DİGİTAL FOTOĞRAFÇILIK Çekimler Tavsiyeler Yöntemler Pozlamalar Işık Ayarları Beyaz Dengelemeleri Flaşh Kullanımı Portre Çekimleri Kış Fotoğrafları Özel Tavsiyeler Otomatik Netleme Makro Çekimler Enstantane İso Ayarları Diyafram Objektif Makinelerin Sınıfları Donanımı Lıgth Box Gezi Fotoğrafçılığı Kaydırma Tekniği Manzara Fotoğrafçılığı Üst Üste Çekim Kameranın Gizli Hazineleri
ÖNSÖZ Hemen hemen dijital fotoğraf makinesi, güçlü otomatik işlevleri sayesinde, sadece deklanşöre basılarak mükemmel neticeler üretir. Başarılı sonuçlar için, uzmanlık bilgisi veya fotoğrafçılık eğitimi şart değildir. Buna rağmen: Fotoğraf makinesinin teknolojisini ve resim tasarımını tanıyan birisi, fotoğrafçılığı daha zevkli hâle getirebilir. “devilfd fotoğraf tavsiyeleri” yazımlarımızda, ilgi duyan bütün dijital fotoğrafçılara ilginç bakış açıları, özel çekim teknikleri ve kullanım tavsiyelerini kolay ve anlaşılır bir şekilde, sunacağız.
KONUYA GİRİŞMEK Hedef belirleyip, deklanşöre bastığınızda mükemmel resim hazır – üç aşağı, beş yukarı! FinePix makineniz en uygun diyafram ve enstantane değerlerini, büyük bir hız ile hesaplayıp, üstünüzden büyük bir yükü almış olur. Ancak resim çerçevesinin belirlenmesi, kullanıcıya bağlıdır. Merceğin önüne ve sonradan, izleyicinin gözünün önüne ne geleceğine o karar verir. Olağandışı bir portre veya çok güzel bir manzaranın fotoğrafta, izleyicinin dikkatini çekebilmesi için, yaratıcılık ve beceri gerekir. İlginç resim tasarımları oluşturmak için, vizörün arkasındaki bakıcıya şu tavsiyeleri verebiliriz: Ana konu ile beraber her zaman arka plânı, çekim açısını ve ek yan-konuları göz önünde tutunuz. Fotoğraf izleyicisinin gözünün hangi yönde seyir edeceği, önce neye bakacağı – resim tasarımı ve yapılandırılması ile yönlendirmek mümkündür. Yani deklanşöre basmadan önce fotoğrafın, kafamızda tasarlanması gerekir: Çekim yeri olarak nereyi seçmeliyim?
Hangi çekim açısı ilginç olabilir? Işık nereden geliyor; gölgeler nerede? Fujifilm’in geliştirdiği ek-objektifler yakınlaştırma faktörünü 1,5 kat arttırırlar Bu tür düşüncelerin, esas konu ile beraber, genel tasarım içinde büyük etkinlikleri vardır. ● Örneğin: Arka plânda bulunan dağlar veya bir yapı, sahip oldukları çizgi ve şekiller ile, hareketlilik yaratır veya sükûnet yansıtırlar. ● Konuya ne kadar yaklaşırsanız, arka plân o kadar küçük görünür. Önce yakın ve uzak konular arasında, uygun büyüklük orantıları yaratmak için müsait bir yer seçiniz ve Zoom (yakınlaştırma) işlevi ve ek-objektifler (Tele-konverter) ile, çekeceğiniz kareyi oluşturunuz. 1,5 kat yakınlaştırma faktörü sayesinde ek-objektif, en ufak konuları bile, kareyi dolduracak şekilde yakınlaştırır. ● Portre çekimleri için, büyük odak-uzaklıklarını kullanınız; böylece arka plânı flulaştırarak, konunuzu vurgulayabilirsiniz
FinePixViewer ile istediğiniz kareyi seçmek çok kolay Tecrübeli fotoğrafçılar bile sonradan, fotoğrafta, bazı rahatsız edici dallar veya binalar bulabilirler. Geleneksel kullanıcılar böyle bir durumda makasa sarılırken dijital kullanıcı, faresi ile istediği kesimi yapabilir. Avantaj: Kazaya uğrayan kesimlerde, fotoğrafı çöpe atmamız gerekmez. Bütün FinePix makinelerin yanında verilen FinePixViewer yazılımı, kesimleri çok kolaylaştırıyor. Fotoğrafı FinePixViewer’in içinde açıp, kesmek
istediğiniz bölümü işaretleyiniz. Sonra “kesim” sembolüne tıklayıp, işlemi tamamlayınız. Esas fotoğrafı korumak için, yeni resmi farklı kayıt ediniz. FinePix makinelerin yüksek çekim kaliteleri sayesinde, kesip büyülttüğünüz resimleri, iyi kalitede, rahatça basabilirsiniz
ARALIKLI ÇEKİMLER İLE ZAMAN YOLCULUĞU Eğer, bir kaplumbağa tavşanı sollarsa veya bir çiçek hızla büyürse, mutlaka dijital müdahele vardır. Bu tür zamanı hızlandıran çekimler, sadece dizi olarak çekilen tek fotoğraflar ile mümkündür. Basit bir yazılım bile bu fotoğrafları bir video-film hâline getirebilir, böylece – tabiiki biraz sabır gereklidir! – çocuğunuzun büyümesini veya bahçenizdeki mevsim değişimlerini içeren sunumlar yapabilirsiniz. Bastığınızda da bu tür bir dizi, her zaman ilgi çeker. Bir kaç beceri ile engeller ortadan kalkar. Uzun sürecek çekimler için hazırlık olarak, yeterli miktarda kayıt kapasitesi ve makinenin elektriğe bağlı olması gerekmektedir; aksi hâlde çekim esnasında makine, birden kapanabilir. İlk adım, konuyu mümkün olduğu kadar aynı ışık ortamında ve aynı çekim açısında düzenli aralıklar ile, çekmektir. Bu süreçte, örneğin değişen hava şartları (güneş, hareket eden bulutlar, yağmur, fırtına v.s.) çok ilginç görünümler yaratabilir. Kareler arasındaki süre ne kadar uzarsa çevreye, yani arka plânda ne olup bittiğine, dikkat etmek gerekir. Geçen arabalar, yürüyen yayalar veya değişen fon, konuya olan ilginin azalmasına yol açar. Her karede aynı açıyı yakalamak ise daha zordur; burada bir sehpa kullanmanız tavsiye edilir Daha kısa süre aralıkları olan çekimlerde ise, her zaman FinePix makinenize güvenebilirsiniz. Bu makineler, Süper CCD sayesinde, kötü hava şartlarında bile elden resim çekmenize olanak sağlıyorlar. Böylece istikrarlı bir çekim kalitesini kullanabilirsiniz. Geri kalan işlemleri, “Bmp2Avi” gibi yazılımlar üstlenirler. “BMP” düzenlemesinde olan fotoğrafları alıp, bir filim hâline gelecek şekilde, yapıştırırlar. Resimlerin sıralamasını, isimleri belirler. Bir FinePix, resimleri çektiği anda DSCF0001.JPG, DSCF0002.JPG... olarak adlandırdığı için, sıralama karışmaz ve fotoğraflarınız doğru zamanlamada filme dönüştürülür. FinePixViewer kullandığınızda, bir çok işlemi bir seferde yapabilirsiniz. Örneğin, USB kablo ile bilgisayara bağlı olan FinePix makineyi yönetebilir, çekimleri “Bilgi toplu-işlem” seçeneği vasıtası ile BMP dosyalarına dönüştürebilir ve neticeyi istediğiniz klasöre atabilirsiniz. “BMP2AVI” açıp, “Directory-yönetim” altında klasörün adını yazıp, “frame rate-gösterim hızı” belirlemeniz yeterlidir. Sayı olarak 5 verdiğinizde bu, saniyede 5 kare gösterilecek anlamına gelir. Yani klasörünüzde 20 kare varsa, 4 saniyelik bir video izleyeceksiniz demektir. Eserinizi müzik ile zenginleştirmek isterseniz, bunun için “WavFile” alanı hizmetinizdedir. “Create-yarat” tuşu ile filmi, sıkıştırılmamış izleyebilirsiniz. Zaman yolculuğu başlayabilir!!!
resimlerden,
ürettiğinizde,
kolayca
FinePixViewer’de
ALTIN MAKAS RESİM YAPILANDIRMASI İÇİN TAVSİYELER Mimar Sinan’ın yaptığı bir caminin, uçan bir balonun fotoğrafı ile ne alâkası olabilir? Bu sorunun cevabı eski çağlardan beri bilinen bir tasarım kuralıdır: “Altın Makas” Sadece deklanşöre basmakla yetinmeyip, fotoğraflarımızın bilinçli bir tasarım ürünü olmalarını istiyorsak, resim yapılandırması konusunu işlememiz gerekir. Netlik veya renk kalitesi gibi teknik içeriklerden bağımsız olarak konunun kesimi, ön ve arka planların tasarımı ve bunun gibi konular, bir fotoğrafın beğeni kazanmasında önemli olurlar. Burada en önemli rol, resim ögeleri düzenlemesine düşmektedir. Bir örnek: Günbatımı fotoğrafı, tatil resimlerinin vazgeçilmez konusudur ve yapılandırması şu şekilde olur: Ufuk, fotoğrafı yatay olarak ikiye böler ve bunun üstünde gene ortalanmış olarak, merkez yıldızımızın korkırmızı küre hâlinde görünümü yer alır. Bu tür fotoğraflar, kişisel anılar için değerli olmakla beraber, başka izleyiciler üzerinde sıkıcı ve önemsiz bir etki yapar.
Ufuk çizgisini ve güneşi ortadan alıp, ufuk çizgisini karenin, alttan 1/3 bölümü hizasında ve güneşi sağ veya soldan 1/3 hizasında görüntülersek, bambaşka bir fotoğraf elde etmiş oluruz. Pekâlâ, aynı konuyu işlediğimiz hâlde, bu fotoğraf neden daha uyumlu ve ilginç geliyor?
“Altın makas”ın kesim kuralı şöyledir: Kısa çizginin uzun çizgiye orantısı, uzun çizginin uzun çizgiye orantısı, uzun çizginin genel uzunluğa orantısı ile aynıdır. Bu resim yapısında, “altın makas” kesiminden söz ediyoruz. İstediğiniz sayıda insana, bir çizgiyi/şeridi – ortadan olmamak şartı ile – bölmelerini söylerseniz
çoğunluk, 70:30 orantıda bölmeler yapar. Çizgi otomatik olarak iki parçaya bölünür ve bu bölümlerden küçüğünün, büyüğüne olan orantısı, büyük bölümün toplam uzunluğa olan orantısı ile, aynıdır. Konunun daha belirgin anlatımı için bkz. üstteki çizelge. Altın makas kuralı sadece çizgiler için geçerli değildir, alanlar da aynı orantılarda bölünebilir. Bu yöntem antik çağlardan beri bilinmekte ve “evrensel yapılandırma yöntemi” olarak, mimaride ve resim yapımında kullanılmakta. Bunların en önemli örneklerini antik çağlardaki tapınakların yanısıra, Mimar Sinan’ın eserlerinde de görebiliriz. Özellikle rönesans çağında “altın makas” yöntemi, tasarımlarda çok kullanılmış ve bu çağda “uyumlu bölme” adını almıştır. Pekâlâ bu bölünme, neden uyumlu olarak algılanır? Bunun nedenlerinden bir tanesi, doğada da – insanın vücût yapısı dahil – bu bölünme oranlarının varolmasıdır. Bir örnek, “altın makas” kuralının fotoğrafçılıktaki kullanımı hakkında, anlaşım kolaylığı sağlar. Konumuz: Batan güneşin önünde bir balon. Fotoğrafçı, iki nesneyi de “altın makas” kuralının bölmelerine göre ayarlamış. Balon tam olarak, üst ve sol bölmelerin kesiştiği yerde bulunmakta; güneş ise biraz sağa kaymış olmakla beraber, alt çizginin üstünde bulunuyor. “Altın makas” olgusunu oluşturan temel düşünce, kolay öğrenilir. Birkaç çekimden sonra fotoğrafın merkezi konularını (insanlar, yapılar), 70:30 bölme orantısı oluşturacak şekilde resim çerçevesi seçerek, fon önüne yerleştiririz. Buna rağmen: fotoğrafımızı, her zaman “altın makas” kuralına göre yapılandıracak değiliz. Modern fotoğrafçılık, geleneksel kuralların dışına çıkmayı seviyor ve bu şekilde başarılı olabiliyor. Kasten kuralları yıkarak, sürprizler ve şaşkınlık uyandıran çekimler yaratabiliyor. Kısaca; “Altın makas” kuralı, heyecan yaratan fotoğraflar çekmek için tek yöntem değildir ancak, temel kuralları bilenler “iyi” fotoğrafı anlamakta ve tanımakta zorlanmazlar
ARKA PLANIN KASITLI OLARAK FLULAŞTIRILMASI Bir fotoğrafın arka planı kasıtlı olarak flu kalırsa, resimde derinlik oluşur ve üç boyutlu bir görüntü elde edilir. Portre veya ürün çekimlerinde güdülen amaç, izleyicinin dikkatini ana konuya çekmektir. Acemiler bunu, konuyu resmin ortasına yerleştirerek yaparlar ve çok sıkıcı fotoğraflar elde ederler. Daha modern bir tasarım yapılacaksa yerleştirme daha yaratıcı olabilir ancak fotoğrafçı, izleyicinin dikkatini, değişik yöntemler kullanarak, çektiği kişiye veya konuya yönlendirmek zorundadır. Bunun en iyi yöntemlerinden biri, arka planın flulaştırılması dır. Böylece insan gözünün alışkanlıklarından faydalanabiliriz: Bir insana baktığımızda, gözlerimiz ile ona odaklanırız ve çevrenin flu olmasını kabûlleniriz çünkü almak istediğimiz ana bilgi için, çevre bilgileri önemsiz kalır.
Bütün bunlar, ürün çekimlerinde de çok güzel etkiler yaparlar ve yukarda görüldüğü gibi fotoğraflar üç boyutlu bir etkinlik kazanırlar.
Netlik derinliği, diyafram ayarına ve odak mesafesine bağlıdır. FinePix F601 gibi makineler, portre işlevinde büyük diyafram seçerek çekilen kişinin arkasının, flu olmasını sağlarlar.
Arka planın flu olmasını nasıl sağlayabilirim? Bu konunun merkezi “netlik derinliği”dir. Netlik derinliği fotoğrafın, hangi menzil içinde keskin olacağını belirler. Netlik derinliği doğrudan, makinede ayarlanmaz; objektifin odak uzaklığına ve ayarlanan diyafram değerine bağlıdır. Odak uzaklığı ne kadar uzun olursa – yani ne kadar tele menziline girilirse – netlik derinliği o kadar kısalır. Buna ek olarak netlik derinliği, diyafram açıldıkça, azalır (Dikkat: Büyük diyafram açıklığı, küçük bir değer ile ifade edilir; yani f4,5 ayarındaki açıklık, f22 değerindeki açıklıktan çok daha büyüktür). Portre fotoğrafçılığı için en uygun işlem, bir tele objektif kullanarak diyaframı mümkün olduğu kadar açmak. Bazı makinelerin portre işlevleri vardır (bkz. yukarıdaki F601 Zoom’un ayar görüntüleri) ve bu otomatik işlev mümkün olduğu kadar büyük diyafram kullanarak uygun enstantaneyi seçer. Üstelik bir de yüksek odak uzaklığı ayarlanırsa, arka plan bulanıklık içinde kayıp olur.
Bir resim işlem yazılımında arka plan, “Gaus yumuşatıcısı” ile flulaştırılır. Bunu yapabilmek için önce, özenle sınırlama yapılması gerekir. (örnek: Adobe Photoshop) Çekimde yapılamayan flulaştırma, resim işlem yazılımları ile mümkündür. Ancak bu işlem, konuya göre, çok karmaşık ve zahmetli olabilir. İşlemci önce, ön ve arka planı el ile ayırması gerekir, yoksa yazılım hangi bölümleri flulaştıracağını bilemez. Ayırım, “kement” veya “sihirli çubuk“ gibi “sınırlama” araçları ile yapılır. Örnek fotoğrafımızda ağacın dalları, büyük bir duyarlılık ile sınırlandı – hattâ bazı, tek piksellerin (noktalar) bile belirlenmesi gerekiyordu. Sınırlandırma sayesinde istediğimiz işlem, sadece belirlediğimiz alanda yapılır. Arka plan belirlendikten sonra “Gaus yumuşatıcı” filtresi devreye girer; bu filtre bütün iyi yazılımlarda vardır. Böylece ağacın arkasındaki ev sırasının flulaştırılması, gerçekleşir.
EXIF VERİLERİ KAYIP OLURSA NE YAPABİLİRİZ? Dijital fotoğraf makinesi ile, evinizdeki sinemayı zenginleştirebilirsiniz. Makineyi televizyona bağlayıp fotoğraflarınızı, büyük ekranda, her zaman ve her yerde izleyebilirsiniz. Çünkü televizyon her yerde mevcut ve makinemiz, uygun çıkışa sahip. Bir ihtimâl, fotoğraflarımızı bilgisayara aktarıp, düzeltip, tekrar hafıza kartımıza kayıt etmiş olabiliriz. Netice: ekran karanlık kalır, çünkü makine resimleri okumamak için elinden geleni yapmaktadır. Bunun nedeni, klasör isminin değiştirilmiş olmasıdır. Fotoğraf makinesinin kendine özgün kuralları vardır ve kendi adlandırmasını kullanmak ister. Diğer bir neden ise resim-dosyalarının isimlerinin değiştirilmiş olmasıdır. Bu konuda da birçok makine, özgün adlandırmasını kullanmak ister. Genelde, sadece sayılandırmayı değiştirmek mümkündür. Bu işlem sırasında EXIF verileri de, silinir. Bu bilgiler genelde JPEG dosyalarına iliştirilmiş olup, kullanılmış olan diyafram değeri, çekim günü v.s. gibi bilgiler verirler. Bunlar eksik olduğunda makine, greve gidebilir. Örneğin Adobe Photoshop 6.0 verilere dokunmaz ancak bu veriler, değiştirilmiş resim'e aktarılmaz. Yani, hem makinede üretilmiş olan minyatür (küçük, ön izlenim resimi), hem de EXIF-verileri el değmemiş hâlde dururlar. Tabii ki, değiştirilmiş olan resmin bu değerlere uyması mümkün değildir. Bu olay, makinenin aklını karıştırır. Bu sorun, televizyona bağlanmadan önce makinenin ekranında ortaya çıkar. Kızılacak bir durum; oysa işlenmiş resimleri de her yerde gösterebilmek, çok güzel olurdu. Bu sorun için de, çözüm araçları vardır. Ücretsiz “Photo studio” yazılımında, kısıtlı işlem (çevirmek, döndürmek gibi) olanakları ile beraber EXIF-verilerini yeniden yazdırma özelliği vardır. Bu şekilde makineye, retuşlanmış bir resim, işlenmemiş orjinal resim diye yutturulur. Gerçekten bu şekilde netice alınıyor ve birçok inatçı makine, uyumlu tavırlar alıyorlar. Photo studio” yazılımını, Internet vasıtası ile ücretsiz olarak http://www.stuffware.co.uk/ adresinden yükleyebilirsiniz. EXIF-bilgilerini silip, yedekleyip, tekrar açmak isterseniz http://www.friedmannschmidt.com/softwre/exifer/ sitesindeki “Exifer” yazılımını kullanabilirsiniz.
DİJİTAL ÇİFT POZLANDIRMA Çift pozlandırmanın çok iyi hesaplanması gerekir. Bunun temeli, uygun resim malzemesidir. Birçok modern fotoğraf makinesi, fotoğrafları çift pozlandırma özelliğine sahiptir. Ancak hiçbirimiz, fotoğraf çekerken çift pozlandırmayı düşünmüyoruz. Bunun için, beceri ile düzenlenmiş ve çift pozlama tekniğine uygun çekimler gerekir ki, hayranlık uyandıracak etkinlikler oluşabilsin. Dijital karanlık oda bu soruna da bir çözüm sunabiliyor. Dijital bir fotoğraf makinesi kullanıcısının yapacağı işlem çok kolaydır; ilk kareyi Adobe Photoshop gibi bir resim işlem yazılımı ile açıp, çalışmaya başlayabilir. Geleneksel fotoğrafçının malzemesini taraması veya bir taşıyıcıya yüklemesi gerekir.
İki çekimden, tek fotoğraf oluşur. Önce karşımıza şu soru çıkar: iki konu nasıl aynı resim dosyasına girer? Bunun çözümü “düzey” kelimesinde saklıdır. Resim işlem yazılımlarının çoğu, birkaç düzey oluşturma işlevine sahiptir; bu düzeyler üst üste konulan kağıtlar gibidir. İki fotoğrafı açıp, birincisinde yeni bir düzey yapılandırınız. İkinci fotoğrafı bu düzeye çekiniz. Şimdi düzeyler arasında geçiş yapabilir, yerlerini değiştirebilirsiniz. Artık, “dijital çift pozlandırma” için şartlar hazırdır.
Düzey göstergesinde, saydamlık derecesini ayarlayabilirsiniz. Henüz, çift pozlamadan söz edemeyiz çünkü şu ana kadar sadece üstte olan düzeyi görebiliyoruz. Düzeyleri, üst üste koyulmuş kağıtlardan farklı olarak, saydamlaştırmamız mümkündür. Bu şekilde altta olan düzeyin, üst katta görünmesini sağlayabiliriz. Yani, normal fotoğraf makineleri ile de yapabileceğimiz çift pozlandırma etkinliğini, tek vey her iki düzeyde saydamlık derecesi ile oynayarak, elde edebiliriz. İkinci düzeyin saydamlığına bağlı olarak, yeni ve ilginç resimler oluşur. Bazı yazılımlarda, düzeylerin piksellerinin hangi yöntem ile karıştırılacağını belirleyebilirsiniz. Bu şekilde, sınırsız sayıda tasarım imkânlarına sahip olursunuz
DOLDURULABİLİR PİL - DUYARLI BİR GÜÇ KAYNAĞI En çok ihtiyaç duyulduğu anlarda doldurulabilir piller, yeni doldurulmuş olsalar bile, biterler. Çünkü dijital makinemizin yaşam vericisi, hassas bir bakım ve ilgi ister. Bazı bakım önerileri ile, pillerinizin ömrü uzayacaktır. İçerdikleri maddelere göre pillerin yaşam süreleri, doldurulma hızı ve gerilim yüksekliği gibi farklı özellikleri, bulunur. Ucuz fiyatlı ve hızlı doldurulabilen Nikel-Katmiyum piller 1,2 Volt gerilime sahiplerdir. Durdukları yerde, kendi kendilerine boşalmazlar yani kullanılmadıklarında ve serince bir ortamda kimyasal maddeler, tembellik yaparlar. Diğer pil çeşitlerinden farklı olarak, tamamına yakın boşaltılmayı veya fazla doldurulmayı, zarar görmeden kaldırabilirler. Ancak makinede kullanılan bütün piller, aynı doluluk oranına sahip olsalar, iyi olur. Çok fazla enerji farklılığı olduğunda ters kutuplanmalar oluşabilir ve bunların tepkisi olarak, pillerin ömürleri kısalır. Buna ek olarak Nikel-Katmiyum pillerde, “bellek-etkinliği” başgösterir; yani kısa süre kullanılan bir pil, şarj cihazına takıldığında, kimyasal maddelerimiz rahatlar ve esas kapasitelerini unuturlar. Bunun neticesi olarak, sürekli doldurulmak isterler. Yani bu tür pilleri, doldurmadan önce tamamen boşaltmak gerekir. Nikel-metalhidrit (NiMH) akümülatörleri, birçok kez doldurup/boşaltmak mümkündür. Ancak doldurma cihazında unutulurlarsa, çok çabuk bozulabilirler. Buna karşılık “bellek-etkinliği” olayına karşı, daha dayanıklı olurlar. Hafif oldukları hâlde, enerji sıklığı daha fazladır. İyi bakım yapıldığı takdirde, ucuz ve yüksek performanslı bir seçenek olarak, tavsiye edilir.
Lityum-iyon akümülatör. En yeni şekli olan Lityum-polimer, yassı ve köşeli olarak karşımıza çıkıyor. Taşınabilir enerji kaynakları arasında, şu anda en iyi olan: Lityum-iyon akümülatördür. Bunların bir tanesi 3,6 Volt gerilim verir. Böylece yanınızda birkaç adet pil taşımanız ve bunların doluluk derecelerini aklınızda tutmanız, gerekmez. Çok büyük bir avantaj ise, pilleri istediğiniz zaman ve istediğiniz kadar doldurabilirsiniz; “bellek-etkinliği” tanımazlar. Ancak aşırı sıcaklık veya soğukluk bu piller için sorun olur. En iyisi +5 ile +30 derece arası sıcaklıklarda kullanmak.
DOĞRU IŞIK DUYARLILIĞI Dijital makinenin ışık duyarlılığı,Seçenek listesi üzerinden ayarlanır. Bir mağara içinde bulunan, siyah panter ailesininin fotoğrafını çekebilmek için diyafram ve enstantanenin sınırlarını zorlamak gerekir. Diyafram, mümkün olduğu kadar çok ışık girebilmesi için azami açıklığa getirilir. Obdüratör ise, mümkün olduğu kadar uzun süre açık durması gerekir. Bu çekim şartlarında titrememek gerekir veya bir sehpa kullanılır. Ancak destek olmasa bile, henüz bütün kozlarımızı oynamadık. Fotoğrafın oluşması için önemli bir faktör daha vardır: Işık duyarlılığı. Ölçüm birimi olarak ISO kullanılır. Sıkça kullanılan bir standart ise ISO 100’dür; ancak bu, bizim örneğimizde yetersiz kalır. Seçenek listesini kullanarak, dijital makinemizin ışık duyarlılığını ISO 400 değerine yükseltip, pozlandırma alanımızı arttırabiliriz. Şimdi karşımıza çıkan soru şudur: Diyafram açıklığını mı küçültmeli yoksa enstantaneyi mi hızlandırmalı? Böylece sallanma tehlikesini azaltabiliriz. Bu yöntem ile, alaca karanlıkta önümüzden geçen kişiyi gölge olarak değil, gördüğümüz gibi pozlandırabiliriz. Bazı makinelerde ışık duyarlılığını arttırmak, büyük grenli görüntü parazitlenmesine yol açar. Tabiiki Süper CCD’li FinePix makineler hariç! Bu makinelerin kullandığı “Piksel veri birleşimi” teknolojisi, CCD’nin birbirine bağlı ve ışığa duyarlı 4 ünitesinin algıladığı bilgileri bir noktada (piksel) toplar. Böylece bir resim noktası, dört ayrı pikselden aydınlık bilgileri toplar. Bu yöntem ile 1600 ISO’ya kadar yükselebilen değerlere ulaşılmakta ve parazit filtreleme sistemi ile beraber hoş olmayan renkli noktaların süzülmesine katkıda bulunmakta.
Diğer ayarların aynı olmaları şartı ile, ISO değerleri farklı etkiler yaparlar. Film duyarlılığından söz edildiğinde, her zaman ISO, ASA ve DIN birimleri kastedilir. Bu, bazen karmaşıklığa yol açabilir. ISO, “uluslararası standartlar enstitüsü”nün kısaltılmış hâlidir. Bu kurum, dünyada üretilen bütün filmlerin, aynı adlandırmaya tâbi tutulmalarını sağlar. Türkiyede de bu standart kullanılmaktadır. ASA “ABD standartlar kurumu”, DIN “Alman sanayi standartları” kurumlarının kısaltılmış şekilleridir.
FUJIFILM'DE BEYAZ DENGELEMESİ Mükemmel beyaz dengelemesi sayesinde, doğal renkler Güneş ışığı veya bir sokak lâmbasının altında gözümüz, bir dosya kağıdını beyaz olarak görür. Ancak bu algılamayı, beynimiz bize yansıtır. Gerçekte beyaz – durumuna göre – kahverengimsi olup, renklerin iyice kaymış hâlidir. Bir fotoğraf bunu ispat edebilir; makine aldatılmaz ve algıladığı ışığı, görüntüler. Böylece bir gelinlik, düğün salonunda turuncu veya neon ışık altında mavi olarak, görünebilir. Bunun nedeni suni ışığın, gün ışığı ile karşılaştırıldığında, renk yelpazesinin farklı bir alanını içermesidir. Örneğin neon, çok az kırmızı veya sarı bölümleri içerir; daha çok mavi/yeşil alanında bulunur Fotoğrafçılık, bu sorun ile yakl. 130 yıldır savaşmakta. Eskiden bir filim sadece, ışığın mavi bölümlerini kavrıyordu ve renkli fotoğrafçılık, henüz, bahis konusu değildi. Spektral duyarlılık (renk ayırımı) keşif edildiğinde, ışığın bütün yelpazesini kullanmak mümkün oldu; ancak, bu sefer ışık tasarım sorunları başladı. Örneğin, S20 Pro gibi modern fotoğraf makinelerinde bu tür sorunlar, mazide kalmıştır.
Dijital öncesi çağlarda renk düzenlemesi, filimin kimyasal katmanları üzerinden veya filtreler sayesinde yapılırdı. Filtreler, dijital makine kullanıcıları için de ilginçtir; bunlardan son bölümde bahis edeceğiz. Şimdiki zamanda, FinePix makinenizdeki “Beyaz ayarı-white balance” sayesinde, bu ayar kolayca yapılır. Suni ışık 1, 2 veya 3 veya diğer ayarların doğru olduğunu anlamak için, ekrana bakmak yeterlidir. FinePix S2 Pro veya FinePix S602 Zoom gibi makinelerde manüel beyaz dengelemesi zarif ve kesin bir şekilde işler ve bu işlev FinePix F700 gibi yeni modelleri de, zenginleştirir. Bunun için çekim ortamında bir dosya kağıdını çekmek, yani makineyi, bunun beyaz olduğuna koşullandırmak, yeterlidir. Diğer bütün renkler, belirlediğimiz bu standarta uyarlar yani doğal renklendirme oluşur. Bu yöntem ile, önceden yapılan bütün ayarlara nazaran, daha iyi neticeler alınır. Seçenek listesindeki - önceden belirlenmiş - en iyi ayar bile, belirli ışık ortamlarında yanlış neticeler verebilir. Işığın yapısı hakkında bir ölçek olması için, “Renk ısısı” kavramı kullanılır. Gerçekten burada sıcak ve soğuk, baş roller oynarlar. Her zaman olduğu gibi bilimin, renk algılama gibi kişisel bir değeri ölçebilmesi için, sabit değerlere gereksinimi vardır Bunun için platinden oluşan bir küre seçilmiştir; çünkü platin – düşünsel olarak – düşen bütün ışığı yutup, ısı’ya çevirir. Başlangıçta küremiz buz gibidir, yani 0 derece Kelvin; hiç bir molekül kıpırdamaz. Küremiz, gittikçe artan ısıya tâbi tutulur ve ışık yansıtmaya başlar. Önce koyu kırmızı, sonra turuncu, sonra beyaz ve en son açık mavi olarak parlar. Bu basamakta 30000 derece Kelvin’e ulaşıyoruz ve küremiz yazın ortasındaki gök yüzü gibi mavi olarak parlıyor. Böylece, ısı miktarına göre değişen, kesin bir cetvel elde etmiş bulunuyoruz ve bu cetvel ile bütün renk ısısı değerlerini okuyabiliriz.; örneğin bir ampûl, bir kış sabahı veya mum ışığı ile aydınlatılmış bir salon.
Renk yelpazesini, nokta duyarlılık ile ötelemek. Bir FinePix ile nasıl beyaz dengelemesi yapılacağını daha önce anlatmıştık. Ancak çekimden sonra da, kendi renginizde kavrulmanız mümkün. Zira, fotoğrafçının istediği ışık ortamı her zaman bulunmuyor. Çekimlere son bir cilâ vermek için, dijital bir karanlık odadan geçirmek gerekir. Dijital işlemlerde de, makinede yapılanın aynısı uygulanır; yani bir resim işlem yazılımında da, bir “beyaz nokta” sabitlenir ve diğer renkler buna göre yönlenir. FinePix S2’deki ham düzenlemeleri (RAW-format) kullandığınızda resimleri, zâten bilgi işlem yazılımında işlemeniz gerekir. Fotoğraf makinesinden gelen veriler bâkir ve değişmeden bilgisayara geldikleri için, renk ısısı CCD’nin algıladığı gibi aktarılmıştır. Normal, JPEG veya TIFF düzenlemelerinde çekilen fotoğrafları “The Gimp” veya “Photoshop” gibi resim işlem yazılımlarına yükleyip, seçenek listesindeki “Renk değeri düzeltimi” işlevinde “beyaz nokta” belirleyiniz. Daha doğrusu, seçenek olarak beyaz, gri veya siyah nokta belirleyebilirsiniz. Bunun için, üstünde şırınga sembolü olan üç adet tuş vardır. Örneğin: birinci tuş ile damadın ceketi üstüne tıklayıp, siyahı belirleyebilirsiniz. Eğer bir renk alanının, % 50 gri renkten oluştuğunu bilirseniz, orta tuş ile tıklayıp, bir renk kayması oluşturabilirsiniz. Sağ tuş ise renklere, beyaz gelinliğe orantılı olarak kümeleşmelerini belirtir.
Geleneksel yöntemler ile ışık süzmek FinePix S602 veya FinePix S304 gibi makinelerin önüne filtre takmak, çağdışı bir işlem gibi gelebilir. Ancak bu işlem, makinenin beyaz dengelemesini, mükemmel dengelenmiş bir gece çekimi veya romantik renklendirilmiş bir mum ışığı havası elde etmek için gerekli olan, küçük basamakları oluşturmaya yarar. Renkli camlar kaba görünebilir, ancak bunlar renk yelpazesini çok genişletirler. Genel olarak bakıldığında, sayısız renklendirme- lerin arasından, makine ayarlarını hafifçe düzeltenleri seçmek, yeterli olur. Örneğin: bir Skylight-filtrenin verdiği hafif mavimsi bir gölgeleme, makinede bulunan “güneşli” ayarını biraz daha fazla maviye doğru iter. Bir filtrenin renklendirmesi, öncelikle kendi renginin süzgeçten geçmesini sağlar. Yani fotoğrafımızda oluşan, kahverengimsi bir renk fazlalığını dengelemek için, mavimsi bir filtre kullanmak gerekir veya fazla soğuk neon ışığını, sarımsı bir filtre ile yumuşatabiliriz.
YAZILIM ARACILIĞI İLE SİYAH / BEYAZ RESİMLER
Geleneksel fotoğraf makinesi kullananlar, siyah/beyaz veya renkli film kullanacaklarına önceden karar vermeleri gerekir. Bu konuda dijital fotoğrafçıların işi çok kolaydır. Bazı dijital fotoğraf makinelerinde özel bir siyah/beyaz çekim işlevi vardır. Bu işlevde resimler, gri yelpazede çekilir. Ancak renk bilgilerini, dijital karanlık odada kaldırmak, bize hem daha kolay hem de daha akıllıca geliyor. Bilinçli olarak ve estetik açıdan güzel göründüğünde, siyah/beyaza karar vermek daha doğru olsa gerek. Özellikle, bir çok yazılımın sunduğu tasarım imkânlarını geleneksel fotoğrafçıların, rûyalarında bile zor görebildiği bir ortamda. Fotoğrafın en kolay çevirimi, RGB-fotoğrafı gri yelpaze düzenlemesine dönüştürmektir. Bu yöntem, siyah/beyaz resimlere ulaşmak için en hızlı yöntem olmasına rağmen, müdahele imkânlarımız yoktur. Adobe Photoshop gibi yazılımların sunduğu bir işlev, çok daha kullanışlıdır. Buradaki “renk kanal karıştırıcı” işlevinde ayar kutusu vasıtası ile, gri yelpaze düzenlemesindeki fotoğraf için gerekli olan, kırmızı, yeşil ve mavi renk kanallarının aydınlık orantılarını belirleyebilirsiniz. Böylece çok yumuşak çeviriler elde edebilir veya sert kontrastlı resimler üretebilirsiniz. Fazla zahmete girmek istemeyenler, internet’ten ücretsiz olarak indirilebilen “BWorks” yazılımı ile bir çok etkinlik yaratabilirler Siyah/beyaza dönüşüm, mecburi olarak gri renklere boğulmak anlamına gelmez. Photoshop ve Bworks yazılımlarını kullanarak, fotoğrafınıza renklendirilmiş bir siyah/beyaz havası verip, yıllanmış fotoğraflara özgün olan sepya (bakırımsı) görüntüye büründürebilirsiniz. Yukardaki resimler bu imkânların bazılarını gösteriyor.
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Renkli, esas fotoğraf. Adobe Photoshop vasıtası ile basit bir gri yelpaze dönüşümünden sonra. “Renk kanal karıştırıcı” ile yumuşatılmış renk basamakları. “Renk doyumu” aracı ile fotoğraf, monokrom (tek renk) renklere dönüştürülür. BWorks yazılımı sepya etkinlik yapar, veya... kontrast zenginliği olan bir siyah/beyaz çizime dönüştürür.
SÜRPRİZ ETKİNLİKLER Sıradan konuları, ilginç hâle getirmenin bir çok yöntemi vardır. Çekim açısı (perspektif) veya bilinçli pozlandırmanın yanısıra filtre ve ek merceklerin kullanımı da yaygındır. Görüneni değiştirmek için en özgün temsilciler geniş-açı, balık-gözü veya makro ek objektifleridir. Bunların haricinde, örn. UV ışığı engelleyen, belirli renkleri azaltan veya renk akışları işleyebilen filtreler kullanılır. Bu imkânları sıkça kullanan ilerlemiş fotoğrafçılar için bu tür, kıymetli ekipman yatırımları tavsiye edilir çünkü bu fotoğrafların kalitesinin yüksek olması arzu edilir. Çoğunlukla “normal” fotoğraflar çeken veya masraftan kaçınmak isteyen bir kullanıcı, bu tür ekipmanlar olmadan da, basit işlemler ile “profesyonel düzeyde” etkinlikler yaratabilir. Belirli etkinliklerle, sadece, konuların havasını belirginleştirmekle kalmayıp, izleyicide bazı duygu ve düşüncelerin uyanmasını sağlayabilirsiniz. Çoğu zaman bir fotoğrafa bakılır, hangi konunun görüntülendiği algılanır ve bir kenara atılır; çünkü söz konusu olan, çabuk unutulan “normal” bir fotoğraftır.
Yumuşatılmış fotoğraflar Kış manzaralarını, güzel portreleri veya bir bahçeyi yumuşak bir ışığa batırıp, hafif bulandırırsanız yani keskinliği azaltırsanız geleneksel “rûya etkisi” yaratmış olursunuz. Bu, en sık kullanılan fotoğraf tasarımlarının başında gelir ve meraklı amatörler için bir çok olanaklar içerir: Objektifin önünü ince örgülü bir çorap ile kapladığınızda, çektiğiniz resim yumuşar ve keskinliği azalır. Ayrıca, çorabın rengine göre, bir renklendirme oluşur. Yukardaki yaprak fotoğrafında, temiz ve şeffaf bir plastik parçası kullanıldı; tabiiki görsel parazitlerin oluşmaması için plastiğin yeteri kadar ince olmasına dikkat edildi.
Plastik parça, hafif (üfleyerek) buharlandıktan sonra objektifin önüne tutuldu; bu sayede konu, biraz, sisin içinde kaldı. Bu tür etkinlikleri ek plastik veya cam parçaya (filtreye) sürülen vazelin, çok hafif püskürtülmüş su veya başka bulanık malzemeler ile de yapabilirsiniz. Üstelik bu etkinliği kısmi olarak da yapabilirsiniz; yani “ev yapımı” süzgeçler, gerçek filtrelerden daha kullanışlı olabiliyor.
Parlayan Işıklar İkinci resim örneğimizde “yıldız etkinliği” hedeflendi; yani parlayan nesneler, yıldız şeklinde bir hâle oluşturur. Yukardaki noel ağacını çekmek için keskin bir bıçakla, yatay ve dikey, ince çiziklerin kazındığı bir cam kullanıldı. Işık, çiziklerde kırılarak belirli yönlere dağıtılır ve ek olarak, renk yelpazesinin bütün renklerine de bölünür. Bu deney, çeşitli şekillerde devam edebilir; daire şekilleri, çarpraz çizgiler veya kendi tasarımlarınız. Burada önemli olan fotoğrafın geniş bir kontrast içermesidir; en iyisi karanlık bir fon önünde parlayan konu. Kontrast ne kadar belirsiz olursa amaçlanan ışık etkinliği o kadar zayıf kalır. Bu tür etkinlikler daha çok gece veya karanlık mekân çekimleri için uygundur.
Çerçeve işlevinde şablonlar Anlattığımız etkinler içinde yukardaki fotoğrafta görünen etkinlik, en kolay olanıdır. Fotoğrafçının bir parça koyu renk, ışık süzmeyen örneğe – en iyisi siyah karton – gereksinimi vardır. Karton istenilen şekilde kesilip, çekim esnasında objektifin önüne tutulur. Örnek fotoğrafımızda keskin olmayan kenarlar oluşmuş, yani bir dürbünün içinden alınmış bir görüntü süsü, başarı ile verilmiş. Bu yöntem ile, 100 sene önce de sevilen çerçeve şekilleri, güncel olabilir; oval çerçeveli portreler veya dikdörtgen şeklinde, izleyiciyi yönlendiren çerçeveler ilginçliğini korumaktadır. Biraz deneyim kazanmak bu işlemler için faydalıdır, çünkü sonradan fotoğrafta görünecek çerçevenin keskinliğine göre, kesim yapılması gerekir. Çerçeve, objektiften ne kadar uzak olursa o kadar netleşir ve tam tersine. Ne kadar yakın ve flu olursa, o kadar küçük olması gerekir aksi hâlde fotoğrafımızda görünmesi, zorlaşır. Meraklı resim işlemciler bu etkinlikleri bilgisayar ortamında taklit edebilirler. Ancak, el emeği ile başarılı bir şekilde etkilendirilmiş bir fotoğrafın, azımsanmayacak derecede fotoğrafçılık sanatı ile yakınlığı vardır; dijital işlemler hakkında bu tespit, zordur. Aşırı zahmetli tasarımlar veya ayırımlar olmadığı sürece, el ile yapılan etkinlikler çok daha zevklidir. Hayâl gücünüze sınır koyulmaz ancak bir şeye çok dikkat etmeniz gerekir: FinePix makinenize! Objektif üzerinde bulunan çizikler veya vazelin izleri, her fotoğrafta hoş görünmeyebilir!!! Tavsiye: Ek mercek olarak, CD kaplarının şeffaf tarafları çok uygundur. Bunlar, rahatsız edici görsel parazitler yapmayacak kadar ince olup kolaylıkla çizilmeleri mümkündür. Yani “parlayan ışık” etkinliği rahatlıkla yapılabilir.
AKILLICA IŞIKLANDIRMAK Fotoğrafçı ışıksız kaldığında kendini, susuz kalmış balık gibi hisseder; güneş kayıp olduğunda flaş, bu boşluğu doldurmak zorundadır. Ancak flaş, sadece bir ilkyardım ışığı değildir. FinePix makinelerin dahili flaşları, kırmızı-göz etkinliğinde veya gölgelenen bir yüzü aydınlatmada güzel çözümler sunarlar. Ancak makineye bağlanan bir ek flaş, bilinçli ışık kullanımını mümkün kılarak fotoğraf tasarımını özgürleştirir. ● Işık yönetimi artık, makineden çıkan düz ışığa bağımlı değildir. ● Flaş menzili katlanarak, artar. Bazı makinelerde dahili flaş ile beraber kullanılabilir. ● Portre çekimlerinde, dolaylı ışık ile ve gölgesiz pozlandırma yapılabilir. ● Bir ön flaş, kırmızı gözleri azaltır. Ek flaş ile bu olgu tamamen ortadan kalkar. Flaş – objektif arasındaki mesafe arttığı için, göz tabakasında bulunan damarlar ışığı direk olarak yansıtmazlar.
● Örneğin, kırmızımsı ampûller bulunan bir ortamda patlatılan flaş, genel ışığı maviye doğru kaydırır (flaş, gün ortası ışığının, ısı derecesine sahiptir). Böylece netice, daha hesaplanır Hâle gelir. FinePix makinelerde, ek flaşın doğru kullanımını aşağıda anlatacağız:
Her tarafından ışık fışkıran bir kaynak Ek flaşı, değişik şekillerde makineye bağlayabilirsiniz. En kolay yöntem flaşı, flaş ayağına takmaktır (örn.: FinePix S7000 veya FinePix S20 PRO). Çekim seçenekleri listesinde “External Flash – On (harici flaş – açık)” açtığınızda sadece ek flaş devreye girer, dahili flaş kapalıdır. Ek flaşları, bağımlı (slave) flaş yöntemi ile, bütün FinePix makinelerde kullanmak mümkündür. Bu yöntemde flaş fiziksel temas ile değil, dahili flaş tarafından patlatılır. Makine gövdesindeki flaş patladığı anda, ışığa duyarlı bir hücre (fotosel) ile donanmış olan ek flaş, devreye girmesi için ötelenir. Böylece ek flaşı istediğimiz yerde ve pozisyonda, makine gövdesine bağımlı olmadan kullanabiliriz. Birisinin eline tutuşturabilir, kulisin aydınlanması için bir sehpanın üstüne koyabilir veya tavana bile asabiliriz. Diğer bir seçenek olarak, bir flaş kızağı kullanabiliriz. Uzun kızak sayesinde fotoğrafçı, aydınlatma çapını arttırır ve çekim sahnesinin ışıklandırılması hakkında yaratıcılığını konuşturabilir. Burada da flaş, normalde, ışığa duyarlı hücre vasıtası ile patlatılır. Bu tür kullanımda (kırmızı göz önleyici) ön-flaşın devreye alınmaması gerekir, çünkü ön flaş patladığında, ek flaş da patlar ve esas çekim için hazır olmaz. FinePix S3 PRO gibi üst-teknoloji cihazları flaşı, bir eşzaman (senkron) kablosu üzerinden veya flaş ayağına bağlanabilen bir ara kablo vasıtası ile de yönetebilirler. Bu sâyede flaşı, bağımsızca yönlendirebiliriz; yani dahili flaş devre dışı bırakılır ve zorunlu öne yönlendirme ortadan kalkar.
Hangi diyafram değeri doğrudur? Otomatik işlev olmadığında, beyin ve el gücü devreye girerler. Rehber sayı vasıtası ile, konunun uzaklığını da hesaba katarak, doğru diyafram değerini hesaplayabiliriz. Bu “rehber sayı” değeri flaşın, ISO 100 duyarlılıkta bir film kullanıldığında, ne kadar ışık verdiğinin başarım göstergesidir. Yani rehber sayı ne kadar yüksek olursa, flaş menzili o kadar artar. Diyafram değeri = Rehber sayısı : Mesafe Konu ne kadar uzakta olursa, diyaframın o kadar açık olması gerekir. Örn.: Rehber sayısı 34 olan bir flaşımız var ve konumuz 10m ilerde. Doğru diyafram değerimizin 3,4 olması gerekir. Ancak flaşların çoğunun arkasında hazırlanmış diyafram cetvelleri vardır ve bizi sürekli hesap yapmaktan kurtarırlar.
Eşzaman (senkron) ile doğru zamanlama Başarılı flaş kullanımının sihirli kelimesi “eşzaman”dır. Bu süre içinde, flaş patladığında perdenin tamamen açılması gereklidir. Bunun mümkün olduğu en kısa süreyi, eşzaman (senkron) olarak adlandırıyoruz. Geleneksel işleyen akrabalarının aksine dijital makineler, çok hızlı enstantaneleri de eşzaman olarak kullanabilirler. Bu konuda sorunlar olması, obdüratörlerin yapısı ile ilişkilidir. Normal bir SLR makineden söz edersek bunların perde obdüratörleri vardır; örneğin FinePix S1 ve S2 PRO. Bu obdüratör türü iki perdeye sahiptir. Deklanşöre basıldığında ilk perde açılır ve ışık girer, süre (enstantane) dolduğunda ikinci perde kapanır ve ışığın geçmesini engeller. Flaşın ışık vermesi, perdenin açık olduğu süre tamamlanmadan, biterse (eşzaman uyumsuzluğu) fotoğrafta dengesiz pozlandırmadan kaynaklanan şeritler oluşur. Enstantane (perdenin açıklık süresi) için bir alt sınır vardır. Normal bir makinede CCD, belirli bir süre sonra kapatılır; yani en kötü durumda flaş ışığı geç kalmış olur.
Geniş mekânlarda flaş kullanımı Bazen, bütün konular objektife aynı mesafede olmazlar; bu durumda yukarda belirttiğimiz hesaplama öntemi doğru netice vermez. Düğün fotoğrafı için pozlandırmayı önde duran geline göre mi, ortada bulunan kayınvalideye göre mi yoksa masanın diğer ucunda oturan misafirlere göre mi ayarlamak gerekir? Çözüm: Eşzaman uzatılarak, mevcut ışığı da kullanmak gerekir. Ön plan flaş ile aydınlatılırken arka planda var olan gün ışığı veya suni ışığın aydınlığı da, çekime dahil edilir. Normal hesaplanan enstantane süresinde bu ışık kaynakları ciddiye alınmaz, uzatılmış bir enstantane süresinde ise, hiç değilse kısmi olarak dahil edilir. Birbiri ile dengelememiz gereken iki faktör var: Özgün diyafram ve enstantane değerleri ile gün ışığı ve flaş ışığı. Fotoğrafımızı flaşsız çekseydik, büyük bir diyafram açıklığına ve uzun bir enstantaneye ihtiyacımız olurdu; çünkü ortamdaki doğal ışığı yansıtmak isterdik. Gerçekçi değerler olarak 2,8 diyafram ve ½ saniye enstantane kullanırdık; ancak fotoğrafımız kesinlikle sallanmış olurdu. Doğru ayarlanmış bir otomatik flaş ile 5,6 diyafram ve 1/250 saniye enstantane değerlerinde çekim yapabiliriz; ancak mevcut ışık kaynaklarından hiçbir şekilde faydalanmamış olurduk. Yapacağımız işlem şöyle: yukarda söz ettiğimiz enstantaneyi kullanıp filme, artık-ışığı yakalayabilmesi için, daha fazla zaman tanımak gerekir. Yani 5,6 diyafram ve 1/15 enstantane, gerçekçi değerler olabilir. Üstünde flaş patlayan gelin aydınlık ve keskin olur ve en uzakta oturan misafirler ise, o kadar karanlık görünmezler yani genel olarak aşırı ışık farkları, yumuşatılmış olur.
DAHA İYİ PORTRELER İÇİN 6 İPUCU İyi portreler; pahalı ışıklandırma donanımlarına, kullanışsız objektiflere ya da karmaşık pozlandırma tekniklerine gerek duymaz. Gerçekten ihtiyacınız olan, orta boy bir tele veya zoom objektif ve de birkaç yol gösterici... 1.Uygun Objektifi Seçin Portre çekimi için en uygun objektif hangisidir? Zoom veya tek odak uzaklıklı orta boy bir tele objektif. 35 mm objektiflerin odak uzaklığı 85 mm ve 135 mm arasıdır. Daha geniş odak uzaklıkları (50 mm ve aşağısı), yüz hatlarını abartılı gösterebilirler. Sonuç? Burun olduğundan daha büyük görünür. Daha uzun objektiflerle, 85 mm’den 135 mm’ye (genelde portre objektifi olarak tercih edilir.) perspektif sıkıştırılmıştır, böylece bütün yüz hatları doğru orantılı gözükür. Daha uzun odak uzaklıkları (200 mm ve üstü) yüzü yassılaştırır.Orta boy tele objektifler : Başarı! Geniş açı objektifle çekilmiş portreler,35 mm gibi,dar alanı genişletirler(üst), ve bazı yüz hatlarını olduğundan daha uzun gösterirler. Odak uzaklığı daha uzun olan, orta boy tele objektifler (105 mm, sağ) perspektifi (ve yüzü) sıkılaştırır, ve daha doğal görünmelerini sağlar. 2. Yaklaşın Portre fotografçılarını yıldıran diğer bir engel ise yeterince yaklaşmamalarıdır. Eğer fotografladığınız kişi çerçevenizde, yüzü ve ifadeleri anlaşılmayacak kadar küçük kalıyorsa problem vardır. Çözüm? Objeye yaklaşın. Yürüyerek yaklaşabilirsiniz ya da mesafe varsa uzun odaklı objektif kullanabilirsiniz. Yakınlık güzeldir. Ünlü savaş fotografçısı Robert Capa’yı özetlersek; fotografınız yeterince iyi değilse, yeterince yakın değilsinizdir. Portreler için de bu kesinlikle doğrudur. 4-5 metre uzaktan çekilmiş bir fotograf (solda) ne portre ne de genel görünümdür. Konuya yaklaşırsanız (sağda), fotografın portre olduğundan şüpheniz kalmaz, hem de başarılı bir portre elde etmiş olursunuz. Sağdaki fotograf bir başka önemli portre hatasına daha örnektir: ortalanmış yüz. Portrelerinizi kişinin kafasını çerçevenin yarsının üstünde kalacak şekilde çekmeye çalışın. 3. Basit kıyafetler seçin Karışık desenli veya renkli giysiler, ilginizi konudan uzaklaştırmaktan başka bir şey yapmaz. Düz desenli ve sade renkli şeyler giyin. Eğer kıyafet seçiminde çaresiz kaldıysanız, giysinin fotograftaki etkisini azaltmaya çalışın. Süslü ve dar kıyafetlerden sakının, ya da ışığı kıyafeti gölgede bırakacak şekilde ayarlayın, böylece kişinin yüzü ön plana çıkacaktır. Karmaşık giysiler dikkatinizi dağıtır. Parlak basit kıyafetler portrenize canlılık katar. Renklere gelince, genellikle basit şeyler tercih edin. Konunuzun doğal rengini tamamlayan giysiler seçin. Eğer mümkünse fotografını çekeceğiniz kişiden kendisine en çok yakışan rengi giymesini isteyin. Genelde herkes kendisine
en çok yakışan rengi bilir. Mavi veya ela gözlüler, gözlerini ön plana çıkaracak kıyafetleri tercih ederlerse daha etkili olur.
4. Açık diyafram kullanın Sakınılacak bir şey varsa o da kapalı diyafram kullanmaktır. f/11 – f/32 aralığı açık havalarda manzara fotografı çekmek için uygun olabilir; fakat portreler için bir problemdir. Kapalı diyaframla çekilen fotograflarda arka fon net ve belirgindir, bu da ön plandaki konuya olan ilgiyi azaltır. Geniş diyaframlar: f/1.8’den f/4’e kadar, arka fonu flulaştırır, etkisini azaltır, böylelikle kişi odağın merkezi olmuş olur. 2 modeliniz varsa ve biri kameraya diğerinden daha uzaksa, o kişi fotografta bulanık çıkabilir. Çözüm olarak fonu netlikten çıkarın ya da modelleriniz kameraya eşit uzaklıkta olsun. Fonu değil konunuzu gösterin! 5. Dikey Kompozisyonlar Deneyin Amatör portre fotografçılarının çok sık yaptığı hatalardan biri de portrelerini yatay çekme yatkınlıklarıdır. Bu, grup portresi çekerken işe yarayabilir ama tek bir bireyle çalışıyorsanız makinenizi dik tutmayı deneyin. Dik çerçeveleme özellikle solo çalışmalarda başarılıdır, çünkü insan kafasının ve gövdesinin de kuzey/güney yönlü duruşuna uygunluk gösterir. Dikey çalışmalar ayrıca çiftleri fotograflarken de kullanılır, özellikle sarılmışlarken. Bu romantik öneri çifti, gruptan çok bir bütün halinde göstereceğinden daha başarılı olur. Yataydan kaçının: İnsan vücudu boyun, bel gibi ince bölgeleriyle daha estetik ve doğal gözükür. Fotografını çektiğiniz tek bir kişiyse,dikey çerçevelemeler size bu bölgeleri daha belirgin kılmanızı sağlar. Fotografınız dengeli, kompozisyonunuz başarılı olur. 6. Sert ışıktan kaçının Portrelerinizi sabote etmenin en kolay yolu,kafanın üstünden gelen direk güneş ışığıdır. Göz çukurlarında, burnun etrafında ve çenenin altında gölgeler yaratacaktır. Profesyonel portreciler ‘yumuşak gölge’yi önerirler, örneğin: güneşli bir günde bir ağacın altında yüzü çevreleyen ışık, gölgeleri doldurur ve uygun bir ışık oluşturur. Eğer öğle vakti bir portre çekiyorsanız , konunuzun sırtını güneşe vererek kendiniz kolaylıkla bir yumuşak gölge yaratabilirsiniz. Teknik olarak ters ışık da denir. Ters ışık makinenizin ölçüm sistemini yanıltabilir. Dik değil yumuşak ışık: Doğrudan güneş almış portreyi düzeltmek için Duncan Ball öğle güneşinin etkisini,yarı şeffaf bir şemsiye kullanarak yumuşatmıştır. Konunuzu arkadan aydınlatmak da keskin, sert ışığın olumsuz etkisini azaltacaktır, ama konunuzun her yerinde ışık olması, makinenizin pozometresini şaşırtacak ve az pozlama yapmasına yol açacaktır. Bundan kaçınmak için yaklaşın ve modelinizin yüzüne uygun değerleri seçin. Ya da makinenizde varsa, direk modelin yüzünü baz almak için spotmetre kullanın. İLGİNÇ FİKİRLER 1) Kameranızı BULB (B) ‘ a ayarlayın, denklaşör kabloyla kilitleyin, yüzünüze flaş tutarak kameranın önünde gezinin. Fotografın heryerinde görüneceksiniz. 2) Eğik bir düzlemde yansımanızı çekin.
KIŞ FOTOGRAFI ÇEKMEK İÇİN 10 İPUCU Kış mevsimi yılın en güzel zamanlarındandır. Kış mevsimi, fotografçının güneşli açık bir havadan kar fırtınasına kadar her türlü hava durumunu filmine ya da hafıza kartına aktarmasını sağlar. İşte bu kış denemeniz için size 10 fikir : 1. RENGİN DOKUNUŞU Kar güzel bir fotograf nesnesidir fakat sadece karı fotograflamak biraz tekdüze ve sönük olabilir. Bu fotograftaki kırmızı araba gibi renkli nesneleri fotograf karesine ekleyerek fotografı bu tekdüzelikten kurtarabilirsiniz. Bu, sıkıcı gri gün görüntüsünü (sadece kar yağarken çekilen bir kare gibi) kışa dönüştürmek için gerekli olan dokunuştur. 2. YILBAŞI IŞIKLARI Renkli yılbaşı ışıkları ile renkli fotograflar yaratılabilir. Yılbaşı ışıklarını çekmek için en ideal zamanın gecenin karanlığı olduğunu düşünebilirsiniz fakat karanlıkta elde edeceğiniz görüntü, siyaha karşı renkli noktalar olacaktır sadece. “Sihirli saatte” -alacakaranlık- çekeceğiniz fotograflarda, renkli noktaların yanı sıra etraftan da bazı detayları fotograflayabileceğiniz için daha ilginç görüntüler elde edebilirsiniz.
3. KIŞIN GÜNDOĞUMU Yazın uzun günleriyle birlikte güneş oldukça erken doğar. Kışın, geç doğan güneş nedeniyle, gündoğumu gibi güzel doğa olaylarını yakalayabilmek için erken kalkmanız gerekmez. Güneşi fotograf karesinin dışında bırakarak güneşin yanındaki gökyüzünün ışığını ölçebilirsiniz veya matrix ölçümlü pozometrenin verdiği değeri kullanarak bu fotografta olduğu gibi parçalı bulutlu bir görüntü elde edebilirsiniz. 4. AYDINLANAN FIRTINA Kış fırtınalı bir mevsimdir fakat bu fırtınaların sonunda şimşek çakar. Fırtınalı bir günde şimşek çaktığı zaman inanılmaz güzellikte bir ışık meydana gelir. Bu ışığı yakalamak için yapmanız gereken fırtınayı beklemektir Yerel hava durumu haberlerini kontrol edip olası fırtınanın ne zaman patlak vereceğini öğrenerek potansiyel renkli yerleri gözlemleyebilirsiniz. 5. “KÖTÜ” HAVADA FOTOGRAF ÇEKİMİ Hava “kötü” olduğunda bir çok fotografçı evinde oturup bu durumdan yakınır. Fakat büyük fırsatlar kaçırmaktadırlar çünkü böyle havalarda harika fotograflar çekilebilir. Siz de kötü havalardan yakınanlardan olmayın. Kalkın, kat kat giyinin, ekipmanınızı hava koşullarından koruyun(büyük plastik sandviç poşeti fotograf makinesini koruyabilir,objektifin etrafını daha çabuk açmak için lastik bant kullanılabilir) ve hava durumuna uygun güzel görüntüler arayın. 6. ÇIPLAK AĞAÇLAR Renkli yapraklar sonbahar fotografçılarının temel nesnelerindendir. Fakat kış aylarındaki yapraksız ağaçları görmezlikten gelmemelisiniz. Yapraksız ağaçlar, geometrik çizgisel görüntülerinden ve yapılarından dolayı fotoğrafçı için mükemmel nesnelerdir. Bu fotografta olduğu gibi geniş açılı bir objektifle ağacın sağ alt tarafından veya tele objektifle uzaktan bir fotograf çekebilirsiniz. Dalların düzeninden enteresan bir bölümü ayırarak fotograflamak da iyi bir fikir olabilir.. Eğer ağacın sağ alt tarafından fotograf çekiyorsanız,diyaframı kısıp alan derinliğini arttırarak görüntüdeki her şeyin net olmasını sağlayabilirsiniz. 7. BUZ SAÇAKLARI Buz saçakları keyifli fotograf nesneleridir. Buz saçaklarına yaklaşarak yalnız bir buz saçağını veya geri çekilerek saçakları çevresiyle birlikte çekebilirsiniz. Etrafında dolaşıp önden ve arkadan aydınlanmış olarak fotograflayın. Close-up çekimler için diyaframı kısarak alan derinliğini arttırın. 8. PENCERE FİLTRELERİ Kış mevsiminde pencerelerde buğu ve yağmur damlaları gibi değişik su dönüşümleri oluşur. Bu tarz görünen su dönüşümleri başlı başına güzel fotograf nesneleridir ve ilginç fotograf filtreleri olabilirler. Su damlacıkları veya donma üzerine netleme yapın böylece pencerenin dışındaki bütün nesneler fon etkisi yaratacaktır. Eğer fotograf makinenizden alan derinliğini ön izleme yapabiliyorsanız değişik diyafram değerleri için etkiyi kontrol edin, eğer yapamıyorsanız; ilk önce en geniş diyafram değeriyle sonra da orta ve en kısık diyafram değerleriyle fotografı çekin. 9. KAR POZLAMASI Yansıyan ışığı ölçen pozometreler (fotoğraf makinesinin içine monte edilmiş olanları) orta tonlara göre ayarlanmışlardır: eğer pozometreye göre pozlama yapıyorsanız ölçtüğünüz nesnenin ışığı orta bir ton olarak belirlenecektir. Kar genellikle orta ton olarak değil beyaz olarak düşünülür, böylece güneşli kar beyaz olarak göründüğünde çekilen kar fotografları genellikle en iyi gözükenlerdir. Matrix ölçüm yapan pozometre içeren bugünün AF 35mm SLR makinelerinde hiçbir düzeltme yapmadan karın ölçülen ışık değerini kullanabilirsiniz. Fakat merkez ağırlıklı ölçüm yapan pozometreye sahip eski makinelerde, ölçülen değerden 1-1,5 stop fazla pozlama yapmak iyi fikir olabilir. AE modunda, bunu fotograf makinesinin pozlama kontrolünü +1’e veya +1,5’a ayarlayarak yapabilirsiniz. Havadan çekilen bu görüntü için, ışıkta hiç bir değişiklik yapılmadı-beyaz karın ışığının aldattığı koyu su yolu kemerine göre ölçüm yapılmıştır. Braketing yapmak ve not almak (makinenizle ilk kez kar fotografı çekiyorsanız karın fotograflarınızda istediğiniz gibi gözükmemesi halinde ışıkta yapmanız gereken değişikliği görmek için) iyi fikir olabilir. 10. KIŞ AKTİVİTELERİ Yılın herhangi bir zamanında, mevsimsel aktiviteleri çekerek güzel fotograflar elde edebilirsiniz. Kayak, kızak, buz pateni ve dağ tırmanışı gibi bazı mevsimsel faaliyetler kış mevsiminde birçok fotograf fırsatı sunar. Hareketi ve katılımcıları fotograflayarak gelecekte tekrar tekrar bu aktivitelerle eğlenebilirsiniz.
ÖZEL TAVSİYELER
KURALLARI YIKIN Fotograf çekerken aklınızda bulunduracağınız kriter "Bütün kuralları biliriz ama istersek bozarız ..." olmalı. Özellikle komposizyonda karşımıza çıkan altın kesim, ufuk hattı vb kriterler çekimlerinizde size yardımcı olabilir ancak bu kriterlere bir din gibi bağlı kalmak durumunda da değilsiniz.
Farklı ve rahat kadrajlar deneyin. Uzmanlar (!) ve arkadaşlarınız beğenmese de denemeye devam , sonuçta bu sizin hobiniz ! Ancak "Ben yaptım, oldu !" kolaycılığına da kaçmayın ! ÇEKECEĞİNİZ FOTOGRAFLARI ÖNCEDEN TASARLAYIN Boynunuzda makine "Ne çıkarsa bahtıma !" diye dolaşılması başarılı fotograf çekmek için yeterli değildir. Böyle bir çalışma tarzında iyi fotografla karşılaşma şansı çok fazla değildir. Bunun yerine belirli konualrda yoğunlaşmak, çekim yapıalcak konu ya da mekan hakkında araştırma yapmak, o konuda daha önce çekilmiş fotografları incelemek, kafanızda belirli görüntülerle, çekmeyi düşündüğünüz fotograflarla çekime çıkmak daha doğru bir yöntemdir. Örneğin, "Bu haftasonu sahil yolunu çekeyim" diye yola çıkmaktansa "Bu haftasonu sahil yolundaki seyyar satıcıları çekeyim. Fotografımda satıcı, sattığı ürün, satın alan olsun. Arka fonda İstanbul görüntüsü olsun, ama net olmasın (ki fotografta baskın olmasın), alan derinliği için tele objektif ve açık diyafram değeri kullanayım..." gibi bir planlama ile çekime çıkmak daha başarılı sonuçlarla dönmenizi sağlayacaktır. 21.00 PROJEKTÖRLE AYDINLATMA Katedraller, kaleler fotograf çekilmek için idealdir. Çekimlerinizi güneş batımından hemen sonra çekin gökyüzünde hala birkaç renk vardır. Binaları aydınlatan ışıklar yapay olduğundan kaynağına göre fotografta renk oyunları yapar. 80 A mavi filtre tungsten ışıkların yol açtığı turuncu renk oyununu engeller. Fakat titrek,sarı,sodyum sokak lambalarını düzeltmek daha zordur. Bu renkleri daha uyumlu kullanmayı deneyin. Warm-Up filtre onları yumuşatır. Tungsten aydınlatmalı binaları çekmenin bir diğer yolu tungsten için yapılmış Fuji 64T 2 yada Kodak ektachrome 64T film kullanmaktır. Bina çok daha doğal çıkar ve gökyüzünde ışık varsa elektirik mavisi görünür. Binalar hareket etmez , o yüzden düşük hızlı 100 ASA film ve tripod kullanın.Böylece daha fazla alan derinliği ve detay katmış oluruz. Eğer ışık azsa ve 1 saniyeden uzun pozlama gerekiyorsa filmin karşılıklılık değerlerini hesaba katın. Film hız kaybı ortaya çıkabilir , normal ölçümden başka 1-2 poz yüksek ölçüm de yapın. Pozlama süresi ne kadar uzunsa, filmin ışık kaybı da o kadar fazladır. Renkler de etkilenir ama bu genelde iyi anlamda olur. 22.00 IŞIK İZLERİ Işık izleri gece hareket eden araçları düşük enstantane değeriyle çekerek oluşturulur.Aydınlatılmış binalar ve köprülerle birleştirilirse çok güzel görüntüler ortaya çıkar. Bu resimleri çekmek için en iyi yer şehir merkezleri ve yoğun otobanlardır. Araçların sarı sinyal lambaları kırmızı ve beyaz farlarına renk katacaktır. Doğru ışık ölçümünü yapmak biraz da tahmin işidir. Kameranız f/2.8’de 1 saniye veriyorsa siz f/4’de 2 saniye, f/8’de 8 saniye, f/11’de 16 saniyeyi de deneyin çünkü süre ne kadar uzun olursa izler de o kadar uzun olur. Eğer makinenizin enstantane öncelikli modunda uzun çekim seçenekleri yoksa, (B) Bulb modunu seçin ve deklanşör kablo kullanın. İzlerin uzunluğu enstantane ve arabanın hızına bağlıdır. Şehir içinde 30 mil hızla giden bir araç 1 saniye pozlamada 13 m iz bırakırken, 10 mille giden bir araç 30 metre iz bırakır. Ne kadar çok araba olursa fotografınnız o kadar hareketli olur! 23.00 Meyhane MÜDAVİMLERİ Meyhaneler birçok farklı hayatın kucaklaştığı bir yerdir ve dinlenen insanları çekmek için idealdir. Bulunduğunuz ortam içinde insanlara yaklaşırken ve çekerken temkinli olmak gerekir. Alkollü olduklarını unutmayın ve siz güvenli yolu seçip arkadaşlarınızı çekin. Ortamda varolan ışığı kullanın, flaş kullanmak çok rahatsız edici olur. Bulunduğunuz ortam tungsten ışıkla aydınlatılıyorsa fotografa ayrı bir hava katar ama siyah-beyaz fotograflarda ortamın ışık kaynağı farketmez. İlk
çekimlerde insanlar kameradan çekindiği için portre tarzı fotograflar oluşacaktır fakat sonra alışmaya başladıkça daha doğal fotograflar oluşur.
EVDEKİ RAHATLIK Kendinize bir fincan çay yapmak için mutfağa gidin. Burada fotografını çekebileceğiniz bir çok konu var? Çaydanlığın üzerindeki yansımalar, camdaki buğu, çatal-kaşık-bıçak ve sofra takımları resimleri ya da içi bulaşık deterjanı dolu bir kase içindeki hava kabarcıkları, baloncuklar. Sadece bir SLR makine ve standart bir 50mm objektif alıp evinizdeki detayları araştırın. Birçok standart objektif 18 inch’e kadar net odaklayabilir ki bu yakın çekimlerde kendinizi eğitmeniz için uygun. Bazı standart zoom objektifler yakın odaklama kapasitesine sahiptir ve fotografçının konuya daha da yaklaşmasına imkan verirler. DÜŞÜNCELERİN ÇİZGİSİ Dış ortamlardaki yakın çekimlerde kompozisyonu güçlendirmek ve etkiyi arttırmak açısından çizgi ve şekiller hayati önem taşır, Mono uzmanı ve Practical Photography iştirakçısı Tony Worobiec, büyüdüğü yer olan North Devon sahilinde detay çekimleri yapmış ve bu projeye "Karadaki Ritim" adını vermiş. Siyah Beyaz, 25 ISO film ve orta format bir makine ile yavaş çekim kullanması Tony'e mümkün olabildiğince detay kaydetme imkanı vermiş. Siyah Beyaz film, renklerin karmaşası olmaksızın doku ve şekle dikkati çekti. Ve Kapalı havada hatta aydınlık havada bile Tony'nin baskıları her bir dokuyu, gözeneği gösterdi. Sert gölgeler rahatsız edici olabilir, bu nedenle gölgeleri dağıtmak ve daha az kontrast yaratmak için bir parça uzun beyaz kumaş alıp üzerinize ve konuya tutun. Bu resimler için çok değişik objektifler kullanılmadı, bu da gösteriyor ki ne kullandığınız değil nasıl kullandığınız önemlidir.
