LAPORAN PENDAHULUAN DAN ASUHAN KEPERAWATAN PADA Tn. B DENGAN BATU STAGHORN DI RUANG 17 RSUD Dr. SAIFUL ANWAR MALANG
OLEH : NING SRI RAHAYU 201610461011005
PROGRAM STUDI PROFESI NERS FAKULTAS ILMU KESEHATAN UNIVERSITAS MUHAMMADIYAH MALANG 2016
LEMBAR PENGESAHAN
Laporan Pendahuluan dan Auhan !epera"a#an $n$ d$%ua# dala& ran'(a Pra(#e( Pro)e$ Ner Un$*er$#a +uha&&ad$,ah +alan' d$ ruan' 1- RSU. .r/ Sa$)ul An"ar &ula$ #an''al 26 1 .ee&%er 2016/
+alan' .ee&%er 2016
N$n' Sr$ Raha,u
Mene!"#$%&
Pe'(%'(%n In)!%!$)% K*%n%+ ,RS-
,..........................................,..........................................-
Pe'(%'(%n
LAPORAN PENDAHULUAN BATU STAGHORN I.
DEFINSI
3a#u #a'horn adalah %a#u '$nal ,an' %era%an' ,an' &ene&pa#$ le%$h dar$ a#u olle#$n' ,#e& ,a$#u %a#u p$elu& ,an' %ere(#en$ (e a#u a#au le%$h (al$(/ I#$lah %a#u e#a( #a'horn par$al d$'una(an $(a %a#u &ene&pa#$ e%a'$an a%an' collecting system edan'(an $#$lah %a#u e#a(#a'horn (o&pl$#
d$'una(an %a#u $(a &ene&pa#$ eluruh olle#$n' ,#e& 78e$n et al 200-9/
+enuru# a%$an,ah et al 720129 %a#u '$nal #er%en#u( pada #u%ul$ '$nal d$ (al$( $n)und$%ulu& pel*$ '$nal dan %ah(an %$a &en'$$ pel*$ er#a eluruh (al$( '$nal/ 3a#u ,an' &en'$$ p$elu& dan le%$h dar$ dua (al$( '$nal &e&%er$(an 'a&%aran &en,erupa$ #andu( rua eh$n''a d$e%u# %a#u #a'horn a#au %a#u e#a( '$nal/ 3a#u aluran (e&$h &erupa(an proe #er%en#u(n,a %a#u ,an' d$e%a%(an oleh pen'endapan u%#an$ ,an' #erdapa# dala& a$r (e&$h ,an' u&lahn,a %erle%$han a#au (arena )a(#or la$n ,an' &e&pen'aruh$ da,a laru# u%#an$ 7S&el#;er < 3are 20029/ 3erdaar(an lo(a$ %a#u aluran (e&$h dapa# d$%a'$ &enad$ %a#u aluran (e&$h %a'$an a#a ,a$#u %a#u %erada dala& '$nal a#au ure#er dan %a#u aluran (e&$h %a'$an %a"ah ,a$#u %a#u %erada dala& (andun' (e&$h dan ure#ra/ Pada u&u&n,a %a#u aluran (e&$h %a'$an a#a $n$ &erupa(an %a#u '$nal 73ahdar,a& 2009/ II.
ETIOLOGI
Pen,e%a% #erad$n,a %a#u e#a( '$nal eara #eor$#$ %a#u dapa# #erad$ a#au #er%en#u( d$eluruh aluran (e&$h #eru#a&a pada #e&pa#=#e&pa# ,an' er$n' &en'ala&$ ha&%a#an al$ran ur$n 7#a#$ ur$ne9 ,a$#u pada $#e& (al$e '$nal a#au %ul$=%ul$/ Adan,a (ela$nan %a"aan pada pel*$(al$e 7#eno$ ure#ro=pel*$9
d$*er#$(el o%#ru($ $n#ra*e$(a (ron$( eper#$ h$per#ro> pro#a# %en$'na #r$(#ure dan %ul$=%ul$ neuro'en$( &erupa(an (eadaan= (eadaan ,an' &e&udah(an #erad$n,a pe&%en#u(an %a#u 78e$n et
al
200-9/
Na&un
ada
%e%erapa
pendapa#
la$n
,an'
&e&%eda(an )a(#or pen,e%a% #erad$n,a %a#u '$nal &elalu$ %e%erapa #eor$: 19 ?eor$ nu(lea$ +enuru# #eor$ $n$ %a#u aluran (e&$h %eraal dar$ (r$#al a#au %enda a$n' ,an' #erdapa# dala& upera#ura$ ur$ne/ ?ahap #erad$n,a %a#u adalah %era"al dar$ adan,a $n#$ %a#u (e&ud$an #u&%uh (arena d$pen'aruh$ oleh u%#an$=u%#an$ la$n ,a$#u &a#r$( pro#e$n (r$#al %enda a$n' dan par#$(el la$nn,a elanu#n,a %a#u #ere%u# %era're'a$/ 29 ?eor$ &a#r$( +enuru# #eor$ $n$ %a#u aluran (e&$h #erd$r$ dar$ (o&ponen &a#r$( ,an' %eraal dar$ pro#e$n 7al%u&$n 'lo%ul$n dan &u(opro#e$n9 den'an ed$($# he@oe dan he@oa&$ne ,an' &erupa(an (eran'(a #e&pa# d$endap(ann,a (r$#al=(r$#al %a#u/ 9 ?eor$ $nh$%$#or (r$#al +enuru# #eor$ $n$ d$du'a %a#u aluran (e&$h #erad$ a($%a# #$da( ada a#au %er(uran'n,a )a(#or $nh$%$#or 7pen'ha&%a#9 %a#u eper#$ &a'ne$u& $#ra# p,ropho)a# aa& 'l$(opro#e$n/ Sela$n
(e#$'a
#eor$
#ere%u#
ada
)a(#or
la$n
,an'
&e&pen'aruh$n,a ,a$#u )a(#or $n#ernal dan )a(#or e(#ernal/ a(#or $n#ernal ,an' &e&pen'aruh$ #erad$n,a %a#u '$nal adalah
adan,a
$n)e($
#a#$
ur$n
per$ode
&o%$l$a$
7la&%a#n,a dra$nae renal dan 'an''uan &e#a%ol$&e (al$u&9 h$per(ale&$a
dan
h$per(al$ur$a
7pen,e%a%n,a:
h$perpara#$ro$d a$do$ #u%ulu renal $n#a(e *$#a&$n . ,an' %erle%$han $n#a(e uu dan al(al$ ,an' %erle%$h $na&a$ uu pen''unaan o%a# dala& an'(a "a(#u la&a9/ a(#or e(#ernal
,an' &e&pen'aruh$ adalah (eadaan o$al e(ono&$ ,an' &a,or$#a d$ daerah $ndu#r$ pola d$e# en$ pe(eraan den'an a(#$*$#a >$( ,an' &$n$&al $(l$& ,an' enderun' pana r$"a,a# (eluar'a 7?$& pera"a# %edah RSB+ 200C9/ III.
