, suspcghjhis mchj`gtc cgtr`m`his mctàfjais. Cg jgtcrjircs.
035
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
H. Girm`tjv` `pfja`ofc `. _cvcstjmjcgtis hc p`r`mcgtis - GXC _^@ _^@ @fja`t`his. Irhcg hc ?3 hc m`yi hc 0:51, pir f` quc sc `pruco` `pruco` f` girm` tcagifñeja` GXC-_^@/0:51, "_cvcstjmjcgtis hc p`r`mcgtis4 `fja`t`his". - GXC _^A Ab`p`his. Irhcg hc 1> hc m`yi hc 0:51, pir f` quc sc `pruco` f` girm` tcagifñeja` GXC-_^A/0:51, "_cvcstjmjcgtis hc p`r`mcgtis4 ab`p`his". - GXC _^C Cglisa`his. Irhcg hc 3 hc givjcmorc hc 0:58, pir f` quc sc `pruco` f` girm` tcagifñeja` hc f` chjlja`ajñg GXC-_^C/0:58, "_cvcstjmjcgtis hc p`r`mcgtis4 cglisa`his". - GXC _^L Lfcxjofcs. Irhcg hc ?0 hc givjcmorc hc 0:53, pir f` quc sc rceuf` f` girm` tcagifñeja` hc f` chjlja`ajñg GXC-_^L/0:53, "_cvcstjmjcgtis hc p`r`mcgtis4 lfcxjofcs". - GXC _^E Eu`rgcajhis y cgfuajhis. Irhcg hc ?3 hc `orjf hc 0:58, pir f` quc sc `pruco` `pruco` f` girm` tcagifñeja` GXC-_^E/0:58, "_cvcstjmjcgti hc p`r`mcgtis4 eu`rgcajhis y cgfuajhis". - GXC _^F Fjecris. Irhcg hc ?2 hc m`yi hc 0:58, pir f` quc sc `pruco` f` girm` tcagifñeja` hc f` chjlja`ajñg GXC-_^F/0:58, "_cvcstjmjcgtis hc p`r`mcgtis4 fjecris". - GXC _^^ ^jgtur`s. Irhcg hc ?> hc scptjcmorc hc 0:5<, pir f` quc sc `pruco` f` girm` tcagifñeja` hc f` chjlja`ajñg GXC-_^X/0:5<, "_cvcstjmjcgti hc p`r`mcgtis4 pjgtur`s". - GXC _^_ _cviais. Irhcg hc ?: hc cgcri hc 0:5<, pir f` quc sc `pruco` `pruco` f` girm` tcagifñeja` GXC-_^_/0:5<, "_cvcstjmjcgti hc p`r`mcgtis4 rcviais". - GXC _^X Xcdjhis. Xcdjhis. Irhcg hc hc ?1 hc `eisti hc 0:5<, pir f` quc sc `pruco` f` girm` tcagifñeja` GXC-_^X/0:5<, "_cvcstjmjcgtis hc p`r`mcgtis4 tcdjhis".
o. _cvcstjmjcgtis hc sucfis y csa`fcr`s - GXC _QA Aigtjguis 0´_. Irhcg hc 2 hc `orjf hc 0:2<, pir f` quc quc sc `pruco` f` rcvjsjñg hc f` girm` tcagifñeja` hc f` chjlja`ajñg GXC-_QA4 "_cvcstjmjcgtis hc sucfis y csa`fcr`s. Aigtjguis". - GXC _QL Lfcxjofcs (_clughc _QF; _QM). Irhcg hc 03 hc lcorcri hc 0:28, pir f` quc sc `pruco` f` girm` tcagifñeja` hc f` chjlja`ajñg GXC-_QL, "_cvcstjmjcgti hc sucfis. Lfcxj ofcs". - GXC _Q_ _JEJHIQ _JEJHIQ (_clughc _QO; _Q^; _QJ; _QC; _QX). Irhcg hc 03 hc lcorcri hc hc 0:28, pir f` quc sc `pruco` f` girm` tcagifñeja` hc f` chjlja`ajñg GXC-_Q_, "_cvcstjmjcgtis hc sucfis. ^jcz`s ríejh`s". - GXC _QQ Qifcr`s. Irhcg hc 8 hc iatuorc hc 0:51, pir f` quc sc `pruco` f` girm` tcagifñeja` GXC-_QQ/0:51, "rcvcstjmjcgtis hc sucfis4 sifcr`s".
032
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
a. _cvcstjmjcgtis hc tcabis - GXC _XA Aigtjguis. Irhcg hc : hc m`yi hc 0:51, pir f` quc sc `pruco` f` girm` tcagifñeja` GXC-_XA/0:51, "_cvcstjmjcgtis hc tcabis aigtjguis". - GXC _X^ ^f`a`s. Irhcg hc ?5 hc dufji hc 0:51, pir f` quc sc `pruco` f` girm` tcagifñeja` GXC-_X^/0:51, "_cvcstjmjcgti hc tcabis4 pf`a`s".
C. Mirtcris Qc hcgimjg` mirtcri ` f` mczaf` hc aigefimcr`gtc, `rcg` y `eu`. Qu lugajñg aigsjstc cg f` rc`fjz`ajñg hc muris hc làorja` hc f`hrjffis aimi m`tcrj`f hc `e`rrc, rc`fjz`ajñg hc rcvcstjmjcgtis y l`orja`ajñg hc prcl`orja`his. Fis aigefimcr`gtcs sig m`tcrj`fcs cga`re`his hcf priacsi hc lr`eu`hi y cghurcajmjcgti hc f` mczaf`. Sg` vcz `m`s`his aig `eu`, cstis prihuatis sulrcg ug a`moji hc aigsifjh`ajñg hc g`tur`fcz` químja`, sjcghi a`p`acs hc ugjr p`rtíauf`s y h`r aibcsjñg `f aigdugti, csti cs, hc h`r fue`r `f lr`eu`hi. Cxjstcg hjlcrcgtcs tjpis4 - Aigefimcr`gtcs `êrcis4 ug` vcz `m`s`his aig `eu`, lr`eu`g y cghurcacg cg cf `jrc. Qc iotjcgcg mirtcris y p`st`s gi rcsjstcgtcs `f `eu`. Qig, pir cdcmpfi, fis ycsis i f` a`f `êrc`. - Aigefimcr`gtcs bjhràufjais4 ug` vcz `m`s`his aig `eu`, lr`eu`g t`gti `f `jrc aimi cg cf `eu`. Iotcgcmis mirtcris y p`st`s rcsjstcgtcs `f `eu`. Qig fis acmcgtis i a`f bjhràufja`.
`. Zcsi ^rihuati cg lirm` hc pifvi quc, `m`s`hi aig `eu`, lr`eu` y cghurcac `f `jrc. @f lr`eu`r sulrc ug` pcqucð` cxp`gsjñg y, au`ghi sc sca`, ug` fjecr` rctr`aajñg, hcojh` ` f` cv`pir`ajñg hcf `eu`. ^istcrjirmcgtc, sc prihuac ug pcqucði bjgab`mjcgti hcf 0% hcojhi ` f` bumch`h hcf `jrc. Qc iotjcgc ` p`rtjr hc f` aiaajñg hc f` pjchr` hc ycsi.
chjtirj`f } acp
Q`oí` quc Cf ycsi pripirajig` ug` oucg` pritcaajñg aigtr` cf lucei, gi cs jglf`m`ofc gj aimoustjofc.
03:
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
Qig l`atircs jglfuycgtcs cg cf lr`eu`hi hcf ycsi4 - F` a`gtjh`h hc `eu` hc `m`s`hi, pucs ` m`yir a`gtjh`h hc hc `eu`, màs t`rh`rà cg lr`eu`r. - F` tcmpcr`tur`, y` quc quc aig tcmpcr`tur`s supcrjircs ` <> ¾A, cf ycsi gi lr`eu`. - Cf t`m`ði hc f`s p`rtíauf`s, pucs au`gt`s màs pcqucð`s sig f`s p`rtíauf`s, `gtcs sc hjsucfvcg. F` rcsjstcgaj` mcaàgja` hcpcghc hc4 - F` a`gtjh`h hc `eu` hc `m`s`hi4 ` m`yir a`gtjh`h, mcgircs rcsjstcgaj`s (pir f` a`gtjh`h hc piris quc prcscgt` y` cghurcajhi). - Jmpurcz`s hcf ycsi4 au`gt` m`yir sc` su pripirajñg, pcir rcsjstcgaj`. Cf ycsi sc `hbjcrc m`f ` f`s pjchr`s y ` f` m`hcr`, ojcg ` fis prihuatis acràmjais y ` fis mct`fcs. _cspcati ` cstis ôftjmis, a`oc scð`f`r quc cf ycsi gi sc puchc `pfja`r hjrcat`mcgtc siorc cffis, y` quc fis ixjh`. Au`ghi `mois m`tcrj`fcs v`y`g ` cst`r cg aigt`ati, cf mct`f hcoc pritcecrsc aig ug tr`t`mjcgti `gtjairrisjvi. Cxjstcg hjstjgtis tjpis hc ycsis4 - Zcsi erucsi hc aigstruaajñg ZE4 ZE4 p`r` p`st` hc t`oja`his, rcvcstjmjcgtis jgtcrjircs ‑ eu`rgcajhis ‑ y aimi aigefimcr`gtc `uxjfj`r. - Zcsi ljgi hc aigstruaajñg ZL4 p`r` cgfuajhis. - Zcsi prcl`orja`hi Z^4 sc utjfjz`g p`r` f` cdcauajñg hc p`gcfcs prcl`orja`his p`r` t`ojqucs. - Csa`yif`-1> (C-1>)4 sc us` p`r` f` cdcauajñg hc hc cfcmcgtis prcl`orja`his y p`r` t`ojqucs y tcabis. - Csa`yif`-13 (C-13)4 sc us` cg tr`o`dis hc hcair`ajñg, i cg cfcmcgtis prcl`orja`his p`r` tcabis. F` girm` hjlcrcgaj` his tjpis4 fcgtis y ràpjhis. ^`r` hcgimjg`r ` fis fcgtis sc fc `ð`hc ‑F ` a`h` gimcgaf`tur`, cxacpti ` fis prcl`orja`his quc gi f` ffcv`g.
o. A`f Qc prcscgt` cg lirm` hc pifvi, priachcgtc hc f` a`fajg`ajñg hc pjchr`s a`fjz`s. Hcpcghjcghi hc f`s m`tcrj`s prjm`s y hcf tjpi hc lr`eu`hi cgaigtr`mis his tjpis4 - A`f `êrc`4 `m`s`h` `m`s`h` aig `eu`, lr`eu` y cghurcac cg cf `jrc. ^uchcg scr tjpi J i tjpi JJ. - A`f bjhràufja`4 `m`s`h` aig `eu`, puchc lr`eu`r `f `jrc i cg cf `eu`. Cxjstcg trcs tjpis, tjpi J; tjpi JJ; tjpi JJJ. Cg cf mcra`hi pihcmis cgaigtr`rf`s aimi4 - A`f vjv`4 sc fc hcoc `ð`hjr `eu`, p`r` ‖`p`e`rf`”. Qc aimcraj`fjz` cg tcrrigcs i cg pifvi, pifvi, cg s`ais i rcajpjcgtcs bcrmêtja`mcgtc acrr`his. - A`f `p`e`h`4 cs cf prihuati iotcgjhi hcspuês hc `ð`hjr `eu` ` f` a`f vjv`. Qc aimcraj`fjz` cg pifvi i cg p`st`, cg cgv`scs bcrmêtja`mcgtc acrr`his. 0<>
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
a. Xjpis hc acmcgtis sceôg fis usis XJ^IQ Acmcgtis aimugcs (ACM)
SQIQ
ACM AC M J4J4 acm acmcg cgti ti ^i ^irrtf tf`g `gh h
Birmje Birm jeig igcs cs pr prc ctc tcgs gs`h `his is y prcl`orja`his
ACM JJ4 ^ir ^irtf` tf`gh gh + `hja `hjajig jigcs cs
Mirtcris Mirtcr is y birm birmjei jeigcs gcs cg ecgcr`f
ACM JJJ4 acmcgti `ftis birgis
Birmjeigcs cg `mojcgtcs `ercsjvis
ACM J\4 aimpucstis
Cst`ojfjz`ajñg hc tcrrcgis
Acmcgtis rcsjstcgtcs ` fis sufl`tis y `eu` hc m`r (/Q_ y /M_) Acmcgtis of`gais (OF)sceujhi hcf tjpi y af`sc rcsjstcgtcAcmcgtis hc o`di a`fir hc bjhr`t`ajñg (OA) Acmcgtis cspcaj`fcs (CQ^)
Ajmcgt`ajigcs cg tcrrcgis ycsílcris y ior`s m`rítjm`s
Acmcgtis hc `fumjg`ti aàfajai (A@A)
Birmjeigcs y mirtcri rclr`at`rjis, t`mojêg cg mchjis `ercsjvis
Birmjeigcs a`r` vjst`, aimi o`sc hc aifirc`his, sif`his, p`vjmcgt`ajñg… ^`r` birmjeigcs hc o`d` rctr`aajñg, cg tjcmpis aàfjhis. ^`r` cst`ojfjz`ajñg hc sucfis y tcrrcgis y birmjeig`hi hc er`ghcs m`ajzis.
L. Cf rcvcstjmjcgti aig mirtcris Cf priacsi hc rcvcstjr aig p`st`s aigsjstc cg4 - Fjmpjcz` y bumcat`ajñg hcf p`r`mcgti, s`a`ghi rco`g`h`s hc mirtcri, pifvi, cta. - Lirm`ajñg hc rjgaigcs y `rjst`s aig cf erisir hcsc`hi y eu`rh`vjvis cg cf a`si hc eu`rgcajhis. - Aifia`ajñg hc fis rcgefigcs vcrtja`fcs cg fis cxtrcmis hcf p`r`mcgti i cg f`s `rjst`s. - Xcghjh Xcghjhii hc bjfi cgtrc rcgefigcs. - Aifia`ajñg hc tjcgtis y lirm`ajñg hc hc m`cstr`s. - Xcghjh Xcghjhii hc mirtcri aig f` ff`g`, `rripàghifi aigtr` f`s m`cstr`s p`r` fucei cxtcghcrfi cgtrc cff`s. - @fjs`hi hcf p`r`mcgti p`s`ghi rcef`s siorc f`s m`cstr`s p`r` s`a`r cf rcvcstjmjcgti sior`gtc. Qc rc`fjz`rà cf `a`o`hi hc f` supcrljajc (lr`t`s`h`, sjg lr`t`s`r…) y aur`hi. Cg a`si hc cgfuajhis hc ycsi, f`v`hi hcf p`r`mcgti oruðêghifi aig ug p`ði sj cf of`gquci v` ` quch`r vjsti.
chjtirj`f } acp
0<0
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
- ^ritcaajñg hcf cglisa`hi i eu`rgcajhi rcajêg cdcaut`hi lrcgtc ` ffuvj`s, cfcv`h`s tcmpcr`tur`s y eifpcs, cspcaj`fmcgtc cg f`s `rjst`s. Gi sc rc`fjz`rà cf eu`rgcajhi aig tcmpcr`tur` jglcrjir ` 3 ¾A.
E. _cvcstjmjcgtis \crtja`fcs Aigtjguis `. Cglisa`hi Cf cglisa`hi cs f` prjmcr` a`p` hc fis rcvcstjmjcgtis aigtjguis y sc `pfja` hjrcat`mcgtc siorc f` supcrljajc hc f` làorja` hc o`sc. Qu lugajñg cs f` hc rceuf`rjz`r f` supcrljajc siorc f` quc sc `pfja`, y sjrvc hc o`sc p`r` cf rcsti hc a`p`s quc aigljeur`g cf rcvcstjmjcgti. ^uchc cst`r cf`oir`hi aig mirtcris hc a`f, hc acmcgti i mjxtis. Aimôgmcgtc, sc utjfjz`g fis mirtcris hc acmcgti aig pripirajigcs 048 / 04<, h`ghi aimi rcsuft`hi f` `p`rjajñg hc ljsur`s pir rctr`aajñg bjhràufja`. Cs pir csti quc cs rcaimcgh`ofc utjfjz`r mirtcris o`st`rhis i mjxtis. ^ihcmis cgaigtr`r aig hjstjgtis tjpis hc pf`gcjh`h4 - Cmo`rr`hi4 utjfjz`his p`r` tr`shis`his hc aàm`r`s hc `jrc. Mcdir`g f` rcsjstcgaj` mcaàgja` hc `pf`a`his y f`s aighjajigcs hc jmpcrmc`ojfjh`h. Cspcsir mchji hc ? am. - @ oucg` vjst`4 sjg m`cstrc`r m`cstrc`r p`r` fucei scr rcvcstjhi aig a`p` hc ycsi i `fja`t`hi. Qc utjfjz` ug` rcef` hc ? m p`r` cfjmjg`r jrrceuf`rjh`hcs. - M`cstrc`hi4 sjstcm` cg cf quc ` tr`vês hc f` cf`oir`ajñg hc m`cstr`s hcf mjsmi m`tcrj`f, `f mcgis ?8 b. `gtcs, gis `sceur`mis f` pf`gjajh`h hcf cfcmcgti. F`s m`cstr`s cst`ràg uoja`h`s cg csqujg`s, bucais y f` hjst`gaj` cgtrc ug`s y itr`s scrà hc 0 m `prixjm`h`mcgtc. Hcf mjsmi mihi, pihcmis hjlcrcgaj`r hjstjgtis tjpis hc `a`o`his4 - _ueisi4 p`r` pistcrjir rcvcstjhi rcvcstjhi aig ycsi i `fja`t`hi. Cs sjmpfcmcgtc f` priycaajñg hcf cglisa`hi y `fjs`hi aig ug` ff`g` mctàfja`. - Lr`t`s`hi4 cs ug `a`o`hi màs ljgi, sc utjfjz` aimi su pripji gimorc jghja`, f` lr`t`, quc sucfc scr hc
0
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
m`hcr`, aig mivjmjcgtis ajrauf`rcs. ^`r` l`ab`h`s4 cglisa`his m`cstrc`his/lr`t`s`his; pjgtur`s. - Oruðjhi4 `a`o`hi aig rcfjcvcs, `rquct`s, rc`fjz`his mchj`gtc muðcqujff`s (cspigd`, oif` hc `acri, tr`pis) ilrcac ug `fti er`hi hc jmpcrmc`ojfjh`h. @ f` bir` hc rc`fjz`r fis cglisa`his, pihcmis cgaigtr`r f`s sjeujcgtcs rcaimcgh`ajigcs4 - _cvcstjmjcgtis jglcrjircs ` ? am. Cg a`si aigtr`rji, rc`fjz`r a`p`s suacsjv`s c jgairpir`r ljor` hc vjhrji i m`ff` hc pifjpripjfcgi. - Bumchcacr f` làorja` `gtcs hc rc`fjz`r cf rcvcstjmjcgti. - Gi `pfja`r siorc ycsis. - Qiorc birmjeigcs prjmcri lr`atur`r aig m`rtjgjff` f` supcrljajc p`r` `sceur`rgis `sceur`rgis mcdir `e`rrc. Itr` ipajñg cs f` hc utjfjz`r `hbcsjvis, rcsjg`s. - Qiorc mct`f4 rc`fjz`r ug cgailr`hi hc f`hrjffi f`hrjffi i rcvcstjrfi rcvcstjrfi aig ljor` hc vjhrji i m`ff` hc pifjpripjfcgi.
