“UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Facultad de Ingeniería Escuela Académico Académico Profesional de Ingeniería Geológica
BORATOS Y ITRATOS
YA!I"IETOS TOS O "ETA#I!OS "ETA#I!OS ASIGNATURA: YA!I"IE
DOCENTE$ Ing% Ing % ROBERT ROBE RTO O GO&A#ES GO&A# ES YAA YAA INTEGRANTES: • • •
Ramíre' (uis)e* Elmer% Regalado "ego* Rosa% Sala'ar Bacilio* +anesa%
CICLO / AÑO: , - (uinto A.o Cajamarca-/012
ÍNDICE
ÍNDICE....... ÍNDICE.................. ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ....................................... ............................. ... I INTRODUCCIÓN...........................................................................................................II OBJETIVOS..................................................................................................................III
2
1.1
GENERA GENERAL.. L...... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ......... ............ .............. .............. .............III ......III
1.2
ESPEC ESPECIFI IFICOS COS:... :....... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........III ....III
LOS SALARE SALARES.. S...... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ .......... ............. ...........1 ....1 2.1
PRINC PRINCIP IPA ALES DEPÓ DEPÓSIT SITOS OS Y MANIF MANIFES ESTA TACIO CIONES NES (SALA (SALARE RES). S)....... ............. ...........2 ....2
2.1.1 2.1.1
Sala Sala!" !" #! B$l%&% B$l%&%a.. a...... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ............ ...........2 ...2
2.1.2 2.1.2
Sala Sala!" !" #! C'%l!.. C'%l!...... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ .......... ............. .............. ............ .....
2.1. 2.1.
Sala Sala!" !" #! P!.. P!...... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ............ .......... ..
LOS BORA BORATOS.. TOS...... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ .......... ............. ............... ...............* .......* .1
DEFIN DEFINICI ICIÓN ÓN.... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........... ............* .....*
.2
BORA BORATOS EN LOS ANDE ANDES S CENTRA CENTRALES LES.... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........... ............... ...........* ...*
.
G+NESI G+NESIS S DE LOS LOS DEPÓS DEPÓSITO ITOS S DE BORA BORATO TOS.. S...... ........ ........ ........ ........ ........ ........... .............. ............, .....,
.*
MODEL MODELO O DE FORMA FORMACIÓ CIÓN N DE DE LOS LOS BORA BORATO TOS.. S...... ........ ........ .......... ............. .............. .............. .............-
.,
EDAD EDAD DE FORM FORMACI ACIÓN ÓN DE LOS LOS BORA BORATOS... TOS....... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ .......... ............. ......... ..
.,.1 .,.1
B$a/ B$a/$" $" #!/0 #!/0/% /%$". $"..... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ......... .....
.,.2 .,.2
D!3 D!3"%/ "%/$" $" #! 4$a 4$a/$" /$" !5 !5 a64%! a64%!5/! 5/!"" 6a%5 6a%5$". $"..... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........... ...........7 ....7
.,. .,.
D!3 D!3"%/ "%/$" $" #! 4$a 4$a/$" /$" !5# !5#38! 38!5$ 5$".. "...... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ .......... ............. .............. ..........7 ...7
.-
LOS BORA BORATO TOS S EN EL PER9 PER9.... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ......... ............ .............. ............... ..........7 ..7
.-.1 .-.1 .
USOS USOS DE LOS BORA BORATOS.. TOS...... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ............ ............... .............. ......... ..
.7
ULE;I ULE;ITA TA.... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........... ............1< .....1<
.7.1 .7.1 *
Ya%6%!5 %6%!5/$ /$ #! 4$a 4$a/$" /$" !5 !5 !l P!. P!..... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ......... ............ ............... ........
USOS USOS DEL ACIDO ACIDO BORICO BORICO.... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ...........1 .......11 1
NITRAT NITRATOS... OS.............. ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ...................... ...............................12 ....................12 *.1
LOS NITRA NITRAT TOS Y SU IMPORT IMPORTA ANCIA. NCIA..... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ .......... .............. ............... ...........12 ....12
*.2
DESCU DESCUBRI BRIMIE MIENTO NTO Y E;PLOT E;PLOTA ACIÓN CIÓN DEL SALITR SALITRE... E....... ........ ........ ........ ........ ........ ........ .......1 ...1
*.
YACIMIEN CIMIENTOS TOS DE NITRA NITRATO TOS.. S...... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........... ........17 .17
*.*
E;PLOT E;PLOTA ACIÓN CIÓN Y PRODU PRODUCC CCIÓN IÓN.... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ......... ............. ............2< ....2<
*.,
PRODU PRODUCC CCIÓN IÓN DE NITRA NITRATO TOS.. S...... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........21 ....21
*.-
OTROS OTROS USOS USOS DEL SALITR SALITRE.. E...... ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ............ ............... .............22 ......22 1
INTRODUCCIÓN E5 l$ !=!!5/! al 6!a#$ #! l$" 4$a/$" "! /%!5! $5$%6%!5/$ >?! !5 !l "? #!l P! !@%"/! ?5 $/!5%al %6$/a5/! #! 4$a/$" !$ l$" >?! a/?al6!5/! "! !@l$/a5 "$5 a>?!ll$" ?4%a#$" !5 la !8%35 A!>?%a #$5#! "! &%!5! $#?%!5#$ #!"#! 'a! 6" #! 1<< a$". M?'$" 6%5!al!" #! 4$a/$ $6$ !l 43a@ $l!6a5%/a ?l!@%/a "$5 "al!": "?a&! =%l6!5/! "$l?4l! "! !5?!5/a5 !5 $5/!@/$" !&a$0/%$". S%5 !64a8$ al8?5$" $6$ 4$a%/a "$5 #?$" !"%"/!5/!" a la %5/!6!%! 6" "%6%la!" a l$" "%l%a/$". S%!5#$ !l $5"?6$ ?4%!/$ $ la $#?%35 5a%$5al !5 ?5 7 !l 2 !" ?4%!/$ $ la %6$/a%35 #! 6%5!al!" #! 4$$ $!#!5/!" #! ESTADOS UNIDOS 6a$6!5/! $/$" a0"!" .El P! #?a5/! la l/%6a #a#a !@$/$ a &a%$" a0"!" #!l 6?5#$ !5/! !ll$" C$l$64%a E"/a#$" U5%#$" Mala"%a N?!&a !la5#a !/. L$" %5%al!" ?"$" al%a%$5!" #! !"/! %6$/a5/! 6%5!al !"/5 !la%$5a#a" $5 la %5#?"/%a #!l &%#%$ !6%a =!/%l%Ha5/!" !"/%%#a" %5"!/%%#a" =?58%%#a" a4$5!" #!/!8!5/!" /!@/%l !/a#a5/!" #!l =?!8$ =?5#!5/!" a4a"%&$" #%&!"a" al%a%$5!" %5#?"/%al!" . La 85!"%" #! !"/$" #!3"%/$" !"/ a"$%a#$ a $!"$" !&a$%/%$" !la%$5a#$" $5 a/%&%#a# &$l5%a =?!5/!" /!6al!" ?!5a" !5#$!%a" l%6a %#$. E5 ?a5/$ a l$" 5%/a/$" (NO) "$5 ?5a =?!5/! &%/al #! 5%/38!5$ (N) aa la" la5/a". C?a5#$ "! ?/%l%Ha5 =!/%l%Ha5/!" #! 5%/38!5$ !5 la /%!a l$" 5%/a/$" ?!#!5 "! /a5"$/a#$" $ la ll?&%a !l %!8$ $/a" a8?a" "?!=%%al!" a /a&" #!l "?!l$ 'a%a !l a8?a "?4/!5!a.
2
OBJETIVOS 1.1 GENERAL
Da a $5$! !l $%8!5 a%6%!5/$" !@l$/a%35 $#?%35 ?"$" #! =?!5/!" #! 4$a/$" 5%/a/$.
1.2 ESPECIFICOS:
C$6!5#! "? 8!$l$80a l$ ?al 5$" !6%/% $6!5#! !5 #$5#! $6$ "! =$6a$5 !"/$" #!3"%/$" Da a $5$! l$" ?"$" al%a%$5!" #! l$" 4$a/$" 5%/a/$" !5 la %5#?"/%a. Da a $5$! l$" a%6%!5/$" #! 4$a/$" 5%/a/$".
3
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
2 LOS SALARES U5 Sala !" ?5 la8$ "?!=%%al !5 ?$" "!#%6!5/$" #$6%5a5 la" "al!" (l$?$" "?l=a/$" 5%/a/$" 4$a/$" !/). La" "al!" !%%/a5 $ la =?!/! !&a$a%35 >?! a la8$ laH$ "%!6! !" 6a$ >?! la al%6!5/a%35 $ !5/a#a #! la" a8?a" !5 la ?!5a. El Sala !" !l !"?l/a#$ #! ?5 la8$ $!"$ !5 !l >?! "! &a5 a?6?la5#$ la" "al!" $>?! 5$ #!5a5 'a%a !l !@/!%$ (a l$" 6a!" $a5$") !" #!% $ !l a/! '%#$l38%a6!5/! !a#$ #!l la8$ (!5#$!%$) $!"$ 8!5!al6!5/! ?5%#$ a la !"!5%a #! ?5 l%6a %#$ $5 al/a" /a"a" #! !&a$a%35.