FAKTOR RESIKO
Seara
ep$de&$olo'$
#erdapa#
%e%erapa
)a(#or
,an'
&e&per&udah #erad$n,a 3S! pada eeoran'/ a(#or=)a(#or #ere%u# adalah )a(#or intrinsik ,a$#u (eadaan ,an' %eraal dar$ #u%uh eeoran' dan )a(#or ekstrinsik ,a$#u pen'aruh ,an' %eraal dar$ l$n'(un'an d$e($#arn,a 73ahdar,a& 2009/ ". F"+!r In!r%n)%+
a(#or $n#r$n$( adalah )a(#or ,an' %eraal dar$ dala& $nd$*$du end$r$/ ?er&au( )a(#or $n#r$n$( adalah u&ur en$ (ela&$n (e#urunan r$"a,a# (eluar'a/ 19 U&ur U&ur #er%an,a( pender$#a 3S! d$ ne'ara=ne'ara 3ara# adalah 20=50 #ahun edan'(an d$ Indone$a #erdapa# pada 'olon'an u&ur 0=60 #ahun/ Pen,e%a% pa#$n,a %elu& d$(e#ahu$
(e&un'($nan
d$e%a%(an
(arena
adan,a
per%edaan )a(#or o$al e(ono&$ %uda,a dan d$e#/2 3erdaar(an penel$#$an La#*an d(( 720059 d$ RS/Sedne, Au#ral$a propor$ 3S! 6D pada (elo&po( u&ur 20=4D #ahun/ +enuru# 3au($ 720119 pen,a($# 3S! pal$n' er$n' d$dapa#(an pada u$a 0=50 #ahun/ 29 Fen$ (ela&$n
!ead$an 3S! %er%eda an#ara la($=la($ dan "an$#a/ Fu&lah pa$en la($=la($ #$'a (al$ le%$h %an,a( d$%and$n'(an den'an pa$en pere&puan/ ?$n''$n,a (ead$an 3S! pada la($=la($ d$e%a%(an oleh ana#o&$ aluran (e&$h pada la($=la($ ,an' le%$h panan' d$%and$n'(an pere&puan eara ala&$ah d$dala& a$r (e&$h la($=la($ (adar (al$u& le%$h #$n''$ d$%and$n'(an pere&puan dan pada a$r (e&$h pere&puan (adar $#ra# 7$nh$%$#or9 le%$h #$n''$ la($=la($
&e&$l$($ hor&on #e#o#erone ,an' dapa# &en$n'(a#(an produ($ o(ala# endo'en d$ ha#$ er#a dan,a hor&on e#ro'en
pada
pere&puan
,an'
&a&pu
&ene'ah
a're'a$ 'ara& (al$u&/ In$den 3S! d$ Au#ral$a pada #ahun 2005 pada la($=la($ 100=00 per 100/000 popula$ edan'(an
pada
pere&puan
50=100
per
100/000
popula$/9 Her$d$#er !e#urunan
a(#or (e#urunan d$an''ap &e&pun,a$ peranan dala& #erad$n,a pen,a($# 3S!/ 8alaupun de&$($an %a'a$&ana peranan )a(#or (e#urunan #ere%u# a&pa$ e(aran' %elu& d$(e#ahu$ eara ela/ 3erdaar(an penel$#$an La#*an d(( 720059 d$ RS/ Sedne, Au#ral$a %erdaar(an (e#urunan propor$ 3S! pada la($=la($ 16C dan pada pere&puan 22-/(. F"+!r E+)!r%n)%+
a(#or e(#r$n$( adalah )a(#or ,an' %eraal dar$ l$n'(un'an luar $nd$*$du eper#$ 'eo'ra> $(l$& er#a 'a,a h$dup eeoran'/ 19 Geo'ra> Pre*alen$ 3S! %an,a( d$der$#a oleh &a,ara(a# ,an' #$n''al d$ daerah pe'unun'an/ Hal #ere%u# d$e%a%(an oleh u&%er a$r %er$h ,an' d$(onu&$ oleh &a,ara(a# d$&ana u&%er a$r %er$h #ere%u# %an,a( &en'andun' &$neral
eper#$
e%a'a$n,a/
phopor
Le#a(
'eo'ra>
(al$u&
&a'ne$u&
&en,e%a%(an
dan
per%edaan
$n$den 3S! d$ ua#u #e&pa# den'an #e&pa# la$nn,a/ a(#or 'eo'ra> &e"a($l$ alah a#u ape( l$n'(un'an dan o$al %uda,a eper#$ (e%$aaan &a(anann,a #e&pera#ur dan (ele&%a%an udara ,an' dapa# &enad$ predopo$$ (ead$an 3S!/ 29 a(#or I(l$& dan Buaa
a(#or $(l$& dan uaa #$da( %erpen'aruh lan'un' na&un (ead$ann,a %an,a( d$#e&u(an d$ daerah ,an' %eruhu
#$n''$/
&en$n'(a#(an (onen#ra$
?e&pera#ur
u&lah
a$r
,an'