MACRO KOLAYLIĞI Mikroskop kullanarak cam parçası üzerindeki canlıları fotoğraflamaktan, basit bir close-up filtre kullanarak çim parçasına yaklaşmaya kadar birçok seçenek sunan makro fotografçılığı yaşadığımız dünyanın içindeki yeni küçük dünyalardır. Mikroskobun vizörüne fotograf makinemizi bağlayabilmek için özel bir adaptöre ihtiyacımız var. Bu adaptörün fiyatı 55 sterlin civarında. Büyütme tüpleri kullanırken pozlamaya dikkat edilmelidir çünkü objektif ile film arasındaki uzaklığın artması ışık kaybına neden olabilir. Işık kaybının ne kadar olduğunu kontrol edebilmek için makineden ölçüm alın ve çektiğiniz kareden emin olmak için braketing (gruplama) tekniğini kullanın.
GÖLGE GÖSTERİSİ İÇİN KALIN ŞEKİLLER Şekilde örneğini gördüğünüz gibi güneş ışığı gelen bir pencerenin önüne bir parça kâğıt koyup kağıdın üzerine iki nesne yerleştirip ortaya çıkan gölgeyi fotograflayın. Belki basit bir teknik ama çok etkili. Tim Gartside daha ilginç olsun diye içinde su olan mavi bir şişe kullandı ve normal bir A3 kağıt kullanarak çekim yaptı. 81C warm-up filtre ile bunu denemek fotoğrafa daha da renk katacaktır. Ölçüm makineyle yapıldı. Ayrıca Tim en iyi sonuç için bracketing (gruplama) tekniğini öneriyor.
DOĞAL DOKULAR Dokular her yerdedir ve en çok da doğada. Ağaçların gövdeleri, su yüzündeki dalgalar, örümcek ağları hatta deniz kenarındaki çakıl taşlarını düşünün. Bunların hepsi gözümüze farklı gözükecektir. Sabah erken saatlerde yeryüzüne çiy yeni yağmışken genişletme tüpü takılmış standart bir objektifle çekeceğimiz konuya daha da yaklaşılabilir. Bu en kolay yöntem ama genişletme tüpü ışığı düşüreceğinden tripod kullanın. Parlak renkli konuları fotograflayın ve güçlü bir etki yaratmak için çektiğiniz konuyla kontrast bir fon kullanın. Konunuza daha sıcak bir parlaklık eklemek için altın renkli reflektör kullanarak aydınlatmayı deneyin. Reflektörünüzü güneşe doğru tutun ki reflektör güneşi doğrudan konunuza yansıtsın. Ayrıca konunuzun doğal görünmesi için spreyle su püskürtmeyi deneyin.
SOYUT DOKULAR
Doku konusunda kendinizi varolan doğal ya da el yapımı konularla kısıtlamayın. Bir çift ayakkabı ve biraz boyayla kendi evinizde de denemeler yapabilirsiniz. Bu, Tim Gartside'ın eski bir çift botla yapmaya karar verdiği bir şey. Botları çöpe atmaktansa eline fırçasını alıp işe koyulmuş ve değişik renklerdeki boyaları botlara ve fona sıçratarak çift boyutlu bir görüntü yaratmış. Renkli boyalar öyle özgürce dağıtılmış ki derinlik duygusu ve boyutsallık önemini yitirmiş. Bu yöntem iyi bir fikir, yapması da kolay, tabii canlı renkler iyi kullanıldığında.
DENİZE DOĞRU Yaratıcı yakın plan çekimler gerçekleştirmeniz için deniz kenarları çok uygun yerlerdir. Çevrenizde renkli yelkenlilerin olduğu limanlar arayın. Rüzgar sörfleri ve küçük sandallar fotografını çekilebileceğiniz nesneler arasında. 70-210mm gibi bir telezoom objektif alın ve kendinizle objektifin gösterebildiği en uzak nokta arasındaki her kareyi keşfedin. Numara, renk ve çizgi gibi detayların oluşturduğu kareler yakalamak sizi çok şaşırtacak.
GENİŞ AÇIYLA YAKINA GİDİN Detayları yakalamak için telephoto objektife ihtiyacınız yok. Genişaçı objektifle de gayet iyi dokular yakalayabilirsiniz. Simon Stafford bu şaşırtıcı görüntü için Londra'daki Doğal Tarih Müzesi'ni yaklaşarak çekmiş. Görüş açısını sütunlara aşağıdan yukarıya bakarak ayarlamış ve bu şekilde sütundaki perspektif ve çizgilerin büküklüğü vurgulanmış, sonuçta ortaya muazzam bir görüntü çıkmış. Siz de buradaki sütunlar gibi kendi çevrenizdeki müze, kütüphane ya da büyük binaları fotograflayabilirsiniz.
KÖTÜ HAVA Biraz rüzgar ve yağmurun sizi fotograf çekmekten alıkoyması çok kolaydır. Ancak kötü hava koşullarını kaale almamak nefes kesici fotograf fırsatlarını kaçırmak anlamına gelir. Bulutlar, yağmur, pus ve kar çoğunlukla fotografçılığınızda en iyi sonuçları ortaya çıkarır. Kötü hava size hayal gücünüzü en iyi şekilde test etme şansını verir. Kötü koşullara karşı, tam olarak, kendinizi öne sürersiniz. Bu çekimleri yapmak için, biraz fazladan özen ve azim dışında, çok özel bir tertibata ihtiyacınız yoktur. YAĞMUR Uygun bir şekilde üstesinden gelinirse yağmur, fotograflarınıza fazladan yaratıcı bir unsur ekleyebilir. Su, özellikle hava kararmışken, tam bir ayna görevi görür. Bu yüzden suyu renkli kent yansımalarını göstermek için kullanın. Mümkün olan en kısık diyafram değeri seçilerek ve netlemeyi ilgilenilen iki noktanın ortasına yaparak, her iki alanın da keskin görünmesi sağlanabilir. Bunu kontrol etmek için, eğer varsa, kameranızın alan derinliği önizleme özelliğini kullanın. Maksimum etki için gece yağmurda çekim yapın ve su birikintilerindeki dükkan ışıklarının tüm renklerini kaydedin. Birkaç yardımcı pozlama, yağmur damlalarının filme kaydedilmesine engel olacaktır. Modern pozometrelerin oldukça hassas ölçümler yapabilmelerine rağmen, ölçüm aldatıcı olabilir. Eğer +1 ve +2 stopluk ekstradan çekimler yaparsanız, uzun pozlamanın sebep olacağı herhangi bir film hızı kaybını hesaba katmış olursunuz. SİS VE PUS Sis ve pus fotograflarınızı doğal olarak geliştirir. Onlar doğanın doğal filtreleridir ve ekstra atmosfer eklemek için kullanışlıdırlar. Sis görüş netliğini muhteşem bir şekilde keser. Öyleyse fotograflayacak keskin hatlı şekiller arayın ve ayrıntılara inebilmek için tele bir objektif kullanın. Objektifin buğulanmasını önlemek için skylight filtresi kullanın. Sis ve pus sahneleri, sahnenin fazla griye kaçmasını ve parlaklık azlığını önlemek için yapılacak hafif dozda -yarım stop- fazla pozlamayla (overexposure), en iyi şekilde görünür. Gruplayarak pozlama (bracketing) da gerekirse kullanılabilir. Pusu yakalamak için uygun bir zaman, güneşin aniden doğduğu sabahın erken saatleridir.
GRADUATED FİLTRE KULLANMA Bulutlardaki detayları korumak ve fotografınızda gökyüzünün etkisini arttırmak için graduated filtre kullanın. Bu filtreler her güçte ve renkte olabilir. Bunlar, objektifin önüne bir adaptör halkası aracılığıyla yerleştirilmiş tutma yuvasının içinde plastik -reçine- türevinde ya da doğrudan objektifinize uyan, yuvarlak filtrelerdir. Graduated filtre kullanırken, onu ufukla aynı hizaya, doğru olarak getirdiğinizden emin olun. Filtre renginin fotografınızın içine ne kadar nüfuz ettiğini ve renklerin ne çabuk değiştiğini kontrol etmek için, eğer varsa, kameranızdaki alan derinliği önizleme düğmesini kullanın. Geniş bir diyafram açıklığı, çok daha ayrıntılı bir değişikliğe yol açacaktır. Filtrenin alt kısmının ufukla çok fazla üst üste binmediğinden emin olun; yoksa zemin gereğinden fazla karanlık gözükecek ve çekiminizi mahvedecektir. Grad filtre kullanırken pozlamanıza da dikkat edin. Objektif yoluyla ölçüm alıyorsanız, filtreyi takmadan önce ölçümünüzü yapın. El pozometresi kullanıyorsanız, parlak gökyüzünün ışık ölçümünüzü etkilememesini göz önünde bulundurarak, ölçümü aşağıdan alın. Sonra gerçek ışık ölçümünün yapıldığı iki tarafı da yarımşar stop aralarla gruplandırarak pozlayın (bracketing). Kışın soğuk, fırtınalı gökyüzü için kullanılacak en iyi filtre, ‘nötral densiti gri(neutral density grey)’dir. Ancak manzaralarınızın kıyametimsi görünmesini istemiyorsanız, daha renkli grad filtrelerine dikkat edin. DETAYLAR Her zaman genel çekim almak zorunda değilsiniz. En fazla etkiye sahip olan şeyler, çoğunlukla en küçük olanlardır. Kapılar, taş duvarlar, yapraklar ve kapı kolları gibi objelere (aslında her şeye) yönelik çekim yapmak için, 70210mm gibi bir telezoom ya da tele objektif kullanın. Bu şemsiyenin alt kısmı bile iyi bir fotograf olmuş. İNSANLAR Kötü havada insan çekimleriniz için destek arayın. Yağmur damlalarıyla kaplanmış ya da buğulanmış bir cam parçası çocuk çekimlerinde kullanılabilir. Cama şekiller ve resimler çizmelerini sağlayın ve çizim yaparlarken, nitelikli portreler yakalayabilmek için, ifadelerini yakalayın. Tuhaf bir şekilde kötü havada insanlar gerçekten harika fotograflar oluşturabilirler. İnsanları çerçevede küçük kullanın ya da bir manzaraya insan ilgisi ekleyebilmek için kompozisyonunuzda geçip giden insanları silüet olarak kullanın. Ya da rüzgarın silkelediği karakterlere veya yağmurlukların parlak renklerine yaklaşıp, odaklanın. RÜZGAR Rüzgarlı havada fotograf çekmek, fotoğrafa, durağan bir sahneye göre çok daha fazla hayat ve hareketlilik katar. Ancak kameranızı sabit tutmak için içeride durmanız ya da hızlı bir enstantane değeri kullanmanız gerekebilir. Düşük enstantane değerlerini bayraklar, otlar, bulutlar ve su gibi konularda deneyin. Veya buradaki fotografçının yaptığını yapın ve çekiminize daha insancıl bir his vermek için fotografınıza bir insanı dahil edin. KAR Özellikle direkt güneş ışığında beyazın yansıtıcı doğasının pozometrenizi yanıltabilirliğini düşünerek kara dikkat edin. Bu durum genellikle en az bir stop fazla pozlamaya sebep olur. Bunun için ölçülen pozlama değeri bir stop arttırılır. Emin olmak için çekime önce kameranızın verdiği değerden başlayın. Sonra yarımşar stop aralıklarla, aynı sahnenin üç tane daha, fazla pozlanmış fotografını gruplandırarak çekin.
Bu fotograftaki kırlık arazinin soğukluğunun gücü, yalnızca tepelerdeki karla değil, ayrıca gökyüzünde bir araya gelmiş kar bulutlarıyla da arttırılmış.
Otomatik netleme (AF) nedir nasıl çalışır? Çoğu makinelerin otomatik netleme sistemleri, pasif (durağan) işlerler. Bu işlemde kontrast’a (zıtlık) göre ölçüm yapılır. AF-sisteminin kullanımı çok kolaydır: çekmek istediğiniz nesneyi seçip, hedeflediğinizde deklanşöre yarım basarak netlemeyi yapmış olursunuz. Ancak, zaman zaman, sadece dijital makinelerde olmayan, netleme sorunları ile karşılaşabiliyoruz. Aşağıda, en çok karşılaşılan sorunları ve bunların çözümlerini sıraladık: EN ÇOK KARŞILAŞILAN AF SORUNLARI
SORUN Kontrast veya belirgin olmayan monokrom (tek renkli) alanlar oluşuyor. Seçilen konu çok karanlık veya ortamda çok az ışık var.
SORUNUN SEBEBİ
ÇÖZÜM
Otomatik netleme sisteminin asgari kontrast gereksinimi vardır.
Aynı mesafede olan başka bir nesneyi ölçünüz (netlik kaydı bkz. kullanım kılavuzu)
Pasif AF’nin asgari aydınlığa gereksinimi vardır.
Çekim konusu yeterli uzaklıkta ise, manüel netleme, mesafe olarak “sonsuz” ayarına getirilir.
Otomatik netleme sistemleri, Çekilen nesnede sadece yatay genelde, dikey yapılanma ve çizgiler ve yapılanmalar var çizgilere gereksinim duyarlar.
Makineyi biraz eğik tutup, tekrar netleme yapınız. Diğer bir seçenek olarak, aynı mesafede başka bir nesneye ölçüm yapabilirsiniz.
Çekilen nesne, aşırı yansıma yapıyor.
Yansımalar, AF sistemini yanıltır. Asgari kontrasta gereksinim vardır.
Aynı mesafede, başka bir nesneye ölçüm yapınız. (netlik kaydı bkz. kullanım kılavuzu)
Çok kuvvetli / aşırı karşı ışık.
Aşırı karşı ışık, gereksinim olan kontrastları kaldırır.
Aynı mesafede, başka bir nesneye ölçüm yapınız. (netlik kaydı bkz. kullanım kılavuzu)
Farklı mesafede bulunan, pek belirgin olmayan nesneler çekilecek.
Farklı mesafede bulunan nesneler, ana netleme alanını dolduruyorlar.
Ölçüm mesafesini belirleyiniz.
Bütün mükemmelliğine rağmen otomatik netleme sistemlerinin yetersiz kalabildiği durumlar olacaktır. Orta ve üst sınıf makinelerde bulunan manüel netleme ayarları, bu durumlar için yapılmıştır. Genellikle, tek tuş üzerinden AF/MF değişimi yapılır ve LCD ekran üzerinden netleme, kontrol edilir. Manüel netleme, otomatik netlemenin yerine geçmez, ancak bazı çekimlerde daha iyi bir yöntemdir. Diyafram ve enstantane ile bağlı olarak kullanıldığında, manüel netleme ile mükemmel ve ilginç neticeler elde edebilirsiniz.
Enstantane (Perde açıklık süresi) nedir nasıl çalışır?
Açıklama: Enstantane, pozlandırma süresi birimidir ve çoğunlukla, saniyenin kesitleri kadar sürer. Enstantane süreleri, uluslararası standartların belirlediği bir cetvel ile gösterilir. Her değer, bir sonraki değerin, iki mislisi veya yarısıdır. Tabiiki bu düzenlemeler, dijital fotoğrafçılık için de geçerlidir. Dijital makineler, normal sayılan, 1 saniyenin altındaki süreler haricinde, 30 saniye veya daha uzun süreli enstantaneler uygulayabiliyorlar. Bazı makinelerde “bulb-işlevi” vardır. Bu işlevde deklanşör, basık tutulduğu sürece, obdüratör (perde) açık kalır. Enstantane ile hareket çekilir, diyafram ile netlik-derinliği yönetilir. Sallama tehlikesi: Sallanmış resimlerin oluşması için iki neden vardır: İsteyerek yapılmış İstenmeyen yan etki Sallanmış resimler için makinenin, otomatik veya manüel enstantane ile kullanılması, dijital veya analog olması, fark etmez. Kural: Perde ne kadar uzun süre açık kalırsa, fotoğrafın sallanmış olma tehlikesi o kadar artar. Sallanma tehlikesi sabit bir değer değildir; objektifin odak uzaklığına, enstantaneye, hava durumuna bağlı ışığa ve makinenin ağırlığına bağlıdır.
Çekim örneği: Manzara ayrıntısı; diyafram: 3,2; enstantane: 1/15san.Odak uzaklığı: 320mm; kötü hava şartları. 1. kendi kendine çekim 2. el ile çekim Tavsiye: Elde çekim yapılabilecek en yavaş enstantane, objektif odak uzaklığının ters değeridir; yani 33mm civarında olan bir odak uzaklığı için 1/30san. olarak alınabilir; 100mm olan bir odak uzaklığı için, enstantane ayarını 1/100san. olarak belirlemeniz gerekir. Hava şartları, zorlaştırıcı unsur olabilirler. Oluşan uzun enstantane süreleri nedeni ile, sallanma tehlikesi artar. Tavsiye: Destek alacağınız bir zemin bulunuz veya sehpa (tripod) kullanınız. Bugünkü fotoğraf makineleri gittikçe küçülüp, hafifliyorlar. Bu gelişim kullanıcı için çok hoş olsa bile, bünyesinde bir sorun barındırır: Makine gövdesi ne kadar hafif olursa, sallanma tehlikesi o kadar artar. AF-sistemlerinin çok iyi çalışmalarına rağmen, pozlandırma esnasında makine kayabilir. Tavsiye: Destek alacağınız bir zemin bulunuz veya bir sehpa (tripod) kullanınız. Seçenek olarak, elde çekimlerde makinenin, kendi kendine çekim özelliğini kullanabilirsiniz. Böylece deklanşöre basmanın yaratacağı sarsıntıyı önlemiş olursunuz. Hareketin fotoğrafı: Bilinçli olarak bir hareketi çekmek, sallanma tehlikesi ile karıştırılmaması gereken bir etkidir. Hareketi çekmek mümkündür – fotoğraflar, insan gözünün tam olarak takip edemediği hızı gösterebilirler. Burada temel olarak iki ayırım vardır: Hareketli konu, durağan fon: Bu tarzda makine sabit durur, konu hareket eder. Netleme, hareket eden konuya göre yapılır. Böylece konuda bir “silecek etkisi” yaratırız. Bu tarz, hareketin dondurulmasını önler. Çekim örneği olarak bir şelâle çekimini veya hız gösterim aracı olarak kullanımı gösterebiliriz. Çok kısa olan bir enstantane süresi, her türlü hareketliliği alır.
Tavsiye: Enstantane süresini uzatınız. Hareketli fon ve “dondurulmuş” konu: Bu tarzda konu netlemede tutulup, makine kullanıcı tarafından konu ile paralel olarak hareket ettirilir. Arka plan şeritlere dönüşürken, konu keskin olarak görüntülenir. Burada hareketlilik, silik fon sayesinde oluşur. İsterseniz bir otomobili çekmeyi deneyiniz... Tavsiye: Burada, kısa enstantaneler kullanınız.
Konu Hız yavaş
hızlı
Hareket Mesafe
yandan
eğri
önden
5 Metre
1/250 s
1/125s
1/60 s
10 Metre
1/125 s
1/60 s
1/30 s
20 Metre
1/500 s
1/250 s
1/125 s
30 Metre
1/250 s
1/125 s
1/60 s
Diyafram (ışık miktarı ayarı) nedir? Açıklama: Objektiften, makine içine girecek olan ışık miktarını, mevcut koşullara göre ayarlamak gerekmektedir. Diyafram değerleri için standartize edilmiş bir sıralama vardır; her basamak, giren ışık miktarının ikiye katlanmasına veya yarılanmasına yol açar. Diyafram, netlik derinliğindensorumludur. Örnek: 8 diyafram’dan bir basamak ilerleyip, 11 diyafram’a gelirseniz, giren ışık miktarını yarı yarıya düşürmüş olursunuz. Aynı anda, çekmek istediğiniz konunun, netlik derinliğini yükseltmiş olursunuz. Tabiiki bu işlemi, tersine de uygulamak mümkün. Giren ışık miktarının ikiye katlanması veya yarılanması, her diyafram basamağında vardır; yani ister 2’den 2.8 diyaframa, isterse 8’den 5.6 diyaframa geçilsin. Değişken ışık şartlarını dengelemek amacı ile, ışık miktarının basamaklandırılması, gereken enstantane’yi hesaplamak için bir kolaylık olarak görünmektedir. Bu şekilde eşit pozlandırma, garantiye alınır.
2.8 diyafram / 1/500 enstantane ile 4 diyafram / 1/250 enstantane, eşit değerde ayarlardır. Aslına bakarsak diyafram sayıları, orantı sayılarıdır. Diyaframın etkin açıklık orantısı ile odak uzaklığının bölümünden oluşurlar. Küçülen diyafram açıklığı ile beraber, diyafram sayısı da küçülür. Ancak diyafram sayısı her zaman tam sayı olarak verildiği için, garip bir durum ile karşı karşıya kalıyoruz: Diyafram sayısı ne kadar büyük olursa, diyafram açıklığı o kadar büyük olur; ve tam tersine... Netlik derinliği: Diyafram açıklığı, netlik derinliğini yönetir dedik, ancak netlik derinliği kavramı ne anlama geliyor? Konuların netlenmesi, düzeyler ile olur. Bir konu netleşirse, bu alan bir netlik düzeyi oluşturur.
Bu alanda, konunun yansıttığı bütün ışıkların, ışığa duyarlı filim yüzeyindeki kesişme noktaları bulunur. Bilgi: Bu kural, geleneksel filmlerde film yüzeyi için, dijital fotoğraf makinelerinde ise CCDalgılayıcının yüzeyi için geçerlidir. Burada “Odak (yakma)” noktasından söz ediyoruz. Konunun yansıttığı diğer, bütün ışıkların kesişme noktaları, ışığa duyarlı yüzeyin önünde veya arkasında bulunur. Bu alanlar bulanık olarak yansıtılır.
Objektif (Nesnel) Objektifler, odak uzaklıkları ile belirlenirler. Odak uzaklığı nedir? Fiziksel olarak bakıldığında odak uzaklığı, bir objektifin ışık kırma gücünün ölçüsüdür. Odak uzaklığı, bir objektifin, sonsuz uzaklıktaki bir nesnenin keskin görünmesi için ihtiyacı olan mesafeyi bildirir. Objektifler, odak uzaklıklarına göre, sınıflandırılırlar. Genel olarak objektifler, standart (normal), geniş açı, dar açı (tele) ve zoom (değişken) gibi sınıflara ayırılırlar. Standart objektifler, bakış açısı olarak, insan gözü ile aynı görüş tarzına sahiptirler; yani yakl. 45°. Geniş açı objektiflerin daha küçük odak mesafeleri vardır ve bu yüzden daha büyük açıya sahip olurlar. Dar açı objektifler ise, odak uzaklığına bağlı olarak, daha küçük bir açıyı kapsarlar. Bu yüzden çekilen konular daha büyük ve yakın görünürler. Zoom objektiflerin sabit odak uzaklıkları yoktur. Bunların odak uzaklıkları, en küçük ve en büyük değer olarak açıklanır. Bu tür objektiflerin avantajları çok açıktır: odak noktaları ve resim açılarını – basamaksız olarak – değiştirmek mümkündür. En uzun ve en kısa odak uzaklıklarının orantısına, zoom faktörü denir. Örn.: 36mm – 108mm odak uzaklığı olan bir objektifin faktörü 3 olarak belirlenir; yani 3-kat-zoom (3x) objektif söz konusudur. Objektiflerin ışıklık ölçüsü (objektif açıklığı), objektifin optik kalitesini belirten bir değer olarak algılanır. Bu yanlıştır !!! Işıklık ölçüsü sadece, azami diyafram açıklığını, bununla beraber enstantaneyi açıklar. Yüksek ışıklığı olan objektifler, ışıklık ölçüsü düşük olan objektifler ile karşılaştırıldığında, daha hızlı enstantanelere olanak tanırlar. Işıklık ölçüsü, ön mercek çapı ile odak uzaklığı orantısından hesaplanır. Işıklık ölçüsü, aynı zamanda, en büyük diyafram açıklığına eşittir. Objektifin perspektifi (üç boyutlu görünüm) yoktur... Perspektif için objektifin odak uzaklığı veya çekim açısı, önemli değildir. Sadece konu, perspektifi belirler. Yani, eşit büyüklükte olan iki nesne, objektife aynı mesafede olduklarında, filmde aynı büyüklükte görüntülenirler; nesnelerin mesafesi değiştiğinde, perspektif oluşur. Uzak olan, yakın olandan daha küçük görünür. Dikkat: Filimde gördüğümüz büyüklük orantıları, nesnelerin gerçek orantıları hakkında fikir vermezler. Kısa mesafeden çekilen her şey, arka plana orantılı olarak, normalden büyük görünür – burada “dik” perspektiften bahsedilir. Uzun mesafeden çekilen her şey, arka plana orantılı olarak, normalden küçük görünür 2. – burada “düz” perspektiften bahsedilir. 1.
“Dik” perspektif oluşturmak için geniş açı objektifler kullanılmalıdır. “Düz” perspektifler için ise, büyük odak uzaklığına sahip objektifler, daha uygundurlar. Odak uzaklığı ne kadar büyürse perspektif, o kadar “düz” olur.
Bit'ler ve Byte (bayt)'lar? Veri büyüklükleri Kilobyte (kB) veya Megabyte (MB), daha büyük dosyalarda ise Gigabyte (GB) olarak verilir. 1 1 1 1
Byte Kilobyte Megabyte Gigabyte
<-----------> 8 Bit <-----------> 1024 Byte <----------> 1024 Kilobyte <----------> 1024 Megabyte
1. RGB işlemi için veri büyüklüğünün hesaplanması (kB olarak) : 2. Resim dosyası büyüklüğünü hesapladıktan sonra, kullandığınız hafıza taşıyıcının depolama kapasitesini ölçebilirsiniz. Burada dikkate almanız gereken husus, hesaplama için, sıkıştırılmamış resim dosyalarının temel alındığıdır. Dijital fotoğraf makineleri, çoğunlukla JPEG-işlemine göre kayıt yaparlar. Bu işlem, resim verilerini önce sıkıştırıp, sonra hafızaya alır. Düşük sıkıştırma oranında bu değer 1:7 olarak belirlenmiştir; yani veri dosyası, kayıt edilmeden önce, “7” faktöründe, küçülür.
Dijital Fotğraf Makinesinin Çözünürlüğü Açıklama: Çözünürlük, bir sayısal (dijital) fotoğrafın yatay ve dikey sıklığını belirten ölçüdür.
Ölçü birimi olarak resim-noktaları veya piksel kullanılır. Merceklerin ve CCD-algılayıcının iyi olduklarını varsayarsak, çözünürlük ne kadar yüksek olursa, fotoğrafın veya baskının görsel olarak bıraktığı izlenim, o kadar iyi olur. “Çözünürlük zenginliği” kavramını, geleneksel fotoğrafçılıktan tanıyoruz. Burada da, farklı çözünürlüklerden söz edebiliriz: Yüksek duyarlı filmler “kalın grenli” olurlar ve daha düşük çözünürlüğe sahiptirler; düşük duyarlı filmlerde ise tam tersidir. Normal, geleneksel filmlerin çözünürlüğü yakl. 10 milyon nokta veya daha fazladır. Ancak burada küçük bir sınırlama yapmamız gerekiyor: dijital makinedeki CCD’nin aksine filmlerin ışığa duyarlı gümüş-halojenid grenleri düzenli bir şekilde sıralanmamıştır. Dijital makinelerde en çok kullanılan çözünürlükler şunlardır:
320 x 240 640 x 480 1024 x 768 1280 x 960 1600 x 1200 2048 x 1535 2272 x 1704 2560 x 1920 3024 x 2016 4256 x 2848
= = = = = = = = = =
76.800 307.200 786.432 1.3 milyon 2.1 milyon 3.3 milyon 4.1 milyon 5.0 milyon 6.0 milyon 12.1 milyon
Dijital fotoğrafların kalite seviyeleri ve gereksinimleri, ortam ihtiyaçlarına göre belirlenir
Dijital Fotoğraf Makinelerinin Sınıfları Dijital fotoğraf makineleri 3 başarım sınıfına ayrılır:
Ölçek olarak, dijital makinenin çözünürlüğü ve fiyatı esas alınır. Tabii ki dijital makinelerin kullanım imkânları, sınıflarüstü olabilir. Performans sınıfları bölünmesi, güncel makineler temel alınarak yapılmıştır. İlerde bu sınıfların içerikleri değişebilir veya yeni sınıflar oluşabilir; ancak kullanım orantıları hep aynı kalacaktır.
Giriş sınıfı Sadece ara/sıra, amatör ve keyif amaçlı fotoğraf merakının peşinden gidilirse, dijital fotoğrafçılık dünyasına giriş yapılmak isteniyorsa veya maddi olanaklar sınırsız değilse, bu sınıftaki makinelere yönelmek gerekir. Bu sınıfın sınırı yakl. 3 milyon çözünürlüktedir. Çoğunluk olarak, bu sınıfın makineleri 2 milyon piksel niteliğinde olurlar. Bu makinelerin çok zevkli olmalarına karşılık, profesyonel düzeyde netice beklememek gerekir. Baskı sınırı 10x15 cm olarak belirlenebilir. Ancak bu makineleri e-posta iletişimlerinde veya internet sayfalarında da, kullanabilirsiniz. Bu sınıfa örnek olarak Digital Q1, FinePix A120, A330 ve A340’ı gösterebiliriz.
Orta sınıf Burada bağımlılık yapan dijital fotoğrafçılık başlıyor; neticeler, geleneksel fotoğrafçılık taraftarlarını bile hayran bırakabiliyor. Bu sınıf 2 ilâ 6 milyon çözünürlük arasında belirleniyor. Bu makineler, çok iyi bir resim çözünürlüğünün yanısıra optik zoom, hattâ SLR-teknolojisi sunabiliyorlar. En geç baskı neticeleri alındıktan sonra, dijital fotoğrafçılığın hangi düzeyde olduğu açıkça görülüyor. Ortalama 3 milyon standart çözünürlük ile dijital fotoğrafçılık, geleneksel fotoğrafçılığın gerisinde olmadığını ispat ediyor. Bu sınıfa örnek olarak FinePix S5000, F420, F610 ve F 710’u gösterebiliriz. (FinePix S 7000 ve S20 PRO yarı-profesyonel sınıfa ait olan makinelerdir.)
Üst sınıf Üst sınıf makineler, çoğunlukla, meslekî kullanım için tasarlanmışlardır. Fiyat olarak bu makineler 2000€ ile 25.000€ veya daha fazla, aralığında bulunurlar. Profesyoneller için istenilen düzeyde olmakla beraber, normal amatörler için fazla gelebilirler. Bazı makineler 12 milyon çözünürlüğe kadar çıkabilmekte; yani 40 – 70 MB dosyalar oluşmakta. Bu boyutlarda çalışabilmek için, uygun bilgisayarların ve hafızaların bulunması gerekir. Bu tür makineler, örn. stüdyo ortamında, doğrudan bilgisayara bağlanarak kullanılır. Bu sınıfa örnek olarak FinePix S3 PRO’yu gösterebiliriz.
Dijital Fotoğraf Makinelerinin Donanımı Bakaç: Optik (görsel) bakacı, geleneksel makinelerden tanıyoruz. Dijital fotoğraf makinelerinde de optik bakaçlar vardır. Muhtelif makinelerde, göz bozukluğu (diyoptri) ayarı yapılabilir; bu ayar gözlüklü kullanıcılar tarafından tercih edilir. Dijital fotoğraf makineleri, bakaca seçenek olarak, bir ekran (çoğunlukla TFT-LCD) ile donanmışlardır. Ekranın, fotoğrafı “önceden” ve “sonradan” gösterme özelliği vardır. İyi bir dijital makinenin, ekranı kapatabilme özelliğine sahip olması gerekir; çünkü ekranlar, en çok enerji harcayan birimlerdir.
Pozlandırma ölçümü / yönetimi: Dijital fotoğraf makinelerinin çoğunluğunda pozlandırma, merkez ağırlıklı TTL (objektif içinden ölçüm)-yöntemi ile ölçülür ve yönetilir. Orta ve üst sınıf makinelerde enstantane ve/veya diyafram ayarlarını belirlemek mümkündür.
Pozlandırma dengelemesi: Bir çok geleneksel makinede olduğu gibi dijital makinelerde de, pozlandırma dengeleme ayarları vardır ve çoğunlukla “+/- 3EV” olarak verilir. Enstantane: Pozlandırma süreleri elektronik olarak düzenlenir. Buna ek olarak bazı
makinelerde elektronik ve mekanik obdüratörün beraber işlediği sistemler vardır. Teknolojinin bugün ulaştığı düzeyde enstantane değerleri 1/10.000 saniyeye kadar çıkabilirler.
Diyafram: Eski kuşak dijital fotoğraf makinelerinde diyafram ayarı, sadece otomatik olarak yapılabiliyordu. Güncel makinelerde, otomatiği devre dışı bırakıp el ile diyafram ayarları yapmak mümkün. Objektif: Dijital fotoğraf makinelerinde çeşitli objektif türleri kullanılır. Bunlar odak uzaklıklarına, mercek yapılarına göre ve zoom veya değiştirilebilir veya eğilebilir olma özelliklerine göre ayırt edilirler. Basit dijital görüntüleme cihazlarında ise cam yerine plastik mercekler kullanılır. Odak uzaklığı: Dijital makinelerin odak uzaklıkları, her zaman 35mm filme eşdeğer olarak verilir. Burada da geniş açıdan dar açıya kadar mm ile hesaplanır ancak dijital makinelerin resim algılayıcıları 35mm ile eşit büyüklükte olmayıp, çoğunlukla daha küçük olan, farklı boyutlardadırlar. Bu bilgiler “çözünürlük / alan” orantısı olarak verilir. Işık gücü: Bir objektifin en büyük diyafram açıklığını, ışık gücü olarak adlandırmaktayız. Örn. f/2.8 olarak ifade edilir.
Mesâfe ayarı (netleme): Sabit netleme ( Fiksfokus): Bu tür objektiflerde mesafe ayarı gerekmez. Netlik derinliği kullanılarak, bütün nesneler keskin olarak algılanır. Otomatik netleme (Autofokus): Otomatik mesafe ayarlama sistemini, geleneksel makinelerden tanıyoruz. Burada aktif ve pasif AF-yöntemleri arasında ayırım yapmak zorundayız. Dijital makinelerde, genellikle, pasif AF-yöntemleri kullanılır. Bu yöntemde, ölçüm alanı dahilindeki kontrast elektronik olarak algılanıp, netlik, en iyi kontrast oluşana kadar, takip ettirilir. El ile netleme: Bu netleme tarzında çekim mesafesi (netlik), el ile verilir. Makro (yakın) çekim: Yakından yapılan çekimleri, makro çekim olarak adlandırıyoruz. Örneğin FinePix S20 PRO’da asgari yakın çekim mesafesi 1cm (!) olarak kullanılmaktadır. Netleme, otomatik veya el ile yapılabilir.
Flaş: Neredeyse bütün dijital fotoğraf makinelerinin, gövde dahilinde olan flaşları vardır. Bu flaşın bir çok işlevleri bulunmaktadır. Artık standart olan aç/kapat işlevinin yanında otomatik flaş, kırmızı-göz azaltıcı etkinlik, zorunlu flaş ve flaş ışığının gücünü ayarlamak gibi işlevler bir çok makinede vardır. Genellikle flaşların rehber sayısı 10 –12 civarındadır. Bazı makinelerin eşzaman girişi vardır. Beyaz ayarı: Işık, gün zamanına göre, farklı renk-ısılarına sahiptir. Bu özellik halojen, spot
ve normal suni ışık kaynaklarında da vardır. Tabiiki farklı kaynakların karışımından oluşan ışıkları da göz önünde bulundurmamız gerekir. Dijital fotoğraf makineleri, otomatik olarak mevcut ışık ortamına uyum sağlarlar. Çeşitli makinelerde bu özellik el ile de yapılabilir.
Çekimlerin kullanımı: Bazı makinelerde sadece son çekim silinebilmesine rağmen, genelde seçtiğiniz resimleri, silebiliyorsunuz. Ayrıca bütün kareleri silme özelliği de vardır.
Diğer özellikler: Sehpa (tripod) vasıtalı çekimler: Sehpa bağlantısının bütün makinelerde bulunması gerekir; çünkü uzun süreli pozlandırmalar ve makro çekimler için sehpa, vazgeçilmezdir. Televizyon/Video bağlantısı: Çekimleri izlemek ve izletebilmek için bir televizyon bağlantısı, çağdaş gereksinimler arasındadır. Kullanım: Mümkün olduğu kadar kolay ulaşılabilir tuşlara ve işlevlere sahip olması gerekir; zirâ kullanım kılavuzları pek okunmuyor. Bağlantılar: Cihazlar arasındaki bağlantılar kolay ulaşılır, çağdaş ve sağlam olmaları gerekir. Yazılım: Makine ve bilgisayar arasındaki iletişimi sağlayan yazılımların, ambalaj dahilinde bulunmaları gerekir. Burada önemli olan tek husus, yazılımların kolayca yüklenebilmesi ve kullanılabilmesidir. Bir çok kullanıcı, ambalaj dahilinde daha fazla yazılım istese de bunun pek fazla anlamı olmaz; çünkü yarım-yazılımlar veya uygun olmayan yazılımlar kimsenin işine yaramaz. Şimdiki zamanda çok uygun fiyatlara, işlevsel yazılımlar bulmak mümkün.
Temel kurallara uyulduğunda fotoğraf istediğiniz gibi olur... Dijital fotoğrafçılık, doğal olarak, geleneksel fotoğrafçılık temelindedir. Burada da otomatik netleme (AF), diyafram ve enstantane gibi kavramlar geçerlidir. Bu kavramları geleneksel SLR makinelerden tanıyoruz, ancak diğer film kullanan makinelerde pek pek işlemedik. Bu noktada dijital fotoğrafçılığın bir avantajı daha ortaya çıkıyor: güncel dijital makinelerin, ufak ve toplu olmalarına rağmen, SLR makinelerin ayar olanaklarına sahip olmak gibi, dâhiyane özellikleri mevcut. Makineyi, otomatik ayarlar ile sınırlı olarak kullanmak istemiyorsanız, otomatiği kapatıp, el ile kullanınız. Bu konuda makinenin, el ile yapılan ayarlarının kolayca erişilebilir olması gerekir, yoksa sürekli olarak kullanım kılavuzuna bakmak zorunda kalabiliriz. FinePix serisinin bütün modelleri, bir çok işleve kolayca ulaşabileceğiniz şekilde tasarlanmıştır. Öneri: Bazen, bütün işlevler kullanım kılavuzunda yer almayabilir veya anlaşılmayabilir, bu durumda işlev tuşları ile oynamaktan çekinmeyiniz veya en yakın Fujifilm Dijital bayiinize danışabilirsiniz.
Temel Foto¤raf Semineri Ders Notlar›
Haz›rlayan: Ufuk M. Duygun
Kaynaklar Prof. Sabit Kalfagil ‹zzet Keribar M.S.Ü. Foto¤raf Bölümü, Prof. Sabit Kalfagil ve Ö¤retim Görevlisi Kamil Bülbül’ün derslerinde ifllenmifl Temel Foto¤raf Bilgileri, Siyah Beyaz Karanl›k Oda ve ‹leri Foto¤raf Teorileri ders notlar› ‹fsak Filtreler Ders notlar› Refo Foto¤raf Dergisi ‹FSAK web sitesi fiemalar Ufuk M. Duygun Barbara London and John Upton, Photography
‹çindekiler G‹R‹fi FOTO⁄RAF MAK‹NES‹ 1. ‹⁄NE DEL‹⁄‹ KAMERA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. MAK‹NELER‹N BAfiLICA Ö⁄ELER‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Netleme Sistemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Obtüratör . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) Diyafram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d) Film Sarma Kolu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e) Numaratör . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f) Geri Sarma Kolu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . g) Vizör . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . h) Objektif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. MAK‹NE T‹PLER‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Kompaktlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Tek Objektifli Refleks Makineler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) Vizörlüler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d) Çift Objektifli Refleks Makineler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e) Büyük formatl› Makineler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IfiIK 1. Parlakl›k . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Yön . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Renk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Kelvin Skalas› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Gerçek ve Sahte Renk Is›lar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Kontrast . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Renk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Rengin Do¤as› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. Spektrum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10. Rengin Kompozisyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11. Yerel Parlakl›k Uyumu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12. Parlakl›¤a Uyum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13. An›nda Parlakl›k Kontrast› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14. Parlakl›k Sabitesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ÇEK‹M TEKN‹KLER‹ 1. Pozland›rma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Ölçüm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Eflde¤erlik Yasas› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Eflde¤erlik Sapmas› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Çeflitli Konularda Pozland›rma Problemleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Alan Derinli¤i ve Koflullar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Ifl›kla Boyama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Mimari Foto¤raf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. Panorama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
‹çindekiler F‹LTRELER VE YARDIMCI ARAÇLAR Filtreler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Pankromatik S&B filmler için filtreler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) S&B ve Renkliler ‹çin Ortak Filtreler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) Renkli Filmler ‹çin Renk Düzeltici Filtreler . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Pozometreler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Elde Kullan›lan Pozometreler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Foto¤raf Makinesi ‹çinde Kullan›lan Pozometreler . . . . . . . . . . 3. Yard›mc› Araçlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Sehpalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Deklanflör Kablosu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) Çanta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d) Flafl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e) Genel Foto¤raf Malzemeleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.
KOMPOZ‹SYON 1. Ifl›k . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Doku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Ritm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Armoni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Kontrast . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Perspektif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Netlik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Hareket . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. Zamanlama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10. Efekt Filtreleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S‹YAH / BEYAZ KARANLIK ODA 1. Bir Foto¤raf›n Oluflumu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Kontrol Basamaklar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Karanl›k Oda Organizasyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Gelifltirici Tipleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Durdurma Banyosu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Saptama (Fikser) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Gümüfl Kal›nt› Testi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Hipo Kal›nt› Testi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. Minimum Pozlama ile Maximum Kararma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10. Bir Film Nas›l Gelifltirilir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11. Mükemmel Negatif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12. Negatif Nas›l De¤erlendirilir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13. Pozland›rma ‹le Gelifltirme Aras›ndaki 9 ‹liflki . . . . . . . . . . . . . . . . 14. Geliflmeyi Etkileyen Faktörler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15. Bir Gelifltiricinin Kimyasal Yap›s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . SÖZLÜK
Girifl
Girifl
Foto¤raf Makinalar› 1) ‹¤ne Deli¤i Kamera ‹¤ne Deli¤i (optik merkez)
A
Görünte
B’ asal eksen Konu A’
B Konu düzlemi (x) Objektif düzlemi fiekil: 1 ‹¤ne Deli¤i Kamera Çal›flma Prensibi ve Özellikleri
MERAKLISINA
AB = A’B’
(y)
Film düzlemi
x y
Camera Obscura yani i¤ne deli¤i kamera yaln›zca karanl›k bir kutudan ibarettir. Bu kutunun bir taraf›nda i¤ne ucu büyüklü¤ünde bir delik vard›r. Konudan gelen ›fl›k ›fl›nlar› bu delikten geçerek karfl› taraftaki ekran üzerine düfler ve o konunun ters bir görüntüsünü oluflturur. Tüm foto¤raf makinelerinin temel prensibi bu kamerad›r. Ancak bir tak›m sorunlar› vard›r. Örne¤in deli¤in çok küçük olmas› nedeni ile oldukça karanl›k bir görüntü elde edilebilir (fiekil: 2). Görüntünün daha ayd›nl›k olabilmesi için delik çap›n›n büyütülmesi gerekmektedir. Bu da görüntünün bulan›klaflmas›na sebep olur. (fiekil: 3) Bu kameray› gelifltirmek için yap›lacak fley, fiekil: 2 Küçük bir delikten görüntünün oluflumu ona kullan›m kolayl›¤› sa¤layabilmesi için bir tak›m ilaveler yapmakt›r. Bunlar, daha net ve ayd›nl›k bir görüntü için bir mercek (fiekil 4) ve bu mercekten geçen ›fl›nlar›n fliddetini denetleyebilmek fiekil: 3 Büyük bir delikten görüntünün oluflumu
Foto¤raf Makinalar› için bir diyafram (iris), ›fl›¤›n istedi¤imiz zaman geçebilmesi için aç›l›r kapan›r bir kapak yada örtücü (obtüratör), bu örtücü sistemin hareketini bafllatabilmek için bir deklanflör, örtücünün istedi¤imiz süre kadar ›fl›¤›n geçmesini sa¤layabilecek h›z› ayarlayabilen bir baflka kontrol düzene¤i (enstantane ayarlar›), nereyi foto¤raflad›¤›m›z› görebilmemiz için bir bakaç (vizör), film koyma haznesi, filmi sarma kolu, biten filmi geriye fiekil: 4 Basit bir mercek ile görüntünün oluflumu sarma kolu, bulundu¤umuz ortama göre ›fl›¤›n fliddetini ölçebilecek bir ›fl›k ölçer (pozometre) gibi bir tak›m düzenekler olabilir.
fiekil: 5
2- MAK‹NELER‹N BAfiLICA Ö⁄ELER‹. a) Netleme Sistemi: 1. Helikoid Sistem: Netlemeyi gerçeklefltiren vidal› iki tüpten ibaret bir aparatt›r. Bir flifle kapa¤›n›n aç›l›p kapan›rken yukar›-afla¤› hareketi gibi merceklerin film düzleminden uzaklafl›p yak›nlaflmas› ile netleme yap›l›r. Netleme ayar›, manuel (M) yap›labildi¤i gibi son zamanlarda gelifltirilmifl modellerde tomatik olarak da (autofocus -AF) netleme yap›labilir. 2. Körüklü Sistemler: Büyük ve orta boy kameralarda bulunur. Objektif ile film düzlemi aras›nda bir körük vard›r ve objektif yada film düzlemi ileri geri hareket ettirilerek netleme yap›l›r. Görüntünün kadraj ve netlik kontrolü bir buzlu cam üzerinden izlenebilir. b) Obtüratör: Ifl›¤›n film üzerine düflme süresini belirleyen mekanik bir sistemdir. Bu süreler ço¤unlukla saniyelerin birimleri kadard›r. Örne¤in 1/1, 1 / 2, 1 / 4, 1/8, 1/15, 1/30, 1/60, 1/125, 1/250, 1/500, 1/1000 gibi. Objektifler aras› ve perdeli olmak üzere iki tip obtüratör sistemi vard›r. Obtüratörün iki fonksiyonu vard›r. b1) Ifl›k miktar›n› saptamak, b2) Hareketi saptamak.
Obtüratör skalas›
Foto¤raf Makinalar›
fiekil: 5 Diyafram aral›klar›
c) Diyafram Ifl›¤›n yo¤unlu¤unu kontrol edilebilmesini sa¤layan, büyütülebilen yada küçültülebilen bir delikten ibarettir. ‹ki fonksiyonu vard›r. a) Ifl›¤›n yo¤unlu¤unu kontrol eder, b) Net alan derinli¤ini kontrol eder. Diyafram›n ve obtüratörün birlikte kullan›lmas› ile ›fl›¤›n yo¤unlu¤u, süresi, hareket ve alan derinli¤i kontrol edilir. Merakl›s›na
Merkezi Obtüratör
Perdeli Obtüratör
Sistem, mercekler aras›nda yer al›r.
Objektif ve aynan›n arkas›nda, film düzleminin hemen önünde yer al›r. Deklanflöre bas›lmad›¤› sürece film yüzeyini sürekli kapal› tuttu¤u için objektif de¤iflimi yap›labilir.
Maksimum h›z› s›n›rl›d›r. Bütün h›zlarda flafl kullan›labilir.
Maksimum h›z› yüksektir. Temel h›z ve alt›nda flafl kullan›labilir.
Tamiri kolayd›r.
Tamiri zor ve pahal›d›r.
Görüntüde deformasyon yapmaz.
Hareketli görüntülerde deformasyon yapabilir.
Sessiz çal›fl›r. Sars›nt› yapmaz.
Gürültülü çal›fl›r. Sars›nt› yapabilir.
Merkezi Obtüratör
Perdeli Obtüratör
d) Film Sarma Kolu Pozlanm›fl karenin üzerine ikinci bir pozlama daha yapmamak için pozlanan kareyi obtüratörün önünden uzaklaflt›r›p yerine pozlanmam›fl bir baflka karenin getirilmesi gerekir. Ço¤unlukla makineler bir kare üzerine pozlama yap›ld›ktan sonra ayn› kare üzerine ikinci bir pozlama Film sarma kolu yapmay› mümkün k›lmayacak bir düzene¤e sahiptir. Bu tür makinelerde ayn› zamanda pozlanmam›fl kareyi de ileriye sarmak olas› de¤ildir. Yani k›saca çekmeden sarmak, sarmadan da çekmek mümkün de¤ildir. Ancak baz› modellerde üst üste çekim yap›lmas› olanakl›d›r. e) Numaratör Ço¤unlula kaç poz çekim yap›ld›¤›n› yada kaç poz daha çekim yap›labilece¤ini gösteren ve baz› modellerde film hazne kapa¤› kapand›ktan
Foto¤raf Makinalar› sonra devreye giren bir düzenektir. Ancak birtak›m modellerde ise film hazne kapa¤› kapand›ktan sonra kullan›c›n›n numaratörü ayarlamas› gerekmektedir. f) Geriye sarma kolu Film bittikten sonra filmi tekrar kasetine geriye sarmak için ve ancak mekanik aksam› bofl vitese al›r gibi bir butona bas›larak filmi ileriye sarma mekanizmas›ndan kurtar›p kullan›labilen bir Geriye sarma kolu sistemdir. Bu buton ço¤unlula "R" harfi ile iflaretlidir. Geriye sarma kolunda ise genellikle sarma yönü ok iflareti ile belirlenmifltir. g) Vizör Objektifin görüfl aç›s› ve yönünü göz ile takip etmeye yarayan optik bir düzenektir.
fiekil 6: Vizör
h) Objektif Görüntününün duyarkat (film) üzerinde yeterli ayd›nl›k ve netlikte oluflmas›n› sa¤layan mercek ya da mercekler toplulu¤udur. Bir objektif üzerinde ço¤unlukla diyafram ayar halkas›, netleme halkas› gibi kontrol düzenekleri bulunur. Bir objektifin üzerinde özelliklerini belirten; odak uzakl›¤›, en aç›k ve en kapal› diyafram aç›kl›¤›, netleme mesafesi gibi bilgiler bulunmaktad›r. Objektifleri incelerken ilgili kavramlar üzerinde aç›klam yapmak yararl› olacakt›r. fiekil 7: Objektif Odak uzunlu¤u: Optik merkez ile film düzlemi aras›ndki mesafedir. Milimetre cinsinden ifade edilir. Odak uzunlu¤u 25 mm
fiekil 8: K›sa odak uzunluklu bir merce¤in oluflturdu¤u görüntü Odak uzunlu¤u 50 mm
fiekil 9: Uzun odak uzunluklu bir merce¤in oluflturdu¤u görüntü
Foto¤raf Makinalar› Objektifler odak uzunluklar›na göre s›n›fland›r›l›rlar: Normal, k›sa, uzun. Bunlara ilave olarak de¤iflken odak uzunlu¤una sahip objektiflere zoom objektif denmektedir. Bir objektifin odak uzunlu¤unu belirlerken, objektifin tak›l› oldu¤u foto¤raf makinas›n›n kulland›¤› film format›n›n belirleyici oldu¤unu bilmemiz gerekir. Örne¤in günümüzde en yayg›n kullan›lan foto¤raf makinalar› 35mm.lik, yani boyu 24mm eni 35mm olan film kullan›lan makinalard›r. Bu filmlerin çapraz uzunluklar› 43mm dir. Normal odakl› objektif; odak uzunlu¤u, tak›l› oldu¤u makinan›n kulland›¤› filmin çapraz uzunlu¤una eflit olan objektiftir. E¤er yandaki flekilde belirtilen 35mm 24mm format›nda film kullanan 35mm.lik bir 43mm foto¤raf makinam›z varsa, normal odak uzunluklu¤umuz 43mm.dir. 35mm format›nda normal odak uzunlu¤u 43 36mm 50mm.dir. fiekil 10: K›sa odakl› objektif; odak uzunlu¤u, tak›l› oldu¤u makinan›n kulland›¤› filmin çapraz uzunlu¤undan k›sa olan objektiftir. Yani 35mm format›ndaki bir makinan›n k›sa odakl› objektifleri 35mm, 28mm, 24mm vb. dir. (çapraz uzunluk 43mm) Uzun odakl› objektif; odak uzunlu¤u, tak›l› oldu¤u makinan›n kulland›¤› filmin çapraz uzunlu¤undan uzun olan objektiftir. Yani 35mm format›ndaki bir makinan›n uzun odakl› objektifleri 85mm, 105mm, 200mm vb. dir. (çapraz uzunluk 43mm)
fiekil 11:
Merakl›s›na 35mm format›ndan büyük makinalarda, örne¤in orta formatda (4,5 x 6) normal obektif odak uzunlu¤u nedir? Cevap 75mm.dir. Yani bu formattaki bir makina ile insan gözünün görebildi¤i aç›y› film düzlemine düflürebilmek için 75mm.lik bir objektife ihtiyaç vard›r.
45mm
75mm
60mm
fiekil 12:
Foto¤raf Makinalar›
85mm 50mm 28mm
fiekil 13:
Görüfl aç›s›: Odak uzunlu¤unun k›sa ya da uzun olmas› görüfl aç›s›n› belirler. K›sa odak uzunlu¤una sahip objektifler genifl görüfl aç›s›na sahiptirler ve genifl aç› objektif olarak tan›mlan›rlar.
Foto¤raf: Jon Ortner 28 mm objektif
fiekil 12: Objektiflerin odak uzunluklar› ve görüfl aç›lar›
Foto¤raf: Jon Ortner 85 mm objektif
Uzun odakl› objektifler dar görüfl aç›s›na sahip olduklar›ndan dar aç›, normal odak uzunlu¤una sahip objektifler normal aç› objektif olarak tan›mlan›rlar. Merakl›s›na Bir diyafram de¤eri, çap› ve merce¤in odak uzakl›¤› ile formüle edilebilir. Diyafram De¤eri = Merce¤in Odak Uzakl›¤› / Diyafram›n Çap› Bu formüle göre bir bilinmeyen, di¤er iki bilinen ile bulunabilir.
Normal aç› insan gözünün görebildi¤i aç›ya eflde¤erdir ve bu aç› 450 - 500 dir. Dolay›s›yla normal odakl› objektifler insan gözünün gördü¤ü aç›y› film düzlemi üzerine yans›t›r. K›sa odakl› yani genifl aç›l› objektifler insan gözünden daha genifl aç›lar› (örne¤in 750, 1040 vb.) film düzlemi üzerine yans›tabilirler. Uzun odakl› yani dar aç›l› objektifler insan gözünden daha dar aç›lar› (örne¤in 18 0, 5 0 vb.) film düzlemi üzerine yans›tabilirler. Zoom objektifler de¤iflken odak uzunluklar›na ayn› gövde üzerinde ayarlanabilen objektiflerdir. Örne¤in 28mm - 85mm gibi.
Foto¤raf Makinalar› Kullan›m amaçlar›na göre özel objektifler de vard›r. Örne¤in en yayg›n özel tip objektifler olarak makro ve shift objektifleri sayabiliriz. Merakl›s›na Zoom tipi objektifler: De¤iflken odak uzunluklu objektiflere "zoom" ad› verilir. Genellikle 35mm’lik foto¤raf makinelerinde çok gerekli olan bu objektif, konunun daha yal›n bir flekilde kadrajlanmas›, lüzumsuz detaylar›n elenmesi için kullan›l›r. Ne var ki, bu tür objektifler, optik yap›lar› nedeni ile ›fl›k kayb›na neden olurlar. Ancak ›fl›k kayb› azalt›lm›fl zoom objektifler di¤erlerine göre çok daha pahal› olabilirler. Çok genifl aç›l› ve genifl aç›l› objektifler: 16-20mm ve 20-35mm’lik odak uzunlu¤u olan bu objektifler çok genifl aç› ve genifl aç› olarak adland›r›l›r. Tecrübeli ellerde ola¤anüstü foto¤raflar verebilen bu objektifler, yanl›fl kullan›ld›¤›nda deformasyonlara neden olurlar. ‹nsan yüzleri, yak›n çekimlerde çirkinleflir, foto¤raf›n köflesine geldiklerinde uzarlar. Bina perspektiflerinin bu tür objektiflerle deformasyona u¤ramas› ve dikey çizgilerin foto¤raf›n yukar›s›na do¤ru birleflmesi gibi tats›z sonuçlara meydan vermemek için zaten birbirine paralel olan objektif düzlemi ve film düzleminin, konu düzlemine de paralel hale getirilmesi gerekir. Normal objektifler: Odak uzunlu¤u 50mm civar›nda olan objektiflerdir. Görüfl aç›lar› 47 derece civar›ndad›r ve diyafram aral›klar› en fazla olan (f l:l.4) optiklerdir. K›sa teleobjektifler: 70 mm ile 135 mm aras›ndaki odak uzunluklu objektiflerdir. Bu tür objektifler 85mm’den itibaren ço¤unlukla portre çekimlerinde kullan›l›r. Net alan derinlikleri k›s›tl›d›r ve diyafram aç›kl›klar› f:2.8 olanlar› da vard›r. Teleobjektifler: Çekim esnas›nda bulunulan yere uzak olan konular› yak›nlaflt›rmak için kullan›lan objektiflerdir. Yaban›l yaflam ve sportif etkinliklerin çekimi için bu teleobjektifler kullan›l›r. Alan derinlikleri çok k›s›tl› oldu¤undan net ayar› tam yap›lan objeler ön ve arka plandan kolayl›kla s›yr›l›r ve foto¤raflarda derinlik duygusu oluflur. Ço¤unlukla makineyi bir sehpaya monte ederek kullanmay› gerektirirler. Aksi halde sallanma veya titreflimlerden dolay› foto¤raflarda flu sonuçlar do¤abilir. Elde kullan›lmas› zorunlu ise objektifin odak uzunlu¤unun nümerik de¤erine yak›n bir obtüratör seçimi yapmak bu titremeyi absorbe edebilir. Örne¤in 200mm’lik bir teleobjektif ile 1/250 yada 500mm’lik bir teleobjektif ile 1/500 enstantane kullanmak gibi. Shift (kaymal›) objektifler: Mimari foto¤raf çekimlerinde, yüksek binalar perspektif bozulmas›na u¤rad›¤›ndan, dikey çizgilerde yukar›ya do¤ru bir birleflme gözlenir. "Shift" tipi optikler bu tür efektin önüne geçmek için yap›lm›flt›r. Büyük format körüklü makinelerde, objektif yada film düzlemine müdahale etmekle yap›lan düzeltme, 35mm’lik makinelerde, bu objektiflerin gövde üzerinde bir yana do¤ru paralel kayd›r›larak k›smen de olsa yap›labilir. Odak uzunluklar› genifl aç› s›n›f›na girer ve 28 ila 35mm aras›nda de¤iflir. Bu tür objektifler oldukça pahal›d›r ve ülkemizde pek yayg›n de¤ildir. Makro Objektifler: Yak›n plan çekimlerinde kullan›lan optiklerdir. Ço¤unlukla do¤ada bulunan çiçek, böcek gibi yaban›l yaflama dair foto¤raflar bu tür objektiflerle yap›labilir. Konumuzun çok yak›n›na sokulmak zorunda oldu¤umuzdan net alan derinli¤i oldukça azal›r ve örne¤in bir böcek foto¤raf›nda böce¤in yaln›zca çok küçük bir bölümü ancak net olabilir. Alan derinli¤i art›rabilmek için oldukça k›s›k bir diyafram kullanmak gerekebilir ve bu da düflük bir enstantane seçimi demektir. Makro çekim yapabilmek için bu tür bir objektif sat›n ald›¤›m›zda mutlaka bir sehpa da beraber düflünmelidir ve bu sehpa makro çekim için uygun olmal›d›r. Bu tür objektifleri do¤ru kullanabilmek için biraz deneyim kazanmak ve bu konuda deneyimli olan foto¤rafç›lardan bir tak›m pratik bilgiler edinmek yararl› olabilir.
Büyütme katsay›s›: Objektiflerin, odak uzunluklar›na ba¤l› olarak film düzlemi üzerine düflürdükleri görüntünün alansal de¤eridir.
Foto¤raf Makinalar› Her 50mm.nin büyütme katsay›s›n›n sabit 1 al›nd›¤›ndan hareket edilerek afla¤›daki tabloyu inceleyebiliriz. 50mm 1cm2 100mm 2cm2 200mm 4cm2 400mm 8cm2 Tabloya göre konuya olan uzakl›¤›m›z sabit kalmak kayd›yla, 50mm.lik bir objektifle film düzlemi üzerinde sabit bir objeyi 1cm2 büyüklükle foto¤rafl›yabiliyoruz. Ayn› objeyi ayn› mesafeden 200mm.lik bir objektifle çekti¤imizde ise, görüntü büyüklü¤ü 4cm2 oluyor. E¤er görüntü büyüklü¤ünü hep sabit, örne¤in 1cm2 olarak tutarken, objektif odak uzunlu¤unu de¤ifltirmek için ne yapmam›z gerekir? Görüntü 1cm2 50mm 1metre 100mm 2metre 200mm 4metre 400mm 8metre 50mm.lik objektifle 1 metreden çekim yaparken, 200mm.lik bir objektifle 4metreden çekim yapmam›z gerekir. 3- MAK‹NE T‹PLER‹ A) Kompaktlar: Ülkemizde çok yayg›n olan bu tip foto¤raf makinelerinin popüler olmalar›n›n bafll›ca üç nedeni vard›r. Birinci neden, küçük, hafif ve kolayca tafl›n›r olmalar›d›r. Tatil, hat›ra ve aile foto¤raflar› için ideal say›l›rlar. Yan›m›zda tafl›yabilece¤imiz bu tür foto¤raf makineleri sayesinde ilginç Kompak makine olaylar› an›nda görüntüleyebiliriz. ‹kinci neden, kullan›lmalar›n›n son derece basit olmas›d›r. Genel olarak kompakt makineler için teknik ayarlamalar gerekmiyor. Modellerinin büyük ço¤unlu¤unda flafl bulundu¤undan, iç mekanlarda da kullan›lmalar› mümkündür. Sonuç olarak, hem netlik ayarl›, hem de do¤ru ›fl›k ölçümü ile foto¤raf çekilebilmesi için yap›lacak tek fley vizörden bakarak deklanflöre basmakt›r. Üçüncü neden ise, bu tür cihazlar›n di¤erlerine göre oldukça ucuz olmas›d›r. B)Tek Objektifli Refleks Makinalar (SLR-Single Lens Reflex) Bu tip mekinelerde de¤ifltirilebilen objektifler kullan›labilmektedir. Bu sayede genifl mekanlar›n görüntülenebilmesi, çok uzak mesafelerin yada makro çekimlerin yap›labilmesi mümkün olabilmektedir. Do¤rudan müdahale ederek, yard›mc› yapay ›fl›k veya flafllardan yararlanarak var›labilecek sonuçlar s›n›rs›zd›r. Objektiflere tak›labilecek ek optiklerle, filtrelerle, foto¤rafç› say›s›z aray›fl ve deney olanaklar› bulur. SLR Foto¤raf Makinesi
Foto¤raf Makinalar›
fiekil 14: SLR Foto¤raf Makinesi fiemas›
Refleks makinelerin tart›fl›lmaz avantajlar›n›n bafl›nda vizörde görülen konunun filme aynen yans›mas› gelir. Böylece hem kadrajlamada hem de net ayar›nda büyük bir avantaj sa¤lanm›fl olur. SLR Makinelerinin Çal›flmas›: Deklanflöre bas›lmadan önce diyafram en aç›k konumdad›r. Aynadan yans›yan ve buzlu cam üzerine düflen görüntü bir prizma arac›l›¤› ile vizörden izlenebilir. Çekim yapmadan önce diyafram›n en aç›k konumda bulunmas›, ayd›nl›k bir görüfl ile daha rahat kadraj ve netleme yapmam›z› sa¤lar. Deklanflöre bas›ld›¤› anda diyafram, verilmifl olan de¤ere kadar otomatik olarak k›s›l›r, ayna kalkar, perde obtüratör aç›l›r ve görüntü film düzlemine düfler, film pozlan›r. Obtüratör tekrar kapan›r, ayna iner ve diyafram tekrar en aç›k konumuna geri döner. Ço¤unlukla 35 mm formatl› film kullan›l›r. Orta formatl› (6x7) olanlar› da vard›r. Bu tip makinelerde de¤ifltirilebilen objektifler kullan›labilmektedir. Bu sayede genifl mekanlar›n görüntülenebilmesi, çok uzak mesafelerin yada makro çekimlerin yap›labilmesi mümkün olabilmektedir. Do¤rudan müdahale ederek, yard›mc› yapay ›fl›k veya flafllardan yararlanarak var›labilecek sonuçlar s›n›rs›zd›r. Objektiflere tak›labilecek ek optiklerle, filtrelerle, foto¤rafç› say›s›z aray›fl ve deney olanaklar› bulur. Refleks makinelerin tart›fl›lmaz avantajlar›n›n bafl›nda vizörde görülen konunun filme aynen yans›mas› gelir. Böylece hem kadrajlamada hem de net ayar›nda büyük bir avantaj sa¤lanm›fl olur. C) Vizörlüler (Telemetreliler) Bu tip makinelerde ayna ve prizma olmad›¤›ndan, konu objektifle ilgisi olmayan vizörden seçilmektedir. Paralaks hatalar› vard›r. Baz› modellerinde vizör mercekleri ile objektif aras›nda bulunan bir ba¤lant› le telemetreli mesafe kontrolü yap›labilir. Küçük ve orta formatl› olanlar› bulunur. Vizörlü (Telemetreli) Foto¤raf Makinesi
Foto¤raf Makinalar›
fiekil 15: Vizörlü Foto¤raf Makinesi
fiekil 16: Paralaks Hatas›
D) Çift Objektifli Refleks Makineler (TLR) Paralaks hatas› bu makinede de vard›r. Üstteki objektif bir ayna yard›m› ile görüntüyü yukar›da, buzlu cam üzerinde oluflturarak netleme ve kadraj yap›lmas›n›, alttaki objektif ise üsttekine ba¤›ml› olarak ayn› netleme ve kadraj›n film düzlemi üzerine düflmesini sa¤lar. Orta formatl›d›rlar.
fiekil 17: TLR Foto¤raf Makinesi fiemas›
Foto¤raf Makinalar› E) Büyük Formatl› Makineler: Bir objektif düzlemi ve film düzlemi vard›r. Merkezi obtüratörlüdür. Her iki düzlem de bir aks üzerinde ileri geri hareket eder. Kadraj ve netleme film düzlemindeki buzlucam üzerinde yap›l›r. Kontrol bittikten sonra film flasesi buzlu cam›n yerini alacak biçimde film düzlemine yerlefltirilir. Özellikle mimari çekimler için idealdir. Fakat tafl›nmas› zor ve hantal makinelerdir.
fiekil 18: Büyük formatl› atölye kameras› flemas›
fiekil 19: Foto¤raf makinas› genel görünüflü önden
Foto¤raf Makinalar›
fiekil 20: Foto¤raf makinas› genel görünüflü arkadan
Foto¤raf Makinalar›
Ifl›k Ifl›k, maddenin fiziksel yap›s›ndaki atomik etkileflim sonucu meydana ›fl›yan bir enerji türüdür. Kayna¤›ndan ç›kt›ktan sonra bütün yönlere da¤›l›r ve dalgalar fleklinde ilerler. Herhangi bir dalgan›n iki temel özelli¤i dalga boyu ve frekans›d›r. Dalga boyu, birbirine komflu iki dalgan›n tepe noktalar› aras›ndaki mesafedir. Frekans ise belli bir noktadan belli bir zaman birimi içinde geçen dalga adedidir. Dalga boyu ile frekans›n çarp›m› ›fl›¤›n yay›lma h›z›n› verir. Ifl›¤›n dalga boyu, mavi ›fl›k için yaklafl›k 380 milimikron, k›rm›z› ›fl›k için 760 milimikron’a kadar uzan›r. Ifl›¤›n frekans› ise 600 milyar adettir. Bu ifadeye göre ›fl›¤›n saniyede 600 milyar defa yan›p söndü¤ünü söyleyebiliriz. Yay›lma h›z› ise saniyede yaklafl›k 300.000 km’dir. Bu ölçüler yaklafl›k vakum ortam için geçerlidir. Daha yo¤un ortamlarda bu ölçüler de¤iflir. Herhangi bir objenin görülebilmesi için ya kendisinin bir ›fl›k kayna¤› olmas› ya da herhangi bir ›fl›¤› yans›tmas› gerekir. Ifl›k kayna¤› olmayan cisimler özelliklerine göre kendi üzerlerine düflen ›fl›nlar›n bir k›sm›n› az veya çok yans›t›rlar. Foto¤raf söz konusu oldu¤unda, ›fl›¤›n dört temel özelli¤i vard›r. Bunlar, parlakl›k, yön, renk ve kontrastt›r. Ifl›k ayr›ca üç ana flekilde de incelenebilir. Direk ›fl›k, yans›yan ›fl›k, filtrelenmifl ›fl›k. Pratik sebeplerle ›fl›k do¤al ve yapay olmak üzere iki türe ayr›labilir. Ifl›¤›n dört fonksiyonu vard›r. 1. Konuyu ayd›nlat›r, 2. Hacim ve derinli¤i sembolize eder 3. Foto¤raf›n atmosferini oluflturur, 4. Ayd›nl›k ve karanl›k yoluyla desenler oluflturur. PARLAKLIK Parlakl›k, ›fl›¤›n yo¤unlu¤unun ölçüsüdür. Bir pozometre yard›m› ile ölçülür. Pozu belirler, kameran›n elde mi tutulaca¤›na, sehpaya m› ba¤lanaca¤›na karar vermekte yard›mc› olur. Foto¤raf›n rengini ve atmosferini belirler. Parlakl›k,kar ile kapl› alanlar ve buzullarda görülebilecek fliddetten, y›ld›zs›z bir gecenin karanl›¤›na kadar farkl›l›klar gösterir. Sadece pozu etkilemez, foto¤raf›n renk yorumunu da belirler. Parlak ›fl›k genellikle, sert, ç›t›r ç›t›r ama her zaman için gerçekçidir. Lofl ›fl›k ise daha gevflek, dinlendirici ve gizemlidir. Yüksek yo¤unluklu ayd›nlatma, konular› daha yüksek kontrastl› ve renklerini daha parlakm›fl gibi gösterir. Lofl ›fl›k ise bunun tersi bir etki yapar. Böylelikle ›fl›¤›n yo¤unlu¤unu de¤ifltirerek foto¤rafç› üretti¤i görüntünün uyand›rd›¤› duygular› ve atmosferi de kontrol eder. D›fl çekimlerde e¤er ›fl›¤›n fliddeti çok fazla ise bir gri filtre (nötr yo¤unluk filtresi "ND") yard›m› ile ›fl›¤›n fliddeti kontrol edilebilir. Bu filtre renkleri etkilemeden sadece ›fl›¤›n fliddetini azalt›r. Bu tür çekimler özellikle aç›k diyafram kullan›lmas› gereken durumlarda yap›l›r. ‹ç mekan çekimlerinde konu düzlemindeki ayd›nlanman›n fliddeti, konu ile ›fl›k kayna¤› aras›ndaki mesafeye ba¤l›d›r ve en az›ndan teorik olarak bilinen flu fizik kural› geçerlidir. "Ayd›nlanman›n fliddeti konu – ›fl›k kayna¤› mesafesinin karesi ile ters orant›l› olarak artar veya azal›r". Daha pratik terimlerle ifade etmek gerekirse, ›fl›k kayna¤› – konu mesafesini "2" misli art›r›rsan›z konu düzlemindeki ayd›nlanman›n fliddeti 1/4’e düfler. Mesafe "3" misli art›r›l›rsa, fliddet 1/9’a düfler. Ancak bu kural sadece noktasal ›fl›k kaynaklar›nda geçerlidir. Civarda yans›t›c› yüzey olmamal›d›r. Örne¤in, yans›t›c› bir tasa sahip bir foto¤raf ampulünde bu kural k›smen geçerlidir. Yans›yan ›fl›¤›n miktar› artt›¤›nda
Ifl›k kural›n geçerli¤i de yavafl yavafl kaybolur. Duvarlar ve tavandan yans›yan ›fl›k bu kurala göre hesaplanamaz. Florasan ampulü gibi çizgisel ›fl›k kaynaklar›nda ise bu kural tamamen geçersiz olup, bu durumda ayd›nlatman›n fliddeti mesafeyle do¤ru orant›l› hale gelir. Yani konu – ›fl›k kayna¤› mesafesi "2" misli art›r›l›rsa, ayd›nlanman›n fliddeti yar›ya düfler. YÖN Düflen ›fl›¤›n yönü, gölgelerin pozisyonunu ve yo¤unlu¤unu (miktar›n›) belirler. Bu durumda ›fl›¤›n 5 türünden söz etmek mümkündür. 1. Cephe Ifl›¤›: Ifl›k kayna¤› az veya çok kameran›n arkas›ndad›r. Kontrastl›k, baflka ayd›nlatma flekillerine oranla daha düflüktür. Renkli foto¤raf için temel bir avantaj say›labilir. Cephe ›fl›¤› ayn› zamanda en düz Önden ayd›nlatma ve en yass› etkiyi verir. Çünkü gölgeler tamamen veya k›smen objenin arkas›ndad›r ve objektif taraf›ndan görülmezler. Do¤ru renkler almak için cephe ›fl›¤› tavsiye edilse bile bu ›fl›kta hacim ve derinlik etkisinin en az seviyede oldu¤u bilinmelidir. Yüzde yüz cephe ›fl›¤› çok enderdir. Çünkü ister foto¤rafç›n›n arkas›ndaki günefl, ister makinenin üzerine tak›l› flafl olsun, optik eksenden biraz kaç›k olunca objenin bir yan›nda ince gölgeler belirmeye bafllar. Gerçek cephe ›fl›¤› için en iyi kaynak ring – flafllard›r. Çünkü objektifi kuflatan bu halka biçimindeki lamba gerçekten gölgesiz görüntü verir. 2. Yanal Ifl›k: Ifl›k kayna¤› konunun yan taraf›ndad›r. Ön taraftan ziyade hafifçe arkaya kaym›fl durumdad›r. Üç boyutluluk Yan ve önden ayd›nlatma izleniminin ve renk veriminin iyi olmas› için s›kça baflvurulan bir ayd›nlatma fleklidir. Yan ›fl›k, kullan›lmas› kolay bir flekildir ve daima iyi sonuç verir. 3. Ters Ifl›k: Ifl›k kayna¤› az veya çok konunun arkas›ndad›r ve onu arkadan ayd›nlat›r, gölgeler kameraya do¤ru uzar. Di¤er ayd›nlatma flekillerine göre konu kontrast› daha yüksektir. Bu özelli¤i ters ›fl›¤› renkli foto¤raf için çok uygun olmad›¤›n› gösterir. Di¤er taraftan bütün di¤er ayd›nlatma flekillerine göre daha inand›r›c› bir mekan ve derinlik hissi verir. Renkli çal›flan foto¤rafç›lar ters ›fl›¤› kullan›m› zor fakat iyi kullan›ld›¤› zaman insan› ödüllendiren bir flekil olarak düflünürler. Hemen hemen de¤iflmez bir biçimde ters ›fl›k
Yukar› ve arkadan ayd›nlatma
Ifl›k kullan›m› ola¤anüstü güzellikler ve ifadeler dünyas›n›n kap›s›n› aralar. En dramatik ›fl›k formudur. ‹fade ve atmosfer kuvvetlendirmede sahipsizdir. 4. Tepe Ifl›¤›: Ifl›k kayna¤› az çok konunun üzerindedir. Di¤er ayd›nlatma flekilleri aras›nda en az fotojenik olan›d›r. Çünkü düfley yüzeyler do¤ru renk verimi için yeterince ayd›nlanmazlar. Gölgeler çok küçüktür ve derinlik ifadesi veremeyecek flekilde görüntüde yer al›r. D›flar›da bu tipik ö¤le günefli ›fl›¤›d›r. Foto¤rafa yeni bafllayanlarca parlak ve güzel bulundu¤u için tercih edilir. Deneyimli foto¤rafç›lar d›fl çekimler için uygun zaman›n güneflin nispeten alçakta oldu¤u sabah erken ve ö¤leden sonraki geç saatler oldu¤unu bilirler. Yukar›dan ayd›nlatma 5. Alttan Gelen Ifl›k: Az çok konular›n alttan ayd›nlat›ld›¤› flekildir. Do¤ada mevcut olmayan bir ayd›nlatmad›r. Bu tip ayd›nlatma do¤al olmayan teatral etkiler yapar. ‹yi kollan›lmas› zordur. Çünkü garip,gerçek olmayan fantastik etkiler oluflturur ve bunlar zorlama bir ifade tafl›r. RENK Bir radyasyon kayna¤›ndan yay›lan ›fl›k (bu kaynak gaz deflarj tüpü, günefl yada akkor flama olabilir) homojen de¤ildir. Aksine 380 ile 760 milimikron aras›nda de¤iflen dalga boylar›na sahip farkl› renklerin yaklafl›k olarak eflit miktarda kar›fl›m›ndan meydana gelmifltir. Bütün dalga boylar› müzikteki akora benter bir flekilde birbirleri ile uyum Alttan ayd›nlatma halindedir. Ancak kula¤›n müzikteki bir akoru dinledi¤inde içerdi¤i notalar› ay›rt edebilmesine ra¤men, göz gördü¤ü akor halindeki beyaz ›fl›¤›n içindeki dalga boylar›n› teker teker ay›rt edemez. Renkli foto¤raf söz konusu oldu¤unda bu oldukça önemli bir faktördür. Çünkü göze beyaz görülmesine ra¤men gerçekte beyaz olmayan ve renkli film taraf›ndan da gerçek halleri ile kaydedilen bir çok ›fl›k türü vard›r. Renkli film, ›fl›¤›n spektrum yap›s› içindeki farkl›l›klara göze göre çok daha duyarl›l›k gösterir. Bu yüzden filmi etkileyen ›fl›k onun dengelendi¤i ›fl›ktan farkl› ise sonuçta ortaya ç›kan renkli dialarda belli bir yöne do¤ru renk sapmas› görülecektir. Bunu kan›tlamak amac›yla flöyle bir test yap›labilir. Üzerinde çeflitli renkler bulunan bir test kart›n›n günefl ›fl›¤› alt›nda, kapal› gök ›fl›¤› alt›nda, akkor flamanl› lambadan yay›lan ›fl›k alt›nda ve florasan ›fl›¤› alt›nda foto¤raflar›n› çekelim. Filmin dengelendi¤i ›fl›¤›n d›fl›ndaki türlerde renklerin do¤al d›fl› ve farkl› göründü¤ü fark edilecektir. Renkli filmler belli bir tür ›fl›kta do¤ru renk vermek için tasarland›klar›ndan, gözümüz de beyaz zannetti¤i ›fl›¤›n içindeki küçük farkl›l›klar› alg›layamad›¤›ndan, do¤ru renk elde edebilmek için do¤ru filmin, do¤ru ›fl›kta kullan›lmas› gerekir. Bu nedenle ›fl›¤›n belli bir s›n›fland›r›lmaya ve birimlendirilmeye tabi tutulmas› gerekir. Bu amaçla haz›rlanan cetvele de Kelvin Skalas› ad› verilir.