L$" "ala!" "$5 6? =!?!5/!" !5 H$5a" #! l%6a" %#$" $6$ !l 5$/! #! C'%l! !l "?$!"/! #! B$l%&%a /a64%5 "! !5?!5/a5 !5 A8!5/%5a !5 $/$" 6?'$" l?8a!" #! !ll$" "! !@/a!5 %5%al6!5/! "al%/! $ 5%/a/$ 5a/?al $#$ 43a@ l%/%$ l$?$ #! "$#%$ $ "al $65. A $5/%5?a%35 al8?5$" #! l$" 8a5#!" "ala!" #!l 6?5#$:
Salar de Uyuni
YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 1
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
K 62) K K K K K K K K
Sala #! U?5% !5 B$l%&%a /%!5! ?5a !@/!5"%35 #! 1<.,72 6 2 (12.<<< Ga5 La8$ Sala#$ !5 EE.UU. $5 **<< 6 2 Sala #! A/aa6a !5 C'%l! .<<< 6 2 Sala #! C$%a"a !5 B$l%&%a 2.217 6 2 (.<< 62) Sala #! A%Ha$ !5 A8!5/%5a 1.7-< 6 2 Sala #! A5/$=alla !5 A8!5/%5a < 6 2 Sala #!l $64! M?!/$ !5 A8!5/%5a -*< 6 2 Sala #! E6!@a !5 B$l%&%a *7 6 2 Sala #! A"$/5 !5 C'%l! 2* 6 2
2.1 PRINCIPALES DEPÓSITOS Y MANIFESTACIONES (SALARES) 2.1.1 Salares de Bolivia
E5 B$l%&%a "$l$ "! $5$! ?l!@%/a #! "ala!" !"/$ !" a!!5 #! ?al>?%! $/$ /%$ #! 4$a/$" /a5/$ #! "ala!" $6$ 5$8!5$". La $#?%35 4"%a 4$l%&%a5a !"/ $5"/%/?%#a $: Ul!@%/a 5a/?al (27< #! a5'0#%#$ 43%$) Ul!@%/a /$"/a#a (-*< #! a5'0#%#$ 43%$). La $#?%35 #! ?l!@%/a /$"/a#a !"/ 6? !"%"/%#a $ !l ?"$ %5/!5"%&$ ! %5#%"%6%5a#$ #! la a!/a ?5a la5/a #!l al/%la5$ >?! "! ?"a $6$ $64?"/%4l! ?a #!"/?%35 8!5!a ?5 =?!/! $4l!6a #! %6a/$ a64%!5/al. S! !@l$/a ?l!@%/a 5a/?al !5: Sala #! R%$ Ga5#! Sala #! Ca%5a Sala #! Pa"/$" Ga5#!" Sala #! C'all&%% Sala #! Ll%% Ll%% !/. La" !"!&a" #! ?l!@%/a !5 !"$" "ala!" a"%!5#! a ?5a" 2< 6%ll$5!" #! /$5!la#a" #! 6%5!al !5 4?/$. La =a4%a%35 #!l %#$ 43%$ "! !al%Ha a 6!5$ !"ala 4a$ !6a5!5/! &%8%la5%a a a?"a #!l ?"$ #!l %#$ "?l=%$ !l >?! 8!5!a
YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 2
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
$4l!6a" #! %5$6a/%4%l%#a# !5 ?a5/$ /a64%5 !" ?/%l%Ha#$ aa la #$8a. La =a4%a%35 #! 43a@ !" a/!"a5al "%5 6a$ !l!&a5%a. F?5%$5a4a5 #$" !>?!a" la5/a" !5 O?$ 2.1.2 Salares de Chile
E5 C'%l! "3l$ "! $5$!5 #!3"%/$" #! ?l!@%/a !5 "ala!" #! la !8%35 al/$a5#%5a !5 la #!!"%35 #! A/aa6aP?5/a N!8a !5 la #!!"%35 !5/al $ Pa6a #!l Ta6a?8al. E5/! l$" "ala!" $5 4$a/$" #!l a64%!5/! a5#%5$ "! /%!5!5: C$"a%a C'%laa Olla8?! Ca$/! A"$/5Sa5 Ma/05 !5$4%a D%$l$>?! S?%! ?%">?%$ !/. D! a?!#$ $5 l$" %5&!"/%8a#$!" '%l!5$" !@%"/!5 8a5#!" !"!&a" #! ?l!@%/a !5 C'%l! !"/%6a#a" !5 !a #! 2< 6%ll$5!" #! /$5!la#a" $5 ?5 $5/!5%#$ 6!#%$ #! 2, #! a5'0#%#$ 43%$. L$" "ala!" #! 6a$ %6$/a5%a "$5 l$" #! S?%! A"$/5. 2.1.3 Salares de Perú
E5 P! "! $5$! ?5 "$l$ "ala $5 4$a/$": La8?5a Sal%5a" !5 A!>?%a. La8?5a Sal%5a" !" !l #!3"%/$ #! 4$a/$" 6" "!/!5/%$5al #! la P$&%5%a B$a/0=!a C!5/$a5#%5a. S! /a/a #! ?5a ?!5a !5#$!%a %5/!&$l5%a ($#!a#a !5 6" #! ?5 < #! aaa/$" &$l5%$" "?" $#?/$") !5 ?5 6!#%$ a64%!5/! %#$. El 4$a/$ !#$6%5a5/! !" ?l!@%/a $5 a5/%#a#!" !#?%#a" #! %5$%/a. S! /a/a0a #!l 6a$ #!3"%/$ #! ?l!@%/a #! "ala #! A6%a #!l S? $5 !"!"$!" #! 'a"/a 2, 6 #! 6%5!al ?5 !a $5 4$a/$ $6$4a#$ #! 2.7<< '!/!a". C$5 ?5 $6!#%$ #! <, 6 #! $/!5%a ?5 !"$ !"!0=%$ #! 1*, !l a%6%!5/$ ala5Ha ?5a" < 6%ll$5!" #! /$5!la#a" #! 6%5!al %5 "%/?. S%5 !64a8$ !"! /$5!la! #!4! "! $!8%#$ a 6%5!al "!$ $5 l$ ?al "! !#?! !5 ?5 *<. I5$%/a !" %6$/a5/! #!"#! !l ?5/$ #! &%"/a 8!5/%$ a >?! !" ?5a #! la" $a" $?!5%a" !5 a64%!5/!" !&a$0/%$" a/?al!". O/a" "al!" %6$/a5/!" a"$%a#a" "$5 "?l=a/$ #! "$#%$ (6%a4%l%/a) "al $65 ('al%/a) !"/a l/%6a $6$ =?!5/! #! $&%"%35 !8%$5al. El a%6%!5/$ !/!5!! a I5aB$ ("?4"%#%a%a #!l G?$ B%/$""% #! I/al% a). YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 3
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
E5 $5l?"%35 ?!#! #!%"! >?! !l a64%!5/! $5?!5/! #! &$la5!" "ala!" l%6a %#$ =?! ?5 6a$ $%%$ aa la 8!5!a%35 #! l$" 4$a/$" ?5/$ a 5?6!$"a" 6a/!%a" 6%5!al!" 5$ 6!/l%a" #! %5/!" %5#?"/%al. La l!a50a a &0a" #! $6?5%a%35 la =al/a #! %5=a!"/?/?a 'a! >?! 6?'a" #! !lla" 5$ ?!#a5 "! a$&!'a#a". El =l!/! la =al/a #! !5!80a "$5 =a/$!" l%6%/a5/!" 8a&!" al #!"a$ll$ #! la 6%5!0a al/$a5#%5a aa l$" ?a/$ a0"!" %5&$l?a#$". S%5 !64a8$ al8?5a" "?"/a5%a" $ "? &al$ %5/05"!$ ?!#!5 "! a$&!'a#a" a !"a #! /$#a" la" "%/?a%$5!" 5!8a/%&a" /al !l a"$ #! l$" 4$a/$" la" "al6?!a" #! l%/%$. El $/!5%al aa 5?!&$" #!"?4%6%!5/$" "%8?! la/!5/! "$4! /$#$ !5 l$" #!3"%/$" #! l$" "ala!" #!l M%$!5$ #$5#! $#0a5 a5 !5$5/a"! $?l/a" &al%$"a" !&a$%/a" =3"%l!" !5/! !ll$" l$" 4$a/$".
LOS BORATOS 3.1 DEFINICIÓN L$" 4$a/$" $5"/%/?!5 ?5 &a%a#$ $6l!$ 8?$ 6%5!al ?a" 6a5%=!"/a%$5!" 6" $6?5!" "! !5?!5/a5 !5 6!#%$" "!#%6!5/a%$" $5/%5!5/al!" !5 6?'a 6!5$ 6!#%#a !5 a64%!5/!" 6a%5$". S! $5$!5 ?5a" 1,< !"!%!" #! 4$a/$" #! la" ?al!" - a!5 !5 a64%!5/!" !&a$0/%$" (S?!#a 11). D! !lla" la 8a5 6a$0a $!"$5#!5 a 6!#%$" $5/%5!5/al!" !l !"/$ =?!$5 #!"?4%!/a" !5 "!%!" !&a$%/%a" 6a%5a" /a64%5 "! !"!5/a5 4$a/$" !5#38!5$" a"$%a%$5!" #! "a5 !86a/%/a" 6!/a6$=%/a" #!l /%$ /?6al%5%/a".