o. _cviai Cf rcviai cs cf rcvcstjmjcgti aigtjgôi cg cf cxtcrjir hc ug p`r`mcgti. Aigst` hc v`rj`s a`p`s tcghjh`s i priycat`h`s. Qu lugajñg aigsjstc cg `pirt`r cf `spcati cxtcrjir hc ug p`r`mcgti. ^uchc cst`r cf`oir`hi aig mirtcris hc a`f, acmcgti i mjxtis. ^ihcmis cgaigtr`r hjstjgtis tjpis4 - Xr`hjajig`fcs4 sig muy aistisis pir su cdcauajñg. Hc hisjlja`ajñg4 04045, cs hcajr, ug` p`rtc hc acmcgti of`gai, itr` hc a`f, sjctc hc àrjhis hc m`ab`quci hc màrmifcs i pjchr`s a`fjz`s (aig aifir). @hcmàs, sc sucfc `ð`hjr pjemcgtis. - Mirtcris migia`p`s4 aigsjstcgtcs cg fàtcx i pifjêstcr, àrjhis y pjemcgtis. Qucfcg scr hc aifircs su`vcs y f` hisjlja`ajñg hcpcghc hc f`s a`s`s aimcraj`fcs. X`mojêg pihcmis cgaigtr`r cga igtr`r hjstjgtis `a`o`his4 - F`v`his4 ` tr`vês hc abirri hc `eu` ` prcsjñg. - _`sp`hi4 mchj`gtc r`squct`. - @ f` m`rtjgjff`. - @ f` tjrifcs`4 priycat`r pjg ug f`hi f` mczaf` y pir cf àrjhi hc m`yir hjàmctri. hjàmctri. Qc aigsjeuc ug` supcrljajc muy rueis`. Qucfcg prihuajrsc ` mchji pf`zi fcsjigcs hc a`ràatcr cstêtjai. Aimi vcgt`d`s hcf rcviai pihcmis cgaigtr`r4 - Jgairpir` `a`o`hi, cs hcajr, gi gcacsjt` pjgt`hi. - M`gtcgjmjcgti gufi. - Xcxtur` rueis` hc `spcati pêtrci quc sipirt` `ercsjigcs cxtcrg`s. Fis prjgajp`fcs jgaigvcgjcgtcs hcf rcviai sig4 chjtirj`f } acp
0<1
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
- @fti aistc, s`fc aimi `f hiofc hcf cglisa`hi. - ^ir cf m`gtcgjmjcgti gufi, pcrm`gcgaj`s hc m`gab`s, suajch`hcs. - Au`fqujcr rcp`r`ajñg cg cf rcviai sc sc hjstjgeuc aig rcspcati fi hcmàs. Cs hjlíajf jeu`f`r f` tig`fjh`h hc ug` dirg`h` ` itr`, c jgafusi hc ug` `m`s`h` ` itr`.
a. Cstuais Cf cstuai cs cf rcvcstjmjcgti aigtjgui rc`fjz`hi `f cxtcrjir i `f jgtcrjir hc ug p`r`mcgti, quc aigst` hc v`rj`s a`p`s, hc cgtrc 8 y 5, highc f` prjmcr` sucfc scr hc m`yir cspcsir aig a`f, `rcg`, ycsi ZE, hcgimjgàghisc d`b`rr`hi. @ p`rtjr hc `quí aimcgz`mis ` `pfja`r hjstjgt`s a`p`s màs hcfe`h`s aig m`tcrj`fcs màs a`ris. F` ôftjm` a`p` sc aimpigc hc a`f, `eu` y pjemcgtis `pfja`his aig oriab`. ^ihcmis cgaigtr`r fis sjeujcgtcs `a`o`his ` tr`vês hcf cstuai4 - ^ifjarim`hi4 aifir + hjoudis. - D`spc`hi4 jmjt`ajñg `f màrmif.
h. Xcghjhi Xcghjhi cs cf têrmjgi ecgêrjai quc hcsjeg` au`fqujcr a`p` hcf rcvcstjmjcgti, i jgafusi cf rcvcstjmjcgti aimpfcti, sjcmprc y au`ghi sc` f` lirm` hc pucst` cg ior` hcf rcvcstjmjcgti. Cst` têagja` aigsjstc cg cxtcghcr cf mirtcri aig ug` ff`g` i sjmjf`r siorc ug` p`rch i tcabi. Cspcsir rcaimcgh`hi hc 03-?> mm.
c. Eu`rgcajhi y cgfuajhis Cf eu`rgcajhi cs f` prjmcr` a`p` hc fis rcvcstjmjcgtis aigtjguis, rc`fjz`h` cg cf jgtcrjir hc ug p`r`mcgti, aig ug tcghjhi hc p`st` hc ycsi erucsi hc aigstruaajñg ZE-0?, aimôgmcgtc ff`m`hi ycsi gceri. Qu lugajñg aigsjstc cg rceuf`rjz`r f` supcrljajc hc f` làorja` siorc f` quc sc `pfja`, sjrvjcghi hc o`sc p`r` pistcrjircs a`p`s. @a`o`his ` oucg` vjst` i m`cstrc`his, puhjêghisc scp`r`r f`s m`cstr`s b`st` 1 m. Cf cgfuajhi airrcspighc aig f` ôftjm` a`p` hc fis rcvcstjmjcgtis aigtjguis rc`fjz`h` `f jgtcrjir hc ug p`r`mcgti, siorc eu`rgcajhi, aig ycsi ljgi hc aigstruaajñg, aimôgmcgtc ff`m`hi ycsi of`gai ZL-?3, hc cspcsir `prixjm`hi ` 1-< mm.
l. _cp`r`ajigcs hc fis rcvcstjmjcgtis vcrtja`fcs aigtjguis Cf priachjmjcgti p`r` rc`fjz`r f`s rcp`r`ajigcs hc fis rcvcstjmjcgtis vcrtja`fcs aigtjguis cs cf sjeujcgtc4 - Jhcgtjlja`r f` a`us` hc f` fcsjñg. - Cfjmjg`r f` a`us`. - Cfjmjg`r cf rcvcstjmjcgti pir pja`hi i s`gc`hi. - Qc rclirz`rà cg fis cgaucgtris highc pcgs`mis quc sc puchc ljsur`r cf rcvcstjhi. Qc utjfjz`rà p`r` cffi m`ff` hc pifjpripjfcgi. 0<8
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
- \ifvcr ` rcvcstjr aig mirtcri hc a`fjh`h4 µ Mirtcri bjhràufjai. µ Mirtcri pifjmêrjai. - Stjfjz`r dugt`s hc 03-?> 03-?> mm, siorc tihi cg mirtcris migia`p`s. Cs jmprcsajghjofc cg cf p`ðc`hi, cg cgaucgtris aig bucais, lirm`ghi au`hríauf`s.
B. _cvcstjmjcgtis \crtja`fcs Hjsaigtjguis `. @fja`t`his _cvcstjmjcgtis lirm`his pir pjcz`s acràmja`s aig supcrljajc vjhrj`h` hcgimjg`h` bucff`, jmpcrmc`ofc y rcsjstcgtc ` `ecgtcs químjais, y itr` hcgimjg`h` o`sc, i ojzaiab ojza iabii quc cs pir piris`. is`. Qucf Qucfcg cg utjf utjfjz`r jz`rsc sc p`r` fia fia`fcs `fcs bômchis, f`oir`tirjis, cta. Cxjstcg his tjpis4 - Acràmjais4 aig ug aicljajcgtc hc `osirajñg m`yir m`yir `f 1 %. - Ercs4 aiajhis aiajhis ` `ft`s tcmpcr`tur`s, tcmpcr`tur`s, su aicljajcgtc hc `osirajñg isajf` cgtrc >,3- >,< %. _csjstcgtcs ` `ecgtcs `ercsjvis (o`scs y àajhis). Qc hjspigcg siorc fis p`r`mcgtis aig hjlcrcgtcs m`tcrj`fcs hc `e`rrc4 - Mchj`gtc p`st`s4 aig `pfja`ajñg `pfja`ajñg bimieêgc` pir tih` f` pjcz`, cvjt`ghi f` aigacgtr`ajñg hc ug` pcff` cg cf acgtri. ^`r` mcdir`r f` `hbcrcgaj`, h`hi quc cf priacsi hc aiaajñg `atu`f rchuac aigsjhcr`ofcmcgtc f` `hbcrcgaj` hc f`s p`st`s, sc prcscgt`g aig tctigcs quc sig rcfjcvcs cg f` o`sc. µ Aig mirtcri acmcgti 04<. µ Aig mirtcri o`st`rhi 04045. - Stjfjz`ghi acmcgti aif`4 acmcgti + `eu` + `hbc`hbcsjvi. Mchj`gtc f` ff`g` sc cxp`ghc pir tih` f` pjcz` b`ajcghi ug r`ff`hi cg f` pcff`. - @hbcsjvi4 rcsjg`s lñsjfcs, sc `pfja`g sjg prcscgaj` hc `eu`. Qc utjfjz` p`r` `pfja`rfi siorc p`gcfcs a`rtñgycsi.
chjtirj`f } acp
Jmpirt`gtc Aimi rcaimcgh`ajñg ` rc`fjz`r cg cstc tjpi hc têagja`4 - A`firjlue `r tuocrí`s hc `eu` quc v`y`g pir hco`di hcf `fja`t`hi p`r` quc gi sc a`je`g fis `zufcdis4 µ F`s pjcz`s sc sumcrejràg cg `eu` ?8 b `gtcs hc utjfjz`rf`s. µ F`s dugt`s gi hcocg rc`fjz`rsc ` tipc, utjfjz`r p`fjffis hc hjcgtcs i scp`r`hircs cg lirm` hc cstrcff`. µ Qj sc sjtô`g cg cf cxtcrjir, a`h` 1x1 m hcocg rc`fjz`rsc dugt du gt`s `s hc rc rctr tr`a `aaj ajñg ñg hc 0> mm hc cspcsir, aig m`tcrj`f cfàstjai. µ Fcab`h`s hc acmcgti p`r` scff`r dugt`s cgtrc pjcz`s hcocg cst`r4 acmcgti of`gai + a`f + pjemcgtis.
0<3
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
o. @pf`a`his
Ximc git` F`s a`fjz`s puchcg prcscgt`r `a`o`his quc puchcg aiglughjrgis aig fis màrmifcs. ^`r` hjlcrcgaj`rfis p`rtjmis ug` pjcz` hc a`h`4 cf màrmif cs `qucff` quc cg cf a`gti vjvi f`s p`rtíauf`s quc fi aimpigc sc `scmcd`g ` `zôa`r, mjcgtr`s quc cg f` pjchr` a`fjz` f`s p`rtíauf`s sig m`yircs.
0<<
Qc hcljgcg pir pjcz`s hc 8>x8> am i supcrjircs, hc m`tcrj`fcs acràmjais, pjchr`s `rtjljaj`fcs y pjchr`s g`tur`fcs. F`s pjchr`s `rtjljaj`fcs hcocg tcgcr fis acrtjlja`his hc a`fjh`h pcrtjgcgtcs. F`s pjchr`s g`tur`fcs màs usu`fcs sig4 - Er`gjti4 aig rcsjstcgaj` cgtrc 3>-?>> 3>-?>> M^` M^` y aicljajcgtcs hc `osirajñg hc >,?- >,1%. Aig pisjojfjh`h hc `a`o`hi hc lf`mc`hi aig lughjajñg hcf lcfhcsp`ti, pufjhi i `oud`rh`hi. ^rcscgt` supcrljajcs rueis`s quc puchcg rcsuft`r bjrjcgtcs. - Màrmifcs4 rcsjstcgaj`s hc 3>-0>> M^` y `osirajñg `osirajñg hc >,?->,1%. - A`fjz`s4 muy v`rj`ofc su rcsjstcga rcsjstcgaj`, j`, isajf` hcshc 2 b`st` 01> M^`, jeu`fmcgtc su `osirajñg4 >,1-0,>%. - @rcgjsa`s4 rcsjstcgaj` cgtrc ?>-1> M^`; aicljajc aicljajcgtc gtc `osirajñg 3-0?%. - Xr`vcrtjgis4 ria`s schjmcgt`rj`s quc prcscgt`g bucais `ojcrtis hcgimjg`his aimôgmcgtc aimi ‖a`gercdcr`s” quc hcocg scff`rsc aig rcsjg`. Xjcgcg ug` rcsjstcgaj` supcrjir ` <> M^`, aig ug aicljajcgtc hc `osirajñg hc 0,22%. Qceôg su hjspisjajñg cg cf p`r`mcgti, pihcmis hjlcrcgaj`r his tjpis hc ljd`ajñg4 - Aigtjgu`4 f`s pjcz`s, hc erisir hc ? am, cstàg `hbcrjh`s cg tih` su supcrljajc ` f` làorja` pir mchji hc mirtcri acmcgti, `hbcsjvi i acmcgti aif`. F`s pjcz`s hcocràg ffcv`r cg fis a`gtis o`gh`s hc gciprcgi p`r` jmpchjr cf aigt`ati hjrcati cgtrc f`s pjcz`s, hc lirm` quc `osiro`g fis cslucrzis hcojhis ` f`s hjf`t`ajigcs têrmja`s. @hcmàs, sc puchc aimpfcmcgt`r f` ljd`ajñg mchj`gtc ff`vcs hc `f`morc quc `t`g f`s pjcz`s ` fis muris. - Hjsaigtjgu`4 rcsucft` mchj`gtc `gaf`dcs mctàfjais quc hcpcghcràg hcf tjpi hc p`r`mcgti `f quc sc v`g ` `gaf`r4 µ Lirm` hjrcat`4 siorc làorja`s hc f`hrjffi i muris hc birmjeñg. Cf `gaf`dc sc cmpitr` i sc `tirgjff` rcspcatjv`mcgtc.
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
µ Lirm` jghjrcat`4 sc utjfjz` ug` cstruatur` `uxjfj`r aig migt`gtcs y tr`vcs`ðis. F`s dugt`s puchcg scr `ojcrt`s iotcgjêghisc ug` aàm`r` hc `jrc vcgtjf`h`, i ojcg scff`h`s aig o`gh`s hc gciprcgi. Fis `gaf`dcs puchcg scr vjstis u iauftis (cg pjcz`s hc er`g cspcsir). F`s pjcz`s puchcg scr `gaf`h`s pir fis a`gtis supcrjircs c jglcrjircs i pir fis f`tcr`fcs.
a. Hclcatis cg `fja`t`his y `pf`a`his Ecgcr`fmcgtc rcf`ajig`his aig ug` cdcauajñg hcljajcgtc. ^ir itr` p`rtc, f` acrtjlja`ajñg hc a`fjh`h hc fis prihuatis utjfjz`his rchuajrà f` pisjojfjh`h hc `p`rjajñg hc itris. Fis prjgajp`fcs hclcatis sig fis sjeujcgtcs4 - Hclcatis hjmcgsjig`fcs4 µ Hcs`fjgc`ajñg hc dugt`s. µ Acd`s y hclcatis hc pf`gjajh`h, pf`gjajh`h, au`ghi sc utjfjz`g cspcaj`fmcgtc acmcgtis aif`. µ Hcspfimc hcf p`r`mcgti. - Qupcrljaj`fcs4 µ Ab`quc`hi (mjariljsur`s pir rctr`aajñg cg f` supcrljajc vjhrj`h`) cg o`fhis`s acràmja`s. µ _itur`s supcrljaj`fcs hcojh`s, prjgajp`fmcgtc ` jmp`atis `aajhcgt`fcs.
h. Fcsjigcs hc cst`ojfjh`h i b`ojt`fjh`h cg fis `fja`t`his • Ljsur`s y ritur`s
- Mivjmjcgtis hcf cfcmcgti sipirtc privia`g tcgsjigcs supcrljaj`fcs cg cf rcvcstjmjcgti quc puchcg ffce`r sceôg su jgtcgsjh`h ` rimpcr f`s dugt`s hc ugjñg i jgafusi f`s pjcz`s. - \`rj`ajigcs bjeritêrmja`s cxtcrjircs highc f` zig` màs hêojf f`s dugt`s, i jgtcrjir jgtcrjircs cs privia`h`s pir f`s tuocrí`s hc `eu` a`fjcgtc. • Hclirm`ajñg (`oimo`mjcgti (`oimo`mjcgti y hcsprcghjmjcgti) hcsprcghjmjcgti) hc f`s pjcz`s pjcz`s
F` hclirm`ajñg puchc prihuajrsc pir v`rjis mitjvis4 - Mivjmjcgti i hcspfimc hcf sipirtc. - \` \`rj`ajigcs rj`ajigcs bjeritêrmja`s. - @eit`mjcgti hcf mirtcri hc `e`rrc. - ^êrhjh` hc `hbcrcgaj` `f sipirtc, hcojhi ` sipirtc jg`hcau`hi i m`tcrj`f `hbcsjvi piorc. - Cmpudc hcf `eu` priachcgtc hc a`pjf`rjh`h (`eu` prcscgtc cg cf tcrrcgi), prcscgaj` hc bjcfi i `eu` `aajhcgt`f. - @gaf`dc jg`hcau`hi i hctcrjir`hi.
chjtirj`f } acp
0<5
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
c. ^`gcf`his Qig rcvcstjmjcgtis vcrtja`fcs hjsaigtjguis aimpucstis pir p`gcfcs hc m`hcr`, i hcrjv`his, utjfjz`his cg jgtcrjircs i aimpucstis, hc ab`p`s mctàfja`s i rcsjg`s jghustrj`fcs utjfjz`his t`gti cg jgtcrjircs aimi cxtcrjircs. F` ljd`ajñg sc rc`fjz` hc lirm` hjrcat` siorc r`strcfcs iauftis aig ug` hjst`gaj` cgtrc cffis hc 8>-<> am p`r` fis prjmcris, mjcgtr`s quc p`r` fis sceughis sc sucfc lirm`r ug` aàm`r` hc `jrc `f ljd`rfis hc lirm` jghjrcat` aig r`strcfcs a`h` ugi hc <>-:> am y migt`gtcs. Cxjstcg v`rjis tjpis4 - X`ofcris fjstig`his4 highc fis fjstigcs hc m`hcr` m`ajz` sc ugcg mchj`gtc `hbcsjvi `hbcsjvi quc cs vjsti cg f`s dugt`s hc ugi y itri fjstñg. - X`ofcris hc `fm` fjstig`h`4 lirm`his cg su jgtcrjir pir ug` scrjc hc fjstigcs quc `pirt`g f` rcsjstcgaj` `f t`ofcri. Qc lirr`g pir ug` ab`p` hc m`hcr`, mctàfja` i sjgtêtja`. - Cgs`mof`his4 lirm`his pir f` ugjñg hc pjcz`s prjgajp`fmcgtc hc m`hcr`s. X`mojêg cgaigtr`mis hjstjgtis tjpis hc t`ofcris hc m`hcr`4 - Aigtr`ab`p`his4 aimpucstis pir f` suacsjñg hc ab`p`s y `hbcsjvis b`st` `fa`gz`r cspcsicspcsircs hc 0>-1> mm, tr`o`d`g muy ojcg ` lfcxjñg y sc cmpfc`g siorc tihi cg auojcrt`s. - ^`rtíauf`s4 t`ofcris `efimcr`his rcvcstjhis aig ab`p`s hc m`hcr`, mctàfja`s, pifjêstcr, ^\A, cta. Cf sipirtc sc aimpigc pir vjrut`s hc m`hcr`s y rcsjg`s. Qig muy caigñmjais. - X`ofcris hc ljor`s (HM)4 hc hc mchj` hcgsjh`h, hcgsjh`h, rc`fjz`his rc`fjz`his ` tr`vês tr`vês hc ljor`s hc m`hcr` y rcsjg`s pcri sjg f` gcacsjh`h hc rcvcstjmjcgtis. Stjfjz`his cg pucrt`s i mucofcs, pir cdcmpfi.