Ifl›k KELV‹N SKALASI Ad›n› ‹ngiliz fizikçi W.T.Kelvin’den al›r. Ifl›¤› renk ›s›s› türünden ölçer. Sadece akkor ›fl›k kaynaklar›nda uygulan›r. Kelvin skalas›n›n bafllang›ç noktas› mutlak "0" yani –273C’dir. Bir demir parças›n› ›s›tt›¤›m›zda ›s›n›n miktar›na ba¤l› olarak ›fl›k yaymaya bafllad›¤›n› biliriz. Bundan yola ç›karak 1000C’ye kadar ›s›t›lm›fl bir demir parças›n›n yayd›¤› k›rm›z›mtrak ›fl›k için 1273RK derecesi tan›mlamas› yap›labilir. Herhangi bir ›fl›¤›n renk ›s›s›, siyah gövde radyatörü ad› verilen ve bir taraf›nda bir delik bulunan içi bofl metal bir kürenin tan›mlanacak ›fl›k ile ayn› renge gelene kadar ›s›t›l›p santigrad cinsinden ölçülen derecesine 273 rakam›n›n ilave edilmesi ile bulunur. Bulunan bu rakam incelenen ›fl›¤›n "K" derecesidir. Bu noktada renklerden bahsederken sanatç›lar›n tan›mlamalar›yla fizikçilerin tan›mlamalar› aras›ndaki tersli¤e dikkat çekilmelidir. Sanat çevrelerinde k›rm›z› ve komflusu olan renkler s›cak, mavi ve komflusu olan renkler so¤uk diye tan›mland›klar› halde, fizikçiler Kelvin Skalas›nda da görülece¤i gibi, k›rm›z› grubu so¤uk, mavi grubu ise s›cak diye tan›mlarlar. Fizikçiler için koyu k›rm›z›ms› ›fl›k 1000K civar›nda olurken, mavi kuzey gö¤ünden yay›lan ›fl›k 27.000K civar›nda olabilir. Tabii bu hiçbir zaman gö¤ün o bölümünün 27.000C dereceye kadar ›s›nd›¤› için o rengi yayd›¤› anlam›na gelmez. Merakl›s›na Kelvinmetrenin ancak renk düzeltme filtre seti ile birlikte oldu¤unda bir anlam› vard›r. Tek bafl›na bir ifle yaramaz. Kelvinmetre ancak konunun genelini ayd›nlatan ›fl›kta bir uygunsuzluk var ise düzeltilmesinde yard›mc› olur. Konu içinde oluflmufl yerel renk sapmalar›n› düzeltmekte yararl› olamaz. Birinci tür k›rm›z› ve mavi, ikinci tür k›rm›z›, mavi magenta yeflil dengesini veren kelvinmetreler vard›r. IfiIK KAYNA⁄I Mum alevi 100 Watt genel amaçl› ampul 500 Watt Profesyonel tungsten ampul El Flafl› Sabah ve ö¤leden sonra gün ›fl›¤› Ö¤len günefli, mavi gök, beyaz bulutlar Sadece mavi gök ›fl›¤› (gölgedeki konular) Berrak mavi kuzey gö¤ü Kodak Filtreleri K›rm›z› tür filtreler 81 81A 81B 81C 81D 81E Mavi tür filtreler 82 82A 82B 82C Renkli Filmlerin Renk Is›s› (K cinsinden) Gün ›fl›¤› film Tungsten film
RENK ISISI "K" cinsinden 1500 2850 3200 6200 – 6800 5000 – 5500 6000 10000 – 12000 15000 – 27000 f-stop olarak poz art›fl› 1/3 1/3 1/3 1/2 2/3 2/3 1/3 1/3 2/3 2/3
5500 3200
GERÇEK VE SAHTE RENK ISILARI Yukar›da verilen örnekte oldu¤u gibi (mavi kuzey gö¤ü örne¤i) Kelvin de¤erleri sadece akkor ›fl›k kaynaklar› için gerçektir. Di¤er kaynaklar›n
Ifl›k renkleri benzefltirme yolu ile bulunmufl de¤erlerdir. Ancak bu konuda ifller biraz daha kar›fl›r. Çünkü renk ›s›s› sadece ›fl›¤›n renginin ölçüsüdür. Fakat o ›fl›¤›n spektrum yap›s› hakk›nda bilgi vermez. Önceden belirtildi¤i gibi ayn› renk ›s›s›na sahip fakat birbirinden farkl› beyaz ›fl›klar›n varl›¤› söz konusudur. Bu tür ›fl›klar renk ›s›lar› ayn› olmakla beraber spektrumlar› farkl› oldu¤undan renkli film üzerinde de farkl› sonuçlar verirler. Ancak Kelvinmetre bu spektrum fark›n› gösteremez yani beyaz ›fl›¤› analiz edemez. Akkor ›fl›k kaynaklar› taraf›ndan yay›nlanan ›fl›nlar, siyah gövde radyatörü taraf›ndan yay›lan ›fl›nlarla spektrum yap›s› bak›m›ndan büyük benzerlik gösterirler. Siyah gövde radyatörü de bütün renk ›s› ölçümlerinin temelini oluflturur. KONTRAST Bir ›fl›k kayna¤›n›n yayd›¤› ›fl›¤›n konu üzerindeki kontrast›n› belirleyen faktörler öncelikle konu – ›fl›k kayna¤› mesafesi ve ›fl›k kayna¤›n›n konuya göre etkili yada geçerli boyudur.
fiekil 21:
fiekil 22:
Konu – ›fl›k kayna¤› mesafesi artt›kça yada ›fl›k kayna¤›n›n konuya göre etkili yada geçerli boyu azald›kça ›fl›k kayna¤›n›n yayd›¤› ›fl›nlar birbirlerine paralel hale gelirler. Bu da ›fl›k ve yaratt›¤› gölge aras›ndaki yo¤unluk fark›n›n artmas›na ve ›fl›k – gölge aras›ndaki geçifl bölgesinin daralmas›na yol açar. Günefl, dünyaya oranla oldukça büyük olmas›na karfl›n çok uzak bir mesafede bulundu¤undan noktasal ›fl›k kayna¤› konumundad›r. Bu da güneflten gelen ›fl›nlar›n birbirine paralel olmas›n› sa¤lar ve dünya üzerinde oldukça kontrast görüntüler oluflmas›n› sa¤lar. Ancak bulutlu havalarda günefl art›k yaln›zca bulutlar› ayd›nlatmaktad›r. Bu durumda büyük yada genifl bir ›fl›k kayna¤› konumuna gelen bulutlar, yeryüzündeki konular› her yönden ayd›nlatt›¤› ve yeryüzüne olan mesafesi de az oldu¤undan daha yumuflak görüntüler oluflmas›n› sa¤larlar. RENK Renk, ›fl›¤›n do¤urdu¤u psikofiziksel bir olayd›r. Etkileri renk alg›lama duygusuna göre üç bölümde incelenir. 1. Gelen ›fl›¤›n spektrum yap›s› 2. Ifl›¤› geçiren yada yans›tan malzemenin molekül yap›s› 3. Renk alg›lama organlar›m›z. Yani göz ve beyin. RENG‹N DO⁄ASI Renk ›fl›kt›r. Ifl›¤›n olmad›¤› yerde yani karanl›kta en renkli objeler bile siyaha dönüflürler. Renklerini kaybederler. De¤iflmez gerçek kural budur. Bu
Ifl›k "Renk als›nda var ama ›fl›k olmad›¤› için görülemiyorlar" anlam›nda de¤ildir. Bu ifade basitçe ›fl›¤›n olmad›¤› yerde renk de olmaz demektir. Rengin ›fl›k oldu¤u kolayl›kla kan›tlanabilir. Beyaz bir bina gün ›fl›¤›nda beyazd›r. Gece k›rm›z› spotlarla ayd›nlat›ld›¤›nda k›rm›z›ya dönüflür. Mavi spotlarla ayd›nlat›l›rsa maviye dönüflür. Di¤er bir deyimle objenin rengi o objeyi görmemizi sa¤layan ›fl›¤›n rengi ile birlikte de¤iflir. Bu ifadeden sonra boyalar›n ve boyar maddelerin, yani objelere renklerini veren malzemenin de gerçek ve tek bafllar›na mevcut olup olmad›klar› da tart›fl›labilir. Bu tür maddelerin renkleri de ›fl›k taraf›ndan üretilir. Bu yüzden de kendilerini ayd›nlatan ›fl›¤›n u¤rad›¤› de¤iflimler bu objeleri de ve renklerini de etkiler. Kumafl almaya giden her kad›n, kumafl›n rengini dükkan›n d›fl›na ç›karak gün ›fl›¤›nda kontrol etmeyi tercih ederler. Çünkü boyanm›fl kumafllar gün ›fl›¤› alt›nda farkl›, akkor ›fl›k alt›nda farkl› ve florasan ›fl›¤› alt›nda farkl› renkte görülürler. Ifl›¤›n farkl› renkleri vard›r. Gün ›fl›¤› beyaz, akkor ›fl›k sar›ms›d›r. Florasan ›fl›kta da k›rm›z› eksikli¤i vard›r. SPEKTRUM Beyaz olarak alg›lanan ›fl›k homojen bir ortam olmay›p, farkl› dalga boylar›n›n kar›fl›m›ndan meydana gelmifltir. Bu dalga boylar› birbirlerinden görsel olarak ayr›labilirler. Bu ifli gerçeklefltiren cihaz bir prizma yada bir spektroskoptur. Sonuçta ortaya spektrum ad› verilen ve ›fl›¤›n içindeki farkl› dalga boylar›n›n her birinin farkl› bir renk band› olarak görüldü¤ü bir ›fl›k kufla¤› ortaya ç›kar. Spektrumun en bilinen örne¤i gökkufla¤›d›r. Gökkufla¤›n›n renkleri, günefl ›fl›nlar›n›n, havada as›l› bulunan çok fazla miktardaki su damlac›¤›na çarparak k›r›l›p yay›lmas›ndan kaynaklar›n. Klasik Newton spektrumu yedi farkl› rengi tan›mlar. K›rm›z›, turuncu, sar›, yeflil, mavi, mor, eflatun. Merakl›s›na RENK NASIL OLUfiTURULUR Renk, bir çok farkl› yolla oluflturulabilir ve bunlar›n ço¤u ayn› ortak prensibe göre çal›fl›r. Bir rengin oluflabilmesi, foto¤raflanabilmesi ve görülebilmesi için o rengin gözlemlenen cismi ayd›nlatan ›fl›¤›n spektrumunda mevcut bulunmas› gerekir. E¤er belli bir ›fl›¤›n spektrumunda, belli bir rengi, mesela k›rm›z›y› oluflturan dalga boylar› yok ise günefl ›fl›¤› alt›nda k›rm›z› görülen bir obje, söz konusu ›fl›¤›n alt›nda bak›ld›¤›nda k›rm›z› gözükemez. Afla¤›da renk oluflturma yöntemlerinden baz›lar› anlat›lm›flt›r. 1. Emilme: Gördü¤ümüz ve foto¤raflad›¤›m›z objelerin ço¤unun renkleri pigment renkleridir. Etraf›m›zdaki objeler ve do¤adaki do¤al oluflumlar yani yeflil yaprak, sar›, mavi çiçek, k›rm›z› toprak gibi bu tür renkler ›fl›¤›n emilmesiyle oluflurlar. ‹çinde bütün dalga boylar›n› tafl›yan beyaz ›fl›k objeye düfler. Bu dalga boylar›ndan bir k›sm› objenin derinlerine emilir. Emilmeyenler yans›r. Bu yans›yanlar rengi oluflturur. Bütün pigment renkleri bu flekilde üretilirler. E¤er objenin yüzeyi çok düz ve parlak ise ›fl›k iki flekilde yans›r. Biri yukarda bahsedilen ve objeye renginin verilmesini sa¤layan da¤›n›k yans›ma, di¤eri, parlama. Parlak yüzeye gelen ›fl›k gelifl aç›s›na eflit ama çok fliddetli yans›r. Hem yüzeye kendi rengini verir, hem de parlama denilen bir yans›ma oluflturur. a)Da¤›n›k yans›ma: Yans›man›n rengi oluflturan bu türü, objenin yüzeyinde ›fl›¤›n belli bir miktar derine inerek, spektrum yap›s›n› de¤ifltirmesi ve bir bölümünün madde taraf›ndan emilmesinden sonra kalan›n›n geri yans›mas› fleklinde oluflur. b)Parlama: Parlama dedi¤imiz yans›ma türü, gözlemcinin bak›fl aç›s›, ›fl›¤›n yüzeye gelifl aç›s›na yaklaflt›kça belirgin hale gelir. Bu tür yans›ma yüzeye gelen ›fl›nlar›n aç›lar› dolay›s›yla yüzeyin içine giremeyip, bir de¤iflikli¤e u¤ramadan öteye yans›malar›yla mümkün olur. Sonuçta bu tür parlamada ›fl›k kendi spektrum yap›s›n› korur ve objenin rengi ne olursa olsun ›fl›k kayna¤›n›n parlamas›n› ›fl›k kayna¤›n›n renginde görürüz. Foto¤rafta parlaman›n baz› hallerde alt›ndaki bütün renkleri engelleyece¤i için istenmez. Metalik yüzeyler d›fl›ndaki yüzeylerde oluflan bu tür yans›mada polarize edilmifl ›fl›k vard›r.
Ifl›k 2. Da¤›lma: Çok küçük ve fazla say›da partiküllerin bulundu¤u bir ortama giren ›fl›k bu ortamdan geçerken bu minik parçac›klara çarp›p her yans›y›fl›nda küçük yön de¤ifliklerine u¤rar. Böylece çok küçük su ve toz taneciklerinin bulundu¤u hava tabakas›ndan geçen günefl ›fl›¤› say›s›z defa bu parçac›klara çarparak seker ve yön de¤ifltirir. Sonuçta yer yüzündeki gözlemcinin gözüne ulafl›r. Ancak ›fl›nlardaki bu sapma karakter olarak üniform de¤ildir. E¤er tanecikler göreceli olarak büyük iseler, yani çaplar› üzerlerine düflen ›fl›¤›n dalga boyundan birkaç misli büyük ise, bu taneciklere çarpan ›fl›nla herhangi bir de¤iflikli¤e u¤ramazlar. Örne¤in bir su buhar› tabakas›ndan (bulutlar) geçen günefl ›fl›¤› özelli¤ini de¤ifltirmeyerek yine beyaz olarak gözümüze ulafl›r. Bu tür sapmaya difüzyon yani da¤›lma diyoruz. Ancak ›fl›nlar› yans›tan parçac›klar çok küçük ise yani çaplar› ›fl›¤›n 1 dalga boyu uzunlu¤u civar›nda ise çarp›p yans›ma seçici hale gelir. Yani belli tür renkler bu halden meydana gelir ve buna yay›lma deriz. Yay›lma spektrumun k›sa dalga boylu renklerinin yer ald›¤› mavi ucunu, uzun dalga boylar›n›n yer ald›¤› k›rm›z› ucundan daha fazla etkiler. Bu yüzden de çok küçük parçac›klar›n yer ald›¤› hava tabakas›ndan geçen günefl ›fl›¤› yay›lmalara u¤rar ve gö¤e bildi¤imiz mavi rengini verir. Ayn› olay uzaklarda pus içinde görülen cisimlerin mavili¤ini de aç›klar. Güneflin do¤ma ve batma zamanlar›nda gö¤ün k›rm›z›ms› görünmesinin sebebi de ›fl›¤›n da¤›lmas›ndand›r. Günefl zenit noktas›nda iken ›fl›nlar› göreceli olarak ince bir tozlu hava tabakas›ndan geçerler. Bunun sonucunda sadece göreceli olarak küçük bir miktar k›sa dalga boylu ›fl›nlar yay›lmaya u¤rarlar. Bu yüzden de ö¤le saatindeki günefl ›fl›¤› beyaz görünür. Gün do¤umu ve gün bat›m› zamanlar›nda ise günefl dünyay› ve gözlemciyi dünyan›n tanjant›n› yalayarak geçer. Böylece ›fl›nlar bu durumda tozlu hava tabakas›n›n içinde oldukça fazla yol almak durumunda kal›rlar. Bunun sonucunda daha fazla say›da büyük partiküle çarpan ›fl›nlar, k›rm›z› rengin daha çok ortaya ç›kmas›na yol açarlar. Çünkü bu flartlar alt›nda yay›lma olay›ndan sadece k›rm›z› dalga boylar› etkilenmeden kurtulurlar.
RENG‹N KOMPOZ‹SYONU Çok küçük istisnalar d›fl›nda (ki bunlar da¤›lma veya k›r›lma ile elde edilen spektrum renklerdir) gözümüzle gördü¤ümüz renkler hiçbir zaman saf de¤ildirler. Yani her bir renk, spektrumdaki bir tek dalga boyundan oluflmaz. Dar bir frekanslar grubundan da oluflmaz. Bunun yerine ço¤u renkler s›kl›kla birbirinden çok farkl› (mavi, k›rm›z› gibi yada k›rm›z› ve yeflil gibi) renklerin kar›fl›m›ndan oluflurlar. Renk konusuna girildi¤inde flu belirlemenin yap›lmas› flartt›r. 1. Gördü¤ümüz haliyle renk. Yani beyin içindeki kiflisel ve özel bir deneyim. 2. Objelerin üzerinde bulunan ve bu renk duygusunu uyand›ran yüzeylerin yap›s›. Yani, renklendirici. Renk dedi¤imiz duygu tamam› ile kiflisel ve özeldir ve herhangi bir analitik araflt›rmaya tabii tutulamayacak kadar gizlidir. Renkli yüzeyler ise uygun bilimsel yöntemlerle araflt›r›labilen fiziksel objelerdir. O halde bu iki olgu için farkl› terimler kullanmak gerekecektir. Renk; beyin içindeki oluflan ve renklendiricinin sebep oldu¤u özel psikolojik uyar›c›. Renklendirici; Beyindeki renk duygusunu uyand›ran fiziksel objeler. Ifl›kla renklendirici aras›ndaki al›flverifli inceleyebilmek için renkli objelere farkl› ›fl›klar alt›nda bakmak gerekir. Bunun için de farkl› filtreler kullan›labilir. Örne¤in mavi bir objeye k›rm›z› bir filtre ile bak›ld›¤›nda obje siyah gözükecektir. Bunun sebebi, filtrenin k›rm›z› boyas›n›n beyaz ›fl›¤›n mavi bölümünü emmesi, dolays› ile mavinin geçememesidir. Bu durum siyah beyaz foto¤rafta, k›rm›z› filtrenin, neden mavi gö¤ü karartarak beyaz bulutlar› öne ç›karmas›n› da aç›klar. K›rm›z› filtre gök ›fl›¤› içinden mavi ›fl›¤› da emerek, mavi gö¤ün pozunu beyaz bulutlar›n pozundan daha fazla düflürür. Böylece negatifte mavi gö¤ün yeri boflal›r. Beyaz bulutlar›n rengi sar› ve k›rm›z›y› da içerir. Bu renkler de k›rm›z› filtre taraf›ndan geçirilir.
Ifl›k Herhangi bir renklendiricinin ›fl›k üzerindeki etkisi ›fl›¤›n içindeki belli dalga boylar›n› emmek fleklinde görülür. Kendi rengini mevcut dalga boylar›n›n rengine ilave etmek fleklinde de¤il. Di¤er bir deyimle renk olarak alg›lad›¤›m›z fley, obje üzerine düflen ›fl›¤›n renklendirici taraf›ndan de¤ifltirildikten sonra göze ulaflm›fl halidir. Örne¤in gün ›fl›¤›nda yeflil yapraklar›n yeflil görünmelerinin sebebi, klorofilin beyaz ›fl›k içinde bulunan mavi ve k›rm›z›y› kuvvetle emip, yeflili geri yans›tmas›d›r. Bunun gibi k›rm›z› bir otomobilin boyas›ndaki renklendirici, beyaz ›fl›¤›n içindeki mavi ve yeflil bölümleri emip, k›rm›z›y› geri yans›t›r. Bir renklendiricinin ›fl›¤› de¤ifltirme etkisi, ›fl›¤› yans›tsa da geçirse de ayn›d›r. Örne¤in, günefle bir yeflil yapra¤›n içinde de baksak, o yeflil yapra¤a güneflin alt›ndan da baksak, yeflil ayn› yeflildir. Çünkü her iki durumda da renk, ›fl›k ile renklendiricinin molekülleri aras›ndaki ayn› tür iliflkiden kaynaklanmaktad›r. Yani atomlar, ›fl›¤›n içindeki baz› dalga boylar›n› ya emerler ya da geri yans›t›rlar. Geri yans›yan dalga boylar›n› da renk olarak görürüz. Bu durum bir objenin neden sadece o objeyi ayd›nlatan ›fl›¤›n içindeki dalga boylar›ndan birinin veya birkaç›n›n rengine sahip olabildi¤ini de aç›klar. Bu anlat›m›n tersi de, bir obje kendisini ayd›nlatan ›fl›¤›n içinde bulunmayan bir renge sahip olamaz. Bu yüzden de gün ›fl›¤›nda k›rm›z› görünen bir obje, (ki gün ›fl›¤›nda k›rm›z› dalga boylar› ço¤unluktad›r) saf yeflil ›fl›kla ayd›nlat›ld›¤›nda (ki içinde k›rm›z› dalga boylar› yoktur) siyah görünür. Tüm modern renk sistemleri ve matbaa renk ay›r›m sistemleri ç›kar›msal renk kar›fl›m› esas›na dayan›r. Toplamsal renk kar›fl›m sistemi yaln›zca ›fl›k kaynaklar› için geçerlidir. Renkli dialardaki bütün renkler üç ç›kar›msal temel renk olan Magenta, Sar› ve Cyan’›n farkl› miktarlarda kar›fl›m›ndan meydana gelir. Bir renkli dia kaz›nd›¤›nda bu katmanlar kolayl›kla görülebilir. Toplamsal renk kar›fl›m sistemi günlük hayatta karfl›m›za en çok tv ekran› ve renkli monitörlerde ç›kar. PS‹KOLOJ‹K TEMEL RENKLER: K›rm›z›, Sar›, Yeflil, Mavi, Beyaz, Siyah. TOPLAMSAL TEMEL RENKLER K›rm›z›, Mavi, Yeflil. Bunlar fizikçilerin ana renkleridir ve sadece ›fl›klarda uygulan›rlar. Renkli ›fl›klar haliinde birbirlerinin üzerlerine bindirilirse beyaz› olufltururlar. BEYAZ IfiIK = MAV‹ + KIRMIZI + YEfi‹L’in birlefliminden meydana gelir ve KIRMIZI + YEfi‹L = SARI, KIRMIZI + MAV‹ = MAGENTA YEfi‹L + MAV‹ = CYAN renklerini olufltururlar. ÇIKARIMSAL ANA RENKLER Magenta, Sar›, Cyan. Bunlar toplamsal ana renklerin tamamlay›c›lar›d›rlar. Sadece boyalara ve pigmentlere uygulanabilirler. Bütün modern foto¤rafik renk prosesleri ile renk ayr›m› ve matbaa bask›s› ifllemleri bu yöntemlerle yap›l›r ve bu kar›fl›ma dayan›rlar. SANATÇILARIN ANA RENKLER‹ K›rm›z›, Sar›, Mavi, Beyaz, Siyah. Bu ana renkler ve kar›fl›m pigment ve boyalara uygulan›r fakat gerçek anlamda ana renkler de¤illerdir. K›rm›z›n›n magenta’ya, mavinin de cyan’a dönüfltürülmedi¤i sürece bir araya gelerek di¤er renkleri oluflturmazlar. Di¤er bir deyimle, sanatç›lar›n ana renkleri, yeflil d›fl›nda, psikolojik ana renklerin ayn›s›d›rlar. Sanatç›lar, yeflili saf renk
Ifl›k olarak kabul etmezler. Çünkü sar› ile maviyi kar›flt›rarak yeflili elde edebilirler. Sanatç›lar›n temel renklerinin temel renk ad›n› almas›n›n nedeni, görünüflte dahi olsa, di¤er renklerle kirlenmemifl saf denebilecek renklerden oluflmas›d›r. Bilimsel olarak, renk kavram›n›n bir objeye de¤il, o objeden yans›yan ›fl›¤a ba¤lanmas› gerekir. K›rm›z› ›fl›k alt›nda beyaz bir objenin k›rm›z› göründü¤ünü ve herhangi bir rengin yapay ›fl›kta farkl› ve do¤al ›fl›kta farkl› alg›land›¤›n› biliyoruz. Ancak yine de konuyu belli bir gelene¤e ba¤lamak ve pratik olmak bak›m›ndan, yüzey rengi gibi bir kavram› kabul etmek gerekecektir. Bu durumda objelerin renklerinden bahsedilirken bunlar›n standart gün ›fl›¤› alt›ndaki görünümlerinden söz edildi¤ini bilmek gerekir. Standart gün ›fl›¤›, bilindi¤i gibi Günefl ›fl›¤› + Berrak mavi gökten yans›yan ›fl›k + Beyaz bulutlardan yans›yan ›fl›¤›n kar›fl›m›d›r. Herhangi bir rengin tan›mlanmas› için standart bir ›fl›¤›n varl›¤› kabul edilmezse, renk, ›fl›¤a göre de¤ifliklik gösterece¤inden, kavram kargaflas›na yol açar. Belli bir rengi tan›mlayabilmek için rengin üç farkl› özelli¤inden bahsetmek ve bunlar› tan›mlamak gerekir. Obtica Society of America (OSA)’n›n standartlar›na göre bu özellikler; Tür, Doygunluk ve Parlakl›kt›r. Tür: Halk aras›nda renk denilen olgunun bilimsel karfl›l›¤›d›r. K›rm›z›, sar›, yeflil ve mavi çok bilinen tür örnekleridir. Bunlara birincil renkler de denilebilir. Portakal, mavi-yeflil, ve menekfle ikincil türlerdir. Tür, bir rengin en çok göze çarpan özelli¤idir. Bir rengin ›fl›¤›n›n dalga boylar› cinsinden tan›mlanmas›na olanak sa¤lar. Uygun flartlar alt›nda insan gözü 200 farkl› türü alg›layabilir. Doygunluk: Bir rengin safl›¤›n›n ölçüsüdür. Herhangi bir rengin içinde bulunan türün miktar›n› anlat›r. Rengin doygunlu¤u artt›kça görünüfl daha güçlü ve canl› hale gelir. Doygunluk azald›kça, renk nötr gri ile kar›flarak griye do¤ru gider. Parlakl›k: Bir rengin aç›kl›¤›n›n veya koyulu¤unun ölçüsüdür. Bu anlam›yla parlakl›k, siyah beyaz foto¤raftaki gri skalaya benzetilebilir. Parlak renkler gri skalan›n üzerinde yani beyaz tarafa do¤ru, koyu renkler skalan›n alt taraf›nda siyaha do¤ru yol al›rlar. Halk aras›nda parlak terimi, renk tekni¤i bak›m›ndan farkl› bir rengi tan›mlar. Örne¤in bayrak k›rm›z›s› yada itfaiye arac›n›n rengi halk aras›nda parlak diye tan›mlanabilir, ancak bu renk parlakl›k skalas›nda çok da yukar›larda yer almaz. Di¤er taraftan grimsi pembe, bilimsel olarak tan›mlamak gerekirse, düflük doygunluklu parlak k›rm›z›d›r. Bu renk halk aras›nda s›k›c› ve cans›z olarak tan›mlan›r. YEREL PARLAKLIK UYUMU Genifl planda oluflan parlakl›k uyumu, küçük bir ölçekte de gerçekleflebilir. Örne¤in, bir ormanda yürürken gözlerimiz etrafta gezindikçe bakt›¤› her noktadaki ›fl›k fliddetine uyum göstermektedir. Yerde günefl ›fl›klar›n›n süzülüp ayd›nlatt›¤› bir parçaya bakarken, gözümüz oradaki ›fl›k fliddetine kendisini ayarlar. ‹ris kapan›r, retinan›n hassasiyeti azal›r. Gözümüzü o parlak noktadan bir a¤ac›n gövdesindeki karanl›k kovu¤un içine çevirdi¤imizde, iris aç›l›r ve retina duyarl›l›¤› artar ve bunun sonucunda ortamda mevcut kontrastl›k, oldu¤undan çok düflükmüfl gibi alg›lan›r. E¤er mevcut kontrast, bir pozometre ile ölçülebilse, kulland›¤›m›z filmin kaydetme aral›¤›n›n çok d›fl›nda oldu¤u görülür. Benzer flartlar portre çekimlerinde de görülür. Bir yüzün normal görünümüne al›fl›k oldu¤umuzdan, gözün yerel parlakl›k uyumu kabiliyetinin de etkisi alt›nda göz ve çene altlar›nda oluflan gölgeleri oldu¤undan daha ayd›nl›km›fl gibi alg›lar›z. Sonuçta bu tür gölgeler filmde siyah ç›kar. Bir baflka karfl›lafl›lan hata, fonun gere¤inden az ayd›nlat›lmas›d›r. Böyle durumlarda daha az
Ifl›k ayd›nlatman›n fark›na var›lamayaca¤› için hatan›n ancak çekimden sonra görülebilmesi mümkündür. Merakl›s›na fiimdiye kadar renk bir fizikçinin gözü ile incelendi. Rengin bir ›fl›k oldu¤unu, ›fl›¤›n da bir enerji oldu¤unu ö¤rendik Bu enerjinin girebilece¤i formlar› gördük, nas›l üretilebilece¤ini, nas›l de¤ifltirilebilice¤ini, dalga boyu, tür, doygunluk ve parlakl›¤›n› ö¤rendik. Renkli foto¤raf üretebilmek için ›fl›¤›n renk ›s›s›, foto¤raftaki etkisi kadar önemlidir. Çünkü renk fiziksel özellikleri kadar psikolojik özellikleri de olan bir kavramd›r. Renkli foto¤raf teknik ve sanat›n birleflti¤i bir çal›flmad›r. Tüm bu bilgilere ra¤men ortaya ç›kabilecek sorunlar için renk alg›lama organ› yani gözün incelenmesinde yarar vard›r. GÖZ ‹nsan gözü 1 inç’in milyonda biri kadar bir büyüklü¤ü bile fark edebilir. Bunun ço¤u insan›n renk ay›rma yetene¤i ile kolayca ispatlayabiliriz. ‹nsanlar›n yetenekleri o kadar geliflmifltir ki, dalga boylar› aras›nda 1 inç’in milyonda biri kadar fark olan iki rengi birbirinden ay›rt edebilirler. Bunun sonucunda normal insan gözü 150 civar›nda farkl› türü belirleyebilir. Bu türler 100’den daha fazla farkl› doygunluk durumlar›nda olabilirler. Her bir doygunluk durumu,çok aç›ktan çok koyuya do¤ru 100’den fazla say›da bir çeflitlilik gösterebilir. Hepsi bir araya geldi¤inde gözün ay›rabilece¤i renk, ton ve doygunluk durumlar› 1.000.000’u aflar. Kamera terimleri ile ifade etmek gerekirse, insan gözü, odak uzakl›¤› 19 ile 21 mm aras›nda de¤iflen, 20 cm’den sonsuza kadar netleme yapabilen 4 elemanl› bir objektife sahip bir kamerad›r. Netleme, objektifi oluflturan elemanlar›n bir tanesine ba¤l› çok minik kaslar›n kas›lmalar› ve böylece objektif fleklinin de¤iflmesi ile yap›l›r. Kamerada bu, objektif – film mesafesinin de¤ifltirilmesi ile gerçekleflir. Gözde filmin yerini retina alm›flt›r. Bu objektifin aç›kl›¤› f:2,5 civar›ndad›r. Bir otomatik diyafram› vard›r ve diyafram, ›fl›k flartlar›na ba¤l› olarak en fazla f:11’e kadar k›s›labilir. Toplam görüfl alan› göz önüne al›nd›¤›nda 180 dereceye yak›n bir alan› görür. Ancak bu görüflün kalitesi göreceli olarak düflüktür. Kenarlara do¤ru netlik bozuklu¤u belirgin hale gelir. Bunun sonucunda sadece görüfl alan›m›z›n ortalar›na do¤ru yer alan objeleri net görürüz. Ancak bir foto¤raf makinesinin objektifi gibi görüflteki netlik diyafram›n k›s›lmas› ile artar. Parlak ›fl›kta irisin aç›kl›¤› azal›r, lofl ›fl›kta ise aç›kl›¤› artar ve böylece belli bir limit içinde görmemiz sa¤lan›r. Göz merce¤i taraf›ndan oluflturulan görüntü retinaya düfler. Retina, kameradaki filmin karfl›l›¤›d›r. Bu tabakada milyonlarca sinir ucu, s›k›fl›k bir flekilde yer al›r. Bunlar›n her biri mikroskobik fotoelektrik dirençlere benzetilebilir. Bu hücreler, üzerlerine düflen ›fl›k uyar›lar›n› elektrik impulslar›na çevirirler. Bu ›fl›¤a duyarl› hücreler iki türlüdürler. fiekillerine göre koni ve çubuk olarak adland›r›l›rlar. Her gözde 7 milyon civar›nda bulunan koniler retinan›n merkezine do¤ru yo¤unlaflmaya bafllarlar. Retinan›n merkezindeki yar›m milimetre çapl› fovea tabakas› sadece konilerden oluflur. Yap›lar› itibar› ile yüksek çözünürlük oluflturabilen ama göreceli olarak ›fl›k duyarl›l›klar› az olan koniler, göreceli olarak parlak ›fl›kta çal›fl›rlar ve ince detaylar› alg›lamam›z› ve rengi görmemizi sa¤larlar. Her bir gözde 170 milyon olan çubuklar, retinan›n kenarlar›na do¤ru yo¤unlafl›rlar, foveada hiç bulunmazlar ve konilere göre ›fl›¤a duyarl›l›klar› fazlad›r ve renge duyars›z olduklar›na inan›l›r. Çubuklar sadece aç›k ve koyu olarak grinin tonlar›n› alg›larlar. Konilerin çal›flamayaca¤› kadar lofl ›fl›kta görmemizi sa¤larlar ve özellikle harekete duyarl›d›rlar.
PARLAKLI⁄A UYUM Herkes irisin parlak ›fl›k alt›nda k›s›ld›¤›n›, lofl ›fl›k flartlar› alt›nda ise aç›ld›¤›n› bilir. Daha az bilinen bir gerçek ise retinan›n da ›fl›¤a karfl› duyarl›l›¤›n› de¤ifltirdi¤idir. Lofl ›fl›kta retinan›n ›fl›¤a duyarl›l›¤› artar, parlak ›fl›kta ise azal›r. Bunun sonucunda belli limitler içinde lofl ›fl›kta da, parlak ›fl›kta da belli bir görüfl kalitesini sa¤lar›z. Tek bir obtüratör h›z›na sahip bir kamera gibi görüfl alan›m›zda bu faydal› özellik olmasa çok k›s›tl› bir görüfle sahip olurduk.
Ifl›k GENEL PARLAKLIK UYUMU Karanl›k odadan parlak ›fl›kl› bir ortama geçti¤imizde karfl›laflt›¤›m›z durumu ve bu yeni parlakl›¤a adapte olmam›z için geçmesi gereken süreyi biliriz. Bunun tersi de geçerlidir. Parlak ›fl›kl› ortamdan lofl ortama geçti¤imizde önce hiçbir fley göremeyiz. Göz lofllu¤a al›flt›kça karanl›k köfleler ayd›nlanmaya bafllar ve bir süre sonra d›flar›dakine yak›n bir berrakl›kta görmeye bafllar›z. Her foto¤rafç› uydurma bir karanl›k odaya girdi¤inde ilk anda fark›na varmad›¤› bir sürü deli¤in 5, 6 dakika sonra çok rahat görülebildi¤ini alg›lar. Böyle durumlarda parlakl›¤a uyum, uyum olay›n›n fark›na varmam›z› sa¤layacak kadar büyük boyutlarda gerçekleflir. Ancak ço¤u zaman parlakl›klardaki de¤ifliklikler yavafl yavafl meydana gelirler ve göz bu duruma adapte olurken insan fark›na varamaz ve iki farkl› noktadaki parlakl›¤›n retina üzerindeki etkinin benzer olmas› dolays› ile ayn› oldu¤unu fark eder. Ancak fark›na var›lmas› gerekecek kadar büyük ›fl›k fliddeti de¤iflmeleri bile gözün bu yetene¤i yüzünden gerekli flekilde alg›lanamaz. Bunun sonucunda bir foto¤rafç› çekimin pozunu tahmin yoluyla belirlemeye kalkarsa, çok deneyimli olmad›¤› sürece çok ciddi hatalar yapar. Gözün bu yetene¤i yüzünden foto¤rafç›, pozometre kullanmak zorundad›r. Do¤ru renk yorumunun ancak yar›m stopluk bir tolerans içinde elde edilebildi¤i renkli dia çekiminde pozometre kullan›m› çok daha gereklidir. Genel parlakl›k fliddetinin yanl›fl alg›lanmas› sonucunda ortaya ç›kan iki baflka hata da kontrast ve renk doygunlu¤u alanlar›nda görülür. Kural olarak yumuflak ve düflük kontrastl› ayd›nlatma, kontrast bir ayd›nlatmaya k›yasla daha az parlakm›fl gibi alg›lan›r. Ölçüm yap›ld›¤›nda ise yumuflak ›fl›¤›n daha fliddetli oldu¤u görülebilir. Bunun gibi yüksek doygunlu¤a sahip renklerden oluflan bir görüntü, düflük doygunluktaki renklerden oluflan bir görüntüye k›yasla, daha yüksek parlakl›k fliddetindeymifl gibi alg›lanabilir. Örne¤in gece modern bir ifl mekan› düflünelim. Burada canl›k renklerden oluflan objeler, yüksek kontrastl› bir ayd›nlatma ile ayd›nlat›lm›fl olsun. Böyle bir yer, d›flar›daki kapal› bir hava alt›ndaki bir ayd›nlatmaya göre daha fliddetli ayd›nlat›lm›fl gibi alg›lanabilir. ANINDA PARLAKLIK KONTRASTI Ço¤u foto¤rafç› aç›k renk bir objenin koyu bir fon önüne konuldu¤unda, oldu¤undan daha aç›km›fl gibi alg›land›¤›n› yada bir foto¤raftaki koyu bölümlerin beyazla yan yana geldi¤inde daha da koyu alg›land›¤›n› yada renkli foto¤raf etraf›ndaki beyaz bordürün yak›n›ndaki renklerin doygunlu¤unun azalm›fl olarak göründü¤ünü bilir. Bu olay an›nda kontrastl›k terimiyle aç›klan›r. Parlak bir obje veya alana bakt›¤›m›zda, bu noktan›n retinada düfltü¤ü yer hassasiyetini azalt›r. Ancak bu hassasiyet azalmas›, parlak objeye çok benzeyen ve s›n›rlar› çok net çizilmifl bir alanda oluflmaz, tersine bu alan›n d›fl›na taflar. Bu hassasiyet azalmas› sonucunda, obje üzerinde aç›k tona bitiflik olan koyu ton, oldu¤undan daha koyuymufl gibi alg›lan›r. E¤er bölge koyu bir gölge ise, bunun yan›nda aç›k bölge, oldu¤undan daha parlakm›fl gibi alg›lan›r. Benzer kontrast de¤iflimleri renkli cisimlerde de fark edilir. Örne¤in, orta tonda Cyan renkli bir ka¤›t kendi bafl›na bak›ld›¤›nda de¤iflmez bir renge sahipmifl gibi görülür. Oysa bu ka¤›ttan al›nacak küçük bir kare parça, sar› bir fon ka¤›d› önüne kondu¤unda daha karanl›k, koyu yeflil bir fon önüne kondu¤unda daha aç›k alg›lan›r. Ayn› cyan renkli ka¤›t, yeflil üzerinde mavimsi, mavi üzerinde de daha çok yeflil, beyaz üzerinde daha soluk, siyah üzerinde ise çok canl› ve parlak görülür.
Ifl›k PARLAKLIK SAB‹TES‹ Fark›nda olmasak dahi, objelerin gerçek parlakl›klar› ile ilgili olarak kendimizi sürekli aldat›r›z. Örne¤in beyaz bir obje bütün flartlarda beyazm›fl gibi alg›lan›r. Bu obje gölgeli bir yerde bulunursa ve gerçek tonu 5. Zone’da (orta gri) olsa bile bu böyledir. Bunun gibi ço¤u bilinen obje, özellikle insan yüzleri o anda objeyi ayd›nlatan ›fl›¤›n fliddetine pek bak›lmadan belli bir parlakl›¤a sahipmifl gibi alg›lan›r. Parlakl›k sabitesi yani tan›d›k obje ve renkleri o anda alg›land›klar› gibi de¤il de, hat›rland›klar› parlakl›k seviyesi ile görmek e¤ilimi homojen olmayan ayd›nlatman›n do¤urdu¤u yüksek kontrastl› renkli foto¤raflar›n ana sebeplerinden biridir. Özellikle iç mekan çekimlerinde, mekan›n renklerini ve parlakl›k oranlar›na önceden aflina olmak oradaki çekimi an›nda parlakl›k de¤iflimlerinin gerekti¤i gibi alg›lanmamas›na yol açar. Bu durumda yap›lacak tek fley mutlaka pozometre ile ayd›nlanma oran›n› kontrol etmektir.
Ifl›k
Çekim Teknikleri 1. Pozland›rma Bir görüntünün kaydedile bilinmesi için kameran›n içine bir foto¤rafik malzemenin yani ›fl›¤a duyarl› bir malzemenin konulmas› gerekir. (Film) Pozlama s›ras›nda, objektif ve obtüratör aç›k kal›rlar. Bu süre içinde, görüntünün oluflmas› bafllar. Bu gizli görüntüdür. Ifl›¤a duyarl› malzemede üzerine düflen ›fl›¤›n etkisi ile, ne flekilde de¤iflirse de¤iflsin her zaman için optimum bir sonuç elde etmek mümkündür. Bu optimum sonuç da en iyi görüntüyü veren do¤ru pozdur.
Taban
Emülsiyon
AgBr (Gümüfl Broder)
fiekil 23: Pozland›rma
Siyah
Koyu gri
Gri
Aç›k gri
Saydam
fiekil 24: Normal etkide konunun hem ›fl›kl› hem de gölgeli bölgelerinden detay almak mümkündür.
Koyu gri
Gri
Aç›k gri
Saydam
Saydam
fiekil 25: Az etki. Yo¤unlu¤u düflük olan negatiflerde, konunun gölgeli yada koyu tonlar›ndan yeterli detay al›namaz. Çünkü bu bölgelerden yans›yan ›fl›k negatif üzerinde yeterince etkili olamam›fllard›r. Foto¤raf ka¤›d› üzerinde temiz beyazlar elde etmek çok zordur ve siyahlarda detay yoktur.
Genel terimlerle ifade etmek gerekirse, pozlama problemi birkaç aç›dan ele al›nabilir. Poz öyle ayarlanmal›d›r ki, ›fl›¤a duyarl› malzemeye ulaflan ›fl›k kay›t yapmak için yeterli olmal›d›r. Bu yüzden poz, ›fl›¤a duyarl› malzemenin duyarl›l›k miktar›na ve konunun parlakl›¤›na ba¤l›d›r. Konunun en parlak
Çekim Teknikleri
Siyah
Siyah
Koyu gri
Gri
Aç›k gri
fiekil 26: Çok etki. Çok yo¤un negatiflerde, konunun ›fl›kl› yada ayd›nl›k bölgelerinden yeterince detay al›namaz. Çünkü bu bölgeler negatif üzerinde birbirlerine çok yak›n kararmalar oluflturmufllard›r. Foto¤raf ka¤›d› üzerinde temiz siyahlar yoktur ve beyazlarda da yeterli detay bulunmaz.
noktalar›n› ve en az parlak noktalar›n› birlikte kaydetmek isteyece¤imizden poz buna göre ayarlanmal›d›r. Pozland›rman›n miktar›, verilen diyafram ve obtüratör de¤erleri ile ayarlan›r. Diyafram, objektiften giren ›fl›k demetinin çap›n›, obtüratör ise bu ›fl›k demetinin filmi etkileme süresini belirler. Böylece büyük diyafram aç›kl›¤› ve k›sa obtüratör süresi ya da, küçük diyafram aç›kl›¤› ve uzun poz süresi kullan›larak ayn› poz de¤erine ulaflmak mümkündür. Hangi diyafram-obtüratör ikilisinin seçilece¤inin flartlar›n›, alan derinli¤i ve konunun hareketlili¤i belirler. E¤er konu hareketli ise, ilk amac›m›z, konuyu net çekmemize yetecek kadar yüksek bir obtüratör h›z› kullan›lmas›d›r. Böyle bir k›sa bir obtüratör süresi kullan›ld›¤›nda, yeterli poz miktar›n› sa¤layabilmek için, büyük çapl› bir diyafram aç›kl›¤› kullanmak gerekir. Ancak bu da alan derinli¤inin azalmas›na neden olur. Bu da göstermektedir ki bütün bu gereksinimleri karfl›layacak do¤ru pozu bulabilmek için foto¤rafç› zaman zaman baz› noktalardan tavizler vererek sonucu dengelemek zorunda kalacakt›r. Bu yüzden poz konusunda karfl›lafl›lacak ilk problem, belli flartlar içindeki konuyu gerekli alan derinli¤i ve obtüratör h›z›n› sa¤layabilecek biçimde çekmektir. Yo¤unlu¤u ve kontrast› normal olan negatiflerden, konunun hem ›fl›kl› hem de gölgeli bölgelerinden (yada koyu tonlar›ndan) yeterli detay al›nabilir. Yo¤unlu¤u düflük olan negatiflerde, konunun gölgeli yada koyu tonlar›ndan yeterli detay al›namaz. Çünkü bu bölgelerden yans›yan ›fl›k negatif üzerinde yeterince etkili olamam›fllard›r. Foto¤raf ka¤›d› üzerinde temiz beyazlar elde etmek çok zordur ve siyahlarda detay yoktur. Çok yo¤un negatiflerde, konunun ›fl›kl› yada ayd›nl›k bölgelerinden yeterince detay al›namaz. Çünkü bu bölgeler negatif üzerinde birbirlerine çok yak›n kararmalar oluflturmufllard›r. Foto¤raf ka¤›d› üzerinde temiz siyahlar yoktur ve beyazlarda yeterli detay bulunamaz. Konumuzun en parlak yerleri filmde siyah, " ara tonlar› " gri " siyah yerleri " saydam olmal›d›r. Böyle bir negatif elde edebilmek için, konudan yans›yan ›fl›¤›n do¤ru ölçülmesi ve de¤erlendirilmesi gerekir. 2.Ölçüm Bilinmelidir ki bir pozometre yüzey tan›maz. Yüzeyin yans›tt›¤› ›fl›¤› alg›lar. Üzerine düflen ›fl›¤›n fliddeti ayn› olsa bile siyah bir yüzeyden çok az yans›yan ›fl›k pozometre için karanl›k bir ortam yada beyaz bir duvardan çok fazla yans›yan ›fl›k ise ayd›nl›k bir ortam demektir ve bütün pozometreler alg›lad›¤› ›fl›¤› film yüzeyinde orta gri oluflturacak flekilde de¤erlendirir.
Çekim Teknikleri
fiekil 27
fiekil 28
fiekil 29
fiekil 30
Yukar›daki flemalarda da görüldü¤ü gibi koyu tonlu ve aç›k tonlu yüzeylere düflen ›fl›k miktar› ayn›d›r. Koyu tonlu yüzeyden yans›yan ›fl›k miktar› çok az oldu¤u için pozometre büyük bir diyafram önerecektir. Aç›k tonlu yüzeyden yans›yan ›fl›k miktar› ise çok oldu¤u için bu sefer pozometre k›s›k bir diyafram önerecektir. E¤er pozometrenin önerisini her iki durumda da aynen kabul edecek olursak hem koyu, hem de aç›k tonlu yüzeyler, negatif üzerinde gri olarak görüneceklerdir. Bu ise yine her iki durumda da gri bask›lar anlam›ndad›r. Peki koyu ve aç›k tonlu yüzeylerin do¤ru foto¤raflar› nerede?
A) Yans›yan ›fl›¤› ölçme: Pozometre ile ölçümleri hatas›z yapabilmek için Gri referans kart› kullan›l›r. Yada, "Yerine koyma" (avuç içinden ölçerek) ölçüm yap›labilir. Yans›yan ›fl›k ölçümü koyu konulardan bir miktar art›r›larak, aç›k konulardan bir miktar azalt›larak ya da konudan yans›yan ortalama ›fl›¤›n ölçülmesi ile elde edilir. Konu yans›t›c›l›¤› %18 ise bulunan de¤er do¤rudan do¤ruya uygulan›r. Pozometreler daima konuya düflen ›fl›¤›n %18’inin yans›d›¤› varsay›larak kalibre edilmifllerdir. Bu amaçla do¤ru ölçüm için % 18 yans›t›c›l›¤› olan bir gri kart kullan›labilir Yans›yan ›fl›k ölçümü 1. Genel ölçüm 2. Yak›n ölçüm 3. Spot ölçüm olarak yap›l›r. 1. Genel ölçüm: Konunun ortalama bir yans›t›c›l›¤›n› bulmak için belli bir mesafeden yap›lan ölçümdür. 2. Yak›n ölçüm: Konunun belli bir k›sm›na yap›lan ölçümdür. Yaklafl›k ölçüm yap›lmas› istenen yüzeyin iki misli bir mesafeden yap›l›r.
Çekim Teknikleri 3. Spot ölçüm: Uzak konulara yaklaflman›n mümkün olmad›¤› hallerde optik bir araç ile (dürbün gibi) konudan yans›yan ›fl›¤›n pozometre üzerine düflürülmesi ile yap›l›r. Bu tür araçlara "Spotmetre" denir. Yap›lan ölçüm yans›yan ›fl›k ölçümüdür. B) Gelen Ifl›¤› Ölçme: Ifl›k kayna¤›na do¤ru yap›lan ölçümdür. Pozometrenin önüne konulan bir filtre ile "Tercüme Ölçüm" al›n›r. Bu filtre gelen ›fl›¤›n 1/5'ini geçirme özelli¤ine sahiptir. Normal konularda pozometre direkt olarak kullan›l›r. Pozometre ile ölçüm yap›ld›¤›nda örne¤in, siyah at 1/60 -f:16, beyaz at: 1/250 - f:16 ölçecektir. Yani her iki rengi griye dönüfltürerek bir ölçüm yapacakt›r. O halde ortalamay› bulmam›z gerekir. Belli bir ton de¤erini ölçüp, do¤ru ölçümü bulmaya "Ton Yerine Oturtma" denir. Yine örne¤in kar manzaras›nda ölçülen 1/500 - f:16 ise enstantane iki stop kadar düflürülerek (yani poz süresi uzat›larak) 1/125 - f: 16 uygulan›r. Bu uygulama film ASA diskinden müdahale ile otomatiklefltirilebilir. Yada foto¤raf makinelerinin baz› modellerinde bulunan ve pozu, ölçülen de¤erden -2, -1, 0, +1, +2 stop de¤ifltirilebilen bir skala üzerinde yap›lan müdahale ile de otomatiklefltirilebilir. Bir buharl› lokomotifin foto¤raf çekimi için yap›lan ölçümü 1/60 - f:5,6 ise, do¤ru de¤er 1/15 - f:5,6 olabilir. Örneklerde verilen düzeltmelerde yaln›zca enstantane de¤erleri ile müdahale yap›lm›flt›r. Ayn› müdahale diyafram de¤erlerine de uygulanabilir. 4. Eflde¤erlik Yasas› Filmin pozlanmas›n›, bir su kovas›n›n su ile doldurulmas›na benzetebiliriz.
fiekil 31:
fiekil 32:
Belli bir fliddetteki ortam ›fl›¤›nda
Belli bir bas›nçtaki flebeke suyu ile
Belli bir ASA de¤erindeki
Belli bir hacimdeki kova
(duyarl›l›ktaki) film Belli aç›kl›ktaki bir diyaframdan
Belli bir aç›kl›ktaki bir vanadan
Belli bir obtüratör süresinde geçen ›fl›k ile
Belli bir miktar sürede akan su ile
Do¤ru olarak pozlanacakt›r
Tam olarak dolacakt›r
Çekim Teknikleri Örne¤imizde filmi kova ile, diyafram› vana ile suyun aç›k kalma süresini de obtüratör ile benzefltirebiliriz. Bu ba¤lamda kovan›n tam dolmas›, filmin yeteri miktarda pozlanmas› anlam›na gelsin. Su kovadan ne taflmal›, ne de kova yar›m kalmal›d›r. Film de ne fazla ›fl›k almal› ne de üzerine düflen ›fl›k yetersiz kalmamal›d›r. Bu durumda; 30" - 15" - 8" - 4" - 2" - l" - l/2 - 1/4 - 1/8 - 1/15 - 1/30 - 1/60 - 1/125 - 1/250 - 1/500 - 1/1000
Yukarda bulunan de¤erler foto¤raf makineleri obtüratörlerinde bulunan ve 30 saniyeden, 1/1000 saniyeye kadar de¤iflebilen standart de¤erlerdir. Her bir de¤er obtüratörün o kadar süre içinde aç›l›p kapanarak filmin pozlanmas›n› sa¤layacakt›r. Örne¤in enstantane de¤eri olarak l/125'i seçmiflsek film saniyenin yaln›zca 125'te biri kadar bir süre ile pozlanacakt›r. Bir alt de¤er, (1/60) ise seçilen sürenin iki mislini, bir üst de¤er ise (1/250) seçilen sürenin yar›s›n› ifade eder. f:1,4 - f:2 - f:2,8 - f:4 - f:5,6 - f:8 - f:11 - f:16 - f:22 de¤erleri ise objektifler üzerinde yaz›l› bulunan ve merceklerden geçerek film üzerine düflecek görüntünün geçti¤i aral›¤›n büyüklü¤ü yada küçüklü¤ünü ifade eden de¤erlerdir. En küçük rakam en büyük diyafram aral›¤›n›, en büyük rakam ise en küçük diyafram aral›¤›n› belirlemektedir. f:l,4 de¤eri ile seçilen diyafram aral›¤›, ›fl›¤› en fazla geçirebilecek, f:22 de¤eri ile seçilen diyafram aral›¤› ise ›fl›¤› en az geçirebilecek konum sa¤lar. Her bir de¤er bir sonrakinin iki misli daha fazla ›fl›k geçirebilecek kapasitedeki aral›k anlam›na da gelir. Yani komflu de¤erler birbirinin iki kat›d›r. 1/125 = 2 x 1/250 yada f:2,8 = 2 x f:4'tür Eflde¤er de¤iflkenler ayn› koyulukta negatif anlam›ndad›r. Yap›lacak bir ›fl›k ölçümünde enstantane ve diyafram de¤erleri pozometre taraf›ndan belirlenir. Belirlenen bu de¤erleri birbirini telafi edecek flekilde bir alt› yada üstünü tercih edebiliriz. Örne¤in bulunan de¤erler; Enstantane 1/125 Diyafram f:11 olsun. Biz bu de¤erlerin yerine; Enstantane 1/60 Diyafram f:16 de¤erlerini de seçebiliriz. Ifl›¤›n geçifl süresi bir misli artm›flken, geçifl aral›¤› (diyafram) bir misli azalt›lm›flt›r. Bu da bize eflit yo¤unlukta bir negatif sa¤lar. Enstantane ve diyafram de¤erlerini yeniden s›ralayacak olursak; Tablo : 1 1/1000 1/500 1/250 f:1,4
f:2
f:2,8
1/125
1/60
1/30
1/15
1/8
1/4
1/2
1/1
f:4
f:5,6
f:8
f:11
f:16
f:22
f:32
f:45
kareler içindeki enstantane ve diyafram de¤erlerinin negatifi eflit yo¤unlukta etkileyebilece¤ini söyleyebiliriz. Merakl›s›na Bir diyafram de¤eri, çap› ve merce¤in odak uzakl›¤› ile formüle edilebilir. Diyafram de¤eri =
merce¤in odak uzakl›¤› diyafram çap›
bu formüle göre bir bilinmeyen, di¤er iki bilinen ile bulunabilir.
4. Eflde¤erlik Sapmas› Bir iç mekan yada ›fl›¤›n çok az oldu¤u lofl bir ortamda foto¤raf çekmek
Çekim Teknikleri istiyoruz ve pozometre ile yap›lan ölçümde diyafram; f:1,4 enstantane ise; 1/1 saniye olarak belirleniyor. Bu durumda diyafram f: 2 enstantane 2 saniye f:2,8 enstantane 4 saniye f:4 enstantane 8 saniye f:5,6 enstantane 16 saniye tercihleri yap›labilinmesi ve bu de¤erlerin eflit yo¤unlukta negatif oluflturmalar› gerekiyor. Ancak 1 saniyenin üzerinde yap›lan pozlamalarda eflde¤erlik yasas› sapmalar göstermektedir. Uzun pozlamalarda duyarl› malzemenin ataletini yenmek için ek pozlama yapmak gerekir.
40 35 30 25 20 15 10 5
0
2
4
6
8
10
12
14
Ya p › l a n Ö l ç ü m Tablo 2: Ilford filmleri için ölçülen poz ve düzeltilmifl poz süreleri tablosu görülüyor
1 saniye ile 1/1000 saniyeler aras›nda eflde¤erlik yasas› normal çal›fl›r. Bunlar›n d›fl›ndaki sürelerde ise sapmalar görülebilir. 5. Çeflitli Konularda Pozland›rma Problemleri a) Normal Manzara Foto¤raflar›: Genellikle yans›yan ve gelen ›fl›k ölçümleri do¤rudan kullan›labilir. Bir fark varsa ortalamas› al›n›r. Kapal› havada gökyüzü afl›r› ›fl›kl› olaca¤›ndan pozometreyi gök ›fl›¤›ndan korumak gerekir. b) Sokaklarda Günlük Yaflam: Ölçüm yap›l›rken gelen ve yans›yan ›fl›k ölçümü yeterli olabilir. Ancak parçal› ayd›nlatma söz konusu ise en karanl›k ile en ayd›nl›k k›s›mlar›n aras›ndaki fark› kontrol etmek gerekir. Kontrast fazla ise (5 stoptan fazla) bu görüntüyü foto¤raf ka¤›d›na bütünü ile kaydedemeyiz. O zaman ayd›nl›k yada karanl›k k›s›mlar aras›nda bir tercih yapmak gerekir. c) Ayd›nlat›lm›fl yap›: Ço¤unlukla yap›n›n yan›na gidip gelen ›fl›k ölçümü
Çekim Teknikleri yapmak mümkün olmayabilir. Genel olarak yans›yan ›fl›k ölçümü yap›l›r. Bu durumda pozometreler farkl› ölçümler yapacaklard›r. Oysa yap› ayd›nlatmas› ayn›d›r. Sahne çekimlerinde de fon ayd›nl›k olmad›¤› durumlarda ayn› yan›lg› söz konusudur. Do¤ru bir çekim yapabilmek için ya yap› yada sahnedeki objeye yak›n bir mesafeden kadraj›m›z› tam dolduracak bir flekilde yans›yan ›fl›k ölçümü yapmak yada bir spotmetre yard›m› ile uzaktan ölçüm yapmak yerinde olur. E¤er de¤iflebilir objektili bir makineye sahipsek, tele objektifimizi de spotmetre gibi kullanabiliriz. Teleobjektif ile alaca¤›m›z ölçüm de¤erlerini, onun yerine kullanaca¤›m›z di¤er objektiflerimize de uyarlayabiliriz. d) Kar manzaras› ve benzeri konular: Üzerindeki dokusu ve ayr›nt›lar› görünecek flekilde bas›ld›¤› zaman orta griye göre 2 stop kadar daha koyudur. Konu ola¤an koflullardan daha çok ›fl›k yans›tmaktad›r ve pozometreyi 2 stop kadar yan›ltmaktad›r. E¤er pozometrenin verdi¤i de¤eri kullan›rsak kar manzaram›z orta gri ç›kar. Normal olmas›n› istiyorsak yap›lan ölçümden 2 stop daha fazla bir pozlama uygulamak gerekir. Bu durumda ya diyafram› 2 stop kadar açmak yada enstantane de¤erini 2 stop kadar uzatmak gerekecektir. e) Ters ›fl›kta ayd›nlat›lm›fl konular: Önce bu konulardan ne beklendi¤i saptan›r. Siluet? Portre? Portre ise konunun bize bakan taraf›ndan ölçüm yap›l›r. Deniz, k›r veya tarla manzaras›nda ters ›fl›k varsa ve bize bakan tara önemli de¤il, y›¤›nlar önemli ise ona göre ölçüm yap›lmas› gerekir. f) Hareketli konular›n çekimi: Genel olarak önceden ölçüm Foto¤raf: Sabit Kalfagil yap›l›r. Yada yerine koyma metodu ile ölçüm yapabiliriz. Ço¤u foto¤rafik obje için hareketlilik önemli bir özelliktir. Ancak hareket dura¤an bir ortam olan foto¤rafta do¤rudan verilemez. Ço¤u foto¤rafç› bu yüzden hareketi foto¤raflar›nda vermekten vazgeçmifltir. Ancak hareket do¤rudan verilemese de hareket hissi baz› grafik yollarla uyand›r›labilir. Merakl›s›na Baz› foto¤rafç›lar hareketli konuyu dondurarak, net çekip, hareket hissinin uyand›r›lmas›na tam ters bir ifl yapm›fl olurlar. Hareket sembollerle verilir ve bu bir kaç yolla yap›labilir. Foto¤rafç›n›n hangi yolu ya da sembolü seçece¤i flu flartlara ba¤l›d›r. 1. Foto¤raf›n amac›, 2. Objenin do¤as› ve yap›s› 3. Hareketin türü ve derecesi (objektif aks› ile konunun hareket yönünün yapt›¤› aç›) 1. Foto¤raf›n amac›: Foto¤rafç› foto¤raflar›nda neyi söylemek istedi¤ine karar verirken üç farkl› yoldan birini seçebilir. 1- Hareketli konunun kendisini olabildi¤ince net bir flekilde vermek : Buna tipik bir örnek olarak, performans›n› ve vücut formunu incelemek amac›yla bir atletin foto¤raf›n›n çekilmesini verebiliriz. Bu durumda her bir detay›n olabildi¤ince net bir flekilde çekilip, hareketin durdurulmas› gerekir. 2- Objenin hareket halinde oldu¤unu göstermek: Bu durumda "hareketin kan›t›n›n" grafik olarak verilmesi gerekir. Böyle bir kan›t iki yolla elde edilebilir. a) Sembollerle b) Objenin pozisyonuyla. Burada önemli bir flart, objenin tan›nabilirli¤inin korunmas›d›r.
