CONTEXTO DE LA LITERATURA DEL DESCUBRIMIENTO Y LA CONQUISTA DE AMÉRICA CONTEXTO HISTÓRICO En el año 1492 e !e""# el !$!lo !a"a!%e"$&a'o (o" el 'o)$n$o )**l)+n en E(aña, Co)o !one!*en!$a e lo-"# la *n$'a' %e""$%o"$al. (ol/%$!a 0 "el$-$oa. !o"ona'o (o" el 'e!*"$)$en%o 'e *n n*eo !on%$nen%e, C"$%#al Col#n 3*e *n o)"e a3e""a'o a la %"a'$!$one. a-a&. oe"a'o". a*'a& nae-an%e 0 *n )al a')$n$%"a'o". 5*e e !on%$%*0# en ("o%a-on$%a 'e *na 6(o!a 'e !on%"a%e en%"e el )/%$!o 0 lo !$en%/3$!o, 7a%"o!$na'o (o" lo "e0e !a%#l$!o. Iael 0 8e"nan'o. Col#n 'e!*"$# A)6"$!a, A)6"$!a, Lo $ae 'e Col#n en%a"on la ae 'e *n ("o0e!%o '$3e"en%e. a!o"'e !on la ne!e$'a' 'e e:(an$#n 5*e %en/a la !o"ona E(añola, Se %"a%aa 'e o!*(a" %$e""a. en!on%"a" "$5*e&a. 3*n'a" !$*'a'e 0 '$3*n'$" la 3e !a%#l$!a, Lo )#$le 'e la !on5*$%a e(añola en A)6"$!a "e(on'$e"on a lo alo"e )e'$eale a lo 5*e ao!$a"on; el e(/"$%* 'e !"*&a'a !on la <5*e'a 'e "$5*e&a= la '$*l-a!$#n 'e la 3e !"$%$ana !on el 'eeo 'e (o'e" 0 'e -lo"$a 0 la ean-el$&a!$#n !on la ne!e$'a' 'e 'o)$na" %$e""a 0 ala" el al)a 'e lo o)"e. a*n5*e. en *n ("$n!$($o. e lle-# a !*e%$ona" la *)an$'a' 'e lo $n'/-ena al (one" en '*'a $ %en/an o no al)a,
LA EDUCACIÓN DURANTE LA COLONIA,
Se (*e'e a3$")a" 5*e '*"an%e el (e"$o'o !olon$al. la $-le$a !a%#l$!a ee"!$# *na $n3l*en!$a 'e!$$a en la !*l%*"a, Al-*no 'e * )$e)"o 3*e"on lo 3*n'a'o"e 0 '$"e!%o"e 'e la ("$)e"a *n$e"$'a' 0 !ole-$o 5*e e:$%$e"on en A)6"$!a, La e'*!a!$#n e"a *n ("$$le-$o (a"a *no (o!o. -ene"al)en%e 5*$ene (o'/an a$%$" a lo !la*%"o '$"$-$'o (o" la $-le$a. e"an lo !"$ollo. e 'e!$" lo $o 'e lo e(añole na!$'o en A)6"$!a, Lo aan!e !$en%/3$!o en A)6"$!a 3*e"on !a$ n*lo, La ("$n!$(al !a*a 'el a%"ao (e'a-#-$!o 0 e'*!a%$o. 3*e el -"an %e)o" 5*e %en/an lo -oe"nan%e 0 e(añole 'e 5*e lo !"$ollo 0 )e%$&o e $l*%"a"an 0 !ono!$e"an. a %"a6 'e lo l$"o. el 'ea""ollo o!$al. (ol/%$!o 0 !*l%*"al 5*e e a/a 'a'o en E*"o(a. 0 (*$e"an en (el$-"o el "6-$)en e%ale!$'o 'e'e E(aña (a"a la !olon$a= (o" e%a "an lo l$"o e"an !a$ $ne:$%en%e en A)6"$!a,
CONTEXTO LITERARIO La l$%e"a%*"a $(anoa)e"$!ana na!$# en la !"#n$!a 'e $n'$a, M$en%"a 5*e el o"$-en 'e E*"o(a e "e)on%a a la e(o(e0a 0 al )$%o. el o"$-en 'e A)6"$!a a (a"%$" 'el 'e!*"$)$en%o 3*e !on%a'o (o" o)"e 'e !*l%*"a e*"o(ea, e%o !"on$%a; !on5*$%a'o"e. ol'a'o. $%o"$a'o"e. ean-el$&a'o"e 0 'e)+= 5*e e!"$$e"on ao la $n3l*en!$a 'e la !*l%*"a e(añola. $)(lan%an'o la 3o")a l$%e"a"$a 5*e e%aan en )o'a en * (a/. lo-"a"on en * "ela%o *na e(on%ane$'a' e(e!$al. 0 $%al$&a"on * 3o")a 'e e:("e$#n,