(er$n'a#
#$n''$
dan
a(an
&en$n'(a#(an
(e&$h/ !onen#ra$ a$r
(e&$h
,an'
&en$n'(a# dapa# &en,e%a%(an pe&%en#u(an (r$#al a$r (e&$h/ Pada oran' ,an' &e&pun,a$ (adar aa& ura# #$n''$ a(an le%$h %er$$(o &ender$#a pen,a($# 3S!/ 9 Fu&lah a$r ,a' d$&$nu& .ua )a(#or ,an' %erhu%un'an den'an (ead$an 3S! adalah u&lah a$r ,an' d$&$nu& dan (andun'an &$neral ,an' #erdapa# dala& a$r &$nu& #ere%u#/ 3$la u&lah a$r ,an'
d$&$nu&
(onen#ra$
a$r
ed$($# (e&$h
&a(a
a(an
eh$n''a
&en$n'(a#(an &e&per&udah
pe&%en#u(an 3S! 49 .$e#Pola &a(an .$per($ra(an d$e# e%a'a$
)a(#or pen,e%a% #er%ear
#erad$n,a
aa
3S!/
+$aln,a
d$e#
#$n''$
pur$ne
(e%u#uhan a(an pro#e$n dala& #u%uh nor&aln,a adalah 600 &'(' 33 dan apa%$la %erle%$han &a(a a(an &en$n'(a#(an r$$(o #er%en#u(n,a 3S!/ Hal #ere%u# d$a($%a#(an pro#e$n ,an' #$n''$ #eru#a&a pro#e$n he"an$ dapa# &enurun(an (adar $#ra# a$r (e&$h a($%a#n,a (adar aa& ura# dala& darah a(an na$( (onu&$ pro#e$n he"an$ ,an' #$n''$ u'a dapa# &en$n'(a#(an (adar (ole#erol dan &e&$u #erad$n,a h$per#en$/ 59 Fen$ Pe(eraan !ead$an 3S! le%$h %an,a( #erad$ pada oran'=oran' ,an' %an,a( dudu( dala& &ela(u(an pe(eraann,a/ 69 !e%$aaan +enahan 3uan' A$r !e&$h !e%$aaan &enahan %uan' a$r (e&$h a(an &en$&%ula(an #a#$ a$r (e&$h ,an' dapa# %era($%a# #$&%uln,a In)e($
Saluran !e&$h 7IS!9/ IS! ,an' d$e%a%(an oleh (u&an pe&eah urea dapa# &en,e%a%(an #er%en#u(n,a en$ %a#u #ru*$#
IV.
MANIFESTASI KLINIS
?anda dan 'eala dar$ %a#u e#a( '$nal $n$ #er'an#un' pada po$$ a#au le#a( %a#u %earn,a %a#u dan pen,ul$# ,an' #elah #erad$ 7 ?$& pera"a# %edah RSB+ 200C9/ a/ N,er$/ Raa n,er$n,a %er%eda %eda d$#en#u(an oleh lo(a$ %a#u/ N,er$ pada '$nal dapa# &en$&%ul(an dua &aa& n,er$ ,a$#u n,er$ (ol$( dan non(ol$(/ N,er$ (ol$( 7h$lan' #$&%ul9 d$e%a%(an oleh stretching sistem collecting a#au pere'an'an $#e& pen'u&pul dan n,er$ non(ol$( d$e%a%(an oleh pere'an'an (apul '$nal/ N,er$ pada pel*$ renal$ a(an &en,e%a%(an n,er$ %era# pada pun''un' %a'$an %a"ah #epa# d$ $'a (e=2/ N,er$n,a a(an &enalar (e peru# %a'$an %a"ah/ Raa n,er$ $#u a(an %er#a&%ah he%a# apa%$la %a#u %er'era( #urun dan &en,e%a%(an o%#ru($/ Pada %a'$an ure#er %a'$an d$#al 7%a"ah9 a(an &en,e%a%(an raa n,er$ d$ e($#ar #e#$ pada pr$a a#au la%$a &a,ora pada "an$#a/ Apa%$la %a#u #erdapa# dala& %ladder a(an &en,e%a%(an 'eala $r$#a$ dan %$la %era&aan den'an $n)e($ a(an &en,e%a%(an he&a#ur$a/ F$(a %a#u &en'o%#ru($ %ladder ne( &a(a a(an #erad$ re#en$ ur$n/ %/ !r$#alur$a ur$n ,an' (eluar d$er#a$ pa$r a#au %a#u / In)e($ %a#u ,an' #erdapa# d$ aluran (e&$h &enad$ #e&pa# aran'n,a (u&an ,an' #$da( dapa# d$an'(au o%a#=o%a#an/ d/ .e&a& hal $n$ #erad$ $(a (u&an udah &en,e%ar (e #e&pa# la$n/ ?anda de&a& ,an' d$er#a$ den'an h$po#en$ palp$#a$ *aod$la#a$
pe&%uluh
#erad$n,a uroep$/
darah
d$
(ul$#
&erupa(an
#anda
e/ Adan,a &aa d$ daerah pun''un' a($%a# adan,a h$drone)ro$/ V.