Çekim Teknikleri 3- Hareket hissini uyand›rmak: E¤er durum bu ise konunun kendisi zaten soyut bir kavram olan h›zd›r. Gerçek obje ise sadece hareket ve h›z gibi soyut kavramlar›n verilebilecekleri bir ortam olarak kullan›l›r. Bu durumda sadece sembollerin kullan›m›, konunun özü ve foto¤rafç›n›n niyeti hakk›nda bilgi verir. 2. Objenin do¤as› yada yap›s›: Hareketin, hareket halinde objenin fiziksel görünümü üzerindeki etkisi söz konusu oldu¤unda foto¤rafç› iki tür objeyi tan›mak zorundad›r. a) Hareket halindeyken dura¤an haline farkl›l›k gösteren objeler. Örnek: Bir aya¤› yukarda foto¤raflanm›fl bir insan muhtemelen yürüyor ya da kofluyordur. Yani hareket halindedir. Hayvanlar, k›r›lan dalgalar, rüzgarda e¤ilmifl a¤açlar gibi. Böyle durumlarda hareket, objenin fiziksel görünümündeki farkl›l›klarla belirgin hale geldi¤i için mutlaka grafik sembollerle anlat›lmas› gerekmez. Fakat foto¤rafç› objenin görünümündeki de¤iflikli¤e katk›s› olsun ve daha iyi anlats›n diye bir grafik sembolde kullanabilir. Örnek: Bir aya¤› yukar›da bir at›n, yönlü olarak hafifçe flu¤laflt›r›lmas› gibi. Bu durumda foto¤rafç› koflmakta olan bir at›n yönlü flulaflt›r›lm›fl görüntüsünü verirken, at›n net oldu¤u duruma göre, hareket halinde oldu¤unu daha güçlü bir flekilde anlatmaktad›r. b) Hareket halindeyken de, dura¤an halindeyken de fiziksel durumlar› farkl›l›k göstermeyen objeler. Örnekler ; otomobil, uçak, tren, gemi, ço¤u tür makine gibi. Bu durumda objelerin hareket halinde olduklar›, görünümlerindeki farkl›l›ktan anlafl›lamayaca¤› için foto¤rafta sadece sembolik anlat›mla verilebilir. Ama s›k s›k hareketin kan›t› da indirek olarak ilave edilir. Örne¤in, hareket halindeki bir otomobilin görünümü, dura¤an haline göre bir farkl›l›k göstermese bile hareketin kan›t› araban›n arkas›ndan yükselen bir toz bulutu gibi verilebilir. Bunun gibi, h›zla giden bir sürat teknesinin bafl ve k›ç›ndaki dalgalar›n flekilleri ve su içindeki pozisyonu ve gövdesinin suyla olan iliflkisi bize Foto¤raf: Lois Greenfield hareket halinde mi yoksa, dura¤an m› oldu¤unu anlat›r. Uçmakta olan bir uçak mutlaka hareket halinde olmas›na ra¤men net olarak foto¤rafland›¤›nda h›z hissi uyand›rmaz. 3. Hareketin türü ve derecesi: Hareketin kan›t› h›z hissi ile ayn› fley de¤ildir. Uçufl halindeki bir uça¤›n net foto¤raf› uça¤›n havada oldu¤u gerçe¤i, dolay›s›yla hareketin kan›t›d›r. Ama h›z hissini uyand›rmaz. E¤er h›z hissinin verilmesi önemli ise, uça¤›n hareketinin sembolik olarak verilmesi gerekir. Yani kendisinin veya alt›ndaki yer parças›n›n flulaflt›r›lmas› gerekir. Bu tür bir fluluk olmad›¤› sürece, uçak hareket halinde oldu¤unu bilmemize ra¤men, duruyormufl gibi gözükür. Bunun gibi, bir engelin üstünden atlamakta olan at herhalde hareket halindedir. Ancak foto¤raf çok net çekilirse, havada as›lm›fl gibi alg›lanabilir. Hareket hissini uyand›rabilmek için yorumun, belli bir miktar fluluk içermesi gerekir. Net bir foto¤raf ile, yönlü flulaflt›r›lm›fl bir foto¤raf aras›ndaki fark da fludur: 1. Hareketin kan›t›n› içerebilir yada içermeyebilir, fakat sadece ikincisi h›z hissini iletebilir. H›z hissinin ikna edici bir flekilde iletilmesi için, foto¤rafç› hareketin derecesini göz önüne almak durumundad›r. Bu konuda hareketin üç farkl› h›z miktar›n›n bilinmesi gerekir. a) Hareket o kadar yavaflt›r ki, hareket halindeki obje bütün detaylar› ile ve aç›kça görülebilir. Örnekler, yürüyen insanlar, yavafl h›zla giden yelkenliler, tekneler, rüzgarda sallanan a¤açlar ve rüzgarda sürüklenen bulutlar. Böyle durumlarda, genellikle net bir çekim gereklidir. Çünkü hareketin sembolik olarak kan›t›, yönlü flulukla verilirse, iletilecek olan h›z hissi, objenin gerçekteki mevcut h›z›ndan daha fazla olaca¤›ndan obje ile ba¤daflmayacakt›r. Böyle durumlarda hareketin kan›t› ya objenin görünümü ile (motorlu teknenin bafl›nda oluflan dalgalar›n flekli) verilebilir,
Çekim Teknikleri ya da hareket halindeki bulutlarda oldu¤u gibi, objenin hareketi o kadar önemsizdir ki tamam› ile unutulabilir. b) Hareket o kadar h›zl›d›r ki obje bütün detaylar›yla görülemez. Örne¤in, hareket eden atletler, uçan ve kaçan hayvanlar, yak›n mesafeden geçen arabalar vb. verilebilir. Böyle durumlarda objenin özellikleri genellikle foto¤raf›n h›z hissinin uyand›r›lmas›n› gerektirir. Bu yüzden hareket sembolik bir flekilde belirtilmelidir. c) Çok h›zl› harekette, obje k›smen veya tamamen görünecek durumdad›r. Örne¤in, dönmekte olan uçak pervanesi, uçufl halindeki roketler vb. Bunlar› görüntülemek foto¤rafta baz› özel teknikler gerektirir. Meydana ç›kan foto¤raflar da hiç do¤al görünümlü olmaz. Hareket duygusu göreceli bir duygudur. Yerden bak›ld›¤›nda befl mil yukarda saatte 900km/saat h›zla giden uçak, havada duruyormufl gibi alg›lanabilir. Ancak yan›m›zdan 1/10 h›zla geçen bir otomobil, bize daha h›zl› gelebilir. Alg›lamadaki bu farkl›l›¤›n sebebi göreceli h›zlardaki farktan kaynaklan›r. Göreceli h›z›n di¤er bir ad› da aç›sal h›zd›r. Hareket eden bir cismin, hareket halindeki bir objeye yaklaflt›kça, objenin h›z› daha h›zlanm›fl gibi alg›lan›r. Uzaklaflt›kça da bunun tersi görülür. Aç›sal h›z ayn› zamanda bize yaklaflmakta olan bir otomobilin belli bir noktada bak›fl aks›m›za 90 derecelik bir çizgi üzerinde hareket eden bir otomobilden neden daha yavaflm›fl gibi alg›land›¤›n› da aç›klar. Bu olay yüzünden baz› hareketler objelerin hareketlerini dondurabilecek minimum obtüratör h›zlar›n› veren tablolar üç farkl› de¤er vermek zorundad›r. Bu farkl› de¤erler belli bir noktada hareketli objenin bak›fl aç›s›na göre hareket yönünün üç farkl› konumundan kaynaklan›r. a. Objektif aks›na paralel, b. Objektif aks›na 45 derece c. Objektif aks›na 90 derece. Kural olarak objenin hareketinin yönünün objektif aks›na olan 90 derecelik aç›s›ndan objektif aks›na paralel duruma döndükçe hareketi dondurmak için gerekli olan obtüratör h›z› yavafllar.
g) Siluet: Konunun bize bakan k›s›mlar›n›n bir de¤eri yoktur. Arkadaki fonu hangi de¤erde istiyorsak, ölçümü, gri kart uygulamas›n› 2 stop art›rarak yapabiliriz. (Direk konuya do¤ru) Gün bat›m› çekimlerde hemen hemen okunan de¤erin aynen uygulanmas› önerilir. Günefl parlaksa diyafram 2 stop kadar art›r›labilir. 6. Alan Derinli¤i ve Koflullar› Diyafram aç›kl›klar›n›n, objektiften geçerek filme etki eden ›fl›k miktar›n› ayarlamas›n›n yan›nda, ikinci bir görevi de alan derinli¤ini belirlemesidir. Alan derinli¤i, netli¤in ayarlanm›fl oldu¤u yüzeyin berisinde ve ötesinde uzanan netlik bölgesidir. Yani foto¤raf›n ön plandaki en net bölge ile arka plandaki en net Siluet bölge aras›ndaki uzakl›kt›r. Net alan derinli¤inin kontrolü foto¤rafç›n›n vazgeçilmez olanaklar›ndan biridir. Net alan derinli¤ini belirlerken afla¤›daki üç koflulun birbirlerini etkileyece¤i düflünülmelidir. Bunlar netlenen konunun foto¤raf makinesinden uzakl›¤›, kullan›lan objektifin odak uzakl›¤› ve seçilen diyafram de¤eridir.
Çekim Teknikleri
7 metre
3 metre
1 metre fiekil 33: Cismin uzakl›¤›
a) Cismin Uzakl›¤› Yak›ndaki cisimlere yap›lan netleme ile daha az, uzaktaki cisimlere yap›lan netleme ile daha fazla net alan derinli¤ine sahip oluruz.
3 metre fiekil 34: Objektifin odak uzakl›¤›
b) Objektifin Odak Uzakl›¤› Uzun odakl› objektifler genifl aç›l› objektiflere göre daha k›sa net alan derinli¤ine sahiptirler.
mesafe 3 metre fiekil 35: Net alan derinli¤i, diyafram k›s›ld›kça artar, aç›ld›kça azal›r.
c) Diyafram›n Aç›kl›¤› Diyafram k›s›ld›kça net alan derinli¤i artar ancak diyafram çap› büyüdükçe net alan derinli¤i de buna paralel olarak azal›r.
Çekim Teknikleri Mesafeye ba¤l› olarak Net Alan Derinli¤i’nin de¤iflmesi:
Uzak mesafelerde net alan derinli¤i artar.
Yak›n mesafelerde net alan derinli¤i azal›r.
Objektifin Odak Uzunlu¤una ba¤l› olarak Net Alan Derinli¤i’nin de¤iflmesi:
Genifl aç›l› bir objektifin net alan derinli¤i oldukça fazlad›r
Uzun odakl› objektiflerin net alan derinli¤i azd›r.
Süjenin görüntüsünün ayn› boyda olmas› için solüstteki foto¤raf yak›ndan, sa¤üstteki ise uzaktan çekilmifltir. Mesafe de¤iflti¤i için perspektifte de farkl›l›klar ortaya ç›kmas› kaç›n›lmazd›r. Diyaframa Ba¤l› Olarak Net Alan Derinli¤i’nin de¤iflmesi
K›s›k diyaframda net alan derinli¤i artar.
Aç›k diyaframda net alan derinli¤i azal›r.
7.Ifl›kla Boyama Ifl›kla boyama ile ›fl›k kontrolü yap›labilir. Gölge olmamas› için sürekli ›fl›k kayna¤›n› oynatmak gerekebilir. Devaml› sekizler çizip bir yandan yürümek bir çözüm getirebilir. Çekilecek mekan›n krokisini çizip, ›fl›k plan› yapmal›y›z. Ifl›¤›n süresi yada fliddeti etkilidir. Ifl›k kayna¤› kamera arkas›nda ya da önünde durabilir. Baz› zamanlar görüntüye de girebilir. Foto¤rafç›, koyu renk k›yafet giymelidir. Foto¤rafç› kadraj›n içine girmek zorunda ise kesinlikle durmamal›d›r. Çünkü verilen ›fl›k alan› içinde silueti ç›kabilir. Ifl›k kayna¤›n›n kamera arkas›nda olmas› ile bu tür sorunlar giderilebilir. Ana prensip, ›fl›k kayna¤›n›n çap›n› büyütmektir. Pozu, hareketin h›z›na göre belirlemek ve bu tarz çekim süresince de¤ifltirmemek gerekir. Yörüngeye hep ayn› flekilde sahip ç›k›lmal›, pozun do¤ru verilebilmesi için de ›fl›k kayna¤› ile objeler
Çekim Teknikleri aras›ndaki mesafeler korunmal›d›r. Tüm bu kurallar homojen bir ayd›nlatma için geçerlidir. Kreatif bir çal›flma için, teknik kurallar bozulabilir. 8. Mimari Foto¤raf Ço¤unlukla teknik kamera kullan›m› ile daha rahat çal›flma ortam› sa¤lanabilen bu tür çekimlerde, amaç, foto¤raflar›m›zdaki deforme olmufl yap›lar›n daha kontrollü bir perspektif ile görüntülemektir. Bunun için Konu düzlemi, objektif düzlemi ve film düzleminin birbirine paralel olmas› gerekmektedir. Ancak yeterli mesafe olmad›¤› durumlarda, teknik kameradaki film düzlemini kayd›rmak yöntemi ile bu dezavantaj giderilir. Genellikle genifl aç›l› objektiflerin kullan›lmas› gereken durumlarda teknik kamera yada kat› gövdeli makinalara tak›labilen shift objektifler ile bu sorun giderilir.
Panorama
9. Panorama Yüksekli¤e oranla geniflli¤i fazla olan foto¤raflard›r. Birden fazla foto¤raflar›n bitifltirilmesi ile alg›lanabilir. Çok kare ile yap›lanlar, bir dizi olaca¤› için, terazili sehpa ile yap›lmas› gerekir. Genellikle yüksek yerlerden çekim yap›lmal›d›r. Konuyu kurtaracak en uzak odakl› objektiflerle çekilir. Tam teraziye al›nm›flsa, dikeyler konuya paralel olur. Terazileme sehpa ayaklar›nda yap›lmal›d›r. Tarama, göz karar› bindirme ile yap›labilir. Binme paylar› büyük olursa bitifltirme sa¤l›kl› olur. Hava foto¤raflar›nda binme pay› 1/3’tür. Uzun odakl› objektiflerde binme pay› azalabilir. K›sa odakl›larda perspektif hatas› olur. Çekim esnas›nda, kaç kare oldu¤unu prova etmek, tek say›da kare ile çekim yapmak ve eflit paylardan meydana getirmek gerekir. Dolayas› ile binme paylar› eflitlenmelidir. Pozland›rmay› teke indirmekte yarar vard›r. Cephe ›fl›¤› tercih edilmeli, polarize filtre kullan›lmamal›, hareketli objelerden sak›nmal›, ek yerlerinde mümkün oldu¤u kadar bütün objelerden sak›nmal›, ön planlardan kaç›nmal›d›r. Rüzgar ve bulut hareketleri olmamal›, tümü ayn› filme çekilmeli, ayn› koflulda y›kanmal›, bask›da tek bask› pozu ile bask› yap›lmal›, kartlar beraberce banyoya at›lmal›d›r ve banyoda el ile müdahalelerden kaç›nmal›d›r.
Çekim Teknikleri
Filtreler ve Yard›mc› Araçlar Çekece¤imiz foto¤raflarda belli bir etkiyi, efekti vermek, renklerdeki sapmay› gidermek için yard›mc› araç olarak filtreleri kullan›r›z. Filtreler, genel anlamda düflünürsek süzme ifllevini yapan elemanlard›r. Foto¤rafta da ayn› iflleyiflle çal›fl›rlar. Filtreler, kendi rengindeki ›fl›klar› geçirir, di¤er renklerin ›fl›klar›n› geçirmez. Böylelikle ›fl›¤›n› geçirmedi¤i rengin bulundu¤u alan filmi pozlamaz yada di¤er renklerin bulundu¤u alanlara göre poz de¤eri düfler ve film yüzeyinde aç›k tonlarda, bask›da ise koyu tonlarda kal›r. Bu da bize istedi¤imiz kontrastl›¤› yada düzeltmeyi sa¤lar. ‹lk foto¤rafç›lar›n ellerindeki film malzemesi tam anlam›yla renk körüydü. Çünkü bu filmler sadece maviyi görebilen ve bunun d›fl›nda hiç bir rengi alg›lamayan filmlerdi. Bu yüzden mavi d›fl›nda renklerin bulundu¤u objelerin çekimi s›ras›nda mavi çok parlak ç›kar, di¤er renkler ise film taraf›ndan alg›lanma derecelerine göre farkl› koyu tonlarda görülürdü. ‹lk foto¤rafç›lar bu olay› bildikleri için, çekecekleri konuya mavi filtre ile bakarlar ve böylece renklerinden etkilenmemeye çal›fl›rlard›. Renk körü film bu yüzden mavi ve sar›y› göze göründüklerinin tam tersi bir parlakl›k oran› içinde verirdi. Çünkü göz sar› rengi maviden daha parlak olarak alg›lar. Maviye duyarl› filmde çekim yap›ld›¤›n› düflünürsek, mavi gök pozitif kart üzerinde beyaz ç›kaca¤› için üzerindeki beyaz bulutlar›n ayr›lmad›¤›, yeflil bitki örtüsünün koyu tonlu, detays›z, sar› çiçeklerin tamam› ile siyah ç›kt›¤› görülürdü. Ortokhromatik film: ‹smi ile tam uyum sa¤lamasa dahi, ileriye do¤ru çok büyük bir ad›m› oluflturuyordu. 1870’lerde bilim adamlar› yeflil ve sar›ya da duyarl› emülsiyonu üretmeyi baflard›lar. Bu baflar›dan o kadar etkilendiler ki, olay› gere¤inden fazla flifliren bir yaklafl›mla filme ortokhromatic film ad›n› verdiler. Bu ürünün eksik taraflar›n›n ortaya ç›kmas›ndan çok sonra da bu isim korundu. Ortokromatik film en çok maviyi görür, bundan biraz az olmak üzere yeflil ve sar›y› da görür ama k›rm›z›y› göremez. Pankromatik film: Ortokromatic filmin bu yetersizli¤i dolay›s›yla yeni bir emülsiyon aray›fl›na girilmifltir. Do¤ru panchromatic film renklere duyarl›l›¤› bak›m›ndan bugün de kullan›lan filmdir ve bütün renkler için düzeltilmifltir. Ancak mavinin hala biraz daha bask›n oldu¤u görülür. Filtrelerin kullan›m› ile ton reprodüksiyonunun iyilefltirilmesi için uygun filtreler kullan›l›r. Bir pankromatik film renk yorumlama hassasiyeti aç›s›ndan bir teste tabi tutulsa, bütün renkleri görmesine ra¤men ton reprodüksiyonunda yine de baz› hatalar›n oldu¤u görülecektir. Bu farkl›l›klar›n giderilmesi amac›yla bir filtre cam ya da jelatin gibi renkli bir malzemeden oluflan sistemler kullan›l›r. Cam›n veya jelatinin renklendirilme miktar› kullan›m amac›na göre de¤iflir. Bir ›fl›k filtresi çal›flma bak›m›ndan, s›v› filtresine benzetilebilir. S›v› filtresi nas›l solüsyonun içindeki kat› maddeleri s›v›dan ay›r›yorsa, ›fl›k filtresi de ›fl›¤›n içindeki belli renk ›fl›nlar›n› ortamdan ay›r›r. Hangi renk filtresinin hangi renkleri geçirip hangilerini tuttu¤u, afla¤›daki tablodan görülebilir. Filtre Sar› Yeflil Magenta K›rm›z› Mavi Cyan
Geçirdi¤i renk sar› yeflil magenta k›rm›z› mavi cyan
Tuttu¤u renk mavi magenta yeflil cyan sar› k›rm›z›
Özetlemek gerekirse, bir filtre kendi rengindeki ›fl›¤› geçirir, tamamlay›c› rengini tutar.
Filtreler ve Yard›mc› Araçlar Filtrenin gücü: Bu bilgilerden sonra var›lan sonuç fludur; bir rengin sb film taraf›ndan yorumlanmas› s›ras›nda hata miktar› artt›kça, kullan›lmas› gereken filtrenin yo¤unlu¤u da artar. Göz önüne al›nmas› gereken önemli bir nokta da kullan›lan filtre yo¤unlu¤unun artmas›yla do¤ru orant›l› olarak, poz süresinin de artaca¤›d›r. Çünkü her bir filtre filmin süresine düflüp onu pozland›racak ›fl›klar›n bir bölümünü tutarak filmi etkilemelerini engeller. Filtreleri 5 gruba ay›rabiliriz 1. Siyah Beyaz filmler için filtreler 2. Siyah Beyaz ve Renkli filmler için filtreler 3. Renkli filmler için Renk Düzeltici filtreler (Color Correction-CC) 4. Renkli filmler için renk yarat›c› (Creative) filtreler 5. Özel effect filtreler 1. Pankromatik Siyah Beyaz filmler için filtreler Aç›k sar› (1,5x) Orta sar› (2x) Koyu sar› (3x) Turuncu (3x) Sar›-yeflil (3x) Yeflil (3x) K›rm›z› (4-8x) Mavi (2-3x)
Açt›¤› Sar› saç, bu¤day baflaklar› ayçiçekleri, portakal vs. Ayn› etkilerin kuvvetlisi Koyu sar› yerine tercih edilir Kiremit damlar Göz (yeflil, ela) A¤açlar, çay›rlar (Kontrast azal›r) K›rm›z› ve sar›larda maksimum etki K›rm›z› filtrenin tersi
Karartt›¤› Gökyüzü, deniz, mavi göz ayn› etkilerin kuvvetlisi Gökyüzü, deniz, a¤açlar Kahverengi Gökyüzü, deniz, kiremit damlar Mavide maksimum etki K›rm›z› filtrenin tersi
Özellikle mavi gökyüzü ve beyaz bulutlar›n ayn› ölçüde pozland›r›p, bulutlar›n belli olmayacak flekilde mavi gökyüzü ile kar›flt›¤› Filtresiz çekimlerde, k›rm›z› filtre, mavi gö¤ün pozunu düflürerek, bulutlar›n belirgin bir biçimde foto¤rafta yer almalar›n› sa¤lar. Bu filtreleri 3 grupta Sar› Filtreli inceleyebiliriz. a) Düzeltme filtresi: Çekece¤imiz foto¤raftaki parlakl›¤› düzeltici filtre grubudur. Bu grubun filtreleri Sar›, Sar›-Yeflil’dir. K›rm›z› Filtreli b) Kontrastl›k filtresi: Foto¤raf›m›zdaki SiyahBeyaz kontrasl›¤›, gri tonlar›n geçifllerini ayarlamak için kulland›¤›m›z filtrelerdir. Bunlar; Sar›, Turuncu, K›rm›z›, Mavi, Yeflil, Koyu yeflil. c) Sis Filtreleri : Sisli havalarda yap›lan çekimlerde sisin etkisini istedi¤imiz oranda ayarlamam›za yarayan filtrelerdir. Sisi saklama (sar›), Sisi azaltma (k›rm›z›), sisi art›rma (mavi veya aç›k mavi).
Filtreler ve Yard›mc› Araçlar 2. Siyah-beyaz ve renkliler için ortak filtreler Bu filtrelerin renk balans› üzerinde bir etkisi olmamas› gerekir. Bunlar, ND, UV, 1A skylight, polarize gibi filtrelerdir. Uv - Skylight filtreler: Bu filtrelerin fonksiyonu atmosferdeki mavi ve mor ötesi ›fl›klar› süzerek berrakl›¤› art›rmakt›r. Yüksek da¤larda fazla etkisi yoktur. Ancak objektifimizin merceklerini toz, su, parmak izi gibi zarar verebilecek etkilerden korur. Bir objektif edindi¤imiz zaman mutlaka kullanmam›z gereken bir filtre grubudur. ND-Natural Density filtreler: Nötr Gri filtrelerdir. Mevcut ›fl›¤›n ölçülmesinde elde edilen obtüratör h›z› ve diyaframdan daha düflük bir h›z yada k›s›k diyafram kullanmak istedi¤imizde kullanabilece¤imiz filtrelerdir. Bu filtreler, renk dengesini bozmadan objektiften içeri giren ›fl›¤›n miktar›n› azalt›rlar. 2x, 4x, 8x ve 16x gibi faktörleri bulunur. Bunlar 1,2,3 yada 4 diyafram açt›r›rlar. Renkli filmler yüksek h›zlarda magentaya, düflük h›zlarda yeflile kaçarlar. Polarize Filtre: Parlama dedi¤imiz yans›ma türü, gözlemcinin bak›fl aç›s›, ›fl›¤›n yüzeye gelifl aç›s›na yaklaflt›kça belirgin hale gelir. Bu tür yans›ma yüzeye gelen ›fl›nlar›n aç›lar› dolays›yla yüzeyin içine giremeyip, bir de¤iflikli¤e u¤ramadan öteye yans›malar›yla mümkün olur. Sonuçta bu tür Filtresiz parlamada ›fl›k kendi spektrum yap›s›n› korur ve objenin rengi ne olursa olsun ›fl›k kayna¤›n›n parlamas›n› ›fl›k kayna¤›n›n renginde görürüz. Foto¤rafta parlaman›n baz› hallerde, alt›ndaki bütün renkleri engelleyece¤i için istenmez. Örne¤in, düz yüzeyli bir obje ele al›n›p ›fl›k kayna¤›ndan gelen ›fl›nlar›n objenin yüzeyine yak›n Polarize filtre etkisi bir aç› oluflturduktan sonra göze gelmesi sa¤land›¤›nda objenin kendisinin de¤il, yüzeyden parlayan ›fl›k kayna¤›n›n görüldü¤ü izlenir. Metalik yüzeyler d›fl›ndaki yüzeylerde oluflan bu tür yans›mada polarize edilmifl ›fl›k vard›r. Benzer örnekler, pencerelerde yada su yüzeyinde oluflan yans›malarla da karfl›m›za ç›kmaktad›r. Polarize filtre kullanarak parlama kontrolü yapabiliriz. Bunu yaparken, filtre objektifin önüne tak›l›r, çevrilmeye bafllan›r. Parlayan bölümdeki yans›yan ›fl›nlar›n en çok azald›¤› konum, filtrenin en etkili oldu¤u konumdur. Yans›yan ›fl›nlar›n (parlamalar›n) polarize filtre ile kontrol edilebilmeleri için, ›fl›nlar›n yüzeye gelifl ve yans›ma aç›lar›n›n 34 derece civar›nda olmas› gerekir. Polarize filtrenin kullan›ld›¤› yerler, renklerin doygunlaflt›r›lmas›, gö¤ün belli bir bölümünün doygun ve koyu mavi hale getirilmesi, sisin ortadan kald›r›lmas›, deniz yada göl yüzeylerindeki parlaman›n engellenmesi gibi durumlard›r. Kontrast› art›r›r. Koyu mavilefltirilmek istenen bölüm, kamera ve günefl aras›ndaki aç›n›n 90 derece civar›nda olmas› gerekmektedir. Silindirik yada küresel nesnelerin her yeri depolarize olamaz.
Filtreler ve Yard›mc› Araçlar 3. Renki filmler için Renk Düzeltici Filtreler Renkli filmler belli bir tür ›fl›kta do¤ru renk vermek için tasarlanm›fllard›r. Gözümüz, beyaz zannetti¤i ›fl›¤›n içindeki küçük fakl›l›klar› alg›layamaz. Renkli foto¤raflarda, do¤ru renk elde edebilmek için do¤ru filmin, do¤ru ›fl›kta kullan›lmas› ancak ›fl›¤›n belli bir s›n›fland›r›lmaya ve birimlendirilmeye tabi tutulmas› ile mümkündür. Bu amaçla kelvin skalas› ad› verilen bir cetvel haz›rlanm›flt›r. Kelvinmetre, ›fl›¤› renk ›s›s› türünden ölçer. Kelvin skalas›n›n bafllang›ç noktas› "Mutlak S›f›r" yani -273 C derecedir. Bir ›fl›k kayna¤›ndan yay›lan beyaz ›fl›k içinde %33 K›rm›z›, %34 Yeflil ve %33 Mavi renkler mevcuttur. Göze beyaz görünmesine ra¤men gerçekte beyaz olmayan bir çok ›fl›k türü vard›r ve renkli filmler ›fl›¤›n spektrum yap›s› içindeki farkl›klara göze göre daha duyarl›d›rlar. Beyaz ›fl›¤a balanse edilmifl bir gün ›fl›¤› filmi ancak gün ›fl›¤› yada benzer ›fl›k kaynaklar› (flafl) ile ayd›nlat›lan ortamlarda do¤ru sonuçlar verebilirler. Bunun d›fl›nda Tungsten flamanl› lambalarla yada di¤er ›fl›k kaynaklar› ile ayd›nlat›lm›fl ortamlarda (florasan) renk sapmalar› meydana getirirler. Bu sapmalar› önleyebilmek için uygun Renk Düzeltici Filtreler kullan›labilir. K›rm›z ve Mavi türde renk düzeltici filtreler bu renk sapmalar›n› düzeltebilirler. Gün ›fl›¤› tipi film ile Tungsten tipi ›fl›kl› ortamda çal›flma yapt›¤›m›zda elde etti¤imiz sonuçlar sar›-turuncu tonlarda olur. Bu hatay› düzeltebilmek için 80A Koyu Mavi renkteki filtreyi kullan›yoruz. Böylece ortamdaki 3200 oK’lik renk s›cakl›¤›n› 5500 oK’e ç›kartm›fl oluyoruz. Ancak bu durumda filmi pozlayan ›fl›¤›n fliddeti düflece¤inden poz düzeltmesi yapmam›z gerekmektedir. K›rm›z› Mavi Yeflil
%33 %33 %34
Beyaz ›fl›k: K›rm›z›, mavi ve yeflilin oranlar› yaklafl›k olarakbirbirlerine eflit miktardad›r.
Tungsten ›fl›k K›rm›z›
%65
K›rm›z›
%11
Mavi
%11
Mavi
%11
Yeflil
%34
Yeflil
%11
Toplam
%100
Kalan
%33
80 A Mavi filtre Sonuçta gün ›fl›¤›na dengelenmifl ›fl›¤›n fliddeti %100’den %33’e düflmüfltür. Filtrenin, ›fl›¤›n genel geçiflini de bir miktar etkileyece¤inden bu fliddet 1/4’e kadar azalt›lm›fl olacakt›r. Bu nedenle 2 stop kadar pozu art›rmak gerekecektir. Ancak filtre objektifin üzerinde iken yap›lacak ölçüm bizi ço¤unlukla düzeltilmifl poz süresine götürecektir. (Bu oranlama yap›l›rken mavi filtrenin, mavi ›fl›¤› hiç azaltmadan oldu¤u gibi geçirdi¤i varsay›lm›flt›r). Benzer bir durum Tungsten Ifl›¤a balanse edilmifl filmler ile gün ›fl›¤›nda çekim yaparken maviye kaç›fl fleklinde ortaya ç›kmaktad›r. Ancak bu durumda k›rm›z› türden ( 85 C) gibi bir filtre kullanmam›z gerekmektedir. Florasan ›fl›k alt›nda renkli çekim yapt›¤›m›z zamanlarda da yeflil tonda sapmalar olacakt›r. Bu durumda yine renk düzeltici bir filtre olan FLD filtre
Filtreler ve Yard›mc› Araçlar kullanabiliriz. Daha profesyonel amaçlarla renk ›s›s›n› ölçen bir kelvinmetre yada threecolormetre ve bunun yan› s›ra renk düzeltme filtre tak›m› ile çal›fl›labilmektedir. 2. POZOMETRELER Ifl›k enerjisini elektrik enerjisine dönüfltüren elemanlard›r. Pozometreler elektrikli alete dönüfltürülünce, selenyum kullan›lmamaya baflland›. Selenyumlu pozometrelerin duyarl›l›¤› çok fazla de¤il. Çok az veya çok fazla ›fl›¤› okuyamaz. Pozometrelerin görüntü aç›lar› 30 derecedir. Okudu¤umuz alan› net seçemezler. Pozometrelerin ›fl›¤a duyarl›l›¤›n› art›rmak için foto direnç denilen bir elektronik malzeme kullan›lmaya baflland›. Üzerine ›fl›k düfltü¤ünde elektrik geçirgenli¤inde de¤ifliklik yarat›r ve duyarl›l›¤› selenyumlu olanlardan daha fazla ve duyarl›l›k alan› daha aç›kt›r. Günümüz pozometreleri pil ile çal›fl›r. Pozometreler, konudan yans›yan yada konuya gelen ›fl›k fliddetini ölçüp, sonucu obtüratör h›z› ve diyafram aç›kl›¤› cinsinden veren araçlard›r. Çal›flma sistemini inceledi¤imizde, pozometrelerin, ›fl›¤a duyarl› hücreler ve ›fl›k fliddetini ›fl›klama de¤erlerine dönüfltürücü sistemden olufltu¤unu görürüz. Ifl›¤a duyarl› hücreler, üzerine düflen ›fl›¤› elektrik ak›m›na dönüfltürerek ölçüm yapmaktad›r. Bu ölçümü, daha önce belli de¤erlere kalibre edilmifl ›fl›klama tablosuna göre de¤erlendirerek, bize obtüratör h›z› (enstantane) ve diyafram aç›kl›¤› fleklinde verecektir. Yukar›da belirtti¤imiz kalibrasyon ise insan teninin yans›tt›¤› ›fl›k oran› baz al›narak yap›lm›flt›r. Zenci ve çok aç›k insan teni haricindeki tenler, üzerlerine düflen ›fl›¤›n %18’ini yans›t›r. Çekti¤imiz foto¤raflar›nda, insan teninin yans›tt›¤› ›fl›k oran› kadar ›fl›k yans›tan ton olan gri tonda olmas› istenmifltir. Bu k›stasa göre pozometreler bir yandan %18 yans›t›c›l›ktaki Gri Referans Kart›’na flartland›r›l›rken bir yandan da film ASA skalas›na kalibre edilmifllerdir. Pozometreler kulland›klar› ›fl›¤a duyarl› hücrelere göre isim al›rlar. Selenyumlu, Kadminyum sülfitli (CDS), Silikon fotodiyotlu pozometreler gibi. Birinci Grup: Pratik kullan›m› kalmayanlar. Selenyumlu pozometreler. Elektri¤i kendileri üretir. ‹kinci Grup: Fotodirenç hücreler kullanan pozometreler a) Kadminyum sülfürlü b) Silikonlular. Bu gruba dahil olan pozometrelerin duyarl›l›klar› yüksektir. Ifl›¤›n geçmesi oran›nda direncin azalmas› ile ibre sapmas› sistemine dayan›r. Pil ile kullan›l›rlar. Kadminyum sülfürlü olanlarda baz› hatalar görülür. Ifl›k haf›zalar› vard›r. Düflük ›fl›k de¤erlerinde ibrenin ›fl›k intikali zay›ft›r. Hareketin sonuna gelmeleri zaman al›r. Fakat mavi silikonlularda ise ibre hareketi çok çabuktur ve ›fl›k haf›zas› yoktur. Son dönemlerde flafla da hükmeden makinelerde kullan›l›yor. Pozometreler kullan›m flekillerine göre iki gruba ayr›l›rlar. 1. Elde kullan›lan pozometreler 2. Foto¤raf makinesi içinde kullan›lan pozometreler Bunlar›n çal›flma sistemleri yukar›da anlat›lan flekilde olup sadece kullan›m flekilleri, amaçlar› ve ölçüm sistemleri farkl›d›r. 1. Elde kullan›lan pozometreler Bu pozometrelerin iki kullan›m yöntemi vard›r. Bunlar ölçüm yap›lacak ortama göre karar verilip kullan›l›r. a) Yans›yan Ifl›¤› Ölçme Yöntemi: En çok kullan›lan yöntemdir. Foto¤raf›n› çekece¤imiz konudan yans›yan ›fl›¤› ölçmek için kullan›l›r. Pozometre bu konuya direk yöneltilerek ölçüm yap›l›r. Burada dikkat edece¤imiz nokta, pozometrenin görüfl aç›s›n›n konu üzerinde olmas›d›r. b) Düflen (gelen) ›fl›¤› Ölçme Yöntemi: Zamanla kazand›¤›m›z tecrübelere
Filtreler ve Yard›mc› Araçlar her ne kadar güvenebilirsek de ciddi ve bize pahal›ya mal olacak çekimlerde olmad›k sonuçlarla karfl›laflmamak için bilinçli çal›flmay› tercih etmeliyiz. Kulland›¤›m›z pozometreler foto¤raflayaca¤›m›z konunun %18 yans›t›c›l›¤a sahip olmad›¤› durumlarda (çok aç›k yada çok koyu tonlu yüzeylerde) hatal› ölçüm yaparlar ve düzeltmek gerekir. Konunun yüzeyi hangi tonlarda olursa olsun konu üzerine düflen ›fl›k fliddeti, de¤iflmemektedir. Pozometremizi ›fl›k kayna¤›na tutarak direkt bir ölçüm yapmak mümkün. Ancak böyle bir durumda, pozometrenin ölçüm gözünün önüne %18 geçirgenli¤i olan küresel opak cismi yerlefltirmeliyiz. Ald›¤›m›z de¤eri obtüratör ve diyafram üzerinde aynen uygulayabiliriz. 2. Foto¤raf Makinesi içinde kullan›lan pozometreler: Foto¤raf makinemizin çeflitli yerlerine ama genellikle ayna üstündeki prizma etraf›na ›fl›¤a duyarl› hücreler yerlefltirilmifltir. Konudan yans›yan ›fl›k, objektifimizin içinden geçerek bu hücrelerin üzerine düfler. Böylece ›fl›¤›n ölçümü yap›l›r. Bu türden ›fl›k ölçümüne Objektif ‹çinden Okumal› (TTL-Through The Lens) denir. Makine içine yerlefltirilen pozometreler genellikle ya obtüratör h›z›na, ya diyafram aç›kl›¤›na yada her ikisine birden tercihli seçenekli olarak ba¤lanm›flt›r. E¤er obtüratör h›z›na ba¤lanm›fl ise, obtüratörü kullan›c› seçiyor, pozometre buna göre de ›fl›k ölçümünü yap›p diyafram aç›kl›¤›n› tespit ediyor. Vizörden bize, seçti¤imiz örtücü h›z› ve tespit edilen diyafram aç›kl›¤› bilgi olarak çeflitli flekillerde verilmektedir. TTL ÖÇÜM S‹STEMLER‹ 1. Ortalama ›fl›k ölçüm sistemler (Averaging System): Bu sistemde, ›fl›k ölçümü foto¤raf karesinin tamam›n›n okunarak aritmetik ortalamas›n›n al›nmas› fleklinde yap›l›r. Ifl›¤›n her bölgede eflit da¤›lmad›¤› durumlarda yan›lt›c› sonuçlar verdi¤i için bu sistem modern makinelerde terkedilmifltir. 2. Merkez a¤›rl›kl› ›fl›k ölçüm sistemi (Centerweighted): Bu sistemde, okuma alan› iki bölgeye ayr›l›yor, foto¤raf karesinin ortas›ndaki küçük bir bölgeden gelen ›fl›¤›n, sonuç ›fl›klama de¤erine etkisi %70, di¤er bölgelerinki ise %30’dur. Günümüzde en çok kullan›lan bir sistemdir. 3. Noktasal ›fl›k ölçüm sistemi (Spot metering): Bu sistemde okuman›n tamam›, ortadaki küçük bir alandan yap›l›r. Bu alan›n s›n›rlar›n› 3 veya 6 derecelik bir aç› belirler. 4. Bölge a¤›rl›kl› ›fl›k ölçüm sistemi (Zoned metering): Bu sistemde okuma alan› de¤iflik a¤›rl›kl› birkaç bölgeye bölünmüfltür: Her bölgeden yap›lan okuma, o bölgenin katsay›s›yla çarp›larak a¤›rl›kl› ortalamas› al›n›r. Di¤er yöntemlere göre daha yenidir. 3. YARDIMCI ARAÇLAR Sehpalar Bir foto¤raf çekiminde karfl›m›za ç›kan sorunlardan birisi de makinenin sallanmas› yada sars›lmas›d›r. Böyle bir problemin varl›¤› elde edece¤imiz sonuçlarda ço¤unlukla bulan›k yada titrek görüntülerdir. Sorun obtüratörün aç›l›p kapanma süresinin, makinenin sallanma
Sehpalar
Filtreler ve Yard›mc› Araçlar yada sars›lma süresini telafi edemeyece¤i yavafll›kta olmas›ndan yada kulland›¤›m›z objektifin odak uzunlu¤unun çok fazla olmas› halinde hafif bir titremenin bile seçilen hedefin onlarca metre kaymas›na bir anda sebep olmas›ndan kaynaklanmaktad›r. Bu tür sorunlar› gidermede sa¤lam yap›l› bir sehpa yard›mc› olacakt›r. Makinenin a¤›rl›¤›n› rahatl›kla tafl›yabilecek nitelikte bir sehpa, pratik aç›dan tafl›ma zorluklar› yaflatsa da elde edece¤imiz görüntülerin netli¤i, bu eziyeti çekme¤e de¤er görünmektedir. Makinemizde bulunan 50 mm’lik normal bir objektif ile kullan›labilecek en düflük obtüratör h›z›, bir genelleme yapacak olursak 1/60 saniye olarak kabul etmek gerekir. Ancak seçece¤imiz objektifin odak uzunlu¤unun mm cinsinden de¤eri ile, obtüratör h›z›n›n nümerik de¤erini birbirine yak›n tutmakla, titrek olmayan bir görüntü elde etme flans›m›z vard›r. Örne¤in, 200 mm’lik bir objektif kullan›yorsak, 1/250 enstantane, 500mm’lik bir objektif kullan›yorsak 1/500 enstantane yada 24 mm’lik bir objektif kullan›yorsak 1/30 enstantanenin alt›ndaki bir obtüratör de¤erini tercih etmememiz gerekmektedir. E¤er daha düflük bir h›z seçmek zorunda isek titreme sorununu ancak makinemizi bir sehpaya monte ederek giderebiliriz. Bir sehpa, ne bizim tafl›yamayaca¤›m›z kadar a¤›r, ne de çekim yaparken makinemizi kald›ramayacak, rüzgardan etkilenecek kadar da hafif olmamal›d›r. Çok hafif bir sehpa, çekim mahalline ulaflt›¤›m›zda yeterince yüksek veya sa¤lam de¤ilse ve sonuçta biz bu yetersizliklerden çekimimizi yapamam›flsak, o hafif sehpay› bofluna tafl›m›fl oluruz. Makro çekimlerde bizim konuya gerekti¤i kadar yaklaflmam›za engel olabilen sehpalar›n baz› modellerinin tafl›y›c› parças›, bu problemi ortadan kald›racak biçimde üç aya¤›n aras›na ve bafl afla¤› monte edilebilirler. Sehpa al›rken, sehpan›n bir parças› olan ve sürekli olarak makinede tak›l› bulundurdu¤umuz monte adaptörünün, kayboldu¤unda yada ikinci bir gövde için kolayl›kla yede¤i bulunabilen türden bir modeli tercih etmeliyiz. Deklanflör Kablosu Sehpaya monte edilmifl foto¤raf makinesini kullan›rken deklanflöre basan parma¤›m›z›n makineyi k›m›ldatma olas›l›¤› vard›r. Bunu giderebilmek için kullanaca¤›m›z bir deklanflör kablosu, parma¤›m›z›n yapaca¤› bas›nc› foto¤raf makinesine iletmeden deklanflörün bas›lmas›n› ve çekimin yap›lmas›n› sa¤layacakt›r. Ayr›ca çok uzun deklanflör kablolar› ile de uzaktan çekim yap›labilir.
Deklansör kablolar›
Çanta En son akla gelmesine ra¤men en çok gereksinim duymam›z gereken araçlardan biridir. Önemli miktarlarda masraflarla edindi¤imiz foto¤raf makinesi, objektifler gibi çal›flma araçlar›m›z›n korunmas›, saklanmas›, darbelerden, sudan, tozdan ve di¤er fiziksel etkilerden zarar görmemesi, çal›fl›rken belli bir tertip ve düzenin sa¤lanmas›, ancak uygun büyüklükte ve sa¤lam bir çanta ile oluflturulabilir. Hem ask›s› ile omuza as›labilir, hem de gerekti¤inde kulpu ile elde tafl›nabilir çantan›n ayn› zamanda gerekti¤inde kolayl›kla da aç›l›p araçlar›m›z› rahatl›kla ç›karabilece¤imiz türden olmas›nda yarar vard›r. S›rt çantas› modelinde olabilenleri bir fermuar arac›l›¤› ile sökülebilir ve s›rtta tafl›ma parças›ndan ayr›larak normal hale dönüfltürülebilir. Bir çanta, hafif, sa¤lam, su ve toz geçirmez olmal›. Çok küçük a¤›rl›k art›fllar›, uzun yürüyüfl ve tafl›ma hallerinde bize oldukça fazla imifl gibi gelecektir. Omuz ask›s›nda bulunabilen uygun yumuflakl›ktaki destek ayn› zamanda kaymaz özelli¤i ile hem omzumuzun a¤r›mas›n› hem de ikide bir
Filtreler ve Yard›mc› Araçlar kaymayarak bizim toparlanma hareketleri için harcayaca¤›m›z eforu en aza indirip güvenli ve rahat bir tafl›ma sa¤lar. Çok uzun yürüyüfllerde ikinci bir yard›mc› ask›, belimize dolan›p çantaya kancalar› ile basit bir operasyonla ba¤land›¤›nda, omzumuza binen yükün önemli bir miktar›n› kalçalara aktararak bizi s›rt ve bel a¤r›lar›ndan da kurtar›r ve daha az yorulmam›z› sa¤layabilir. Çantan›n boyutlar› ve içindeki bölmelerin say›s› sahip oldu¤umuz makine, objektif ve di¤er aksesuarlar›n miktar› ve büyüklükleri ile uygun say›da ve oranda bulunmal›d›r. Bölmeler ve iç cidarlar, d›fl darbeleri absorbe edebilecek kadar yumuflak ama dirençli bir s›k›l›kta olmal›d›r. Flafl Kullan›m›nda, konunun ›fl›k kayna¤›na olan mesafesi-diyafram iliflkisi vard›r. K›lavuz numaras› flafl›n gücünü belirler. Mesafe de¤ifltikçe diyafram da buna göre de¤iflir. Bu durum, gücü sabit, manual flafllar için geçerlidir. Flafl al›rken uzatma kablosu da almal›d›r. 1,5 m’lik bir kablo ile belirli bir aç›dan ›fl›k Flafllar yayabiliriz. Obtüratör aç›k b›rak›larak flafl›n bir kaç defa çakt›r›lmas› ile de pozlama yap›labilir. Ancak bunun da belirli kurallar› vard›r. Örne¤in f:2.8 gibi bir diyafram de¤eri veren bir flafl ölçümü, 1 çak›m ilave ile f:4’e de¤ifltirilebilir. Bundan sonra her f stop için bir öncekinin iki misli kadar bir çak›m gerektirir. Flafll› çekimlerde, flafl›n bulundu¤u nokta ile objektifin bulundu¤u nokta aras›ndaki mesafe ne kadar fazla ise fonda oluflacak gölgeler de o kadar etkilidir. Gölgelerin oluflmas›na engel olmak için siyah fon önünde çekim yap›labilir. Genel Foto¤raf Malzemeleri 1. Siyah beyaz foto¤raf filmleri: Ortokromatik (k›rm›z› ›fl›ktan etkilenmeyen) filmler Pankromatik (bütün ›fl›klardan etkilenen) filmler. Bunlar koyu yeflil renge daha az duyarl›d›rlar. 2. Negatif renkli filmler: C-41 banyosunda gelifltirilirler. Dengelendikleri ›fl›k kayna¤›na göre a) Gün ›fl›¤› (Day light) filmler b) Tungsten filmler 3. Diapozitif renkli filmler: Dengelendikleri ›fl›k kayna¤›na göre a) Gün ›fl›¤› (Day light) filmler b) Tungsten filmler olmak üzere bu filmler de ikiye ayr›l›rlar. Dia pozitif filmlerin di¤er filmlere göre poz tolerans› çok azd›r. E-6 banyosunda gelifltirilir. Gün ›fl›¤› filmler, insanlar›n psikolojik olarak kabul ettikleri, parlak günefl, mavi gökyüzü ve beyaz parçal› bulutlardan meydana gelen beyaz ›fl›¤a göre balanse edilmifllerdir. Bunun d›fl›nda akflam yada sabah yatay aç›dan gelen k›z›l güneflin ayd›nlatt›¤› ortamlar gibi ›fl›¤›n renk ›s›s›n›n farkl› oldu¤u durumlarda gözün uyumundan farkl› olarak gerçekte var olan o anki tonlara hakim sonuçlar verirler. Yada iç mekanlarda florasan yada tungsten ›fl›k kaynaklar›nda asla do¤al sonuçlar veremezler. Tungsten filmler de tungsten lambalar› gibi renk ›s›lar› düflük ›fl›k kaynaklar›na göre balanse edilmifllerdir. Genel olarak renkli gün›fl›¤› filmler l/60 ila 1/500 enstantanelerde en
Filtreler ve Yard›mc› Araçlar do¤al renkleri verebilirler. Bunun d›fl›nda kullan›lan h›zlarda renk sapmalar› görülebilir.
45x60 mm film
24x36 mm film
Film boylar›
Filtreler ve Yard›mc› Araçlar
Kompozisyon Kimi foto¤raflar› di¤erlerinden farkl› ve göze çarp›c› k›lan nedenlerden biri de güçlü kompozisyonlar›d›r. Kendine ait hikayesi olan bir konu iyi bir kompozisyon oluflturur. Foto¤raf›n icad›ndan 2000 y›l önce Yunanl›lar ve Romal›lar bunun fark›ndayd›lar. Bu mimarilerinde aç›kça görülmektedir. Bugün de kompozisyon, ça¤dafl mimarinin önemli bir parças›d›r. Foto¤rafta kompozisyonun basit bir tan›m›n›, "Kare içindeki konular› göze hofl gelecek flekilde seçmek ve düzenlemek" olarak yapabiliriz. Kompozisyon yaparken, figür ya da nesneler belli konumlara yerlefltirilir veya de¤iflik bak›fl aç›lar› seçilir. Kameran›n küçük hareketleri ile çok farkl› kompozisyonlar elde edilebilir. Bazen tesadüfen iyi bir kompozisyon yakalanm›fl olsa bile, ço¤u iyi foto¤rafta yarat›c›l›k söz konusudur. ‹yi bir foto¤raf yaratabilmek için önce iyi kompozisyonun temel ö¤eleri ö¤renilmelidir. Bunlar 1. Yal›nl›k, 2. 1/3 kural›, 3. Çizgiler, 4. Denge, 5. Kadraj, 6. Bindirme’dir. Bu ö¤eler, do¤al düflünce sisteminin parças› haline geldi¤i zaman tasar›m anlay›fl›n› bileyerek foto¤raf çekmeye yard›m eder. ‹lk ve belki en önemli ö¤e yal›nl›k’t›r Foto¤raftaki ilgi merkezine dikkat çekmenin yollar› aranmal›d›r. Bunun bir yolu, konuyu dikkati da¤›tmadan ortaya ç›karacak bir fon seçmektir. Foto¤rafta öyle bir kompozisyon yarat›lmal›d›r ki, foto¤raf›n çekim nedeni aç›k olarak görülsün ve görüntüye giren tüm nesneler ilgi merkezi olarak seçilen Alt›n kesim noktalar› konuyu tamamlas›nlar. Demek ki foto¤raflar› yal›nlaflt›rmak ve ilgi merkezini güçlendirmek için, karmafl›k olmayan bir fon seçmeli, konuya yaklaflarak ilgisiz nesneler foto¤raf alan› içine al›nmamal›d›r. E¤er ilgi merkezinin daha da dinamiklefltirilmesi isteniyorsa ana konu merkezden hafifçe yana do¤ru kayd›r›labilir. Genel olarak konunun tam karenin Genel olarak konunun tam karenin merkezinde yer ald›¤› foto¤raflar merkezinde yer ald›¤› foto¤raflar konunun merkezden uzakta yer ald›¤› konunun merkezden uzakta yer foto¤raflardan daha az hareketli ve daha ald›¤› foto¤raflardan daha az az heyecan vericidir. hareketli ve daha az heyecan vericidir. Konunun merkezden kayd›r›ld›¤› foto¤raflarda üçte bir kural›’ndan yararlan›labilir. Foto¤raf› çekmeden önce kare, yatay ve dikey olarak üçe bölünür. Bu çizgilerin kesiflti¤i noktalar iyi bir kompozisyonda ilgi merkezinin yerleflebilece¤i dört seçene¤i gösterir. Manzara foto¤raflar›nda da Konunun merkezden kayd›r›ld›¤› ufuk çizgisi üçte bir kural›na göre foto¤raflarda ‘Üçte Bir Kural›’ndan yerlefltirilebilir. yararlan›labilir. Bu çizgilerin kesiflti¤i noktalar iyi bir kompozisyonda ilgi merkezinin yerleflebilece¤i dört seçene¤i gösterir
Kompozisyon Çizgiler kompozisyonda önemli bir rol oynarlar. Foto¤rafta diyagonal çizgiler yön belirtmek için kullan›labilir. Bu as›l konuya gözü yöneltmenin basit ve kolay bir yoludur. Tekrarlayan çizgilerle de izleyicinin dikkatini ilgi merkezine çekmek kolaylafl›r. Kompozisyonda kullan›lan en yayg›n çizgilerden biri de "S" e¤risidir. Ufuk çizgisi de üçte bir kural›na göre yerlefltirilebilir. Yelkenli ve ufuk çizgisinin Foto¤rafta Denge Ö¤esi merkezde yerleflmesi hareketsizlik etkisi kompozisyonun en önemli yol yaratm›flt›r. göstericilerinden biridir. Denge, birbirini tamamlayan flekil, renk ya da ayd›nl›k veya karanl›k alanlar›n göze hofl görünecek flekilde ayarlanmas›d›r. Foto¤raf kompozisyonunda beflinci ö¤e kadraj yani çerçevelemedir. ‹lgi merkezini ön plandaki nesnelere çerçevelemek foto¤rafta yer alan as›l konuyu di¤erlerinden ay›rt etmek için Bu defa da ufuk çizgisi afla¤› çekilmifltir. gereken derinlik hissini kazand›r›r. Ufuk çizgisi üst yada alt üçte bir Bir foto¤rafta, kadraja karar vermek konumuna yerlefltirilmeli, merkeze konuya ba¤l›d›r. Çerçeve olarak yerlefltirmekten kaç›nmal›d›r. neyin kullan›laca¤› buna göre de¤iflecektir. Daha iyi kompozisyon için alt›nc› ö¤e, üst üste bindirmeden kaç›nmakt›r. Öyleyse poz verdirmeden önce yal›n bir fon aramak gereklidir. As›l konuya çok yak›n nesne yada çizgilerin üst üste binmesi dikkati da¤›tabilir. Etkileyicilik kimi zaman, birkaç ö¤eyi göz ard› edebilir, düzeltmeleri foto¤raf çekildikten sonra da yapabiliriz.
Gereksiz yada gözü rahats›z eden nesneler kadrajlanarak d›flarda b›rak›lmal›. Foto¤raf: Ufuk M. Duygun
Kompozisyon Bütün düzlem sanatlar› gibi foto¤raftaki üçüncü boyuz izlenimi, ›fl›k ve perspektif yard›m›yla oluflan bir göz yan›lg›s›d›r. Foto¤raf›n tek karelik bir saptama ile oluflmas› bir taraftan foto¤rafç›y› afl›r› s›n›rlay›p tutuklaflt›r›rken öte yandan daha seçici ve titiz olmaya zorlar, çünkü sürüp giden bir olay›n öyle bir an› ve objelerin öyle bir konumu vard›r ki, bu durum olay›n tümünün simgesi olabilir, foto¤rafç› da bunu yakalamak ve dondurmak zorundad›r. Foto¤rafç›n›n tasarlad›¤› bir görüntü bütününü do¤ada aynen bulmak veya düzenlemek kolayca mümkün olmayabilir. Bu durumda birçok foto¤rafç›lar, ayn› zamanlarda parça parça çekilmifl görüntüleri kurgulayarak de¤iflik yöntemlerle bir araya getirerek tasarlanan görüntüyü elde etmektedirler. Biriktirici yöntemlerle ürün veren sanat dallar›nda do¤al say›labilecek bu yöntem, özellikle gerçeküstü dünya yaratma durumunda olan foto¤rafç›lar için belki de tek yoldur ama do¤rusu bu da foto¤rafla resim aras›ndaki s›n›r›n afl›lmas› demektir. Foto¤raf bir dildir. Yaz› yada konuflma dili gibi yeterli aç›kl›kta ve sadelikte kullan›lmas› gerekir. Gereksiz ayr›nt›larla dolu bir anlat›mdan kaç›nmal›d›r. Didaktik anlat›m d›fl›nda belli bir kapal›l›k ilgi uyand›r›r ve seyirciye keflfetme zevkini ba¤›fllar. Mesaj ilginç olmal›d›r. "Peki ama bana ne" dedirtmemelidir. Mesaj›n görevi ve evrensel boyutlar› bulunmal›d›r. Mesaj bir bütün olmal› ve gereksiz ayr›nt›lardan ar›nd›r›lmal›d›r. Foto¤raf› sanat yapan, mesajda belli bir duygu yo¤unlu¤unun bulunmas›d›r. Foto¤rafç›y› sanatç› yapan ise mesaj› yo¤urup iletmedeki özgünlük ve kifliselliktir. Her dil gibi foto¤raf›n da yap›sal ö¤eleri vard›r. Bu ö¤elere iliflkin kurallar iyi bilinmelidir. ‹çerikteki mesaj›n do¤ru ve etkili iletilmesi kiflinin kendi çaba ve ilgisine ba¤l›d›r. Çeflitli ö¤eler kullan›larak bir foto¤rafta belirginlik, bütünlük, denge ve oranlama titizlikle kollanmal›d›r. Etkili bir foto¤raf keflfetme, yal›tma ve organizasyon aflamas›n› atlatt›ktan sonra baflar›l› olabilir. Ender baz› foto¤raflar bu üç aflamay› da geçirmifl, ayn› zamanda etkili ve güzel bir düzenleme ile bitirilmifltir. Görsel ö¤elerin a¤›rl›kl› olarak kullan›lmas›, foto¤rafç›y› konuya çeken ve foto¤raf›n do¤mas›na neden olan ç›k›fl noktalar›d›r. Leke ö¤esi: Baflka bir koz, duru bir fon önünde ilginç bir siluet ya da koyu bir fon önünde bir leke foto¤rafç›y› çekebilir.
Leke Foto¤raf: ???????????????
Form ö¤esi: Ifl›k alt›nda üçüncü boyutu, kabart›s› belirginleflen kubbeler yada vücut ö¤eleri, benzeri bir dürtü yapar. Ne var ki foto¤raf burada bafllasa bile burada bitmez. Bütün bu çekici ö¤elerin belli bir anlat›m do¤rultusunda, foto¤rafç› elinde yo¤rulmas› gerekir. Aksi halde bu çal›flmalar egzersiz olmaktan öteye gidemezler. Güzel diye
Form. Yandan gelen kuvvetli ›fl›kla, belirgin gölgeler ortaya ç›km›fl, böylece form ve derinlik elde edilmifltir. Foto¤raf: Sabit Kalfagil
Kompozisyon nitelendirdi¤imiz kendimize ait foto¤raflar›n bir ço¤unu sevmemizin nedeni ancak onlarla olan an›lar›m›z ve duygusal ba¤lar›m›zd›r. Gün boyu de¤iflen ›fl›k alt›nda, çevremizdeki belli cisimler sonsuz say›da de¤iflime u¤rar. Bu de¤iflim yavafl ve sürekli oldu¤u için gözden kaçar. Oysa bu de¤iflkenlik içinde foto¤raf anlat›m›m›za uygun bir an vard›r. Onu görmek ve kaç›rmamak gerekir. Üstelik bunu foto¤raf›n kaydetme gücüne çevirerek görmek, çok kolay da de¤ildir. ‹ki gözümüzle sürekli üç boyutlu görmeye al›flt›¤›m›z konular, foto¤rafa iki boyutlu olarak geçer. Bu geçiflte kay›plar ve kazançlar vard›r. Üç boyutlu görmek ve üç boyutlu düflünmekle, iki boyutlu foto¤raf› kontrol alt›na alamay›z. Bu yüzden konuya bakarken bitmifl foto¤raf› görmeye çal›flmak gerekir. Bu san›ld›¤› kadar kolay de¤ildir. Konuya tek gözle bakmak yada görüntüyü buzlu camdan denetlemek, boyut sorununu çözebilir. Bu ek olarak ›fl›¤› görme konusunda güçlü bir yatk›nl›k kazanmak, ve duyarl› malzemenin görüntüyü nas›l kaydedece¤inin bilinmesi, baflka bir deyiflle duyarl› malzemenin dili ile düflünmek ve tasarlamak gerekir. Ancak böylece belli bir konuda bir çok foto¤rafç›n›n elde edece¤inden farkl› biçimde, kendi foto¤raf›m›z› kendi ifademizi bulup ç›karmak ve baflkalar›na iletmek mümkün olabilir. Foto¤rafta Belirginli¤i Sa¤layan Ö¤eler Foto¤rafta verilmek istenen mesaj› izleyicinin alg›layabilmesi için anlat›m›, ifadeyi sa¤layan görüntülerin, di¤erlerine göre daha belirgin olmas› gerekir. Foto¤rafta seçici bir yöntem uygulan›r. Anlat›m için gerekli ö¤eleri kadraj içine al›p, gereksiz, izleyiciyi konu d›fl›na sürükleyen görüntüler kadraj d›fl›na ç›kart›lmal›d›r. Kadraj içinde bulunmas› uygun görülmeyen görüntüler hareketli ise karenin d›fl›na ç›kmas›, yer de¤ifltirmeyecek görüntüler ise foto¤rafç›n›n bak›fl noktas›n› de¤ifltirmesi, bak›fl noktas›n› de¤ifltirmesi anlat›m› zay›flatacak ise odak uzakl›¤› farkl› bir objektif kullanmas› gerekmektedir. Konular›n tercihi sonucunda sadeli¤e ve belirginli¤e ulafl›lm›fl, gösterilmek istenen konu üzerinde direkt olarak izleyicinin dikkati toplanm›fl olur. Foto¤rafta belirginli¤i sa¤layan ö¤eleri flu alt bafll›klarda görebiliriz. Ifl›k, Doku, Ritim, Armoni, Kontrast, Perspektif, Netlik, Hareket, Zamanlama ve yard›mc› aksesuarlar olan Efekt Filtreleri. 1. Ifl›k. Ifl›k foto¤raf›n, estetik bir görüntüye ulaflmas›ndaki ön önemli görsel araçt›r. Ifl›¤›n gelifl yönü, konunun anlat›lmas›nda, vurgulanmas›nda çok önemlidir. Bir yapay ›fl›k kayna¤›n›n konu etraf›nda dolaflt›r›lmas› ile konunun farkl› flekillerde ayd›nland›¤› ve alg›land›¤› görülür. Gün ›fl›¤›nda ise konu etraf›nda dolaflan foto¤rafç› her noktada farkl› ayd›nlanma etkisi al›r. Ifl›k kayna¤› konuya çok yak›n konumland›r›lm›fl, bir cephe ›fl›¤› veriyorsa, konu üzerinde doku ve derinlik etkisi vermeyen bir ayd›nlanma sa¤lan›r. Ifl›k kayna¤› konuile90 derecelik bir aç› yapacak flekilde kayd›r›ld›¤›nda doku ve derinlik etkisi gittikçe artar. Konunun dokusunun en iyi alg›lanmas› konuyu yalayan bir ayd›nlatma ile sa¤lan›r. Ifl›k kayna¤› konunun arkas›na do¤ru kayd›r›ld›kça derinlik ve konunun formu belirginlik kazan›r. Ifl›k, foto¤raf: ????????????????
Kompozisyon Konunun formunu ve boyutlar›n› en iyi ortaya ç›karan ayd›nlatma konunun üstünden veya üst yan›ndan gelen ters ›fl›k ile sa¤lan›r. Ifl›k konunun tam arkas›na geçti¤inde, cephe ›fl›¤›nda oldu¤u gibi boyut ve form, üç boyutluluk etkisi kaybolur. Konu tek bir plandan olufluyormufl gibi alg›lan›r. Ters ›fl›k silueti önemli olan veya saydam, geçirgen konular için uygundur. Foto¤rafta ›fl›¤› görmek, takip edebilmek önemlidir. Foto¤rafta en iyi anlat›m ›fl›¤›n do¤ru yönden, do¤ru zamanda kullan›lmas› ile baflar›ya ulafl›r. Günefl ›fl›nlar› her mevsim, günün her saati farkl› aç› ve e¤im ile dünyaya ulafl›r. Yaz aylar›nda tam dik gelen ›fl›nlar k›fl aylar›nda güneyden, yerle dar bir aç› yaparak gelir. Hareket edemeyen ve yapay ›fl›kla ayd›nlat›lamayacak kadar büyük bir konunun foto¤raf› çekilecek ise, örne¤in bir binan›n, bir tarihi eserin, günefl ›fl›nlar›n›n en uygun geldi¤i saat veya mevsim beklenmelidir. "Foto¤rafç›" böyle bir foto¤raf›n herhangi bir anda de¤il, yaln›zca belli bir anda çekilebilece¤ini bilir. Cephesi kuzeye bakan bir binan›n ancak bahar, yaz aylar›nda ve günün belli saatlerinde çekilebilece¤i gibi. Yar› geçirgen bir malzemeden süzülmeden veya yans›t›c› bir yüzeyden yans›madan direkt gelen ›fl›k her zaman konunun arkas›nda gölge oluflturur. Ifl›k alçald›kça gölge belirginleflir, konudan uzaklafl›r ve boyutlar› büyür. Foto¤raf karesi içinde do¤ru yerlefltirilmifl gölgeler, ›fl›¤›n konuya katt›¤› de¤erleri destekler ve foto¤rafa belirginli¤i sa¤lamakta önemli rol oynar. 2. Doku Doku ›fl›¤›n konuya yat›k geldi¤i hallerde belirginleflen bir vurgulama ö¤esidir. Konunun yap›sal özelliklerini ortaya koyan doku, ›fl›¤›n gelifl yönü optik eksenle ayn› oldu¤u zamanlarda kaybolur. Girinti ve ç›k›nt›lar› olan bir yüzey, dik gelen ›fl›k alt›nda detay vermeyen, bofl bir alan Doku olarak görülür. Ifl›¤›n optik Foto¤raf: Sabit Kalfagil eksenle aç›s› büyüdükçe doku etkisi belirmeye bafllar. Ifl›k konuya öyle bir aç› ile gelir ki o yüzey boflluktan kurtulmufl, k›p›r k›p›r bir görüntüye sahip olmufltur. Yüzeyin fiziksel yap›s› alg›lanm›fl, belirginlik kazanm›flt›r. Her doku foto¤raf› konunun sahip oldu¤u fiziksel özellikten kaynaklanmayabilir. Doku etkisi anl›k olabilir. Örne¤in su yüzeyi. Rüzgar›n esintisi ile suda oluflan küçük hareketler veya bir koyun sürüsünün uzaktan görünümü gibi, çeflitli etkilerden belli zamanlarda oluflan fiziksel de¤iflimler veya pek çok benzer parçan›n bir araya gelmesi ile oluflan görüntüler doku etkisi verir. Bu bize, dokunun yaln›zca madde hakk›nda bilgi veren bir ö¤e olmad›¤›n›, ayn› zamanda estetik bir görsel efekt oldu¤unu gösterir. Doku ›fl›¤›n konu üzerine uygun bir e¤imle ulaflmas› halinde de¤er kazanan, foto¤rafta vurgulay›c› bir estetik araç olarak kullan›lan görsel ö¤edir. 3. Ritm Foto¤rafta belirginli¤i sa¤laman›n bir baflka yolu foto¤rafa konu olarak seçilen nesneyi birden çok say›da kullanmakt›r. Nesne kadraj içinde ›srarla, bir düzen içinde gösterilmektedir. Ritim, müzikte, mimaride ve di¤er sanat
Kompozisyon dallar›nda oldu¤u gibi foto¤rafta da vurgulay›c› bir estetik ö¤edir. Foto¤rafa, belli bir düzen içinde ayn› nesneden pek çok yerlefltirilmesi ile oluflan ritim, rast gele ve az say›da kullan›lan nesneden her zaman çok daha fazla etkileyicilik kazand›r›r. Nesnelerin belli aral›klarla yerlefltirilmeleri ile rahatl›kla ve etkili bir flekilde alg›lan›rlar. Ayn› zamanda konular›n do¤rultular› belirginleflmektedir. 4. Armoni Ayn› özellikleri tafl›yan benzer ö¤elerin bir arada kullan›lmas› ile armoni, uyum etkisi elde edilmektedir. Foto¤rafta armoni befl ayr› flekilde görülebilir. 1. Biçimde armoni, 2. Do¤rultularda armoni, 3. Renkte armoni, 4. Siyah-beyaz foto¤rafta ton de¤erlerinde armoni, 5. ‹çerikte armoni. Biçimde armoni, uyumlu, benzer özelliklere sahip konular›n oluflturdu¤u görüntüler vurgulay›c› bir etkinli¤e sahiptir. Örne¤in köfleli biçimlerin bir arada, yuvarlak hatl› nesnelerin bir arada kullan›lmas› gibi. Konular›n biçim olarak benzerlikleri yan›nda do¤rultular›n da ayn› yönde olmas› sayesinde uyum etkisine ulafl›labilir. Foto¤raf karesinde yer alan bütün ö¤elerin dura¤an olmas› da, bütün ö¤elerin bir yöne hareket izlenimi vermesi de bir belirginlik ö¤esi olan uyumu oluflturmaktad›r. Biçim ve hareket benzerli¤i gibi uyumlu renklerin, birbirine yak›n ton de¤erlerinin bir arada kullan›lmas› ve içerik olarak konuda bir birlik ve bütünlük olmas› ile foto¤rafta uyum etkisi elde edilir. Renkleri, s›cak (k›rm›z›, turuncu, sar›) ve so¤uk (yeflil, mavi, mor) olarak s›n›fland›rabiliriz. Ayn› gruptan renklerin bir arada kullan›lmas› bir armoni sa¤lamaktad›r. Siyah-beyaz foto¤rafta ise aç›k ton de¤erlerinin bir arada kullan›lmas› ile armoniye ve belirginli¤e ulafl›l›r. Ton skalas›nda beyaza yak›n olan tonlar›n bir arada kullan›lmas› ile high key foto¤raflar elde edilir. High key foto¤raflarda dikkat çekilmek istenen konu üzerinde detay görülür, di¤er tonlar beyaz içinde kaybolup gitmektedir. Low key foto¤raflarda ise ton skalas›n›n siyaha yak›n tonlar›n›n bir arada kullan›lmas› ile ilgi konu üzerine çekilmekte, geri kalan görüntüler siyah içinde dikkatten uzaklaflt›r›lmaktad›r. 5. Kontrast Biçimde, do¤rultularda, renklerde, ton de¤erlerinde ve içerikte uyum ile belirginli¤e ulafl›labildi¤i gibi tam tersi kontrastl›k ile de belirginli¤e ulafl›labilir Foto¤rafta kontrastl›k befl flekilde görülebilir. 1. Biçimlerde kontrast, 2. Do¤rultularda kontrast, 3. Renklerde kontrast, 4. Ton de¤erlerinde kontrast, 5. ‹çerikte kontrast. Büyük-küçük, veya dairesel-köfleli biçimleri bir arada kullanmak z›tl›¤› getirir Hareket izlenimi veren figürlerin veya kullan›lan biçimlerin çizgisel do¤rultular›n›n farkl› yönlerde olmas›, birbirini tamamlayan z›t renklerin, örne¤in, mavi ve sar›n›n beraber kullan›lmas›, siyah-beyaz foto¤rafta ara tonlar› azalt›p siyah ve beyaz›n a¤›rl›k kazanmas›, ayr›ca içerikte karfl›tl›¤›n kullan›lmas› ile kontrastl›k elde edilir. Siyah-beyaz foto¤rafta ton skalas›n›n ara tonlar›n›n azalt›l›p siyah›n ve beyaz›n kaplad›¤› alanlar›n ço¤alt›lmas› çeflitli flekillerde gerçeklefltirilebilir. Kontrast bir ayd›nlatma ile parlak alanlar ve koyu gölgeler elde edilir. Filmin pozland›rma ve banyo ifllemleri ile kontrast yükseltilebilir. Filmin az pozland›r›lmas› gölge detaylar›nda kayba yol açar. Çekim s›ras›nda kontrast monokrom filtrelerin kullan›lmas› ile art›r›labilir.