TEMAS En el )o)en%o 'e (a"%$" a!$a A)6"$!a. lo e(añole "e!$$e"on. 'e lo "e0e. la o"'en (a"a 5*e "ela%a"an lo a!on%e!$)$en%o 'e la aen%*"a 0 'e!"$$e"an %o'o lo 5*e $e"an en la In'$a, A/ lo $!$e"on, En * o"a. )e&!la"on la "eal$'a' !on la 3an%a/a. 0 'e!"$$e"on "a"o e"e *)ano. an$)ale 3a*loo. "e-$one e:#%$!a 0 e:%"año 3en#)eno 'e la na%*"ale&a, A'e)+. 3$a"on * a%en!$#n en el !a"+!%e" 0 !o%*)"e 'e * a$%an%e. "ela%a"on el en!*en%"o (a!$3$!o o $olen%o 5*e e%ale!$e"on !on ello. "e-$%"a"on lo ("o'*!%o 'e la %$e""a 0 %o'o %$(o 'e !*"$o$'a'e, En * !"#n$!a. la 3$'el$'a' $%#"$!a !on ele)en%o 3an%+%$!o %o)a'o 'e la $%o"$a /l$!a. 'e lo )$%o 'e la !*l%*"a -"e!ola%$na. 'e la le0en'a 'e o"$-en )e'$eal 0 'e la noela 'e !aalle"/a. e 'e!$". 'e *na $$#n 'el )*n'o a!o"'e !on la )en%al$'a' 'e lo "ela%o"e. e-ÉNEROS LITERARIOS Lo -6ne"o l$%e"a"$o )a *%$l$&a'o '*"an%e lo (e"$o'o 'el 'e!*"$)$en%o 0 la !on5*$%a 3*e"on; >6ne"o Na""a%$o o É($!o S*-6ne"o D$a"$o; E%e *-6ne"o e *%$l$&o 'e$'o a 5*e en la %"ae/a. e:(lo"a!$one. a%alla. 3*n'a!$one 0 en!*en%"o !on *n )*n'o 'e!ono!$'o. e a!$a ne!ea"$o e:("ea" $n3$n$'a' 'e %e)o"e. 'eeo. 'e""o%a 0 %"$*n3o, A'e)+. an%e la $n)$nen!$a 'el (el$-"o 0 'e la )*e"%e. el '$a"$o e"a *na 3o")a 'e 'ea" )e)o"$a. "e!*e"'o. en e%o?!on3$ne 'el )*n'o?,
HERN@N CORTÉS
E!"$$# !$n!o !a"%a. !ono!$'a !o)o !a"%a 'e "ela!$#n 'e la !on5*$%a 'e M6:$!o, En ella na""a la )a"a$lla 'el n*eo M*n'o, E%a !a"%a 3*e"on !o""e-$'a (o" *no 'e * ol'a'o. Be"nal D/a& 'e Ca%$llo,
BERNAL DA DEL CASTILLO
E%e ol'a'o 'e He"n+n Co"%6. 3*e. %al e&. el )+ $)(o"%an%e !"on$%a 'el $-lo XI, En * o"a )a $)(o"%an%e. La $%o"$a e"'a'e"a 'e la !on5*$%a 'e la n*ea -"ana'a. e!"$%a a lo la"-o 'e 5*$n!e año. 'e)$en%e la 3$!!$#n 0 3an%a/a 'e al-*no a*%o"e,
BARTOLOM DE LAS CASAS,
E%e 3"a$le. !ono!$'/$)o (o" * a!%$$'a' !o)o ("o%e!%o" 'e lo $n'/-ena. 'e# %"e l$"o; H$%o"$a *)a"$a 0 B"e/$)a $%o"$a 'e la 'e%"*!!$#n 'e la In'$a, E%a
E%a e!"$%o"a 0 "el$-$oa )e:$!ana 'een*ele * l$%e"a%*"a. 'en%"o 'e 'o +)$%o; *no %eol#-$!o. -ene"al)en%e en ("oa. 0 o%"o ("o3ano. en e"o, S* o"a l/"$!a e%a "e("een%a'a en $llan!$!o. one%o 0 "e'on'$lla, LA EX7ANSIÓN DE ATLKNTICA DE EURO7A La -"an'e e:(lo"a!$one -eo-"+3$!a 'e lo $-lo X 0 XI a)(l$a"on lo o"$&on%e a%a en%on!e !ono!$'o (o" lo e*"o(eo, 7o"%*-al 0 Ca%$lla 3*e"on lo -"an'e ("o%a-on$%a 'e e%e ("o!eo, Lo 'e!