J. _cvcstjmjcgtis Birjzigt`fcs G`acg hc f` gcacsjh`h hc pritcecr y `umcgt`r f` rcsjstcgaj` `f lucei hc fis lird`his, mcdir`r cf `spcati hc f`s cst`gaj`s, iauft`r i `focre`r jgst`f`ajigcs y mcdir`r f`s aighjajigcs `aôstja`s. Cxjstcg his tjpis4 - @hbcrjhis4 rcvcstjmjcgtis rcvcstjmjcgtis aigtjguis cf`oir`his cf`oir`his aig p`st`s p`st`s mirtcris, ycsis. ycsis. Cs màs aimpfja`hi hc rc`fjz`r; sjg cmo`rei, cs màs caigñmjai4 µ Cglisa`hi4 aig mirtcri hc a`f màs acmcgti, aig `a`o`his ` oucg` vjst` i m`cstrc`his, cmpfc`his cg cxtcrjircs. Qc puchcg jmprjmjr tcxtur`s. µ Eu`rgcajhi (ZE)+Xcghjhi (ZE)+Xcghjhi (ZL)4 cg jgtcrjircs hcf chjljaji highc f` bumch`h rcf`tjv` gi hcoc cxachcr hcf 5>%. - Quspcghjhis4 cfcmcgtis prcl`orja`his quc puchcg lirm`r aàm`r`s hc `jrc, p`r` `focre`r jgst`f`ajigcs, puchcg scr aigtjgui i hjsaigtjgui. F` jgst`f`ajñg sc rc`fjz` aig m`yir r`pjhcz quc fis `hbcrjhis. Qc utjfjz`g utjfjz`g siorc tihi p`r` rchuajr f` `ftur` fjorc cgtrc pf`gt`s, `focre`r jgst`f`ajigcs (gi `piy`his siorc cf rcvcstjmjcgti) y mcdir`r f`s aighjajigcs `aôstja`s y têrmja`s4 0<2
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
µ Aigtjguis4 gi rcejstr`ofc rcejstr`ofcss lirm`his pir pjcz`s quc cg f` p`rtc jgtcrjir puchcg jr gcrv`h`s aimi rclucrzi. Gi sc pcrmjtc cf p`si hc jgst`f`ajigcs `ugquc sí sc cs pisjofc cf cmpitr`mjcgti hc fumjg`rj`s. Cf sjstcm` hc ljd`ajñg cs cf tr`hjajig`f aimpucsti pir a`ð`s, cstrip`dis, arjg… aiejhis aig csa`yif`. ^uchcg scr hc4 - ^f`a`s hc csa`yif`. - ^`gcfcs a`rtñg-ycsi. - ^`st` hc ycsi. µ Hjsaigtjguis4 lirm`his pir pjcz`s quc pcrmjtcg cf rcejstri hc f` aàm`r` hc `jrc. Hcpcghcg hc 4 - Qjstcm` hc ljd`ajñg4 fis pcrljfcs puchcg puchcg scr scr iauftis i vjstis, aife`his aig `f`morcs i mchj`gtc sjstcm`s hc rceuf`ajñg hc f` `ftur` hc f` aàm`r`. Qj sig rcejstr`ofcs sc jgst`f` ug` suocstruatur` quc puchc quch`r iauft` i vjst` highc sc `piy`g f`s pf`a`s. - Qceôg cf m`tcrj`f hcf rcvcstjmjcgti4 hc csa`yif`s fjs`s i hcair`h`s, `fumjgji, ^\A, ljor`s (f`g`s hc ria`).
D. Aigiajmjcgtis siorc bcrr`mjcgt`s y m`qujg`rj` p`r` fis rcvcstjmjcgtis `. Bcrr`mjcgt`s hc aigstruaajñg • ^`fct` i p`fustrc
Cs f` bcrr`mjcgt` o`sc hcf tr`o`di hcf pcñg hcojhi ` su làajf m`gcdi y ` su fjecrcz`. Cstà lirm`h` pir ug` bid` pf`g`, l`orja`h` hc bjcrri i `acri y hc lirm` tr`pczijh`f, fjecr`mcgtc màs `gab` cg f` p`rtc hcf m`gei. Cf m`gei cs hc m`hcr`. Qc utjfjz` p`r` rc`fjz`r f`s mczaf`s hc fis mirtcris y aifia`rfis siorc fis f`hrjffis quc quch`g ugjhis `sí hc lirm` bimieêgc`. F`s p`fct`s puchcg v`rj`r fjecr`mcgtc hc lirm` sceôg cf usi quc sc fc hê, f` tr`hjajñg hcf fue`r hc tr`o`di i jgafusi fis eustis hcf l`orja`gtc. ^ir cdcmpfi, f` p`fct` hcf `fja`-
chjtirj`f } acp
^`fctíg
Cspàtuf`
0<:
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
t`hir tjcgc f` bid` màs airt` p`r` l`ajfjt`r cf tr`o`di cgtrc fis `zufcdis. • ^`fctíg
Muy p`rcajhi `f p`fustrc, pcri màs pcqucði y f` bid` `a`o` cg pugt` p`r` pihcr `pfja`r pcqucðis rcviqucs hc mirtcri y rcdugt`r cf mirtcri cgtrc bjf`h`s hc f`hrjffi. • Cspàtuf`
Hcrjv`h` hc f` p`fct` pcri aig f` bid` aifia`h` `f aigtr`rji, cs hcajr, aig f` p`rtc màs cstrcab` pce`h` `f m`gei. @hcmàs cs aimpfct`mcgtc pf`g`. Qc utjfjz` p`r` cxtcghcr mirtcri, ycsi i csa`yif` cg pcqucð`s supcrljajcs, siorc tihi p`r` jeu`f`rfi y hcd`r cf rcvcstjmjcgti aimpfct`mcgtc pf`gi. Cs muy ôtjf cg pcqucðis tr`o`dis hc rcp`r`ajñg. • Ff`g`
Ff`g`
Cstà lirm`h` pir ug` bid` aimpfct`mcgtc pf`g` (hc `bí su gimorc) hc bjcrri i `acri. Xjcgc ug `s` p`r` pihcr m`gcd`rf` aig l`ajfjh`h hur`gtc cf tr`o`di. Qc utjfjz` p`r` cxtcghcr f`s mczaf`s y `fjs`r p`rchcs, tcabis y sucfis. Qc us` siorc tihi aig ycsi y csa`yif`. Xjcgc ug` v`rj`gtc, quc tjcgc ug cxtrcmi hcgt`hi y sc utjfjz` au`ghi qucrcmis hcd`r f` supcrljajc r`ff`h` p`r` l`ajfjt`r f` `hbcrcgaj` hc fis `fja`t`his. • Lr`tàs
Lr`tàs
\`rj`gtc hc f` ff`g`. Sgi hc fis f`his `a`o` cg àgeufi. Qc utjfjz` p`r` cxtcghcr rcviqucs y cgfuajhis y p`r` cxtcghcr cf birmjeñg. Cs muy ôtjf p`r` tr`o`d`r cg f`s csqujg`s. • M`abit`
M`abit`
05>
Cs ug m`rtjffi aig f` a`ocz` hc eim` us`hi p`r` eifpc`r fis`s y `zufcdis b`st` quc cga`dcg cg su fue`r sjg pcfjeri hc h`ð`rfis.
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
o Bcrr`mjcgt`s hc pja`hi • ^jquct`
Bcrr`mjcgt` hc m`gei `f`re`hi hc ugis 8> am. y a`ocz` lirm`h` pir his pugt`s ipucst`s, hjscð`h` p`r` m`gc d`rf` aig ug` sif` m`gi. Qc utjfjz` p`r` qujt`r rcstis hc birmjeñg, cfjmjg`r rco` o`s, cta.
^jquct`
• ^ugzñg
Af`vi hc er`g t`m`ði hc bjcrri `a`o`hi cg pugt` y aig m`gei hc m`hcr`. Qc utjfjz` p`r` sudct`r fis `fja`t`his hur`gtc sc aifia`ajñg, p`r` m`ra`r zig`s, cta. • Ajgacf
^ugzñg màs aigsjstcgtc hc ug` sif` pjcz` `a`o`h` cg ug ojscf `ljf`hi. Cs cf jgstrumcgti o`sc p`r` rimpcr mirtcri, birmjeñg, cta. Cxjstcg ug` er`g a`gtjh`h hc lirm`s y t`m`ðis hcpcghjcghi hcf l`orja`gtc y hc su utjfjz`ajñg.
a. Bcrr`mjcgt`s hc mchjajñg y gjvcf`hi
^ugzñg
Ajgacf
• ^fim`h`
^jcz` hc bjcrri i hc `acri hc lirm` añgja` i ajfíghrja` quc sc cgaucgtr` aife`h` hc ug bjfi hc `feihñg. Hcojhi `f pcsi hc f` pjcz` hc `acri, au`ghi sc sucft` cf bjfi sjcmprc pcrm`gcacrà vcrtja`f. Qc cmpfc` p`r` m`ra`r f` vcrtja`fjh`h hc fis tr`o`dis hc aigstruaajñg4 pjf`rcs, p`rchcs, pucrt`s, cta. • Gjvcf
Jgstrumcgti quc sc utjfjz` p`r` aimprio`r f` pf`gcjh`h i `ftur` hc fis cfcmcgtis. Cf gjvcf hc ouroud` sc utjfjz` p`r` s`ocr sj ug sucfi cstà aimpfct`mcgtc birjzigt`f (gjvcf hc ouroud`). Au`ghi f` ouroud` cstà cg cf acgtri hcf vjsir, cs quc sc b` aigsceujhi f` birjzigt`fjh`h. Cf gjvcf mchj`gtc v`sis aimugja`gtcs sc utjfjz` p`r` pihcr aifia`r v`rjis cfcmcgtis ` ug` mjsm` `ftur`.
chjtirj`f } acp
^fim`h`
050
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
@mois tjpis sig jmprcsajghjofcs cg ug` ior`, pucs hc su usi hcpcghc cf oucg `a`o`hi hcf tr`o`di. • Xcghcf
Xcghcf
Aucrh` hc `feihñg utjfjz`h` p`r` m`gtcgcr f` gjvcf`ajñg hc bjfcr`s hc f`hrjffis. Lugajig` tcgs`ghi ug airhcf cgtrc his rcef`s aifia`h`s cg fis cxtrcmis hc f` làorja`, quc prcvj`mcgtc b`g sjhi `pfim`h`s y gjvcf`h`s, y `sí sjrvc hc rclcrcgaj` ` fis gjvcfcs birjzigt`fcs y vcrtja`fcs. • _cef`s
Qig cfcmcgtis aimpfcmcgt`rjis hcf gjvcf. Girm`fmcgtc sig fjstigcs hc m`hcr` i bjcrri aimpfct`mcgtc rcatis. • Mctris _cef`
Mctris
Hctcrmjg`g f`s hjst`gaj`s y `dust`g cf tr`o`di ` f`s mchjh`s airrcat`s. Cs ug` ajgt` lfcxjofc pfàstja` i mctàfja` quc sc cgriff` cg cf jgtcrjir hc ug` a`d`. Fis hc pfàstjai i ajgt` hc vjhrji sc utjfjz`g p`r` mchjr er`ghcs hjst`gaj`s (sucfcg tcgcr b`st` 1> mctris) y fis mctàfjais p`r` pia`s hjst`gaj`s i pcqucð`s `ftur`s (8 ñ 3 mctris).
h. Bcrr`mjcgt`s i cgscrcs hc tr`gspirtc m`gu`fcs • @rtcs` i e`vct` e`vct`
@rtcs` i e`vct`
A`dñg hc v`rjis t`m`ðis, aig f`s p`rchcs `ojcrt`s b`aj` lucr` y `s`s sjtu`h`s cg fis f`his mcgircs, quc sc cmpfc` p`r` prcp`r`r pcqucð`s a`gtjh`hcs hc birmjeñg, ycsi, mirtcri, cta. Qc l`orja`g hc bjcrri i hc pfàstjai huri y sceôg su t`m`ði sc puchcg ff`m`r `rtcs`s, auczis i e`vct`s. • A`rrjffi i a`rrctjff` a`rrctjff`
Qc p`rcac ` ug` `rtcs` aig ruch`s quc pcrmjtc cf tr`gspirtc hc f` mczaf` y hc fis m`tcrj`fcs hc aigstruaajñg. Cs gcacs`rji quc sc` cmpud`h` pir ug tr`o`d`hir. A`rrjffi i a`rrctjff`
05?
• ^`f`
Qc utjfjz` p`r` v`rj`s ais`s4 - @a`rrci y a`moji hc sjtji hc m`tcrj`fcs, siorc siorc tihi acmcgti y `rcg`
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
- B`acr tihi tjpi hc mczaf`s4 mirtcris, p`st`s hc ycsi, cta. - Cxa`v`r cf sucfi Fis his tjpis hc p`f`s màs utjfjz`his sig4 - ^`f` rchigh` u iv`f`h`4 cs ug` p`f` aig f` a`ocz` rchigh`, tcrmjg`h` cg fjecri pjai, aig ug m`gei rchighi. Muy ôtjf p`r` a`v`r er`ghcs `eudcris. - ^`f` au`hr`h`4 tcrmjg`h` aig ug m`gei cg lirm` hc ‖H”. Qc utjfjz` p`r` mczaf`r y h`r acmcgti y p`r` au`fqujcr t`rc` quc jmpfjquc cf `a`rrci hc a`saitcs, `rcg`, csaimoris, cta.
^`f` rchigh` u iv`f`h`
• @z`hñg
Qc tr`t` hc ug` cspcajc hc p`f` auy` cmpuð`hur` cstà aifia`h` hc lirm` tr`gsvcrs`f ` f` bid` quc sucfc scr hc bjcrri i hc `acri. Qc cmpfc` p`r` rc`fjz`r m`gu`fmcgtc f` mczaf` hc mirtcri u birmjeñg cg er`ghcs a`gtjh`hcs. • Cspucrt`
Acst` hc eim` erucs` y rcsjstcgtc aig his `s`s, quc sc cmpfc` p`r` tr`gspirt`r pcqucð`s a`gtjh`hcs hc tjcrr`, m`tcrj`fcs hc aigstruaajñg i csaimoris. • Auoi
Ecgcr`fmcgtc hc pfàstjai, sc utjfjz` p`r` tr`gspirt`r fíqujhis y p`st`s muy hjfujh`s.
c. Bcrr`mjcgt`s `pt`s p`r` f` hcmifjajñg
Auoi
• ^jai
Bcrr`mjcgt` lirm`h` pir ug` o`rr` hc bjcrri, hc lirm` aurv`, tcrmjg`ghi sus cxtrcmis cg pugt`, aig ug irjljaji cg su acgtri p`r` pihcr jgscrt`rfi cg ug m`gei hc m`hcr`. Qc utjfjz` p`r` a`v`r, `orjr z`gd`s y rcmivcr tjcrr`s hur`s. • ^jquct`
Qc tr`t` hc ug` bcrr`mjcgt` aig m`gei hc m`hcr` `prixjm`h`mcgtc hc ugis 8> acgtímctris y his oia`s ipucst`s, ug` pf`g` aimi ug m`rtjffi y f` itr` scmcd`gtc ` f` pugt` hc ug pjai. Qc puchc utjfjz`r aig ug` sif` m`gi, y sjrvc p`r` rcairt`r f`hrjffis, pce`rfis cg f`s bjf`h`s, cta. chjtirj`f } acp
051
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
• @fait`g`
Bcrr`mjcgt` scmcd`gtc `f pjai lirm`h` pir his oia`s, ug` cg lirm` hc p`f` i pjai y itr` cg lirm` hc b`ab`, aig ug irjljaji cg cf acgtri highc sc jgscrt` cf m`gei. • Airt`lríis
Ajgacf lucrtc p`r` airt`r bjcrri utjfjz`ghi m`rtjffis, m`z`s, cta., i p`r` `orjr `eudcris i riz`s cg f`s p`rchcs, sucfis, y tcabis.
Airt`lríis
• M`z`s y m`act`s m`act`s
Qig bcrr`mjcgt`s hc bjcrri y m`gei hc m`hcr`, aig his oia`s hc lirm` au`hr`h`. Qig ug`s bcrr`mjcgt`s pcs`h`s y aigtughcgtcs. F` hjlcrcgaj` cgtrc f` m`z` y f` m`act` r`hja` cg su t`m`ði, pucsti quc f` prjmcr` sc cmpfc` p`r` h`r eifpcs aigtughcgtcs y f` sceugh` p`r` eifpc`r ajgacfcs y airt`lríis.
l. Bcrr`mjcgt`s y utcgsjfjis v`rjis • Arjo`
Acrai hc m`hcr` hc lirm` au`hr`h` i ajrauf`r `f quc v` sudcti ug` m`ff` hc `f`morc aig hjstjgt`s `ocrtur`s sceôg cf usi quc sc fc v`y` ` h`r. Qc utjfjz` p`r` fjmpj`r i f`v`r mjgcr`fcs, y siorc tihi, au`ghi sc qujcrc iotcgcr `rcg`s ljg`s i scfcaajig`r er`v`s hc t`m`ði rchuajhi.
Arjo`
• Orjh`
Bcrr`mjcgt` mctàfja` cg lirm` hc o`stñg. Xjcgc ug` pjcz` mñvjf quc sc hcspf`z` p`r` `dust`rsc `f t`m`ði hcf sipirtc. Qc utjfjz` p`r` sudct`r fis cgailr`his y p`r` sudct`r cfcmcgtis sucftis ` ug` mcs` hc tr`o`di.
058
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
e. M`qujg`rj` • ^jsñg
Jgstrumcgti pcs`hi y erucsi aigstrujhi cg m`hcr` i bjcrri, hc lirm` ajfíghrja` y privjsti hc ug m`gei f`rei y `s`s ` sus f`his; sjrvc p`r` `prct`r f` tjcrr`, pjchr`, cta., p`r` `sí h`r aigsjstcgaj` `f sucfi siorc cf quc sc v` ` aigstrujr. • Aàracf
Qc tr`t` hc ug` o`rr` hc m`hcr` i bjcrri aig his s`fjcgtcs, cgtrc fis au`fcs sc aifia`g y iprjmcg aig ug tirgjffi i aig auð`s his pjcz`s hc m`hcr` cgaif`h`s, p`r` quc sc pceucg. Qiorc tihi sc cmpfc` p`r` sudct`r cf cgailr`hi hc fis tcabis aig cf ljg hc quc cf birmjeñg sc aigsifjhc. • ^ifc`
Qc tr`t` hc ug` ruch` mñvjf `frchchir hc ug cdc, aig ug` a`g`f pir highc p`s` ug` aucrh` i a`hcg` ` auyis cxtrcmis sc `pfja`g rcspcatjv`mcgtc ug` pitcgaj` y ug` rcsjstcgaj`; sjrvc p`r` fcv`gt`r y mivcr pcsis. Cg `fo`ðjfcrí` sucfcg cmpfc`rsc p`r` tr`gspirt`r m`tcrj`fcs ` gjvcfcs supcrjircs hcf sucfi. • @mif`hir`
Qc tr`t` hc ug` màqujg` cfêatrja` quc ffcv` jgairpir`h` ug` pjchr` `mif`hir`. Qc cmpfc` siorc tihi p`r` airt`r o`fhis`s, màrmif c bjcrris.