Kompozisyon Sar›, turuncu, k›rm›z›, yeflil, mavi monokrom filtrelerin kullan›lmas› ile foto¤raf›n kontrast› de¤ifltirilebilir. Örne¤i ç›plak gözle parlak görülen gökyüzü sar› veya turuncu filtre ile koyulaflt›r›labilir ve bulutlar belirginleflir. Renkli foto¤rafta renklerin kontrast›n›n yükseltilmesi polarize filtre ile gerçeklefltirilir. Polarize filtre, yüzeylerden yans›yan ›fl›¤› engeller. 6. Perspektif Bize yak›n cismin büyük, uzak cismin küçük görülmesi olay›na perspektif denir. Foto¤rafta, perspektif ile derinlik hissi belirginlik kazan›r. ‹ki boyuta sahip foto¤rafta, perspektif çeflitli flekillerde alg›lan›r. En baflta, bak›fl noktam›za yak›n konu büyük, uzak konu küçüktür. Boyutlar›n›n eflit oldu¤u bilinen nesneler foto¤rafta farkl› boyutlarda görülürse derinlik hissi verilmifl olur. Yak›n konunun uzaktaki nesneleri k›smen örtmesi bir baflka perspektif ve derinlik etkisidir. Uzay›p giden Perspektif Foto¤raf: ‹lterifl Tezer demiryoluna bakt›¤›m›zda sonsuzda raylar birleflir. Örne¤in, iki yan›nda elektrik direkleri bulunan bir yol sonsuzda bir noktada toplan›r ve foto¤rafta bir "X" flemas› oluflur. Hava perspektifinde atmosferi oluflturan partiküller uzak mesafelerde renklerin keskinliklerini kaybetmesine ve so¤uyup mavi, gri tonlara gitmesine neden olur. Bir manzara foto¤raf›nda ton de¤erleri en aç›k olan da¤ kitlesinin, ton de¤eri daha koyu olana göre daha uzakta oldu¤unu anlar›z. Perspektifin alg›lanmas›nda renkler de önemli rol oynar. Saf, canl› renkler her zaman dikkat çekicidir. S›cak ve canl› renkli nesneler foto¤rafta ön planda, so¤uk renkli nesneler ise uzakta alg›lan›r. Renkler canl›l›¤›n› kaybettikçe, so¤udukça geri planda hissedilirler. Perspektifte konuya bak›fl noktas› yani konuya olan mesafe çok önemlidir. Konuya yaklaflt›kça derinlik etkisi perspektif artar, planlar aras›ndaki mesafeler büyür ve planlar birbirinden ayr›l›r. Bak›fl noktas› uzaklaflt›¤›nda derinlik etkisi gittikçe kaybolur. Sonsuzda bak›ld›¤›nda perspektiften söz edilemez. Çünkü planlar üst üste binmifl, kaçma noktas› ve boyutlar aras›ndaki farklar yok olmufltur. 7. Netlik Belirginlik kazand›r›lmak istenen konu üzerine seçici bir netlik yap›l›r. Ön ve arka planlar netsiz alanda b›rak›l›r. Foto¤raf izleyen kifli do¤rudan, detay görebildi¤i konunun görüntüsüne dikkatini yo¤unlaflt›r›r. Çünkü vurgulanmak istenen konu nettir, istenmeyen di¤er ikinci derece görüntüler netlik d›fl›nda b›rak›lm›flt›r. Foto¤rafta netli¤i konunun ayd›nlat›lmas› etkilemektedir. Örne¤in, konunun yap›sal özelli¤i olan dokunun alg›lanmas›nda netlik ›fl›¤›n gelifl aç›s›na göre de¤iflir. Ifl›k konuyu yalayacak flekilde gelirse girinti ve ç›k›nt›lar aras›ndaki ton kontrast› art›r›r, görüntü çok daha net alg›lan›r ve belirginlik güçlenir. Çok net oldu¤u halde çok yumuflak görüntüler içeren foto¤raflar, hafif flu olsa da kontrast görüntülere sahip foto¤raflara k›yasla daha bulan›k alg›lan›rlar.
Kompozisyon 8. Hareket ‹nsan gözünün bakt›¤› her plana netleme yapabilme yetene¤i gibi hareketli, h›zl› konular› takip edebilme ve net görme yetene¤i de vard›r. Hareket zaman içine yay›lm›fl bir olayd›r. Zaman boyutu olmayan foto¤rafta belli simgelerle hareket izlenimi verilebilir. Örne¤in foto¤rafta bir insan›n hareketli oldu¤u, çok k›sa pozlama süresi ile ancak vücudunun alm›fl oldu¤u pozisyonla gösterilebilir. ‹zleyici beyninde depolanm›fl görüntülerden faydalanarak foto¤raftaki insan›n ne yapt›¤›n› hemen anlar. Net bir foto¤rafta bir at›n kofltu¤u dört aya¤›n›n da yerden kesilmifl hali ile gösterilebilir. Bu tür görüntüler ancak hareketin bir kan›t› olmakla birlikte hareket hissini veremezler. Poz süresini uzatarak hareketli konunun foto¤raf› çizmesi sa¤land›¤›nda konunun sabit k›s›mlar› net, hareketli k›s›mlar› ise belli belirsiz çizgilerden oluflacakt›r ve hareket hissi kazand›racakt›r. 9. Zamanlama Hareketin çizgisel olarak gösterilmedi¤i, hareketli konunun görüntüsünün donduruldu¤u foto¤raflarda zamanlama, deklanflöre bas›lan an çok önemlidir. Hareket birbirini takip eden pek çok pozisyondan oluflur ve ancak bir tanesi eylemi en belirgin gösterir. Bu tür çekimlerde hareket takip edilir ve hareketi en belirgin ifade eden pozisyonda foto¤raf çekilir. 10. Efekt filtreleri Siyah-beyaz foto¤rafta kontrast› etkileyen sar›, turuncu, k›rm›z›, yeflil monokrom filtreler, polarize filtre, pek çok görüntü oluflturan multi imaj filtreler, h›z filtresi yan›nda görüntüyü softlaflt›ran difüz filtre, ortas› net çevresi çizgisel görüntüler Zamanlama oluflturan zoom filtre, gün bat›fl›, sis Foto¤raf: Henri Cartier-Bresson filtreleri, çift pozland›rma olana¤› sa¤layan maskeleme filtresi, noktasal ›fl›k kaynaklar›nda ›fl›¤›n y›ld›z fleklinde saç›lmas›n› sa¤layan star filtreler ve bunlar gibi hala üretilmekte olan çeflitli efekt filtreleri foto¤rafta belirginlik sa¤lamada önemli rol oynar. Bu filtrelerin kullan›lmas› ile foto¤raf do¤all›¤›n› kaybetmekte, fakat yerinde kullan›ld›¤›nda çok etkili sonuçlar vermektedir.
Kompozisyon
Kompozisyon
Karanl›k Oda 1. B‹R FOTO⁄RAFIN OLUfiUMU Bir siyah beyaz foto¤raf, temelde 3 aflamal› ifllem sonucu oluflur. ‹lk iki aflama yani foto¤raf çekimi ve filmin gelifltirilmesi sonucunda negatif elde edilir. Üçüncü aflama, yani kontak yada agrandisman bask› sonucunda bir pozitif görüntü elde edilir. Herhangi bir negatifin kalitesini belirleyen 3 temel özellik; netleme, pozlama ve gelifltirmedir. Bu aflamalar›n sonuç üzerinde oynad›klar› rolü do¤ru belirleyebilmek için olay› teker teker bafltan itibaren ele alal›m.
Konu
objektif
Film
fiekil 36: Konudan yans›yan ›fl›klar›n objektiften geçerek film üzerinde görüntü oluflturmas›
A) NETLEME Kameran›n netlemesi, negatifin netli¤inin derecesini belirler. E¤er objektif yanl›fl netlenme konumunda kalm›fl ise negatif de netsiz olacakt›r. Bunu düzeltmek için yapacak hiç bir fley yoktur. Kamera do¤ru netlenmifl ise negatifin de net olmas› gerekebilir. Ancak görüntü yine de flu olabilir. Örne¤in kamera pozlama s›ras›nda hafifçe sallanm›fl yada konu, obtüratörün yakalayabilece¤inden daha h›zl› ise yine netsizlik ortaya ç›kabilir. Bask› s›ras›nda da agrandisör sallanabilir yada negatif k›vr›larak bir k›sm› odak düzleminden kaym›fl olabilir.
Karanl›k Oda B) POZLANDIRMA Teknik bak›m›ndan bir foto¤raf›n üretimi filmin pozland›r›lmas› ile bafllar. Günefl yada lamba gibi bir ›fl›k kayna¤›ndan ç›kan ›fl›nlar yak›ndaki cisimlerden yans›yan yada süzülen ›fl›klarla birlikte konuyu ayd›nlat›rlar. Konuyu ayd›nlatan bu ›fl›klar konunun yüzeyinden yans›yarak objektife ulafl›rlar. Objektif kendisine düflen bu ›fl›nlar› toplar, odak düzleminde bulunan film üzerinde konunun bir görüntüsünü oluflturur. Filmin kamera içindeki pozland›r›lmas› gelecekteki negatifin yo¤unlu¤unu belirler. Konunun ›fl›kl›l›¤› ve filmin duyarl›l›¤› göz önüne al›nd›¤›nda, pozland›rma çok k›sa veya uzun ise negatif ya çok aç›k yada çok koyu olacakt›r. Her iki durumda da maksimum netlik elde edilemeyecektir.
Taban
Jel
AgBr (Gümüfl Broder)
fiekil 37: Pozland›rma
Filmin üzerindeki ›fl›¤a duyarl› emülsiyon tabakas› belli limitler dahilinde objektiften geçerek üzerine düflen ›fl›klarla do¤ru orant›l› bir reaksiyon gösterir. Bu bir kimyasal reaksiyondur ve emülsiyon üzerine düflen ›fl›k ile emülsiyonun içine gömülü bulunan gümüfl tuzlar› aras›nda oluflur. Do¤ru orant›l› oldu¤u için film üzerinde fazla ›fl›k alan yerler fazla etkilenir ve sonuçta sakl› yani o anda görülemeyen bir görüntü emülsiyon içinde oluflur. Pozland›r›lm›fl bir filmle pozland›r›lmam›fl bir film aras›nda görsel olarak hiç bir fark yoktur. Ancak gizli görüntü dedi¤imiz olay›n, pozland›r›lm›fl ama develope edilmemifl filmde var oldu¤unu biliriz. Bu gizli görüntünün ortaya ç›kart›labilmesi için filmin gelifltirilmesi (develope) edilmesi gerekir. C) GEL‹fiT‹RME Gelifltirme, filmi bir negatif hale dönüfltürür. Bu negatif de, foto¤raf dedi¤imiz bask›n›n temelini oluflturur. Yine teknik aç›dan bak›ld›¤›nda negatif ne kadar iyi ise, bask›n›n da o kadar iyi olabilece¤i söylenebilir. Pozland›r›lm›fl filmin gelifltirilmesi, negatifin afla¤›daki özelliklerini belirler. 1. Yo¤unluk, 2. Kontrast, 3. Grenlilik ve bir noktaya kadar netlik. E¤er gelifltirme süresi çok k›sa veya uzunsa, gelifltirici ›s›s› çok yüksek veya düflükse, gelifltirici tipi filme veya konuya uygun de¤ilse, negatif çok yo¤un, çok aç›k, çok kontrast, yetersiz kontrast yada çok grenli olabilir.
Karanl›k Oda Gere¤inden fazla gelifltirilmifl ve çok grenli negatifler, hiç bir zaman mükemmel negatiflerin verdi¤i bask›lar kadar yüksek kaliteli bask› veremezler. Gelifltirme, tercihan tam karanl›kta yap›lmal›d›r. Yada film banyolar› için tasarlanm›fl özel y›kama tanklar›na (yine karanl›kta) yerlefltirilerek kapa¤› kapat›ld›ktan sonra ayd›nl›kta yap›labilir. Bu ifllem sakl› görüntüyü görülebilir görüntü haline dönüfltürür. Banyonun içindeki aktif kimyasal elemanlar, ›fl›ktan etkilenmifl gümüfl tuzlar›n› afla¤› yukar› ald›klar› ›fl›k oran›nda metalik gümüfle çevirirler. Sonuç, konu üzerindeki ›fl›k de¤erlerinin tersine çevrildi¤i, yani negatif olan bir görüntüdür. Konu üzerindeki ayd›nl›k bölgeler fazla ›fl›k yans›tacaklar› için film üzerinde konunun koyu bölgelerine k›yasla daha fazla kararma sa¤layacaklard›r. Negatif teriminin kullan›lmas›n›n sebebi budur. Gelifltirme ifllemi bittikten sonra film, geliflmeyi durdurucu bir solüsyona (seyreltilmifl asetik asit) içine at›l›r ve ifllem durur.
Ald›klar› ›fl›k oran›nda kararm›fl gümüfl tuzlar›
Ifl›ktan etkilenmemifl gümüfl tuzlar› gelifltirme esnas›nda kararmam›fllard›r. Ancak her an kararmaya haz›r sütlü bir görünümdedirler
fiekil 38: Gelifltirme ‹fllemi
1. Geliflmeyi Etkileyen Faktörler Film pozland›r›ld›ktan sonra mükemmel negatife ulaflma yolunda verilen savafl yar› yar›ya kazan›lm›fl yada kaybedilmifl say›l›r. Çünkü negatifin baz› özelliklerinin de temeli at›lm›fl olur. Bir negatif nettir yada net de¤ildir. Yani objektif ya do¤ru yada yanl›fl netlenmifltir. Görüntü içinde bir bölüm flu olabilir. Çünkü seçilen obtüratör h›z› görüntüyü donduramayacak kadar yavaflt›r. Filmin temel yo¤unlu¤u da belirlenmifltir. Çünkü film ya do¤ru yada yanl›fl pozland›r›lm›flt›r. Gradasyon genel olarak belirlenmifltir. Çünkü filmin gradasyonu, konu kontrast›, film türü ve pozun birleflik etkisi sonucu ortaya ç›kar. Temel grenlili¤i belirlenmifltir. Bunu da filmin türü belirler. Bu andan itibaren foto¤rafç› bundan sonraki çal›flmalar›yla ifli bozabilir veya iyiye götürebilir. Bu iyiye götürme s›ras›nda pozland›rmada yap›lan baz› hatalar düzeltilebilir. Bu çal›flmalar afla¤›daki faktörlerin uygun bir flekilde seçilmeleri yada de¤ifltirilmeleriyle yap›l›r. 1. Gelifltiricinin tipi, 2. Gelifltiricinin ›s›s›, 3. Gelifltirme süresi, 4, Gelifltiricinin aktivitesi, 5. Ajitasyon. (Çalkalama düzeni).
Karanl›k Oda a) Gelifltirici tipi Belli bir film için seçilecek gelifltirici tipi normal flartlarda o filmin üreticisinin tavsiye etti¤i gelifltirici olmas› durumunda yanl›fll›k yap›lmam›fl olur. E¤er flartlar normal de¤il ise gelifltirici türünün belirlenmesinde foto¤rafç›n›n niyeti ve elindeki imkanlar, türün belirlenmesini sa¤lar. Örne¤in ›s›n›n 25oC'ye ç›kmas› önlenemiyorsa, tropikal bir gelifltirici kullanmas› gerekebilir. E¤er az pozland›rmadan flüpheleniyorsa yüksek aktiviteli bir gelifltirici türü yada 35mm'lik filmden çok büyük bask›lar yap›lacaksa ince grenli sonuçlar veren bir gelifltirici gibi seçimler yapabilir. b) Gelifltirici ›s›s› Bütün kimyasal tepkimeler gibi filmlerin gelifltirilmesi de ›s›dan etkilenirler. Gelifltirici ›s›s›n› yükseltmek, gelifltirme ifllemini h›zland›r›r. Negatifin kontrast›n›, yo¤unlu¤unu, grenlili¤i art›r›r ve e¤er kontrol edilemezse, emülsiyonun fliflmesine, yumuflamas›na, çatlamas›na, erimesine ve tabandan ayr›l›p akmas›na yol açar. Bunun tersine gelifltirici ›s›s›n› azaltmak ise ifllem h›z›n› düflürür, gelifltiricinin tahmin edilemez bir flekilde davranmas›na yol açar ve giderek hiç çal›flmaz hale gelir. Bütün foto¤raf ifllemleri için normal gelifltirici ›s›s› 20oC'dir. c) Gelifltirme süresi Pozland›r›lm›fl Ag tuzlar›n› metalik gümüfle indirgemek için gelifltiricinin emülsiyonun içine ifllemesi gerekir. Bu da zaman isteyen bir olayd›r. Gelifltirme ifllemi yüzeyde bafllar ve zaman içinde daha derinlere yay›l›r. Bu yay›lma daha fazla Ag tuzunu metalik gümüfle dönüfltürür. Bu ifllem sonucunda da görüntünün yo¤unlu¤u artar. Negatifin göreceli olarak aç›k tonlu oldu¤u bölgelerde (yani konunun gölgeli alanlar›n› ifade eden bölgeler) sadece yüzeye yak›n Ag tuzu tanecikleri ›fl›ktan etkilenmifllerdir. Dolays› ile gelifltirme ifllemi bu bölgelerde çabuk sona ererken, ›fl›ktan fazla etkilenmifl bölgelerde ifllem devam eder. Sonuçta gelifltirme iflleminin devam etmesiyle görüntünün özellikle ›fl›kl› bölgelerdeki genel yo¤unlu¤u artarken ayn› zamanda kontrast› da artar. Bu yüzden gelifltirme ifllemi gere¤inden önce durdurulursa elde edilecek negatif çok aç›k ve çok düflük kontrastl› olacakt›r. Bunun tersine gelifltirme süresi gere¤inden fazla uzat›l›rsa elde edilecek negatif çok yo¤un, çok kontrast ve zor bas›labilen bir negatif olacakt›r. d) Gelifltiricinin aktivitesi Tavsiye edilen gelifltirme süreleri o gelifltiricinin belli bir film için, belli bir ›s›da belli bir güç veya aktivitede kullan›lmalar› halinde geçerlidir. Bir gelifltiricinin aktivitesi üç faktöre ba¤l›d›r. 1. Gelifltirici içindeki aktif elemanlar›n yap›s› ve türü 2. Gelifltiricinin suland›r›lma miktar›, 3. Banyonun yorgunluk derecesi Bu yüzden foto¤rafç› bir gelifltirici haz›rlad›¤›nda konsantrasyon ve suland›rma oranlar›na çok dikkat etmeli, belli bir miktar içinde develope edilen film say›s›n› mutlaka not etmeli, gelifltiricinin kapasitesi için de mutlaka not almal›, do¤ru bir zamanda tazeleyici ilave etmeli ve gelifltirici yorulmadan önce atmal›d›r. Hava ile etkileflim sonucu oluflan oksidasyon da gelifltiricinin ömrünü k›salt›r. Bu yüzden saklama flifleleri mutlaka tepeye kadar doldurulmal›d›r. Normal flartlarda kullan›lm›fl bir gelifltirici kullan›lmam›fl bir gelifltiriciden daha çabuk bozulur. A¤›z› kapat›lm›fl bir fliflede saklanan stok solüsyonun dahi ömrü sonsuz de¤ildir. e) Çalkalama düzeni Çalkalaman›n amac›, her noktada ayn› miktarda gelifltirilmifl negatifler
Karanl›k Oda elde etmenin yan› s›ra, gelifltirme ifllemi s›ras›nda ortaya ç›kan yan ürünlerin (jel parçac›klar› vs) emülsiyona yada filme yap›flmas›n› önlemektir. Bunu da filmin her noktas›na taze gelifltirici ak›fl› sa¤layarak yapabiliriz. Çalkalama miktar›n›n art›r›lmas›, gelifltirme etkisinin artmas›na yol açarken, çok afl›r› yada yetersiz çalkalama, önceden tahmin edilemeyecek sonuçlar al›nmas›na yol açar. Bu yüzden film üreticileri, gelifltirici üreticileri ve tank üreticilerinin çalkalama düzeni ile ilgili tavsiyelerine kesinlikle uyulmal›d›r. Aksi takdirde verilen sürelerin hiç bir anlam› kalmaz. Bir baflka önemli faktör de tank›n boyutudur. Tank boyutlar› küçüldükçe, dolays› ile içindeki gelifltirici miktar› azald›kça çalkalama düzeni daha farkl› boyutlara ulafl›r. Yanl›fl çalkalama film üzerinde istenmeyecek sonuçlar do¤uraca¤›ndan afla¤›daki hususlara dikkat edilmesi gerekir. Çalkalama düzeni ne kadar mekanik ve düzenli hale gelirse, sonuç da o kadar olumsuz olacakt›r. Çünkü tank›n tasar›m›na ba¤l› olarak her zaman ayn› miktar s›v›, filmin belli bir noktas›na ayn› fliddette çarpacakt›r. Bu da homojen olmayan bir yo¤unlu¤a yol açacakt›r. Bu yüzden çalkalama ne kadar rasgele olursa sonuçlar da o kadar uygun olacakt›r. Afl›r› çalkalama özellikle spiralin gelifltirici içinde afla¤› yukar› pompalanmas›, afl›r› gelifltirmenin yan› s›ra özellikle 35 mm negatiflerde perfore deliklerinin alt hizalar›nda afl›r› yo¤unluk oluflmas›na yol açar. Spiralin bir çubuk yard›m›yla çok h›zl› bir flekilde döndürülmesi ise spiralin ortas› ile d›fl kenarlar› aras›ndaki h›z fark› dolays› ile çalkalama farkl›l›klar›n› ve dolays› ile yo¤unluk farkl›l›klar›n› getirir. 2. Bir Gelifltiricinin Kimyasal Yap›s› Developman yada gelifltirme, öyle bir ifllemdir ki üç aflamada gerçekleflir. 1. Emülsiyonun yumuflamas› ve fliflmesi, 2. AgCl (gümüfl klorür) yada AgBr'ün (gümüfl bromür) ayr›flmas› 3. Pozland›r›lm›fl Ag tuzu kristallerinin metalik gümüfle dönüflmesi, ki bu metalik Ag parçac›klar› emülsiyonda gren ad›n› verdi¤imiz noktac›klar› oluflturur. Olaylar›n bu s›ra ile geliflmesini sa¤lamak için herhangi bir gelifltiricinin içinde afla¤›daki 5 grup eleman mutlaka olmal›d›r. 1. Çözücü (su): Amac›, kuru durumdaki emülsiyonu ›slat›p yumuflatarak sakl› görüntüyü görülebilir görüntüye dönüfltüren kimyasallar›n emülsiyon içine ifllemelerini sa¤lamakt›r. 2. Developman-gelifltirme-indirgeme eleman›: Bunlar›n amac› gümüflü bileflik halinden metal hale indirgemektir. Böylece görüntü oluflur. Ancak bu ifllem s›ras›nda sadece ›fl›k görmüfl gümüfl tuzlar›n›n etkilenmesi gerekir. E¤er ›fl›k görmeyen Ag tuzlar› da ayn› anda etkilenirlerse emülsiyonun tamam› kararaca¤›ndan görüntü oluflmayacakt›r. Bu seçici özelli¤e sahip olduklar› bilinen baz› gelifltirme elemanlar› vard›r. Bu elemanlar›n en önemlileri Metol ve Hidrokinon'dur. Metol, yumuflak ve h›zl› çal›flan bir indirgeme eleman›d›r. Hidrokinon ise yüksek kontrastl› ve yavafl çal›flan bir elemand›r. Bu iki eleman› çeflitli oran ve kombinasyonlarda birlefltirerek istenilen herhangi bir tür gelifltirici üretilebilir. Daha az kullan›lan di¤er gelifltirme elemanlar› ise, Amidol, Grisin, Ortofenilen Diamin, Para amino fenol, Para fenilen diamin, Pirokateflin ve Pirogallol'dur. 3. H›zland›r›c›: Amac› bazik bir ortam oluflturarak gelifltirici eleman›n daha h›zl›, daha aktif çal›flmas›n› sa¤lamakt›r. Bu yüzden solüsyonun alkalili¤i artt›kça gelifltiricinin aktivitesi de artar. Ancak gere¤inden fazla alkali içeren bir gelifltirici sadece ›fl›ktan etkilenmifl kristalleri de¤il, ›fl›ktan etkilenmemifl olanlar› da indirgeyece¤inden bir genel yo¤unluk oluflturur.
Karanl›k Oda Bu da taban sisidir. Foto¤rafik amaçlarla kullan›lan alkaliler Sodyum Karbonat, Boraks, Potasyum hidroksit, Sodyum Hidroksit, (kostik). Bunlardan birinci s›radaki en yüksek aktiviteyi, sonuncudaki de en düflük aktiviteyi sa¤lar. 4. Koruyucu: Amac› gelifltirme eleman›n› havan›n oksitleyici etkisinden korumakt›r. Bütün indirgeme elemanlar› kimyasal olarak oksijene bir yak›nl›k duyarlar, onunla birleflmek isterler ve bu gerçekleflti¤inde oksitlenme olay› meydana gelir ve kendilerini yok ederler. Bu oksitlenme olay› sonucunda foto¤rafik etkinliklerini kaybederler, film ve ka¤›tlarda kahverengimsi lekelenmelere yol açarlar. Koruyucu, indirgeme eleman›n›n oksitlenmeyen ürünleriyle birleflerek oksitlenmeyi önler. En çok kullan›lan koruyucular, Sodyum Sülfit, Potasyum Metabisülfit'tir. 5. Yavafllat›c›-geciktirici-sis önleyici: Amac›, gere¤inden fazla aktif gelifltirici taraf›ndan, pozlanmam›fl Ag kristallerinin etkilenmesini önlemek, böylece sislenmeyi engellemektir. 3. Gelifltirici Tipleri Gelifltiricileri haz›r alabilece¤imiz gibi kendimiz de haz›rlayabiliriz. Haz›r al›nan gelifltiricilerin faydas›, denenmifl ve güvenilir olmalar›, bir ambalajdan di¤erine ayn› özellikleri korumalar›d›r. Haz›rlanmalar› kolayd›r. Çeflitli kimyasallardan belirli miktarlarda stok bulundurmay› gerektirmez. Kullan›c› taraf›ndan haz›rlananlar ise ucuza gelirler, çok amaçl› haz›rlanabilirler. Belli türden birkaç kimyasal, de¤iflik oranlarda bir araya getirilerek farkl› amaçlarda gelifltirici haz›rlanabilir. Özel amaçl› gelifltirici haz›rlamak kolayd›r. Çünkü yay›nlanm›fl çok say›da formül bulundu¤undan, herhangi bir formüle göre belirli bir gelifltirici haz›rlanabilir. a) Standart Gelifltiriciler Göreceli olarak orta boy gren olufltururlar. Tam gölge detay› ve normal kontrast verirler. Foto¤rafç›n›n filmin h›z›ndan tümüyle faydalanmas›n› sa¤larlar ve özellikle yüksek h›zl› 35’ mm filmlerle ortalama flartlar art›nda pozland›r›lm›fl 120 ve 220 türü Roll filmlerin gelifltirilmesinde kullan›l›rlar. Bu tür gelifltiricilerin farkl› kar›fl›mlar uygulanarak, örne¤in üç farkl› kontrastta fakat ayn› tür gelifltirici üretilebilir. Bu türün tipik örnekleri aras›nda Kodak Dk –50 ve D – 76 say›labilir. b) ‹nce Grenli Gelifltiriciler (Örnek; Kodak Mikrodol X) Standart gelifltiricilerden daha ince grenli ve daha düflük kontrastl› negatifler üretirler. Belli bir kaç tanesi pozland›rmada art›fl gerektirir. Bu da film pozunda belli bir düflüfl gerektirir. Di¤er baz›lar› ise film h›z›nda art›fl yaratt›klar›n› iddia ederler. Bu gruba giren gelifltiriciler öncelikle 125 - 250 ASA aras›ndaki orta h›zl› filmlerin gelifltirilmesinde faydal› olurlar. Bu tür gelifltiriciler ince grenli filmlerin gelifltirilmesi için uygun de¤ildirler. Bazen inan›lmayacak kadar iddial› amaçlar belirlenir. Ancak foto¤rafç›, kendi özel flartlar›nda deneme yapmadan inanmamal›d›r. c) Yüksek Kontrastl› Gelifltiriciler Bunlar siyah beyaz reprodüksiyon yada tire çekimler gibi yüksek kontrast›n gerekli oldu¤u durumlarda kullan›l›rlar. (Sadece matbaa ve tire film foto¤rafç›l›¤› için). HC banyo örne¤i: D8 (çok), D11 (az). d) Genel Öneriler Deneyler göstermifltir ki en iyi gelifltiriciyi bulman›n en güvenli yolu, film üreticisinin tavsiye etti¤i gelifltiriciyi kullanmakt›r. Kullan›m s›ras›nda üreticinin tavsiyelerine kesinlikle uyulmal›d›r. Filmde ortaya ç›kan bozuk
Karanl›k Oda görüntülerin yanl›fl pozland›rma yada dikkatsiz gelifltirmeden kaynaklanmad›¤›na emin olmad›kça farkl› bir gelifltirici kullan›m›na gidilmemelidir. Film üreticisinin tavsiye etti¤i gelifltiriciyi kullanman›n bir baflka gereklili¤i de baz› gelifltirici türlerinin gümüflü çözen kimyasallar içermeleridir. Bu yüzden üreticinin tavsiyesine uymak önem tafl›maktad›r. Belli bir miktar gelifltirici içinde makaralarca film banyo etmek o gelifltiricinin gücünü zay›flat›r. Bu güç kayb›n› dengelemek için baz› foto¤rafç›lar banyoda y›kanacak her bir makara film için süreyi çok az art›r›rlar. Genel kan›ya göre, bu metot çok güvenilir sonuçlar elde edilecek kadar sa¤l›kl› de¤ildir. Biraz daha güvenilir bir yol, banyo içinde belli miktarda film y›kand›ktan sonra bir tazeleyici banyo ilavesiyle kaybolan gücün yerine getirilmesidir. Bu yöntemin bir baflka faydas› da gelifltirme s›ras›nda emülsiyon taraf›ndan emilerek miktar› azalan banyonun da normal çal›flma miktar›na getirilmesidir. Bu yöntemle bir gelifltiricinin çal›flma kapasitesi tamam›yla kullan›labilir. Çok daha güvenilir fakat daha pahal› bir yöntem de tek seferlik diye tan›mlanabilecek yöntemdir. Bunda, banyo bir defa kullan›l›r ve at›l›r. Ancak film büyük tanklarda veya küvetlerde gelifltiriliyorsa, yani kullan›lan gelifltirici, film yüzeyine göre çok fazla miktarda ise hem gereksiz hem de ekonomik olmayan bir yöntemdir. Bütün gelifltiriciler havan›n oksitleyici özelliklerinden etkilenirler. Bu yüzden bir stok solüsyon haz›rland›¤›nda tek bir büyük flifleye de¤il, birkaç küçük flifleye tam a¤za kadar doldurularak da¤›t›lmal› ve böylece havan›n oksitleyici etkileri azalt›lmal›d›r. Plastik flifle kullan›m›n›n bir avantaj› da, bu tür fliflelerin s›k›flt›r›larak hacimlerinin küçültülebilmesidir. Böylece solüsyon tepeye kadar tutulabilir. Cam flifle kullan›l›p da hacmin küçülmesi istendi¤inde fliflenin içine cam bilyeler at›labilir. Çeflitli gelifltiricilerin saklama süreleri çok de¤iflebilir. Bu de¤ifliklik gelifltiricinin tipine, solüsyonun konsantrasyonuna, saklan›fl flartlar›na ba¤l›d›r. Genel olarak konsantrasyonu yüksek olan solüsyonun daha uzun süre saklanabilece¤i söylenebilir. Fabrikada kapat›lm›fl s›v› gelifltirici fliflelerindeki solüsyonlar, ayn› solüsyonun fliflesi aç›lm›fl ve bir defa kullan›lm›fl flekillerine göre daha çok süre saklan›rlar. Kullan›lm›fl solüsyonlar göreceli olarak çabuk bozulurlar. Baz› durumlarda hiç saklanamazlar. Kullan›lmam›fl bir gelifltirici solüsyonu bile zaman içinde gücünü kaybedebilir ve hiç çal›flmaz hale gelebilir. Bu yüzden bir stok solüsyon haz›rland›¤›nda mutlaka haz›rlama tarihi yaz›lmal›d›r. Saklanan bir çal›flma solüsyonu ise, içinde kaç makara film gelifltirildi¤i de mutlaka yaz›lmal›d›r. Böylece bir banyonun kapasitesinin sonuna gelindi¤i, etiketi üzerindeki bilgilerden anlafl›labilir. D) AS‹TL‹ DURDURMA BANYOSU Gelifltirici ifllemlerinin bitiflinden hemen sonra film veya kartlar bir asitli durdurma banyosunda çalkalanmal›d›rlar. Bunun fonksiyonlar› flöyledir; öncelikle, asitli bir ortam oldu¤u için alkali karakterde olan gelifltiriciyi, nötralize ederek kimyasal ifllemi hemen durdurur. Ayr›ca, film yada kart› saptama banyosunun içine alkali yerine, asitli bir ortamda vererek, saptay›c›n›n asitlili¤inin ve sertlefltiricili¤inin daha uzun bir zaman korunmas›na yard›mc› olur. Tortu oluflumunu önler. Filmlerde dikroik sislenmeyi önler. Kartlarda ise saptama banyosu içindeki yetersiz çalkalamadan oluflan lekelenme ihtimalini en aza indirir. Kullan›c› taraf›ndan haz›rlanabilen bir durdurucu banyo 30’ cm3 glasiyel (deriflik) asetik asit yada 125’ cm3, %28'lik asetik asitin 1 litre suya ilave
Karanl›k Oda edilmesi ile elde edilir. Böyle bir banyonun kapasitesi litre bafl›na yaklafl›k 20 makara 135-36 veya 120 türü filmdir. Bu kapasite afl›ld›¤› takdirde durdurucu banyonun özellikleri kaybolur. %99'luk glasiyel asetik asidin %28'lik hale getirilebilmesi için 3 k›s›m glasiyel asetik asit 8 k›s›m suya ilave edilir. Herhangi bir asitle su kar›flt›r›l›rken dikkat edilmesi gereken en önemli fley, asidin suya ilave edilmesidir. Suyun aside ilave edilmesi tehlikelidir. Asidin suya ilavesi s›ras›nda, su kar›flt›r›lmal›d›r. E) SAPTAMA BANYOSU Saptama yada fikserin amac›, ›fl›k almam›fl gümüfl tuzlar›n›n sonradan film ›fl›¤a ç›kar›ld›¤›nda karararak görüntüyü bozmas›n› önlemektir. Saptama banyosu gelifltirilmemifl ›fl›¤a duyarl› Ag tuzlar›n› suda çözünebilir bileflikler haline dönüfltürerek y›kama sonucunda emülsiyondan at›lmalar›n› sa¤lamakt›r. Gelifltirme ve durdurma ifllemi bittikten sonra kararmam›fl (develope edilmemifl) Ag tuzlar›n›n filmden ayr›lmas› gerekir. Bu ifllem sadece negatifin saydamlaflmas› ve bas›labilir hale gelmesi için de¤il, ayn› zamanda kal›c›l›¤›n› da sa¤lamak için gereklidir. Aksi taktirde ›fl›k görmemifl ve kararmam›fl Ag tuzlar› bünyede kald›¤›nda, zaman içinde kararacaklar ve görüntüyü bozacaklard›r. Ald›klar› ›fl›k oran›nda kararm›fl gümüfl tuzlar›
Saptama aflamas›nda kararmam›fl gümüfl tuzlar› suda erir hale gelerek emülsiyondan uzaklafl›rlar. fiekil 39: Saptama ‹fllemi
Bu amaçla kullan›lan kimyasal eleman (saptay›c›) genel olarak hipo ad›yla bilinen Sodyum Tiyosülfat't›r. Bu eleman karmafl›k, iki aflamal› ifllem sonucunda gelifltirilmemifl gümüfl tuzlar›n› suda çözünebilir bileflikler haline dönüfltürür. Bu iki aflamal› ifllemde genellikle foto¤rafç›lar›n pek haberdar olmad›¤› bir tehlike yatar. Saptay›c›, emülsiyonu etkiledikçe filmin sütlü beyaz görünümü giderek aç›l›r ve belli bir süre sonunda film tamam› ile saydamlafl›r ve saptand›¤› zannedilir. Ancak bu bir yan›lmad›r. Filmin saydamlaflmas›, sadece ifllemin birinci aflamas›n›n bitti¤ini gösterir. Gerçekte, gelifltirilmemifl Ag tuzlar› suda kesinlikle çözünemeyen bir madde olan Ancento Tiyosülfat bilefliklerine dönüfltürülmüfllerdir. Saptaman›n ikinci aflamas›nda bu bileflikler daha fazla miktarda hipo ile birleflerek suda çözünebilen bir eleman olan Sodyum Ancento Tiyosülfat bilefliklerine dönüflürler. Di¤er bir deyiflle foto¤rafç› filmin saydam görüntüsüne kanarak birinci aflama sonunda ifllemi durdurursa sonradan ne kadar y›karsa y›kas›n hala Ag bileflik kal›nt›lar› emülsiyondan d›flar› at›lamazlar. Bunlar giderek bozularak bir çok eski negatif ve kart›n bilinen
Karanl›k Oda sar› lekelerini olufltururlar. Do¤ru bir saptama ifllemi için iki flart›n yerine gelmesi gerekir; 1. Saptay›c› banyonun yeteri kadar taze hipo içermesi, 2. Filmlerin saydamlaflmalar›na kadar geçen sürenin iki kat› kadar bir süre banyoda kalmas›. Ayn› kural kartlar için de geçerlidir. Ancak bu malzeme saptay›c›da ne kadar çok kal›rsa o kadar iyidir anlam›na gelmez. Tersine, afl›r› saptama görüntü kalitesinde bir kayba yol açar. Çünkü yeterli zaman verildi¤inde hipo, kartlar›n parlak bölgelerinde, filmlerin ise gölge bölümlerindeki ince detaylar›n kaybolmas›na yol açabilir. Bundan baflka hipoyla gere¤inden fazla doymufl film ve kartlar›n y›kama süreleri de normalden uzun olur. Bu tehlikelerden kaç›nmak için deneyimli foto¤rafç›lar iki banyolu saptama sistemi kullan›rlar. Haz›rlama flöyledir; Malzemelerin kullan›m tarifine göre birbiri ile ayn› miktarda iki saptama banyosu haz›rlan›r. Negatif yada kartlar asitli durdurma banyosundan birinci saptama banyosuna at›larak devaml› kar›flt›rmak suretiyle 3-4 dakika tutulur. Daha sonra süzdürülerek ikinci saptama banyosuna at›l›r. Burada da 3-5 dakika tutulur. Birinci saptay›c› zaman zaman bir hipo test solüsyonuyla kontrol edilerek durumuna bak›l›r, yorgunluk belirtileri gösterdi¤inde dökülür, ikinci banyo, birincinin yerine getirilir, ‹kinci için yeni banyo haz›rlan›r ve ifllem böyle devam eder. Ancak hipo ve sudan oluflan bir saptama banyosu, gelifltiriciden tafl›nan kimyasallar dolay›s›yla etkinli¤ini uzun süre koruyamaz. Böyle gere¤inden önce bozulmay› önlemek amac›yla ço¤u fikser, afla¤›daki elemanlar› da içerir. a. Develope edilmemifl Ag tuzlar› için çözücü Sodyum Tiyosülfat. b. Koruyucu sodyum metabisülfit. Amac› hiponun bozulmas›n› engellemek. Saptay›c› bozuldu¤unda kullan›lmaz hale gelir ve sütlü bir görünüm al›r. Koruyucu ayn› zamanda film ve ka¤›tlar taraf›ndan fikser içine tafl›nan alkalinin nötralize edilmesi için gerekli olan hafif asitlili¤inde sa¤lanmas›na yard›m eder. Buna ilaveten koruyucu saptay›c› içindeki oksijen ile birleflir ve saptay›c›ya tafl›nan gelifltiricinin orada oksitlenerek leke oluflturmas›n› engeller. Saptay›c› Banyonun Haz›rlan›fl›: Haz›r sat›n al›na bilindi¤i gibi kendimiz de haz›rlayabilece¤imiz saptay›c› banyonun haz›rlan›fl› afla¤›daki gibidir: Su 1 litre Sodyum Hipo Sülfit 250 gr. Sodyum MetabiSülfit 25 gr. F) YIKAMA ‹fiLEM‹ Tank içinde gelifltirilip saptanm›fl film, yine tank içinde y›kanabilir. Bu ifllem bir ucu muslu¤a, di¤er ucu tank›n girifline tak›lan bir hortum ile suyun hafif ve sürekli ak›fl› ve tank içinde sirkülasyonu sa¤lanarak 15 dakika sürmelidir. Son olarak film taban›nda kireç lekelerinin oluflmamas› için bir kireç çözülücülü solüsyona filmin sar›l› oldu¤u spiral ile birlikte köpürtmeden dald›r›l›p 15 – 20 saniye bekledikten sonra ç›kar›lmas› ve tozsuz bir ortamda kendili¤inden kurumaya b›rak›l›r. G) BASKI Görüntünün ters de¤erlerini bir kere daha ters çevirir. Negatiften bask› üzerinde pozitife dönen görüntü gerçek konu üzerindeki ›fl›k de¤erlerinin bir tür benzerlerini kart üzerinde oluflturur. Bask›, ya kontakt yöntemi ile yada agrandisman yöntemi ile yap›l›r. Bask›
Karanl›k Oda s›ras›nda pozland›r›lan foto¤raf kart› da develope edilir, fiksaj, y›kama ve kurutma aflamalar›ndan geçer. Sonuç: Siyah beyaz foto¤raf Ifl›k kayna¤› oluflumun 3 aflamal› bir ifllem olmas›, foto¤rafç›ya sonucu kontrol Tonlay›c› (kondansör) mercek edebilece¤i üç ayr› basamak sa¤lar. • Temiz suda y›kanarak üzerindeki kimyasallardan ar›nd›r›lm›fl ve tozsuz bir ortamda kurutulan Negatif negatif, agrandizörün film flasesine, film emülsiyonu afla¤› gelecek flekilde dikkatlice yerlefltirilir. Bundan sonra yap›lacak ifllemler s›ras› ile flu flekildedir; • Agrandizörün ›fl›¤› aç›l›r, • Agrandizör, kendi aks› üzerinde afla¤› yukar› kayd›r›larak, en altta objektif tabla üzerinde oluflan görüntü istenilen boyutlara getirilir. • Film flasesinin hemen alt›nda bulunan körü¤e ba¤l› objektif, aks› üzerinde afla¤› yukar› kayd›r›larak foto¤raf ka¤›d› üzerine düflen görüntü tabla üzerinde oluflan görüntünün netleflmesi sa¤lan›r. • Objektifin yan›na monteli k›rm›z› filtre objektifin önüne kayd›r›l›r. Tablada oluflan görüntü foto¤raf ka¤›d› k›rm›z›laflacakt›r. fiekil 40: Agrandizör ile bask› ifllemi • Foto¤raf ka¤›d›, emülsiyonu yukar› gelecek flekilde görüntünün bulundu¤u bölgeye yerlefltirilir. • K›rm›z› filtre, objektifin önünden çekilir, en ideal süre ile foto¤raf ka¤›d›n›n pozlanmas› sa¤lan›r. • Agrandizörün ›fl›¤› kapat›l›r ve pozlanan ka¤›t, bir küvet içinde bulunan gelifltirici solüsyona dald›r›l›r. • Yaklafl›k iki dakika süre ile hafif çalkalama yap›l›r. • Ka¤›t, bu solüsyondan ç›kar›larak baflka bir küvette bulunan durdurucuya dald›r›l›r ve yaklafl›k 5-10 saniye sonra ç›kar›l›r. • Ka¤›t, ‹çinde saptay›c› solüsyon bulunan üçüncü küvete dald›r›l›r. Burada ka¤›d›n bekleme süresi en az alt› dakikad›r. Bütün bu ifllemler bittikten sonra, temiz suda y›kan›r ve kurutulur. Foto¤raf makinas›
Ayd›nlat›lm›fl obje
fiekil 41: Bir foto¤raf›n Oluflum
Film
Negatif film
Argandizör
Pozitif foto¤raf
Karanl›k Oda Yap›lan bütün bu ifllemler ile konu, negatif görüntü ve pozitif görüntü s›ras› ile flekil 6’da görüldü¤ü gibidir. ‹lk önce ters bir ifllem yap›larak konunun negatif görüntüsü elde edilmifl, daha sonra bir ters ifllem daha yap›larak, tersin tersi; pozitif bir foto¤raf üretilmifltir. 2. KONTROL BASAMAKLARI a) Çekim öncesi: Foto¤rafç› deklanflöre basmadan önce konu mesafesi ve görüfl aç›s›n›, objektif tipini, filtreyi, filmi, obtüratör de¤erini ve ›fl›¤›n rengini, türünü ve yönünü ve daha bir çok fleyi de¤ifltirerek foto¤raf›n› kontrol edebilir. b) Gelifltirme iflleminde: Yapaca¤› de¤iflikliklerle belli limitler içinde elde edece¤i görüntünün kontrast›n› ve grenlili¤ini kontrol edebilir. c) Bask› s›ras›nda: Belli limitler içinde konunun kontrast›n›, aç›kl›¤›n› veya koyulu¤unu boyut ve kenar oranlar›n çerçevelemesini, perspektifini ve grafik yorumunu kontrol edebilir. Sonuç: Hatalar›n önlenmesinin onlar› düzeltmekten çok daha kolay oldu¤unu bilen deneyimli foto¤rafç›lar, foto¤raflar›n› gerekli de¤iflimleri daha deklanflöre basmadan yaparak kontrol eder. 9.1.1. Özel Bask› Yöntemleri
fiekil 42: Maskeleme yöntemleri
Bask› s›ras›nda foto¤raf›n istenilen baz› k›s›mlar›n›n daha koyu yada daha aç›k olmas› sa¤lanabilir. Yap›lan bask›da foto¤raf›n bir bölgesi çok koyu ç›km›flsa ikinci bir bask›da pozlama yap›l›rken foto¤raf›n bu bölgeleri üzerine düflen ›fl›k miktar›n›n bir k›sm› maskelenmek suretiyle foto¤raf›n bu bölgelerinin çok koyu ç›kmas› önlenebilir. Bunun için maskelenecek bölgenin büyüklü¤üne uygun büyüklük ve biçimde kesilmifl ince siyah bir karton parças›, ince ve sert bir telin ucuna tak›l›r. Bu karton, bask› için yap›lan pozlama s›ras›nda görüntünün aç›k bölgeleri üzerine 8 – 10 cm kadar yükseklikten tutularak bu bölgeye düflen ›fl›k miktar› kontrol edilir. Bu kontrol s›ras›nda kartonu küçük daireler halinde hareketlerle oynatmak suretiyle foto¤raf üzerine keskin kenarl› görüntüsünün düflmesi önlenir. Ne kadar süre maskeleme yap›lmas› gerekti¤i küçük foto¤raf ka¤›tlar›na prova bask› ile tespit edilebilir. Foto¤raf›n her hangi bir bölgesi çok aç›k ç›km›fl ise bu takdirde yap›lacak ifl yukar›da anlat›lan ifllemin tersi olur. Yani foto¤raf ka¤›d›n›n bu bölgesinin üzerine, di¤er yerlere düflenden daha fazla miktarda ›fl›k düflmesini sa¤lamak gerekir. Bunun için de ince bir siyah karton levhan›n ortas›na yine bask› büyüklü¤üne oranla uygun büyüklük ve biçimde delik aç›l›r. Pozlama yap›l›rken bir ara bu kartonu foto¤raf ka¤›d› üzerine düflen görüntünün birkaç cm. yukar›s›ndan ve daha koyu ç›kmas› istenilen bölge üzerine bu delik yard›m›yla daha fazla ›fl›k düflmesi sa¤lan›r. 9.1.2. Bask› Aflamas›nda Kontrast Kontrolü 1. Ka¤›t Seçimi: Elimizdeki esas materyal genellikle bir negatif ve bundan üzerine bask› yap›lacak ka¤›tt›r. Bu nedenle ilk ifl olarak eldeki negatifi incelemek ve bu negatifin kontrast›na uyacak ka¤›d› seçmektir. Parlakl›k derecesi normal olan bir konunun normal kontrastl› negatifinden bask›
Karanl›k Oda
fiekil 43: Ka¤›t seçimi
yaparken, bask› üzerinde beyazdan siyaha kadar bütün gri tonlar›n bulunmas›n› sa¤layacak flekilde, uygun kontrastl›kta ka¤›t seçilmesi gerekir. Ka¤›d›n kontrastl›k derecesi negatifin kontrastl›¤›na göre karalaflt›r›l›r. Negatif görüntü çok yumuflak, yumuflak, normal, kontrastl› yada çok kontrastl› olabilir. Buna göre, çok yumuflak negatifler için çok kontrast (5 numara), yumuflak negatifler için kontrast (4 numara), normal negatifler için normal (3 numara), kontrast negatifler için yumuflak (2 numara) yada çok yumuflak negatifler için çok kontrast (0 – 1 numara) ka¤›t kullan›labilir. 2. Gelifltirici Seçimi: Gelifltirici içerisinde bulunan Metol, Hidrokinon ve Sodyum Karbonat’›n miktar› banyonun karakterini etkileyecektir. Kontrast yada yumuflak sonuçlar için uygun karakterde bir gelifltirici seçerek arzu edilen kontrastl›¤a belli s›n›rlar dahilinde ulafl›labilir. 3. Agrandisör Seçimi: Ifl›k kayna¤›ndan ç›kan ›fl›nlar› da¤›tan ve yumuflatan (difüserli) agrandisörler ile yumuflak sonuçlar elde edilirken, kondansatör sistemli agrandisörlerde daha kontrast sonuçlara ulaflmak mümkündür. 9.1.3. De¤iflken Kontrastl› Ka¤›tlar ile Bask› Bir negatiften bask› yaparken negatifin kontrastl›¤›na ba¤l› olarak sonuç bask›da istenilen kontrastl›¤a göre ka¤›t seçimi yap›labilece¤inden bahsetmifltik. Bu nedenle her seçenek için farkl› sertlikte ka¤›tlar bulundurulmas› gerekmektedir. Ancak de¤iflken kontrastl›k özelli¤e sahip (Variable Contrast) ka¤›tlarda yaln›zca tek bir tip ka¤›t kullan›l›r. De¤iflken kontrastl› ka¤›tlar ile yap›lacak bask›lar için özel (Ilford – Multigrade, Kodak – Polymax RC, Forte – Polygrade) ka¤›tlar ve
Karanl›k Oda agrandisörlerin ›fl›k kayna¤› alt›ndaki çekmecelere yerlefltirilen yada ›fl›k kutusunda ›fl›¤› kar›flt›ran difüzerli sistemlerde bulunan, mavi ve yeflil ›fl›¤›n orant›s›n› de¤ifltiren filtreler kullan›larak, kontrast düzeyleri denetlenebilir. Bu filtreler sar›dan magentaya do¤ru "0"dan "5"e kadar yar›m stopluk aralarla numaraland›r›lm›fllard›r ve bu numaralar di¤er normal ka¤›tlar›n kontrastl›k numaralar›na denk düfler. Filtre kullan›lmad›¤› taktirde bu ka¤›tlar normal 3 numara ka¤›t karakterinde davran›r. Renk kafal› agrandisörler ile sar› ve magenta filtreleri kullanarak 1/2 basamak art›fllarla de¤iflik kontrast düzeyi sa¤lanabilir. Renkli agrandisör ile, sar› filtre kontrast› düflürürken magenta filtre kontrast› art›r›r. Buna göre tavsiye edilen renkli agrandisör ayarlar› afla¤›daki gibidir. Ka¤›t
Kodak Polymax ka¤›t
gradasyonu Renkli kafal›
Ilford Multigrade ka¤›t Durst
argandisörler için
Max 170
M için
Max 130
Sar› filtre
Magenta
Sar›
Magenta
Sar›
M için Magenta
5
0
200
0
170
0
4
5
150
17
76
10
130 69
3
10
100
34
45
24
42
2
25
40
52
20
45
24
1
50
20
75
10
64
12
0
130
0
100
5
88
6
3. MÜKEMMEL NEGAT‹F Mükemmel bir negatif öyle bir negatiftir ki, 2 veya 3 no'lu bir karta herhangi bir müdahaleye gerek kalmadan bask› yap›ld›¤›nda mükemmel bir bask› elde edilebilsin. Ancak bu durumda baflka bir soru; Mükemmel bask› nedir? ‹fller daha komplikedir. Çünkü bir foto¤rafç› taraf›ndan mükemmel diye tan›mlanan bir bask›, bir baflka foto¤rafç› taraf›ndan çok aç›k, çok koyu, çok kontrast yada çamur olarak tan›mlanabilir. Bundan baflka, her ne kadar normal bir bask›n›n grensiz olmas› gerekti¤i söylense de, gren baz› durumlarda yarat›c› bir anlat›m yolu olarak kullan›labilir. Bunun gibi, her ne kadar netlik, mükemmel bir bask›n›n temel ö¤esiyse de baz› durumlarda soyut bir kavram›n foto¤rafla anlat›m› için netsizlik de kullan›labilir. Di¤er bir deyimle bir durumda mükemmel say›labilen bir negatif bir baflka durum için tamam› ile hatal› olabilir. Bu yüzden bir tek de¤il, ama bir çok mükemmel negatifin varl›¤›ndan söz edilebilir. Belli bir durum için do¤ru say›labilecek bir negatifi üretmek amac›yla, foto¤rafç› negatifini seçti¤i konunun do¤as›na, konuyla ilgili kavrama ve foto¤raf›n amac›na uygun bir flekilde üretmek için flu 5 temel özelli¤i göz önünde bulundurmak zorundad›r. A. Netlik B. Yo¤unluk C. Kontrast D. Grenlilik E. Temizlik A. Netlik: Her ne kadar tek bir tür netlikten bahsedilirse de, ki bu da temelde netleme fonksiyonunun sonucudur, netlik eksikli¤i yada netsizlik, kendisini negatifte farkl› formlarda gösterir.
Karanl›k Oda
Siyah
Koyu gri
Gri
Aç›k gri
Saydam
fiekil 44: Normal yo¤unlukta bir negatif. Yo¤unlu¤u ve kontrast› normal olan negatiflerden, konunun hem ›fl›kl› hem de gölgeli yada koyu tonlar›ndan yeterli detay al›nabilir.
Siyah
Siyah
Koyu gri
Gri
Aç›k gri
fiekil 45: Çok yo¤un (koyu) negatif. Çok yo¤un negatiflerden, konunun ›fl›kl› yada ayd›nl›k bölgelerinden yeterince detay al›namaz. Çünkü bu bölgeler negatif üzerinde birbirlerine çok yak›n kararmalar oluflturmufllard›r. Foto¤raf ka¤›d› üzerinde temiz siyahlar yoktur ve beyazlarda da yeterli detay bulunmaz.
Koyu gri
Gri
Aç›k gri
Saydam
Saydam
fiekil 46: Yo¤unlu¤u düflük (aç›k) negatif. Yo¤unlu¤u düflük olan negatiflerden, konunun gölgeli yada koyu tonlar›ndan yeterli detay al›namaz. Çünkü bu bölgelerde görüntü oluflmam›flt›r. Foto¤raf ka¤›d› üzerinde temiz beyazlar elde etmek çok zordur ve siyahlarda detay yoktur.
Genel ve belli bir yönü olmayan netsizlik, kameran›n yanl›fl bir bölgeye netlenmesiyle yada hiç netlenmemesinden kaynaklan›r. Bu genel netsizlik e¤er az bir miktarda ise objektifin çok net görüntü oluflturamamas›ndan (ki bu baz› yüksek h›zl› objektiflerin ve bütün ucuz objektiflerin ortak hatas›d›r) yada odak kaymas› gibi bir ar›zaya sahip objektifler kullan›ld›¤› durumlardad›r. Belli bir mesafedeki bir obje için fakl› diyaframlarda farkl› net bölgeler görülür. Bu kusura odak kaymas› denmektedir. Odak kaymas›, belli bir mesafedeki bir objeye en aç›k diyafram de¤erinde yap›lan netlemenin, diyafram k›s›ld›ktan sonra farkl› bir bölgeye kaymas›d›r. Bu hatan›n önlenebilmesi için çekim yap›lacak diyaframda netlenme gerekir. Odak kaymas› en çok otomatik kameralarda yani netleme ile gerçek çekimin farkl› diyaframlarda yap›ld›¤› kameralarda görülür. Bölgesel ve belli bir yönü olmayan netsizlik, iki sebepten kaynaklan›r. Ya kamera kaza ile yanl›fl bir mesafeye netlenmifltir ve konu yerine ön plan veya arka plan nettir yada diyafram konuyu alan derinli¤inin içine sokacak kadar k›s›lmam›flt›r. Bölgesel ve yönlü netsizlik, pozland›rma s›ras›nda kameran›n hareket ettirilmesinden ve obtüratör h›z›n›n göreceli olarak düflük olmas›ndan kaynaklan›r. Böyle durumlarda bütün görüntü tek bir yönde netsiz hale
Karanl›k Oda gelir. Baz› konumlarda bu tür netsizli¤i genel ve yönsüz netsizlikten ay›ra bilmek ancak bir büyüteçle mümkün olabilir. Netlik testi yapabilmek için özellikle 35mm'lik bir filmin ç›plak gözle kontrolü bir sonuç vermez. En az 5x'lik bir lupla kontrol yap›lmal›d›r. B. Yo¤unluk: Bir bask›n›n pozunu belirleyen temel faktör negatifin yo¤unlu¤udur. Bu yüzden mükemmel bir negatifin genel yo¤unlu¤u öyle olmal›d›r ki bask› süreleri ne çok fazla, ne çok az olsun. Çok uzun pozlar vakit alan ve sinir bozan uygulamalar olmalar›n›n yan› s›ra agrandisörün gere¤inden fazla ›s›nmas›na, cams›z flase kullan›ld›¤›nda negatifin k›vr›larak odak düzleminden d›flar› ç›kmas›na ve kart›n güvenlik ›fl›¤›na fazla maruz kalmas›na yada agrandisörden kaçan ›fl›k taraf›ndan sislenmesine yol açabilir. Çok k›sa poz süreleri ise gerekti¤i taktirde maskelemeyi ve genel zamanlamay› zor yada imkans›z hale getirir. Uygun say›labilecek bask› süreleri 1 saniye ile 25 saniye aras›nda de¤iflir. Konumuzun en parlak yeri filmde siyah, konumuzun ara tonlar› filmde gri, konumuzun ›fl›ks›z yerleri filmde saydam olmal›d›r. Konunun en parlak yerleri filmin emülsiyonunu tamamen etkiler. Koyu yerleri ise hiç etkilemez. Etkilenen gümüfller karar›r. Etkilenmeyen taraflar ise dökülür. C. Kontrast Filmin kontrast›, bask› yap›lacak ka¤›d›n gradasyonunu belirleyen ana faktördür. Kontrastl›k; bir negatif yada ka¤›d›n üzerindeki en koyu nokta ile en aç›k nokta aras›ndaki yo¤unluk fark›d›r. Düflük kontrastl› bir negatifte bu fark az iken yüksek kontrastl› bir negatifte fazlad›r. Do¤ald›r ki hiç biri için di¤erinden daha iyidir denilemez. Çünkü baz› tür foto¤raflar etkili olabilmek için yüksek kontrastl› olmak zorunda iken baz›lar› düflük kontrastl› olabilirler. Ancak ço¤u durumda mükemmel bir negatifin genel kontrast› öyle olmal›d›r ki 2 veya 3 nolu karta müdahalesiz bas›ld›¤›nda do¤ru sonuç versin. Uygun olmayan negatif kontrast›: l. Anormal konu kontrast›ndan, (ki çok yumuflak yada çok kontrast olabilir), 2. Yanl›fl filtre seçiminden (yüksek kontrast yada düflük kontrast) yada 3. Hatal› gelifltirmeden kaynaklan›r. Hatal› gelifltirme durumunda fazla gelifltirme, afl›r› yüksek gelifltirici ›s›s› yada yüksek kontrastl› gelifltirici kullan›m› kontrast› yükseltirken, az gelifltirme, çok düflük gelifltirici ›s›s› yada düflük kontrastl› gelifltirici kullan›m› kontrast› düflürür. D. Grenlilik Grenlilik, film emülsiyonunun bir özelli¤idir. Ço¤u yüksek h›zl› filmler, düflük h›zl› filmlere göre daha büyük bir gren yap›s› gösterirler. Çok düflük h›zl› filmler ise neredeyse grensizdirler. Ancak bu özellik belli limitler içinde de¤ifltirilebilir. Yani grenlilik azalabilir yada artabilir. Bu da uygun bir pozland›rma ve gelifltirici ikilisiyle mümkündür. ‹nce grenli bir gelifltirici içinde pozu çok az art›rarak banyoyu da biraz k›saltt›¤›m›zda elde edilecek olan negatifin grenlili¤i, normal pozland›r›larak standart bir negatifte normal y›kanm›fl bir negatifin grenlili¤ine göre daha azd›r. Grenlilik yo¤unlukla birlikte artar. Yo¤unluk da gelifltirme süresinin art›fl›yla artar. Bask›da kullan›lacak kart›n gradasyonu da grenlili¤i etkileyen faktörlerdendir. Kart›n kontrast› yüksek olursa grenlilik artar. Ancak bilinmesi gereken bir baflka nokta da yüksek çözünürlü¤e sahip ince grenli filmlerin mutlaka en net görüntüyü vermelerinin gerekmedi¤idir. Çünkü göz, çözünürlükleri ayn›, kontrastlar› da ayn› (düflük) olan ve ayn› konuyu içeren iki bask›dan grenleri daha büyük olan› daha net diye alg›layacakt›r.
Karanl›k Oda E. Temizlik Do¤ald›r ki sadece çok temiz ve çiziksiz negatiflerden elde edilecek bask›lar mükemmel olabilir. Bu konuda en s›k görülen ama en kolay engellenebilecek 3 flikayet konusu; toz, parmak izi ve kurumufl su damlalar› izleridir. Bas›labilir detay içeren yada mükemmel denebilecek negatiflerin tan›m›: Ortalama konular›n negatifleri e¤er hem ›fl›kl› bölgelerinde hem de gölgeli bölgelerinde yani negatifin hem aç›k hem koyu bölgelerinde bas›labilir detay içeriyorlarsa, mükemmel say›labilirler. Bunun gibi gradasyonunun yeterli olmas› flart›yla ayn› konunun çeflitli yo¤unlu¤a sahip farkl› negatifleri aras›nda bask› için seçilmesi gereken negatifin yeterli gölge detay› içeren ve genel tonu en aç›k olan negatif olmas› gerekti¤i söylenebilir. Mükemmel bir negatifin, üzerinde siyah yaz›lar bulunan beyaz bir ka¤›d›n üzerine konuldu¤unda en koyu bölgesinin alt›ndan yaz›lar belli belirsiz okuna bilirken gölgeli yerlerinde detay içerebilecek kadar bir yo¤unlu¤u olmal›d›r. 4. NEGAT‹F NASIL DE⁄ERLEND‹R‹L‹R? Foto¤rafik çal›flman›n normal çizgisi içinde hangi negatifin bas›l›p hangisinin at›laca¤›, negatifin kalitesinden ziyade konunun ilginçli¤i ve resimsel görünüflüne ba¤l›d›r. Sonuçta ilginç ve anlaml› bir foto¤raf teknik bak›m›ndan hatal› bir negatiften bas›lsa bile, teknik bak›mdan çok iyi olmas›na ra¤men s›k›c› ve anlams›z bir görüntüye tercih edilir. Ancak bu durum foto¤rafç›n›n teknik bak›mdan bir negatifin nas›l de¤erlendirilece¤ini ö¤renmesine engel olmamal›d›r. 1. Mümkün oldukça poz taramas› yap›lmal›d›r. Poz de¤erleri aras›ndaki fark, siyah-beyaz foto¤rafta 2 stop kadar olabilir. Modern siyah beyaz filmlerin poz toleranslar›n›n yüksekli¤i dolay›s›yla daha küçük farkl›l›klar gereksiz harcamaya yol açarken daha büyük farkl›l›klar en ideal yo¤unlu¤un ve kontrast›n kaç›r›lmas›na sebep olabilirler. 2. Negatifler aras›nda bir fark olmasa dahi (tek bir negatifin olmas› durumunda) foto¤rafç› bask›da kullanaca¤› kart›n gradasyonunu belirlemek amac›yla yine bir de¤erlendirme yapmal›d›r. Negatifin de¤erlendirilmesi için evvelce belirtilen 5 temel özelli¤e ilave olarak afla¤›daki bilgiler de göz önüne al›nmal›d›r. Yo¤unluk ve kontrast aras›ndaki iliflki: Yo¤unluk ve kontrast, negatifin birbirinden farkl› ve ba¤›ms›z iki özelli¤idir. Bu ikisi bazen o flekilde bir araya gelirler ki hangisinin hangisi oldu¤u anlafl›lmaz. Buna, yo¤unlu¤un filmin pozland›r›lmas› ve banyo edilmesinden, kontrast›nda filmin gelifltirilmesi ve konu kontrast›ndan etkilendi¤ini ilave edersek, belli bir durumda ortaya ç›kan hatan›n içinde, bunlardan hangisinin ne miktarda bulundu¤unu söylemek çok zorlafl›r. Örne¤in, bir negatifin yo¤unlu¤unun fazla olmas›, fazla pozland›r›lmas›ndan veya fazla develope edilmesinden kaynaklanabilir. Yada bunlar›n her ikisi de ayn› zamanda etkilemifl olabilirler. Bu durumda negatifin yo¤unlu¤u çok fazla olacakt›r. Böyle hemen hemen tamamiyle siyah bir negatif, iyi bir bask› elde edebilmek için tamam› ile ümitsiz bir durum olarak görülebilir. Ancak asl›nda çok daha iyi gözüken fakat çok daha aç›k bir negatife göre tercih edilmelidir. Özellikle pozland›rman›n kazara çok art›r›ld›¤› durumlarda bu geçerlidir. Fazla pozland›rma, ilerde oluflacak negatifin kontrast›n› düflürecek ve yo¤unlu¤unu art›racakt›r. Bu yüzden kazara fazla poz verdi¤ini fark eden foto¤rafç› meydana gelecek afl›r› yo¤unlu¤u önlemek için y›kama süresini
Karanl›k Oda k›saltt›¤›nda daha aç›k tonlu fakat çok düflük kontrastl› bir görüntü elde edecektir ve belki de mevcut en sert ka¤›t bile böyle bir negatiften iyi bir bask› yap›lmas›n› sa¤layamayacakt›r. Kazara çok fazla pozland›r›lm›fl bir filmi düzeltmenin çaresi yine afl›r› develope etmektir. Çünkü fazla pozland›rman›n getirece¤i kontrast düflüklü¤ünü fazla gelifltirme art›rarak eski haline döndürecektir. Tabii ki böyle bir negatif simsiyah görülecektir. Ama bu afl›r› yo¤unluk bir kimyasal indirgeme (ton açma banyosu) metoduyla normal kontrastl›k ve yo¤unlukta bir negatife döndürülecektir. Bu aç›klamalar da gösterir ki, "pozland›rma ve gelifltirme" birinin etkisi di¤erininkini art›rd›¤› veya azaltt›¤› sürece birbiri ile iliflkilidirler. Bu yüzden imkan oldukça gelifltirme süresi filmin pozland›r›lmas›na göre, filmin pozland›r›lmas› ise konunun kontrast›na göre ayarlanmal›d›r. Mümkün oldukça denmesinin sebebi, ayn› makara üzerinde fazla pozland›r›lm›fl, normal pozland›r›lm›fl ve az pozland›r›lm›fl görüntülerin bir arada bulundurulmalar› durumunda tek bir tür gelifltirme tarz›n›n uygulanamayaca¤›d›r. Fakat belli bir makaran›n belli flekilde pozlanm›fl karelerle doldurulmufl olmas› halinde (yada tabaka film kullan›lmas› halinde) görüntüler pozland›r›lmalar›na uygun flekilde develope edilirler. Bu durumda foto¤rafç› afla¤›daki pozland›rma ile gelifltirme aras›ndaki dokuz iliflkiyi bilmelidir. 1. Normal poz Normal gelifltirme
Normal kontrast ve yo¤unlukta bir negatif
2. Normal poz Fazla gelifltirme
Normalden daha yüksek kontrast ve yo¤unlukta bir negatif.
3. Normal poz Az gelifltirme
Normalden daha az kontrast ve yo¤unlukta bir negatif.
4. Fazla poz Normal gelifltirme
Düflük kontrastl› fakat normalden daha yüksek yo¤unlukta bir negatif.
5. Fazla poz Fazla gelifltirme
Normal kontrastl› fakat çok fazla yo¤unlukta bir negatif.
6. Fazla poz Az gelifltirme
Normalden düflük kontrastl› fakat normal yo¤unlukta bir
7. Az poz Normal gelifltirme
Normale yak›n düflük kontrast, fakat düflük yo¤unlukta bir
8. Az poz Fazla gelifltirme
Yüksek kontrastl› ve normale yak›n yo¤unlukta bir negatif.
9. Az poz Az gelifltirme
Düflük kontrastl› ve çok düflük yo¤unlukta bir negatif.
negatif. negatif.