*"$)$en%o -eo-"+3$!o %*$e"on *na ("o3*n'a "e(e"!*$#n en la eol*!$#n $%#"$!a (o%e"$o", E*"o(a a/a lle-a'o a *n n*eo !on%$nen%e !*0a e:$%en!$a $-no"aa 0 a/a lo-"a'o el *eño 'e lle-a" a O"$en%e (o" el oe%e, A'e)+. lo 'e!*"$)$en%o *(*$e"on el 3$nal 'el a$la)$en%o e*"o(eo 0 en%a"on la ae 'e la 3*%*"a e-e)on/a )*n'$al 'e E*"o(a,
Se !"ean -"an'e $)(e"$o %e""$%o"$ale; e(añol 0 (o"%*-*6 en A)6"$!a 'el S*"= $n-l6 en A)6"$!a 'el No"%e. 0 *"-en !on3l$!%o en%"e ello (o" el 'o)$no 'e lo n*eo %e""$%o"$o 'e!*$e"%o, E(aña 0 7o"%*-al ol*!$onan eo !on3l$!%o )e'$an%e la 3$")a 'e %"a%a'o= el )+ $)(o"%an%e 'e ello 3*e el T"a%a'o 'e To"'e$lla 3$")a'o en 1494, La $)(o"%a!$#n 'e o"o 0 'e (la%a e%$)*l# la e!ono)/a e(añola 0 (o$$l$%# '*"an%e al-
El !oneo 'e In'$a e en!a"-aa 'e -oe"na" lo %e""$%o"$o a)e"$!ano 'e'e la 7en/n*la, E%aa 3o")a'o (o" *na !o)$$#n 'e e:(e"%o 5*e ("o(on/a la (e"ona (a"a lo !a"-o 'e A)6"$!a 0 "e'a!%aa la lla)a'a Le0e 'e In'$a,
La Caa 'e Con%"a%a!$#n e o!*(aa 'e %o'a la !*e%$one e!on#)$!a "ela!$ona'a !on A)6"$!a, E%ale!$'a en Se$lla. o"-an$&aa la 3lo%a 'e In'$a, Lo $""e0e e"an lo "e("een%an%e 'el "e0 en lo e:%eno $""e$na%o. 5*e en ("$n!$($o 3*e"on #lo 'o; N*ea E(aña FM6:$!oJ 0 7e"<, Lo $""e$na%o e '$$'/an en ("o$n!$a. al 3"en%e 'e la !*ale e en!on%"aan lo -oe"na'o"e, La !$*'a'e e"an "e-$'a (o" *n !a$l'o o a0*n%a)$en%o, AS7ECTOS MKS RELEANTES DEL CONTEXTO SOCIO CULTURAL Y 7OLTICO DEL DESCUBRIMIENTO Y CONQUISTA DE AMÉRICA,
Lo e(añole llea"on a !ao la !on5*$%a 'e A)6"$!a )e'$a !on *na $n!"e/le 3a!$l$'a', En el %"an!*"o 'e * '$e"o $ae. en%"e 1492 0 14. C"$%#al Col#n 'e!*"$# la An%$lla. ene&*ela 0 *na (a"%e 'el l$%o"al a%l+n%$!o 'e A)6"$!a !en%"al. (e"o )*"$# $n ae " 5*e a/a 'e!*$e"%o *n n*eo !on%$nen%e, D$e-o Col#n. $o 0 *!eo" 'e C"$%#al Col#n en el $""e$na%o 0 -oe"na!$#n 'e la In'$a. $n$!$# lo 'eno)$na'o 7le$%o Colo)$no !on%"a la Co"ona !a%ellana (a"a o%ene" la 'eol*!$#n a la 3a)$l$a Col#n 'e lo ("$$le-$o !on!e'$'o (o" lo Re0e Ca%#l$!o al 'e!*"$'o" 'e A)6"$!a, Lo )e%ale ("e!$oo a)e"$!ano 0 la e:(lo%a!$#n 'e la 3*e"&a 'e %"aao 'e lo ao"/-ene en"$5*e!$e"on a E(aña. 0 e $n!o"(o"a"on a la e!ono)/a e*"o(ea. !on%"$*0en'o a * %"an3o")a!$#n, Una $)(o"%an%e )e&!la "a!$al 5*e $nol*!"# el !"*!e en%"e *no 0 o%"o. 0a ean lan!o. ne-"o o $n'/-ena, E%e ele)en%o en%# la ae 'e la $'en%$'a' a)e"$!ana, El !"$%$an$)o e (o$!$on# !o)o la "el$-$#n