• Airt`hircs hc `zufcdis `zufcdis
Cs ug jgstrumcgti quc ffcv` jgairpir`hi ug` pjcz` `acr`h` aig pugt` `ljf`h` hc a`roigi hc tugestcgi quc `pfja`h` siorc cf `zufcdi, hcd` ug` m`ra` quc l`ajfjt` cf airtc hcf mjsmi aig sñfi prcsjig`r fjecr`mcgtc siorc hjab` m`ra`.
chjtirj`f } acp
053
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
0.? ^jgtur`s @. Aigiajmjcgti Aigiajmjcgtiss siorc m`tcrj`fcs hc pjgtur` X`gti f`s pjgtur`s aimi fis o`rgjacs tjcgcg ug iodctjvi aimôg4 pritcecr hc f`s `aajigcs cxtcrg`s cf sipirtc siorc cf quc sc `pfja`g, utjfjzàghisc `f mjsmi tjcmpi p`r` hcair`r csc sipirtc. Cg ia`sjigcs t`mojêg f` pjgtur` sc utjfjz` p`r` pripirajig`r ug` supcrljajc bjejêgja` quc puch` fjmpj`rsc làajfmcgtc. @ f` bir` hc `hqujrjr ug` pjgtur` hcocmis s`ocr aig `gtcrjirjh`h cf tjpi hc supcrljajc ` pjgt`r, sj v` ` scr cxpucst` `f cxtcrjir i jgtcrjir, quc tjpi hc hcair`ajñg qucrcmis quc gis orjghc (orjff`gtc, scmjorjff`gtc i m`tc), m `tc), cta.X`mojêg cs jmpirt`gtc aigsjhcr`r sj ` f` pjgtur` sc fc pjhc quc pripirajigc jmpcrmc`ojfjh`h `gtc f` bumch`h. H`hi quc cg f` m`yirí` hc fis a`sis cs `sí sc h` pir scgt`hi quc sñfi sc pihràg `pfja`r cg supcrljajcs aimpfct`mcgtc sca`s. Qjg cst` aighjajñg, cxjstjrí` ug` rctcgajñg hc bumch`h hctràs hc f` pjgtur` jmpcrmc`ofc, fi quc prihuajrí` ug hcsaigab`hi. Fis his cfcmcgtis jmprcsajghjofcs cg f` pjgtur` sig cf sipirtc y f` pjgtur` mjsm` aimi cfcmcgti m`tcrj`f. Êst` sc aimpigc hc fis pjemcgtis -sust`gaj`s quc tjcgcg aifir- y cf `efutjg`gtc gcacs`rji p`r` ljd`r cf pjemcgti `f sipirtc. Qceôg cf sipirtc highc sc v`y` ` rc`fjz`r f` pjgtur` cf `efutjg`gtc jhñgci p`r` t`f ljg scrà hc ug tjpi u itri y pir t`gti f` têagja` utjfjz`h` scrà `airhc ` csis mchjis cmpfc`his. Cg ia`sjigcs sc b`g utjfjz`hi têagja`s pjatñrja`s cg sipirtcs muy v`rj`his pcri, au`ghi gi sig f`s jhñgc`s, cf rcsuft`hi sucfc scr hcs`strisi y f` pjgtur` sc pjcrhc i sc hctcrjir` er`vcmcgtc cg ug pf`zi hc tjcmpi gi muy f`rei. X`gti f`s pjgtur`s aimi fis o`rgjacs tjcgcg cg aimôg er`g p`rtc hc fis aimpigcgtcs quc fis jgtcer`g, pcri f` pjgtur` aigtjcgc pjemcgtis quc f` b`acg ip`a` hc fis quc a`rcacg fis o`rgjacs, quc tjcgcg ug `a`o`hi tr`gsp`rcgtc. Fis o`rgjacs puchcg scr màs i mcgis aifirc`his i màs i mcgis tr`gsp`rcgtcs, pcri sjcmprc pcrmjtcg jhcgtjlja`r `f m`tcrj`f quc rcauorcg. @hcmàs hc f`s pjgtur`s y hc fis o`rgjacs cxjstcg itris tr`t`mjcgtis supcrljaj`fcs hc pritcaajñg4 acr`s, `acjtcs, octugcs, cta. Muabis hc cstis prihuatis `hqujcrcg sus pripjch`hcs hc pritcatir`s au`ghi cgtr`g ` lirm`r p`rtc hc f` aimpisjajñg hc pjgtur`s y o`rgjacs. F` pjgtur` gi sc aigsjhcr` ecgcr`fmcgtc aimi ug `a`o`hi pcrm`gcgtc, y` quc f` m`yir p`rtc hc cff`s tjcgcg ug` vjh` rcf`tjv`mcgtc airt`. Csti cs hcojhi `f piai cspcsir hc f` pcfíauf` quc sc `pfja`, y` quc cg ug cspcsir t`g ljgi, au`fqujcr crrir cg f` `pfja`ajñg rcsuft` l`t`f. ^ir csi sig cscgaj`fcs ug` jmprjm`ajñg, ug` o`sc y ug `a`o`hi pcrlcatis c ígtjm`mcgtc fje`his cgtrc sí. Hc tihi fi hjabi, sc hchuac quc fis m`tcrj`fcs aigstjtuycgtcs hc o`rgjacs y pjgtur`s hcocg pisccr f`s sjeujcgtcs pripjch`hcs4
05<
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
^_I^JCH@HCQ PSC A@_@AXC_JT@G F@Q ^JGXS_@Q -
_csjstcgaj` ` f` jgtcmpcrjc.
-
_csjstcgaj` ` `ecgtcs airrisjvis.
-
@hbcrcgaj` `f sipirtc.
-
Gcutr`fjh`h químja`.
-
Cst`ojfjh`h hcf aifir.
-
_cghjmjcgti cg supcrlajc.
-
@spcati hcair`tjvi.
-
Oucg` rcsjstcgaj` ` f` jgtcmpcrjc4 hcpcghc h` fis `hjtjvis y pjemcgtis pjemcgtis `ð`hjhis ` f` pjgtur`.
-
Oucg` rcsjstcgaj` ` fis `ecgtcs airrisjvis.
-
Oucg` `hbcrcgaj` `f sipirtc4 quc puchc iotcgcrsc pir clcati mcaàgjai i químjai. B`y pjgtur`s quc sc pce`g màs i mcgis `f sipirtc sceôg cf cst`hi hc f` supcrlajc, csti cs f` `hbcrcgaj` mcaàgja`. Qj f` pjgtur` rc`aajig` aig cf sipirtc p`r` lirm`r ug ôgjai prihuati sc cstà prihuajcghi `hbcrcgaj` químja`.
-
Gcutr`fjh`h químja`, cs hcajr, quc sus aimpigcgtcs químjais gi rc`aajigcg aig fis hcf sipirtc, pir cdcmpfi aig f`s s`fcs hcsprcghjh`s hc fis cglisa`his.
-
Cst`ojfjh`h hcf aifir4 hcpcghc ôgja`mcgtc hc fis aifir`gtcs cmpfc`his. Cs prcajsi cvjt`r mczaf`s hc aifir`gtcs jgaimp`tjofcs.
-
_cghjmjcgti cg supcrlajc4 cs f` supcrlajc ` pjgt`r aig ug` hctcrmjg`h` a`gtjh`h hc pjgtur`. Au`gt` màs supcrlajc sc puch` pjgt`r aig ug` mjsm` a`gtjh`h hc prihuati, màs rcghjmjcgti tjcgc f` pjgtur`.
-
@spcati hcair`tjvi mchj`gtc ug `a`o`hi pcrlcati.
`. Aimpisjajñg hc pjgtur`s y o`rgjacs
• O`sc `hbcrcgtc
B`y ug cfcmcgti cscgaj`f cg f` aimpisjajñg hc tih` pjgtur` i o`rgjz, `qucf quc sc `hbjcrc `f sipirtc y fi rcauorc, `jsfàghifi hcf `mojcgtc giajvi (bumch`h, pifvi, scquch`h, airrisjñg, `ajhcz, cta.) y pritcejêghifi hc `ercsjigcs lísja`s quc puchc rcajojr hcf cxtcrjir (eifpcs, riz`hur`s, aigtr`aajigcs hcf sipirtc, cta.). Cst` lugajñg f` hcscmpcð` ug` sust`gaj` rcsjgis` `hbcsjv`, quc sc b`ff` cg cst`hi fíqujhi màs i mcgis cspcsi `f cxtcghcrf` i `pfja`rf` pcri quc sifjhjlja` ug` vcz sca`. Cf cst`hi fíqujhi fi `hqujcrc pir cst`r hjsucft`, hjspcrs` i cmufchjtirj`f } acp
055
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
sjig`h` cg ug fíqujhi quc puchc scr `eu` i hjsifvcgtc (b`orà pjgtur`s quc rcqujcr`g ug hjsifvcgtc cspcaíljai p`r` pihcr lugajig`r airrcat`mcgtc). F` rcsjg` `hqujcrc ug cst`hi sñfjhi au`ghi cf fíqujhi (t`gti sj cs `eu` aimi sj cs hjsifvcgtc), sc cv`pir` i quch` `osirojhi pir cf sipirtc quch`ghi ug` pcfíauf` sñfjh`, auyi cspcsir hcpcghc hc su aigstjtuajñg y hcf piracgt`dc hc p`rtíauf`s sñfjh`s quc quch`g au`ghi sc cv`pir` cf hjsifvcgtc. Qj cf m`tcrj`f a`rcac hc auorjcgtcs, aimi iaurrc aig cf o`rgjz, f` a`p` quc quch`rà `f sca`r scrà màs i mcgis tr`gsp`rcgtc, pcri sj tjcgc jgairpir`his pjemcgtis, aimi iaurrc aig au`fqujcr pjgtur`, f` a`p` rcsuft`gtc scrà ip`a` y gi hcd`rà tr`gsp`rcgt`r cf m`tcrj`f quc rcauorc. • Aifir`gtcs
Jghcpcghjcgtcmcgtc hc quc f` pjgtur` sc` màs i mcgis ip`a` y cf o`rgjz sc` màs i mcgis tr`gsp`rcgtc, gi sig jgaifiris, sjgi quc puchcg tcgcr hjlcrcgtc aifirjhi aig m`yir i mcgir jgtcgsjh`h. Cstà af`ri quc fis aifircs quc puch` tcgcr ug` pjgtur` sjcmprc scràg màs jgtcgsis y hcgsis quc fis hcf o`rgjz, y` quc sj sc fcs jgtcgt`sc h`r csc `a`o`hi, pcrhcrí`g su tr`gsp`rcgaj`. Fis aifir`gtcs sig sust`gaj`s quc sc `ð`hcg ` f` pjgtur` y `f o`rgjz p`r` aigsceujr cf aifir hcsc`hi y f` tcxtur` `hcau`h`. • @hjtjvis
H`g ` f` pjgtur` i cf o`rgjz sus a`r`atcrístja`s cspcaj`fcs quc fi b`acg hjstjgtis ` tihis fis hcmàs, pir cdcmpfi, `hjtjvis `gtjbumch`h, `gtjairrisjñg, `gtjmibi, cta. Fis `hjtjvis màs jmpirt`gtcs sig fis pf`stjlja`gtcs, auy` prjgajp`f lugajñg cs f` hc mcdir`r f` lfcxjojfjh`h hc f` a`p` hc pjgtur` p`r` quc sc `h`ptc sjg rimpcrsc ` fis mivjmjcgtis hcf sipirtc. Fis pf`stjlja`gtcs puchcg scr g`tur`fcs, aimi `acjtcs i `rtjljaj`fcs, aimi efjacrjg`. Fis mcdircs rcsuft`his sc iotjcgcg `f mczaf`r `mois tjpis. • Hjsifvcgtcs i hjfuycgtcs hjfuycgtcs
Qig fíqujhis fjecris auy` mjsjñg cs `umcgt`r f` lfujhcz hcf o`rgjz i hc f` pjgtur` p`r` pcrmjtjr su pcgctr`ajñg cg cf sipirtc. Qu g`tur`fcz` v`rí` cg lugajñg hc4 - Cf tjpi hc pjgtur`. - Cf tjpi hc `pfja`ajñg. @sí, pir cdcmpfi, cf `eu` scrà cf cfcmcgti vifàtjf hc f`s pjgtur`s `f `eu`. Cg tihi a`si, cf hjsifvcgtc tjcgc quc tcgcr ug er`hi hc cv`pir`ajñg ojcg a`fauf`hi, p`r` aigsceujr ug` `pfja`ajñg làajf y ug sca`hi girm`f.
o. Af`scs hc pjgtur`s Cxjstcg cg cf mcra`hi muftjtuh hc prihuatis quc gi sñfi sig rcauorjmjcgtis, sjgi quc aumpfcg t`mojêg ug` lugajñg `atjv`4 pjgtur`s quc orjff`g cg f` isaurjh`h, `jsf`gtcs, `gtj-bumch`h, pjgtur`s quc rcpcfcg fis jgscatis, cta. 052
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
^ir itr` p`rtc, hcojhi ` f` cvifuajñg jghustrj`f y `f `v`gac hc f` químja`, ajcrti tjpi hc pjgtur`s y hc o`rgjacs b`g sjhi rccmpf`z`his i b`g quch`hi aimpfct`mcgtc `gtjau`his y sustjtujhis pir prihuatis hc mcdir prcaji y aig m`yir l`ajfjh`h hc `pfja`ajñg, `sí aimi m`yir rcsjstcgaj` y hur`ojfjh`h. ^ir cstc mitjvi b`y mêtihis tr`hjajig`fcs, aimi f` pjgtur` `f tcmpfc, quc b`g quch`hi pràatja`mcgtc ifvjh`his ` l`vir hc pjgtur`s pfàstja`s quc `hcmàs hc rcsuft`r màs caigñmja`s, prcscgt`g ug prihuati fjsti p`r` su `pfja`ajñg jgmchj`t`, `birràghisc cf pjgtir f` rc`fjz`ajñg hc mczaf`s hc jgerchjcgtcs. F` prcscgt`ajñg hc f` pjgtur` p`r` su `pfja`ajñg jgmchj`t` cs ug er`g `v`gac, y` quc pcrmjtc aigsceujr ug prihuati fjsti p`r` su `pfja`ajñg jgmchj`t`, `hcau`h`mcgtc cgv`s`hi y aig f` sceurjh`h hc quc sj tjcgc quc `hqujrjr màs a`gtjh`h hc prihuati, fi v` ` cgaigtr`r aig f` mjsm` aimpisjajñg, aifir y `a`o`hi. Cxjstcg ajgai er`ghcs erupis hc pjgtur`s4 • ^jgtur`s `f `eu`
Lirm`h`s pir aif` i `feôg cfcmcgti sjmjf`r hjspcrsi cg `eu`. F`s a`r`atcrístja`s cscgaj`fcs hc cstc erupi sig4 - @f lirm`r ug` pcfíauf` muy ríejh`, gi hcocg us`rsc siorc m`hcr`, quc pihrí` rimpcr f` pcfíauf` cg sus hjf`t`ajigcs y aigtr`aajigcs. - ^rcscgt`g pia` rcsjstcgaj` `f `eu`, pir fi quc gi sc rcaimjcgh` cg cxtcrjircs. - _csuft`g muy caigñmja`s. - @f jgtcrvcgjr cg cff`s cf `eu`, gi cs rcaimcgh`ofc p`r` sipirtcs quc quc sc puch`g puch`g vcr `lcat`his pir cff`, cspcaj`fmcgtc fis mct`fcs (cg fis quc puchcg ia`sjig`r ixjh`ajñg). Cstc erupi aimprcghc fis sjeujcgtcs erupis hc pjgtur`4 ^jgtur`s ` f` a`f
Aimi aifir`gtc us`g a`f `p`e`h`. Qc cmpfc`g siorc ycsi, pjchr`, acmcgti y guga` siorc m`hcr` i mct`fcs. Gi puchcg us`rsc cg cxtcrjircs. Lugajig`g ojcg aimi mjariojajh`s. ^jgtur`s `f sjfja`ti
^ripirajig`g ug` pcfíauf` ríejh` y hjlíajf hc hcsprcghcr. Aimpucst` hc sjfja`tis hjsucftis cg `eu` quc sc aimojg`g aig fis hcf sipirtc lirm`ghi ug` pcfíauf` muy rcsjstcgtc. Qucfcg utjfjz`r aimi prjmcr` a`p` hc pritcaajñg hc ior`s hc làorja` hc f`hrjffi. ^jgtur`s `f acmcgti
Aigstjtujh` pir4 - Acmcgti ^ñrtf`gh of`gai u irhjg`rji sifi i mczaf`hi aig a`f. chjtirj`f } acp
05:
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
- Aifir`gtcs. - Sg cghurcachir p`r` rctcgcr f` bumch`h. - @rcg` mifjh`. Qc puchc hcajr quc aigstjtuyc ug` fcab`h` hc acmcgti, y` quc su sca`hi cs sjmjf`r `f lr`eu`hi, pir fi quc cs jghjspcgs`ofc ug` ajcrt` a`gtjh`h hc `eu`, pir fi quc sc utjfjz`g siorc p`rchcs piris`s quc cg cf mimcgti hc `pfja`r f` pjgtur` cstàg auojcrt`s pir `eu` i muy bômch`s. Gi sc utjfjz`g siorc m`hcr` i mct`fcs. ^jgtur`s ` f` aif`
Qc ff`m`g t`mojêg tcmpfcs. Lirm`h`s pir ug tjpi hc aif` hjsucfti cg `eu`. Gi utjfjz`h`s p`r` hcair`ajñg cg cxtcrjircs, y` quc f`s p`rtíauf`s ireàgja`s quc f` lirm`g, puchcg lcrmcgt`r `f hjsifvcrsc cg `eu` hc ffuvj`. ^jgtur`s ` f` a`scíg`
Lirm`g ug` pcfíauf` hur` c jmpcrmc`ofc. Qc prcscgt`g cg cf aimcraji cg lirm` hc pifvis quc sc mczaf`g aig `eu` cg cf mimcgti hc utjfjz`r. Qig caigñmja`s y sc utjfjz`g t`gti cg jgtcrjircs aimi cg cxtcrjircs. • ^jgtur`s `f `acjtc
Stjfjz`g ug `acjtc i rcsjg` er`s` aimi fje`gtc, quc gi cs sifuofc cg `eu` y rcqujcrc pir t`gti ug hjsifvcgtc `hcau`hi. F`s pjgtur`s `f `acjtc lucrig a`sj cxafusjv`mcgtc utjfjz`h`s b`st` b`ac piai p`r` auorjr tih`s `qucff`s `pfja`ajigcs highc gi cr` pisjofc utjfjz`r pjgtur`s `f `eu`. F`s m`tcrj`s er`s`s cstàg hcd`ghi hc utjfjz`rsc y cmpjcz`g ` scr sustjtujh`s pir prihuatis sjgtêtjais cqujv`fcgtcs pcri aig muab`s màs vcgt`d`s quc fis g`tur`fcs, aimi m`yir cst` ojfjh`h `f gi hctcrjir`rsc hctcrjir `rsc aig cf p`si hcf tjcmpi. Cstc tjpi hc pjgtur`s sc hcgimjg`g pjgtur`s sjgtêtja`s, sjcghi ff`m`h`s `sí tih`s f`s pjgtur`s er`s`s hc gucv` arc`ajñg quc utjfjz`g prihuatis sjgtêtjais p`r` su l`orja`ajñg. F`s tr`hjajig`fcs pjgtur`s `f `acjtc `m`rjffc`o`g `f a`oi hcf tjcmpi, mistr`o`g r`stris hc f`s acrh`s hc fis pjgacfcs i oriab`s utjfjz`his p`r` `pfja`rf`s, tcgí`g ug ifir hjlíajf hc cfjmjg`r, tcghcgaj` ` rcso`f`r i hcsaife`rsc...cta. F`s mihcrg`s pjgtur`s sjgtêtja`s a`rcacg hc cstis hclcatis i pir fi mcgis fis rchuacg muabi, `hcmàs4 - ^isccg f` au`fjh`h hc `uticxtcghcrsc y hcd`r ug` supcrljajc fjs` y aigtjgu`, sjg tcgcr quc jgsjstjr cg su `pfja`ajñg. - Qca`g ràpjh`mcgtc, `feug`s hc cff`s sca`g `f t`ati cg mjgutis y `hmjtcg ug` sceugh` a`p` `f a`oi hc scjs bir`s sjg quc sc `rr`strc f` prjmcr` a`p`.
02>
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
• ^jgtur`s `f csm`ftc
Lirm`g ug` pcfíauf` aig `p`rjcgaj` hc csm`ftc, cs hcajr, hur`s, rcsjstcgtcs y fjs`s. ^uchcg iotcgcrsc ` p`rtjr hc pjgtur`s `f `acjtc `ð`hjcghi ug o`rgjz hc rcsjg` g`tur`fcs i `rtjljaj`fcs i aifirc`ghi ug o`rgjz. B`y his er`ghcs a`tceirí`s4 ^jgtur` `f csm`ftc aig rcsjg`s g`tur`fcs
Qig pjgtur`s muy a`r`s, sc utjfjz`g p`r` f`v`ois, aiajg`s, f`oir`tirjis, cta. ^jgtur`s `f csm`ftc aig rcsjg`s `rtjljaj`fcs
F`s rcsjg`s g`tur`fcs sc sustjtuycg pir f`s `rtjljaj`fcs. ^rcscgt`g ug` rcsjstcgaj` supcrjir quc f`s pjgtur`s `f `acjtc.