PATOFISIOLOGI ,terlampir)
VI.
KOMPLIKASI
3a#u #a'horn $n$ dapa# &e&enuh$ eleruh pel*$ renal$ eh$n''a dapa# &en,e%a%(an o%#ru($ #o#al pada '$nal/ Pada #ahap $n$ pa$en &en'ala&$ re#en$ ur$n eh$n''a pada )ae lanu# $n$ dapa# &en,e%a%(an h$drone)ro$ dan a(h$rn,a $(a #eru %erlanu# &a(a dapa# &en,e%a%(an 'a'al '$nal ,an' a(an &enunu((an 'eala='eala 'a'al '$nal eper#$ ea( h$per#en$ dan ane&$a 73ahdar,a& 2009/
VII. PEMERIKSAAN PENUN/ANG
.$a'no$ %a#u aluran (en$n' dapa# d$#e'a((an den'an ara pe&er$(aan >$( la%ora#or$u& dan rad$olo'$ ,a$#u 7 ?$& pera"a# %edah RSB+ 200C9 : a. Pe&er$(aan >$( !eluhan la$n ela$n n,er$ (ol$( adalah #a($(ard$ (er$n'a#an &ual dan de&a&/ Pada d$#e&u(an
(ele&%u#an
(eadaan a(u# pal$n' pada
daerah
p$n''ul
er$n' 7an(
#enderne9 hal $n$ d$e%a%(an a($%a# o%#ru($ e&en#ara ,a$#u aa# %a#u &ele"a#$ ure#er &enuu (andun' (e&$h/ b. La%ora#or$u& Ur$nal$$ d$la(u(an un#u( &en'e#ahu$ apa(ah #erad$ $n)e($ ,a$#u pen$n'(a#an u&lah leu(o$# dala& darah he&a#ur$a dan %a(#er$ur$a den'an adan,a (andun'an n$#ra# dala& ur$ne/ Sela$n $#u n$al$ pH ur$e haru d$u$ (rena %a#u $#$n dan aa& ura# dapa# #er%en#u( $(a n$la$ pH (uran' dar$ 60 e&en#ara %a#u )o)a# dan #ru*$# le%$h &udah #er%en#u( pada pH ur$ne le%$h dar$ -2/ c. S$nar a%do&en Un#u( &el$ha# %a#u d$ daerah '$nal ure#er dan (andun' (r&$h/ .$&ana dapa# &enunu((an u(uran %en#u(po$$
%a#u dan dapa# &e&%eda(an (la$>(a$ %a#u ,a$#u den'an den$#a #$n''$ %$aan,a &enunu((an en$ (al$u& o(ala# dan (al$u& )o)a# edan'(an den'an de$n#a rendah &enunu((an
en$
%a#u
#u*$#
$#$n
dan
a&puran/
Pe&er$(aan $n$ #$a( dapa# &e&%eda(an %a#u d$ dala& '$nal &aupun %a#u d$luar '$nal/ d. Intavenous Pyelogram (IVP)
Pe&er$(aan $n$ %er#uuan &en$al$ ana#o&$ dan )un'$ '$nal/ F$(a IP %elu& dapa# &enela(an (eadaan $#e& aluran (e& a($%a# adan,a penurunan
)un'$ '$nal
e%a'a$
pen''an#$n,a adalah pe&er$(aan p$elo'ra> re#ro'rad/ e. Ul#raono'ra> 7USG9 USG dapa# &enunu((an u(uran %en#u( po$$ %a#u dan adan,a
o%#ru($/
Pe&er$(aan
den'an
ul#raono'ra>
d$perlu(an pada "an$#a ha&$l dan pa$en ,a' aler'$ #erhadap (on#ra rad$olo'$/ !e#er%a#aan pe&er$(aan $n$ adalah (eul$#an un#u( &enunu((an %a#u ure#er dan #$da( dapa# &e&%eda(an (la$>(a$ %a#u/ f. Computed Tomographic (CT) an
Pe&$da$an B? a(an &n'ha$l(an 'a&%ar ,an' le%$h ela #en#an' u(uran dan lo(a$ %a#u/ VIII. PENATALAKSANAAN
?uuan
daar
pena#ala(anaan
&ed$
adalah
un#u(
&en'h$lan'(an %a#u &enen#u(an en$ %a#u &ene'ah (erua(an ne)ron &en'endal$(an $n)($ dan &en'uran'$ o%#r($ ,an' #erad$/ 3a#u dapa# d$(eluar(an den'an ara &ed$(a&en#oa pen'o%a#an &ed$( ele(#$) den'an pe&%er$an o%a#=o%a#an #anpa opera$ dan pe&%edahan #er%u(a 7 ?$& pera"a# %edah RSB+ 200C9// a/ +ed$(a&en#oa ?erap$ &ed$(a&ne#oa d$#uu(an un#u( %a#u ,an' %eru(uran le%$h (e$l ,a#u den'an d$a&e#er 5 && (arena d$harap(an %a#u dapa# (eluar #anpa $n#er*en$ &ed$/ .en'an ara &e&per&udah (eeneran ur$ne dan d$e# &a(anan #er#en#u ,an' dapa# &ene'ah pe&%en#u(an %a#u a#au le%$h auh