Net olmayan negatifler, net olmayan bask›lar üretirler. Yap›lacak bir fley yoktur. Yo¤un negatifler gradasyonlar› söz konusu oldu¤unda normal, yumuflak veya kontrast olabilirler. Ama her zaman için normal yo¤unluklu negatiflere göre daha grenli ve bas›lmas› daha zor bask›lar üretirler. Aç›k negatifler, gradasyonlar› söz konusu oldu¤unda, normal, yumuflak veya kontrast olabilirler ve genellikle gölge detaylar› yetersiz bask›lar üretirler. Yüksek kontrastl› negatiflerde grinin ara tonlar› say›s› azd›r. Düflük kontrastl› negatifler derinliksiz görünümlü bask›lar üretirler ve bu bask›larda siyah beyaz ayn› anda beraberce bulunmaz. Grenli negatifler grenli bask›lar verirler. E¤er negatifin gradasyonu izin veriyorsa gren etkisi yumuflak bir kart kullan›larak azalt›labilir, ser bir kart kullan›larak ço¤alt›labilir. Kirli negatifler kirli bask›lar üretirler. Bir bask›n›n kontrast›n› düflürmek için yumuflak gradasyonlu bir kart kullan›n. Bask›n›n kontrast›n› art›rmak için sert gradasyonlu bir kart kullan›n. Halen geçerli olan çok iyi bir kural fludur. Siyah beyaz foto¤rafta pozun do¤rulu¤undan flüpheli iseniz ve özellikle konunun kontrast› yüksek ise hatan›n fazla poza do¤ru yap›lmas›, az poza do¤ru yap›lmas›ndan daha iyidir. Negatifte meydana gelebilecek fazla yo¤unluk ya bask› pozunu art›rarak yada negatifin kimyasal indirgenmesiyle halledilebilir. Ama yetersiz poz dolay›s›yla gölge
Karanl›k Oda detaylar›nda kay›p meydana gelmifl ise hiç bir gelifltirme tekni¤i film üzerinde olmayan detaylar› meydana getiremez. Merakl›s›na GÜMÜfi KALINTI TEST‹ (ST 1 Testi) Test solüsyonu: Bu solüsyonda kart ve filmlerin yeterince fikse edilip edilmedi¤i anlafl›l›r. Solüsyonun haz›rlanmas›: 2 gr Sodyum sülfür 125’ cm3 suda eritilir. A¤z› kapal› bir fliflede saklan›r ise 3 ay kadar kalabilir. Kullan›m› için 1 k›s›m stok solüsyon, 9 k›s›m suyla kar›flt›r›l›r. Suland›r›lm›fl olan bu kar›fl›m ancak 1 hafta dayanabilir. Testin yap›labilmesi için çal›flma solüsyonundan 1 damla test edilecek kart veya filmin pozland›r›lmam›fl bir bölümüne, fazla suyu süngerle al›nd›ktan sonra damlat›l›r. (E¤er malzeme üzerinde pozland›r›lmam›fl bir bölüm yok ise ayn› karttan pozland›r›lmam›fl bir ufak parça yine ayn› sürede hipoda kald›ktan sonra kullan›labilir). Damla bulunan yerde 2, 3 dakika b›rak›l›r. Ondan sonra emici bir malzeme ile oradan al›n›r. Malzemenin üzerinde mevcut bulunan taban renginin d›fl›nda hafifçe koyu tonlu bir leke, malzeme içinde Ag bilefliklerinin bulundu¤unu gösterir. Bu da fiksaj›n bir flekilde yetersiz oldu¤unu gösterir. KA⁄ITLARDA H‹PO KALINTI TEST‹ Y›kamadan sonra kart›n emülsiyon taraf›ndan pozlanmam›fl bir bölümü yada benzeri bir kart ayn› ifllemden geçtikten sonra fazla suyu al›n›r. Bir damla solüsyon damlat›l›r. ‹ki dakika sonra suyla çalkalan›r. Burada oluflan leke bir kontrol kart›yla k›yaslan›r. Bu kartta, lekelerin tan›m›na göre hipo miktar› belirtilmifltir. Gerekli ifllem yap›l›r. M‹N‹MUM POZLAMA ‹LE MAKS‹MUM S‹YAHLIK ELDE ETMEK Test edilecek banyo ve kart al›n›r. Agrandisörün marjör üzerindeki görüntüsü 50’mm objektif ve 35’mm formam için 13 x 18 bir boyuta ayarlan›r. Ifl›k geçirmeyen bir karton parças› 9 x 12 boyda kesilir, bu kesilen kart test edilecek foto¤raf kart› üzerinde kademeli maske yapmak için kullan›lacakt›r. Karttan yaklafl›k 1’cm x 15’cm flerit kesilir. Agrandisörün k›rm›z› maskesi kapat›ld›ktan sonra kart majör üzerinde ›fl›¤›n bulundu¤u bölgeye konur. Ifl›k söndürülür, maske aç›l›r. Maskeleme yapmak için belli bir zaman birimi belirlenir. (1 saniye). Objektif diyafram› en aç›ktan itibaren 2 stop kadar k›s›l›r. l'er saniyelik basamaklarla ve maske kart› ile kapatarak 10, 15 saniyelik kademeli pozland›rma yap›l›r. Pozland›rma bittikten sonra 20 dereceye getirilmifl olan gelifltiriciye kart at›l›r. Gelifltirici üreticisinin tavsiye etti¤i süre kadar (2 dakika) develope edilir. Fiks edilir, suda çalkaland›ktan sonra kuvvetli bir ›fl›k alt›nda kontrol edilir. fiartlar uygun ise test kart› üzerinde beyazdan basamaklar halinde siyaha giden bir gri skala görülecektir. Siyah ton bulunamam›fl ise poz az gelmifl demektir. Önceden belirlenen birinci süre (örne¤in 1 saniye, 2 saniyeye ç›kar›larak) test tekrarlan›r. Kart tamam› ile siyah olmufl ise poz fazla gelmifl demektir. Süre azalt›l›r yada ›fl›k fliddeti veya her ikisi birden azalt›l›r. Gelifltirme süresi sabit tutularak yine develope edilir. Gri skalaya ulaflana kadar bu iflleme devam edilir. (Bu pozlama ifllemi agrandisörün flasesine bir film konarak ve iki kare aras›ndaki boflluk kullan›larak yap›lmal›d›r). Bu testte aranan, gri skala içindeki birbirinden ayr›lmayan siyahlar›n ilk kademesidir. Bu kademenin süresi belirlenir. Belirlenen bu süre ile ikinci bir flerit tümüyle ve bir seferde pozland›r›l›r. Pozland›r›lan bu flerit 5 parçaya ayr›l›r. Ortadaki parça önceki testte uygulanan gelifltirici üreticisinin tavsiye etti¤i süredir ve "3" no. ile numaraland›r›l›r. l ve 2 no'lu kartlar bu süreden 30 saniye ve 1 dakika eksik olarak, 4 ve 5 no'lu kartlar ise standart süreden 30 saniye ve 1 dakika fazla olarak develope edilirler. Normal fiks ve y›kama ifllemlerinden geçirilir, yan yana konularak kuvvetli bir ›fl›k alt›nda kontrol edilirler. Aranan, yine birbirinden ayr›lmayan siyahlar›n bafllad›¤› süredir. Böylece belli bir kart›n, belli bir ›fl›k fliddeti alt›nda en az ne kadarl›k bir süre pozlanmas› ile maksimum kararmaya ulaflabilece¤i ve bu siyah›n korunabilmesi için belli bir gelifltiricide ne kadar süre ile y›kanmas› gerekti¤i belirlenmifl olur. TEST AMACI: Öncelikle eldeki malzemeyi tan›mak, (örne¤in, bu malzeme siyahbeyaz bir foto¤raf kart› ise verebilece¤i maksimum beyaz ile maksimum siyah› görsel olarak ö¤renmek ve bu test sonucunda bas›lan görüntüde hala bir hata var ise, bafla dönüp, negatifte ulafl›labilecek hatalar› araflt›rmakt›r). Test sonucunda poz ve develope
Karanl›k Oda süreleri belirlendikten sonra testin al›nd›¤› fleridin iki yan›nda bulunan görüntünün bir tanesi ile yap›lan bask›da sonuç do¤ru veya yanl›fl olabilir. Yanl›fl oldu¤u takdirde; l. Karttaki görüntü olmas› gerekenden aç›k ise negatifteki görüntü olmas› gerekenden koyudur. Negatifin pozlama ve gelifltirici incelenmeli. 2. Karttaki görüntü yüksek kontrastl› ise negatif de yüksek kontrastl›d›r. Pozland›rma, gelifltirme, film türü ve konu kontrast› incelenmeli. 3. Karttaki görüntü düflük kontrastl› ise negatifteki görüntü gere¤inden düflük kontrastl›d›r. 2. maddedeki faktörler incelenmeli. 4. Karttaki görüntü koyu ise negatif aç›kt›r. Negatifin poz ve geliflmesi incelenmelidir.
6. KARANLIK ODA ORGAN‹ZASYONU ve MALZEMELER‹ Geçici yada kal›c› herhangi bir karanl›k odan›n etkinli¤i organize edilmesine ba¤l›d›r. Bu iyi organizasyon tan›m›n›n içinde elektrik dü¤melerinin yerinden, çal›flma yüzeyinin yüksekli¤ine, ›slak ve kuru alanlar›n ay›r›m›na kadar bir çok detay› sayabiliriz.
fiekil 47:Karanl›k oda plan›
Karanl›k Oda a) Karartma Herhangi bir karanl›k odan›n ilk ve en önemli özelli¤idir. Karanl›¤›n miktar› yap›lacak iflin özelli¤ine göre de¤iflebilirse de yine de mümkün olan en yeterli karanl›¤› sa¤lamak amaçt›r. Karanl›k oda isminden de anlafl›laca¤› gibi ›fl›ktan iyice yal›t›lm›fl, içeriye ›fl›k s›zmayacak flekilde haz›rlanm›fl bir odad›r. Bu nedenle karanl›k odan›n haz›rlanmas› s›ras›nda bu özelli¤e dikkat etmek gerekir. Karanl›k odan›n ›fl›ktan iyice yal›t›ld›¤›n› anlamak için, oda ›fl›¤› söndürüldükten sonra befl dakika gözümüzün karanl›¤a al›flmas›n› bekleyebiliriz. E¤er bu süre sonunda siyah bir fon önüne konan beyaz bir ka¤›d› göremiyorsak, oda gerekli flekilde karart›lm›fl demektir. b) Karanl›k oda ayd›nlatmas› Normal çal›flma için yeterli fliddette ›fl›k sa¤layacak düzeyde olmal›d›r. Ancak elektrik dü¤meleri kesinlikle kaza ile aç›lmayacak yada birbiriyle kar›flt›r›lmayacak flekilde organize edilmelidir. Karanl›k oda çal›flmalar› için çeflitli tip ›fl›k kaynaklar›na ihtiyaç vard›r. Bunlardan ilki düz beyaz bir ›fl›kt›r ve 40 – 50 watt’l›k bir lamba olabilir. Bu ›fl›k sadece tavan ve duvarlardan yans›yacak biçimde yerlefltirmelidir. Di¤er ›fl›klar çeflitli foto¤rafik matelyale göre de¤iflik renkteki emniyet ›fl›klar›d›r. Pankromatik malzemelerden baflka di¤er siyah – beyaz film yada ka¤›tlar k›rm›z› ›fl›¤a karfl› duyarl› de¤ildirler. Bu malzemelerin kullan›ld›¤› zamanlarda karanl›k oda k›rm›z› bir ›fl›kla ayd›nlat›labilir. Pankromatik materyaller için ise çok koyu zeytuni yeflil ›fl›k güvenli olmad›klar› için ancak k›sa anlarda ve fazla yaklafl›lmadan kullan›lmal›d›rlar. Foto¤rafç›l›kta kullan›lan k›rm›z› ›fl›k veren lambalar piyasada sat›lmaktad›r. Bulunmad›¤› zamanlarda, bildi¤imiz k›rm›z› ka¤›tlar ve selafonlar 7,5 – 15 Watt’l›k bir lamba üzerine sar›larak bu tip ›fl›k kaynaklar› elde edilebilir. Yine de ortokromatik malzemeler ve foto¤raf ka¤›tlar› bu ›fl›klara 100 cm’den daha fazla yaklaflt›r›lmamal›d›r. Emniyet ›fl›k kayna¤›m›z›n test edilmesi oldukça kolayd›r. Tam karanl›kta çal›flma ortam›na ç›kar›lan bir foto¤raf ka¤›d›n›n duyarkat› üzerine metal bir malzeme (para – anahtar gibi) konur. Emniyet ›fl›¤› aç›l›r ve yaklafl›k 10 dakika beklenir. Emniyet ›fl›¤› kapat›ld›ktan sonra ka¤›t iki – 3 dakika kadar banyo edilir. Saptama ve y›kama aflamas›ndan sonra ayd›nl›kta kontrol edilir. E¤er metal malzemenin silueti belirgin de¤ilse k›rm›z› ›fl›¤›m›z emniyetlidir. c) Karanl›k odan›n rengi Duvarlar aç›k (beyaz) renk olmal›d›r. Uzun süren karanl›k oda çal›flmalar›nda beyaz ›fl›klaraç›ld›¤›nda ayd›nl›k ve ferah bir ortam sa¤lanmal›d›r. Parlama ve yans›malardan kaç›nmak için mat boyalar tercih edilmelidir. d) Elektrik tesisat› Özellikle ›slak bölgelerde nemden etkilenmeyecek yap›da olmal› ve bütün elektrikli cihazlar topraklanmal›d›r. Elektrik dü¤meleri ›slak el ile dokunuldu¤unda elektrik çarpmalar›na maruz kalmayacak tipte seçilmelidir. e) Karanl›k Odan›n Havaland›r›lmas› ‹çeriye ›fl›k s›zd›rmayacak bir havaland›rma ile karanl›k odada kullan›lan kimyasallardan buharlaflarak ortaya ç›kan gazlardan kurtulmal›d›r. D›flar›dan filitrelenmifl hava emerek içeriye üfleyen salyangoz tipi bir aspiratör en uygun olan›d›r. Böylelikle karanl›k odada bulunan kirlenmifl hava ile birlikte tozlar da kap› aral›klar›ndan baflka tarafa at›lm›fl olur. E¤er sürekli havaland›rma yapabilecek bir sistemimiz yok ise pencere ve kap›lar aç›larak s›k s›k çal›flmalara ara verilerek karanl›k oda havaland›r›lmal›d›r.
Karanl›k Oda f) Karanl›k Odan›n Düzenlenmesi Normal bir karanl›k odada, bel hizas›nda bir bafltan bir bafla bir tezgah, s›cak ve so¤uk su tesisat› olan bir lavabo bulunmal›d›r. Tezgah›n alt taraf›nda raf ya da dolaplar ise kimyasal maddelerin, tank ve küvetlerin, ölçü kaplar›n›n ve di¤er foto¤rafik malzemenin konulmas›na yarayacak flekilde dizayn edilmelidir. Üst tarafta, duvarlarda gerekli agrandisör objektifleri, ampuller ve çeflitli hassas araçlar için kapakl› raflar bulundurulmas›nda yarar vard›r. g) Karanl›k oda malzemeleri Agrandisör, poz saati, alam saati, film y›kama tank› ve spirallerden baflka kimyasallar›n köflelerine yap›fl›p kalmayaca¤› türden pürüzsüz ve kolay y›kanabilen çeflitli ebatlarda küvetler, hortum, huni, maflalar, kimyasallar›n saklanabilmesi için kapaklar›ndan hava geçirmeyen kavanoz ve flifleler, ›s› ölçer, y›kanan malzemelerin sular›n›n ak›p kuruyabilece¤i damlal›kl› eviye, rahat oturabilece¤imiz bir iki tabure yada sandalye, müzik dinleyebilece¤imiz bir radyo yada teyp, kenar ve köfleleri keskin olmayan çeflitli ebatta temiz camlar, cetvel, makas, kalem, falçata, yap›flt›r›c› bant, kurulama havlusu gibi rahat çal›flma ortam› sa¤layan araç gereçlerin karmafla oluflturmadan düzenlenmifl bir biçimde karanl›k odada bulundurulmas›nda yarar vard›r.
Karanl›k Oda
Foto¤raflar Ne Diyebilirki? Foto¤raf bulunuflundan çok k›sa bir sürede harita yap›m›ndan noterlik ifllemine kadar yaflam›n akla gelebilecek her alan›na türlü ifllevlerle s›zm›fl,kendisine " olmazsa olmaz " bir yer edinmifltir. Foto¤raf günümüzde öylesine yayg›n bir görüntüleme arac›d›r ki, dünyadaki insanlar›n neredeyse tümü hayatlar›nda an az bir kere foto¤raf çekmifl, çektirmifl ya da foto¤raf çekildi¤ine tan›k olmufltur. Bu tan›kl›k, foto¤rafla s›radan iliflkisi olan insanlarda, bir foto¤rafik görüntünün nas›l elde edildi¤ine dair fikirleri oldu¤u önyarg›s›na yol açmaktad›r. ‹nsanlar, herhangi bir foto¤rafla karfl›laflt›klar›nda, o görüntünün elde edilifl sürecini de bir biçimde kendi zihinlerinde canland›rma e¤ilimindedirler. Foto¤raf›n, resim ile aras›ndaki en temel farklardan biri budur. Foto¤raf izleyicisi, resim izleyicisinden farkl› olarak ilk elde " Bu neyin foto¤raf›? Nas›l çekilmifl? " sorular›n› sorar. " Neden çekilmifl? Foto¤rafç› bu görüntüyle ne söylemeye çal›fl›yor?" Sorular› ikinci s›rada gelir. Bunun nedeni, foto¤raf›n nesnel gerçeklikle aras›nda bulundu¤u varsay›lan çok güçlü ba¤d›r. E¤er herhangi birfley bir foto¤rafta görünüyorsa, o fleyin bir ön flart olarak gerçek hayatta da en az›ndan bir süre için " belirmifl" olmas› gerekir. Bunun sonucunda da ," akla yak›n" görünmeyen foto¤raflar izleyici taraf›ndan daha da çok sorgulan›r. Foto¤raf›n gerçeklikle aras›nda bulundu¤u varsay›lan iliflki ve buna ba¤l› olarak foto¤raf›n özellikle belge hatta kan›t de¤eri tafl›d›¤› görüflü, ve bu görüflün yaratt›¤› a¤›r misyon, foto¤rafç›lar aras›nda oldu¤u gibi foto¤raf izleyicileri ars›nda da ciddi çat›flmalar, ayr›l›klara yol açm›fl, ülkemizde kurgulanm›fl foto¤raf üreten sanatç›lar›n hakarete varan sözlerle elefltirildi¤i bile görülmüfltür. Oysa bugün, foto¤raf›n digital ortama girmesi nedeniyle belge de¤eri yokolmufltur ve günümüzde foto¤raf, gerçek de¤erini ancak aile albümlerinde ya da sanatsal uygulamalarda bulabilmektedir. Orhan Cem ÇET‹N
Foto¤raf Tarihine Girifl PHOTO + GRAPHUS = IfiIK + Ç‹Z‹M Temel maddesi: AgI = Gümüfl ‹yodür AgCl = Gümüfl Clorür, AgBr = Gümüfl Bromür Foto¤raf ka¤›d› ya da film kesidi. Duyarl› emisyon Tafl›y›c› jelatin Ifl›kla karfl›laflt›¤› zaman Ortaya gizil görüntü ç›kar Ifl›kla Gümüfl Halojenler Devreye girer. Duyarl› emisyon Tafl›y›c› jelatin Banyo 1) Gelifltirme 2) Saptama 3) Hypo - Potasyum, Sodyum bisülfat tuzlar›n› atar. Kömür Halojenleri de at›l›r. Gümüfller tespit olarak kal›r bu da GREN dir. M.Ö. 4.Yüzy›lda AR‹STO ma¤ara deli¤inden içeri giren ›fl›¤›n, karfl› duvarda ters görüntüsünü yans›tt›¤›n› bulur. 1490 y›l›nda LEONARDO DA V‹NC‹’nin yay›nlanan notlar›nda resimde perspektif için karanl›k odadan yararlanma fikrini ortaya att›¤› bilinmektedir. 1500 lerde CAMERA OBSCURA bulunur. Bu düzene¤e DAN‹ELLO BARBERO'nun 1568 y›l›nda bir diyafram düzene¤i ve G‹RALAMO CARDANO'nun ince kenarl› bir mercek ilave etmesiyle, optik ve mekanik aç›dan çal›flmalar hemen hemen tamamlanm›fl olur. 17.-18. yüzy›lda Camera Obscura boyutlar› tafl›nabilir hale geldi. Alman bilim adam› JOHANN ZAHN 1776 'da özelilkle portre resimleri çizebilmek için, elde tafl›nabilecek kadar küçük Camera Obscuray› imal etti. Bu sistemde tüp içine yerlefltirilmifl ileri geri hareket edebilen netlik ayar› yapabilen bir mercek sistemi, ayr›ca giren ›fl›¤›n fliddetini denetleyici bir delik ve görüntüyü yans›tan bir ayna bulunuyordu. Delikten geçen görüntüler, kutunun yukar›s›nda bulunan opal cam üzerine yerlefltirilmifl ya¤ ka¤›d›ndan, yar› saydam yüzeye düflüyordu. Bu sistem tek mercekli refleks makinelerin ifllevine sahipti. FOTO⁄RAF K‹MYASI ÜZER‹NE ÇALIfiMALAR: Ifl›¤a duyarl› kimyasal maddeler üzerinde ilk çal›flmay› CR‹STOPH ADLOF BOLDWIN gerçeklefltirdi. (1674) Buluflu, Latince ›fl›k tafl›y›c›s› anlam›na gelen "Fosfor"du. 17 YY:da ANGELO SALA (‹talyan bilim adam›): "Toz halinde Gümüfl Nitrat güneflte b›rak›ld›¤›nda kömür gibi karar›r " 1727 y›l›nda JOHANN HEINRICH SCHULZE (Alman T›p Profesörü) Baldw›n'›n deneylerini izledi. Schpophors adl› eriyi¤i keflfeder. Bu bir kireç nitrat kar›fl›m›d›r. Ka¤›da, ve ya rafine edilmifl derilere oyulmufl desenlerle Gümüfl Nitrat doldurulmufl flifleleri, günefle b›rakt›¤›nda bunlar›n duyarl› yüzey üzerine iz b›rakt›¤› gördü. Bunlar ömürsüz ilk foto¤raflard›, 1802 y›l›nda ‹ngiliz THOMAS WEDGWOOD Gümüfl Nitrat emdirilmifl beyaz ka¤›t ve deri parçalar› ile deneyler yapt›. Camera Obscura ile çok silik görüntüler alabildi. Fotogramlara yöneldi. Ancak görüntüleri saptayam›yordu. Saptama banyosu olmad›¤›ndan saydam desenler karanl›kta mum ›fl›¤› ile görülmekte idi. JOSEPH NICEPHORE NIEPCE (1765-1833): HOLIOGRAVURE (*) 1816’da vernikle saydamlaflt›rd›¤› bir ka¤›tta oluflan görüntüleri, kalay levha üzerine geçirmeyi baflarm›fl ve kulland›¤› çeflitli kimyasal maddelerle
Foto¤raf Tarihine Girifl deneylerini sürdürmüfltür. Niepce, o¤lu ISIDORE ile tafl bask› üzerine desenler gerçeklefltirmekte idiler. O¤lu kal›plar› haz›rlar, kendisi de desenleri yapard›. Is›dore, askere gidince, desen çizimi sorun olur. O y›llarda ›fl›k görünce sertleflen bir tür asfalt kullan›lmakta idi (‹ngiliz asfalt›). Taflbask› kal›b›n› YUDA B‹TÜMÜ özü ile kaplar, üzerine desen çizilmifl ka¤›d› örter güneflte b›rak›r. Bu iflte metalik aynalar kullan›r. Lavanta ya¤› ile y›kar. Yumuflak k›s›mlar akar, tafl ortaya ç›kar. Asit Banyosu ile bu k›s›mlar çukufllaflt›r›l›r. Asfalt tabakas› kald›r›l›nca geriye kal›p kal›r. 1824 Klasik resimlerin Heliogravure'lerini yapar akl›na camera Obcura kullanmak gelir. Charon sur Saune'daki evinin odas›n› Camera Obscura'ya çevirerek, bütün bir gün, sekiz saatlik bir pozland›rma ile, penceresinden görünen avlunun görüntüsünü kaydeder. 1826 bu duvar bugün New York Kodak müzesinde bulunmaktad›r. Buluflu tüm Fransa'da duyulur. HEL‹O + GRAVÜR = GÜNEfi + RES‹M 1827 y›l›nda JACQUES LOU‹S DAGUERRE' (1787-1851)den mektup gelir. Benzer çal›flmalar yapt›¤›n›, iletiflim içinde olmak istedi¤ini belirtmektedir. Niepce: 64 yafl›nda, Aristokrat Deguerre: 42 yafl›nda, orta s›n›f, hayat adam› (Mimarl›k bürosunda çizerlik, ressaml›k, Paris Operas›nda dekorculuk, Diorama görüntü tiyatrosu, dans, akrobasi, ip cambazl›¤› yapmaktad›r.) 1829 y›l›nda ortak olurlar. 4 y›l ayr› çal›fl›p birbirlerine bilgi verirler. Gümüfl iyodür üzerinde çal›fl›rlar. 1833 y›l›nda NIEPCE ölür. 1835 y›l›nda gümüfl iyodür kap› levhan›n c›va buhar›ndan etkilendi¤i gözler. 1837'de gümüfl iyodürü deniz tuzu içerisinde eriterek çal›flmalar›n› sürdürür, poz süresini azaltmay› baflar›r 7 OCAK 1839 y›l›nda JACQUES DAGUERRE buluflunu Frans›z bilim akademisine aç›klad›. Bilimsel e¤itimi olmad›¤›ndan buluflunu kendisi yerine bir arkadafl› sundu. "DAGUERREOTYPE"ler çok etkileyiciydiler. Yöntemin özellikle de ayr›nt› kaydetme yetene¤i müthiflti. 7 ay sonra Daguerre ve Niepce'nin o¤luna ömür boyu maafl ba¤land›. Yöntem: Bak›r levha gümüfl ile kaplan›yor. Gümüfllü taraf› iyot buhar›na tutuluyor. Gümüfl ‹yodür meydana geliyor. Camera Obscura içinde ›fl›¤a duyarl› hale getiriliyor. Çekimden sonra karanl›k odada C›va (Hg) buhar›na tutuluyor. Parlak birleflik meydana geliyor. Hypo'ya tutuluyor. Gümüfller at›l›yor ve bak›r levha üzerinde görüntü ortaya ç›k›yor. Daguerreo type yöntemi ile çekilen görüntülerden bir ikinci suret meydana getirebilmek imkans›zd›r. Ayr›ca C›va insan sa¤l›¤›na zararl› oldu¤undan pek makbul de¤ildi. Ve FOTO⁄RAF 19 A¤ustos 1839'da Frans›z Bilimler Akademisinden ARAGO taraf›ndan resmen tüm dünyaya duyuruldu. Daguerre bulufluna yard›mc› oldu¤u foto¤raf› tan›t›rken ondan, zenginlerin e¤lenebilece¤i bir oyuncak olarak söz etmiflti. Onu tan›tan afiflte "Yüksek s›n›f" diye yaz›yordu, "Daguerreotype" de çok çekici bir bofl zaman de¤erlendiricisi bulacakt›r. Herkes herhangi bir resim çizme becerisine sahip olmadan bile, kona¤›n›n yada köflkünün resmini çekebilecekti. Parisli tarih konular› ressam› Paul Delaroche, Akademinin tarihsel oturumunda, "Resim sanat› ölmüfltür" diye ba¤›rm›flt›r. ‹ngiliz meslektafl› William Turner de, optik ça¤›n aç›l›fl›na sert tepki gösteriyor, "Bu sanat›n sonudur" diyordu. (Adam Sanat, "Foto¤raf Yoksa Resim de Yok" sf. 1988/28 s53)
Foto¤raf Tarihine Girifl 25 Ocak 1839 tarihinde WILLIAM HENRY FOX TALBOT Kraliyet Enstitüsü'ne TALBOTYPE yöntemi sundu. Talbot Cambridge mezunu, çok iyi Asurca bilen, matematikten anl›yordu. 1833'ten beri foto¤raf kimyas› ile ilgilenmekte idi. Talbot, Gümüfl nitrat ka¤›tlar› üzerine emdirilmifl ka¤›tlar yönteminden yola ç›karak, Hypo'yu buluyor. Deniz suyu eriyi¤ine, sonra gümüfl nitrata bat›r›larak ›fl›¤a duyarl› hale getirdi¤i ka¤›t yüzeyi pozland›rarak, dünyan›n ilk pozitif görüntüsünü elde eder. FOTOGRAMME (‹zdüflüm görüntüsü) yöntemi ile kufltüyü, dantel yaprak kullanarak, gizil görüntü yöntemine gerek kalmadan kararmay› bekliyor. Tespit banyosuna sokarak görüntüyü elde ediyordu. K›sa odakl› camlar yard›m› ile küçük boy kameralar yapm›flt›r. 1842 y›l›nda ilk ticari amaçl› laburatuvar›n› kurmufltur. Talbot'un çal›flmalar›na yard›mc› olan SIR JOHN HERSCHEL bugün saptama banyosu olarak kullan›lan Sodyum hypo Sülfilt’i bulur (Tiyosülfat). 1840'ta S›r JOHN HERSCHEL, Gizil Görüntü + Gelifltirme = CALOTYPE poz süresi insan foto¤raflar› çekebilecek kadar k›sald›. Talbot'un bulufluna Herschel'in ad›n› verdi¤i bu yöntemin ad› Calotype (Yunanca kökenli), herfleyi görünür k›lan bir bulufltu. KALOS + TYPOS = Güzel + ‹zlenim 1847 Ekiminde Joseph Niepce'nin ye¤eni, ABEL N‹EPCE de SAINT VICTOR, yumurta ak›n› iyotla birlefltirip albüminli bir Cam Negatif elde etmeyi baflard›. Ancak fazla duyarl› de¤ildi. 1850 y›l›nda ‹ngiliz FREDER‹CK SCOTT ARCHER, WET-COLLODION yönetimini keflfeder Ana maddesi selüloz nitrat ve alkol olan yap›flkan madde ile kaplanan cam plaklar pozlanmaya haz›r hale gelmektedir. fakat bu cam plaklar›n kurudukça duyarl›l›klar› azalmaktayd›. 1850 Oca¤›nda ROBERT BINGHAM: (‹ngiliz Kimyager) COLLOD‹ON kullanarak Wet Plate'i yapt›. Kuruyunca duyars›zlafl›yordu. Poz süresi çok k›sald›. Cololdion savaflta yararl›lar için kullan›lan bir maddedir. ‹çeri¤inde selüloz nitrat›, eter, alkol vard›r. Bu kar›fl›m, hava ile temas etti¤inde hemen sertleflir. Bu maddeye gümüfl nitrat ve Pirogallik asit ilave ediliyordu. 1860'larda cololdion yerine, jelatin kullan›lmaya baflland›. 1871'de R‹CHARD MADDOX ilk kez kuru negatif cam elde etti. Bu zamana kadar foto¤rafç›lar yanlar›nda balmumu kavanozlar› tafl›yordu. Plaklar makineye kuru yerlefltiriliyordu. Poz süresi saniyenin 25 te birine kadar düflmüfltü. 1873'te JOHNSTON VE BOLTON jelatin bromürlü negatif duyarl› bir kart elde ettiler. 1880'de bir banka memuru olan GEORGE EASTMAN bir ‹ngiliz foto¤raf dergisinde gümüfl bromürü görüyor. Bankadaki görevinden ayr›larak, annesinin kirac›s› olan kifli ile 1881'de bir ortakl›k kuruyor. (1.000 $ l›k bir sermaye ile) G. Eastman gümüfl bromürü, jelatin üzerine tatbik ederek Dry Plate (kuru tabaka)y› buluyor. 1884 y›l›nda EASTMAN DRY PLATE COMPANY'i kuruyor. Levhadan kurtulup k›vr›labilir film aray›fllar›ndad›r. 1885'te American Film C.O. yu kuruyor. Bu flirket ka¤›t üzerine film yap›yordu. 1885'te ilk amatör makineyi bularak 100 filmlik bir depozit sistemini kurmufltur. "Siz dü¤meye bas›n›z, gerisini biz hallederiz" slogan› ile foto¤raf makinesini tüm katmanlara yaym›flt›r. 1888 y›l›nda KODAK firmas›n› kurmufltur. 1887 y›l›nda HANN‹BAL GOODWIN : Saydam roll film için patent istedi.
Foto¤raf Tarihine Girifl COLLODION + KAFURU = SELÜLO‹D 1889 da Kodak ayn› malzeme için patent ald›. 1898 Goodwin patent ald›. (Ansco firmas›n› kurar) 1900 y›l›nda Patent davas› aç›ld›. (Kodak 5 milyon $ tazminat davas› ödedi.) MERCEK VE EK‹PMANIN GEL‹fi‹M‹ Kay›tlara göre en eski optik firmas› 1756'da Viyana'da JOHANH CR‹STOPH VO‹GHTLANDER taraf›ndan kuruldu. Voighlande 1849'da Brunsw›chde bir fabrika kurdu ve 1868 de bunu Viyana'ya tafl›d›. Lenslerden baflka genifl aç›l› objektifli foto¤raf makineleri üretmeye bafllad›. Ancak baflar› ZEISS-IKON taraf›ndan 1965 de ele geçirildi. Foto¤raf›n keflfedildi¤i y›llarda Paris'te çok iyi bir optik firmas› vard›. Bunlar Derogy, Hermagis'tir. Fakat en önemlisi Daguerre'in arkadafl› olan Chevaller'dir Daguerre makinelerine uygun lens imal etmesini istedi. Fakat baflar›l› olmad›. Bu lens Petzval'›n Portrait Lens ile yar›flacak bir lensti. Petzval 1839'da meslektafl› Andeos Freicerr Von Ettinghaussen'in zorlamas› ile portre çekimine uygun yüksek diyafram tasar›m› üstlendi. Formülü Voighlande'de devretti ve en çok aranan Portrait Lensleri üretmeye bafllad›. Fransa'da bir di¤er lens üreticisi 1822'de fabrika kuran Jean Theodore Jamin'dir. Daha sonra Fransa'da binlerce objektif yapacak olan asistan› Alphonse Darlot devrald›. Almanya'da ilk lens fabrikas› Agust Steinhell (1801-1870) taraf›ndan 1852 y›l›nda kuruldu. ‹ngiltere'de mikroskop objektiflerinin mucidi Andres Ross'tur. 1844'de Parisli Fredrerich Von Marters 150 derecelik bir alan›n foto¤raf›n› çekebilen bir kamera yapm›flt›r. Panoramik kamera olarak adland›r›lan bu araç, üzerindeki bir çevirme kolu ile, içerideki bir diflliyi çevirmekte, diflli de bir eksene ba¤l› olarak merce¤i döndürmektedir. Bu dönme hareketi ile duyarkat yavafl yavafl pozlan›yordu. Zamanlar panoramik, kent ve do¤a foto¤raflar›, bu tip kameralarla çekilmiflti. 1854'de Parisli foto¤rafç› Adolph Eugene Disderi, portre çekimini kolaylaflt›rmak için, 6,5X8,5 inç boyutlar›nda, her biri ayr› ayr› ayarlanabilen, çok mercekli bir kamera gelifltirmifltir. Bu kamera ile bir foto¤rafik levha, üzerine bir düzine foto¤raf çekilebiliyordu. Foto¤raf bilinçli olarak ilk kez 1853-1856 y›llar›nda K›r›m Savafl›nda iletiflim niteli¤inde kullan›lm›flt›r. ‹ngiliz REOGER FENTON 360 savafl foto¤raf› çekmifl ve medya niteli¤inde kullanm›flt›. Bas›n tarihinde ilk kez bu foto¤raflarla sansür uygulanm›flt›r. Nedeni ise ‹ngiliz halk›n›n rencide olmas›d›r. RENKL‹ F‹LMLERE GEÇ‹fi (AUTOCROME) 1907 y›l›nda Frans›z LUM‹ERE KARDEfiLER ilk pratik renkli foto¤raf cam tabaka süreci olan AUTOCROME'u tan›flt›rd›. Autochrome büyük bir h›zla Avrupa'da tan›nmaya baflland›., ve birkaç y›l içinde de ABD de tan›tt›. Bugün Nat›onal Geographic Socety kütüpnasinde yaklafl›k 15.000 cam tabaka vard›r. Foto¤raf emisyonu, direk olarak kamera ile ifllem yap›lmam›flt›r. ‹lk önce, cam›n üzerine ince yap›flkan bir kaplama uygulan›r. Sonra pudral› patates niflastas› taneler, boyal› k›rm›z›, yeflil ve mavi menekfle, bu kaplama üzerine renk filtrelerinin mozai¤i olarak ifllem görmeden da¤›t›l›r. Patatefl niflastalar› 10 ile 20 bin milimetre çap›nda idi. Lumiere fabrikas›nda özel makinalarla de¤iflik boyutlarla s›n›flan›rd›. Farkl› gruplarda boyan›r ve 4 ölçü yeflil, 3 ölçü k›rm›z› ve 2 ölçü mavi tabakada kullanmak üzere bir araya
Foto¤raf Tarihine Girifl getirilir. Sonra da mangal kömürü tozu niflastalar›n aras›nda boflluk yapmamas› için baflka bir makinada serpilir, ve beyaz yerine gri renkte görülürler. Niflastalar ve Mangal kömürü kombinasyonu yuvarlan›r ve tamam› bask› alt›na al›n›r. Boya tabakas› sonra suya dayan›kl› ince vernik tabakas› ile kaplan›r. Zaman zaman niflasta tabakas› ve renk kombinasyonlar› de¤ifltirilir. Hepsinde mangal kömürü tozu kullan›l›r. En son olarak ›fl›¤a duyarl› bir emisyon kullan›l›r. Emisyon bu kar›fl›m›n d›fl›nda olmal›d›r ki bu flekilde kimyan›n geliflmesi s›ras›nda kar›fl›ma u¤rayabilsin. Bu süreçteki foto¤rafik emisyon mavi ›fl›¤a karfl› çok duyarl›d›r. Bu yüzden pozlama pozlama s›ras›nda sar› filtre kullan›l›rd›. Tabaka kameran›n içine cam nesneye bakar flekilde yerlefltirilir. Ifl›k sar› filtre, mercek, cam , boyanm›fl niflastalar gren tabakas›ndan geçer ve ›fl›¤a duyarl› emisyona çarpar. Nesneden k›rm›z› ›fl›k yans›rsa o zaman k›rm›z› boyal› niflastalardan geçecektir. Bu k›rm›z› ›fl›k k›rm›z› nisafltan›n arkas›ndaki emisyonu duyarlaflt›racakt›r. Developman s›ras›nda bu duyarl› gümüfl negatif olacakt›r. Tabakay› pozitife çevirmek için emisyon beyazlaflt›r›r›l›r, ve ikinci kez develope edilir. (film y›kama) Bu flekilde bak›ld›¤› zaman k›rm›z› ›fl›¤›n geçti¤i k›rm›z› niflasta tabakan›n o k›sm›n› k›rm›z› olarak gösteriyor Çünkü emisyonun arkas›ndaki gümüfl ç›kar›lm›flt›r. Autocrome için gelifltirici iki eriyi¤in suland›r›lmas›ndan oluflur. A eriyi¤i: pyrogalol 30g, potasyum bromide 30g sodyum bi sülfite 1ye 20 damla ve 1000 cc su. B eriyi¤i: Sodyum sülfite, anhydrous 100 g, Ammonia sp.grl.0920 150 cc ve 1000 cc Su. En son gelifltirici 100 cc lik eriyik a; 100 cclik eriyik B ve 1000 cclik sudur. Gelifltirme süresi 15 C.ta 2,5 dakikad›r. 20 saniye geçmeden bir görüntü oluflmayacakt›r. Görüntü olufltuktan sonra suland›r›lm›fl 2. solüsyon eklenir. Orijinal tabaka patentlerinde oldu¤u gibi bu solüsyon gelifltiricileri zamana göre ayarlan›r. Görüntünün aksini almak için tabaka potasyum permanganat, sülfirik asit ve su ile kar›flt›r›l›r. Bu beyazlanan solüsyon yeniden kullan›lmaz, ifllemler karanl›kta yap›lmal›. Tabaka yaklafl›k 3-4 dakika y›kan›rd›. Autocrome daha sonra beyaz ›fl›¤a tutulur. Bu flekilde pozitif görüntüyü oluflturacak daha geliflmemifl gümüfl ortaya ç›karacakt›r. Birkaç saniyeli¤ine parlak do¤al ›fl›kta tutulabilir, ya da 6 inçlik uzakl›kta, magnezyum bir flerit yap›labilir. Tabaka sonradan yeniden y›kan›rd›. (Develope) TUTUCU TABAKA (KAPLAMA) PUDRALI PATATES N‹fiASTASI 4 ölçü yeflil, 3 ölçü k›r›m›, 2 ölçü mavi boya Mangal kömürü tozu kat›l›p patates ile yuvarlan›r. SUYA TAYANIKLI B‹R VERN‹K TABAKA EM‹SYON (GÜMÜfi N‹TRAT)
Foto¤raf Tarihine Girifl
Foto¤raf Terimleri Alan Derinli¤i (Depth of Field – DOF) Üzerinde odaklama yap›lan cismin önünde ve arkas›nda oluflan net/seçik aland›r. Bu alan cimin önünde 1/3, arkas›nda ise 2/3 oran›nda oluflur. Alan derinli¤inin darl›¤›n› veya geniflli¤ini etkileyen üç ö¤e, objektifin odak uzunlu¤u, kullan›lan diyafram›n aç›l›¤›, ve cismin foto¤raf makinas›na olan uzakl›¤›d›r. Ayr›ca bknz.: Diyafram aç›kl›¤› ve odak uzunlu¤u
Alan Derinli¤i Öngösterimi (Depth of Field Preview) Baz› foto¤raf makinelerinde alan derinli¤inin kullan›c› taraf›ndan görülmesini sa¤layan, diyafram aç›kl›¤›n›n sa¤lad›¤› görüntüyü donduran bir dü¤me veya kol bulunmaktad›r. Tüm netleme, lens aç›kken veya en büyük diyafram aç›kl›¤› ayar›nda yap›l›r. Günümüzde otomatik SLR makinelerin ço¤unda alan derinli¤i öngösterimi bulunmazken, eski manuel makinelerde daha yayg›n kullan›lmaktad›r. Anti-halo tabakas› (Anti-Halation Backing) Filmlerin arka yüzeylerine sürülen ve tafl›y›c› taban ya da foto¤raf makinas›n›n arka k›sm›ndan yans›yarak yeniden filme dönüp " halelenme" ye neden olan ›fl›¤› emerek yok eden boyal› katman. Anti-statik bez Objektifleri ya da saydamlar› silmek için ve statik elektrikden kaynaklanan toz zerreciklerini uzaklaflt›rmak için kullan›lan ilaçl› bez. Autofocus Netlik ayar›n› otomatik olarak kendili¤inden yapan objektif sistemi. ASA (Bak›n›z: ISO) Ayna Kilidi Uzun poz sürelerini gerektiren çekimlerde foto¤raf makinas›n›n olabildi¤ince sabit durmas› gerekmektedir. Ayna kilitleme sistemi sayesinde, ayna yukar› kalk›k durumda kilitlenir ve örtücü kapanana kadar bu durumda kal›r. Böylece aynan›n hareketinden oluflan sars›nt› ortadan kalkar. Bakaç (Vizör) Foto¤raf makinalar›nda konuyu kadrajlamaya yarayan k›s›m.Bakaç, modern foto¤raf makinelerinde, pozland›rmay› denetlemeye yarayan bilgileri de içerir. Bakaçl› (Vizörlü) Makinalar Büyük format foto¤raf makinalar›n›n ço¤u bu tiptedir. Ifl›¤› ve dolay›s› ile görüntüyü bakaça getiren bir yans›tma sistemi (refleks makinalar) kullanmak yerine görüntü do¤rudan film düzlemi üzerine gelir. Film yerlefltirilmeden önce görüntünün olufltu¤u ve yar› saydam (buzlu cam) yüzeyde netleme ve kadraj kontrolu yap›l›r. Bu yüzey film düzlemiyle ayn› yerdedir ve netleme ve kadrajlama bittikten sonra objektif kapat›l›r, film tak›l›r ve pozlama yap›l›r. Bu makinalarda filmler tek tek tak›l›r. Ayr›ca bknz.: Büyük Format
Braketleme - Farkl› De¤erlerde Pozlama (Bracketing) Al›nacak sonuçlarda herhangi bir pozland›rma hatas›na yer vermemek için ayn› konuyu birbirine yak›n ama farkl› diyafram ya da enstantane h›z› ile çekme yöntemi. Ayr›ca bknz.: Nokta ölçüm ve zon sistem
B Ayar› (Bulb ayar› - Bulb setting) Uzun pozlarda, makine perdesinin ya da obtüratörünün istenilen süre için aç›k kalmas›n› sa¤layan kilitleme sistemi.
Foto¤raf Terimleri Büyük Format Filmler boyutlar› (format) itibariyle üçe ayr›l›rlar: Standart (35mm.), Orta ve Büyük format. Büyük format, orta format olarak kabul edilen 4x5, 6x7, 8x10 (en x boy) ölçülerinden daha büyük filmler için kullan›l›r. Büyük format›n avantaj›, görüntü kalitesinde çok az kay›pla, oldukça büyük bask›lara izin verebilmesidir. Büyük format’da gren sorunu yoktur ve örnek bask›lar (kontakt) do¤rudan negatiflerden yap›labilir. C41 Prosesi Renkli negatif filmlerin gelifltirilmesinde kullan›lan proses. Çift Objektifli Refleks (TLR: Twin Lens Reflex) Baz› orta formattaki foto¤raf makinalar›nda iki ayr› objektif bulunmaktad›r. Alt alta konan bu objektiflerden üstteki görüntünün bakaç’a (vizör) aktar›lmas›n›, di¤eri ise filmin pozlanmas›n› sa¤lar. Bu tipteki foto¤raf makinalar›nda sorun paralaks hatas› olarak bilinen ve bakaçdan görülen görüntü ile film düzlemi üzerine düflen görüntü aras›ndaki alansal farkt›r. Çoklu (Üstüste) Çekim Ayn› film karesi üzerine birden fazla çekim yap›lmas›d›r. Bu sayede özel etkiler yarat›labilir. Örne¤in tele objektifle çekilmifl ay foto¤raf› ile genifl aç› objektifle çekilmifl manzara foto¤raf› üstüste çekilirse, ay normal görüntüsüne göre oldukça büyük bir görüntüde olacakt›r. Dengeleyici Banyo (Compensating Development) Genelde foto¤raf çekimi, filmlerin ASA’lar› dikkate al›narak yap›lmas›na karfl›n baz› durumlarda mevcut filmin ASA de¤eri ile banyo süreleri de¤ifltirilmek koflulu ile oynanabilir. Bu yöntem itme/çekme ifllemi olarak bilinir. ‹tme prosesinde önerilen de¤erden daha h›zl› çekim (- pozlama) yap›l›rken banyo süresi belirli oranda art›r›l›r. Filme çekme prosesi uygulsnd›¤›nda ise önerilen de¤erden daha yavafl çekim (+ pozlama) yap›l›rken banyo süresi belirli oranda azalt›l›r. ‹tme/çekme ifllemleri siyah/beyaz ve saydam filmlerde s›kl›kla uygulanmaktad›r. Diapozitif (saydam) ‹çinden ›fl›k geçirerek seyredilen pozitif, yani gerçek renkli görüntülü renkli film. Diyafram Aç›kl›¤› (Aperture) Ifl›¤›n objektif üzerinden filme do¤ru geçiflindeki aç›kl›kt›r. Gözün irisine benzeyen bir flekilde, yaprakç›klar›n üst üste gelmesi aç›kl›¤›n çap›n› kontrol eder. Alan derinli¤i kontrol etme araçlar›ndan birisidir. Diyafram aral›¤› büyükken net alan derinli¤i azal›r buna karfl›l›k diyafram aral›¤› küçükken net alan derinli¤i artar. Diyafram aral›klar›nda bir de¤er de¤ifltirme, 1 stop de¤ifliklik anlam›na gelir. Bir de¤eri di¤erine de¤ifltirme, filme ulaflan ›fl›¤›n miktar›n› iki misli art›racakt›r. Diyafram aç›kl›¤› halkas›ndaki numaralar merce¤in odak uzunlu¤u ile diyafram aç›l›m›n›n çap› aras›ndaki orana denk gelir. Ayr›ca bknz.: Örtücü h›z›, alan derinli¤i
Diyafram öncelikli pozlama (Aperture Priority) Bir çok çekim koflulunda, belirli bir diyafram de¤erinin kullan›m›na ihtiyaç duyulabilir. Foto¤raf makinesinde diyafram öncelikli pozlama seçimi yap›l›rsa, diyafram aç›kl›¤› sabitlenir ve makine mevcut ›fl›k koflullar›na ba¤l› olarak uygun enstantaneyi verir. Ayr›ca bknz.: Örtücü h›z› öncelikli pozlama ve ›fl›kölçer
DX Ayar› Film kasetlerinde bulunan ve film duyarl›l›¤›n› otomatik olarak makineye aktaran sistem.
Foto¤raf Terimleri Döner Kafa (Pan) Döner veya top kafaya sahip olmayan bir üçayak ya da tekayak ile yaln›zca yatay formatta foto¤raf çekilebilir. Döner kafa sayesinde, foto¤raf makinesi de¤iflik yönlerde çevrilerek tam bir çekim kontrolu sa¤lan›r. Ayr›ca bknz.: Tekayak, Üçayak
E-6 Proses Diapozitif (saydam ) filmlerin gelifltirilmesinde kullan›lan ifllem. F – Dura¤› (F- Stop) Bir F - dura¤› filme ulaflan ›fl›¤›n de¤erini iki misli de¤ifltirmek demektir. Diyafram aç›kl›¤›n› 2’den 2.8’e de¤ifltirme, filme ulaflan ›fl›¤› ilkinden 1/4 oran›nda indirmek anlam›na gelmektedir. Buna k›yasla diyafram aç›kl›¤›n› 2’den 1.4’e de¤ifltirme filme ulaflan ›fl›k miktar›n› iki kat›na ç›karmakt›r. Fazla pozlama Filmin aç›k bir diyafram ya da yavafl bir enstantane h›z› seçimi nedeniyle çok fazla ›fl›k almas›d›r. Film h›z› (Bak›n›z ISO) Filtre (Filter) Foto¤raftaki son görüntüyü de¤ifltirmek amac›yla objektifin ön k›sm›na tak›lan her fley filtredir. Filtrelerin, dairesel polarize, ›s›tan, y›ld›z, yumuflat›c› çeflitlerinin yan›nda foto¤raf›n tamamen rengini de¤ifltiren çeflitleri de bulunmaktad›r. Flafl Kablosu Flafl k›za¤›n›n ve TTL flafllar›n üretilmedi¤i dönemlerde, flafl›n foto¤raf makinesine ba¤lant›s›n› sa¤lamak için kullan›lan kablodur. Oldukça ince ve k›r›lgand›r ancak gerekti¤inde flafl›n, kablo mesafesinden kullan›lmas›n› sa¤lar. Flafl senkronizasyonu Flafl›n, obtüratörün aç›lmas›na uyumlu olarak çal›flmas›d›r. Flafl senkronizasyonu için gerekli olan örtücü (enstantane) h›z› makinenin türüne göre de¤iflir (1/125,1/60 gibi). Kendi içinde flafl› olan kompakt makinelerde ve özel kullan›ml› flafla sahip SLR makinelerde do¤ru örtücü h›z› otomatik olarak ayarlan›r. Flafl yuvas› Flafl iki türlü kullan›labilir, flafl kablosu ile ya da flafl yuvas›na tak›larak. K›zakl› tip flafllar foto¤raf makinesinin üstünde yer alan yuvaya geçirilir ve her iki taraftaki ak›m ileticiler sayesinde flafl çal›flt›r›l›r. Ayr›ca bknz.: Flafl Kablosu
Gelifltirici (Developer) Gözükmeyen/geliflmemifl imaj› görünür k›lmak için kullan›lan kimyasal banyo. Gelifltirilmifl Foto¤raf Sistemi (Advanced Photo System – APS) 35mm foto¤raf makinesini ö¤renmekle zaman harcamak istemeyen bir kullan›c› için Kodak’›n foto¤raf çekimini kolaylaflt›rma giriflimidir. 35mm filmin 36mm enine oranla, IX240 olarak adland›r›lan bu filmin eni 24mm’dir. Ayn› boyutta bas›m› sa¤lamak amac›yla daha yüksek oranda büyütülmeden dolay›, APS’deki grenler daha belirgin olacakt›r. Gren Film ya da bask›lar üzerinde görüntüyü oluflturan noktalard›r. Yavafl fimler (düflük ASA de¤erli filmler, örne¤in 25 ASA, 50 ASA) küçük grenlidirler ve oluflturduklar› görüntü keskindir, bunun tersi olarak h›zl› filmler (yüksek ASA
Foto¤raf Terimleri de¤erli filmler, örne¤in 400 ASA, 800 ASA) büyük grenlidirler ve oluflturduklar› görüntü keskin de¤ildir, grenler görüntü üzerinde seçilebilir. Gri kart Gri rengin %18 ini yans›tan kart. Gün›fl›¤› Dengesi (Daylight Balance) Bugün en çok gün ›fl›¤›n› dengeleyen filmler bulunmaktad›r. Film üzerinde di¤er ›fl›k koflullar›na dengelidir notu belirtilmedi¤i sürece, film muhtemelen gün›fl›¤›na dengeli olarak üretilmifltir. Bu tür film, do¤al ›fl›k veya normal flafl koflullar› alt›nda do¤al renkler üretecektir. Tungsten ›fl›¤›nda (Akkor ›fl›k ampulu) çekildi¤inde k›rm›z›ms› sar› bir renk, fluoresan ›fl›¤›nda yeflil bir renk alacakt›r. ISO/ASA Filmlerin ›fl›¤a karfl› duyarl›l›klar›n› belirleyen standart ölçü sistemi. De¤er büyüdükçe filmin ›fl›¤a karfl› duyarl›l›¤› da artar. Ifl›kölçer (Pozometre) Günümüzde hemen tüm foto¤raf makinalar›n›n ›fl›kölçeri bulunmaktad›r. Ifl›kölçer, do¤ru diyafram aç›kl›¤› ve örtücü h›z›n› belirleyebilmek için varolan ›fl›¤›n miktar›n› ölçer. Ayr›ca el ›fl›kölçerleri de bulunmaktad›r. Bu ayg›tlar kullan›c›ya daha fazla seçenek sunarlar ve daha hassast›rlar. Foto¤raf makinalar›n›n üzerinde bulunan tipte ›fl›kölçerler gibi konudan yans›yan ›fl›¤› ölçen ayg›tlara yans›mal› ölçücüler denir. Konu üzerine düflen ›fl›¤› ölçen ayg›tlar›n kullan›m› da bir di¤er ölçüm tekni¤idir. Ayr›ca bknz.: Nokta (Spot) ölçüm
Kablo deklanflörü (Cable release) Uzun süreli pozlamalarda, k›sa süreli pozlaman›n aksine foto¤raf makinesinin hareketi foto¤rafta farkedilir. Bu problemi engellemek için makine bir tripod (üçayak) üzerine yerlefltirilmeli veya kablo deklanflörü kullan›lmal›d›r. Kablo deklanflörünün vidal› ucu vard›r ve bu uç deklanflöre s›k›flt›r›l›r. Kablo deklanflörüne göre yap›lmam›fl bir makinede muhtemelen baflka bir kullan›m metodu vard›r (kablolu veya k›z›lötesi ›fl›nlarla çal›flan bir tertibat gibi). Kelvin Renkli foto¤rafta ›fl›¤›n renk tonunu öçlmekta kullan›lan birim. 5500K gün ›fl›¤›n›n Kelvin olarak ölçülmüfl de¤eridir. Kontak Bask› (Contact Print) Özellikle siyah/beyaz foto¤raflar›,büyütmeden önce seçebilmek için negatifle ayn› boyda üretilen küçük bask›lard›. Kontrast Bir foto¤raf›n konusunda yer alan, en ayd›nl›k ve en karanl›k bölümler aras›ndaki oran. Körük (Bellows) Objektif ile foto¤raf makinesinin gövdesi aras›nda bulunan genellikle ray üzerine yerlefltirilmifl esnek yap›s› olan bir malzemedir. Raylar körü¤ün objektif ile gövde aras›ndaki mesafeyi de¤ifltirmek amac›yla ayarlanmas›n› sa¤lar. Bu makro foto¤raf çekimini ve yak›n› odaklamay› mümkün k›lar. Esnek körükler büyük formatl› makinelerde perspektif de¤iflimini sa¤lamak amac›yla, film yüzeyinde objektifin e¤imini mümkün k›lar. Ayr›ca bknz.: Makro foto¤raf çekimi, Büyük format
Makro Foto¤rafç›l›k Yak›n plan çekimler bu flekilde adland›r›l›r. Nesneler o kadar yak›ndan çekilirler ki, sonuçlar orijinal büyüklü¤ün 1/3’ü ile 8 kat› aras›nda de¤iflir.
Foto¤raf Terimleri Matriks Ölçümleme Baz› geliflmifl SLR (tek objektifli refleks) foto¤raf makinalar›nda bulunan ve vizördeki (bakaç) alan› bölümlere ay›r›p, poz de¤erini a¤›rl›kl› ortalama yöntemiyle hesaplayan sistemdir. Nokta (Spot) Ölçüm Bazen matris veya merkez a¤›rl›kl› poz ölçümü yapmak oldukça zordur veya do¤ru pozland›rma yapmak istenen alan oldukça küçüktür. Nokta ölçüm sistemine sahip foto¤raf makinalar› noktasal ölçüm yaparlar ve do¤ru poz ölçümü sa¤lan›r. Objektif Normal objektif, Bakaçtan (Vizör) bak›ld›¤›nda oluflturdu¤u görüntü insan gözünün gördü¤ü görüntüye eflde¤er olan objektiftir. Genifl aç› objektif, Normal objektife göre daha fazla görüntü alan› oluflturan objektiflerdir. Dar aç› objektif, Normal objektiflere göre daha az görüntü alan› oluflturan objektiflerdir. Zoom objektif, De¤iflik aç›lar›n ayarlanarak elde edildi¤i objektiflerdir. Birden fazla objektifin görevini tek objektifin görmesi nedeniyle kullan›m kolayl›¤› ve fiyat avantaj› sa¤lar. Ancak çok mercekli sisteme sahip olmalar› nedeniyle görüntü kalitesi daha düflüktür ve yavaflt›rlar. Tek objektif, Ölçüsü ne olursa olsun, bir objektifin tek görüfl aç›s›na sahip olmas› durumudur. Bu objektifler, zoom ojektiflere göre daha kaliteli sonuçlar verirler ve h›zl›d›rlar. Ayr›ca bu objektiflerin diyafram aç›kl›klar› daha fazlad›r. Objektif’den Ölçüm (TTL: Through The Lens) Yeni kuflak foto¤raf makinalar›n›n ço¤u ›fl›k ölçümünü objektifin içinden gelen ›fl›k fliddetine göre ölçer. Bu sisteme TTL denmektedir. Odak uzunlu¤u (Focal Length) Herhangi bir objektif sonsuza odakland›¤›nda, görüntüyü düflürdü¤ü odak noktas› ile objektifin optik merkezi aras›ndaki uzunluktur. Orta Format Genifl formatta oldu¤u gibi, 35mm. format›na göre daha kaliteli sonuçlar veren ve genellikle 6x4.5 cm, 6x6 cm ve 6x7 cm. boyutlar›ndaki filmler ve bunlar› kullanan foto¤raf makinalari için kullan›lan tan›md›r. Oynarbafl (Ball head) Tripod (üçayak) ya da monopodda (tekayak) oynarbafl olmad›¤› takdirde foto¤raf makinesi ile yaln›zca yatay bir konumda foto¤raf çekimi gerçeklefltirilebilir. Oynarbafl›n aya¤a eklenmesi, s›k›flt›r›lan vidalar›n yard›m›yla makinenin nerdeyse her yöne çevrilmesini mümkün k›lar. Oynarbafl›n bir dezavantaj›, foto¤raf karesinin tüm yönlerinin ayn› anda kontrol edilmesi gereklili¤inden dolay›, do¤ru pozisyonu bulman›n daha zor olmas›d›r. Ayr›ca bknz.: Üçayak (tripod) ve tekayak (monopod)
Örtücü H›z› (Enstantane) Filmin pozland›r›lma süresidir ve ölçüsü saniyedir. Yüksek örtücü h›zlar›, makinan›n sars›nt›s› veya foto¤raf objesinin hareketi nedeniyle oluflabilecek görüntü bozulmalar›n› ortadan kald›rarak temiz bir sonuç al›nmas›n› sa¤lar. Örtücü (Enstantane) H›z› Öncelikli Bazen yap›lacak çekimin özelli¤i nedeniyle örtücü h›z›n›n belirlenmesi önem kazan›r. Foto¤raf makinas› bu durumlarda örtücü h›z› öncelikli konuma getirilerek, foto¤rafç›n›n öncelikle örtücü h›z›n› ayarlamas› sa¤lan›r ve makine bu h›za göre uygun diyafram aç›kl›¤›n› otomatik olarak verir. Ayr›ca bknz. : Diyafram Öncelikli
Foto¤raf Terimleri Pan (Panning) Hareketli bir konuyu makine bakac›ndan (vizöründen) konu ile yaklafl›k ayn› h›zda takip ederek yap›lan çekim türü. Paralaks Telemetreli foto¤raf makinalar›nda, bakaçtan al›nan görüntü ile objektiften film yüzeyine yans›yan görüntü aras›ndaki aç› fark›. Bu tip hata 35 mm’lik refleks makinalarda oluflmaz. Pozlama Kilidi (Exposure Lock) Metre ölçümü yap›ld›¤›nda, baz› durumlarda karenin ana konusu görüntünün merkezinde olmayabilir. Konu içindeki ana konuyu do¤ru pozlamak için, pozlama kilidine bas›l›r, çekilmek istenen konu karenin içine tekrar yerlefltirilir. Genellikle modern makinelerde pozlama kilidi ifllemi deklanflöre yar›m basarak, daha sonra metre ölçümü ifllemini yaparak, daha sonra konu yerlefltirilerek yap›l›r. Stop Diyafram ya da enstantane ayarlar› ars›ndaki derece farklar›. Ayr›ca bknz.: f-stop
Sabitleyici (Fixer) Ifl›k görmeyerek metalik gümüfle dönüflmeyen gümüfl tozlar›n› kendi içine alarak filmin saydamlaflmas›n› sa¤layan ve art›k ›fl›ktan etkilenmeyecek duruma getiren kimyasal banyo ifllemi. Self-Timer Makinelerde deklanflöre bas›ld›ktan belli bir süre sonra perdenin aç›lmas›n› ve çekim yap›lmas›n› sa¤layan özellik. Sepya (Sepia Toning) Çeflitli kimyasal banyolarla foto¤raf bask›s›n›n kahverengi ve tonlar›na boyanmas› ifllemi. Solarizasyon (Solarisation) Solarizasyon ifllemi, normal gelifltirme ifllemi s›ras›nda duyarkat›n çok k›sa süreli olarak beyaz ›fl›¤a gösterilmesi ve daha sonra gelifltirme ifllemine devam edilmesidir. Standart Boyut (Format) Kulland›klar› film boyutu 35 mm olan (görüntü alan› 24X36 mm) foto¤raf makinalar› standart boyut makinalard›r. Tekayak (Monopod) Foto¤raf makinas›n›n üzerine tak›ld›¤› tek bir çubuktan oluflan ayak düzene¤idir. Üç aya¤a (tripod) göre tafl›ma kolayl›¤› sa¤lamas›na ra¤men, makinan›n hala el ile tutuluyor olmas› nedeniyle sallant› sorunu tam olarak giderilemez. Ancak üç aya¤›n kullan›m›n›n zamanlama veya fiziki nedenlerle mümkün olmad›¤› yerlerde gereklidir. Tek Objektifli Refleks (SLR) Günümüzde en yayg›n kullan›lan foto¤raf makineleridir. Bu tipteki makinelerde, objektif ve film ayn› düzlemde olduklar›ndan ve objetifin yakalad›¤› görüntü bir penta prizma yard›m› ile bakaç’a (vizör) do¤rudan yans›d›¤›ndan bakaç’dan görülen görüntü ile elde edilen görüntü bire bir ayn›d›r. Telemetreli Makinalar Görüntünün film düzlemi üzerine aktar›ld›¤› objektifden ayr› olarak, gözün
Foto¤raf Terimleri görüntüyü yakalamas› için farkl› bir basit merce¤in kullan›ld›¤› makinalard›r. Tek mercekli refleks makinalara göre, film düzlemi üzerindeki görüntü ile gözün gördü¤ü görüntü aras›nda farkl›l›k (paralaks hatas›) olmas› nedeniyle dezavantajl›d›rlar. Ayr›ca bknz.: Paralaks
Ton Belirli bir rengin doygunlu¤u Uzatma Tüpleri (Extension Tube ) Makro foto¤rafç›l›k için gereken ad›mlardan bir tanesi, objektifi daha yak›n netleme ifllemi için, odak alan›ndan ç›karmakt›r. Uzatma halkalar› bu amaçla kullan›l›r. Bu halkalar körü¤e benzerler, fakat onlar gibi esnek de¤ildir, mesafe de genelikle ayarlanamaz. Ayr›ca bknz.: Körük ve makro foto¤raf çekimi
Üçayak (Tripod) Foto¤raf makinas›n›n hiç k›m›ldamamas› veya özel etkiler için uzun süreli pozlama istendi¤inde, makinan›n üzerine tak›labilece¤i üç bacakl› ve çeflitli yöntemlerle oynar bir kafaya sahip sehpa sistemidir. Ayr›ca bknz. Tekayak
Yans›t›c› (Reflektör) Ifl›¤›n istedi¤imiz yere düflmedi¤i durumlarda kullan›l›r. Yans›t›c›, nesnenin karanl›kta kalan bölgelerine ›fl›¤› yönledirebilmek için ›fl›¤a do¤rultulur. Alt›n renkli yans›t›c›lar renkleri s›caklaflt›r›rken, gümüfl ve beyaz renkli yans›t›c›lar renklerde de¤ifliklik yapmazlar. De¤iflik renklerde yans›t›c› kullan›larak foto¤raf› çekilecek nesnenin renklerinde de¤ifliklikler elde edilebilir. Siyah renkli yans›t›c›n›n görevi ise biraz farkl›d›r ve ›fl›¤› emerek görüntünün daha karanl›k ç›kmas›n› sa¤lar. Yapay Ifl›k (Tungsten) Filmi Foto¤raf çekilen ortamda gün›fl›¤› yerine ayd›nlatma lambas› vb. yapay ›fl›k kaynaklar› varsa renk ›s›lar›nda sapma olmamas› için yapay ›fl›k filmlerinin kullan›lmas› gerekir. Yapay ›fl›klar k›rm›z›ya kaçan sar› renklerdedir ve bu ortamlarda çekilen foto¤raflarda renkler turuncuya dönük olacakt›r. Bu özel filmler k›rm›z›/sar› renklerin hakimiyetini azaltarak sonucun daha do¤al olmas›n› sa¤larlar. Zon (Zone: bölge) Sistemi Baz›lar›na göre kullan›lmas› gereken tek ›fl›k ölçüm sistemidir. Bu sistemde ölçüm yap›lacak alan 11 bölgeye ayr›l›r ve 0’dan 10’a kadar numaraland›r›l›r. 0 en koyu siyah, 10 en aç›k beyazd›r. 5 de¤eri alm›fl bölge gri kart›n kullan›labilece¤i yada %50 beyaz %50 gri ve üzerine düflen ›fl›¤›n %18’inin yans›t›ld›¤› bölgedir. Her bölgenin pozlama de¤eri aras›ndaki fark 1 durak (f-stop)t›r, ve foto¤rafç› çekim alan›n›n herhangi bir bölgesini 5 numaral› bölge ile olan farkl›l›¤›na göre pozlayabilir. Örne¤in Kafkas kökenli bir insan›n derisi yaklafl›k bölge 6’d›r ve foto¤raf makinam›z ölçüm yapt›¤›nda 1/125 ve f:4 vermektedir. Bölge 5 ile bölge alt› aras›nda 1 durak fark oldu¤undan do¤ru tonu yakalayabilmek için 1 durak fazla pozlama yapmam›z (1/60 – f:4 veya 1/125 – f:2.8) gerekmektedir. Burada bölge 6’n›n bölge 5’e göre daha aç›k olmas›na ra¤men fazla pozlama yap›lmas›n›n nedeni, makinalar›n ölçüm sistemlerinin bölge 5 d›fl›nda yan›labilmesidir.
Notlar
Harika Fotoğraflar İçin İpuçları Harika fotoğraflar elde etmenin en hızlı yolu! Bebekler, online mezatlar, dogum günü partileri, günbatımları, spor ve diğerleri. İpuçlarımız sizin yaşam tarzınıza göre tasarlandı.
Harika fotoğraflar için en iyi 10 ipucu Daha iyi bir fotoğrafçı olmak mı istiyorsunuz? Size tüm gereken yalnızca biraz bilgi ve deneyim. Bazı önemli fotoğraf çekimi ipuçları için okumaya devam edin. Ardından, makinenizi alıp harika fotoğraflar çekmeye başlayın.
Fotoğrafını çektiğiniz kişinin gözünün içine bakın
Gerçek yaşamda olduğu gibi, fotoğraf çekerken kişinin gözünün içine bakmak arada bir bağ oluşturur. Birinin fotoğrafını çekerken, o manyetik bakışların, büyüleyici gülümsemenin gücünü ortaya çıkarabilmek için makineyi kişinin göz seviyesinde tutun. Çocuklar söz konusuysa, bu onların boyuna inmeniz gerekiyor demektir. Çektiğiniz kişinin her zaman makineye bakması gerekmez. Tek başına göz seviyesi açısı sizi resmin içine çeken kişisel ve davetkar bir duygu yaratır.
Daha iyi
İyi
Sade bir arka plan kullanın Sade bir arka plan fotoğrafını çektiğiniz objenin daha iyi görüntülenmesini sağlar. Makinenizin vizöründen bakarken çektiğiniz objenin çevresini inceleyin. En sevdiğiniz yeğeninizin kafasından çıkan antenler, kulaklarından sarkan arabalar olmaması için özen gösterin.
Daha iyi
İyi
Dış mekanda flaş kullanın Parlak gün ışığı yüzde istenmeyen derin gölgeler oluşturabilir. Yüzü aydınlatmak için flaş kullanarak gölgeleri yok edin. Güneşli havalarda insan resmi çekerken flaşınızı açmayı unutmayın. Dolgu flaşı (fillflash) modunu ya da tam flaş (full-flash) modunu seçebilirsiniz. Fotoğrafını çektiğiniz kişi en fazla 1,5 metre uzaklıktaysa dolgu flaşı, daha uzaktaysa tam flaş modu gerekebilir. Dijital bir fotoğraf makinesiyle sonuçları incelemek için fotoğraf görüntüleme panelini (LCD ekran) kullanın. Bulutlu günlerde varsa sürekli flaş modunu seçin. Flaş insanların yüzünü aydınlatır ve yüz hatlarının öne çıkmasını sağlar. Bulutlu günlerin hafif ışığı bazen hoş sonuçlar verebildiğinden, flaşsız olarak da fotoğraf çekmeyi deneyin.