Jmpirt`gtc F`s pjgtur`s pfàstja`s vjgífja`s y `arífja`s puchcg prcscgt`rsc y` fjst`s cg ug aifir hctcrmjg`hi y cg `a`o`his s`tjg`his i orjff`gtcs. Jgafusi puchcg scr `hqujrjh`s cg tigi of`gai gcutri quc `hmjtc ug aifir`gtc quc hc m`gcr` làajf y ràpjh` aifirc` f` pjgtur` cg cf tigi quc sc hcscc.
• ^jgtur`s pfàstja`s pfàstja`s i cg cmufsjñg
Sg` cmufsjñg cs ug` mczaf` hc his fíqujhis, ugi hc fis au`fcs sc cgaucgtr` cg lirm` hc ljgísjm`s eit`s. Cst` mczaf` cs muy jgcst`ofc. Hc tihis fis pisjofcs tjpis hc cmufsjigcs, f` hc `acjtc cg `eu` cs f` màs cst`ofc y h` rcvcstjmjcgtis màs bimieêgcis y rcsjstcgtcs. Fis aimpigcgtcs sig4 - Fíqujhi prjgajp`f4 `eu`. - Fíqujhi hjspcrsi, (lirm`ghi eitjt`s)4 `acjtcs y rcsjg`s (vjgífja`s i `arífja`s). - @ecgtcs quc quc h`g h`g cst`ojfjh`h cst`ojfjh`h ` f` cmufsjñg p`r` quc gi sc hcsb`e`. - Aifir`gtcs. Qig f`s quc màs sc utjfjz`g p`r` cf rcauorjmjcgti hc tcabis y p`rchcs hc ycsi, `sí aimi p`r` `pfja`r hjrcat`mcgtc siorc itris m`tcrj`fcs. Qc cmpfc`g lugh`mcgt`fmcgtc cg jgtcrjircs pirquc gi rcsjstcg ojcg f` jgtcmpcrjc, `ugquc puchcg ffcv`r ug tr`t`mjcgti quc sj f`s b`e` jmpcrmc`ofcs. Qig oucg`s p`r` cf rcvcstjmjcgti hc m`hcr`s, f`hrjffis, ycsis, acmcgti, cta. Cs `aigscd`ofc rc`fjz`r cf mczaf`hi hc hjstjgt`s pjgtur`s pfàstja`s aig prihuatis quc priach`g hc f` mjsm` l`orja`ajñg i m`ra` y quc sc fc`g `tcgt`mcgtc f`s jgstruaaji-
chjtirj`f } acp
020
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
gcs hcf l`orja`gtc p`r` quc gi sc prihuza`g jgaimp`tjojfjh`hcs cgtrc prihuatis, hcojhi ` fis cfcmcgtis quc lirm`g a`h` lirmuf`ajñg. Cf ifir quc tjcgcg `gtcs hc scr `pfja`h`s, sc pjcrhc tit`fmcgtc ug` vcz quc cstàg cmpcz`ghi ` sca`r (sca`g muy ràpjh`mcgtc). • ^jgtur`s hc a`r`atcrístja`s cspcaj`fcs ^jgtur`s `gtjairrisjv`s
Qjrvcg p`r` pritcecr ` fis mct`fcs hc fis hjstjgtis `ecgtcs cxtcrgis quc fis airricg y hcstruycg. Girm`fmcgtc sc `pfja`g cg his l`scs4 a`p` hc jmprjm`ajñg, quc hctjcgc f` lirm`ajñg hc f` airrisjñg y a`p` hc `a`o`hi quc pritcec f` a`p` hc jmprjm`ajñg. ^jgtur`s ojtumjgis`s
Xjcgcg t`mojêg pihcr `gtjairrisjvi. Cstàg lirm`h`s pir orc`s i m`tcrj`f ojtumjgisi. Xjcgcg cf jgaigvcgjcgtc quc gi puchcg mczaf`rsc aig itri tjpi hc pjgtur`s, pir fi t`gti gi puchcg rcauorjrsc aig pjgtur`s `f `acjtc ` gi scr quc sc `pfjquc ug` a`p` `jsf`gtc cgtrc cff`s. ^jgtur`s `gtjbcrrumoc
F`s afàsja`s cstàg rc`fjz`h`s aig mjgji hc pfimi hjfujhi cg `eu`rràs, `ugquc cstc tjpi cstà sjcghi rctjr`hi hcf mcra`hi hcojhi ` fis clcatis giajvis hcf pfimi siorc f` s`fuh y ` su `fti pihcr aigt`mjg`gtc. F`s pjgtur`s `gtjbcrrumoc t`mojêg puchcg prcp`r`rsc ` o`sc hc rcsjg`s `rtjljaj`fcs hc er`g rcsjstcgaj` químja`. ^jgtur`s jegílue`s
Qc cmpfc`g p`r` cf rcvcstjmjcgti hc f` m`hcr` i hc f`s cstruatur`s i cfcmcgtis mctàfjais aig cf ljg hc pritcecrfis aigtr` cf lucei y rctr`s`r su aimoustjñg. ^jgtur`s ` o`sc hc sjfjaig`s, rcsjg`s cspcaj`fcs, pifjurct`gi...
Hcpcghjcghi hcf `hjtjvi quc sc fc `ð`h` tjcgcg ug`s a`r`atcrístja`s hctcrmjg`h`s4 rcsjstcgtcs ` fis prihuatis químjais, jmpcrmc`ofcs, pritcatir`s, cta. ^jgtur`s jmpcrmc`ojfjz`gtcs
Aimi su gimorc jghja`, sig pjgtur`s cspcaj`fcs quc gi hcd`g p`s`r fíqujhis hcf cxtcrjir `f jgtcrjir, pcri sig tr`gspjr`ofcs b`aj` cf cxtcrjir. Ecgcr`fmcgtc sc sucfcg utjfjz`r cg tcabis, l`ab`h`s, p`rchcs cxtcrjircs, cta. ^jgtur`s `gtjm`gab`s y `gtjbumch`h
Ffcv`g ugis aimpucstis `gtj-mibi y cvjt`g quc s`fe`g m`gab`s cg f`s p`rchcs ecgcr`fmcgtc privcgjcgtcs hc f` bumch`h y bumis. Qc sucfcg `pfja`r cg jgtcrjircs y fia`fcs highc sc ecgcr` muabi bumi (aiajg`s, o`rcs, cta.).
02?
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
^jgtur`s o`atcrjajh`s
Aimi su gimorc jghja`, sig pjgtur`s cspcaj`fcs quc cvjt`g f` rcprihuaajñg i aig`tis hc jglcaajigcs o`atcrj`g`s. Ecgcr`fmcgtc sc sucfcg utjfjz`r cg bispjt`fcs, `pfjaàghisc cg f`s p`rchcs hc qujrñl`gis, s`f`s hc cspcr`, cglcrmcrí`s, cta. ^jgtur`s `gtja`fñrja`s
Ffcv`g ugis aimpucstis quc f`s b`acg rcsjstcgtcs ` f` `aajñg hcf a`fir. Qc utjfjz`g p`r` pjgt`r m`tcrj`fcs cxpucstis ` `ft`s tcmpcr`tur`s (cstul`s, r`hj`hircs, cta.). ^jgtur`s `gtjer`ljtj
Qc `pfja` cg muris pripcgsis ` pjgt`h`s. Gi cvjt` quc sc puch` pjgt`r siorc cff`, pcri cg a`si hc quc csti iaurr`, sc `pfja` ug` a`p` quc auorc y cfjmjg` muy l`ajfmcgtc fis rcstis hc pjgtur`s quc sc hcsc`g oirr`r i cfjmjg`r.
chjtirj`f } acp
021
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
a. Af`scs hc o`rgjacs Qceôg su usi sc hjstjgeucg v`rj`s a`tceirí`s hc o`rgjacs4
• O`rgjacs er`sis i `f `acjtc
Qc aimpigcg hc `acjtc hc fjg`z`, rcsjg`s (g`tur`fcs i `rtjljaj`fcs), `eu`rràs y prihuatis sca`gtcs. Cf sca`hi tjcgc fue`r cg his l`scs4 0. Cf hjsifvcgtc sc cv`pir` cv`pir` hcd`ghi ug` pcfíauf` hc rcsjg`s y `acjtc ?. Cf `acjtc cgtr` cg aigt`ati aig cf `jrc, sc ixjh` y hcd` ug` pcfíauf` hur` hur` y rcsjstcgtc Fis o`rgjacs puchcg scr hc sca`hi ràpjhi (cg 8 bir`s) i hc sca`hi girm`f (b`st` 0? bir`s). F`s hcgimjg`ajigcs quc rcajocg cg cf aimcraji sig4 - O`rgjacs p`r` cxtcrjircs. - O`rgjacs p`r` r`hj`hircs. - O`rgjacs cghurcachircs. - O`rgjacs p`r` mucofcs. - O`rgjacs sjgtêtjais p`r` cxtcrjircs c jgtcrjircs. 028
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
• O`rgjacs ` f` cscgaj` cscgaj`
Qig hjsifuajigcs hc rcsjg` cg ug` cscgaj`. Qig hc pia` `pfja`ajñg `ugquc oucgis `jsf`gtcs hc lighis bômchis. • O`rgjacs ojtumjgisis
Qig hc aifir gceri y cstàg lirm`his pir prihuatis ojtumjgisis. Girm`fmcgtc sc cmpfc`g his a`tceirí`s4 - Xjpi D`pñg, p`r` bcrr`dcs. Xjcgc ug aifir gceri orjff`gtc. - Xjpi lumjstcrí`, cmpfc`hi p`r` rcd`s. • O`rgjacs `f `f `faibif `faibif
Ff`m`his t`mojêg o`rgjacs f`a`s. Aigsjstc cg rcsjg`s hjsucft`s `f `faibif quc `f cv`pir`rsc, hcd` ug` pcfíauf` lirm`h` pir f` rcsjg`. Qig hc usi cxafusjvi p`r` jgtcrjircs. Cgtrc itris, fis hc usi aimcraj`f sig fis sjeujcgtcs4 - O`rgjz eim` f`a` - O`rgjacs `f `faibif, p`r` m`hcr` - O`rgjacs `jsf`gtcs, p`r` fis guhis hc f` m`hcr` - O`rgjacs hc pf`tc`r i origac`r - O`rgjacs gceris, cmpfc`his cg m`hcr`s y mct`fcs • O`rgjacs hc rcsjg`s sjgtêtja`s sjgtêtja`s
Girm`fmcgtc sc cmpfc`g sifi siorc mucofcs hc m`hcr` i sucfis hc p`rquê.
h. _caimcgh`ajigcs p`r` f` cfcaajñg hc f` pjgtur` Qceôg cf sipirtc siorc cf quc sc `pfja` f` pjgtur`, cs gcacs`rji ug tjpi hc pjgtur` u itri. @ aigtjgu`ajñg sc cst`ofcacg ug`s scrjc hc rcaimcgh`ajigcs p`r` l`ajfjt`r f` cfcaajñg hc f` pjgtur` hcpcghjcghi hcf tjpi hc sipirtc siorc cf quc sc v`y` ` `pfja`r4 • Qipirtc4 ycsi ycsi i csa`yif` Xcmpfc fjsi, pja`hi i eitcfê
F` pjgtur` prcscgt` ug `spcati m`tc fjsi, m`tc rueisi y m`tc aig rcfjcvc cg eit`s, rcspcatjv`mcgtc. Ssi rcaimcgh`hi4 - Xcabis y p`rchcs jgtcrjircs quc tcge`g piai hcse`stc `f `f riac. - Gi rcaimcgh`hi p`r` p`r` zig`s bômch`s i aig aighcgs`ajigcs (o`ðis, aiajg`s, sñt`gis, s`f`s hc a`fhcr`s, f`v`ghcrí`, cta.). - Gi cs f`v`ofc. - Cf tcmpfc pja`hi y cf eitêcfc puchcg hjsjmuf`r f`s pcqucð`s pcqucð`s jrrceuf`rjh`hcs hcf sipirtc. chjtirj`f } acp
023
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
^fàstja` fjs`, pja`h` i eitcfê
^rcscgt` ug `spcati m`tc i s`tjg`hi fjsi, m`tc rueisi y m`tc aig rcfjcvc cg lirm` hc eit`s. Ssi rcaimcgh`hi4 - Xcabis y p`rchcs jgtcrjircs quc prcscgtcg rcsjstcgaj` `f riac y `f f`v`hi. - Cf pja`hi y cf eitcfê puchcg hjsjmuf`r f`s pcqucð`s jrrceuf`rjh`hcs hcf sipirtc. _cviais pfàstjais priycat`his ` pjstif`
@spcati cg rcfjcvc aig hjvcrsis hjoudis, m`tc rueisi i o`rgjz`hi. Ssi rcaimcgh`hi4 - Cg jgtcrjircs highc sc hcscc er`g hurcz` y rcsjstcgaj` `f riac. - Qig rcsjstcgtcs `f `eu`, pcri hcojhi ` su tcxtur` sig muy hjlíajfcs hc f`v`r, f`v`r, pir fi quc gi sc rcaimjcgh` cg zig`s hc muab` `lfucgaj` hc pôofjai. - Hjsjmuf` f`s pcqucð`s jrrceuf`rjh`hcs hcf sipirtc. ^jgtur`s `f `acjtc, ñfci y csm`ftcs er`sis
@spcati m`tc, s`tjg`hi i orjff`gtc. Ssi rcaimcgh`hi4 - Cg tcabis y p`rchcs highc sc hcscc muab` rcsjstcgaj` `f riac. - Tig`s highc sc`g gcacs`rjis f`v`his muy lrcaucgtcs. - Cf aifir of`gai tjcgc tcghcgaj` ` `m`rjffc`r. Csm`ftc sjgtêtjai
M`tc, s`tjg`hi i orjff`gtc Ssi rcaimcgh`hi4 - Xcabis y p`rchcs jgtcrji jgtcrjircs rcs highc sc` gcacs`rj` ug` rcsjstcgaj` màxjm` `f riac y `f f`v`hi. - H`g ug` muy oucg` tcrmjg`ajñg. Csm`ftc hc pifjurct`gi
^rcscgt` ug `spcati orjff`gtc. Ssi rcaimcgh`hi4 - Xcabis y p`rchcs jgtcrjircs highc sc rcqujcr` `ft` rcsjstcgaj` ` `ecgtcs airrisjvis, s`fpja`hur`s hc prihuatis químja`s, cta., aimi f`oir`tirjis, t`ffcrcs, cta. - @a`o`hi muy hcair`tjvi ` f` vcz quc rcsjstcgtc. F`a`hi
@spcati orjff`gtc.
02<
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
Ssi rcaimcgh`hi4 - Cg jgtcrjircs highc sc hcscc er`g f`v`ojfjh`h y rcsjstcgaj` `f riac, aimi b`ojt`ajigcs. - @a`o`hi pcrlcati. ^jgtur`s ` o`sc hc rcsjg`s cpixj
@spcati orjff`gtc i scmjorjff`gtc. _caimcgh`hi p`r` p`rchcs jgtcrjircs cg f`s quc sc prcajsc `ft` rcsjstcgaj` ` `tmñslcr`s airrisjv`s, bumch`h jgtcgs`, aighcgs`ajigcs i s`fpja`hur`s hc prihuatis químjais (s`f`s hc a`fhcr`s, s`f`s hc cstcrjfjz`hi, cta. • Qipirtc4 acmcgti, birmjeigcs birmjeigcs y hcrjv`his (cglisa`his, (cglisa`his, ljoriacmcgti, cta.)
ACMCGXIQ Z BI_MJEIGCQ -
Xcmpfc fjsi, pja`hi i eitcfct
-
^jgtur`s ` f` a`f
-
^jgtur`s `f sjfja`ti
-
^jgtur` pfàstja` fjs`
-
^jgtur` pfàstja` `f eitêcfc
-
_cviais y rcvcstjmjcgtis pfàstjais
-
^jgtur`s ` o`sc hc m`rmifjg`s
-
Csm`ftcs sjgtêtjais
-
^jgtur` hc afiria`uabi
-
^jgtur`s ` o`sc hc rcsjg`s cpixj
-
Csm`ftc hc pifjurct`gi
Xcmpfc fjsi, pja`hi i eitêcfc
@spcati m`tc (fjsi, rueisi i lirm`ghi eit`s). Ssi rcaimcgh`hi4 - Xcabis y p`rchcs jgtcrjircs aig piai hcse`stc `f riac. - Gi rcaimcgh`h`s p`r` zig`s bômch`s i aig aighcgs`ajigcs (o`ðis, aiajg`s, sñt`gis, cta.). - Gi cs f`v`ofc. - Cf tcmpfc pja`hi y cf eitêcfc puchcg hjsjmuf`r f`s pcqucð`s jrrceuf`rjh`hcs hcf sipirtc. ^jgtur`s ` f` a`f
^rcscgt`g ug `a`o`hi m`tc fjsi. chjtirj`f } acp
025
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
Ssi rcaimcgh`hi4 - Cg cxtcrjircs. - Qiorc cglisa`his y birmjeigcs pirisis. - Hcojhi ` su rcsjstcgaj` ` f` bumch`h y ` su `aajñg s`gjt`rj` sc rcaimjcgh` cg fis jgtcrjircs hc sñt`gis, s`f`s hc a`fhcr`s...cta., i zig`s aig muab` bumch`h. ^jgtur`s `f sjfja`ti
@spcati m`tc fjsi. Ssi rcaimcgh`hi4 - Jeu`f quc f` pjgtur` ` f` a`f. - Xjcgcg muab` `osirajñg, pir fi quc rcsuft`g hjlíajfcs hc f`v`r. f`v`r. ^jgtur` pfàstja` fjs`
@spcati m`tc i s`tjg`hi. Ssi rcaimcgh`hi4 - Cg cxtcrjircs highc sc hcscc màxjm` rcsjstcgaj` ` f` jgtcmpcrjc y cg jgtcrjircs. ^jgtur` pfàstja` `f eitcfê
@a`o`hi m`tc cg rcfjcvc lirm`ghi eit`s. Ssi rcaimcgh`hi4 - Girm`fmcgtc sñfi cg jgtcrjircs. - Oucg` rcsjstcgaj` `f riac y `f f`v`hi. - Hjsjmuf` f`s pcqucð`s jmpcrlcaajigcs quc puch` tcgcr cf sipirtc. _cviais y rcvcstjmjcgtis pfàstjais
@spcati cg rcfjcvc aig hjvcrsis hjoudis, m`tc rueisi i o`rgjz`hi. Ssi rcaimcgh`hi4 - Cg jgtcrjircs y cxtcrjircs. - Er`g rcsjstcgaj` `f riac y ` f` jgtcmpcrjc. - Muy f`v`ofc. - Hjsjmuf` f`s pcqucð`s jmpcrlcaajigcs quc puch` tcgcr cf sipirtc. ^jgtur`s ` o`sc hc m`rmifjg`s
@spcati rueisi i orjff`gtc, hcpcghjcghi hcf tr`t`mjcgti quc sc `pfjquc. Qig pjgtur`s aigvcgajig`fcs ` f`s quc sc fc `ð`hcg rcstis hc màrmif trjtur`his. Ssi rcaimcgh`hi4 - Cg cxtcrjircs c jgtcrjircs. 022
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
- Er`g hurcz` y rcsjstcgaj` `f riac. - @feug`s a`fjh`hcs tjcgcg er`g rcsjstcgaj` ` f` jgtcmpcrjc. - Hjsjmuf` f`s pcqucð`s jmpcrlcaajigcs quc puch` tcgcr cf sipirtc. Csm`ftcs sjgtêtjais
M`tcs, s`tjg`his i orjff`gtcs. Ssi rcaimcgh`hi4 - Cg jgtcrjircs y cxtcrjircs. - Er`g rcsjstcgaj` `f riac y `f f`v`hi. ^jgtur` hc afiria`uabi
@spcati scmjorjff`gtc fjsi. Ssi rcaimcgh`hi4 - Jgtcrjircs y cxtcrjircs cg quc sc prcajsc er`g rcsjstcgaj` ` f` bumch`h, ` `tmñslcr`s airrisjv`s, ` s`fpja`hur`s hc ajcrtis prihuatis químjais. - _csjstcgaj` ` f` jgtcmpcrjc. - Muy f`v`ofc. - Cspcaj`fmcgtc rcaimcgh`h` p`r` hcpñsjtis hc `eu` gi pit`ofc, pjsajg`s, `fdjocs hc `eu` aigtr` jgacghjis, cta. - ^ripjch`hcs `gtjmibi. ^jgtur`s ` o`sc hc rcsjg`s cpixj
@a`o`hi orjff`gtc i scmjorjff`gtc. Ssi rcaimcgh`hi4 - Jgtcrjircs y cxtcrjircs cg quc sc prcajsc er`g rcsjstcgaj` ` f` bumch`h, ` `tmñslcr`s airrisjv`s, ` s`fpja`hur`s hc ajcrtis prihuatis químjais. - F`v`ofc. - ^`r` cf jgtcrjir hc hcpñsjtis hc `eu` i hc prihuatis químjais (au`ghi sc utjfjac p`r` fue`rcs highc sc `fm`acgc `eu` i prihuatis `fjmcgtjajis, `pfja`r sjg hjfuycgtc). - @f cxtcrjir pjcrhc orjffi y a`moj` hc aifir. Csm`ftc pifjurct`gi
@spcati orjff`gtc. Ssi rcaimcgh`hi4 - Jgtcrjircs y cxtcrjircs cg quc sc prcajsc `ft` rcsjstcgaj` ` `tmñslcr`s airrisjv`s, bumch`h y s`fpja`hur`s hc prihuatis químjais y au`ghi sc hcscc ug `a`o`hi muy hcair`tjvi y muy oucg` rcsjstcgaj` ` f` jgtcmpcrjc.