&en$n'(a#(an u(uran %a#u ,an' #elah ada/ Se#$ap pa$en haru &$nu& paln' ed$($# C 'ela a$r ehar$/ %/ Pen'o%a#an &ed$( ele(#$) den'an pe&%er$an o%a#=o%a#an Anl'e$a dapa# d$%er$(an
un#u( &ereda(an n,er$
&en'uaha(an a'ar %a#u dapa# (eluar end$r$
dan
eara
pon#an/ Op$o$d eper#$ $ne($ &or>n ul)a# ,a$#u pe#$d$n h$dro(lor$da a#au oa%a# an#$$na&a$ non#ero$ eper#$ (e#orola( dan napro@en dapa# d$%er$(an #er'anun' pada $n#en$#a
n,er$/
Propan#el$n
dapa#
d$'una(an
un#u(
&en'a#a$ pa&e ure#er/ Pe&%er$an an#$%$o#$( apa%$la #erdapa# $n)e($ aluran (e&$h a#au pada pen'an'(a#an %a#u un#u( &ene'ah $n)e($ e(under/ Se#elah %a#u d$(eluar(an un#u(
&ene'ah
a#au
&e'ha&%a
pe&%en#(an
%a#u
%er$(u#n,a/ / ES8L 7 Etracorporeal !hock"ave #ithotripsy) +erupa(an #$nda(an non $n*a$) dan #anpa pe%$uan/ Pada #$nda(an $n$ d$'una(an 'elo&%an' (eu# e(#ernal ,an' d$al$r(an &elalu$ #u%uh un#u &e&eah %a#u/ Ala# ES8L adalah e&eah %a#u ,an' d$per(enal(an per#a&a (al$ oleh Bau, pada #ahun 1DC0/ Ala# $n$ dapa# &e&eah %a#u '$nal %a#u ure#er pro@$&al a#au &enad$ )ra'&en=)ra'&en (e$l eh$n''a &udah d$(eluar(an &elalu$ aluran (e&$/ ES8L dapa# &en'uran'$ (eharuan &ela(u(an proedur $n*a$) dan #er%u(#$ dapa# &enurun(an la&a ra"a# $nap d$ ru&ah a($#/ d/ Endourolo'$ ?$nda(an endourolo'$ adalah #$nda(an $n*a$) &$n$&al un#u( &en'eluar(an %a#u ,an' #erd$r$ a#a &e&eah a%#u da& (e&ud$an &en'eluar(ann,a dar$ aluran (e&$h &elalu$ ala# ,an' d$&au((an lan'un' (edala& aluran (e&$h/ Ala# #ere%u# d$&au((an &elalu$ ure#ra a#au &elalu$ $n$$ (e$l
pada (ul$# 7per(u#an9/ 3e%erapa #$nda(an endourolo'$ adalah : =
PNL 7 Percutaneous $ephro #itholapoy) adalah uaha &en'eluar(an %a#u ,an' %erada d$dala& lauran '$nal den'an ara &e&au((an ala# endo(op$ (e $#e& (al$e &elalu$ $n$$ pada (ul$#/ 3a#u (e&ud$a d$(eluar(an a#au d$peah #erle%$h dahulu &enad$ )ra'&en=)ra'&en (e$l/
=
L$#o#rp$ adalah &e&eah %a#u %ul$=%ul$ a#au %a#u ure#ra den'an &e&eau((an ala# pe&eah %a#u 7l$#o#r$p#or9 (e dala& %ul$=%ul$/
=
Ure#ro(op$
a#au
&e&a((an
ala#
ure#ro=reno(op ure#ro(op$
adalah
den'an
pre=ure#ru&/
.en'an
&e&a(a$ ener'$ #er#en#u %a#u ,an' %erada d$ dala& ure#re &aupun $#e& pel*$(al$e dapa# d$peah &elalu$ #un#unan ure#ro(op$ $n$/ =
E(#ra dor&$a adalah &en'eluar(an %a#u ure#er den'an &enar$n'n,a &e&alu$ ala# (eranan' dor&$a/
e/ ?$nda(an opera$ Penan'anan %a#u aluran (en$n' %a$an,a #erle%$h dahulu d$ua(ha(an un#u( &en'eluar(an %a#u eara pon#an #anpa pe&%edahanopera$/ ?$nda(an %edah d$la(u(an $(a %a#u #$da( &erepon #erhadap %en#u( penan'anan la$nn,a/ Ada %e%erapa en$ #$nda(an pe&%edahan an&un dar$ #$nda(an pe&%edahan #ere%u# #er'an#un' dar$ lo(a$ d$&ana %a#u %erada eper#$ ne)rol$#o#o&$ ure#erol$#o#o&$ *e$(ol$#o&$ dll/ I.