3.2 BORATOS EN LOS ANDES CENTRALES L$" A5#!" C!5/al!" $5"/%/?!5 ?5a #! la" ?a/$ $&%5%a" 4$a/0=!a" a !"ala 6?5#%al ?5/$ a la $&%5%a 4$a/0=!a Cal%=$5%a5a la $&%5%a 4$a/0=!a T?a la $&%5%a 4$a/0=!a T%4!/a5a. Sal&$ !l T%4!/ !5 /$#a" la" #!6" $6aa" "! $5$!5 4$a/$" #!$"%/a#$" !5 /%!6$" 5!38!5$". Al !"!5/! !5 l$" A5#!" C!5/al!" "! 'a5 #!"?4%!/$ 4$a/$" 5$8!5$" 5%a6!5/! !5 la P?5a A8!5/%5a. E"/a !8%35 $/a" #!
YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 4
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
a=l$a6%!5/$" 5!38!5$" #! B$l%&%a C'%l! P! "%8?!5 "%!5#$ $6%"$%a" #!"#! ?5 ?5/$ #! &%"/a $"!/%&$.
3.3 GNESIS DE LOS DEPÓSITOS DE BORATOS La 85!"%" #! !"/a" a/%?la!" "al!" #! 4$$ a"$%a#a" $5 $/a" !&a$%/a" $5/%5!5/al!" !" $5"!?!5%a #! 6l/%l!" a6!/$" 8!$l38%$" >?! a/a5 !5 $5?5/$ >?! !=l!a5 la" "%58?la%#a#!" #!l !#%=%%$ a5#%5$. E5/! !lla" "! #!"/aa5 la" "%8?%!5/!" /$6a#a" a$@%6a#a6!5/! !5 la 6%"6a la/%/?#: L$" A5#!" C!5/al!" $5/%!5!5 !l 6a$ !l%!&! a !"ala la5!/a%a #a#$ $ la =$"a #! A/aa6a #! 7 6 #! $=?5#%#a# la" al/?a" #!l a$ &$l5%$ >?! $Ha5 l$" 6 8!5!a5#$ a"0 ?5a #%=!!5%a #! !l%!&! #!l $#!5 #! l$" 1, 6 !5 ?5a #%"/a5%a &!/%al 6!5$ a << %l36!/$" U5 !"!"$ #! $/!Ha $5/%5!5/al >?! "?!a l$" < 6 (Q7< 6) >?! /%!5! "? 6!$ !@!"%35 !5 la !8%35 #!l ?5/$ /%a/%/$ B$l%&%a A8!5/%5a C'%l! P!%%/a%$5!" l?&%al!" >?! "?!a5 l$" .<<< 66 "$4! !l 4$#! $%!5/al &al$!" #! "!>?!#a# !@/!6a !5 !l '%!%#$ #!"%!/$ #! A/aa6a T!6!a/?a" >?! "! a$@%6a5 a l$" ,<C !5 la lla5?a 'a>?!a /!6!a/?a" %5&!5al!" $ #!4a$ #! <C !5 la !8%35 #! la P?5a. A "? &!H la !8%35 al/%l5%$?5!a "! aa/!%Ha $ "? "!>?!#a# al/?a "$4! !l 5%&!l #!l 6a a 6" #! .7<< 6 al/a '!l%$=a50a 8a5#!" a6l%/?#!" /6%a" #%a%a" &%!5/$" $5"/a5/!" =?!/!" #%=!!5%a" #! al4!#$ !5/! l$" "ala!" "? 6a$ 8!$l38%$ !"a"!H #! &!8!/a%35 al/a !&a$a%35 $/a" aa/!0"/%a" 8!$l38%a" 6!/!$$l38%a" >?! =a&$!!5 la 85!"%" #! !&a$%/a" !5/! !lla" la" #! l$" 4$a/$". E5 !l "!/$ !5/al #! l$" a5#!" #! A6%a #!l "? #$5#! la laa #! NaHa "?4#?! $5 < #! %5l%5a%35 'a%a !l !"/! $5?!5 aa/!0"/%a" 8!$#%56%a" !"!%al!" >?! $5#?!5 a: E58$"a6%!5/$ #! la $/!Ha #! 'a"/a < 6. M@%6a a"%6!/0a /$$8=%a !5 la =$"a !?a5$'%l!5a #! 7<<< 6 #! $=?5#%#a# l$" &$la5!" $#%ll!a5a" a a"% <<< 6 #! al/?a. D!"a$ll$ #! ?5 a$ &$l5%$ $5/%5!5/al al$alal%5$. D!"a$ll$ #! ?5 !l!&a#$ la/!a? (Al/%la5$P?5a) #! 'a"/a 2<<< 6 #! la8$ 2<< 6 #! a5'$ <<<6 #! al/?a.
YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 5
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
C$5#%%$5!" l%6/%a" >?! %5!6!5/a5 !l 8a#$ #! "!>?!#a# 'a%a !l $!"/! ll!8a5#$ a $5#%%$5!" #! '%!a%#!H !5 la $"/a '%l!5$ !?a5$. F$6a%35 #! ?!5a" !a#a" !@/!5"a". (J$#a5 Al$5"$ 17 I"a" 177 Al$5"$ !/ al. 11).
E"/! 6a$ !"?l/a al/a6!5/! a$%a#$ aa la 8!5!a%35 #! !&a$%/a" 'a"/a !l ?5/$ >?! "! 'a5 =$6a#$ ?5$" 1<< "ala!" $5 $/!5/!" #!3"%/$" #! "al !"$ 4$a/$" "?l=a/$ #! "$#%$. L$" 4$a/$" "! 'a5 $%8%5a#$ $ !l #!a6! #! a8?a" al%!5/!" 6%5!al%Ha#a" >?! 'a5 a"!5#%#$ al 4$#! #! l$" "ala!" "%8?%!5#$ la5$" #! =alla" $=?5#a" (Al$5"$ G?/%!!H 17*). S! 'a $4"!&a#$ ?5a ?#a H$5a%35 !&a$0/%a >?! #!"#! !l 4$#! 'a"/a !l !5/$ #! la" #!!"%$5!" "! 6a5%=%!"/a !5: a4$5a/$" (/a&!/%5$") "?l=a/$" (!"$ 6%a4%l%/a) 4$a/$" (?l!@%/a /%5al) l$?$ ('al%/a).
3.! MODELO DE FORMACIÓN DE LOS BORATOS El 6$#!l$ #! =$6a%35 #! l$" 4$a/$" a5#%5$" =?! #!"a$lla#$ $ Al$5"$ (17-17) Al$5"$ V%a6$5/! (1). S! "$"/%!5! >?! la $5!5/a%35 #! 4$$ aa #a l?8a a #!3"%/$" a%6%!5/$" #! %5/!" !$536%$ !"/ !la%$5a#a $5 la $5?!5%a #! &a%$" =a/$!" a"$%a#$" $6$ "$5: V$la5%"6$ C?!5a" !a#a" Cl%6a "!6%%#$ F?!5/!" /!6al!". El "!86!5/$ !5/$a5#%5$ $5/%!5! /$#$" !"/$" !l!6!5/$". P$ ?5 la#$ !l a$ &$l5%$ %5%al >?! !5 al8?5$" /a6$" "%&! #! #%&%"$%a a l$" a0"!" #! la !8%35. D! #%'$ a$ 5a!5 a#!5a" /a5"&!"al!" >?! "! #%%8!5 'a%a !l E"/! >?! !"/5 laa6!5/! %#!5/%=%a#a" !5 la P?5a a8!5/%5a. El la/!a? al/$a5#%5$ !"/ !a#$ $6$ ?5a "$la 8a5 ?!5a !%"a6!5/! !5/! !l a$ &$l5%$ %5%al ?5a a#!5a /!/35%a >?! l$ a$6aa aal!la6!5/! !5 "? =la5$ $%!5/al. E"/a ?!5a al/%l5%$ ?5!a al/$a5#%5a !"/ a "? &!H #%&%#%#a !5 $/a" ?!5a" 6!5$!" >?! "! !5#$!%Ha5 a "!a $ la" a#!5a" &$l5%a" /a5"&!"al!" &$la5!" "al/?a%$" $ 4l$>?!" /!/35%$" !l!&a#$" %5/!5$".
YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 6
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
El l%6a !" $%$ #! ?5a !8%35 a 6" #! .7<< 6.".5.6. >?! "! !5?!5/a l%6%/a#a $ ?5a 4a!a $$8=%a >?! =!5a la !5/a#a #! l$" &%!5/$" '6!#$" 6" !%"a6!5/! l$" &%!5/$" '6!#$" a/l5/%$". L$" &%!5/$" #!"a8a5 8a5 a/! #! "? '?6!#a# !5 la" 6$5/aa" $%!5/al!" a"a5 "!$" a la !8%35 al/$a5#%5a >?! "! $5&%!/! a"0 !5 ?5 #!"%!/$ a la "$64a #! la" ll?&%a". D! /$#a" 6a5!a" la" !%%/a%$5!" l?&%al!" ala5Ha5 aa 8!5!a ?5a "!6%a%#!H $5 a8?a "?=%%!5/! aa al%6!5/a =?!5/!" /!6al!" ?!$" #! /%$ laala!. F%5al6!5/! la" =?!5/!" /!6al!" ?4%a#a" !5 l$" 4$#!" #! l$" "ala!" $ !5 >?!4a#a" #! l$" 4l$>?!" 6$5/a$"$" la/!al!" 'a5 "%#$ la" !5a8a#a" #! /a5"$/a !l 4$$ #a5#$ %5l?"$ l?8a a !!6l$" !"!/a?la!" #! 6a5a5/%al!" 4$a/0=!$" (C$a'?a%6a A%/?Ha $ A!/'?"a Al?64%$ !/.) %5l?"$ !5 al8?5$" a"$" a/%&$" $6$ $?! $5 la =?!5/! /!6al #! A5/?$ (Olaaa/$ Sal/a) $ !l 8%"! #! C'%ll%$la (Ta5a P!) (Al$5"$ V%a6$5/! 17, Al$5"$ 17- Al$5"$ 1).