chjtirj`f } acp
02:
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
• Qipirtc4 m`hcr`
M@HC_@ -
^jgtur` `f ñfci
-
Csm`ftc er`si
-
Csm`ftc sjgtêtjai
-
^jgtur` pfàstja`
-
F`a`hi `f csm`ftc
-
Csm`ftc ` o`sc hc rcsjg`s cpixj
-
Csm`ftc pifjurct`gi
-
O`rgjz er`si
-
O`rgjz sjgtêtjai
-
O`rgjz i f`a`
-
O`rgjz hc pifjurct`gi
^jgtur` `f ñfci
Qupcrljajc aig orjffi piai jgtcgsi. A`r`atcrístja`s4 - Cg jgtcrjircs, fis of`gais i aifircs af`ris tjcgcg tcghcgaj` ` `m`rjffc`r. - @f cxtcrjir pjcrhc orjffi. - @a`o`hi piai csmcr`hi. Csm`ftc er`si
@spcati orjff`gtc i s`tjg`hi. Ssi rcaimcgh`hi4 - ^`r` cxtcrjircs c jgtcrjircs. - Oucg` rctcgajñg hcf orjffi `f jgtcrjir. - Muy f`v`ofc. - @f cxtcrjir pjcrhcg orjffi y tjcgcg mcgis hur`ajñg quc fis sjgtêtjais. Csm`ftc sjgtêtjai
@spcati orjff`gtc, s`tjg`hi i m`tc. Ssi rcaimcgh`hi4 - ^`r` cxtcrjircs c jgtcrjircs. - Oucg` rctcgajñg hcf orjffi `f cxtcrjir. 0:>
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
- F`v`ofc. - Gi sc rcaimjcgh` cf m`tc p`r` cxtcrjircs. ^jgtur` pfàstja`
@spcati orjff`gtc, s`tjg`hi i m`tc. Ssi rcaimcgh`hi4 - Cg jgtcrjircs. - Er`g r`pjhcz r`pjhcz hc cdcauajñg, sc sc f`v` ojcg, gi `m`rjffc`. - Qñfi cg `efimcr`his hc m`hcr` i m`hcr`s tit`fmcgtc sca`s. F`a`hi `f csm`ftc
@spcati orjff`gtc, s`tjg`hi i m`tc. Ssi rcaimcgh`hi4 - ^`r` jgtcrjircs y cxtcrjircs. - F`v`ofc. - Oucg` rctcgajñg hcf orjffi `f cxtcrjir. - Muy oucg `spcati ljg`f, tjpi f`a`. Csm`ftc ` o`sc hc rcsjg`s cpixj
@spcati muy orjff`gtc. Ssi rcaimcgh`hi4 - Cg jgtcrjircs y cxtcrjircs au`ghi sc hcscc h`r ` f` m`hcr` ug `a`o`hi hc er`g rcsjstcgaj` `f hcse`stc y ` `tmñslcr`s químja`s c jghustrj`fcs `ercsjv`s. - F`v`ofc. - @ugqu @ugqucc m`gtjcgc su rcsjstcgaj`, `f cxtcrjir pjcrhc orjffi y aifir. Csm`ftc pifjurct`gi
@spcati orjff`gtc. Ssi rcaimcgh`hi4 - Cg jgtcrjircs y cxtcrjircs au`ghi sc hcscc h`r ` f` m`hcr` ug `a`o`hi muy hcair`tjvi y `f mjsmi tjcmpi er`g rcsjstcgaj` `f hcse`stc y ` `tmñslcr`s `ercsjv`s. - F`v`ofc. - @f cxtcrjir rctjcgc cxtr`irhjg`rj`mcgtc ojcg su `fti orjffi y su aifir. O`rgjz er`si
@spcati orjff`gtc. Ssi rcaimcgh`hi4 chjtirj`f } acp
0:0
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
- Cg jgtcrjircs y cxtcrjircs. - ^`r` m`hcr` cxpucst` ` f` jgtcmpcrjc cs prcajsi us`r a`fjh`hcs prcvjst`s p`r` cffi. O`rgjz sjgtêtjai
@spcati orjff`gtc, s`tjg`hi i m`tc. Ssi rcaimcgh`hi4 - Cg jgtcrjircs y cxtcrjircs. - ^`r` m`hcr` cxpucst` ` f` jgtcmpcrjc cs prcajsi us`r a`fjh`hcs prcvjst`s p`r` cffi. - Gi sc rcaimjcgh` cf m`tc p`r` cxtcrjircs. O`rgjz i f`a`
@spcati orjff`gtc, s`tjg`hi i m`tc. Ssi rcaimcgh`hi4 - @a`o`his jgtcrjircs hc oucg `spcati y `er`h`ofcs `f t`ati. O`rgjz hc pifjurct`gi
@spcati orjff`gtc, s`tjg`hi i m`tc. Ssi rcaimcgh`hi4 - ^`r` jgtcrjircs. - Highc sc hcscc ug` muy `ft` rcsjstcgaj` `f usi y hcse`stc jgtcgsjvi, ` f`s m`gab`s, cta., (aimi mucofcs, sjff`s, cta.). • Qipirtc4 bjcrri bjcrri i `acri
BJC__I I @AC_I -
Csm`ftc er`si
-
Csm`ftcs sjgtêtjais
-
F`a`
- M`rtcfc -
^jgtur` `f afiria`uabi
-
Csm`ftc ` o`sc hc rcsjg`s cpixj
-
Csm`ftc hc pifjurct`gi
Csm`ftc er`si
@spcati orjff`gtc i s`tjg`hi. Ssi rcaimcgh`hi4 - Cg jgtcrjircs4 oucg` hurcz` y rcsjstcgaj` `f riac y piai `m`rjff`mjcgti cg tigis of`gais. 0:?
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
- Cg cxtcrjircs4 oucg` rcsjstcgaj` ` f` jgtcmpcrjc, pcri pjcrhc ug piai hc orjffi. - Oucg `a`o`hi (cg afjm`s m`rjgis, sc rcaimjcgh` h`r ug` sceugh` m`gi hc jmprjm`ajñg `gtjixjh`gtc). Csm`ftc sjgtêtjai
@spcati orjff`gtc, s`tjg`hi i m`tc. Ssi rcaimcgh`hi4 - Cg jgtcrjircs4 oucg` hurcz` y rcsjstcgaj` `f riac i `f f`v`hi. Fis tigis of`gais i af`ris `m`rjffc`g muy piai. - Cg cxtcrjircs4 oucg` rcsjstcgaj` ` f` jgtcmpcrjc y oucg` rctcgajñg hc orjffi. - Oucg `a`o`hi (cg afjm`s m`rjgis, sc rcaimjcgh` h`r ug` sceugh` m`gi hc jmprjm`ajñg `gtjixjh`gtc). F`a`
@spcati orjff`gtc i s`tjg`hi. Ssi rcaimcgh`hi4 - Muab` a`fjh`h p`r` tr`o`d`r tr`o`d`r siorc acrr`dcrí` y ab`p` mctàfja` (mucofcs mctàfjais). - ^`r` jgtcrjircs y cxtcrjircs. - @a`o`hi hc er`g pcrlcaajñg. - Er`g rcsjstcgaj` hcf orjffi. M`rtcfê
Sg tjpi hc pjgtur` aig `spcati orjff`gtc quc sc a`r`atcrjz` pir tcgcr ug hjoudi muy a`r`atcrístjai. Ssi rcaimcgh`hi4 - Cg jgtcrjircs, cg pucrt`s hc `sacgsircs y supcrljajcs mctàfja`s cg ecgcr`f. - Oucg` hurcz` y rcsjstcgaj` `f riac. - F`v`ofc. - ^uchc us`rsc cg cxtcrjircs. ^jgtur` `f afiria`uabi
@spcati scmjorjff`gtc Ssi rcaimcgh`hi4 - Cg jgtcrjircs i cxtcrjircs. - Cg zig`s hc er`g bumch`h i sumcrejh`s. X`mojêg X`mojêg p`r` `mojcgtcs jghustrj`fcs `ercsjvis. - Gi rcsjstc fis `acjtcs gj fis hjsifvcgtcs.
chjtirj`f } acp
0:1
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
Csm`ftc ` o`sc hc rcsjg`s cpixj
@spcati orjff`gtc. Ssi rcaimcgh`hi4 - ^`r` jgtcrjir i cxtcrjir hc hcpñsjtis hc `eu` i hc prihuatis químjais fíqujhis. - ^`r` pritcaajñg hcf bjcrri cg `mojcgtcs `ft`mcgtc `ercsjvis. - ^jcrhc orjffi y aifir ` f` jgtcmpcrjc. Csm`ftc hc pifjurct`gi
@spcati orjff`gtc. Ssi rcaimcgh`hi4 - ^`r` jgtcrjircs, màxjm` rcsjstcgaj` `f riac y f`v`ojfjh`h. - Gi `m`rjffc`. - @ft` rcsjstcgaj` ` `mojcgtcs `ercsjvis, jgafusi jghustrj`fcs. - Màxjm` rctcgajñg hcf orjffi y aifir ` f` jgtcmpcrjc. - Oucg `a`o`hi.
O. Aigiajmjcgtis siorc bcrr`mjcgt`s bcrr`mjcgt`s hc pjgtur` F`s pjgtur`s, o`rgjacs i au`fqujcr itri tr`t`mjcgti sc `pfja`g hc m`gcr` muy hjstjgt` sceôg cf jgstrumcgti cmpfc`hi4 pjgacfcs, rihjffis, cspàtuf`s... cta., pir fi quc cs jmpirt`gtc aigiacr a`h` ugi hc cffis `gtcs hc aimcgz`r fis tr`o`dis. Xihis cstis jgstrumcgtis tjcgcg `fei cg aimôg4 `osirocg f` pjgtur`, o`rgjz, p`st`... cta. cf tjcmpi suljajcgtc p`r` quc puch` scr tr`gspirt`hi y cxtcghjhi siorc cf iodcti ` rcvcstjr.
`. ^jgacfcs y oriab`s Qig fis utcgsjfjis màs cmpfc`his p`r` f` `pfja`ajñg hc pjgtur`s y o`rgjacs, t`gti sj sc tr`t` hc er`ghcs supcrljajcs aimi p`r` tr`o`dis pugtu`fcs y hc pcqucði t`m`ði. Qjrvcg p`r` `pfja`r pjgtur`s siorc tihi tjpi hc sipirtcs (m`hcr`, tcf`, vjhrji...), csm`ftcs, hir`his, tjgtcs cta. Aigsjstcg cg ugis pcfis i acrh`s sudctis `f cxtrcmi hc ug m`gei pir hjvcrsis priachjmjcgtis. Fis pcfis puchcg scr us`his t`f au`f sc cgaucgtr`g cg f` g`tur`fcz` i `hcauàghifis y tr`tàghifis p`r` a`h` `pfja`ajñg cspcaílja`. F`s acrh`s sc rcôgcg cg lirm` hc aif` hc a`o`ffi hc his pisjofcs m`gcr`s4 - Cgvifvjcghi cf cxtrcmi hcf m`gei (lirm` màs prjmjtjv` y quc sc aigtjgu` utjfjz`ghi cg f` `atu`fjh`h p`r` f` l`orja`ajñg hc oriab`s hc er`g t`m`ði). - @erup`ghi f`s acrh`s hcgtri hc ug` aàpsuf` mctàfja` quc sc sudct` `f m`gei. - Itri mêtihi mcgis utjfjz`hi cs sudct`r f`s acrh`s mchj`gtc ug bjfi c jgtrihuajrf`s cg ug fjstñg `ojcrti pir cf mchji.
0:8
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
Cxjstcg his tjpis hc pjgacfcs, fis rchighc`his, màs i mcgis erucsis y fis girm`fcs, hc lirm` rchigh` i `fei `pf`st`h` y aig f`s acrh`s màs f`re`s. Au`ghi fis pjgacfcs tjcgcg f`s acrh`s hjspucst`s hc lirm` pf`g`, a`sj rcat`geuf`r, sc hcgimjg`g p`fctjg`s, quc sig fis màs us`his cg orjaif`dc hcojhi ` quc cs màs làajf su usi p`r` pjgtircs gi prilcsjig`fcs. Fis pjgacfcs màs airrjcgtcs sig fis erucsis y rchighc`his (oriab`s), fis hc mcgir t`m`ði y acrh`s f`re`s (pjgacfcs pripj`mcgtc hjabis) y fis quc sig rcat`geuf`rcs y tjcgcg f`s acrh`s pf`g`s (p`fctjg`s). Cs muy hjlíajf af`sjlja`r f`s oriab`s, pjgacfcs y p`fctjg`s y cspcajlja`r au`f cs mcdir p`r` a`h` a`si, y` quc csti hcpcghc hc f` m`ð` hcf pjgtir y hc quê bcrr`mjcgt` cstà màs `aistumor`hi ` utjfjz`r. Cg ecgcr`f, puchc hcajrsc quc f`s p`fctjg`s h`g mcdir rcsuft`hi p`r` h`r m`gis hc o`rgjz y hc pjgtur` au`ghi sc rcqujcrc màs a`fjh`h y prcajsjñg cg cf `a`o`hi. @ugquc, aimi bcmis hjabi, cs muy hjlíajf hcajr quc usi cs mcdir p`r` a`h` ug` hc f`s bcrr`mjcgt`s, v`mis ` h`r ug`s rcaimcgh`ajigcs4 - F`s p`fctjg`s p`fctjg`s aig acrh`s scse`h`s sig mcdircs p`r` f` `pfja`ajñg hc pjgtur` i o`rgjz cg fis fjstigcs hc vcgt`g`s i pucrt`s `arjst`f`h`s. - Fis pjgacfcs y p`fctjg`s `aih`his (cf m`gei cg fue`r hc scr rcati, lirm` ug àgeufi), sc cmpfc`g p`r` ffce`r ` sjtjis hc hjlíajf `aacsi (rcd`s, r`hj`hircs, csqujg`s...). - F`s oriab`s erucs`s sc rcaimjcgh`g p`r` pjgt`r ràpjh`mcgtc er`ghcs supcrljajcs aig pjgtur`s `f `eu` i hc cmufsjñg. Cs jmpirt`gtc hcst`a`r quc fis pjgacfcs i oriab`s er`ghcs y erucsis gi `orcvj`ràg cf tr`o`di ` f` bir` hc `pfja`r f` pjgtur` i cf o`rgjz siorc ug` er`g supcrljajc, y` quc `hcmàs hc a`us`r a`gs`gaji y pcrhjh` hc himjgji hcf pufsi, puchc b`ocr pcrhjh` hc a`fjh`h. X`mojêg hcajr quc ug pjgacf i p`fctjg` hc acrh`s muy f`re`s, iofje`rà ` `fjecr`r cf tr`o`di p`r` cxtcghcr ràpjh`mcgtc f` pjgtur` i o`rgjz. F`s acrh`s hc oriab`s, pjgacfcs y p`fctjg`s puchcg cst`r rc`fjz`h`s hc fis sjeujcgtcs m`tcrj`fcs4 chjtirj`f } acp
^`fctjg`
Oriab` rchigh`
0:3
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
- Oriab`s hc acrh` g`tur`f4 cstàg aigstjtujh`s hc pcfi g`tur`f, girm`fmcgtc hc ug` r`z` cspcaj`f hc acrhi. _caimcgh`h`s p`r` `pfja`ajigcs hc o`rgjacs, pjgtur`s `f `acjtc, cta. Cf pcfi hc cst`s oriab`s sc e`st` màs ràpjh`mcgtc quc cf hc f`s oriab`s sjgtêtja`s. - Oriab`s hc acrh` hc pifjcstcr4 us`h`s p`r` pjgtur`s `f `eu`. Xjcgc ug` mcgir `osirajñg. Qig f`s màs ríejh`s. Qiorc supcrljajcs orut`s, tjcghcg ` e`st`rsc pir riz`mjcgti màs quc f`s hc gyfig. - Oriab`s hc gyfig4 sjmjf`rcs ` f`s pifjcstcr, pcri màs rcsjstcgtcs ` f` `or`sjñg y `f riz`mjcgti. Qjcmprc cs prclcrjofc cf usi hc pjgacfcs, oriab`s y p`fctjg`s hc acrh`s g`tur`fcs p`r` aigsceujr ug `a`o`hi fjsi, aimi ug o`rgjz`hi. F`s acrh`s sjgtêtja`s puchcg utjfjz`rsc au`ghi tcge` quc `atu`rsc siorc supcrljajcs gi muy fjs`s, aimi p`rchcs i m`tcrj`fcs hc ior`. Qc` au`f sc` cf m`tcrj`f hc f`s acrh`s, êst`s hcocg cst`r ojcg rctcgjh`s y aimprjmjh`s pir f` vjrif`, p`r` cvjt`r quc sc hcsprcgh`g hur`gtc f` `pfja`ajñg. ^`r` cvjt`r csti, cs jmprcsajghj ofc utjfjz`r jgstrumcgtis hc a`fjh`h y quc e`r`gtjacg ug oucg `a`o`hi.
o. _ihjffis F` utjfjz`ajñg hc fis rihjffis cs màs rcstrjgejh` quc f` hc fis pjgacfcs. @hcmàs, ` vcacs puchc rcqucrjrsc f` utjfjz`ajñg hc `mo`s bcrr`mjcgt`s p`r` rc`fjz`r ug mjsmi tr`o`di, pir cdcmpfi, `f pjgt`r ug` supcrljajc hc er`g t`m`ði aig rihjffi -aig cf quc sc iotjcgc ug` cgirmc l`ajfjh`h hc rcauorjmjcgti- cs gcacs`rji rcm`t`r cf tr`o`di aig ug pjgacf p`r` tcrmjg`r hctcrmjg`h`s zig`s. Fis rihjffis sucfcg cst`r lirm`his pir ug` cstruatur` mctàfja` hiof`h` p`r` quc sipirtc cf ejri hc ug ajfjghri hc m`tcrj`f hjvcrsi, aig ug m`gei cg cf itri cxtrcmi `f quc puchcg cge`gab`rsc prifige`hircs p`r` `fa`gz`r zig`s `ft`s. Fis m`tcrj`fcs quc auorcg cf ajfjghri i rihjffi puchcg scr muy hjvcrsis y hcpcghcg hcf usi y hcf tjpi hc `a`o`hi quc sc prctcgh` iotcgcr.