ASUHAN KEPERAWATAN 1- PENGKA/IAN ". A(#$*$#a$#$raha#:
Pa$en den'an %a#u '$nal %$aan,a &e&$l$($ 'eala e%a'a$ %er$(u#: r$"a,a# pe(eraan &ono#on a(#$*$#a >$( rendah le%$h %an,a( dudu( r$"a,a# %e(era pada l$n'(un'an
%eruhu #$n''$ (e#er%a#aan &o%$l$#a >$( a($%a# pen,a($# $#e&$( la$nn,a 7edera ere%ro*a(uler #$rah %ar$n' la&a9/ (. S$r(ula$ Pada $#e& $r(ula$ #andan,a ,a$#u adan,a pen$n'(a#an ?. HR
7n,er$
an$e#a
'a'al
'$nal9
(ul$#
han'a#
dan
(e&erahan a#au pua#/
. El$&$na$
Geala ,an' d$raa(an oleh pa$en #er(a$# den'an $#e& el$&$na$ ,a$#u: r$"a,a# IS! (ron$ o%#ru($ e%elu&n,a penurunan *olu&e ur$ne raa #er%a(ar doron'an %er(e&$h d$are/ Sedan'(an #andan,a ,a$#u ol$'ur$a he&a#ur$a p$our$a peru%ahan pola %er(e&$h/ . +a(anan dan a$ran:
Pa$en den'an %a#u e#a( '$nal %$aan,a &en'ala&$ 'eala eper#$ &ual&un#ah n,er$ #e(an a%do&en r$"a,a# d$e# #$n''$ pur$n (al$u& o(ala# dan a#au )o)a# h$dra$ ,an' #$da( ade(ua# #$da( &$nu& a$r den'an u(up/ Adapun #andan,a ,a$#u d$#en$ a%do&en penurunan#$da( ada %$$n' uu &un#ah/ e. N,er$ dan (en,a&anan:
Pa$en &en'ala&$ 'elaa N,er$ he%a# pada )ae a(u# 7n,er$ (ol$(9 lo(a$ n,er$ #er'an#un' lo(a$ %a#u 7%a#u '$nal &en$&%ul(an n,er$ dan'(al (on#an9/ ?anda dar$ pa$en %a#u e#a( '$nal ,a$#u per$la(u %erha#$=ha#$ per$la(u d$#ra($ n,er$ #e(an pada area '$nal ,an' a($# 3. !ea&anan:
Geala ,an' d$ala&$ oleh pa$en %a#u e#a( '$nal ,a$#u pen''unaan al(ohol de&a&&en''$'$l/ . Pen,uluhanpe&%elaaran:
Pa$en den'an %a#u e#a( '$nal &e&$l$($ 'eala an#ara la$n: r$"a,a# %a#u aluran (e&$h dala& (eluar'a pen,a($# '$nal h$per#en$ 'ou# IS! (ron$ r$"a,a# pen,a($# uu halu
%edah
a%do&en
e%elu&n,a
h$perpara#$ro$d$&e
pen''unaan an#$%$o#$(a an#$h$per#en$ na#r$u& %$(ar%ona# alopur$nul )o)a# #$a;$d pe&au(an %erle%$han (al$u& a#au *$#a&$n/ 2- DIAGNOSA KEPERAWATAN
a/ N,er$ a(u# %/d a'n edera %$olo'$ %/ Gan''uan el$&$na$ ur$n %/d o%#ru($ colecting system. / !e#$da(e$&%an'an nu#r$$ (uran' dar$ (e%u#uhan #u%uh %/d nu#r$$ $nade(ua#/
N,er$ A(u# %erhu%un'an
Se#elah d$la(u(an #$nda(an
Pain Management(1400) :
den'an a'en edera
(epera"a#an ela&a 1 @ 24 a& n,er$
1/ La(u(an pen'(a$an ,an' (o&perhen$) pada n,er$
%$olo'$ /
a(u# #era#a$ den'an (r$#er$a ha$l
#er&au( lo(a$ (ara(#er$#$( dura$ )re(uen$ (ual$#a $n#en$#a n,er$ dan )a(#or pene#u n,er$/ 2/ !on#rol )a(#or l$n'(un'an ,an' dapa# &e&pen'aruh$
Pain Level (2102) :
Ind$(a#or 1 +elapor(a n n,er$ %er(uran' 2
1
+en,a#a(a n raa n,a&an e#elah n,er$ %er(uran'
2
4
5 K
1 2 4 5
uhu ruan'an penaha,aan dan (e'aduhan/ / Aar(an pa$en #e(n$( d$#ra($ 7non)ar&a(olo'$9 eper#$ %ernapa la&%a# dan %er$ra&a/ Analgesik Management :
1/ ?en#u(an lo(a$ (ara(#er$#$( (ual$#a dan deraa#
K
n,er$ e%elu& pe&%er$an o%a#/ 2/ Be( $n#ru($ do(#er #en#an' en$ o%a# do$ dan )re(uen$/ / Be( r$"a,a# aler'$/
%eterangan &
OU?BO+E
repon pa$en #erhadap (e#$da(n,a&anan eper#$
Saa# In$X
?ar'e#
4/ ?en#u(an p$l$han anal'e$( #er'an#un' #$pe dan %era#n,a n,er$J
Pen,$&pan'an an'a# %era# Pen,$&pan'an %era# Pen,$&pan'an edan' Pen,$&pan'an r$n'an ?$da( ada pen,$&pan'an