3." EDAD DE FORMACIÓN DE LOS BORATOS N$ !@%"/! /$#a&0a ?5a $5$l$80a #!/alla#a >?! %5$$! a /$#a" la" 6a5%=!"/a%$5!" #! 4$a/$" $5$%#a". S%5 !64a8$ ?!#! #!%"! >?! l$" 4$a/$" "! 'a5 =$6a#$ !5 #$" !%$#$" %5%al!": a. D?a5/! !l M%$!5$ !5/! , Ma. 4. D?a5/! !l C?a/!5a%$ (al !"!5/!). S! $5$!5 4$a/$" l!%"/$!5$" 6" a5/%8?$" $6$ la" /!aHa" #!l "ala #! Pa"/$" Ga5#!" #a/a#a" !5 << Ma $ la" #! la !505"?la #! L$" N!8$" !5 !l "ala #!l $64! M?!/$ ?$" "!#%6!5/$" "! a$a5 "$4! ?5a %85%64%/a #! 2Ma. L$ %6$/a5/! !" "a4! >?! 'a #$" ?l"$" 6@%6$" #! =$6a%35 4$a/0=!a >?! "! !5?!5/a5 a$/a#$" !5 - W1 Ma !5 X1< Ma. El %6! ?l"$ #a l?8a a la /%$l$80a #! =$6a%35 #! l$" 4$a/$" %5/!!"/a/%=%a#$" !5 $a" /!%a%a" !l "!8?5#$ a l$" 4$a/$" #! "ala!" (Al$5"$ !/ al. 17 Al$5"$ R?%H 1 Va5#!&$$/ !/ al. 12 1,). 3.5.1 Boratos detríticos
I5$$a6$" !"/a la"%=%a%35 aa 'a! !=!!5%a a l$" #!3"%/$" #! la"/$" #! '%#$4$a%/a %5$0/a $l!6a5%/a >?! aa!!5 !5 l$" $5$" YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 7
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
al?&%al!" >?! #!"%!5#!5 #!"#! la /%!a #! S%!" (Sal/a) >?! $&%!5!5 !5 la !$"%35 #! la" aa" #! 4$a/$" %5/!!"/a/%=%a#$" !5 $a" /!%a%a". L$" $#a#$" #! 4$a/$" "$5 aa"/a#$" $ =l?$" a5al%=$6!" !5 ?5a %6!a !/aa l?!8$ #%"/%4?%#$" $ !%!5/! la6%5a!" $5 "!l!%35 8a5?l$6/%a #! a?!#$ $5 la #%56%a =l?&%al. N$ 'a5 !%4%#$ !@l$/a%35 !$ ?!#!5 "! %5/!!"a5/!" $6$ !"!&a" =?/?a". 3.5.2 Depósitos de boratos en ambientes marinos
E5 $a"%$5!" la =$6a%35 #! !&a$%/a" 6a%5a" $5ll!&a la #!$"%/a%35 #! 6%5!al!" #! 4$$ >?! "! 'a5 !?!a#$ a &!!" $6$ "?4$#?/$ #! la !@l$/a%$5 #! $/a" "al!". A"0 $6$ l$" 4$a/$" #! "$#%$ al%$ l$" 4$a/$" #! 6a85!"%$ "! a"$%a5 a aa" #! a5'%#%/a 6%!5/a" >?! l$" 4$a/$" #! 6a85!"%$ l$ 'a!5 a !&a$%/a" #! $/a"%$ 6a85!"%$ (a6 !/ al. 1-1 Z'5 1-7). D?a5/! la !/aa #! !&a$a%35 #! la" "al6?!a" #!l 6a !'"/!%5 #!l P6%$ (Al!6a5%a) "! $#?$ la =$6a%35 #! la" "%8?%!5/!" !"!%!" #! 4$a/$": 4$a%/a '!%#$5%/a !%a0/a &$l$&%/a =a4%a5%/a #a54?%/a &!a/'%/aP. L$" 6%5!al!" a!5 a"$%a#$" a aa" #! a%5%/a a5al%/a %!"!%/a 'al%/a "%l&%/a. La '%#$4$a%/a !" !l %6! 6%5!al !5 !%%/a !5 aH35 #! "? #! "? $5/!5%#$ #! al%$ a#!6" #! 6a85!"%$. La 4$a%/a !" a4?5#a5/! !5 la" lla6a#a" aa" #!l !'"/!%5 2 . 3.5.3 Depósitos de boratos endógenos
Ba$ !"/! /0/?l$ "! !5!5 /$#a" a>?!lla" !"!%!" #! 4$a/$" >?! "! =$6a5 !5 #!3"%/$" #! "a5 (al!$" #$l$60/%$" $5 $ "%5 6a85!/%/a) !86a/%/a" /?6al%5%/a". C?a5#$ ?5a $a %5/?"%&a !5/a !5 $5/a/$ $5 =a%!" #$l$60/%a" "! $#?!5 #!3"%/$" 6!/a"$6/%$" #! "a5 #$5#! "! 'alla5 al8?5a" #! la" "%8?%!5/!" !"!%!" #! 4$a/$": l?#[%8%/a "Ha%4!l%/a $/$/a a"0 $6$ !"!%!" #!l 8?$ #! la a@%5%/a ($ !!6l$ Ya?/%a !5 S%4!%a N$4!8 !5 S?!%a $l$l !5 $!a). S% !l $5/a/$ !" $5 al%Ha" 6a8a" ?!#! aa!! #a/$l%/a $6$ !5 !l C?a"$. La" $/a" !"!%!" 6%5!al!" a"$%a#a" "$5 la" l"%a" #! l$" "a5. La" !86a/%/a" "$5 /a64%5 a &!!" ?5a %a =?!5/! #! 6%5!al!" #!l 8?$ #! la /?6al%5a. Ta64%5 !" %5/!!"a5/! 6!5%$5a la" /?6al%5%/a" $ "!a $a" 6!/a63=%a" =$6a#a" $ aa" YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 8
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
/?6al%50=!a" >?! "! 'a5 !5$5/a#$ !5 al8?5$" /!!5$" !64%$" (A%"/aa05 ?l4?/ 12 %"/l! S6%/' 17 Ba! L!=$5# !#. 17, P!%?5 17).
3.# LOS BORATOS EN EL PER$ E5 !l 2<<- la $#?%35 #! 4$a/$" (%5l?!5#$ ?l!@%/a") ala5H3 !5 !l P! la" 1*< <<< /$5!la#a" a5?al!" l$ >?! 5$" "%/?3 "!85 !l USGS $6$ !l "/%6$ $#?/$ a 5%&!l 6?5#%al !l /!! $#?/$ !5 A6%a La/%5a. El a"$ #! la !6!"a INABOR S.A.C >?! $?a !l ?!"/$ !5 !l a5%58 #!l TOP 1< <<< !5 !l "!/$ \!@l$/a%35 #! $/a" 6%5a" a5/!a"] $5 &!5/a" $ US^ 11 6%ll$5!" !5 !l 2<<* !" ?5a 4?!5a %l?"/a%35 #! la 8a5 %5/!8a%35 &!/%al #!l "!/$ 5$ 6!/l%$. E5 !l 2<<, INABOR S.A.C !@/a$ #! "? ?5%#a# 6%5!a B$a@ "%/?a#a !5 Sa5 J?a5 #! Ta?a5% (A!>?%a) 1* *- /$5!la#a" #! 4$a/$" !5 =$6a #! ?l!@%/a1 aa "? /a5"=$6a%35 !5 $#?/$" #! 6a$ &al$ a8!8a#$. 3..1 !acimiento de boratos en el Perú
S!85 !l INGEMMET (1-) l$" #!3"%/$" #! 4$a/$" "! !5?!5/a5 !5 l$" 4$#!" #! la" laa" /!/35%a" $5 /!/35%a !@/!5"%&a. E"/$" #!3"%/$" !5 A6%a #!l S? $!"$5#!5 a l$" 4$#!" #! l$" A5#!" "?#a6!%a5$" $5 ?5a !@/!5"%35 #! *<< 6 !5 !l P!. L$" 4$a/$" "! !5?!5/a5 5$6al6!5/! !5 =$6a #! ?l!@%/a 4$a@ $ #%"?!l/$" !5 la" "al6?!a". El a%6%!5/$ !?a5$ 6" 8a5#! #! 4$$ /%$ "al%5a" !"/ ?4%a#$ !5 l$" #%"/%/$" #! Sa5 J?a5 #! Ta?a5% #! C'%8?a/a !5 la $&%5%a !8%35 #! A!>?%a. El "!8?5#$ #!3"%/$ 6" %6$/a5/! $5$%#$ !" !l #! C'%l%$la !5 !l l06%/! #! P?5$ Ta5a. S! 'a !$/a#$ !"!5%a #! 4$$ !5 La8?5a Bla5a !5 la =$5/!a $5 C'%l! Sa5 %la%35 Sa5/a Ma/a !5 la $&%5%a #! Ma%"al N%!/$ (M$>?!8?a) La8?5a Pa%5a$'a" !5 la $&%5%a #! L?a5a" (Aa?'$) La8?5a" L$%"$/a La"a$'a !5 la $&%5%a #! C'?'?%/$ (P?5$).
YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 9
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
P%&'*+, '- &%/0& &% ,*'/' *,-%/ 244" (TM)
Fuente: MEM/DGM/DPM/Estadística Minera.
3.5 USOS DE LOS BORATOS El 4$$ !l!6!5/al "! !6l!a %5%al6!5/! !5 la %5#?"/%a 6!/al8%a $6$ a8!5/! #!"8a"%=%a5/!. Ta64%5 "! ?/%l%Ha aa !=%5a !l al?6%5%$ =a%l%/a !l /a/a6%!5/$ /6%$ #!l '%!$ 6al!a4l!. I8?al6!5/! "! !6l!a !5 !a/$!" a/36%$" !5 /!5$l$80a" #! al/a /!6!a/?a a"0 $6$ !5 la $5"/?%35 #! 6%"%l!" /!5$l$80a #! $'!/!". El 43a@ !=%5a#$ !" ?5 %58!#%!5/! %6$/a5/! !5 %!/a" &a%!#a#!" #! #!/!8!5/!" a4$5!" a4la5#a#$!" #! a8?a al6%#$5!" aa la5'a#$ a#'!"%&$" !aa%$5!" aa 4a$ $"6/%$" /al$" a!l !5!a#$. S! ?/%l%Ha /a64%5 !5 !/a#a5/!" a la =la6a #!"%5=!/a5/!" #! =?/a" 6a#!a '!4%%#a" ! %5"!/%%#a" a"0 $6$ !5 la 6a5?=a/?a #! a!l ?!$ l"/%$".
3.6 ULE7ITA La ?l!@%/a !" ?5 6%5!al $6?!"/$ #! '%#$4$a/$ '%#a/a#$ #! "$#%$ al%$. P?!#! "! %5$l$$ $ #! $l$ 4la5$ #! ?5 4%ll$ "!#$"$. La ?l!@%/a (NaCaB,O _ 72O) !" ?5 6%5!al 8l$4?la 4la5$ $5 ?5a !"/?/?a %5/!5a =%4$"a >?! !/!5!! a la =a6%l%a #! l$" 4$a/$". Lla6a#a /a64%5 `%!#a /!l!&%"%35` $ la $%!#a# >?! /%!5! #! &! !l $/$ la#$ #! la %!#a.
YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 10
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
La ?l!@%/a ?5/$ $5 la 'al%/a !"$ /!5a#%/a 6%a4%l%/a $5"/%/?!5 l$" 6" %6$/a5/!" 6%5!al!" !5 la =a"! "3l%#a #! l$" #!3"%/$" "al%5$" a5#%5$" !a5#%5$" ?4%a#a" !5 la $#%ll!a A5#%5a "$4! l$" 2,<< 6.".5.6. La !@/a%35 #! ?l!@%/a "! !al%Ha !5 =$6a "!6%6!a5%Ha#a !6$&%!5#$ la $"/a !@/a!5#$ !l 6a5/$ #! ?l!@%/a $5 6/$#$" 6a5?al!" aa !&%/a la $5/a6%5a%35. La ?l!@%/a !" "!a#a 6$l%#a /a/a#a !5 al%!5/! $5 %#$ "?l=%$. C?a5#$ "! 'a5 =%l/a#$ la" %6?!Ha" la "$l?%35 !" #!$"%/a#a !5 ?4!/a" aa la %"/al%Ha%35 #!l %#$ 43%$ $ !5=%a6%!5/$ 5a/?al. La "$l?%35 $5 %"/al!" "! !5/%=?8a aa "!aa !l %#$ 43%$ !l >?! "! "!a $5 a%! al%!5/! "! $4/%!5! $5 8a#$ /5%$ (, ?!Ha).
3.".1 #S$S D%& 'C(D$ B$)(C$
I,'0%*/ D-8 V*'%*&: B$$ "%l%a/$" &%#%$" /6%$" ?"a#$" aa 6a/!%al #! a4$a/$%$ /?4$" &a"$" /!636!/$" !/. E5"!!" #! $%5a !"%"/!5/!" al al$ $6$ =?!5/!" aa '$5$ aa lla6a #%!/a a=!/!a" l!'!a" !/. Fa$" aa a?/$63&%l!". L!5/!" aa "!al!" l?6%5$"a" "!6=$$". L!5/!" aa a5/!$$" 6aa" =$/$8=%a" /!l!"$%$" 6%$"$%$" !/. F%4a #! &%#%$ ?"a#a $6$ a%"la5/! /6%$ a"/%$. E/80-: Fa4%a%35 #! "?!=%%!" #?a" #?a4l!" =%l6!5/! la&a4l!" #! $%5a" la&a$a" '!la#!a" 4a!a" !"/?=a" '$5$" 'aa" aa 5$6!5la/?a" #! all!" !/. C-%9*/: E"6al/!" &0/!$" aa la %5#?"/%a !6%a: aH?l!$" 4al#$"a" /!a" !/.
YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 11
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
P%&'0& ;*& D-%*'&: Fl?$4$a/$" =l?$?$" #! B$$ al!a%$5!" #! B$$ Ca4?$ #! B$$ F!$B$$ !/. %#?$" #! B$$ B$a5$" D%4$a5$" %#$" B$35%$" B$aH%5a" !/. F%0*80%/: La&a#$ #! %/?" $5"!&a%35 #! l$" 6%"6$". F,=**'/ E I,-0**'/ C&>0*/ Y F/%/*/: C!6a" l$%$5!" $l&$" =a%al!" #!5/0=%$" a5/%/a5"%a5/!" 'a6!" "$l?%$5!" $=/l6%a" 6!#%a6!5/$" !5 8!5!al. R-?*,/*+, D- M-0/8- N& F-%%&&: C$6$ N0>?!l C$4! Pl$6$ Al?6%5%$ !/. I,'0%*/ T-@0*8 Y C%0*-%-: Aa4a#$ #! ?!$" %!l!" a"0 $6$ T!%#$". C&,-%*+, D- C/%,-. I=,*?=&: P$/!%35 $5/a !l =?!8$ #! /!l$5!" /!a/al!" a!l!" #!$a/%&$" /a!" %850=?8$" !/. P*,0%/: P%5/?a" a 4a"! #! l/!@.
* NITRATOS !.1 LOS NITRATOS Y SU IMPORTANCIA L$" 5%/a/$" "$5 "al!" $6?!"/a" $ ?5$ $ 6" /$6$" #! al85 6!/al !l a#%al NO. S% 4%!5 "? ?"$ !" &a%a#$ !l !"!5/! /!@/$ "! !5/a !5 "? al%a%35 $6$ =!/%l%Ha5/! $6$ %6$/a5/! =?!5/! #! 5%/38!5$ aa la 5?/%%35 #! ?l/%&$". El 5%/38!5$ !" ?5$ #! l$" 5?/%!5/!" %5%al!" &%/al!" aa /$#$ "! &%&$ a >?! "%5 l 5$ $#0a ll!&a"! a a4$ la "05/!"%" $5=$6a%35 !"/?/?al #! 6$l?la" $85%a" !"!5%al!" /al!" $6$ $/!05a" %#$" 5?l!%$" ADN. A !"a #! "? %6$/a5%a aa la &%#a la 6a$ !"!&a 5a/?al #! 5%/38!5$ !5 la 5a/?al!Ha "! !5?!5/a #!5/$ #! la a/63"=!a $5"/%/?!5#$ !l 7 #!l a%! la ?al 5$ !"/ #%"$5%4l! aa "! $5"?6%#a !5 =$6a #%!/a $ la 6a$0a #! l$" $8a5%"6$". S$5 6? $$" l$" $8a5%"6$" aa!" #! a4"$4! 5%/38!5$ #%!/a6!5/! #! !"/! 6!#%$ ?/%l%Hal$ !5 "?" $!"$" "$5 !ll$" l$" !5a8a#$" #! a/a !"/! 5?/%!5/! !#!l$ al "?!l$ aa l?!8$ "! $5"?6%#$ $ l$" #!6" $8a5%"6$". L$" 5%$" "!!" aa!" #! a#>?%% !l 5%/38!5$ #%!/a6!5/! #!l a%! "$5 la" al8a" al8?5a" 4a/!%a" la5/a" l!8?6%5$"a" la" ?al!" 'a!5 a"$%a%$5!" "%64%3/%a" $5 al8?5a" #! !"/a" 4a/!%a" !"!0=%a" /$6a5#$ a"0 5%/38!5$
YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 12
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
#! la a/63"=!a. Ga%a" a !"/$" $8a5%"6$" >?! /a5"=$6a5 al 5%/38!5$ !5 $6?!"/$" #! 5%/38!5$ (5%/a/$" a6$5%$) "$l?4l!" !5 a8?a !"/! !l!6!5/$ ?!#! %5/$#?%"! al "?!l$ #!"#! la a/63"=!a aa l?!8$ "! a/a#$ $ l$" #!6" $8a5%"6$". D! !"/a 6a5!a !"/a" 4a/!%a" al8a" !"!0=%a" ?!8a5 ?5 a!l la&! !5 la =%a%35 #! 5%/38!5$ !5 la 5?/%%35 #!l !"/$ #! l$" $8a5%"6$" !6%/%!5#$ a"0 !l #!"a$ll$ #! la &%#a !5 la /%!a /al ?al la $5$!6$" '$. U5a &!H >?! !l 5%/38!5$ "! !5?!5/a #%"$5%4l! !5 !l "?!l$ !" a"%6%la#$ $ la" la5/a" $ l$ /a5/$ $6$ !"/a" "$5 !l al%6!5/$ #! ?5a 8a5 a/! #!l !%5$ a5%6al "! $5"/%/?%5 !5 la =?!5/! #! 5%/38!5$ aa l$" a5%6al!" >?! la" $5"?6a5 a "? &!H !"/$" "!5 =?!5/! #! 5%/38!5$ aa a>?!ll$" a5%6al!" a50&$$" #! l$" >?! "$5 !"a. D! !"/a 6a5!a !l 5%/38!5$ &a "%8?%!5#$ ?5 %l$ !5 la 5a/?al!Ha. O/a =$6a !5 >?! !l 5%/38!5$ !5/a al "?!l$ !" a /a&" #! la #!"$6$"%%35 #! la" !@!%$5!" !"/$" #! /$#$" !"/$" $8a5%"6$" >?! "! 'a5 6!5%$5a#$ >?! 'a!5 ?"$ #! l !5 "? %l$ #! &%#a. U5a /!!a $%35 aa !l %58!"$ 5a/?al #! 5%/a/$ al %l$ !" a /a&" #!l 5%/a/$ %5$85%$ !"!5/! !5 al8?5$" 6%5!al!". P!$ Q36$ !8!"a !l 5%/38!5$ a la a/63"=!a QC36$ "! %!a !l %l$ #! 5%/38!5$ A"0 $6$ !@%"/!5 4a/!%a" >?! $4/%!5!5 5%/38!5$ #! la a/63"=!a 'a $/a" >?! "! lla6a5 4a/!%a" #!"5%/%=%a5/!" la" ?al!" $4/%!5!5 5%/38!5$ #!l "?!l$ "! l$ !#!5 a la a/63"=!a. Al !&" >?! la" 4a/!%a" 5%/%=%a5/!" !"/a" 4a/!%a" $5&%!/!5 a l$" $6?!"/$" #! 5%/38!5$ !5 N2. D! !"/a 6a5!a !l 5%/38!5$ !8!"a a la a/63"=!a !l %l$ &?!l&! a $6!5Ha. (F%8?a "%8?%!5/!).
YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 13
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
C%l$ #!l N%/38!5$. L%4$ !l!/35%$: C%!5%a" #! la T%!a M!#%$ A64%!5/! A !"a #! !"/! %l$ "? 4ala5! 5a/?al 8!5!al6!5/! "! 'a $4"!&a#$ >?! !@%"/! ?5a !"a"!H #! 5%/38!5$ !5 !l "?!l$. El /6%5$ !"a"!H "! ?/%l%Ha $5 !5 !l "!5/%#$ #! >?! 'a 6?'$" "?!l$" #!"/%5a#$" a la a8%?l/?a >?! 5$ ?!5/a5 $5 la "?=%%!5/! a5/%#a# #! 5%/38!5$ 5!!"a%$" aa l$" &$l6!5!" #! $#?%35 #! ?l/%&$" a l$" >?! "$5 "$6!/%#$". E"/a !"a"!H =?! a8?#%H5#$"! a#a &!H 6" $5 la !%!5/! #!6a5#a #! al%6!5/$ a la >?! ! !5=!5/a la $4la%35 6?5#%al 5$ "3l$ $ "? =?!/! !%6%!5/$ !l ?al 'a ll!&a#$ a &a%a" !8%$5!" a !"/a "?!$4la#a" "%5$ /a64%5 $ ?5a 6ala 5$ !>?%/a/%&a #%"/%4?%35 #!l al%6!5/$. D! 6a5!a /al >?! =?! 5!!"a%$ !5$5/a ?5a =$6a a/%=%%al #! "?6%5%"/$ #! 5%/38!5$ a l$" "?!l$" >?! a!0a5 #! l. A"0 =?! >?! $6!5H3 la %6l!6!5/a%35 #! =!/%l%Ha5/!" #! 5%/38!5$ "$4! !"/$" "?!l$". E"/a /%a %5%%al6!5/! "! ll!&3 aa4$ a /a&" #! 5%/a/$" 5a/?al!" ("al%/!) a$" 6" /a#! a /a&" #!l ?"$ #! l$" =!/%l%Ha5/!" "%5//%$".
YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 14
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
U5a #!=%%!5%a !5 5%/38!5$ 5$ "3l$ 8!5!a al%6!5/$" #! 4aa al%#a# 5?/%%$5al "%5$ >?! $&$a ?5a #!4%l%/a%35 !5 la" la5/a" la" ?al!" !"/a5 6" "?"!/%4l!" a ?al>?%! /%$ #! !5=!6!#a# !%#!6%a. D! 6a5!a >?! 5$ "3l$ la al%#a# "! &! a=!/a#a "%5$ >?! la $#?%35 #! al%6!5/$ ?!#! &!"! 8a&!6!5/! !?#%a#a #!%&a5#$ !5 ?5a 8a5 !#%#a #! $"!'a" !5 $5"!?!5%a #! 8a5#!" "?6a" #! #%5!$ aa la" $6a0a" a80$la". D! all0 la %6$/a5%a #! la" "al!" #! 5%/a/$" $6$ "?l!6!5/$" #! 5%/38!5$.
E8 /8*0%- -8 /8*Sal%/!. Sal%/! !" !l /6%5$ 8!5%$ ?/%l%Ha#$ aa 'a! !=!!5%a a la" "al!" #! %#$ 50/%$ "3l%#a" "$l?4l!" !5 a8?a =%l6!5/! %"/al%Ha4l!" >?! $"!!5 $%!#a#!" =!/%l%Ha5/!" (Ma?%! L!F$/ R?#l$== 2<<1). E"/! /6%5$ $&%!5! #!l a/al5 "al%/! "/! #!l la/05 "al 5%/?6 #! la $a #! Ra%6?5#$ L?l%$ >?%!5 #!"=%8?3 !l /6%5$ "al /!a ?/%l%Ha#$ a5/!%$6!5/! $ Ma?" G!?" !5 !l "%8l$ VIII. Caliche. El 6%5!al #!l ?al "! !@/a! !l "al%/! l$al6!5/! !%4! !l 5$64! #!
al%'! /6%5$ $&!5%!5/! #!l l!58?a! >?!'?a !5 >?! a'% >?! "%85%=%a "al l?!8$ =?! #!"=%8?a#$ a al'% aa =%5al6!5/! /$6a la =$6a #! al%'! (Ma?%! L!F$/ R?#l$== 2<<1). L$" 6a$!" !"!&$%$" #! 5%/a/$ !5 !l 6?5#$ "! !5?!5/a5 #!5/$ #!l %#$ #!"%!/$ !5 !l 5$/! #! C'%l! !5 la" !8%$5!" #! A/aa6a A5/$=a8a"/a Taaa !5/! la" la/%/?#!" 1S 2-S a$@%6a#a6!5/! #$5#! "! !5?!5/a5 a%8a A5/$=a8a"/a !"!/%&a6!5/! !5/! la" l$58%/?#!" -?! ?!#!5 ala5Ha l$" < a ,< 6 ?5a l$58%/?# #! a$@%6a#a6!5/! << 6. #! ?64$ 5$/!"?. C$5/!5%#$" !5 !"/a =a5a "! 'alla5 l$" a%6%!5/$" #! al%'! #%"/%4?%#$" !5 =$6a %!8?la. E5/! l$" 6" #!"/aa#$" "! !5?!5/a5 !l #! P!#$ #! Val#%&%a Ma0a El!5a !l Sala #! A/aa6a !l Sala #! Lla6a ?5/$ $5 !l Sala #! Pa6a Bla5a !5/! $/$" #!5/$ #! l$" ?al!" &a%$" $6$ !l #! P!#$ #! Val#%&%a "! !5?!5/a5 a'$a =?!a #! !@l$/a%35 (F%8?a "%8?!5/!).
YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 15
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
Maa 8!5!al #! #%"/%4?%35 #! la" 6%5!al%Ha%$5!" #! 5%/a/$ ("al%/!a") !5 !l 5$/! #! C'%l!.
YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 16
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
!.2 DESCUBRIMIENTO Y E7PLOTACIÓN DEL SALITRE El #!"?4%6%!5/$ !@l$/a%35 #!l "al%/! "! !6$5/a5 al !0$#$ ! '%"5%$. El al%'! $ 6%5!al #! 5%/a/$ !a ?/%l%Ha#$ $ l$" %5a" $a" a/aa6!$" $6$ =!/%l%Ha5/!" a80$la" !5 la" H$5a" #! A5/$=a8a"/a (C'%l!) Taaa (P!). S%5 !64a8$ 5$ =?! 'a"/a 6!#%a#$" #!l "%8l$ ;VII >?! l$" !"a$l!" $5$%!$5 !l "al%/! #! Taaa !" a"0 >?! aa %5%%$" #!l "%8l$ ;VIII l$" 6%5!$" #! ?5/aaa a$&!'a4a5 !"/! 6%5!al aa $#?% 3l&$a 5!8a ?/%l%Ha#a !5 la" 6%"6a" 6%5a". E" a"0 >?! la %5#?"/%a #!l "al%/! &%5?la#a a la $5=!%35 #! 3l&$a "! !@a5#! a /a&" #! /$#a la $&%5%a #! la 6a5$ #! F!l%! %#al8$. A $6%!5H$" #!l "%8l$ ;I; "! #!"?4!5 8a5#!" a%6%!5/$" #! #%'$ 6%5!al al 5$/! #! la $&%5%a !5 a%8a Pa6a N!8a N!8!%$". A"0 6!#%a5/! !l $!#%6%!5/$ #!"?4%!/$ $ !l al!65 Ta#!$ a!5! "! $5"%8?%3 $5&!/% !l 5%/a/$ #! "$#%$ !5 5%/a/$ #! $/a"%$ $5 l$ ?al "! 8!5!a la %6!a $6!%al%Ha%35 #!l al%'! #!"/%5a#$ #! Taaa (P!) a Tala'?a5$. (M%5%"/!%$ #! M%5!0a S$%!#a# Na%$5al #! M%5!0a 1--). R!%5 !5 1721 "! #a a $5$! !l "al%/! !5 E?$a $5"!?!5/!6!5/! a$" #!"?" !5 172717< !l 8$4%!5$ #!l P! =%6a !l %6! #!!/$ >?! a?/$%Ha la !@$/a%35 #!l "al%/! $ !l ?!/$ #! I>?%>?!. P$ l$ /a5/$ $6%!5Ha a #!"a$lla"! la !@$/a%35 #!l al%'! a E?$a E"/a#$" U5%#$" 8!5!a5#$ ?5 8a5 !%6%!5/$ al!#!#$ #! #%'a %5#?"/%a. La 6%"6a $5/%5a !5 =a5$ a"!5"$ &a%a" #!!5a" #! a$" 6" !"/a5#$ #%'$ !%6%!5/$ &%5?la#$ a l$" "%8?%!5/!" =a/$!": El #!"?4%6%!5/$ #! 5?!&$" a%6%!5/$" #! "al%/! El #!"?4%6%!5/$ #! $!"$" 6" !=!/%&$" aa $5&!/% !l "al%/! "3#%$ !5 $/"%$ 5?!&$" !"/?#%$" "$4! !l 4!5!=%%$ #! la ?/%l%Ha%35 #! !"/! 6%5!al $6$ a4$5$ =!/%l%Ha5/! aa la $#?%35 a80$la La !a%35 #! !6!"a" "al%/!a" #!"/%5a#a" a la !@l$/a%35 #!l 6%5!al "? /a/a6%!5/$ aa l$" #%=!!5/!" =%5!" La !&$l?%35 !5 la $5=!%35 #! 6aa" #! la" H$5a" "al%/!a". D!4%#$ a "? ?4%a%35 !a5a al l06%/! !5/! C'%l! B$l%&%a "! "?!#%!$5 &a%a" %"%" !5 la %5#?"/%a "al%/!a #!4%#$ a $5=l%/$" #! "$4!a50a ?%"?#!5%a #! a64a" 5a%$5!" "$4! #%'$" a%6%!5/$". S%5 !64a8$ la 8a5 %"%" #! !"/a %5#?"/%a &%5$ #! la 6a5$ #! la $#?%35 #! =!/%l%Ha5/!"
YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 17
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
5%/$8!5a#$" "%5//%$" >?! $6!5H3 a #!"a$lla"! !5 1< l?!8$ #! >?! !5 11< !5 Al!6a5%a "! l$8a la "05/!"%" #!l a6$50a$ !5 =$6a a/%=%%al l$ >?! a64%a 5$/a4l!6!5/! !l 6!a#$ '%"/3%$ a"% 6$5$3l%$ #! !"/! =!/%l%Ha5/!. P$ 6?'$" a$" C'%l! =?! !l 6a$ $#?/$ #! =!/%l%Ha5/!" 5%/$8!5a#$" !5 !l 6?5#$ "%5 !64a8$ !5 !l !"!5/! "? !"!5%a $6$ $#?/$ #! #%'$ =!/%l%Ha5/! "! 'a #!"&a5!%#$ $5"%#!a4l!6!5/! $6$ $5"!?!5%a #! la 8!5!a%35 $#?%35 %5#?"/%al #! =!/%l%Ha5/!" 5%/$8!5a#$" a/%=%%al!" l$" ?al!" =?!$5 $"%4l!" 8a%a" al $!"$ #! "05/!"%" a/%=%%al ! %5#?"/%al #! N a a/% #! N #!l a%! #!"a$lla#$ $ a4! B$"'. D! !"/a 6a5!a ?"$ a #%"$"%%35 ?5a =?!5/! %5a8$/a4l! #! =!/%l%Ha5/!" 5%/$8!5a#$". F?! !5 11< !5 Al!6a5%a #$5#! "! #!"?4%3 la =$6a #! l$8a la "05/!"%" #! a6$5%a$ !5 =$6a a/%=%%al a 5%&!l!" %5#?"/%al!". E" a"0 >?! !5 l$" a$" $"/!%$!" "! #!"a$ll3 la %5#?"/%a #! l$" =!/%l%Ha5/!" 5%/$8!5a#$" "%5//%$" l$ ?al!" $5"%#!a4a5 ?5 $"/$ #! $#?%35 6?'$ 6!5$ ?5a !=%%!5%a 6?'$ 6a$ >?! "? a 5a/?al. La %5#?"/%a "al%/!a 5$ ?#$ !?!a"! #! #%'a %"%" 'a"/a 177 !5 >?! la" %5#?"/%a" "al%/!a" #! C'%l! =?!$5 %&a/%Ha#a" !&%/a5#$ a"0 5$ "3l$ !l $la"$ #! la %5#?"/%a "%5$ ?5a 6$#!5%Ha%35 ! %5&!"%$5!" >?! !6%/%!$5 >?! la %5#?"/%a !%!a a /al ?5/$ >?! !5 la a/?al%#a# !$?a ?5a $"%%35 #! !"!5%a ! %6$/a5%a 6?5#%al.
!.3 YACIMIENTOS DE NITRATOS C$6$ a 'a "%#$ !"/a4l!%#$ a5/!%$6!5/! l$" 6a$!" a%6%!5/$" #! 5%/a/$" #!l 6?5#$ "! !5?!5/a5 !5 la !8%35 #!"/%a #!l 5$/! #! C'%l! (F%8?a VII). D%'$" a%6%!5/$" =?!$5 la"%=%a#$" $ E%"!5 (171) !5 #$" /%$" "!85 =?!a5 !6laHa#$" !5 $a $ !5 #!3"%/$" al?&%al!" a l$ ?al #!4!5 "?" #!5$6%5a%$5!" #! a%6%!5/$" !5 $a a%6%!5/$" !5 #!3"%/$" al?&%al!" ($ "!#%6!5/a%$") !"!/%&a6!5/!. L$" %6!$" "! aa/!%Ha5 $>?! l$" 6%5!al!" #! 6!5a "! !5?!5/a5 !5 "%"/!6a" #! =a/?a" a4%!/a" ?#%!5#$ /!5! l$al6!5/! al/a" $5!5/a%$5!" #! l$?$ 5%/a/$ #! "$#%$ (al%'! 4la5$). E5 ?a5/$ a l$" "!8?5#$" a #%=!!5%a #! l$" %6!$" l$" 6%5!al!" #! 6!5a "! !5?!5/a5 !ll!5a5#$ $$"%#a#!" #! 6!5$ /a6a$ >?! !5 l$" a%6%!5/$" #! $a a "!a5 !"a%$" $ =a/?a $ #! $%8!5 "!#%6!5/a%$ !5 "!#%6!5/$" /!08!5$" "%!5#$ la $$"%#a# "!#%6!5/a%a $ #! al/!a%35 #!l $#!5 #! 6%l06!/$" $ YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 18
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
6!5$. A"0 "? 6!5a !" #! $l$ a#$ $"?$ !%4! !l 5$64! #! al%'! 5!8$. A64$" a%6%!5/$" ?!#!5 !5$5/a"! "!aa#$" $ a"$%a#$" ?5$ al $/$. El $%8!5 #! !"/$" a%6%!5/$" =?! "%!6! 6? $5/$&!"%al $"/?l5#$"! a"0 #%&!"a" /!$0a" al !"!/$. Al8?5a" #! "/a" la5/!a4a5 >?! "? $%8!5 "! #!40a a la !"!5%a #! al8a" 6a%5a" $/$" !0a5 >?! !"/a" "al!" "! 8!5!a4a5 $ la =%a%35 #!l 5%/38!5$ a/6$"=%$ 6!#%a5/! la a/%&%#a# #! %!/a" 4a/!%a" 5%/%=%a5/!" $ 4%!5 a a/% #! la5/a" !5 la8$" #! a8?a #?l! !6l!a5#$ a5'0#%#$ a435%$ #! la a/63"=!a #!%&a#$ #!l 8?a5$ =3"%l #! la $5!5/a%35 #! 5%!4la" 6a%5a" 6%!5/a" >?! $/a" $%!5/!" !la%$5a4a5 !l $%8!5 #! !"/$" a%6%!5/$ $5 !l /!6al%"6$ &?la5%"6$ !5/! $/a" !"!?la%$5!". S% 4%!5 "! 'a5 !al%Ha#$ &a%$" !"/?#%$" 6%5!al38%$" >?06%$" #! la 6!5a #! 5%/a/$ 5$ "! 'a5 ll!&a#$ a a4$ a5l%"%" !/$8=%$" 5% 8!$>?06%$" /a5/$ #! la 6!5a $6$ #! la" $a" #! aa l$ ?al !6%/%0a $4/!5! ?5a %5/!!/a%35 6" $5=%a4l! #! l$" $!"$" >?! #!%&a$5 !5 la !%%/a%35 #! la" "al!" >?! #%!$5 l?8a a l$" a%6%!5/$" $6$ a"0 /a64%5 a la $!#!5%a #! la" "al6?!a". E" #!% >?! 5%58?5a #! !"/a" /!$0a" ?!5/a $5 al85 /%$ #! "?"/!5/$ 8!$l38%$ !5 l$ >?! !"!/a al 6!#%$ a64%!5/! $a" 6%5!al%Ha#a" !6laHa6%!5/$ #! l$" a%6%!5/$" >?! l! #!5 "?"/!5/$ a "?" a"!&!a%$5!". S%5 !64a8$ la /!$0a >?! al !"!5/! !" la 6" a!/a#a !" a>?!lla >?! !la%$5a a l$" #!3"%/$" #! 5%/a/$" $5 la a/%&%#a# &$l5%a6a86/%a #!l T!%a%$ la ?al "! &! !"?6%#a !5 l$" !">?!6a" #! la F%8?a "%8?%!5/! (Ma?%! L!F$/ R?#l$== 2<<1). A"%6%"6$ !$ #! 6!5$ %6$/a5%a /a5/$ &$l?6/%a $6$ $ "? !@/!5"%35 !@%"/!5 !>?!$" a%6%!5/$" #! 5%/a/$ #! $/a"%$ !5 $/$" l?8a!" #!l 6?5#$ $6$ "$5 la I5#%a C'%5a E8%/$. E5 !ll$" la" "al!" !"!5/a5 #%&!"$" 8a#$" #! ?!Ha #!=%5%/%&a6!5/! "$5 #! 6? !"a"$ %5/!" $6!%al.
YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 19
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
!.! E7PLOTACIÓN Y PRODUCCIÓN E5 %5%%$ "! 'a!5 !"/?#%$" #! !$5$%6%!5/$ $"!%35 #! la" !a" "al%/al!" #! 6a5!a #! $#! #!=%5% la" H$5a" #! 6a$ %5/!" !$536%$ >?! l?!8$ "!5 !@l$/a#a" >?! "! #!5$6%5a5 a5/!a". U5a &!H "?!a#a !"/a !/aa !l%6%5a "! $!#! a la !la4$a%35 #! l$ la5!" #! $#?%35 !@l$/a%35 $!"$5#%!5/!". C$6$ $5"!?!5%a #! la 8a5 !@/!5"%35 #! la" !a" a !@l$/a !l /a4a$ "! $8a5%Ha 6!#%a5/! ?5a #!l%6%/a%35 #! la" !a" a /a/a la" ?al!" !%4!5 la #!5$6%5a%35 #! 6a5'a" a >?! $5=$6a5 $6$ ?5a H$5a #! a'!". E5 ?a5/$ a "? $6$"%%35 %5/!5a l$" 6a5/$" al%'$"$" !"/5 $5=$6a#$" $ &a%$" !"/a/$" !5/! l$" ?al!" "! 'alla5: ?5a aa #! 6%5!al !"/%l 4la5#$ 5$ $5"$l%#a#$ $/a #! 6a/!%al !"/%l #?$ la ?al ?!#! $ 5$ !"/a !"!5/! ?5a aa #! al%'! $/a "?4a!5/! >?! !" /$#$ l$ >?! "! !5?!5/a $ #!4a$ #! la aa #! al%'! D! a?!#$ a !"/a #%"/%4?%35 al !$5$%6%!5/$ #! la" #%"/%5/a" aa" "! $!#! a !@/a! !l 6%5!al !"/%l aa $"/!%$6!5/! &$la"! a la !@l$/a%35 #!l al%'! >?! !" !l 6%5!al #! 6!5a !5 ?!"/%35.
YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 20
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
!." PRODUCCIÓN DE NITRATOS La" $!a%$5!" ?5%/a%a" a/?al!" $5"%"/!5 %5%al6!5/! !5 ?5 $!"$ #! 6$l%!5#a (!5 la" $=%%5a" #! P!#$ #! Val#%&%a Ma0a !l!5a) !5 #$5#! "! /a4aa5 ?5a" ,< 6%l /$5!la#a" "!aa5#$ !l 6a/!%al =%5$ #! la 8a5Ha. A /a&" #! ?5 $!"$ #! /a5"$/! $5 $!a" !l 6a/!%al =%5$ "! 6!Hla $5 a8?a $4/!5%5#$"! ?5a "$l?%35 #! 5%/a/$ a la =$6a #! ?la la >?! !" 4$64!a#a aa !6%/% la #!a5/a%35 #! l$" "3l%#$" #!a !5 "?!=%%! ?5 l0>?%#$ la$ >?! $5/%!5! 5%/a/$" $#$. L?!8$ !"/! 6a/!%al "?=! ?5 $!"$ #! l%@%&%a%35 !5 4a/!a" >?! $5"%#!a /!" !/aa": 1) l%@%&%a%35 #! 5%/a/$ #!l al%'! ( #! a4!Ha) $5 a8!8a%35 #! "$l?%35 #! !/$5$ #! %"/al%Ha%35 a /!6!a/?a #! *7 C $5 %?la%35 $ 2< '$a" 2) #!"laHa6%!5/$ #! la "$l?%35 =?!/! a %"/al%Ha%35 ) la&a#$ $ $la #! !"/?!. La "$l?%35 =?!/! #!"#! *1C !" !5=%a#a a 12 C 6!#%a5/! %5/!a64%a#$!" #! /?4$" !6l!$ #! !"/a5>?!" !=%8!a#$!" !5 4a"! a a6$50a$. L?!8$ a/! #!l 6a/!%al %"/al%Ha la "?"!5"%35 !" "!aa#a 6!#%a5/! !"!"a#$!" !5/0=?8a". C$6$ la "al '6!#a =$6a $58l$6!a#$" "! !=!/a ?5 $!"$ #! %la#$ $5 ?5 $!#%6%!5/$ #! =?5#%%35 a "!a #! 5%/a/$ #! $/a"%$ $ "3#%$ $5 al!5/a#$!" a !/3l!$. El =?5#%#$ "! 4$64!a a ?5a /$! #! %la#$. La" 8$/%/a" a a! !5=%a"! !5 "? /a!/$%a =$6a5 l$" !=%l!". (F%8?a "%8?%!5/!)
E">?!6a #! la $4/!5%35 #! 5%/a/$" $ l%@%&%a%35. A8!5#a #!l Sal%/! 2<<1. SOUIMIC
YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 21
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
!.# OTROS USOS DEL SALITRE E5 la %5#?"/%a l$ >?! %5%al6!5/! "! 4?"a #!l "al%/! !" !l 5%/a/$ #! "$#%$ !l ?al $ "?" aa/!0"/%a" $6$ a8!5/! $@%#a5/! =?5#!5/! =?!5/! #! 3@%#$ #! "$#%$ 5%/a/$ ?!#! "! ?/%l%Ha#$ 5$ "3l$ !5 la %5#?"/%a #! =!/%l%Ha5/!" !$ !5 /a5/a" $/a" ?$ ?4$ #%=%!! !5$6!6!5/! #!l !a #! l$" =!/%l%Ha5/!". E5/! !"/a" %5#?"/%a" "! !5?!5/a5 a>?!lla" &%5?la#a" a la $#?%35 #! !@l$"%&$" %$/!5%a &%#%$ $5"!&a%35 #! al%6!5/$" a!$ %5$@%#a4l! !5/! /a5/a" $/a".
YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 22
UNIVERSIDAD NACIONAL DE CAJAMARCA” Fa?l/a# #! I58!5%!0a E"?!la Aa#6%$ P$=!"%$5al #! I58!5%!0a G!$l38%a
" REFERENCIAS BIBLIOGRAFICAS •
•
•
CONG G. PUEYO J. J. d DEMERGASSO C. (2<<<). YACIMIENTOS DE BORATOS DE CILE. REVISTA GEOOGI!A DE !"IE V.2. O4/!5%#$ #! '//:ee[[[."%!l$.le"%!l$.'%#fS<1-<2<72<<<<<<1<<<<d"%/f"%ga//!@/ GAULLA M. F. GOME M. P. ORDUhA M. d SILVA G. (2<<-). CARACTERIACION UIMICA MINERALOGICA Y TERMICA DE LOS BORATOS NATURALES Y SINTETICOS. #OETI$ DE A SO!IEDAD ESPA%OA DE A !ERAMI!A & E VIDRIO 11. VEGA M. PUEYO J. J. d CONG G. (1). ASOCIACIONES MINERALES Y EVOLUCION PARAGENETICA DE LOS YACIMIENTOS DE NITRATO Y YODO DE LA ONA DE APIGA DOLORES (REGION DE TARAPACA). VIII !O$GRESO GEOOGI!O !"IE$O (8". 1,-,1,-). TARAPACA CILE.
YA!I"IETOS O "ETA#I!OS3 BORATOS Y ITRATOS
P4g. 23