Sonra
Önce
Daha yakına gidin Fotoğrafını çektiğiniz nesne arabadan daha küçük bir objeyse, deklanşöre basmadan bir, iki adım yaklaşıp zoom kullanın. Amacınız fotoğraf karesini fotoğrafını çektiğiniz objeyle doldurmak olmalıdır. Yakın çekimle, kalkmış bir kaş ya da serpiştirilmiş çiller gibi anlam katacak ifadeler yakalayabilirsiniz. Ancak fazla yakına giderseniz fotoğrafınız bulanıklaşır. Çoğu fotoğraf makinesinin en yakın odak mesafesi yaklaşık 90 cm ya da makinenizden bir adım uzaklıktadır. Fotoğraf makinenizin en yakın odak mesafesinden (emin olmak için makinenizin kullanım kılavuzuna Daha iyi bakın) daha yakına giderseniz fotoğraf bulanık çıkar.
İyi
Fotoğrafını çektiğiniz objeyi tam ortalamayın Sahnenin tam ortası, gösteri yapan kişi için bulunmaz bir yerdir. Ancak, fotoğraf karenizin tam ortası için aynı şeyi söylemek doğru değil. Çektiğiniz nesneyi fotoğraf karesinin tam ortasından hafif yana kaydırarak, fotoğrafınıza hayat verin. Vizörünüzde karelerden oluşan bir oyun tahtası olduğunu varsayın. Şimdi fotoğrafını çektiğiniz nesneyi tahtadaki karelerden birine yerleştirin. Otomatik odaklı bir fotoğraf makineniz varsa, bu tür makinelerin çoğu vizörün ortasında bulunan nesneye odaklanacağından, odağı kilitlemeniz gerekir. Daha iyi
İyi
Odağı kilitleyin Çektiğiniz obje, fotoğrafın tam ortasında değilse net bir fotoğraf elde edebilmek için odağı kilitlemeniz gerekir. Otomatik odaklı fotoğraf makinelerinin çoğu fotoğrafın merkezinde ne varsa ona odaklanır. Ancak fotoğraf kalitesini artırmak için çoğu zaman çektiğiniz nesneyi tam ortadan hafif yana kaydırmanız gerekir. Bulanık bir fotoğraf çekmek istemiyorsanız, önce çektiğiniz nesne tam ortadayken odağı kilitlemeli, ardından da nesne ortadan yana kayacak şekilde kompozisyonu değiştirmelisiniz. Odağı genellikle üç adımda kilitleyebilirsiniz. Önce, nesneyi tam ortaya yerleştirin ve deklanşörü yarım basılı halde tutun. İkinci olarak, deklanşör hala yarım basılı halde makinenizi oynatarak nesneyi ortadan yana kaydırın. Üçüncü ve son olarak, fotoğrafı çekmek için deklanşöre tam olarak basın.
Sonra
Önce
Flaşınızın etki mesafesini öğrenin Flaş kullanılırken yapılan en yaygın hata flaşın etki mesafesi dışındaki nesneleri çekmektir. Bu neden yanlış? Flaş etki mesafesinin uzağından çekilen fotoğraflar karanlık olacağı için bu yanlıştır. Birçok fotoğraf makinesinde maksimum flaş etki mesafesi 4,5 metreden (yaklaşık 5 adım) daha kısadır. Sizin makinenizin flaş etki mesafesi nedir? Makinenizin kullanım kılavuzuna bakın. Bulamadınız mı? O zaman işi şansa bırakmayın. Çekeceğiniz nesneden 3 metreden daha fazla uzaklaşmayın. Film kullananlar Kodak Ultra film kullanarak flaş etki mesafesini artırabilir. Sonra
Önce
Işığa dikkat edin Fotoğrafını çektiğiniz nesneden sonra fotoğrafın en önemli öğesi ışıktır. Işık çektiğiniz fotoğraftaki her şeyin görünümünü etkiler. Anneannenizi çekerken, yandan vuran parlak gün ışığı kırışıklıkları belirginleştirir. Oysa bulutlu bir günün loş ışığı aynı kırışıklıkları gizler. Çektiğiniz nesne üzerine fazla ışık düşmesini istemiyor musunuz? O halde ya kendiniz yer değiştirin ya da çektiğiniz nesnenin yerini değiştirin. Manzara fotoğrafı çekerken, ışığın kavuniçine çaldığı ve tüm arazi boyunca uzanıp gittiği sabahın erken ya da akşamın geç saatlerini deneyin.
İyi
Bu da iyi
Birkaç dikey resim çekin Fotoğraf makineniz dikey duramıyor mu? Dikey fotoğraf çekmek için yana doğru hiç yatırmadıysanız elbette duramaz. Dikey bir fotoğrafta her tür nesne daha iyi görünür. Sarp kayalar üzerindeki bir fenerden Eiffel Kulesine, bebek havuzunda zıplayıp duran 4 yaşındaki yeğeninize kadar her şey. O halde bundan sonraki denemenizde fotoğraf makinenizi yana yatırıp dikey bir iki resim çekmeye özen gösterin.
Dikey
Yatay
Yönetmen gibi düşünün
Fotoğraf çekerken denetim sizde olsun; fotoğrafların kalitesinin ne kadar arttığını siz de görün. Yalnızca bir fotoğrafçı gibi değil bir film yönetmeni gibi hareket edin. Film yönetmeni her şeyi kontrolünde tutan kişidir. Yer seçimini yönetmen yapar: "Herkes arka bahçeye çıksın." Aksesuarları yönetmen seçer: "Kızlar, pembe gözlüklerinizi takın." İnsanları yönetmen organize eder: "Şimdi biraz daha yaklaş ve kameraya doğru eğil." Fotoğraf çekerken çoğu zaman bu kadar müdahaleci olmanız gerekmez ama ne demek istediğimizi anlamışsınızdır: Fotoğraf çekerken denetimi alın ve kendi fotoğraf ödüllerinizi kazanın. Daha iyi
İyi
Aile ve dost fotoğrafları çekme
En akılda kalan "Kodak anlarının" çoğunu oluşturan ailemiz ve dostlarımızdır. İşte size kaçırmak istemeyeceğiniz bazı öneriler.
Bebek fotoğrafı çekme Siz daha farkına varmadan bir de bakmışsınız bebeğiniz büyümüş okula başlıyor. Fotoğraf çekmeyi bir yaşam alışkanlığına dönüştürün, böylece bu tür güzel anları yakalayabilin. Dostlarınız ve akrabalarınızla paylaşmak isteyeceğiniz; yıllarca bir hazine gibi saklayacağınız fotoğraflar çekmenize yardımcı olabiliriz.
Sık sık fotoğraf çekin Bebeğinizin gelişimini adım adım takip edin - ilk gülümsemesini, ilk banyosunu, ilk dişini, ilk adımını. Bebekler inanılmayacak kadar çabuk değişir; geçmişe karışıp gitmeden bebeğinizin her anını yakalamaya çalışın. Bebeğinizin yaşamından bir günü fotoğraflayın. Sabah uyandığında gerinmesinden, akşam uyku vakti esnemesine kadar, çocuğunuzun tam bir gününü izleyin. Sonraki yıllarda keyifle anacağınız bir dizi fotoğrafınız olacak.
Duyguları yakalayın Bir sırıtma, bir esneme, bir ağlama - yalnızca güzel gülücükleri değil tüm duyguları yakalayın. Bebekler rahat ve özgürdür. Fotoğraflarınızda bunu yansıtın. Yaklaşın Vizörünüzü çekeceğiniz objeyle doldurun; çok daha etkileyici fotoğraflar yaratın. Önemli olanı vurgulayıp kalanı dışlamak için yaklaşın ya da fotoğraf makinenizin zoom'unu kullanın. Fotoğraf makinenizin en yakın odak mesafesini öğrenmek için kullanım kılavuzuna bakın. Farklı açılar deneyin Fotoğraf çekmeye bebeğinizin göz seviyesinden başlayın. Bebeğin birisinin omzunda düzgün durmasını sağlayın. Birkaç afacanı koltuğa sıralaya da bilirsiniz. Ardından, farklı bir şey deneyin - örneğin (sağlam!) bir sandalye üzerine çıkın ve yatağındaki bebeğin fotoğrafını çekin.
Fotoğrafa diğer insanları da katın. Bebekle birlikte diğer insanları çekin - Abla kardeşini beslerken, Büyükbaba bebek torunuyla dans ederken. İki bebeği birbiriyle tanıştırın; o an aralarında oluşan bağı gözlerinde yakalayın.
Sade bir arka plan kullanın Tıka basa doldurulmamış bir arka plan dikkati fotoğrafı çekilen obje üzerinde toplar ve daha güzel sonuç verir. Fotoğrafını çektiğiniz objeyi sade ve dikkat çekmeyen bir arka plan üzerine yerleştirin. Bazen kendinizi (ve fotoğraf makinenizi) hafif sağa sola hareket ettirerek görüntüdeki gereksiz fazlalıklardan kurtulabilirsiniz. Doğal ışık kullanın Bulutlu, kapalı günlerin insan fotoğrafı için en iyi ışığı sağladığını öğrenmek size şaşırtıcı gelebilir. Parlak güneş gözlerin kısılmasına yol açar ve yüzde keskin gölgeler oluşturur. Kapalı günlerde ışık yumuşaktır ve yüzleri daha çekici gösterir. Kapalı mekanlarda, flaşı kapatıp pencereden gelen ışığı kullanarak fotoğrafını çektiğiniz objeye yumuşak, neredeyse ışıldayan bir görünüm kazandırabilirsiniz. Fotoğraflarınızı tebrik kartlarına dönüştürün. Doğum haberi vermeden ilk emekleme anısına kadar, keyifli fotoğraflarınızdan aileniz ve dostlarınızla paylaşacağınız tebrik kartları yaratın.
Doğum günü fotoğrafı çekme İster bebeğinizin ilk, çocuğunuzun altıncı, isterse anneannenizin doksanıncı yaşı olsun, şimdi vereceğimiz ipuçları doğum günü fotoğraflarınızı çok özel hale getirecek. Duyguyu yakalayın Unutulmaz fotoğraflar yaratan gülümsemeleri, göz yaşlarını, sürprizleri ve kucaklaşmaları yakalayın. Fotoğraf makineniz her an elinizin altında bulunsun; böylece anlık ifadeleri yakalayabilirsiniz.
Mumların parlayan ışığını gösterin Yanan mum ışığını çekebilmek için, flaşınızı kapatın. Fotoğrafın bulanık olmaması için makinenizi bir tırabzan, sandalye arkası, masa üzerine koyarak ya da bir kapı çerçevesine dayayarak hareketsiz kalmasını sağlayın. Masa üstü tipinde ucuz bir üçayak kullanın.
Yaklaşın Vizörünüzü çekeceğiniz objeyle doldurun; çok daha etkileyici fotoğraflar yaratın. Önemli olanı vurgulayıp, kalanı dışlamak için yaklaşın ya da fotoğraf makinenizin zoom'unu kullanın. Fotoğraf makinenizin en yakın odak mesafesini öğrenmek için kullanım kılavuzuna bakın.
Kırmızı gözden kaçının
Fotoğraf düzenleyen yazılımlar ya da Kodak fotoğrafçısı yardımıyla kırmızı gözden kurtulmak artık çok kolay. Hepsi güzel de, kırmızı göz oluşmasını neden en baştan engellemeyelim? Fotoğrafını çektiğiniz kişiye doğrudan objektife değil omzunuza bakmasını söyleyin. Odadaki tüm ışıkları yakmak da yardımcı olabilir. Makinenizin "kırmızı göz azaltma" fonksiyonu varsa bunu kullanın. Flaş etki mesafesi içinde kalın Dijital fotoğraf makinelerinin tipik flaş mesafesi 1.8 - 3 metre arasında, video kameralarının ise 4.5 metreye kadardır. Flaş mesafesinin dışında kalan nesneler ya çok karanlık ya da çok aydınlık çıkar. Makinenizin kullanım kılavuzunu inceleyin ve fotoğrafını çekeceğiniz nesnenin flaş mesafesinde olduğundan emin olun.
Yedek pil, film ve fotoğraf kartı almayı unutmayın Makineniz umulmadık bir anda çalışmazsa üzülmez misiniz? Ya önemli bir anda filminiz biter veya fotoğraf kartınız dolarsa. Bir gece öncesinden fotoğraf makinenizin pilini kontrol edin, her şeyin çalıştığından emin olmak için bir iki poz fotoğraf çekin. Yedek pil, film ya da fotoğraf kartlarını yanınıza almak üzere hazırlayın.
Fotoğrafın kusursuz olması için görüntü ekranını kullanın Çoğu dijital fotoğraf makinesiyle, fotoğraf çektikten sonra görüntü ekranını kullanarak çekilen fotoğrafın güzel olup olmadığını öğrenebilirsiniz. Çoğu makine çekilen fotoğrafın ekranda büyütülmesine olanak tanır, böylece gözü kapalı ya da yüzünde tuhaf ifadeli bir çekim olup olmadığını kontrol edebilirsiniz. Bir kez daha çekmeniz gerekiyorsa bunu hemen anlarsınız.
Fotoğrafları hediye olarak verin Doğum günlerinde fotoğrafların çok işe yaradığını fark edeceksiniz. Çok iyi bir teşekkür kartı olabilirler. Yüzlerce km uzakta yaşayan Ayşe Teyzenize, onun gönderdiği ayıcıkla oynayan Funda'nın fotoğrafını gönderin. Dijital bir fotoğraf makinesi ve bir inkjet yazıcının yardımıyla, konuklarınızı evlerine günün anlamını gösteren bir hediyeyle gönderebilirsiniz.
Çocuk fotoğrafı çekme Çocuklar hep tırmanır, yeni şeyler inşa eder, keşfeder ve dener. Fotoğraflarını yalnızca tatil ve doğum günlerinde çekmeyin. Fotoğraf çekmeyi günlük yaşamınızın bir parçası haline getirin. Fotoğraf çekme geleneği başlatın Ailenizin, dostlarınızın, çocuğunuzun ne kadar değiştiğini görebilmeleri için düzenli olarak fotoğraf çekin. Her yıl okula başladığı ilk gün çocuğunuzun fotoğrafını çekin. Çocuğunuzu bir ağacın yanında düzenli olarak fotoğraflayarak hem onun hem ağacın büyümesine tanıklık edin. Her Babalar Gününde, dedenin çevresine torunları yerleştirin.
Sabırlı olun En kusursuz fotoğrafı hemen çekebileceğinizi düşünmeyin. Oturup en uygun anı bekleyin ve o an geldiğinde hemen fotoğraflayın.
Fotoğrafları göz seviyesinden çekin Gerçek yaşamda olduğu gibi, fotoğraf çekerken kişinin gözünün içine bakmak arada bir bağ oluşturur. Bu durumda, yere oturup çocuğunuzun perspektifinden birkaç fotoğraf çekmeyi deneyin. Bu yolla ifadeler daha doğal, flaşla çektiğiniz fotoğrafların ışık dağılımı baştan aşağı daha dengeli ve arka plan da muhtemelen daha güzel görünecektir. Bu teknik ev hayvanlarında da işe yarar.
Habersiz fotoğraflar çekin Fotoğrafını çektiğiniz kişiye objektife bakmasını söyleme dürtünüze yenik düşmeyin. Çeşitlilik önemlidir. Onların çalışırken, oynarken, bir yere yaslanmış sohbet ederken ya da dinlenirken habersiz fotoğraflarını çekin.
Arkadaşlarını fotoğrafa katın
Bazı fotoğraflara çocuğunuzun arkadaşlarını katmayı unutmayın. Gelecek yıllarda bu fotoğraflar onlara mutlu zamanları ve güçlü bağları hatırlatacaktır. "Bak! Bu fotoğraf Funda kendi saçını kesmeye kalkıştığında çekildi!" "Sahi Ahmet şimdi ne yapıyor?" "Kim bilir neye gülüyorduk." Yaklaşın Vizörünüzü çekeceğiniz objeyle doldurun; çok daha etkileyici fotoğraflar yaratın. Önemli olanı vurgulayıp kalanı dışlamak için yaklaşın ya da fotoğraf makinenizin zoom'unu kullanın. Fotoğraf makinenizin en yakın odak mesafesini öğrenmek için kullanım kılavuzuna bakın.
Odağı kilitleyin Çoğu otomatik odaklı fotoğraf makinesi vizörün ortasındaki nesneye odaklanacağından, birçok kişinin olduğu fotoğraflar bulanık çıkabilir. İki kişinin fotoğrafını çekerken tam bir düş kırıklı yaşayabilirsiniz - arkadaki ağaç tam ortada olacağından çektiğiniz insanlar bulanık çıkabilir.
Bundan kaçınmak için odağı çekeceğiniz nesne üzerinde kilitleyin. Bunu çoğunlukla çekeceğiniz nesneyi vizörünüzün tam ortasına getirip deklanşörü yarım basarak yaparsınız. Çektiğiniz nesneyi fotoğraf karesinin istediğiniz yerine getirene kadar deklanşörü yarı basılı tutmaya devam edin. İstediğinizi elde ettiğinizde, deklanşöre tam olarak basın. Bırakın çocuklar kendi dünyalarını kaydetsinler
Bir çocuğun gözünden bakıldığında tümüyle yeni bir dünyadır bu. Tek kullanımlık makineler veya dijital fotoğraf makineleri çocukların birbirlerinin fotoğrafını çekmelerini ve onlar için önemli anları yakalamalarını kolaylaştırır. Sonuçların sizi şaşırtmasına hazır olun! Objeyi merkezin dışına alın Nesneyi fotoğraf karesinin bir yanına yerleştirmek kompozisyonu daha ilginç ve dinamik kılabilir. Ancak fotoğraf makineniz otomatik odaklı bir makineyse, bu tür makineler tam ortaya odaklanacağından çektiğiniz fotoğraf bulanık çıkabilir. Makinenizi fotoğraf nesnesi üzerinde önceden odaklayıp kilitlemek için, kullanım kılavuzundaki odak kilitleme özelliğini okuyun. Bunu çoğunlukla deklanşörü yarım basarak ve deklanşör yarım basılı haldeyken fotoğrafı yeniden düzenleyerek yaparsınız.
İnsan fotoğrafı çekme Sevdiğimiz insanların fotoğraflarına bakmak bizi duygulandırır. Yıllarca sonra da bu duygularla ödüllendirilmek istiyorsanız fotoğraf makinenizi hazır tutun.
İyi eğlenceler! Poz verdirmek için çok uğraşmayın. Amaç bu kişiyi rahatlatmak ve doğal bir poz vermesini sağlamaktır. Bu kişinin en sevdiği yerde veya en azından rahat bir yerde çekmeye çalışın. Anlamlı aksesuarlar, örneğin bir kupa, bir müzik aleti hatta bir balık bile fotoğrafın anlamını güçlendirebilir.
Yaklaşın Vizörünüzü çekeceğiniz objeyle doldurun; çok daha etkileyici fotoğraflar yaratın. Önemli olanı vurgulayıp kalanı dışlamak için yaklaşın ya da fotoğraf makinenizin zoom'unu kullanın. Fotoğraf makinenizin en yakın odak mesafesini öğrenmek için kullanım kılavuzuna bakın. Habersiz fotoğraflar çekin Fotoğrafını çektiğiniz kişiye objektife bakmasını söyleme dürtünüze yenik düşmeyin. Çeşitlilik önemlidir. Onların çalışırken, oynarken, bir yere yaslanmış sohbet ederken ya da dinlenirken habersiz fotoğraflarını çekin.
Doğal ışık kullanın Bulutlu, kapalı günlerin insan fotoğrafı için en iyi ışığı sağladığını öğrenmek size şaşırtıcı gelebilir. Parlak güneş gözlerin kısılmasına yol açar ve yüzde keskin gölgeler oluşturur. Kapalı günlerde ışık yumuşaktır ve yüzleri daha çekici gösterir. Kapalı mekanlarda, flaşı kapatıp pencereden gelen ışığı kullanarak fotoğrafını çektiğiniz objeye yumuşak, neredeyse ışıldayan bir görünüm kazandırabilirsiniz.
Keskin gölgelerden kaçının Bulutlu bir gün ya da loş bir ortamın hafif ışığını kullanarak keskin gölgelerden kaçının. Güneşli günlerde, fotoğraf makinenizin birden fazla flaş modu varsa, sürekli flaşı seçin. Bu, parlak gün ışığında bile flaşın patlamasını sağlar. Bu, yakındaki nesneler üzerine düşmüş gölgeleri doldurarak doğrudan güneş ışığında daha keyifli portreler oluşturur. Fotoğraf makinenizin kılavuzuna bakın.
Otomatik zamanlayıcıyı kullanın
Bazı fotoğraflara kendinizi de katmayı unutmayın. Makineyi düz bir yere veya bir üçayak üzerine yerleştirin. Vizörden hangi görüntüyü almak istediğinizi kontrol edin; otomatik zamanlayıcıyı çalıştırıp deklanşöre basarak fotoğraftaki yerinizi alın. Otomatik zamanlayıcıyla ilgili ayrıntılı bilgi için makinenizin kullanım kılavuzuna bakın.
Ev hayvanı fotoğrafı çekme Köpek, kedi, hatta kertenkele severler, hayvanların fotoğraflarla yakalayabileceğiniz kendilerine özgü bir karaktere sahip olduklarını bilir.
Sabırlı olun Fotoğraf çekme işleminiz kısa, sesiniz sakin olsun. Onlar için yeni bir etkinlik olan fotoğraf çekme işine dikkatlerini çekmek yerine, doğal hallerinde fotoğraflarını çekin.
Dikkat çekmek için ek aksesuarlar kullanın Ev hayvanınız poz vermeye istekli değilse, dikkatini çekmek için çiçek, oyuncak hatta bir parça yiyecek kullanın.
Fotoğrafları göz seviyesinden çekin Göz göze temas insanlarda olduğu gibi hayvanlarda da bir bağ oluşturur. Bu durumda, sıcak ve samimi fotoğraflar çekebilmek için hayvanınızın seviyesine eğilin.
Yaklaşın Vizörünüzü çekeceğiniz objeyle doldurun; çok daha etkileyici fotoğraflar yaratın. Önemli olanı vurgulayıp kalanı dışlamak için yaklaşın ya da fotoğraf makinenizin zoom'unu kullanın. Fotoğraf makinenizin en yakın odak mesafesini öğrenmek için kullanım kılavuzuna bakın.
Hayvanı hareket halinde fotoğraflayın Hayvanlar koşup oynamaya bayılır, bu sevinçlerini göstermek için onları hareket halinde fotoğraflayın. Hareketli resim çekebilmek için yüksek hızlı (400 ASA) film kullanın. Hareketin hangi noktada gerçekleşeceğini planlayarak o noktaya odaklanın.
Çok sayıda fotoğraf çekin En doğru anı yakalayabilme şansınızı artırmak için çok sayıda fotoğraf çekin. Profesyoneller bile çok sayıda fotoğraf çeker ve o tek kareyi yakalayabilmek için rulolarca film harcamaktan asla kaçınmazlar.
Stüdyo Çekimi Deyip Geçmeyin…
Düğün, nişan ve sünnet gibi özel olaylar, aile fotoğrafları ya da okul yıllıkları, stüdyoya girmenizi gerektiren özel durumlardır. Stüdyo çekimleri, basit bir işlemmiş gibi görünse de ciddi bir ön hazırlık gerektirir. Aksi takdirde, beklenmeyen sonuçlarla karşılaşabilirsiniz. Stüdyoda fotoğraf çektirmeyi düşünüyorsanız, bazı noktalara dikkat etmenizde büyük yarar var. Her şeyden önce, en az 3-4 fotoğrafçıyı gezip bir ön araştırma yapın. Fotoğrafçıları gezerken şu soruların yanıtlarını almaya gayret edin: • Vitrin fotoğrafları ve albümler, kendi çekimleriniz mi? • Randevuyla çalışıyor musunuz? • Stüdyoyu ve nasıl bir dekor kullanılacağını önceden görebilir miyim? • Jeneratör var mı? · Havalandırma ve klima var mı? • Tuvalet var mı? • Soyunma kabini ve hazırlanma odası var mı? • Makyöz var mı? • Fotoğrafları teslim ederken, ne tür bir albüme koyuyorsunuz? • Stüdyo çekiminin maliyeti nedir? • Fotoğraflar hangi kağıda basılıyor? (Özellikle, Kodak profesyonel fotoğraf kağıtları, ten rengini en net gösteren, dünyanın en iyi kağıtlarıdır.)
Kodak'tan Profesyonel Stüdyo Hizmetleri Bugün Türkiye geneline yayılmış 50 Kodak Proportrait mağazasında, profesyonel stüdyo fotoğrafları çekiliyor. Kodak, bu mekanların, rahat ve konforlu olmasına büyük özen gösteriyor. Son teknolojilerin kullanıldığı bu ferah mağazalarda, en kaliteli malzemelere basılmış, çok özel fotoğraflar sunuluyor. Kodak Proportrait mağazalarının stüdyo hizmetlerinden yararlanmak istiyorsanız, önce randevu almanız gerekiyor. Her çekim için, 3-4 rulo film kullanılıyor. İsterseniz, dijital çekim de yapılıyor. Dijital fotoğraflar çekilip arkaya fonlar ekleniyor. Ayrıca, efektli fotoğraflar da hazırlanıyor. Daha sonra, çekilen fotoğraflar, 6x9 cm. boyutunda örnekler halinde, beğeninize sunuluyor. Seçtiğiniz fotoğraflar, istediğiniz boyutta basılarak bir albüm haline getiriliyor. Kodak Proportrait mağazalarında, beğendiğiniz bir fotoğrafı çerçeveli büyütmek de mümkün. Çekilen fotoğrafları akrabalarınıza dağıtmak istiyorsanız, çoğaltma hizmetinden yararlanabilirsiniz. Dijital çekim yapılan stüdyo fotoğrafları, duruma göre davetiye ve teşekkür kartı gibi amaçlarla da kullanılabiliyor. Bunun için, size özel bir tasarım hazırlanıyor. Kodak Proportrait mağazalarında, stüdyo fotoğrafları için Kodak metalik kağıtlar kullanılıyor. Üç boyutlu görüntü kalitesinde baskı imkanı veren bu kağıtlar, çerçeveletmek amacıyla yapılan büyütmeler ya da tek baskılar için de ideal. Evde saklandığında 100 yılı aşkın bir süre dayanan Kodak kağıtlar, karanlık ortamlarda saklanırsa 200 yıldan uzun dayanıyor.
Kodak'tan Düğün Fotoğrafları İçin Birkaç İpucu • Tarzınıza uygun fotoğrafçıyı bulmak için, görüştüğünüz fotoğrafçıların daha önce çektikleri düğün fotoğraflarına bakın. • Son yıllarda düğün fotoğraflarında nostalji hakim. Siyah-beyazı tercih edenlerdenseniz, bu tarz fotoğrafların bazı incelikleri olduğunu hatırlayın ve fotoğrafçının önceki çalışmalarını inceleyin. • Yer ve mevsim müsaitse, en azından birkaç fotoğrafı dış mekanda çektirin. Arka planda doğanın bulunduğu bir düğün fotoğrafı, renk ve doku bakımından çok güzel sonuçlar verir. Türkiye'de, başta Dolmabahçe ve Yıldız Sarayları olmak üzere, tarihi mekanlar ve parklar, en çok tercih edilen mekanlardır.
Harika Fotoğraflar İçin İpuçları
Bir havai fişek gösterisinin nasıl fotoğraflandığını hiç merak ettiniz mi? Biz yanıtı biliyoruz, üstelik sıradan olmayan, ilginç fotoğraflar çekme olanakları hakkında birçok önerimiz de olabilir.
Loş ışıkta fotoğraf çekme Birçok insan için loş ışık fotoğraf çekmeyi zorlaştırır. Ancak bu enteresan fotoğraflar çekmek için aynı zamanda bir fırsattır. Yani piknik sırasında bulutlar kümelendiğinde ya da sahnenin perdesi açıldığında parlak fotoğraflar çekmeye hazır olun.
Makineyi kıpırdatmadan tutmak için özel çaba harcayın Fotoğrafın bulanık olmaması için makinenizi bir trabzan, sandalye arkası, veya masa üzerine koyarak ya da bir sütün veya ağaca yaslayarak hareket etmesini engelleyin. Bu, makinenin hareket etmesini dolayısıyla fotoğrafın bulanık çıkmasını engeller. Küçük veya büyük boy bir üçayak da kullanabilirsiniz. Hareketin yavaşlamasını bekleyin Obje hareket halindeyse, fotoğraf çekmeden önce yavaşlamasını veya durmasını bekleyin.
Flaşınızı kapatın Dışarıda loş ışık altındayken daha etkin bir ışıklandırma istiyorsanız ve nesneniz flaş etki mesafesi içinde değilse (3 metreden daha uzak), flaşınızı kapatıp fotoğrafı varolan ışıkta çekin. Fotoğraf makinenizin hareket ettirilmemesine azami özen gösterin ya da üçayak kullanın; filmli fotoğraf makineniz varsa yüksek hızlı film kullanmayı unutmayın.
Loş ışığa uygun film kullanın Loş ışığa uygun film (aynı zamanda hızlı ya da yüksek hızlı film olarak bilinir) ışığa son derece duyarlıdır, böylece çok hafif ışıkta iyi fotoğraflar çekebilirsiniz. Kodak Ultra gibi 400 ya da daha yüksek hızlı bir film kullanın.
Flaş etki mesafesi içinde kalın Dijital fotoğraf makinelerinin tipik flaş mesafesi 1,8 - 3 metre arasında, video kameralarının ise 4.5 metreye kadardır. Flaş mesafesinin dışında kalan nesneler ya çok karanlık ya da çok aydınlık çıkar. Makinenizin kullanım kılavuzunu inceleyin ve fotoğrafını çekeceğiniz objenin flaş mesafesinde olduğundan emin olun. Deklanşöre yumuşak bir şekilde basın Bulanık fotoğraflardan kaçınmak için deklanşöre sert basıp makineyi sallamayın. Deklanşöre yavaş ve yumuşak bir şekilde basın; böylece fotoğraflarınız net çıksın.
Havai fişek gösterisi fotoğrafı çekme
Ciyuuvv, bommm, şıkır şıkır şıkır... Havai fişekler gökyüzünü bir renk cümbüşüne çevirir. Siz de çektiğiniz harika fotoğrafları göstererek insanların yüzlerini aydınlatabilirsiniz. Ancak, önce bu harika fotoğraflar hakkında ipuçlarıyla tanışmanız gerekiyor.
Düşük hızlı bir film kullanın Düşük hızlı film obtüratörü daha uzun süre açık tutar, böylece gökyüzüne yayılan havai fişek kıvılcımlarının tam fotoğrafını daha kolay yakalayabilirsiniz. Kendinizi hazırlayın ve fotoğraf makinenizi sabit tutun!
İyi bir pozisyon bulun Ağaç dallarıyla havai fişekler pek uyum sağlamaz, onun için kendinize iyi bir yer bulun. Pek sağa sola hareket edemeyeceğinizden, bina ya da insanların görüşünüzü kapatmayacağı bir yer bulun. Makineyi kıpırdatmadan tutmak için özel çaba harcayın Fotoğrafın bulanık olmaması için makinenizi bir trabzan, sandalye arkası, veya masa üzerine koyarak ya da bir sütün veya ağaca yaslayarak hareket etmesini engelleyin. Bu, makinenin hareket etmesini dolayısıyla fotoğrafın bulanık çıkmasını engeller. Küçük veya büyük boy bir üçayak da kullanabilirsiniz.
Çok sayıda fotoğraf çekin Havai fişek patlamasının ne kadar süreceğini kestirmek zordur. Elbette, bu patlamayı en genişlediği anda yakalamak istersiniz. Öyleyse sıkça deklanşöre basmayı unutmayın ki, eve saklayabileceğiniz fotoğraflarla dönebilesiniz.
Farklı pozlama modları deneyin Fotoğraf makinenizin farklı ya da gelişmiş pozlama modları varsa, kullanın. Manzara modunda çekebilmek için makineniz üzerinde bir dağ simgesi olup olmadığına bakın. Diyafram modundayken ("A" Modu) 11 ya da 16'yı seçip makineyi oynatmayın. Obtüratör modundayken en düşük obtüratör hızını seçin. Manuel pozlandırma ile de, birkaç patlamayı alabilmek için deklanşörü 2 - 5 saniye arası bir süre basılı tutun; makinenizi sabit tutmaya ya da bir üçayak kullanmaya özen gösterin.
Çiçek fotoğrafı çekme İster vazonuzda ister bahçenizde, baş döndürücü renkleri ve şaşırtıcı şekilleriyle çiçekler çekici ve büyüleyicidir. Çiçek fotoğraflarınızın da aynı oranda çekici ve büyüleyici olması için işte size birkaç ipucu.
Sade bir arka plan kullanın Sade ve çektiğiniz nesnenin önüne geçmeyecek bir arka plan seçin. Çiçeğin arkasına siyah veya hoş renkli bir karton da yerleştirebilirsiniz. Yaklaşın Fotoğraf makinenizin yakın (makro) çekim modu varsa kullanın, kullanım kılavuzunda önerilen uzaklığa kadar yaklaşın. Dijital bir fotoğraf makinesi kullanıyorsanız, görüntüleme ekranını (LCD ekran) kullanarak fotoğrafı düzenleyin. Çiçek fotoğrafı tutkunları için yakın çekim mercekleri zorunlu aksesuarlardır.
Farklı açılardan çekim yapın. Vizörünüzü farklı seviyelerde kullanın. Papatyalardan çekici bir rüzgar gülü elde etmek için yukarıdan çekim yapın; lale ya da nergis fotoğrafı çekerkense aynı seviyeye inmek için diz çökün.
Işıklandırma kullanırken yaratıcı olun Çiçeklerin üzerine düşen ışığı inceleyin Bazı çiçeklerde arka plan ışıklandırması ilginç bir parlaklık verir. Kapalı hava ışıklandırması gizli renkleri ortaya çıkarır.
Rüzgarı kontrol edin Rüzgar laleleri sağa sola sallıyor mu? Laleleri kapalı bir mekana alın ve kolayca fotoğraflayabileceğiniz hareketsiz ve çekici bir ortam yaratın. Laleyi bir vazoya koyup pencere kenarına yerleştirin. Bir parça karton kullanarak rüzgarı engelleyebilirsiniz.
Fotoğraf makinenizin açısını karton fotoğrafta çıkmayacak şekilde ayarlayın. İsterseniz, renkli bir karton seçip, hem rüzgar engelleyici hem de arka plan olarak kullanın. Fotoğraflarınızı başkalarıyla paylaşın İnkjet yazıcınızda basarken bu parlak renkleri ve ayrıntıları göstermek için, Kodak ultima ya da Kodak premium fotoğraf kağıdı kullanın.
Bahçe fotoğrafı çekme Geniş parklardan kendi arka bahçenize, harika bahçe fotoğrafları çekmenize yardımcı olacak ipuçlarımız var.
Bahçenin genel tasarımını yansıtın Büyük ya da küçük, her bahçenin kendi tasarımı vardır. Bahçenin genel tasarımını ortaya çıkarmak için oldukça geride ve olabiliyorsa yüksek bir yerde (ikinci kat penceresi ya da bir tepe üzerinde) durun.
Çiçek diktiğinizi belgeleyin Çiçekler çabucak gelişip solduklarından, sonradan neyin nerede olduğunu ya da dikmek için ne kadar alan gerektiğini unutmak çok kolaydır. Bir sonraki yıl dikeceğiniz çiçekleri planlamak için fotoğraf makinenizi kullanın. Bahçenizdeki çiçeklerin gelişim öyküsünü anlatan bir dizi fotoğraf çekin ve sonuçları daha sonra yapacağınız dikimler açısından değerlendirin.
Öncesi ve sonrasını gösteren fotoğraflar çekin Nefis! Diyet yapanların "önce - sonra" fotoğrafları inanılmaz görünüyorsa sizin bahçeniz niye öyle görünmesin. Her yeni proje ya da çok sayıda çiçek dikimi için, dikmeden önce bir fotoğraf çekin, haftalar, aylar hatta yıllar sonra bir de sonrasının fotoğrafını çekin. Bu fotoğrafları bahçe albümünüze ekleyin.
Tüm çekimlerinize ilginçlik ve derinlik katın Büyük bir bahçeyi gösteren genel çekimlerinizi canlandırmak ve fotoğraflarınıza derinlik kazandırmak için, ön plana gül demeti, parlak renkte çiçekler veya kuş banyosu gibi bazı eşyalar koyun. Yakında olan obje üzerinde odağı kilitlemeyi düşünün.
Temel ilgi noktasını merkezden dışarı kaydırın. Temel ilgi noktasının fotoğraf karesinin tam ortasında olmaması, fotoğrafı daha ilginç hale getirir. Ağaç tepelerini ya da çiçek yatağındaki en uzun boylu çiçekleri vizörünüzün üst kenarından vizör boyunun üçte biri kadar aşağı yerleştirin;
yıldız çiçeği, çiçek açmış çalılıklar ya da heykel fotoğraflıyorsanız, sağ veya soldan vizör eninin üçte biri kadar içeri yerleştirin. Gerçekten size hitap eden bir kompozisyon yaratana kadar denemeler yapın. Fotoğrafını çektiğiniz nesnenin iyi odaklanması için odağı kilitleyin. Mevsimleri kaydedin Çoğu bahçe geçen aylar süresince büyük değişim gösterir. İyi bir görüş açısı ve bir kompozisyon seçin. Sonra da her ay aynı noktadan bir fotoğraf çekerek bahçenizin yıl boyu yaşadığı değişiklikleri gösterin. Bahçenizin bir tarihçesi olsun istiyorsanız birkaç yıl çekmeye devam edin.
Bahçıvanı asla unutmayın İster kendiniz olun isterse ünlü bir bahçenin ünlü bir bahçıvanı, hiçbir bahçenin öyküsü bahçıvanının fotoğrafı olmadan tam olamaz. Gergin, poz vermiş gülümsemeleri boş verin, bahçıvanı çiçeklere eğilmiş uğraşırken, tohum atarken ya da ödül aldıkları lahanayı gösterirken fotoğraflayın.
Temalarda gezinin Kişisel bahçe ve genele açık parkların temalı bölümleri vardır. Bir sarı çiçek ve yaprak korosu, bir çocuk köşesi, bir küçük şelale ya da tarihi bir bölüm. İlk kez ziyaret ettiğiniz bir bahçeye, çözülmesi gereken bir bilmece gibi bakın ve fotoğraflarla bu temaları çözün. Bahçe albümü oluşturun Bahçeyle uğraşmak en sevdiğiniz boş zaman etkinliği ise, bir albümü hakediyor demektir. Yeni düzenlemeler, en sevdiğiniz çiçekler, mevsimler ve karın yağdığı o Mart ayının fotoğraflarını ekleyin. Bu albüm yıllar sonra zengin anıları çağrıştıracak ve yaratıcı fikirlere ilham olacaktır.
Tebrik kartı olarak bahçe fotoğrafları Kişiliğinizi bahçenizden daha iyi ne yansıtabilir ki? Sevdiğiniz fotoğraflardan birini seçin ve inkjet yazıcınızla onu bir tebrik kartına dönüştürün.
Manzara fotoğrafı çekme Bu önerilerimize kulak verirseniz nefis bir manzarayı yalnızca kaydetmek yerine, gerçekten etkileyici manzara fotoğrafları yaratabilirsiniz.
Fotoğrafa güçlü bir ilgi noktası koyun Gözler fotoğrafta bir şeylere takılma eğilimindedir, öyleyse siz de renkli bir çiçek demeti, gökyüzünde bir bulut, bir dağ, bir ağaç, bir sandal gibi ilginç bir nesneyi fotoğrafa dahil edin.
Ön plana ilginç bir obje yerleştirin Bir dal, bir kaya, bir çit; fotoğrafınıza derinlik katmak için ön plana ilginç bir obje yerleştirin.
Temel ilgi noktasını merkezden dışarı kaydırın Ufuk çizgisi veya temel ilgi noktasının fotoğraf karesinin tam ortasında olmaması, fotoğrafı daha ilginç hale getirir. Ufuk çizgisini fotoğraf karesinin üsten ya da alttan 1/3 boy aşağı ya da yukarı yerleştirin veya ilgi noktasını sol ya da sağdan 1/3 oranında içeri yerleştirin. Gerçekten size hitap eden bir kompozisyon yaratana kadar denemeler yapın.
Ölçek tespiti için fotoğrafa insan sokun Özellikle fotoğrafta, yanına bir insan yerleştirmediyseniz bir uçurum o kadar da derin görünmeyebilir. Bazı karelere bir insan dahil etmek, fotoğrafını çektiğiniz nesnenin korkunç boyutunu ortaya çıkarır.
Dikkat çekmek için hat kullanın Yol, nehir ya da çit gibi hat şeklinde bir görüntü fotoğrafınızı dikkat çekici hale getirir. Gözlerinizi esas çekim nesnesine yönlendiren hat şeklinde bir görüntünün olduğu bir nokta ya da açı belirleyin.
Doğru ışığı bekleyin En doğru ışık, sabah gün doğuşundan hemen sonra ya da gün batımına yakın bir zamanda elde edilir. Öğlen güneşinin ışığı keskin ve daha az çekicidir; fotoğrafı mümkünse sabah ya da akşama doğru çekin.
Kötü havada da fotoğraf çekin Yağmurlu günlerin sizi resim çekmekten alıkoymasına izin vermeyin. Yağmurla cilalanmış renklerin kırmızı oranı artar. Kapalı günlerde, fotoğrafınızı aydınlatmak için renkli bir nokta bulmaya çalışın.
Flaşınızı kapatın Dışarıda loş ışık altındayken daha etkin bir ışıklandırma istiyorsanız ve nesneniz flaş etki mesafesi içinde değilse (3 metreden daha uzak), flaşınızı kapatıp fotoğrafı varolan ışıkta çekin. Fotoğraf makinenizin hareket ettirilmemesine azami özen gösterin ya da üçayak kullanın; filmli fotoğraf makineniz varsa yüksek hızlı film kullanmayı unutmayın. Geniş bir manzara yakalayın Fotoğraf makinenizin panoramik format modu (P) varsa, geniş bir görüş alanının muhteşemliğini yakalayabilirsiniz. Kodak Advantix fotoğraf makinesi gibi APS makinelerin bu özelliği vardır.
Farklı ışıklandırmalarla fotoğraf çekme Batan güneşin sıcak ışıltısı, öğlen vaktinin parıltısı, bulutlu bir günün loşluğu. Işığın atmosferini, verdiği duyguları ve öyküsünü yansıtarak sıradan bir fotoğrafı ayrıcalıklı bir fotoğrafa dönüştürebilirsiniz.
En iyi ışıklandırmayı bulun Çekimini yaptığınız nesne üzerindeki ışığı inceleyin ve en ilgi çekici olanı bulana kadar kendi pozisyonunuzu ya da çekimini yaptığınız objenin pozisyonunu değiştirin.
İç ısıtıcı bir ışık yaratın Manzara, kent ya da insan fotoğraflarını zenginleştirmek için günün ilk ve son saatlerinin altın ışığını ve uzun gölgelerini kullanın.
Keskin gölgelerden kaçının Bulutlu bir gün ya da loş bir ortamın hafif ışığını kullanarak keskin gölgelerden kaçının. Güneşli günlerde, fotoğraf makinenizin birden fazla flaş modu varsa, dolgu flaşını seçin. Bu, parlak gün ışığında bile flaşın patlamasını sağlar. Bu, yakındaki nesneler üzerine düşmüş gölgeleri doldurarak doğrudan güneş ışığında daha keyifli portreler oluşturur. Fotoğraf makinenizin kılavuzuna bakın.
Flaşınızı kapatın Dışarıda loş ışık altındayken daha etkin bir ışıklandırma istiyorsanız ve nesneniz flaş etki mesafesi içinde değilse (3 metreden daha uzak), flaşınızı kapatıp fotoğrafı varolan ışıkta çekin. Fotoğraf makinenizin hareket ettirilmemesine azami özen gösterin ya da üçayak kullanın; filmli fotoğraf makineniz varsa yüksek hızlı film kullanmayı unutmayın.
Çok amaçlı bir film seçin Hem kapalı hem açık mekanlarda fotoğraf çekecekseniz çok amaçlı Kodak Ultra filmini kullanın.
Gece flaşı kullanın Gece flaşı, arka plandaki bir görüntüyü yakalayacak olan düşük obtüratör hızı ile yakındaki bir objeyi aydınlatacak flaşı bir arada sunar. Özellikle arka planda gün batımı veya şehir ışıkları ile bir insanın fotoğrafını çekmek için idealdir.
Spor ve hareketli fotoğraf çekme Hareket yaşamımızın her alanında var ve kişiliğimizin bir parçası; su kaydırağından kaymak, futbol topuna planjon yapmak, hatta kaldırım üzerinde sek sek oynamak hepsi yaşantımızdan bir parça. İşte size hareketi nasıl yakalayabileceğiniz konusunda ipuçları.
Çekim yapmaya hazır olun Makinenizi hareketin gerçekleşmesini beklediğiniz noktaya çevirin. Doğru an geldiğinde fotoğraflamaya hazır olmak için vizörü gözünüze yakın, parmağınızı da deklanşörün üzerinde tutun.
Çok sayıda fotoğraf çekin Zamanlama çok önemli olduğundan hareket fotoğrafta yakalanması en zor şeydir. Profesyoneller bile çoğu zaman kusursuz tek kare fotoğraf için bir rulo film harcar.
Hareketi donduran film kullanın O şutu, zıplayışı ya da taklayı net olarak yakalayabilmek için Kodak Ultra gibi hareket dondurma özelliği olan bir film kullanın.
Makinenizle hareketi takip edin Yaratıcı bir etki için makinenizle hareketi takip edin ve deklanşöre makineyi hareket ettirirken basın. Çekim nesneniz net ancak arka plan hızı gösterecek şekilde bulanık çıkacaktır.
Yaklaşın Harekete yeterince yakın, ancak hareketli pozun tümünü alabileceğiniz bir konuma yerleşin.
Yakınlaştırın Uzaktaki hareket sahneleri için zoom ya da ek bir teleobjektif kullanın.
Gün doğumu ve gün batımı fotoğrafı çekme İşte kırmızı ve altın, pembe ve mor renklerle bezeli muhteşem bir gökyüzü. Burada baş döndürücü bir gün batımı fotoğrafı çekme konusunda ipuçları bulabilirsiniz.
Ufuk çizgisini merkezin dışına alın Ufuk çizgisinin fotoğraf karesinin tam ortasında olmaması, fotoğrafı daha ilginç hale getirir. Çok renkli bir gökyüzü fotoğraflamak için ufuk çizgisini çerçevenin 1/3 altına yerleştirin.
Gece flaşı kullanın Gece flaşı, arka plandaki bir görüntüyü yakalayacak olan düşük obtüratör hızı ile yakındaki bir objeyi aydınlatacak flaşı bir arada sunar. Özellikle arka planda gün batımı veya şehir ışıkları ile bir insanın fotoğrafını çekmek için idealdir.
Fotoğrafınızda siluetler olsun Ön planda, arka plandaki renkli gökyüzü üzerine silueti düşürülmüş bir insan ya da ağaç kullanmak, gün batımı fotoğrafınızı daha da vurgulayacaktır. Makinenizdeki "no flash" (flaşsız) seçeneğini kullanın; aksi takdirde siluet oluşmaz.
Objektifinizi temiz tutun Güneşin dahil edildiği bir fotoğraf çekiyorsanız, toz zerrecikleri, parmak izleri ya da diğer yabancı maddeler objektifte ciddi parlamalara neden olabilir. Fotoğraflarınızı paylaşın Paylaştığınız fotoğrafın değeri iki kat artar! Fotoğraf çekimi öykünüzü özel bir duvar panosu ya da masa üstü sergiye dönüştürün. Tebrik kartları yaratın. Sevdiğiniz bir fotoğrafın bir çay fincanı ya da tişört üzerine baskısını alın ve " Kim bu?" ya da "Bu fotoğraf nerede çekildi?" gibi sorulara hazırlıklı olun.
Kumsalda fotoğraf çekme Kumsalda her dertten uzak günlerinizin taşıdığı sıcak anıları çok az şeyde bulursunuz. Daha fazla fotoğraf çekme fırsatını (ve elbette zorluğunu) çok az şey size sunar. O halde bakalım plaj fotoğraflarınız üzerine biraz çeşni katmanın yolları nelermiş.
Kumsaldaki hareketi yakalayın Plajda bolca eğlenceli olay vardır; plajın eşsiz atmosferini yansıtabilmek için bunları fotoğraflamanız gerekir. Kumdan koca kaleler yaparken, derin çukurlar açarken, dalgalarda sörf yaparken ailenizi fotoğraflayın. Elbette, vizörü fotoğrafını çektiğiniz kişinin göz seviyesine indirmeyi unutmayın.
Bir öykü anlatın Herhangi önemli bir olay resimli bir öyküye dönüştürülebilir. Dışarıda geçirilen tam bir gün kusursuz bir resimli öyküdür. Ayrılışınızı, varışınızı, ulaştığınız tesisin girişini, gün boyu olan çeşitli olayları ve yorgun çocukların eve dönüşünü fotoğraflayın.
Makinenizi koruyun Kum, su ve sıcak fotoğraf makinesinin en büyük düşmanlarıdır. Kumsalda bunlardan kaçınmak neredeyse imkansızdır. İşte size bunlarla nasıl başa çıkacağınız hakkında öneriler.
Fotoğraf çekmiyorsanız, makinenizi ve filmleri güneşten uzak, isterseniz bir havlu altına yerleştirilmiş, fermuarlı bir çantada tutun. Güneşin film yuvasına yansıyarak fotoğraflarınızı bozmaması için filmi gölge bir yerde takın . Fotoğraf makinenize kum girerse, önce üfleyerek temizleyin daha sonra bir lens temizleyici fırçayla kalan pislikleri tamamen alın. Yanınıza, en sevdiğiniz makineyi değil de tek kullanımlık bir makine alabilirsiniz. Böylece makinenize kum ya da su kaçacak diye telaşlanmazsınız. Keskin gölgelerden kaçının Bulutlu bir gün ya da loş bir ortamın hafif ışığını kullanarak keskin gölgelerden kaçının. Güneşli günlerde, fotoğraf makinenizin birden fazla flaş modu varsa, dolgu flaşını seçin. Bu, parlak gün ışığında bile flaşın patlamasını sağlar. Bu, yakındaki nesneler üzerine düşmüş gölgeleri doldurarak doğrudan güneş ışığında daha keyifli portreler oluşturur. Fotoğraf makinenizin kılavuzuna bakın.
Fotoğrafa denizi de katın Vücudunuzu serinleten, dirilten ve rahatlatan su aynı etkiyi fotoğraflarınızada yansıtır. Plaj fotoğraflarınızın çoğuna arka plan olarak denizi katmayı unutmayın. Denizin varlığı plaj fotoğraflarınızın yaratacağı duyguyu güçlendirir.
Ufuk çizgisini yıkarı veya aşağı yerleştirin Okyanus panoraması harika bir görüntü verir. Ufuk çizgisini düz ve fotoğraf karesinin alt ya da üst kısmına yerleştirmeye özen gösterin. Tam ortadan geçen bir ufuk çizgisi ikiye bölünmüş duygusu yaratacağından fotoğrafınızın güzelliğini azaltır.
Tek kullanımlık makine kullanın Su geçirmez tek kullanımlık bir makineyle suda harika hareketli fotoğraflar çekmekle kalmaz, sürekli kullandığınız makineye zarar gelecek diye de kaygılanmazsınız. Kodak'ın su geçirmez makinesi 10 metre derinliğe kadar iyi sonuç verir. Hızlı filmi sayesinde de, fışkıran suları ve sörf yapan insanları yakalayabilirsiniz.
Kumsalın sosyal alanlarını unutmayın Gözde dondurmacıdan, balık tutulan iskeleye, iskeleden de akşam keyfi yürüyüşü yapılan yola kadar her plajda insanların bir araya geldiği yerler vardır. Plajdaki en keyifli anlarınızın anısını güçlendirmek için buraları da fotoğraflarınıza katın.
Su altında fotoğraf çekme Arka bahçedeki havuzdan, kano veya dalış yapmaya kadar, suyun üzerindeki, içindeki ve altındaki insanların çarpıcı fotoğraflarını çekebilirsiniz. Aşağıdakileri yapın: Her zamanki makinenizi riske atmamak için, su geçirmez tek kullanımlık bir fotoğraf makinesi kullanın. Kodak'ın su geçirmez makinesi 10 metre derinliğe kadar iyi sonuç verir. Hızlı filmi sayesinde de, fışkıran suları ve sörf yapan insanları yakalayabilirsiniz.
Çok sayıda fotoğraf çekin Sudaki fotoğrafların nasıl çıkacağı önceden pek tahmin edilemez, o halde beğeneceğiniz fotoğraf sayısının çok olması için bol bol fotoğraf çekin.
Suyun berrak olmasına dikkat edin Su bulanıksa, fotoğraflarınız da bulanık çıkar. Sudaki bulanıklıktan kaçınmak için fotoğrafını çektiğiniz nesneye ya daha fazla yaklaşın ya da suyun bulanık olmadığı bir yere geçin, veya suyun üzerinden fotoğraf çekin.
Hem kendiniz hem de makineniz hareketsiz kalsın Su içindeyken makineyi hareketsiz tutmak daha da zordur. Deklanşöre basmadan önce hareketiniz iyice yavaşlayana kadar bekleyin.
Suyun üzerinden de fotoğraf çekin Rafting, kano, tüp dalışı, hatta balık tutma gibi etkinlikler her zamanki makinenizi riske atmanızı gerektirmeyen etkinliklerdir. Ancak bu hatırlanması gereken anların fotoğrafını çekmeyi de unutmanız anlamına gelmez; su geçirmez tek kullanımlık makineler kullanın.
Evde de sualtı fotoğrafları çekebilirsiniz Belki de bu konudaki en önemli ipucu, sadece deneyin demek! Arka bahçedeki havuzda sudan baloncuk üfleyen çocuklar ya da bir su altı top atışının oluşturduğu su izi albümünüze alışılmadık bir görsellik katar.
Tek kullanımlık makine kullanın Su geçirmez tek kullanımlık bir makineyle suda harika hareketli fotoğraflar çekmekle kalmaz, sürekli kullandığınız makineye zarar gelecek diye de kaygılanmazsınız. Kodak'ın su geçirmez makinesi 10 metre derinliğe kadar iyi sonuç verir. Hızlı filmi sayesinde de, fışkıran suları ve sörf yapan insanları yakalayabilirsiniz. Yarısı suyun içinde yarısı dışında fotoğraf çekin Sıra dışı bir görüntü için, su yüzeyi objektifin tam ortasına gelecek şekilde tek kullanımlık su altı makinenizi ayarlayın. Böylece her iki dünyanın da en iyisini görüntülersiniz.
Dijital fotoğraf hakkında her şey
Dijital ortamla ilk kez mi karşılaşıyorsunuz? Daha fazla bilgi istiyor musunuz? İşte size dijital fotoğraf, ekipman, düzenleme, baskı ve ilgili bir çok konu hakkında başlıklar.
Dijital fotoğrafa başlarken Bir çok yöntemi olduğu için dijital ortama geçiş son derece kolaydır. Çektiğiniz ya da çekeceğiniz her fotoğraf dijital fotoğrafa dönüşebilir.
Dijital fotoğrafa geçmenin başlıca beş nedeni Filmden, baskıdan ya da dijital fotoğraf makinesinden dijital fotoğraf alabilirsiniz. Dijital fotoğrafları bilgisayarınıza bir kez aktardınız mı, eposta ile gönderebilir, baskı alabilir ya da üzerlerinde değişiklik yapabilirsiniz. İnanılmaz ölçüde basit ve eğlenceli. Dijitale geçmenin başlıca beş nedenine bir göz atın.
1 - Fotoğrafları bir çırpıda görüntüleme ve geliştirme Dijital fotoğraf makinesiyle fotoğrafları anında görüntüleyebilir, böylece her zamankinden daha iyi fotoğraf çekmeye başlayabilirsiniz. Biri esniyor mu? Biri şaklabanlık mı yapıyor? Hemen yeni bir fotoğraf çekin! 2 - Fotoğrafları anında basma veya e-postayla gönderme Dijital fotoğrafları çektikten birkaç saniye sonra paylaşabilirsiniz. Herhangi bir yere e-posta ile gönderebilirsiniz 3 - "Dijital büyü" ile fotoğrafları kusursuz hale getirme Bir fotoğraf çok mu karanlık? Birinin gözleri kırmızı mı çıkmış? Hiç sorun değil. Bir fotoğraf düzenleme yazılımı ile onları aydınlatabilir, kırmızı gözleri yok edebilir, istediğiniz bölümünü alabilir ve çektikten sonra istediğiniz geliştirmeyi uygulayabilirsiniz. 4 - Yaratıcılığı ortaya çıkarma Yaratıcı dürtülerinizi gerçekleştirin. Dijital fotoğraflarınızı fotoğraftan tebrik kartlarına, yüksek kalitede baskılı fotoğrafa , CD albüm kapağına, tişört fotoğrafına, online slayt gösterilerine dönüştürün. Fotoğrafınız dijitalse tüm bunları ve daha nicelerini yapabilirsiniz. 5 - Fotoğrafın ve yaşamın tadını çıkarma Canlandırıcı, heyecan verici, keyif dolu. Dijital fotoğraf çekimi bunların hepsi ve daha fazlasıdır. Fotoğraflarınızla neredeyse istediğiniz her şeyi yapabileceğiniz bir boyuta geçin.
Dijital Fotoğrafçılık
Dijital fotoğraf dünyasına dalmayı mı düşünüyorsunuz? Hiç beklemeyin. Fotoğraflarınızı paylaşmak ve keyfini çıkarmak için bilgisayarınızı kullanmak inanılmaz derecede basit. Ayrıca "dijital fotoğraf dünyasına giriş" için dijital fotoğraf makinesi almak şart değil. Dijital ortamı kullanmak için çeşitli yollar var. Tüm bu seçenekleri hemen inceleyebilirsiniz.
Dijital terimlere kısa bir bakış Dijital fotoğraf çekiminde kullanılan dil film kullanıcılarının dilinden biraz farklıdır. Piksel, megabayt, çözünürlük, dpi, JPEG: Bu sözcükler size tanıdık gelmiyorsa aşağıdaki sözlüğümüze kısaca bir göz atın. · Piksel-(İngilizce Pixel - PICture ELement, yani "resim öğesi" sözcüklerinin harflerinden türetilmiştir) Dijital görüntünün (image) en küçük öğesi. Bilgisayar ekranındaki görüntüyü oluşturan çok sayıdaki küçük ışık noktacığı. · Megapiksel-(Megapixel) Bir milyon piksel değerindeki birim. Görüntünün çözünürlüğü ne kadar yüksek olursa piksel sayısı ve dolayısıyla görüntü kalitesi o oranda artar. 1 megapiksel (MP) çözünürlükteki bir görüntü dosyası gerçeğe çok yakın görüntüyü sağlayan 15 x 20 cm'lik bir fotoğraf baskısı sağlayabilir (bu rakam 2 MP'de 20 x 25 cm, 3 MP dosya boyutunda ise 28 x 36 cm'dir). · Çözünürlük-(Resolution) Görüntüdeki piksel sayısı. Çözünürlük sayısı yükseldikçe görüntü kalitesi artar. · DPI-Dots Per Inch Yazıcı veya ekran gibi bir cihazın lineer inç başına görüntüleyebildiği nokta (dot) sayısı. Örneğin lazer yazıcıların çoğu 300 dpi, ekranların çoğu 72 dpi, PostScript yazıcıların çoğu 1200 ile 2450 dpi arası çözünürlüğe sahiptir. Fotoğraf kalitesi veren inkjet yazıcıların çözünürlüğü 1200 ile 2400 dpi arasında değişmektedir. · PPI-Pixels Per Inch Görüntü çözünürlüğünü ifade etmek için kullanılan, lineer inç başına piksel sayısı. Ppi ne kadar yüksek olursa görüntü o kadar ayrıntı kazanır ve daha yüksek görüntü kalitesi sağlar. Ekranlar 72 ppi, inkjet yazıcılarda gerçeğe yakın görüntü baskısı elde etmek için en az 150 ppi çözünürlük gerekir. · Megabayt- (Megabyte) Bir milyon bayttan oluşan bilgisayar belleği miktarı. Tam değeri 1.048.576 bayttır. · Kilobayt-(Kilobyte) Yaklaşık bin bayttan oluşan bilgisayar belleği, disk alanı veya belge boyutu miktarı. Tam değeri 1.024 bayttır. · JPEG-Pek çok dijital fotoğraf makinesinde görüntüleri depolamak için kullanılan standart bir format. Bu format web üzerindeki görüntülerde ve e-posta mesajı eklerinde de yaygın olarak kullanılmaktadır. JPEG'in açılımı olan Joint Photographic Experts Group adlı topluluğun oluşturduğu bu dosya standardı günümüzün en yaygın kullanılan formatlarından biridir. JPEG renkli ve gri tonlu görüntüleri gerçeğe yakın görünüme sahip olacak şekilde sıkıştırmak için tasarlanmış standart bir görüntü sıkıştırma mekanizmasıdır. JPEG görüntü kalitesini olumsuz etkileyebilen kayıplı sıkıştırma kullanır. · LCD-(Liquid Crystal Display) Sıvı Kristal Ekran. Fotoğraf makinelerinde fotoğrafları ve menü seçenekleri, makine ayarları gibi bilgileri görmek için kullanılan renkli ekran. · Bellek kartı-(Memory card) Fotoğraf ve film dosyası gibi verileri saklamak için kullanılan bir depolama aracı. Bu kartların kapasitesi 8 ile 256 MB arasında değişmektedir. Bellek kartı tipleri şunlardır: Compact Flash Card, Multimedia Card, Secure Digital Card, Microdrive. · Dijitalleştirme-(Digitize) Analog bilgileri bilgisayarda kullanılmak amacıyla dijital formata dönüştürmek.
Dijital dünyaya giden çeşitli yollar Dijital fotoğraf dünyasına dalmayı mı düşünüyorsunuz? Hiç beklemeyin. Fotoğraflarınızı paylaşmak ve keyfini çıkarmak için bilgisayarınızı kullanmak inanılmaz derecede basit. Ayrıca "dijital fotoğraf dünyasına
giriş" için dijital fotoğraf makinesi almak şart değil. Dijital ortamı kullanmak için çeşitli yollar var. Tüm bu seçenekleri hemen inceleyebilirsiniz. Dijital fotoğraf makinesi Dijital fotoğraf makineleri bir olanaklar dünyası sunar. Fotoğraflarınızı çeker çekmez dostlarınıza ve ailenize e-postayla gönderebilirsiniz. Bir fotoğrafı beğenmezseniz rahatça silip yeni bir fotoğraf çekebilirsiniz.
• • • • •
Kullanımı rahat bağlantı sistemleri ve fotoğraf kartı okuyucuları sayesinde fotoğraflarınızı bilgisayarınıza kolayca kaydedebilirsiniz. Fotoğraflarınızı paylaşmak için çeşitli seçenekleriniz var: Fotoğraflarınızı evinizde basabilir, online bağlantıyla veya mağazalardaki bir foto-kiosklardan yararlanarak e-posta ya da online albümle paylaşabilirsiniz Ekranlar ve basit kontroller fotoğraf makinelerini kullanıcı dostu yapar Negatiflerle uğraşmazsınız. Fotoğraflarınızı CD'de veya sabit diskinizde saklayabilirsiniz. Havaalanı röntgen tarayıcıları dijital fotoğraflarınıza zarar vermez
Tarayıcı Tarayıcılar mevcut fotoğraflarınızı kolaylıkla dijital fotoğraf haline getirmenize.olanak sağlar. Fotoğraflarınızı taradıktan sonra bir resim düzenleme programına yerleştirebilir ve hemen hemen her boyutta baskısını alabilirsiniz.
• • • •
Film ve fotoğraf ekipmanına büyük yatırım yapanlar için mükemmel bir uyum olanağı Basılı ve film halindeki malzeme için pahalı olmayan flatbed bir tarayıcı seçebilirsiniz (film için aksesuarıyla birlikte). Negatif ve diaların hassas taraması için yalnızca film tarayan, daha pahalı bir tarayıcı seçebilirsiniz. Başlangıcı dijital fotoğraf makinesinden daha düşük bir maliyetle yapabilirsiniz.
CD mi, disket mi? Filmden dijital fotoğraf elde etmek nasıl bu kadar kolay oluyor? Çünkü işin içine başkaları da giriyor. Filmi işleme koyarken Kodak işlem zarfı (processing envelope) üzerinde bir Kodak fotoğraf CD'si veya Kodak fotoğraf disketi almak için onay kutusunu işaretleyin. Böylece filminiz taranacak ve dijital fotoğraflarınız isteğinize göre CD'ye veya diskete kaydedilecektir.
• • • •
Hemen hemen her yerde mevcut olan bu hizmet ekonomiktir Tüm fotoğraflarınız kolaylıkla dijitalleştirilir Kodak fotoğraf CD'sindeki fotoğraflar 20 x 25 cm'lik büyütme ve e-postaya ekleme gibi çeşitli amaçlara uygundur. Kodak fotoğraf disketindeki fotoğraflar daha çok küçük boyutlu baskı ve e-postayla göndermeye uygundur.
Dijital fotoğrafların basılması Bu yazıyı okuduktan birkaç saniye sonra dijital fotoğraflarınızdan güzel fotoğraf baskıları oluşturmaya başlayabilirsiniz. Bunu evde, bir mağazada yapabilir veya bir başkasına yaptırabilirsiniz. Hangi yolu seçerseniz seçin, dijital fotoğraf baskılarınız beklediğiniz Kodak kalitesine sahip olabilir. Yalnızca mükemmel fotoğraflar elde etmekle kalmaz, daha da fazlasını yapabilirsiniz. Albüm sayfaları, kitap tasarımları ve çerçeveli büyütme işlemleri dijital fotoğraflarınızı bekliyor. Dijital fotoğraflarınızdan baskı yapmak için şu seçenekleriniz var. Fotoğraflarınızı Kodak inkjet fotoğraf kağıdına istediğiniz gibi basabilirsiniz Fotoğraflarınızı çekildikten birkaç dakika sonra güzel birer baskıya dönüştürmek için sabırsızlanıyor musunuz? Bunu yapabilirsiniz. Fotoğraflarınızı evinizde inkjet yazıcıda basın. Kodak ultima veya premium fotoğraf kağıdını yazıcıya yerleştirip birkaç dakika içinde şaşırtıcı kalitede fotoğraf baskısını elinize alabilirsiniz. Baskınız geleneksel baskılı fotoğraf gibi görünecektir. Ultima ve premium fotoğraf kağıtları testten geçirilmiş ve piyasadaki hemen hemen tüm inkjet yazıcılarda kullanılabileceği kanıtlanmıştır. Bu nedenle bu kağıtların inkjet yazıcınızda muhteşem baskı sağlayacağından emin olabilirsiniz. Kuşe veya saten yüzey seçimi yapabilirsiniz. Asıl kağıt olarak kuşe kağıt türünü kullanın. Bu seçim her noktayı ve ayrıntıyı gösterir. Daha yumuşak bir his elde etmek için saten kağıt türünü kullanın. Portre ve çiçek fotoğrafları veya yumuşak dokunuş hissini sevenler için harika bir kağıt.
Fotoğrafların dijital olarak paylaştırılması Dijital fotoğrafların bu kadar popüler olmasının bir nedeni de, paylaşımlarının çok basit oluşudur. Fotoğraf bir dakika içinde bilgisayarınıza kaydedilir ve hemen ardından dünyanın öbür ucundaki bir arkadaşınıza ulaştırılabilir. Yüzlerce, binlerce kilometre uzaklıktaki insanlar birkaç dakika önce çektiğiniz fotoğrafları görebilir. Ve Kodak EasyShare yazılımı bu anında paylaşımı inanılmaz derecede basitleştirmektedir. Aşağıda fotoğraflarınızı dijital ortamda paylaşmanın en iyi yollarını göreceksiniz. Fotoğrafların e-postayla paylaşılması Bundan sonra bir olayı anlatmak için uzun bir e-posta mesajı yazmak zorunda değilsiniz. Artık dijital bir fotoğraf ekleyecek ve fotoğrafı çekip göndermenin ne kadar kolay olduğunu anlatan uzun bir e-posta yazacaksınız. Fotoğrafı e-postayla göndermenin avantajları:
• • •
Basittir (özellikle Kodak EasyShare yazılım kullanılırsa) Hızlıdır Ucuzdur
Fotoğrafı e-postayla göndermenin dezavantajları:
• •
Her seferinde az sayıda fotoğraf gönderebilirsiniz Büyük dosya boyutlu fotoğrafları gönderemezsiniz
Fotoğrafın dosya boyutu dikkat edilmesi gereken küçük bir engeldir. Genellikle, alıcınız fotoğrafı indirmek için çok zaman harcayacağından büyük bir fotoğraf dosyası göndermek istemezsiniz. Fotoğrafları epostayla gönderme prosedürümüzde tüm ayrıntılar verilmiştir. Fotoğrafların CD'de saklanması Çoğu insan dijital fotoğraflarını elektronik ortamda e-postayla veya online albümle paylaşıyor. Bu yol hızlı ve kolay olmakla birlikte, kişisel hitap özelliği eksik kalmaktadır. Bu kişisel etkiyi sağlamak için bir armağan olarak içinde fotoğrafların kayıtlı olduğu bir CD verebilirsiniz. Hatta söz konusu kişinin adının veya fotoğrafının bulunduğu özel bir CD kapağı oluşturabilirsiniz. CD hazırlamak için iki yol vardır:
• •
Bir online fotoğraf hizmet şirketine online albümünüzün CD'sini hazırlattırmak CD yazıcıyla evde yapmak
CD albümün avantajları:
• • • •
Fotoğraflarınıza kişiye özel bir "armağan" niteliği kazandırır Yüzlerce fotoğrafı içerir İçindeki büyük boyutlu dosyalar baskıya uygun haldedir Dayanıklı ve uzun ömürlü saklama ortamı sağlar
Dijital fotoğraf makinesi kontrolleri Hangi kontrollerin bulunduğunu ve nasıl kullanıldıklarını anladığınız takdirde gereksinimlerinize en uygun fotoğraf makinesini seçebilir ve fotoğraf çekme becerilerinizi geliştirebilirsiniz.