5/ +on$#or *$#al $'n e%elu& dan eudah pe&%er$an anal'e$( per#a&a (al$/ 6/ 3er$(an anal'e$( #epa# "a(#u #eru#a&a aa# n,er$ he%a#/ -/ E*alua$
dan
a#a#
e)e(#$*$#a
anal'e$(
dan
e)e(a&p$n'/ !e#$da(e$&%an'an nu#r$$ : (uran' dar$ (e%u#uhan #u%uh/
Se#elah d$la(u(an #$nda(an (epera"a#an (e#$da(e$&%an'an a$ran #era#a$ den'an (r$#er$a ha$l : - $utritional status - 'eight & ody ass
Ind$(a#or 1 In#a(e nu#r$$ 2 In#a(e &a(anan In#a(e a$ran 4 3od, +a Inde@#
1 2 4
5 K
K
K K
Nutrition Management :
1/ !a$ adan,a aler'$ &a(anan 2/ !ola%ora$ den'an ahl$ '$;$ un#u( &enen#u(an u&lah (alor$ dan nu#r$$ ,an' d$%u#uh(an pa$en :d$e# #$n''$ (ar%oh$dra# %a#a$ aupan na#r$u& dan pro#e$n ana(/ / !ola%ora$ pe&%er$an a$ran I / 4/ Ya($n(an d$e# ,an' d$&a(an &en'andun' #$n''$ era# un#u( &ene'ah (on##$pa$ 5/ +on$#or u&lah nu#r$$ dan (andun'an (alor$ 6/ 3er$(an $n)or&a$ #en#an' (e%u#uhan nu#r$$ Nutrition Monitoring: 1/ +on$#or 33 pa$en : #$&%an' %era# a%adan ana( e#$ap har$ dan pan#au haluran $r$nn,a e#$ap 4 a&/ 2/ +on$#or #$pe dan u&lah a(#$*$#a ,an' %$a d$la(u(an / Fad"al(an pen'o%a#an dan #$nda(an #$da( ela&a a& &a(an 4/ +on$#or (ul$# (er$n' dan peru%ahan p$'&en#a$ 5/ +on$#or #ur'or (ul$# 6/ +on$#or &ual dan &un#ah -/ +on$#or (adar al%u&$n #p#al pro#e$n H% dan (adar he&a#o(r$# C/ +on$#or per#u&%uhan dan per(e&%an'an D/ +on$#or (alor$ dan $n#a( nu#r$$ 10/Ba#a# adan,a ede&a h$pere&$( h$per#on$( pap$la l$dah dan a*$#a oral/ 11/Ba#a# $(a l$dah %er"arna &a'en#a/
e)e(a&p$n'/ !e#$da(e$&%an'an nu#r$$ : (uran' dar$ (e%u#uhan #u%uh/
Se#elah d$la(u(an #$nda(an (epera"a#an (e#$da(e$&%an'an a$ran #era#a$ den'an (r$#er$a ha$l : - $utritional status - 'eight & ody ass
Ind$(a#or 1 In#a(e nu#r$$ 2 In#a(e &a(anan In#a(e a$ran 4 3od, +a Inde@#
1 2 4
5 K
K
K K
Nutrition Management :
1/ !a$ adan,a aler'$ &a(anan 2/ !ola%ora$ den'an ahl$ '$;$ un#u( &enen#u(an u&lah (alor$ dan nu#r$$ ,an' d$%u#uh(an pa$en :d$e# #$n''$ (ar%oh$dra# %a#a$ aupan na#r$u& dan pro#e$n ana(/ / !ola%ora$ pe&%er$an a$ran I / 4/ Ya($n(an d$e# ,an' d$&a(an &en'andun' #$n''$ era# un#u( &ene'ah (on##$pa$ 5/ +on$#or u&lah nu#r$$ dan (andun'an (alor$ 6/ 3er$(an $n)or&a$ #en#an' (e%u#uhan nu#r$$ Nutrition Monitoring: 1/ +on$#or 33 pa$en : #$&%an' %era# a%adan ana( e#$ap har$ dan pan#au haluran $r$nn,a e#$ap 4 a&/ 2/ +on$#or #$pe dan u&lah a(#$*$#a ,an' %$a d$la(u(an / Fad"al(an pen'o%a#an dan #$nda(an #$da( ela&a a& &a(an 4/ +on$#or (ul$# (er$n' dan peru%ahan p$'&en#a$ 5/ +on$#or #ur'or (ul$# 6/ +on$#or &ual dan &un#ah -/ +on$#or (adar al%u&$n #p#al pro#e$n H% dan (adar he&a#o(r$# C/ +on$#or per#u&%uhan dan per(e&%an'an D/ +on$#or (alor$ dan $n#a( nu#r$$ 10/Ba#a# adan,a ede&a h$pere&$( h$per#on$( pap$la l$dah dan a*$#a oral/ 11/Ba#a# $(a l$dah %er"arna &a'en#a/
PATOFISIOLOGI BATU STAGHORN
pH ur$ne
H$per#a#$( < pa&e o#o# un#u( &endoron' %a#u +en'a(#$)(an proe $na&a$ 7pelepaan &ed$a#or oleh &a# ell : %rad$($n$n h$#a&$n < pro#a'land$n9 +en#$&ulu no$ep#or oleh era%u# B &elalu$ a)eren +e(an$&e n,er$ 7#randu($ #ran&$$ &odula$ dan perep$9 MK 4 Ner% "+$!