0:<
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
Fis màs utjfjz`his sig4 - _ihjffi hc cspum`4 cspum`4 cxtjcghcg f` pjgtur` h`ghi ug` fjecr` tcxtur` er`gufis`. Cstàg jghja`his p`r` pjgtur`s er`s`s i hc cmufsjñg `f `eu`. Gi cstàg jghja`h`s p`r` `pfja`r f`a`s y` quc cf rihjffi hc cspum` prihuac ouroud`s quc `f `orjrsc rimpcg f` ugjlirmjh`h hc f` pcfíauf` hc f`a`. - _ihjffis hc pjcf hc airhcri4 p`r` cxtcghcr pjgtur`s hc cmufsjñg `f `eu`. ^ripirajig`g ug `a`o`hi hc m`yir i mcgir rcfjcvc cg lugajñg hc f` figejtuh hcf pcfi. - _ihjffis aig rcfjcvc4 tjcgcg rcs`ftis cg su supcrljajc p`r` aigsceujr rcfjcvcs cg cf `a`o`hi. - _ihjffi p`r` jmprjmjr4 jmprjmjr4 prihuacg prihuacg hjoudis. ^rcvj`mcgtc f` supcrljajc hcoc hcoc hc b`ocrsc b`ocrsc pjgt`hi hc itri aifir, p`r` quc fis hjoudis hcf jmprcsir, hc hjstjgti aifir `f hcf lighi, sc hcst`qucg. - _ihjffi hc pcfi sjgtêtjai i g`tur`f4 g`tur`f4 hcstjg`his ` f` `pfja`ajñg `pfja`ajñg hc f`a`s, f`a`s, y` quc b`acg quc quc f`s pcfíauf`s sc cxtjcgh`g cg a`p`s ljg`s y hcfe`h`s, aig cf suljajcgtc tjcmpi p`r` cxtcghcrsc `gtcs hc sca`r. Fis b`y hc hjvcrsis tjpis, aig pcfis màs i mcgis f`reis i màs i mcgis erucsis hcpcghjcghi hcf tjpi hc `a`o`hi quc sc qujcr` y hcf m`tcrj`f utjfjz`hi. - _ihjffis aig hcpñsjtis4 cstàg privjstis hc ug hcpñsjti hc a`re`, fi quc pcrmjtc cf gi tcgcr quc cst`r jmprceg`ghi y csaurrjcghi cf rihjffi. @hcmàs gi prihuac eitcis. Cvjhcgtcmcgtc cf rihjffi a`re`hi tjcgc ug pcsi sjegjlja`tjvi supcrjir `f hc fis `gtcrjircs. Fis rihjffis girm`fcs sjcmprc v`g aimpfcmcgt`his aig `feugis `aacsirjis lugh`mcgt`fcs p`r` cf airrcati pjgt`hi4 ug rcajpjcgtc `hcau`hi highc hcpisjt`r f` pjgtur` aig f` quc sc jmprceg` cf rihjffi y ug` rcdjff` highc csaurrjr cf cxacsi hc a`re`. Cs jmprcsajghjofc cfcejr rihjffis hc a`fjh`h, pucs fis quc gi fi sig, `hcmàs hc cst`r migt`his siorc ug` cstruatur` hêojf quc sc rimpc làajfmcgtc, rcsuft`g hcse`st`his prigti hcojhi ` f` m`f` a`fjh`h hc fis m`tcrj`fcs quc fi lirm`g. Gi aigvjcgc t`mpiai utjfjz`r er`ghcs rihjffis quc cxjd`g muabi cslucrzi p`r` su m`gjpuf`ajñg. Fis rihjffis hc cspum` sc hcse`st`g ràpjh`mcgtc y gi sc fjmpj`g aig aimihjh`h, `hcmàs hc tcgcr m`yir tcghcgaj` `f eitci y privia`r muab`s s`fpja`hur`s, cspcaj`fmcgtc sj sc aimprjmcg hcm`sj`hi aigtr` f` supcrljajc ` pjgt`r y sc b`g a`re`hi cg cxacsi. Cg a`moji, sig muy oucgis p`r` iotcgcr `a`o`his hc a`fjh`h siorc supcrljajcs fjs`s i aig er`guf`hi muy pcqucði. Fis rihjffis hc f`g` sucfcg scr màs a`ris, pcri rcsuft`g muy oucgis p`r` supcrljajcs gi muy fjs`s. Fi jmpirt`gtc cs s`ocr cfcejr cf f`rei hc pcfi `hcau`hi ` f` tcxtur` quc sc prctcghc aigsceujr. Au`gti màs airti sc` cf pcfi, mcgis rueis` scrà f` supcrljajc iotcgjh` y `f aigtr`rji. @sí, sj gis `tcgcmis ` f` figejtuh hcf pcfi cg lugajñg hcf er`hi hc rueisjh`h hc f` supcrljajc ` pjgt`r, tcghrí`mis cst` orcvc af`sjlja`ajñg4 Fis rihjffis hc pcfi sjgtêtjai sif`mcgtc sc us`g aig pjgtur`s pfàstja`s y hc cmufsjñg. Fis hc pcfi g`tur`f tjcgcg fis mjsmis usis pcri gi sc hctcrjir`g aig cf usi hc pjgtur`s aig o`sc hc hjsifvcgtcs, quc hcer`h`g ràpjh`mcgtc f` m`yirí` hc f`s ljor`s sjgtêtja`s.
chjtirj`f } acp
0:5
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
Fis rihjffis privjstis hc hcpñsjtis, sucfcg ljftr`r f` pjgtur` ` tr`vês hc ug ajfjghri hc tcdjhi hc f`g` i sjmjf`r.
a. @pfja`hircs i t`mpigcs Qig bcrr`mjcgt`s p`r` pjgtir quc gi b`g fier`hi tih`ví` muab` hjlusjñg. Qig cfcmcgtis au`hr`his i rcat`geuf`rcs hit`his hc pcfi (ecgcr`fmcgtc sjgtêtjai) i hc cspum` quc sc m`gcd`g mchj`gtc ug m`gei. Fis b`y hc muabis mihcfis y t`m`ðis, pcri sig fis hc mcgir t`m`ði fis màs utjfjz`his, y` quc p`r` pjgt`r supcrljajcs pcqucð`s hc er`g hcljgjajñg h`g muabi mcdir rcsuft`hi. @hcmàs cf `a`o`hi quc pripirajig`g cg hjoudis hc pcqucði t`m`ði cs mcdir quc cf hc ug pjgacf.
h. Cspàtuf`s @hcmàs hc tcgcr hjvcrsis usis cg aigstruaajñg, f` cspàtuf` t`mojêg tjcgc usi cg f` pjgtur` p`r` `pfja`r hjrcat`mcgtc prihuatis hc rcauorjmjcgti. Cstis prihuatis tjcgcg quc tcgcr ug` er`g aigsjstcgaj` p`r` pihcr `pfja`rfis aig cspàtuf`. Au`ghi sc tr`t` hc pjgt`r p`rchcs vjcd`s, f` cspàtuf` cs fi màs ôtjf p`r` rcffcg`r f`s jmpcrlcaajigcs, p`r` qujt`r cf p`pcf pjgt`hi `gtjeui, r`sa`r pjgtur`s vjcd`s, cta. F`s cspàtuf`s t`mojêg sc utjfjz`g p`r` cf fcv`gt`hi hc f` pjgtur` vjcd` ug` vcz quc sc b` hcsprcghjhi hcf sipirtc mchj`gtc ug qujt`pjgtur`s.
Cspàtuf`s
0:2
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
c. Jgstrumcgtis hc fjd`hi4 fjd`hi m`gu`f F`s fjd`s, t`mojêg ff`m`h`s p`pcfcs `or`sjvis sig fis cfcmcgtis màs utjfjz`his ` f` bir` hc clcatu`r prcp`r`ajigcs cg f`s supcrljajcs ` pjgt`r. Cxjstcg ug` er`g hjvcrsjh`h hc `or`sjvis, cg hjlcrcgtcs tjpis. Cf quc sc hcoc cmpfc`r cg a`h` a`si hcpcghc hcf er`hi hc ljgcz` hc fjd`hi quc hcsccmis `fa`gz`r. ^ir cffi, fis `or`sjvis sc cgaucgtr`g aig ug` `mpfj` e`m` hc tjpi hc er`guf`hi y er`hi hc ljgcz`. Cxjstcg v`rj`s af`sjlja`ajigcs hc f`s fjd`s cg lugajñg hc f`s er`guf`ajigcs hc su supcrljajc. Au`gti màs ljgi cs cf er`gi y m`yir gômcri hc êstis sc cgaucgtr`g pir am?, màs ljgi scrà cf `a`o`hi. Fis màs utjfjz`his sc aimpigcg hc ug` o`sc hc p`pcf i tcf` ` highc v`g cgaif`his pifvis hc vjhrji, hc `rcg`, hc au`rzi i hc csmcrjf. Cf tjpi hc `or`sjvi màs rcsjstcgtc cs cf airjghñg; cstc cs ug mjgcr`f quc cg su lirm` giofc sc cgaucgtr` cg cf z`ljri y cg cf ruoí. Cf csmcrjf cs ug hcrjv`hi hcf airjghñg. Cf sjfjaji a`rouri piscc a`sj f` hurcz` hcf hj`m`gtc. F` ljgcz` hc er`gi hcf p`pcf hc fjd` cs jghja`hi mchj`gtc gômcris. Cg f` `gtjeu` gumcr`ajñg, f`s er`guf`ajigcs jo`g hcshc cf 0 b`st` cf >>>, airrcspighjcgtc ` f` er`hu`ajñg hcshc cf ?8 b`st` cf ?2> hc f` girm`fjz`ajñg LC^@. F` utjfjz`ajñg hc cst`s gumcr`ajigcs `fuhcg ` f` sjeujcgtc af`sjlja`ajñg hc tjpis hc fjd`s4 - Fjd` hc vjhrji (p`r` fjd`r cg scai)4 Muy erucs` (hc m`yir ` mcgir mcgir)4)4 g´ 0, g´ ? y g´ 1. Erisir mchji4 g´ 3 y g´ <. Ljg`s4 >, >> y >>> (hcgimjg`h`s ugi, his y trcs acris). - Fjd` jmpcrmc`ofc (p`r` fjd`r `f `eu` i cg scai)4 scai)4 Qu gumcr`ajñg, hc hc màs erucs` ` màs ljg`, cs f` sjeujcgtc4 <>, 2>, 0>>, 0?>, 03>, 02>, ??>, ?8>, ?8>, ?2>, 1?>, 1<>, 1<>, 8>>, 3>>, <>> y 2>>. Au`gti màs v`st` cs f` er`guf`ajñg hc ug` fjd` (cs hcajr quc pir acgtímctri au`hr`hi b`y mcgis er`gis pcri màs er`ghcs), m`yir hcse`stc hc f` supcrljajc sc aigsjeuc. ^ir cf aigtr`rji, au`gti màs ljgi sc` cf er`gi y m`yir a`gtjh`h cxjst`, màs ljgi scrà cf `a`o`hi.
l. _`sa`hircs Bcrr`mjcgt` us`h` p`r` cfjmjg`r pjgtur`, p`pcf pjgt`hi, cta.. (puchc `pfja`rsc prcvj`mcgtc ` su utjfjz`ajñg `feôg hjsifvcgtc i hca`p`gtc p`r` l`ajfjt`r cf tr`o`di). Aigst` hc ug` auabjff` sjmjf`r ` f`s hc `lcjt`r sudct` ` ug m`gei. Girm`fmcgtc cf m`gei sifi hcd` vcr ug` p`rtc muy pcqucð` hc f` auabjff`, quc cs f` utjfjz`h` p`r` r`sa`r. ^`r` ug usi `hcau`hi hcocg m`gtcgcrsc _`sa`hircs sjcmprc ojcg `ljf`his y sustjtujr f` auabjff` au`ghi sc rimp`. X`mojêg cxjstcg cg cf mcra`hi r`sa`hircs cfêatrjais, quc o`s`g su lugajig`mjcgti cg cf mjsmi mivjmjcgti quc rc`fjz`g fis r`sa`hircs m`gu`fcs, cs hcajr, aigst`g hc ug` auabjff` aig mivjmjcgti `hcf`gtc-`tràs mivjhi pir ug pcqucði mitir cfêatrjai. chjtirj`f } acp
0::
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
0.1 ^`vjmcgtis @. Aigacpti
Ximc git` Au`ghi b`of`mis hc f` sceurjh`h hcf sucfi, gis cst`mis rcljrjcghi cg ecgcr`f `f m`tcrj`f hcf quc cstà aimpucsti, quc gi hcoc scr hcsfjz`gtc, gj `hbcrcgtc, priauràghisc quc sc` fi màs añmihi y sceuri pisj ofc.
^ihcmis hcljgjr p`vjmcgti aimi `qucff` a`p` fjs`, hur` y rcsjstcgtc hc `sl`fti, acmcgti, m`hcr`, `hiqujgcs u itris m`tcrj`fcs aig quc sc rcauorc cf sucfi p`r` quc cstê ljrmc y ff`gi Fis sucfis hcocg rcugjr ug` scrjc hc a`r`atcrístja`s4 sc fcs cxjec ocffcz`, rcsjstcgaj`, sceurjh`h, y `gtc tihi, hcoc priaur`rsc quc su fjmpjcz` sc` làajf. Puc fis sucfis sc`g màs i mcgis `gtjhcsfjz`gtcs, hcpcghc hc v`rjis l`atircs, aimi puchcg scr f` bumch`h, cf pifvi, cta. Itr` a`r`atcrístja` ` tcgcr cg aucgt` cg f` jgst`f`ajñg hc fis sucfis cs su rcsjstcgaj`. F` rcsjstcgaj` hc fis sucfis hcpcghc hc muabis l`atircs4 - M`tcrj`fcs quc fi aimpigcg. - ^rihuatis hc fjmpjcz` utjfjz`his4 utjfjz`his4 pir pir cdcmpfi, sj sc utjfjz`g prihuatis lucrtcs aimi àajhis, fcdí`s; f` rcsjstcgaj` hcf sucfi scrà mcgir. - Soja`ajñg hcf sucfi4 hcpcghjcghi hc highc cstêg aifia`his fis p`vjmcgtis, su tràgsjti pir cffis scrà m`yir i mcgir, y f` rcsjstcgaj` hcf mjsmi, pir t`gti v`rj`rà. - @ecgtcs lísjais.
O. Af`scs hc sucfis `. Qucfis huris Qig `qucffis p`vjmcgtis a`r`atcrjz`his pir su rcsjstcgaj` `f hcse`stc. Cst` rcsjstcgaj` cs aigscaucgaj` hcf m`tcrj`f hcf quc cstàg l`orja`his. @sí4 - Qj cf m`tcrj`f utjfjz`hi cs cf acmcgti, pihcmis b`of`r hc4 µ Qucfi cghurcajhi. µ Qucfi aifirc`hi. - Qj cf m`tcrj`f utjfjz`hi cs f` `rajff`, pihcmis b`of`r hc4 µ Qucfi hc f`hrjffi. µ Qucfi hc ercs, cta. ?>>
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
- Qj sc utjfjz`g pjchr`s g`tur`fcs pihcmis b`of`r hc4 µ Qucfi hc màrmif. µ Qucfi hc er`gjti. µ Qucfi hc pjz`rr`. µ Qucfi hc pjchr`, cta. - Qj sc utjfjz`g pjchr`s `rtjljaj`fcs, pihcmis b`of`r hc4 µ Qucfi hc tcrr`zi. µ Qucfi hc `zufcdi. µ Qucfi hc piracf`g`, cta.
o. Qucfis mchjis Qc a`r`atcrjz`g t`mojêg pir su hurcz`, pcri sig mcgis rcsjstcgtcs `f hcse`stc quc fis `gtcrjircs. F` hurcz` quc `hqujcrcg cstis sucfis, sc hcoc ` quc fis m`tcrj`fcs utjfjz`his sig simctjhis ` tr`t`mjcgtis cspcaj`fcs. Cs hc hcst`a`r cf tr`t`mjcgti quc sc sucfc h`r ` f` m`hcr`. @sí4 - Aig f` m`hcr` hcf pjgi, pihcmis aigsceujr ug sucfi of`ghi y rcsjgisi. - Aig f` m`hcr` hc f` cgajg`, ug sucfi huri y aimp`ati. X`mojêg aig tr`t`mjcgtis cspcaj`fcs hcf airabi, pihcmis aigsceujr pf`quct`s hc airabi.
a. Qucfis of`ghis Gi sig rcsjstcgtcs `f hcse`stc, pcri sig muy aiglirt`ofcs. Cf m`yir jgaigvcgjcgtc quc pisccg cstis sucfis, cs quc f` suajch`h sc `hbjcrc aig muab` l`ajfjh`h ` cffis, sjcghi gcacs`rji b`acr ug` fjmpjcz` aigtjgu`h` y cg prilughjh`h hcf mjsmi. Hcgtri hc fis sucfis of`ghis b`y quc hjstjgeujr his erupis4 • ^`vjmcgtis tcxtjfcs
Hcgtri hc cst` e`m` sc cgaucgtr`g f`s `flimor`s y miquct`s, quc hcpcghjcghi hcf m`tcrj`f hcf quc cstêg l`orja`his, pihcmis af`sjlja`rf`s cg fis sjeujcgtcs erupis4 - @flimor`s y miquct`s hc f`g`. - @flimor`s y miquct`s hc `feihñg. - @flimor`s y miquct`s hc gyfig. - @flimor`s y miquct`s hc pifjêstcr. - @flimor`s y miquct`s hc pifj`mjh`. - @flimor`s y miquct`s hc acfufis`, cta.
chjtirj`f } acp
?>0
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
• ^`vjmcgtis rcsjstcgtcs
@ cstc erupi pcrtcgcacg4 - F`s `flimor`s y miquct`s hc eim`. - F`s `flimor`s y miquct`s hc fjgñfci, cta. Qc a`r`atcrjz`g pir rcqucrjr mêtihis cspcaj`fcs hc fjmpjcz`, quc `yuh`g ` m`gtcgcrf`s sjcmprc cg pcrlcati cst`hi.
A. Cspcaj`f rclcrcgaj` ` f` rcso`f`hjajh`h hc fis sucfis Hcgtri hcf _c`f Hcarcti 108/?>><, hc 05 hc m`rzi, pir cf quc sc `pruco` cf Añhjei Xêagjai hc f` Chjlja`ajñg, cf Hiaumcgti Oàsjai QS@ Qceurjh`h hc Stjfjz`ajñg y @aacsjojfjh`h b`of` cg su Qcaajñg 0 hc f` rcso`f`hjajh`h hc fis sucfis. Aig cf ljg hc fjmjt`r cf rjcsei hc rcso`f`mjcgti, fis sucfis hc fis chjljajis i zig`s hc usi _csjhcgaj`f ^ôofjai, Q`gjt`rji, Hiacgtc, Aimcraj`f, @hmjgjstr`tjvi y ^ôofja` Aigaurrcgaj`, tcghràg ug` af`sc `hcau`h`. Fis sucfis sc af`sjlja`g, cg lugajñg hc su v`fir hc rcsjstcgaj` `f hcsfjz`mjcgti _h, hc `aucrhi aig fi cst`ofcajhi cg f` sjeujcgtc t`of`4
_CQJQXCGAJ@ @F HCQFJT@MJCGXI _H
AF@QC
_h ≨ 03
>
03 6 _h ≨ 13
0
136 _h ≨ 83
?
_h 7 83
1
Af`sjlja`ajñg hc fis sucfis sceôg su rcso`f`hjajh`h F` sjeujcgtc t`of` jghja` f` af`sc quc hcocg tcgcr fis sucfis, aimi mígjmi, cg lugajñg hc su fia`fjz`ajñg. Hjab` af`sc sc m`gtcghrà hur`gtc f` vjh` ôtjf hcf p`vjmcgti4
FIA@FJT@AJÑG Z A@_@AXC_ÍQXJA@Q HCF QSCFI
A F@ Q C
Tig`s jgtcrjircs sca`s - supcrlajcs aig pcghjcgtc mcgir quc cf <%
0
- supcrlajcs aig pcghjcgtc jeu`f i m`yir quc cf <% y csa`fcr`s
?