S#a$ Ur$ne
!onen#ra$ >l#ra#e &en$n'(a# eh$n''a #erad$ upera#ura$ Pe&%en#u(an (r$#al= (r$#al !r$#al=(r#al al$n' &en'ada(an a're'a$ < &enar$( %ahan= %ahan la$n A're'a$ (r$#al &ene&pel pada M1 olle#$n' $#e& B"!$ S!"#rn
O%#ru($ e%a'$aneluruh olle#$n' $#e& ?erad$ u&%a#an al$ran ur$n Gan''uan )un'$ #u%ulu un#u( &e&e(a#(an ur$n Ol$'ur$a pol$ur$a MK 4 G"n$"n e*%'%n")% $r%n
Inh$%$#or (r$#al$a$
H$drone)ro$ Ne)ron &en'ala&$ (erua(an Er$#ropoe#$n &enurun Ane&$a Gan''uan upla$ O2 (e ar$n'an !adar O2 (e paru &enurun Sea( napa MK 4 G"n$"n 5*" n"5")
E)e( re#en$ ur$n Reu($ ur$n H$drone)ro$ +endea( la&%un' +eran'an' ara) pua# penernaan +ual < &un#ah MK 4 +e!%"+)e%'("n"n n$!r%)% +$r"n "r% +e($!$#"n !$($#
PATOFISIOLOGI BATU STAGHORN
pH ur$ne
S#a$ Ur$ne
H$per#a#$( < pa&e o#o# un#u( &endoron' %a#u +en'a(#$)(an proe $na&a$ 7pelepaan &ed$a#or oleh &a# ell : %rad$($n$n h$#a&$n < pro#a'land$n9 +en#$&ulu no$ep#or oleh era%u# B &elalu$ a)eren +e(an$&e n,er$ 7#randu($ #ran&$$ &odula$ dan perep$9 MK 4 Ner% "+$!
!onen#ra$ >l#ra#e &en$n'(a# eh$n''a #erad$ upera#ura$ Pe&%en#u(an (r$#al= (r$#al !r$#al=(r#al al$n' &en'ada(an a're'a$ < &enar$( %ahan= %ahan la$n A're'a$ (r$#al &ene&pel pada M1 olle#$n' $#e& B"!$ S!"#rn
O%#ru($ e%a'$aneluruh olle#$n' $#e& ?erad$ u&%a#an al$ran ur$n Gan''uan )un'$ #u%ulu un#u( &e&e(a#(an ur$n Ol$'ur$a pol$ur$a
Inh$%$#or (r$#al$a$
H$drone)ro$ Ne)ron &en'ala&$ (erua(an Er$#ropoe#$n &enurun Ane&$a Gan''uan upla$ O2 (e ar$n'an !adar O2 (e paru &enurun Sea( napa
E)e( re#en$ ur$n Reu($ ur$n H$drone)ro$ +endea( la&%un' +eran'an' ara) pua# penernaan +ual < &un#ah MK 4 +e!%"+)e%'("n"n n$!r%)% +$r"n "r% +e($!$#"n !$($#
MK 4 G"n$"n 5*" n"5")
MK 4 G"n$"n e*%'%n")% $r%n
DAFTAR PUSTAKA
3ulehe( G/+/ 7200C9/ $ursing Interventions Classi*cation +ifth Edition. Un$#ed S#a#e o) A&er$a: +o%, Ele*e$r Brunner and Suddart. (2002). Buku ajar keperawatan medikal bedah. Jakarta: EGC Bahdarsyam. (2003). Spektrum bakteriologik pada berbagai jenis batu saluran kemih bagian atas. Sumatera Utara: Bagian at!"!gi #"inik$ %# USU Brunner and Suddart. (2002). Buku ajar keperawatan medikal bedah. Jakarta: EGC. %a&iansyah$ et a". (20'3). Presentasi kasus bedah urologi: batu staghorn. htt:***.s+ri&d.+!md!+'2,320t-Batu-Stagh!rn
Herd&an ?/ H/ 7 20159/ ,iagnosa %epera"atan & ,e*nisi dan %lasi*kasi -/01-/2. Fa(ar#a: EGB
+ooehead S/ 7200C9/ $ursing 3utcome Classi*cation +ourth Edition. Un$#ed S#a#e o) A&er$a: +o%, Ele*$er /im era*at &edah SC1. (200). Buku pedoman asuhan keperawatan bedah. Jakarta: SC1
DAFTAR PUSTAKA
3ulehe( G/+/ 7200C9/ $ursing Interventions Classi*cation +ifth Edition. Un$#ed S#a#e o) A&er$a: +o%, Ele*e$r Brunner and Suddart. (2002). Buku ajar keperawatan medikal bedah. Jakarta: EGC Bahdarsyam. (2003). Spektrum bakteriologik pada berbagai jenis batu saluran kemih bagian atas. Sumatera Utara: Bagian at!"!gi #"inik$ %# USU Brunner and Suddart. (2002). Buku ajar keperawatan medikal bedah. Jakarta: EGC. %a&iansyah$ et a". (20'3). Presentasi kasus bedah urologi: batu staghorn. htt:***.s+ri&d.+!md!+'2,320t-Batu-Stagh!rn
Herd&an ?/ H/ 7 20159/ ,iagnosa %epera"atan & ,e*nisi dan %lasi*kasi -/01-/2. Fa(ar#a: EGB
+ooehead S/ 7200C9/ $ursing 3utcome Classi*cation +ourth Edition. Un$#ed S#a#e o) A&er$a: +o%, Ele*$er /im era*at &edah SC1. (200). Buku pedoman asuhan keperawatan bedah. Jakarta: SC1 ein et a". (200). Campbell-walsh urology. ,th editi!n. hi"ade"hia: Saunders E"se4eir.