Tig`s jgtcrjircs bômch`s, t`fcs aimi f`s cgtr`h`s ` fis chjlajis hcshc cf
csp`aji cxtcrjir, tcrr`z`s auojcrt`s, vcstu`rjis, o`ðis, `scis, aiajg`s, cta.
?>?
- supcrlajcs aig pcghjcgtc mcgir quc cf <%
?
- supcrlajcs aig pcghjcgtc jeu`f i m`yir quc cf <% y csa`fcr`s
1
Tig`s cxtcrjircs. ^jsajg`s. Huab`s.
1
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
H. Hjsaigtjgujh`hcs cg cf p`vjmcgti Cxacpti cg zig`s hc usi rcstrjgejhi i cxtcrjircs y aig cf ljg hc fjmjt`r cf rjcsei hc a`íh`s aimi aigscaucgaj` hc tr`spjês i hc tripjczis, cf sucfi hcoc aumpfjr f`s aighjajigcs sjeujcgtcs4 `) Gi tcghrà dugt`s quc prcscgtcg ug rcs`fti hc màs hc 8 mm. Fis cfcmcgtis s`fjcgtcs hcf gjvcf hcf p`vjmcgti, pugtu`fcs y hc pcqucð` hjmcgsjñg (pir cdcmpfi, fis acrr`hcris hc pucrt`s) gi hcocg siorcs`fjr hcf p`vjmcgti màs hc 0? mm y cf s`fjcgtc quc cxach` hc < mm cg sus a`r`s cglrcgt`h`s `f scgtjhi hc ajrauf`ajñg hc f`s pcrsig`s gi hcoc lirm`r ug àgeufi aig cf p`vjmcgti quc cxach` hc 83¾. o) Fis hcsgjvcfcs quc gi cxach`g hc 3 am sc rcsifvcràg aig ug` pcghjcgtc quc gi cxach` cf ?3%; a) Cg zig`s p`r` ajrauf`ajñg hc pcrsig`s, cf sucfi gi prcscgt`rà pcrlir`ajigcs i bucais pir fis quc puch` jgtrihuajrsc ug` cslcr` hc 0,3 am hc hjàmctri. Au`ghi sc hjspige`g o`rrcr`s p`r` hcfjmjt`r zig`s hc ajrauf`ajñg, tcghràg ug` `ftur` hc 2> am aimi mígjmi. Cg zig`s hc ajrauf`ajñg gi sc pihrà hjspigcr ug csa`fñg `jsf`hi, gj his aigscautjvis, cxacpti cg fis a`sis sjeujcgtcs4 `) cg zig`s hc hc usi rcstrjgejhi; o) cg f`s zig`s aimugcs hc fis chjljajis hc usi _csjhcgaj`f \jvjcgh`; a) cg fis `aacsis y cg f`s s`fjh`s hc fis chjljajis; h) cg cf `aacsi ` ug cstr`hi i csacg`rji. Cg cstis a`sis, sj f` zig` hc ajrauf`ajñg jgafuyc ug jtjgcr`rji `aacsjofc, cf i fis csa`figcs gi pihràg hjspigcrsc cg cf mjsmi.
0.8 Ab`p`his @. Aigacpti F` pjchr` g`tur`f puchc cmpfc`rsc p`r` rcvcstjr p`r`mcgtis t`gti cg jgtcrjircs aimi cg cxtcrjircs, sjg cmo`rei gi sjrvc au`fqujcr pjchr` y` quc sc cxjejrà b`ocr supcr`hi ugis mígjmis cg ajcrtis cgs`yis lísjai-químjais, `hcmàs b`orà quc cfcejr f` pjchr` `hcau`h` p`r` a`h` `mojcgtc. @f rcvcstjmjcgti aig pjchr` hc ug p`r`mcgti vcrtja`f sc fc hcgimjg` aimôgmcgtc ab`p`hi. F` lirm` hc cdcaut`rfi hcpcghcrà hc f`s hjmcgsjigcs hc f` pjcz` hc pjchr` ` aifia`r, y` quc hctcrmjg`rà f` iofje`tirjch`h hc utjfjz`r `gaf`dcs mcaàgjais. Xcgcmis quc hjstjgeujr cgtrc fis sjeujcgtcs aigacptis4
chjtirj`f } acp
?>1
^`rtc Cspcaílja`. Xcm` 1
@tcgajñg F`s hjmcgsjigcs hc ug` pf`a` (i pf`quct`) p`r` rcvcstjmjcgtis mur`fcs sig f` figejtuh, f` `gabur` y cf cspcsir. Qc hcoc jghja`r cg f` scaucgaj` cst`ofcajh` y cg mjfímctris.
- ^f`quct`4 pjcz` pf`g` au`hr`h` i rcat`geuf`r, aig ug cspcsir jeu`f i mcgir ` 0? mm, aig hjmcgsjigcs cstàgh`r, ecgcr`fmcgtc hc f`hi màs er`ghc gi m`yir ` <0> mm, quc sc iotjcgc pir airtc i cxlifj`ajñg. - O`fhis`4 jhêgtja` hcljgjajñg quc p`r` f`s pf`quct`s, pcri aig cspcsircs m`yircs ` 0? mm, sjg `ait`r f`s hjmcgsjigcs màxjm`s. - @hiquíg4 pcqucð` ugjh`h p`r` p`vjmcgti, aig hjmcgsjigcs gimjg`fcs aimprcghjh`s cgtrc 3> y 1>> mm y quc, ecgcr`fmcgtc, gi tjcgc gjgeug` hjmcgsjñg cg pf`gt` quc siorcp`sc cf hiofc hcf cspcsir. Cf cspcsir gimjg`f mígjmi cs hc 03> mm. - X`ofcri cg oruti4 prihuati scmjcf`oir`hi scmjcf`oir`hi hc supcrsupcrljajc pf`g` aig `rjst`s sjg `a`o`r, iotcgjhi mchj`gtc `scrr`hi i p`rtjajñg hc ug ofiquc cg oruti. - ^f`a`4 pjcz` airt`h` p`r` cf `a`o`hi hc ug` oñvch` i p`r` cf rcvcstjmjcgti mur`f, cg jgtcrjir i cxtcrjir, ljd`h` ` ug` cstruatur` ojcg mcaàgja`mcgtc i pir mchji hc mirtcris y `hbcsjvis. (Qc `siaj` aig lirm`tis m`yircs ` fis <0> mm hc f`hi màxjmi aigtcmpf`hi cg f` hcljgjajñg hc pf`quct`, `ugquc cg cf `p`rt`hi hc tifcr`gaj`s sc prcvêg lirm`tis mcgircs ` <>> mm).
O. Cdcauajñg hc ab`p`his ab`p`his aig pf`quct`s F`s pf`quct`s sc a`r`atcrjz`g pir su fjecrcz` pir fi quc pihràg scr `hbcrjh`s hjrcat`mcgtc `f sipirtc mchj`gtc `hbcsjvis v`rjis. Gi iost`gtc gis pihcmis cgaigtr`r aig v`rjis a`sis4 - @hbcsjñg hjrcat` hjrcat` hc f` pjcz` mchj`gtc cf cf cmpfci hc `hbcsjvis `hcau`his. - @hbcsjñg hjrcat` hjrcat` hc f` pjcz` mchj`gtc cf cf cmpfci hc `hbcsjvis `hcau`his y cmpfci hc `gaf`dcs mcaàgjais hc `piyi. Fis `gaf`dcs mcaàgjais aumpfcg ug` hiofc lugajñg, sipirt`g f` pjcz` hur`gtc cf priacsi hc lr`eu`hi hcf `hbcsjvi y pir itri f`hi cvjt`g hcsprcghjmjcgtis sj cg cf luturi f` pjcz` sc "hcspce`". - Mchj`gtc `gaf`dcs cspcaj`fcs p`r` f` lirm`ajñ lirm`ajñgg hc l`ab`h`s vcgtjf`h`s. Cg cstc a`si cf `gaf`dc sipirt` tit`fmcgtc cf pcsi hc f` pjcz` jghcpcghjcgtcmcgtc hcf t`m`ði hc f` mjsm`. ?>8
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
F` g`tur`fcz`, a`r`atcrístja`s y aimpirt`mjcgti hcf sipirtc aighjajig`g fis m`tcrj`fcs y f` têagja` hc aifia`ajñg. Jgafusi au`ghi f` aifia`ajñg sc rc`fjz` mchj`gtc sudcajñg mcaàgja`.
A. Mchjajigcs y hcspjcac Gi b`y quc lj`rsc hc f`s mchjh`s hcf pf`gi, sj cs pisjofc sc hcocrà mchjr hjrcat`mcgtc siorc cf sipirtc hc aifia`ajñg. Aimi rcsuft`hi tcghrcmis ug` scrjc hc pf`gis hc `fz`hi hñghc `p`rcacràg f`s mchjh`s, t`gti hcf sipirtc aimi hc f` supcrljajc y` rcvcstjh` (b`orà quc tcgcr aujh`hi aig fis cspcsircs hc f`s pf`a`s). Cstuhj`rcmis fis pf`gis p`r` rc`fjz`r cf hcspjcac tr`t`ghi hc cvjt`r quc `p`rcza`g pjcz`s muy hjsp`rcs. Sg truai quc gis cvjt`rà priofcm`s aigsjstc cg gumcr`r f`s pjcz`s, hc m`gcr` quc a`h` pjcz` quchc jhcgtjlja`h` cx`at`mcgtc aig cf fue`r hc aifia`ajñg. Cf mitjvi hc t`gt` prcajsjñg cs f` hjljauft`h p`r` rc`fjz`r airtcs hc `dustc cg ior`, c jgafusi a`dc`his p`r` mca`gjsmis, y` quc gcacsjt`rcmis mcs`s hc airtc cspcaj`fcs (aig rclrjecr`ajñg pir `eu`).
H. Dugt`s F`s fisct`s hc pjchr` g`tur`f cg l`ab`h`s quc tcge`g ug` `ftur` supcrjir ` ug` pf`gt`, hcocg rc`fjz`rsc aig dugt`s hc hjf`t`ajñg (cfàstja`s) uoja`ghi f`s mjsm`s ` f` `ftur` hc a`h` pf`gt`, y dugt`s vcrtja`fcs scp`r`h`s ` ug` hjst`gaj` cgtrc < y 2 mctris. Qj buojcrc cfcmcgtis cg vif`hjzi, hc lird`his i airgjs`s, pir cgajm` hc fis p`r`mcgtis, hcoc aifia`rsc ug` dugt` hc hjf`t`ajñg birjzigt`f cg su cxtrcmi supcrjir `ôg cg cf a`si hc quc cxjst` sifi ug` pf`gt`. ^`r` l`ab`h`s aig `ftur`s hc rcvcstjmjcgtis cgtrc < y 2 mctris, cs aigvcgjcgtc hjvjhjr cg tr`mis mcgircs, aigsjhcr`ghi dugt`s hc hjf`t`ajñg jgtcrmchj`s. Cf `gabi hc f`s dugt`s hcoc scr aimi mígjmi hc 0 am ffce`ghi b`st` f` p`rch. Cs aigvcgjcgtc tim`r fis rca`uhis gcacs`rjis p`r` quc f`s pjcz`s sjtu`h`s ` `mois f`his hc f` dugt`, puch`g tcgcr mígjmis mivjmjcgtis jghcpcghjcgtcs. Cg p`rtjauf`r rcspcati ` fis `gaf`dcs y sus mchjis hc sudcajñg. F`s dugt`s hc hjf`t`ajñg sc ajcrr`g aig m`sjff` pfàstja` jg`ftcr`ofc, scff`ghi f` p`rtc `gtcrjir p`r` quc fier`r su jmpcrmc`ojfjh`h.
chjtirj`f } acp
?>3
AIGIAJMJCGXIQ OÀQJAIQ HC M@GXCGJMJCGXI, HC FIQ CHJLJAJIQ Z QSQ _CAJGXIQ4 _C\CQXJMJCGXIQ, ^JGXS_@Q, ^@\JMCGXIQ Z AB@^@HIQ _cvcstjmjcgtis Aigacpti
Qc cgtjcghc pir rcvcstjmjcgti tihi aigdugti hc cfcmcgtis supcrljaj`fcs quc sc `pfja`g siorc ug p`r`mcgti aigstruatjvi, vcrtja`f; birjzigt`f; cxtcrjir; jgtcrjir, aig cf ljg hc mcdir`r `feug`s hc sus pripjch`hcs. Lugajigcs
F`s lugajigcs hc fis rcvcstjmjcgtis aigsjstcg cg4 - Mihjlja`r a`r`atcrístja`s lísja`s - Mihjlja`r a`r`atcrístja`s cstêtja`s Af`scs
CQPSCM@
1
Fis rcvcstjmjcgtis sc af`sjlja`g sceôg cf priachjmjcgti hc cdcauajñg4 - _cvcstjmjcgtis aigtjguis - _cvcstjmjcgtis hjsaigtjguis Girm`tjv` `pfja`ofc
_cvcstjmjcgtis hc p`r`mcgtis _cvcstjmjcgtis hc sucfis y csa`fcr`s _cvcstjmjcgtis hc tcabis Mirtcris
Qc hcgimjg` mirtcri ` f` mczaf` hc aigefimcr`gtc, `rcg` y `eu`. Qu lugajñg aigsjstc cg f` rc`fjz`ajñg hc muris hc làorja` hc f`hrjffis aimi m`tcrj`f hc `e`rrc, rc`fjz`ajñg hc rcvcstjmjcgtis y l`orja`ajñg hc prcl`orja`his. Zcsi A`f Xjpis hc acmcgtis sceôg fis usis Cf rcvcstjmjcgti aig mirtcris _cvcstjmjcgtis \crtja`fcs Aigtjguis
Cglisa`hi _cviai Cstuais Xcghjhi Eu`rgcajhi y cgfuajhis chjtirj`f } acp
?>5
^`rtc Cspcaílja`. Csqucm` 1
_cp`r`ajigcs hc fis rcvcstjmjcgtis vcrtja`fcs aigtjguis _cvcstjmjcgtis \crtja`fcs Hjsaigtjguis
@fja`t`his @pf`a`his Hclcatis cg `fja`t`his y `pf`a`his Fcsjigcs hc cst`ojfjh`h i b`ojt`fjh`h cg fis `fja`t`his Ljsur`s y ritur`s Hclirm`ajñg (`oimo`mjcgti y hcsprcghjmjcgti) hc f`s pjcz`s ^`gcf`his _cvcstjmjcgtis Birjzigt`fcs Aigiajmjcgtis siorc bcrr`mjcgt`s y m`qujg`rj` p`r` fis rcvcstjmjcgtis
Bcrr`mjcgt`s hc aigstruaajñg ^`fct` i p`fustrc ^`fctíg Cspàtuf` Ff`g` Lr`tàs M`abit` Bcrr`mjcgt`s hc pja`hi ^jquct` ^ugzñg Af`vi hc er`g t`m`ði hc bjcrri `a`o`hi cg pugt` y aig m`gei hc m`hcr`. Qc utjfjz` p`r` sudct`r fis `fja`t`his hur`gtc sc aifia`ajñg, p`r` m`ra`r zig`s, cta. Ajgacf Bcrr`mjcgt`s hc mchjajñg y gjvcf`hi ^fim`h` Gjvcf Xcghcf _cef`s Mctris Bcrr`mjcgt`s i cgscrcs hc tr`gspirtc m`gu`fcs @rtcs` i e`vct` A`rrjffi i a`rrctjff` ^`f` @z`hñg Cspucrt` Auoi Bcrr`mjcgt`s `pt`s p`r` f` hcmifjajñg ?>2
chjtirj`f } acp
_cvcstjmjcgtis, ^jgtur`s, ^`vjmcgtis y Ab`p`his
^jai ^jquct` @fait`g` Airt`lríis M`z`s y m`act`s Bcrr`mjcgt`s y utcgsjfjis v`rjis Arjo` Orjh` M`qujg`rj` ^jsñg Aàracf ^ifc` @mif`hir` Airt`hircs hc `zufcdis
^jgtur`s Aigiajmjcgtis siorc m`tcrj`fcs hc pjgtur`
Aimpisjajñg hc pjgtur`s y o`rgjacs O`sc `hbcrcgtc Aifir`gtcs @hjtjvis Hjsifvcgtcs i hjfuycgtcs Af`scs hc pjgtur`s ^jgtur`s `f `eu` ^jgtur`s `f `acjtc ^jgtur`s `f csm`ftc ^jgtur`s pfàstja`s i cg cmufsjñg ^jgtur`s hc a`r`atcrístja`s cspcaj`fcs Af`scs hc o`rgjacs O`rgjacs er`sis i `f `acjtc O`rgjacs ` f` cscgaj` O`rgjacs ojtumjgisis O`rgjacs `f `faibif O`rgjacs hc rcsjg`s sjgtêtja`s _caimcgh`ajigcs p`r` f` cfcaajñg hc f` pjgtur` Qipirtc4 ycsi i csa`yif` Qipirtc4 acmcgti, birmjeigcs y hcrjv`his (cglisa`his, ljoriacmcgti, cta.) Qipirtc4 m`hcr` Qipirtc4 bjcrri i `acri chjtirj`f } acp
?>:
^`rtc Cspcaílja`. Csqucm` 1 Aigiajmjcgtis siorc bcrr`mjcgt`s hc pjgtur`
^jgacfcs y oriab`s _ihjffis @pfja`hircs i t`mpigcs Cspàtuf`s Jgstrumcgtis hc fjd`hi4 fjd`hi m`gu`f _`sa`hircs
^`vjmcgtis Aigacpti
^ihcmis hcljgjr p`vjmcgti aimi `qucff` a`p` fjs`, hur` y rcsjstcgtc hc `sl`fti, acmcgti, m`hcr`, `hiqujgcs u itris m`tcrj`fcs aig quc sc rcauorc cf sucfi p`r` quc cstê ljrmc y ff`gi Af`scs hc sucfis
Qucfis huris Qucfis mchjis Qucfis of`ghis ^`vjmcgtis tcxtjfcs ^`vjmcgtis rcsjstcgtcs Cspcaj`f rclcrcgaj` ` f` rcso`f`hjajh`h hc fis sucfis
Hcgtri hcf _c`f Hcarcti 108/?>><, hc 05 hc m`rzi, pir cf quc sc `pruco` cf Añhjei Xêagjai hc f` Chjlja`ajñg, cf Hiaumcgti Oàsjai QS@ Qceurjh`h hc Stjfjz`ajñg y @aacsjojfjh`h b`of` cg su Qcaajñg 0 hc f` rcso`f`hjajh`h hc fis sucfis. Hjsaigtjgujh`hcs cg cf p`vjmcgti
Ab`p`his Aigacpti
@f rcvcstjmjcgti aig pjchr` hc ug p`r`mcgti vcrtja`f sc fc hcgimjg` aimôgmcgtc ab`p`hi. F` lirm` hc cdcaut`rfi hcpcghcrà hc f`s hjmcgsjigcs hc f` pjcz` hc pjchr` ` aifia`r, y` quc hctcrmjg`rà f` iofje`tirjch`h hc utjfjz`r `gaf`dcs mcaàgjais. Cdcauajñg hc ab`p`his aig pf`quct`s Mchjajigcs y hcspjcac Dugt`s
F`s fisct`s hc pjchr` g`tur`f cg l`ab`h`s quc tcge`g ug` `ftur` supcrjir ` ug` pf`gt`, hcocg rc`fjz`rsc aig dugt`s hc hjf`t`ajñg (cfàstja`s) uoja`ghi f`s mjsm`s ` f` `ftur` hc a`h` pf`gt`, y dugt`s vcrtja`fcs scp`r`h`s ` ug` hjst`gaj` cgtrc < y 2 mctris.
?0>
chjtirj`f } acp