Fotoğraf kalitesi ayarları Fotoğraf çekmeyi düşünürken elde edeceğiniz görüntüyü hesaba katmanız gerekir. Dijital fotoğraf makineniz ne kadar çok bilgi yakalarsa, sonuç olarak elde ettiğiniz baskı o kadar büyük olabilir. Fotoğraf kalitesi ayarlarını anlamak Piksel (pixel) İngilizce resim öğesi anlamına gelen "picture element" sözcüklerinin kısaltılıp birleştirilmesiyle elde edilmiştir. Bu, dijital fotoğraf makinesi sensörünün en küçük parçasıdır. "Mega" sözcüğü "milyon" anlamına gelir. Dolayısıyla, megapiksel (megapixel) bir milyon pikselden, yani resim
öğesinden oluşur. Dijital fotoğraf makinesinin sensörünün boyutu, yani görüntüyü kaydeden kısım megapiksel olarak ifade edilir. Megapiksel sayısı arttıkça bu sensörün yakaladığı bilgi de artar ve bu sayede görüntü de o oranda büyütülebilir. Çözünürlüğü anlamak Makinemdeki tüm bu piksellerle ne kadar bilgi yakaladığımı nasıl anlarım? Yakalama çözünürlüğünü (capture resolution) anlayabilmek için bir dikdörtgenin alanını düşünün. Alan uzunlukla genişliğin çarpımına eşittir. Dijital fotoğraf makinesi sensöründe yatay piksel sayısı ile dikey piksel sayısı çarpımı yakalama çözünürlüğünü verir. Örnek olarak Kodak EasyShare DX3900 zoomlu dijital fotoğraf makinesini alalım. Yatay piksellerin sayısı 2.160, Dikey piksellerin sayısı ise 1.440'tır. İki sayının çarpımı 3.110.400 piksel, yani 3,1 megapiksel eder. İstediğiniz baskı boyutunu biliyorsanız aşağıdaki tabloyu gereksinim duyduğunuz yakalama çözünürlüğünü elde etmek için kılavuz olarak kullanabilirsiniz. Maksimum Baskı Boyutu Gerekli Yakalama Çöz. 15 x 20 cm (5 x 7 inç)
1 megapiksel
20 x 25 cm (8 x 10 inç)
2 megapiksel
28 x 36 cm (11 x 14 inç)
3 megapiksel
50 x 75 cm (20 x 30 inç)
4 megapiksel
"Best" (En iyi), "Better" (Daha iyi) ve "Good" (İyi) terimlerinin anlamı nedir? Bazı dijital fotoğraf makineleri, "Best" (En iyi), "Better" (Daha iyi) ve "Good" (İyi) gibi ayar seçimleriyle, yakaladığınız görüntüye uygulayacağı sıkıştırma düzeyini belirlemenize olanak sağlar. Büyük boyutlu baskı elde etmek istiyorsanız makinenizde "Best" (En iyi) ayarını kullanın. Yüksek kapasiteli bir bellek kartınız yoksa çok sayıda görüntü almanıza, ancak yine de makul bir görüntü kalitesi elde etmenize olanak sağlayan "Daha iyi" (Better) ayarını kullanmayı düşünebilirsiniz. Internet'te kullanılacak veya yalnızca online görüntülenecek fotoğraf elde etmek istiyorsanız "Good" (İyi) ayarlarını kullanabilirsiniz. Yakalama Seçeneği
Fotoğraf Kalitesi
Yakalama Sonuçları
Baskı Kapasitesi
Best
Mükemmel
Daha büyük dosya boyutu, en fazla ayrıntı Bellek kartına daha az görüntü sığar. Daha fazla depolama alanı gerektirir.
Dosya boyutu için olası en geniş baskı boyutu. 3-4 MP çözünürlüklü makineler 50 x 75 cm'e (20 x 30 inç) kadar çıkan baskı olanağı sağlar.
Better
Makul
Orta büyüklükte dosya. Bellek Baskı son boyutunun sınırları en fazla kartına daha fazla görüntü sığar. 20 x 25 cm'dir (8 x 10 inç).
Good
Kabul edilebilecek en düşük kalite
Daha az ayrıntı. Bellek kartına en Baskı boyutu maksimum 15 x 20 cm'le fazla sayıda görüntü sığdırılır. (5 x 7 inç) sınırlıdır.
Optik ve dijital zoom Pek çok durumda konuya fazla yaklaşmadan, örneğin bir sahnenin havasını bozmamak istediğinizde veya önünüzde bir engel olduğunda görüntüyü "yakınlaştırmak" istersiniz. Dijital fotoğraf makinesinde zoom kontrolü daha büyük görüntü yakalamak için yeterince "yakınlaşma" olanağı sağlayacaktır. Bu kontrol, daha geniş açılı bir görüntüyü alabilmeniz için uzaklaştırmanızı da sağlar. Dijital fotoğraf makinelerinde optik zoomlu objektif, optik ve dijital zoom ayarları veya yalnızca dijital zoom bulunabilir. Optik zoom nedir? Optik zoom objektifleri fiziksel olarak nesnenizin görüntüsünü büyütür. Bir motor objektifinizin hareketini kontrol eder. "W" ve "T" harflerine bastığınızda nesne büyütülür ve küçültülür. "W" harfi İngilizce geniş açı anlamına gelen "wide-angle"ın simgesidir (küçültür). "T" harfi İngilizce uzaktan fotoğraf anlamına gelen "telephoto"nun simgesidir (büyütür). Dijital zoom nedir? Dijital zoom görüntünüzü keser ve kesilen sonucu büyütür. Bu büyütme işlemine interpolasyon adı verilir. Dijital zoom, kırpılarak alınan alanı büyütmek için görüntüye piksel takviyesi yapar. Bu işlem olması gereken görüntü kalitesinin altında sonuçlar alınmasına yol açabilir. Mezuniyet veya tören gibi uzaktan fotoğraf çekmek isteyeceğiniz durumlarda dijital zoom kullanarak nesnenizden fiziksel olarak uzakta durup yakın çekim yapabilirsiniz. Anı yakalamak pahasına görüntü
kalitesinden ödün vermek fotoğrafı hiç çekmemekten daha iyidir. Dijital zoom özelliklerinin ayarı elinizdeki dijital fotoğraf makinesinin tipine göre değişir. Genellikle fotoğraf makinelerinde optikten dijitale kesintisiz geçiş yaparak zoom yapma veya zoom düğmesine ikinci kez basarak optik zoomu durdurup dijital zoomu devreye sokma olanağı vardır. Zoom ayarlarını belirlemek için fotoğraf makinenizi elle kontrol edin.
Fotoğraf çekme modları Dijital fotoğraf makinesi auto (otomatik), portrait (portre), landscape (manzara), sports (spor), action (hareket) ve night (gece, yani az ışıklı ortam) dahil çeşitli resim çekme modları sunar. Seçim modları genellikle dijital fotoğraf makinenizin üzerinde yer alan kadranın üstünde bulunur. Dijital fotoğraf makinenizde hangi fotoğraf çekme modlarının bulunduğunu belirlemek için makinenizi veya kullanıcı el kitabınızı kontrol edin. Auto (otomatik) modunun kullanılması Otomatik mod genel fotoğraf çekimi için iyi bir seçimdir. Bu ayarı kullandığınızda, dijital fotoğraf makineniz otomatik olarak poz, odak ve flaşı ayarlar. Otomatik modda, otomatik flaş seçeneklerini önemsemeyebilir ve flaşı kapamayı, dolgu flaş kullanmayı veya gözlerin kırmızı çıkma sorununu azaltmayı tercih edebilirsiniz. Portre modunun kullanılması Portre modunun kullanılması nesnenizin netleşmesine neden olur ve odak dışında kalan nesnenizin arkasındaki diğer nesnelerin de görülmesini sağlar. Portre modu kişi, hayvan veya çiçek gibi tek nesnelerde iyi sonuç verir. Fotoğraf makinenizi dikey hale getirmeyi ve nesnenize yakınlaşmayı unutmayın. Arka plan, deneme fotoğraf makinesinin telefoto bölümünün kullanılmasıyla bulanık gözükecektir. Landscape (manzara) modunun kullanılması Manzara modunda dağlar, ufuk çizgisi ve geniş manzara gibi çok uzağınızdaki nesneleri yakalayabilirsiniz. Bazen manzara modunda otomatik olarak düşük obstüratör hızı seçilir, o zaman üçayak gibi sabit bir destek kullanmalısınız. Fotoğraf makinesinin sallanması son görüntünüzü bulanıklaştıracaktır. Sports/action (spor/hareket) modunun kullanılması Bu modda arabalar, atletler ve çocuklar gibi hareket halindeki nesneler yakalanır. Bu modu kullanırken makinenizi hareketli nesne yönünde çevirmeyi deneyin. Deklanşöre kısmen basarak poz ve odağı önceden ayarlayın. Fotoğraf çekimi için hazır olduğunuzda, deklanşöre tam olarak basın. Night (gece) modunun kullanılması Bu modu gece veya az ışıklı koşullarda kullanın. Flaş fotoğraf makinesine yakın nesneleri aydınlatacaktır. Daha uzun süreli poz arka plandaki ayrıntıları yakalayacaktır. Üçayak gibi bir fotoğraf makinesi desteği veya düz bir yüzey kullanmak iyi bir fikirdir. Av (aperture value - açıklık değeri ) modunun kullanılması Odaktaki nesne dizisini kontrol etmek için, deklanşör hızını otomatik seçen bir objektif açıklığı ve fotoğraf makinesi seçin. Küçük bir açıklık (büyük sayıda) seçerseniz odakta daha fazla nesne gözükecektir. Daha büyük bir açıklık (küçük sayıda) seçerseniz odakta daha az nesne gözükecektir. Tv (time value - zaman değeri) modunun seçilmesi Hareketli çekimleri kontrol etmek için, obstüratör hızını seçin. Fotoğraf makinesi otomatik olarak objektif açıklığını seçecektir. Yüksek bir obstüratör hızı (yüksek sayılı obstüratör) hareketli görüntüyü dondurur. Düşük bir obstüratör hızı (düşük sayılı obstüratör) nesneyi bulanıklaştırır.
Odak kontrolü Dijital bir fotoğraf makinesini odaklamak genellikle bir düğmeye basmak kadar kolaydır. Ancak fotoğraf makinelerinin çoğu fotoğraf çekimi sonuçlarınızı daha iyi kontrol edebilmeniz için odaklama özellikleri sunar. Otomatik odağın kavranması Dijital fotoğraf makinenizin vizöründen bakarsanız, buradaki şansınız ortadaki daire veya ince artı işareti olacaktır. Bu işaret türleri fotoğraf makinenizin otomatik odağı kullandığını işaret eder. Otomatik odak, mesafeyi ses dalgalarıyla veya nesnenizin kızılötesi ışığı yansıtıp fotoğraf makinesine geri yollarken harcadığı zamanı ölçerek hesaplar. Hesaplama yapıldığında, fotoğraf makinesi objektife göre odağı ayarlar. Çoğu durumda, fotoğraf makinesi nesnenizi odaklayabileceğinizden daha hızlı çalışır. Bu,
sizi görüntünüzü düzenlemeye ve yakalamaya yoğunlaşmanız konusunda özgür kılar. Odağın kilitlenmesi Şipşak fotoğraf makineleri "merkez ağırlıklı" bir odağa sahiptir, bu fotoğraf makinelerinin vizörün ortasındaki nesneye odaklanması anlamına gelir. Bu asıl ilgi noktanızı merkezin dışına koymak istediğinizde bir problem haline gelir, ancak bu çözümü kolaydır. İlk örnek odağın kilitlenmemesi durumunda bu manzaraya ne olacağını gösteriyor. Fotoğraf makinesi merkezdeki şelaleye harika odaklandı. İnsanlara odaklanmak için ilk önce onları vizörünüzün ortasında görün ve deklanşöre kısmen basarak üzerilerindeki odağı "kilitleyin". Sonra, deklanşörü kısmen basılı tutarak fotoğrafı görmek istediğiniz şekilde fotoğraf makinenizi yeniden konumlayın ve deklanşöre tam olarak basın. Paralaks Genel olarak, dijital şipşak fotoğraf makinelerindeki vizörler nesneyi tam olarak yakalanacakları şekilde "görmez". Buna paralaks -fotoğraf makinesinin vizöründe gördüğünüz ve fotoğraf makinesi objektifinin "gördüğü" arasındaki fark- neden olur. Paralaks problemleri fotoğraf makinenizi yakın çekim (close-up) modunda kullandığınızda artar. Bazı dijital fotoğraf makinelerinde nesnenizi doğru bir şekilde çerçeve içinde tutmanıza yardımcı olacak vizör çizgileri bulunur. Fotoğraf makinenizde belirli çizgiler yoksa ancak bir görüntü ekranı veya bir LCD varsa, bu ekranı veya LCD'yi yakın çekim (close-up) modunda nesnenizi düzenlemek ve nesnenizin fotoğrafını çekmek için kullanabilirsiniz. LCD vizörünü kullandığınızda fotoğraf makinenizin pilleri optik vizörü kullandığınız süreden daha hızlı tükenecektir. Otomatik odaktaki gecikmeler Otomatik odaklı fotoğraf makinelerindeki gecikmeler, siz ve nesneniz arasındaki bir obje nedeniyle, fotoğraf makinenizin odaklandığı noktayı ayırt edememesi durumunda ortaya çıkar. Büyük bir insan topluluğunun fotoğrafını çekiyorsanız, fotoğraf makinesi doğru odağın nerede olması gerektiğini belirlerken zorluk çekebilir. Her iki durumda da, fotoğraf makinenizi hedefinizdeki asıl alana yöneltin ve deklanşöre kısmen basarak odağı kilitleyin. Fotoğrafınızı yakalamak için deklanşöre tamamen basın.
Vizörler ve görüntü ekranları Şipşak dijital fotoğraf makinelerinin çoğu, fotoğraf makinesinin arkasında yer alan verimli bir LCD (likit kristal ekran) veya görüntü ekranının yanı sıra gözünüzü yerleştirdiğiniz optik bir vizöre de sahiptir. Optik vizörün kullanılması Optik vizörün kullanılması, nesneyi dijital fotoğraf makinesiyle izlemenin geleneksel şeklidir. Optik vizörün çalışma şekli şipşak fotoğraf makineleri vizörlerinin çalışma şekline benzer. Dijital şipşak fotoğraf makinelerindeki vizör, fotoğraf makinesi objektifinden ayrıdır. Paralaksı - fotoğraf makinesi objektifinin gördüğü ile sizin vizörde gördüğünüz arasındaki farkı - telafi etmenize yardımcı olacak işaretleri de içerir. Vizör fotoğraf makinesi objektifinin üstünde ve yanına doğru olduğu için, fotoğraf makinesi vizörde gördüğünüzü biraz farklı bir görüntü olarak kaydedecektir. Bu etki uzaktaki nesneler söz konusu olduğunda önemsenmeyebilir ancak nesneler fotoğraf makinesine yakın olduğunda önem kazanır. Fotoğraf çekmeye başlamadan önce fotoğraf makinesinin objektif kapağını çıkarmayı unutmayın. Lens kapağı objektifi kapatsa bile vizörden bakabilirsiniz. Görüntü ekranının (LCD) kullanılması Görüntü ekranı, değerli anları yakalamak için dijital fotoğraf makinenizi kullanmayı eğlenceli hale getiriyor. Likit kristal ekran veya LCD olarak da bilinen ekran, nesneyi fotoğraf makinesinin yakalayacağı şekilde görmenizi sağlıyor. Bunu, paralaks problemleriyle karşılaşmamak için nesneleri yakın çekim modunda çekerken kullanın. Örneğin, fotoğraf makinesini farklı bir görüş açısı yakalamak için başınızın üstüne kaldırın veya dar açılı fotoğraflar yakalamak için yere yaklaştırın. LCD'yi vizör olarak kullanarak fotoğraf makinesinin pili daha fazla harcayacağını unutmayın. Pili idareli kullanmayı veya ekstra pil almayı ve yedek olarak yanınızda bir şarj aleti bulundurmayı unutmayın. Yakın çekim modundaki problemlerin giderilmesi Fotoğrafları yakından çekerken karşılaşılan en büyük problem paralaksın - vizörden gördüğünüz ve fotoğraf makinesi objektifinin "gördüğü" arasındaki farkın - düzeltilmesidir. Nesneyi doğrudan objektiften gören tek objektifli refleks (SLR) fotoğraf makinesine kıyasla, vizörlü fotoğraf makinelerinde böyle bir şey söz konusu olmaz. Nesnenizi yanlışlıkla kesme problemini ortadan kaldırmak için, fotoğrafları yakından çekerken fotoğraf makinesi vizörünün içindeki işaretleri kullandığınızdan emin olun. Dijital fotoğraf makinenizde bir görüntü ekranı veya LCD varsa, yakın çekim fotoğraflarda bunu kullanın.
LCD'nin fotoğraf makinesi pillerini optik vizör kullanımından daha hızlı tüketeceğini unutmayın. Dijital zoomla ilgili problemlerin giderilmesi Dijital zoom en üst düzeye getirilmiş optik zoom ayarını kullanır ve sonra son görüntüyü oluşturmak için görüntünün ortasını büyütür ve ekler. Dijital zoomlu optik vizörü kullandığınızda, dijital zoomun son etkisini göremezsiniz. Son etkiyi görmek isterseniz, varsa fotoğraf makinenizin LCD vizörünü kullanın.
Rengin kontrol edilmesi Özel efektler yaratmak için siyah beyaz ve renkli filmlerde filtre kullanabileceğiniz ve filme yönelmiş bir ışık kaynağını dengeleyebileceğiniz gibi, rengi dijital fotoğraf makinenizden de kontrol edebilirsiniz. Renk modunun seçilmesi Dijital fotoğraf makinenizde bir renk modunun seçilmesi farklı renk tonlarında görüntü yakalamanıza ve fotoğraflarınızı etkili hale getirmenize olanak sağlar. Bazı fotoğraf makinelerinde renk doygunluğu, siyah beyaz ve sepya ayarları bulunur. LCD ekran seçilen renk modunu kontrol etmenize olanak sağlar. Renk Modu Ayarı
İşlevi
Doygun renk
Tüm renklere canlılık verir
Nötr renk
Dengeli, doğal görünüşlü renkler sağlar
Siyah beyaz
Mavi gökyüzünü koyulaştırmak için sarı filtre görevi görür ve bulutlarla gökyüzü arasında kontrast oluşturur
Sepya
Eski moda efektler için kırmızımsı-kahverengi tonlar sağlar
Beyaz ayarının yapılması Beyaz nesneler gün ışığında beyaz gözükebilir, ancak diğer aydınlatma koşullarında oldukça farklıdır. Renkler farklı ışık kaynakları altında değişir. Dijital fotoğraf makinenizin üzerindeki Beyaz Ayarı kontrolü bu değişiklikleri eski haline getirmenize yardımcı olur. Dijital fotoğraf makineleri beyaz ayarını otomatik olarak düzeltir. Diğer Beyaz ayarlarını aşağıda bulabilirsiniz. Beyaz Ayarı
İşlevi
Gün ışığı
Beyazlığı doğal ışığa (güneş) uygun bir şekilde ayarlar
Flaş
Beyazlığı harici flaşla kullanım için ayarlar
Tungsten
Flaşsız evde tungsten ışığı altında çekilen fotoğraflardaki kavuniçi renk tonunu giderir
Flüoresan
Flaşsız flüoresan ışığı altında çekilen fotoğraflardaki yeşil renk tonunu giderir
Renk Isısı
Beyaz ayarını spesifik ışık kaynağıyla eşleştirir (genel genişlik 2.500 ila 10.000 Kelvin derece)
Manuel
Ayarın görünümdeki spesifik beyaz nesneye göre özelleştirilmesini sağlar.
Dijital fotoğraf makinesi aksesuarları Dijital fotoğraf makinelerinin özel gereksinimleri vardır. Bellek kartları ve yedek güç gibi birkaç aksesuar başarılı fotoğraf çekimi için büyük önem taşır. Ekstra bellek kartları Bellek kartı alanını tamamen tükettiğiniz veya bu küçücük kartlardan birini yanlış yerleştirdiğiniz oldu mu? Yapmadıysanız, bu yapmayacağınız anlamına gelmiyor. Beklenmeyen anı yakalamak için hazır olmanın tek garantili yolu fazladan bir bellek kartı taşımaktır. Şu an o kadar ucuzlar ki, cimrilik yapmayıp hemen bir tane alın. Önerilen minimum boyutlu kart, 32 MB'tır. Daha iyisine sahip olmak istiyorsanız, 64 MB veya daha büyük bir kart edinin. Düzenli çalışabilmek için bir fotoğraf makinesi çantası Fotoğraf makinesi çantasıyla eşyalarınızı düzenleyebilir ve fotoğraf makinenizi koruyabilirsiniz. Fazla pillerinizi, filminizi veya bellek kartlarınızı kolay erişebilecek şekilde muhafaza edecektir. Fotoğraf
makinenizi darbe ve düşmelere karşı korumak için destek ve taşıma rahatlığı da sağlayacaktır. Sadece taşıması ve düzenlenmesi kolay değil aynı zamanda objektif temizleme materyalleri gibi diğer birkaç fazladan eşyayı da koyabileceğiniz bir çanta seçin. Yedek objektifleri ve bellek kartlarını düzenleyen ve koruyan valizlerden de bulabilirsiniz. Bellek kartı okuyucusu çekiminizi bölmez Evde veya dış mekanlarda, bellek kartı okuyucusu siz makinenizle fotoğraf çekimine devam ederken fotoğraf yüklemenize izin verir. Evdeyken fotoğraf çekmeyi bırakıp fotoğraf makinesini bilgisayarınıza bağlamak zorunda kalmazsınız. Yeni bir kart takarken kartı başka birine verebilir ve fotoğraf çekmeye devam edebilirsiniz. Bazı kart okuyucuları farklı tipte kartlarla çalışırlar. Farklı fotoğraf makineleri, PDA, MP3 oynatıcı veya dijital telefon gibi birden fazla dijital cihaza sahipseniz bu okuyucular özellikle işinize yarar. Dizüstü bilgisayarınız varsa, bellek kartını dizüstü bilgisayarınızın kart yuvasına yerleştirmek için sadece bir adaptöre gereksiniminiz vardır. Basit ve kolay: Fotoğraf makinesi yuvası (camera dock) Bu elde edebileceğiniz en kullanışlı ve zaman kazandırıcı aksesuardır. Zamanınız değerliyse, yuvayı almak isteyeceksiniz. Fotoğraf makinesini yuvaya yerleştirin.
• • •
Otomatik olarak tek tuşa dokunup fotoğrafları bilgisayarınıza gönderebilirsiniz Pillerinizi yeniden şarj edebilirsiniz Daha sonraki kullanımlara anında hazır olması için fotoğraf makinenizi muhafaza edebilirsiniz
Yuvadaki düğmeye basmanız yeterlidir. Fotoğraf makinesi yazılımı otomatik olarak üretir ve fotoğraflarınız bilgisayar ekranında görüntülenir. Fotoğraf makinesini yuvaya yerleştirdiğiniz anda, yeniden şarj edilebilir pil şarj olmaya başlar. Yuva fotoğraf makinenizi saklamak için mükemmel bir yer yaratır. Daima nerede olduğunu ve tamamen şarj olup olmadığını bilirsiniz. Net fotoğraflar için fotoğraf makinesi temizleme gereçleri Temiz bir fotoğraf makinesi objektifi net, parlak fotoğraflar için büyük önem taşır. Bir otel odasından baktığınızda kar kaplı dağ manzarasının kirli, lekeli bir pencereden dolayı nasıl kötü gözüktüğünü düşünün. Benzer şekilde, kirli bir objektif de fotoğraflarınızı heba edebilir. Geleneksel objektif temizleme bezlerini ve solüsyonunu seçebilir veya daha yüksek teknolojiye sahip objektif temizleme kalemlerinden alabilirsiniz. Fotoğraf makinesi objektifindeki toz ve kir parçalarını temizledikten sonra özel yapım kalemle basitçe ovarsınız. Bu kalem pis lekeleri temizler ve tertemiz bir objektif sunar. Parlak, net fotoğrafların elde edilmesi hemen hemen kesindir. Fotoğraf makinesi objektifini temizlemek için gözlük camı bezi kullanmayın. Gözlük camı bezleri fotoğraf makinesi objektifi üzerindeki özel kaplamanın soyulmasına yol açan kimyasal bir madde içerir. Yedek objektifler Yedek objektiflerle, neredeyse her koşulda daha iyi fotoğraflar elde edebilirsiniz.
• • •
Futbol sahasının tamamını veya bir dağ manzarasını görüntülemek için geniş açılı bir objektif kullanın. Kalecinin sıçrayışını yakalamak üzere çekimi durduracak yedek bir tele objektif kullanın. Çiçeklerin, minyatürlerin veya çay fincanı koleksiyonunuzun yüksek kaliteli fotoğraflarını kolayca elde etmek için yakın çekim objektifi kullanın.
Online müzayedeler için bile harika fotoğraflar çekebilirsiniz. Yedek objektiflerin fotoğraf makinenizde kullanılıp kullanılmadığını görmek için fotoğraf makinenizin el kitabına bakın. Kullanılıyorsa, bir sonraki düzeyde fotoğraf çekebileceksiniz. Seyahat kitleri İyi bir seyahat kiti fotoğraf makinenizi dünyanın neredeyse her yerinde yeniden şarj edebilmeniz için güç aksesuarları sağlar. Elektrik gereksinimi dünyanın her yerinde değişiklik gösterir. Yurt dışına çıkmayı planlıyorsanız, genel voltaj şartlarını öğrenin ve yola çıkmadan önce gerekli priz ve adaptörleri yanınıza alın. Her ihtimale karşı yedek bir pil seti de alın. Üçayak Üçayağa kim gereksinim duyar? Sıkça otomatik çekim yapan veya nesnelerin fotoğrafını loş ışıkta çekmeyi seven herkes. Küçük hafif bir üçayak fotoğraf makinenizi taşıyacak, siz de otomatik çekimi kullanarak fotoğrafa dahil olabileceksiniz. Üçayak, fotoğraf makinesi loş ışıkta düşük bir obstüratör hızı belirlediğinde net fotoğraf elde etmek için de gereklidir. Hatta hassas sarsılmazlık sayesinde daha net fotoğrafların alındığı yakın çekimlerde de iyidir. Üçayak sizi nesneden belirli bir uzaklıkta tutar, böylece net fotoğraflar
elde edebilirsiniz. Eğlenceli fotoğraf yazılımı Hayal ettiklerinizi gerçekleştirecek bir yazılım programı mutlaka vardır. Bu özellikle dijital fotoğraflar için geçerli. Geleneksel fotoğraf düzenleme yazılımının ötesinde özel bir yazılımın dayanılmazlığıyla karşı karşıya kalacaksınız. Fotoğraflarınızı konuşturabilir, macun gibi uzatabilir veya eritebilir ya da aynadaki görüntülerini yansıtabilir veya etraflarını görünen 3-B nesnelerle çevirebilirsiniz. Fotoğraf aile ağaçları ve soy ağaçları oluşturabilirsiniz. Haber bülteninden, kitapçıklara, tebrik katlarına, kartvizitlere ve CD albümü kapaklarına kadar özel iletişim projelerine yönelik yazılım mevcuttur. Ve yüzeyi çizmedik bile. Ancak burada kalmasın. Bilgisayarınızdan veya ofis erzak deposundan başlayın veya hoşunuza giden yazılımı bulmak için online araştırma yapmaya başlayın.
İnkjet yazıcılar Kodak inkjet fotoğraf kağıdıyla birlikte kullanıldığında, hemen hemen tüm yeni inkjet yazıcılar artık mükemmel baskılar verebilecek yeterlilik kazanır. İnkjet yazıcılarda aranılması gereken özellikler İnkjet yazıcı alırken göz önünde bulundurulması gereken bazı özellikler şunlardır:
• • • •
•
Çözünürlük: 1200 dpi (inç başına nokta sayısı) veya daha yüksek çözünürlüklü bir yazıcı alın. Dört mürekkep rengi yerine altı mürekkep rengi: Mürekkep renginin fazla olması daha doğru ve zengin renk sağlar ancak dört mürekkep renkli yazıcılar da iyi fotoğraf baskısı verir. Hız: 15 x 20 cm'lik bir fotoğrafı basma işlemi herhangi bir yerde bir ila dört dakika alır. Hızlı yazıcılar genellikle daha pahalıdır. Ancak fazla fotoğraf basıyorsanız, daha hızlı bir yazıcıyı tercih edin. Mürekkep maliyetleri: Bazı yazıcılarda her renk için farklı, değiştirilebilir kartuş kullanılır, dolayısıyla hangi renk biterse onu değiştirirsiniz. Diğerlerindeyse her renk için farklı bir hokka içermek kaydıyla bir kapta üç renk vardır. Bir renk bittiğinde, tüm kartuşu değiştirmeniz gerekir. Dolayısıyla daha maliyetli bir seçenektir. Birleşik kart okuyucusu: Bazı yazıcıların birleşik kart okuyucuları vardır, dolayısıyla bilgisayarı kullanmadan fotoğrafları basabilirsiniz. Sadece kartı fotoğraf makinenizden çıkarın ve yazıcıya takın.
İnkjet kağıdı İyi baskı elde etmede rol oynayan en önemli faktör uygun bir inkjet kağıdının kullanılmasıdır. Kodak'ın yüksek kaliteli fotoğraf kağıtları günümüzün inkjet yazıcılarıyla birleştiğinde geleneksel baskılara yakın fotoğraf baskıları sağlar. İnkjet kağıdının önemi İyi bir fotoğraf baskısı elde etmede en önemli faktör kaliteli bir fotoğraf kağıdı kullanılmasıdır. Bu kağıtlar özellikle mürekkebin fotoğraflarınızdaki ayrıntıları ve zengin renkleri açığa çıkaracağı şekilde kaplanır. Eğer sıradan ofis kağıdı kullanırsanız, kağıda değdiklerinde mürekkep damlacıkları dağılarak, renklerin karışmasına neden olur ve fotoğrafınıza kötü, bulanık bir görüntü verir. İnkjet fotoğraf kağıdı üzerindeki özel kağıt kaplama mürekkebin yayılmasını önleyerek fotoğraflara daha net bir görüntü verir. Kodak 100 yılı aşkın süredir fotoğraf kağıdı üretiyor. Tüm bilgi ve teknolojimizi inkjet kağıtlarına aktarıyoruz. Kodak inkjet fotoğraf kağıtları tüm inkjet yazıcılarda kullanılabilir. Kuşe kağıtlar renkleri yüksek kontrastlı hale getirir, ancak parmak izleri nedeniyle bozulabilir. Mat kağıtlarda kuşe kağıtların canlılığı yoktur ancak parmak izlerine karşı onlar kadar savunmasız değildir.
Fotoğraf kalitesi ayarları Çözünürlük bir görüntüdeki piksel sayısını ifade eder. Bir görüntüde piksel sayısı ne kadar fazla olursa, o kadar çok ayrıntı gözle görülür hale gelir ve görüntü kalitesi de iyileşir. Kısaca, piksel sayısının fazlalığı daha büyük baskılar anlamına gelir. Piksel, "fotoğraf öğesi"nin, başka bir deyişle dijital görüntüye ait en küçük parçanın kısaltılmış halidir. Bu öğeler yer karosu veya mozaikteki karelere benzer ve fotoğrafınızın yapıtaşlarıdır. Bu küçücük karelerin milyonlarcasını bir araya getirdiğinizde dijital bir fotoğraf elde edersiniz. Aslında, "megapiksel" bir milyon
piksel demenin basit şeklidir. Çoğu dijital fotoğraf makinesindeki çözünürlük olan 2,2-megapiksellik bir görüntü yaklaşık 2,2 milyon pikseli içerir. Bu, dijital fotoğrafın yükseklik ve genişliğinin piksel cinsinden çarpılmasıyla hesaplanır: 1200 x 1800 = 2.160.000 piksel veya yaklaşık 2,2 megapiksel eder. Fotoğraf makinelerinin çoğu yakaladığınız görüntünün kalitesi veya çözünürlüğünü değiştirmenize olanak sağlar. O zaman, ne kadar piksel yeterli? Bu fotoğrafınızla ne yapmak istediğinize bağlı. Bilgisayar ekranında bakılan fotoğraflar (e-posta için veya web sayfasına konulanlar) fazla piksele gereksinim duymaz. Basılması düşünülen fotoğraflarda yüksek çözünürlük gerekir. Aşağıdaki tabloyu minimum çözünürlük için bir rehber olarak kullanabilirsiniz: Fotoğraf kullanımı veya boyutu Megapiksel E-posta veya web
0,2 megapiksel
Cüzdan büyüklüğünde baskı
0,2 megapiksel
10 x 15 cm baskı
0,4 megapiksel
15 x 20 cm baskı
1 megapiksel
20 x 25 cm baskı
2 megapiksel
28 x 36 cm baskı
3 megapiksel
50 x 75 cm baskı
4 megapiksel
Çözünürlük inkjet baskı kalitesini tarif ederken de kullanılır. Baskı çözünürlüğü ppi (inç başına piksel) cinsinden ifade edilir. 225 ppi'lik bir çözünürlük yüksek kalitede inkjet baskısı elde etmek için yeterlidir. EasyShare yazılımı gibi bazı programlar, baskı veya e-posta seçeneklerinden hangisini kullandığınıza bağlı olarak dijital fotoğraf dosyanızın çözünürlüğünü otomatik olarak ayarlar. Diğer programlar çözünürlüğü sizin ayarlamanızı ister. Not: Fotoğrafları büyüklüğüne göre doğru bir şekilde ayırmak önemlidir. 2 megapiksellik fotoğrafı içeren bir e-postanın alınması saatler alabilir. Aynı şekilde, e-posta boyutundaki bir resmi (0,2 megapiksel) basmaya çalışırsanız, bulanık bir görüntü elde edersiniz.
Dijital fotoğrafların zenginleştirilmesi Programların çoğu baskı almadan önce bilgisayar üzerinde dijital fotoğrafınızda ayarlamalar yapmanıza olanak sağlar. Aşağıda ayarlamaların bir listesini bulacaksınız.
• • • • • •
Kesme-rahatsız edici öğeleri çıkarmak veya kompozisyonu iyileştirmek için orijinal fotoğrafın bir kısmının kesilmesi. Ancak çok fazla kırpma baskı kalitesini düşürebilir. Parlaklık-koyu olduğunda fotoğrafın açılması veya çok açık olduğunda koyulaştırılması. Kontrast-bir renk tonu ve diğeri arasındaki koyuluk farkının artırılması veya azaltılması. Netlik-daha net odak görünümü oluşturulması. Renk dengesi-çok kırmızı, yeşil veya sarı olduğunda görüntünün tüm renk tonlarının değiştirilmesi. Doygunluk-rengin yoğunluğu veya saflığı. Doygunluğun fazla olması renklerdeki darbelerin fazlalığını işaret eder ancak sıkça gerçek renkleri çarpıtır; doygunluğun az olması renkleri gri, siyah ve beyaz gölgelere daha yakın hale getirir.
Ayarlama işlemini bitirdiğinizde, zenginleştirdiğiniz fotoğrafı yeni bir dosya adıyla saklayın. Orijinal resmi saklayabilmek için "Kaydet" yerine "Farklı Kaydet" seçeneğini kullanın.
Yazıcınızın bakımı İnkjet yazıcınızı, sürekli olarak mükemmel fotoğraflar sunması için, zaman zaman özenle bakımdan geçirmeniz gerekir. Bunun için, kullanıcı el kitabını açın ve bakım talimatlarını yerine getirin. Ek olarak:
• • •
Tozdan korumak için yazıcınızın üstünü örtün. İnkjet başlıklarının tıkanmasını önlemek için yazıcınızı sık sık kullanın. Mürekkep kartuşlarını her değiştirdiğinizde yazıcı kafalarını ayarlayın. (Ekran talimatları veya kullanıcı el kitabınızdan nasıl yapılacağını öğrenebilirsiniz.)
Yazılım programlarının karşılaştırılması Hangi fotoğraf düzenleme yazılımını seçeceğinize dair karar verme zamanı geldiğinde, her yazılım uygulamasının özelliklerini gözden geçirin. Yazılım uygulamasının arabirimi ve maliyetini de göz önünde bulundurun. Bir uygulama ne kadar fazla özelliği içeriyorsa, o kadar karmaşık (genel olarak) ve maliyetli hale gelir. Karşılaştırma yapmak için aşağıdaki tabloyu kullanın. Fotoğraf düzenleme yazılımı programları Yazılım Uygulaması
Zorluk Düzeyi
İşletim Sistemi
Açıklama
ACDSee (ACD Systems)
Başlangıç, Windows 95/98/Me/NT 4.0 Orta hizmet paketi 6/2000/XP
Dijital görüntülerinize göz atar ve yönetir. Slayt gösterileri ve fotoğraf albümleri oluşturur. Netleştirme, kabartma ve görüntülere ses ekleme gibi geliştirilmiş görüntü zenginliği sağlar.
EasyShare yazılımı (Kodak)
Windows Başlangıç, 98/98SE/2000/Me/XP Orta Macintosh OS X
Bilgisayarınıza basitçe bağlanır. Online erişim kolaylaştırılmıştır. Dijital fotoğraflarınızda kolay, temel düzenleme yapılmasına olanak sağlar.
iPhoto (Apple)
Başlangıç, Macintosh OS X sürümü Orta 10.1.2 veya üstü
Fotoğraf makinenizden fotoğraflarınızı alır, düzenler ve paylaşır. Görüntülerinizi dijital albüm haline getirir.
Paint Pro Shop Başlangıç, Windows 95/98/NT (Jasc) Orta 4/2000/Me/XP
Boyama, çizim, metin araçları, katmanlar, katman harmanlayıcı modlar, Web geliştirme araçlarını içerir ve özel efektler yaratmak için süzer.
Picture It! Photo (Microsoft)
Başlangıç, Windows 98/2000/Me/XP Orta
Gözlerin kırmızı çıkma sorununu giderme, takvim ve kartlar için yaratıcı şablonlar, metin kontrolü ve dosya yönetimi gibi temel fotoğraf düzenleme özelliklerini içerir.
PhotoImpact (Ulead)
Başlangıç, Windows 98/NT Orta 4/2000/Me/XP
Dijital fotoğraflarınızın otomatik olarak veya manuel zenginleştirilmesi, foto albümü yönetimi, görüntülerin toplu işlemi ve rötuş araçları.
Photo-Paint (Corel)
Orta, İleri
Macintosh 8.6 veya üstü, Mac OS X
Geri al/yinele paleti fotoğraf düzenleme hareketlerinizi izlemenize olanak sağlar. Dosyalarınızı gözden geçirirken ve kaydederken Web görüntüleme optimizasyonu sunar.
Photoshop (Adobe)
Orta, İleri
Windows 98, Me or NT, 6a hizmet paketiyle; 2000, hizmet paketi 2 ile, XP
Rötuş, çizim ve Web araçlarını içerir. Düzenlenebilir katman efektleri ve bir Geçmiş paleti önceki işlemlerden geçerek geriye gitmenizi sağlar.
Windows 98/Me/2000/XP ve Macintosh OS 9 veya OS X.
Gözlerin kırmızı çıkma sorununu azaltır, görüntülerinizi düzeltir ve kırpar. Aydınlık, kontrast, renk ve odağı ayarlar. Birden fazla görüntüyü fark edilmeyecek şekilde bir araya getirerek panorama oluşturur.
Photoshop Elements (Adobe)
Orta, İleri
PhotoSuite (Roxio/MGI)
Windows 98/Me/NT Başlangıç, 4/2000/XP ve Internet Orta Explorer 5 (gereklidir ve birlikte verilir)
Bilgisayarda dijital fotoğraf
Görüntülerinizi renklendirir ve kırpar. Mozaik, panorama, tebrik kartları ve takvimler oluşturur.
Dijital fotoğraf makineleri dijital fotoğraf elde etmenin en kestirme yoludur. Makinenizden bilgisayarınıza fotoğraf aktarmak için aşağıdaki basit adımları takip edin.
Fotoğrafları yuvayla aktarma 1 - Henüz yapmadıysanız, fotoğraf makinenizle birlikte gönderilen yazılımı yükleyin. 2 -Yuva ya da kabloyla makinenizi bilgisayarınıza bağlayın. 3 - Kullanım kılavuzundaki fotoğraf aktarımıyla ilgili talimatları izleyin. Fotoğrafları kabloyla aktarma 1 - Henüz yapmadıysanız, fotoğraf makinenizle birlikte gönderilen yazılımı yükleyin. 2 - Makinenizi kabloyla bilgisayarınıza bağlayın. 3 - Makinenizin kullanım kılavuzundaki talimatları izleyerek fotoğrafları bilgisayarınıza aktarın.
Dijital fotoğraf makinesi seçme Kullanışlı özellikler yüklenmiş en son araçları keşfedip kullanmak üzere alacağınızdan dijital fotoğraf makinesi seçmek zor bir işlemdir. Ana amacınız, kolay fotoğraf çekip kullanmanızı sağlayan ve size en uygun fiyatı sağlayan bir fotoğraf makinesi bulmaktır.
Tümüyle ayrıcalıklı, teknik bir makine mi? Yoksa kullanımı kolay bir makine mi? Ya da ikisi arasında bir şeyler mi istediğinize karar vermeniz gerekiyor.
Dijital fotoğraf makinesi fiyatı Şipşak dijital fotoğraf makinesi fiyatları 100 - 1000 ABD doları arasındadır. Düşük fiyata olanlar, e-posta ve ekran görüntüsüne uygun, ancak baskıya uygun olmayan düşük çözünürlükte fotoğraf oluşturur. Yüksek fiyatlı olanlar kalitesi üst düzeyde fotoğraflar oluşturur ve gelişmiş makine özelliklerine sahiptir.
Gelişmişlik ve maliyet arasında bir denge kurmanız gerekiyor. Fiyatları inceleyin. Yeni modeller piyasaya çıktığında, eski modellerin fiyatları genellikle düşer, bu alışveriş için iyi bir fırsat olabilir. Yedek pil ve bellek kartı gibi bazı aksesuarlar için bir miktar para (50 - 75 ABD doları) ayırmayı unutmayın.
Dijital fotoğraf makinesinin kolay kullanımı Şipşak bir aile fotoğrafı veya araba yarışından okul oyunlarına, okul oyunlarından doğa görüntülerine kadar fotoğraf mı çekiyorsunuz?
Özellikleri arttıkça elbette fiyat ve zorluk da artar. Zor bir makine, kullanım kılavuzunu belki de iki kez okumanızı gerektirir. Daha fazla özelliğiyle tanışmak için makineyle daha fazla pratik yapmanız gerekir. Ancak, bir kez ustalaşınca da mükemmel fotoğraflar çekeceksiniz. Basit bir şipşak makine sayesinde kutuyu açtıktan kısa bir süre sonra şipşak fotoğraflar çekebilirsiniz. Hatta, komşunuz Ayşe Hanım Teyze bile makineyi rica edip fotoğraf çekebilir. Ancak, hiçbir zaman daha gelişmiş bir makinenin verimliliğine ve yeteneklerine ulaşamazsınız.
Dijital fotoğraf makinesinin boyutu ve tarzı Cebinize sığacak kadar küçük ve kullanışlı, bir o kadar da tarz sahibi ve şık bir makine ister misiniz? Geniş ve iyi yerleştirilmiş kumandalarıyla pratik bir makine ister misiniz? Tarzınıza uygun makineyi bulun, ancak nasıl faydalı olacağını da unutmayın. Küçük, tarz sahibi makinelerin en zor yanı kumandalarını bulmanın zorluğu ve tutmaya el verişli olmamasıdır.
Daha büyük makinelerin en zor yanı boyutlarıdır. Taşımaktan pek memnun kalmayabilirsiniz. Bunun yerine, küçük cep makinesini hemen hemen gittiğiniz her yere götürüp alışılmadık fotoğraflar çekebilirsiniz.
Dijital fotoğraf makinesinde bilgisayarla ilgili sorular
Yeni kabul edilen bir bilgisayarla makine kusursuz çalışabilir. Ancak, işinizi şansa bırakmamak en iyisi. Fotoğraf makinesi satın almadan önce, bilgisayarın gereksinimlerinin neler olduğunu görmek için özelliklerini inceleyin. Neredeyse tüm fotoğraf makineleri için bilgisayarda USB bağlantısı gerekir.
Dijital fotoğraf makinesi özellikleri Dijital fotoğraf makinelerinde yazılım tabanlı özellikler ve işlevler çok fazladır. Bu özellikler kullanışlı olsa da, donanım özelliklerinden daha az öneme sahiptir. Örneğin, seçeceğiniz makinede yerleşik flaş ve resmi çerçeveye alacak bir vizör olmasını tercih edersiniz.
Düzinelerce makine özelliği arasında en çok üzerinde durulanlar aşağıda açıklanmıştır. Çözünürlük - fotoğraf kalitesini saptar. Çözünürlük, fotoğrafı ne büyüklükte basacağınız ve ne büyüklükte keseceğinizi saptayan kilit faktördür. Fotoğraf makinesinin fiyatını da etkiler. Çözünürlük yükseldikçe fiyat da yükselir. Genel fotoğraf çekimleri için, 2 -3 mega piksel arası çözünürlükte makine öneririz. Çözünürlük hakkında daha fazla bilgi için okumaya devam edin.
Fotoğraf makinesinde en yüksek çözünürlüğüne ek olarak, diğer çözünürlük ayarlarını inceleyin. Çoğunda pek çok ayar vardır; bu ayarlar bir fotoğraf kağıdına daha çok fotoğraf sığdırılmasına ve ayarların sonradan yapılarak zaman kazanılmasına uygundur. Diğer bir deyişle, belli fotoğrafları e-postayla göndereceğinizi biliyorsanız, çözünürlüğü düşük ayarlarsınız, böylece yeniden boyutlandırmanız gerekmez. Çözünürlük 1 megapiksel 2 megapiksel 3 megapiksel 4 megapiksel
En Yüksek baskı boyutu 127 x 178 mm 203 x 254 mm 279 x 355 mm 508 x 762 mm
13x18 20x25 28x36 50x76
Çözünürlük alan ölçümünün dijital çeşididir. Başka bir deyişle, fotoğrafı oluşturan algılayıcıda kaç piksel (görüntü öğesi) olduğunu gösterir. Algılayıcıysa, tekrar tekrar kullanılması dışında, filmin dijital karşılığı olarak kabul edilir. Çözünürlük, algılayıcıdaki yatay piksel sayısıyla dikey piksel sayısının çarpılmasıyla bulunur. Genel bir algılayıcı çözünürlüğü aşağıdaki gibidir: 2.160 yatay piksel x 1.440 dikey piksel = 3.110.400 piksel. Dijital fotoğraf makinelerinde kullanıldığı gibi, 3,1 mega piksel de (mega = milyon) kullanılabilir. Objektif tipleri - kalite ve verimi etkiler. Cam mı, yoksa plastik mi? Cam daha kaliteli sonuçlar verir. Objektif zoom'lu mu, zoom'suz mu? Zoom'lu objektif pahalıdır; ancak daha verimlidir.
Zoom'lu objektifle objeleri büyütebilir veya bunları, fotoğrafa daha geniş bir alan sağlamak için küçültebilirsiniz. Zoom'lu objektif seçerseniz, zoom aralığı nedir? 2 kat mı? 3 kat mı? Daha mı fazla? Zoom aralığının daha geniş olması daha verimli olması anlamına gelir. Dijital zoom makine seçiminde önemli bir etken değildir. Aslında, fotoğrafın çözünürlüğünü düşürerek sizin istediğiniz boyutta görüntü almanızı sağlar. Dijital zoom çoklukla görüntü kaybına neden olan bir fonksiyondur. Bu, özellikle baskıda farkedilebilir. Yakın çekim modu - küçük objelerin fotoğrafını çekmenizi sağlar. Minyatür dünyayı keşfetmenin kapılarını açan özel yakın çekim modu çoğu dijital fotoğraf makinesinde vardır. çiçek, incik-boncuk, pul, sikke ve diğer küçük objeleri yakından çekebilirsiniz.
Manuel mod - daha yaratıcı denetimler sağlar Birçok fotoğraf makinesi yaratıcı denetimler sağlar; böylece pek çok durumda daha iyi fotoğraflar çekebilirsiniz. Daha fazla denetimin, daha karmaşık makine anlamına geldiğini, kolay olanın ise hata olasılığını arttırdığını unutmayın. Karar verilmesi gereken bazı yaratıcı denetimler burada sıralanmıştır: • Duruma göre adlandırılmış fotoğraflarınızı geliştirecek portre, manzara ve yakım çekim gibi özel pozlama modları. • Planladığınız etkiye sahip olmak için objektif açıklığı ve obtüratör hızını ayarlamanızı sağlayan manuel pozlama modu. • Kısa aralıkta arka arkaya (genellikle düşük çözünürlükte) çekim yapmanızı sağlayan seri çekim (hareketli) modu. • Siyah/beyaz, sepya fotoğraflar veya yerleşik renkli filtreler gibi yaratıcı etkiler. • Sürekli flaşla çekilen fotoğrafları basitleştiren ek flaş modları harici flaş takılmasına veya yaratıcı etkilerin oluşturulmasına izin verir. Diğer özellikler Kararınızı etkileyebilecek diğer seçenek ve özellikler burada sıralanmıştır:
• ISO; genellikle 100 - 400 arası. Rakam yükseldikçe loş ışıkta daha çok resim çekimini ve düşük kaliteli fotoğrafların önlenmesini sağlar. • Video özelliği kısa film yapılmasını sağlar. • Eklenen geniş açı, teleobjektif veya yakın çekim objektiflerinin kullanımı verimliliği artırır. • Ürün paketlerinde, fotoğraf düzenleme yazılımı, ek fotoğraf kartı ve makine çantası gibi aksesuarların yanı sıra tam bir başlama seti de vardır. Ancak, gereksinimlerinize uyan bir fotoğraf makinesi bulursanız, hediyeleri için daha az istediğiniz bir makineye razı olmayın.
Film ve fotoğraf makineleri Fotoğraf makinesi veya film satın alırken pek çok sorunuz olabilir. Bunların yanıtlarını bizde bulabilirsiniz.
Filmli fotoğraf makinesi seçme 10 ABD doları değerinde tek kullanımlık makinelerden, 1.000 ABD doları değerinde profesyonel SLR fotoğraf makinelerine kadar inanılmaz sayıda seçmenizi bekleyen makine çeşidi var. Bunun iyi tarafı, çoğuyla iyi fotoğraf çekilebilmesi. Kötü tarafıysa...
Aslında, bu kadar fazla çeşit arasından seçim yapmakta zorlanmaktan başka kötü yanı yok. Gelişmiş Fotoğraf Sistemi (APS) fotoğraf makineleri ve 35 mm fotoğraf makineler filmli fotoğraf makinelerinin en temel iki türüdür.
Gelişmiş Fotoğraf Sistemi (APS) fotoğraf makineleri APS fotoğraf makineleri şipşak çekimler için tasarlanmıştır. 35 mm makinelerle çekim yapanlardan bazılarının karşılaştıkları sorunların üstesinden gelmek üzere özellikle tasarlanmıştır.
APS fotoğraf makineleri-basit ve uyumlu APS makinelerin temel avantajı basitlikleri ve uyumlu olmalarıdır. APS makinelerle hata yapmak, imkansız olmasa da zordur. En faydalı özellikleri aşağıda listelenmiştir:
• Hafif ve çok küçük • Kasetli film takma • Üç fotoğraf biçimi: manzara, geniş açılı grup (panoramik) , klasik • Film değiştirmek istediğinizde makarayı yarısında çıkarma • Çektiğiniz tüm fotoğrafları gösteren dizin baskısı • Fotoğraf makinesi/pozlama bilgilerini filmde saklama; böylece son işlemi yapan kişi otomatik olarak baskıları denetler
APS fotoğraf makineleri, zoom'lu objektif, otomatik odak, birçok pozlama modu ve otomatik bekletici ile fotoğraf çekimi gibi başka özellikler de sunar. APS ve 35 mm fotoğraf makineleri arasındaki temel farklardan biri, APS makinelerinde kullanılan filmlerin 35 mm makine filmlerine göre daha küçük olmasıdır. Normal boyutlu çekimlerde bunun etkisi azdır. Ancak, 40.6 x 50.8 cm (16 x 20 inç) boyutu gibi çok büyütülen fotoğraflarda 35 mm film daha iyi sonuç verir. Ayrıca, APS filmi 35 mm filme göre biraz daha pahalıdır. Size özel: En yaygın fotoğraf çekme gereksinimlerini karşılayan yeterince verimli, küçük ve kullanımı kolay makine isteyen şipşak fotoğraf çekenler.
35mm fotoğraf makineleri Düşene kadar alış veriş yapmaktan korkmuyorsanız, 35 mm fotoğraf makinesi alırken yanınızda yatağınızı getirmeyi unutmayın. Yüzlerce model 35 mm fotoğraf makinesi, bir o kadar da bunlar için tasarlanmış film vardır.
Fotoğraf kalitesinde ve kullanım kolaylığında 35 mm makineler yıllardır standardını korumuştur. APS fotoğraf makineleri kolaylık ve uyum açısından saltanatını sarsmış olsa da, fotoğraf kalitesi bakımından yerini korumaya devam etmektedir. 35 mm fotoğraf makineleri üç geniş kategoride incelenebilir: basit şipşak makineler, gelişmiş şipşak makineler ve tek objektifli refleks makineler.
Basit şipşak fotoğraf makinesi Daha az fiyata daha çok basitlik; basit şipşak makineler aydınlık dış mekanlarda ve flaşla iç mekanlarda en iyi sonucu verir.
Genel fotoğraf çekimi için uygun olsa da, spor ve flaşsız iç mekan çekimleri gibi özel durumlar için aynı şey söylenemez. Tek kullanımlık makinelerden, sabit odaklı objektifli, yerleşik flaşlı ve filmi elle ilerletilen temel makinelere kadar uzanan bir aralık içindedir. Basit şipşak makinenin kullanımı kolay, fiyatı 60 ABD doları altındadır. Bu makineler özellikle dış mekan çekimlerinde ileri çıkar. Düşük fiyat, zoom'lu objektif, otomatik odak ve yakın odak yetenekleri gibi verimlilik artıran bazı özelliklerin eksik olmasına neden olur.
Temel şipşak makinelerden iyi sonuç alınır mı? Elbette. Ancak eksik özellikleri, daha zorlu koşullarda fotoğraf çekerken kendini gösterir. İç mekanlarda flaş etki mesafesi kısadır (genellikle yaklaşık 3,6 - 4,6 m [12 - 15 ft] arasıdır), dış mekanlardaysa parlak ışık ve yavaş hareketli objelerde kullanılması en iyi sonucu verir. En iyi seçim: ucuz makine isteyen ve dış mekan fotoğrafı çekmesi beklenen yeni başlayanlar ve gündelik fotoğraf çekenler için. Gelişmiş şipşak fotoğraf makinesi Ödeyebiliyorsanız, bu makineler güçlü bir fotoğraf etkisini kendinde toplar. Aynı zamanda, elbette birçok özelliğin nasıl kullanıldığını öğrenirseniz.
Fiyatları 100 - 500 ABD doları arasındadır. Çok fazla ödeme yapmadan, sonuç olarak çoğunlukla en iyi fotoğrafların daha iyi teknikle alındığını unutmayın. Yanınızda böyle verimli bir makine bulunması size yardımcı olabilir. Gelişmiş bir şipşak makinede şunları bulabilirsiniz: Yüksek kaliteli cam objektif: 2 - 4 kat zoom aralığında neredeyse tüm durumlarda dikkat çekici netlikte ve temizlikte fotoğraf sağlar; böylece geniş açı ayarıyla teleobjektif ayarı arasında geçiş yapabilirsiniz. Otomatik odaklama sistemi: Fotoğrafın netliğini yükseltir, zoom'lu objektifte gereklidir. Güçlü yerleşik flaş: 4,6 - 7,6 m (15 - 25 ft) uzaklıktaki obje fotoğrafını çekebilirsiniz. Esnek pozlama sistemi: çoğunlukla, makinenin görüntü ışığı şiddeti veya pozlama moduna dayalı otomatik ayar obtüratör hızı (1/4 - 1/500 saniye) ve objektif açıklığı (f/2.8 - f/16) çeşitlerine sahiptir. Çeşitli pozlama modları: Belirli tipte bir görüntü için en iyi obtüratör hızı ve objektif açıklığı kombinasyonunu seçen önceden programlanan ayarlar. En yaygın modlar arasında manzara, hareket, gece ve yakın çekim sayılabilir. Elektronik bilgi ekranı: LCD ekran, pil koşulları, kalan fotoğraf sayısı ve flaş durumu gibi makine ayarları ve durumları hakkında birçok bilgiyi görüntüler. Çeşitli durumlarda birçok fotoğraf çeken ara düzeyde ve fotoğrafçılığı gelişmiş kişiler için en iyi seçimdir. Özellik Odak Tipi Objektif Yerleşik Flaş
Temel Şipşak Makine Sabit (odaksız) Plastik, zoom'suz Temel birim
Pozlama Sistemi
Ayarsız temel birim
Film Kullanımı Diğer Özellikler
Manuel takma ve ilerletme Az
Gelişmiş Şipşak Makine Otomatik odak Cam, zoom'lu objektif Kırmızı göz etkisini azaltma ve Gerektiğinde flaşın otomatik eylemleri gibi birden çok seçeneğe sahip gelişmiş birim. Durumlara uyan ve filmlerin geniş aralığını kabul edebilen birden çok moda sahip gelişmiş elektronik birim. Otomatik ve motorlu ilerletme Otomatik bekletici, yakın çekim yeteneği, LCD bilgi ekranı, geçmişe yönelik tarihlendirme, ayarlanabilir vizör ve diğerleri
Tek objektifli refleks (SLR) makineler SLR makineler profesyonellerin seçimidir. Her şey dile getirildi mi? Yeterince değil. Fotoğraf çekmekten gerçekten hoşlanıyor ve çok çeşitli koşullarda fotoğraf çekiyorsanız, fiyatını karşılayabildiğiniz durumda SLR sizin için de en iyi seçimdir. Aşağıdaki nedenlerle bu makineler gerçekten çok verimlidir: • Değiştirilebilir objektifleri kullanma yeteneği • Kesin ve esnek pozlama sistemi Küçük bir bilek darbesiyle SLR objektiflerinden birini diğeriyle değiştirebilirsiniz. Objektif çeşitleri inanılmazdır. Geniş açıdan tele objektife, tele objektiften de yakın çekime uzanan düzinelerce objektif SLR makinede yer alır. Obje ister çıplak gözle, isterse mikroskopla veya teleskopla görünebilsin; SLR makineyle bunun fotoğrafını çekebilirsiniz.
SLR makineler inanılmaz yaratıcılıkta kontrol sağlar. Obtüratör hızını, otomobil hız yarışını bir karede dondurmak için 1/8000 saniye veya şelaleyi pamuk yumağı halinde gösterecek kadar bulanıklaştırmak için 4 saniye olarak ayarlayabilirsiniz. Geniş açı objektifini, 60 cm uzaklıktan karşıdaki dağlara kadar net gösteren f/16 değerine ayarlayabilirsiniz. En iyi seçim: Farklı durumlarda farklı pozlama ve objektif kullanmak isteyen gelişmiş fotoğrafçılar için.
Dikkate alınacak diğer özellikler En iyi fiyata kusursuz fotoğraf makinesini buldunuz, ancak asıl sorun sizin bunu istememeniz. Neden? Size çekici gelmiyor olabilir. Çok karmaşık gelebilir.
Bu tip kararlar, böyle olmaması gerekse de bir bakışta yüzeysel verilir. Fotoğraf makinesinin kullanımında sorun yaşar veya görüntüsünden ya da boyutundan hoşlanmazsanız bunu kullanamazsınız. Son kararı vermeden önce, tarz ve boyut gibi kendinize ait soyut kavramlar hakkında karar verin. Kullanım kolaylığı ve yeteneği Şipşak bir aile fotoğrafı veya at yarışından okul oyunlarına, okul oyunlarından doğa görüntülerine kadar bir fotoğraf mı çekmek istiyorsunuz? Yanıt vermeden önce, yetenek arttıkça fiyat ve karmaşanın da artacağını aklınızdan çıkarmayın. Zor bir makinede, kullanım kılavuzunu belki de iki kez okumanız gerekecek. Daha fazla özelliğiyle tanışmak için makineyle daha fazla pratik yapmanız gerekecek. Ancak bir kez ustalaşınca, inanılmaz güzellikte fotoğraf çekme yeteneğine sahip olacaksınız. Gelişmiş şipşak makinelerin çoğu tamamen otomatik moddadır; böylece fotoğraf çekmek için deklanşör düğmesine basmak yeterlidir. Basit bir şipşak makine ile, kutuyu açtıktan kısa bir süre sonra şipşak fotoğraflar çekebilirsiniz. Hatta, komşunuz Ayşe hanım teyze bile makineyi rica edip fotoğraf çekebilir. Ancak, hiçbir zaman daha gelişmiş bir makinenin verimliliğine ve yeteneklerine ulaşamazsınız. Boyut ve stil Cebinize sığacak kadar küçük, bir o kadar da şık bir makine ister misiniz? Geniş ve iyi yerleştirilmiş kumandalı bir makine ister misiniz? Tarz sahibi bir kişiliğiniz varsa, tarz sahibi bir makine istemeniz doğaldır. Küçük, tarz sahibi makinelerin en zor yanı, özellikle de küçük parmaklarınız yoksa kumandalarını bulmanın zorluğu ve tutmaya el verişli olmamasıdır. Ancak, büyük bir makine taşımaktan da pek memnun kalmayabilirsiniz. Cebinize sığan küçük bir makine, size alışılmadık fotoğraflar vermek için sizinle birlikte hemen hemen her yere gelebilir.
Doğru filmin seçilmesi Su parkında harika zaman geçiriyor ya da ormanda yürüyüş yapıyorsunuz ve bu keyfi filme almak istiyorsunuz. Ancak, fotoğraf makinenize doğru filmi takmazsanız, hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz. Bazı filmler, bu tür farklı senaryoları kapsayacak kadar çokyönlüdür; fakat tüm filmler böyle değildir. İşte size bir film seçmeden önce değerlendirmeniz gereken bazı noktalar.
Konu Film ve konunun eşleştirilmesi Film seçerken dikkate alınması gereken en önemli şeyler, konu ve konunun bulunduğu yerdir; çünkü her film, bazı şeyleri biraz daha farklı yapacak şekilde tasarlanmıştır. Hızlı hareketleri içeren bir futbol maçı, bir düğün töreninden farklı bir film gerektirir. Ya da kumsal, gezinti parkı, oturma odanız, bir sıradağ ya da bir mercan kayalığı…
Peki, ya yukarıdakilerin hepsinin resmini çekmek isterseniz? Bir filmin hızı, belirli koşullarda nasıl sonuç vereceğini gösterir. Film ne kadar "hızlıysa" (atanan rakam ne kadar yüksekse -100, 200, 400, vb.-) ışığa karşı o kadar duyarlıdır. Ancak, ışığa karşı duyarlılığın artmasıyla birlikte, netlik gibi kimi unsurlardan fedakarlık edilmesi gerekir. Film hızı ve ışık koşullarının hangi filmi seçmeniz gerektiğini nasıl etkilediğine ve özel koşullar için dikkate almak isteyebileceğiniz bazı filmlere ilişkin açıklamaları aşağıda bulabilirsiniz. Film hızı Her bir filme, ışığa ne kadar duyarlı olduğunu gösteren bir rakam atanmıştır. Bu rakam, çoğunlukla Kodak Advantix 400 gibi, film adının bir parçasıdır ya da film kutusunun üzerinde bir yerde yer alır. Yüksek hızlı ya da hızlı bir film (400, 800 ya da 1000), ışığı düşük hızlı bir filmden daha hızlı yakalar. Hareket halindeki objelerin çekimi, loş ışıklı ortamlar ya da flaşınızın ulaştığı mesafeyi artırmak için, bunlardan birini seçebilirsiniz. Bununla birlikte, film ne kadar hızlı olursa, film emülsiyonunun grenli görünümü nedeniyle, fotoğrafların net olmama ihtimali de o kadar fazladır.
Yavaş bir film (200, 100 ya da daha düşük), daha net fotoğraflar sunar. Ancak, fotoğraf makinesini çok sabit tutmalı ve parlak ışıkta olmalısınız ya da flaş kullanmalısınız. Fotoğraflarınızı 20x25 cm. ya da daha büyük ebatlarda büyütmek istiyorsanız, yavaş filmler daha iyidir. 400 hızlı bir film, birçok durumda fotoğraf çekmek için kullanabileceğiniz, her amaca hizmet eden mükemmel bir filmdir. Kodak'ın 400 hızlı filmi Kodak Ultra, tüm koşullar için en uygun filmdir. Konu-film tablosu Aşağıda, yaygın olarak karşılaşılan bazı durumlar ya da konulara göre mükemmel baskı sunacak Kodak filmleri yer almaktadır: Konu veya Durum Parlak güneş
Kodak filmi Gold 100, 200, veya Ultra (400 asa)
Hem kapalı hem de açık alanda
Ultra
Hareket ya da loş ışık
Ultra
Bulutlu havalar, gölge, okul sahnesindeki performanslar, sportif etkinlikler, ev içi, neon ve diğer aydınlatmalı tabelalar, projektörlü binalar veya anıtlar, sirkler veya buz şovları
Ultra
Işık Film ve Işığın eşleştirilmesi Işık, görüntüyü filme kaydeder. Fotoğraf makineniz ne kadar çok ışık alırsa, baskı da o kadar parlak olacaktır. Dolayısıyla filmi, konunuz üzerine düşen ışıkla eşleştirmek önemlidir.
Loş ışık Az ışık alan bir vadiye mi iniyorsunuz? Ya da flaşla fotoğraf çekimine izin verilmeyen bir müzeye? Loş ışıklı görüntüler için, olabildiğince fazla ışığın girmesine olanak tanıyacak hızlı bir film tercih etmelisiniz.
Parlak güneş Sahile ya da oyun bahçesine ne demeli? Buralarda daha yavaş bir film kullanmanın sakıncası yoktur; çünkü, etrafta çok fazla ışık olacaktır. Sportif ve hareket halindeki görüntülerin çekimleri için, hızlı bir film seçmeyi unutmayın.
Karışık ışık durumları Çeşitli koşullar altında fotoğraf çekecekseniz ve hangi ışıkla karşılaşacağınızı bilmiyorsanız, tüm koşullar için en uygun film olan 400 hızlı bir film seçin.
Flaş Flaş, çoğunlukla görüntüyü aydınlatmak için kullanılan bir seçenektir; ancak, her zaman uygun değildir ya da izin verilmez. Düğün törenlerinde, performanslarda ya da müzelerde flaş kullanmadan önce gerekli kontrolü yapın ve filminizi buna göre seçin. Flaşınızın etki mesafesini unutmayın. Tenis maçı ya da mezuniyet töreni, flaşınızın etrafınızdaki insanları rahatsız etmekten başka bir işe yaramayacağı kadar uzakta olabilir. Ancak, genel olarak film hızınız ne kadar yüksek olursa, flaşınızın etki mesafesi de o kadar uzun olur. Flaş etki mesafesine ilişkin bilgiler için, filmle gelen talimatları kontrol edin.
Özel resimler Bazen, fotoğraf makineniz ve filminiz, kamp alanınızın arkasındaki sıradağları ya da denize şnorkelle daldığınızda bulmayı umduğunuz renkli balıkları ve enkazları görüntülemeye uygun olmaz.
Beraberinizde, tek kullanımlık bir fotoğraf makinesi götürmeyi düşünün. Bu, birçok özel ekipmana para yatırmadan bazı özel fotoğraflar çekmek için kolay bir yöntemdir. Böylece, arkadaşlarınızı şaşırtabilir ve fotoğraf albümünüzü doldurabilirsiniz. Sualtı Dalış yaparken fotoğraf makinenizi yanınıza almamanız gerekmekle birlikte, gene de fotoğraf çekebilirsiniz. Tek kullanımlık bir sualtı fotoğraf makinesi alabilir ve eve döndüğünüzde arkadaşlarınıza su yüzeyinin hemen altında keşfettiğiniz yepyeni dünyayı gösterebilirsiniz. Diğer fotoğraf makineleriniz, suyun üstündeki eğlenceleri kaydetmek üzere, teknede ya da otelde güvenli bir şekilde kalsın.
Panaromik Bir APS fotoğraf makineniz varsa, özellikle geniş, uzun ya da yüksek görüntülerin bazı panaromik çekimleri de dahil olmak üzere her şeye hazırsınızdır. Tekneniz limana dönerken, güneş batmadan hemen önceki altın güneş ışığını yakalayabilirsiniz. Ya da fırlamaya hazır bir şekilde dizilmiş yarış atlarının kararlığını görüntüleyebilirsiniz. Fotoğraf makinesinin dikey olarak da çalıştığını unutmayın. Bu sayede, tüm vadiyi dahil etmeden, o yüksek ve dar şelalenin resmini çekebilirsiniz. Format denemeleri yapın; panaromik çekimi kullanabileceğiniz çok fazla yer bulacaksınız. Sahil Gittiğiniz bazı yerlere kendi fotoğraf makinenizi götürmeyi tercih etmemekle birlikte, gene de birkaç fotoğraf çekmeyi isteyebilirsiniz. Bu yerlerden biri de kum ve deniz tuzunun fotoğraf makinesine girerek hasar verebileceği sahillerdir. Su kenarına gitmeyi planlıyorsanız, beraberinizde tek kullanımlık bir fotoğraf makinesi götürmeyi düşünün ve kendi makinenizi evde, toz ve su damlalarından uzakta güvenli bir yerde bırakın. Dalganın içine girdiği ya da çarptığı makine, tek kullanımlık fotoğraf makineniz olursa, kendinizi o kadar da kötü hissetmezsiniz. Siyah Beyaz Renk güzeldir; ancak, siyah-beyaz fotoğraflar çok hoş olabilir. Siyah-beyaz bir film alıp, farklı konu ve ışıklarda
denemeye ne dersiniz? Konunun rengini unutup görüntüye ya da yüzeye düşen ışığı düşünün. Konunun bir bölümüne çarpan güneş ve oluşan gölgelerin birleşimi, vazo ve çiçeği üç boyutlu bir sanat eserine dönüştürebilir. Deneyin. Canlandırdığınız şeyle gurur duyacak ve çok şey öğreneceksiniz. Slaytlar Karanlık bir odada yansıtılan renkli slaytların parlaklığını hiçbir şey geçemez. Katıldığınız balon festivalinin ya da yaptığınız sonbahar yaprakları turunun slaytlarıyla, ailenizi ve arkadaşlarınızı hayran bırakabilirsiniz. Slayt fotoğrafların ışıklandırması, çok hassas olmalıdır. Bu yüzden, filmle gelen talimatlara kesinlikle uyun.
Fotoğraf konuları Temel konularla işiniz bittiyse bir de şunlara göz atın! Nefis fotoğraflar çekmenizi sağlayacak konuları araştırmaya biraz daha fazla zaman ayırın.
Fotoğraf kompozisyonu hazırlama Fotoğrafların tüm öğelerini, senfonide coşkulu bir müzik parçası yaratmak için tüm enstrümanları kullanan bir kompozitör gibi, bir güzellik yaratmak için birlikte düzenlemelisiniz.
Fotoğraftaki her öğenin, bütün üzerinde bir etkisi vardır, öyleyse makineyi doğrultup hemen deklanşöre basmayın. Her fotoğrafın, onu bir şahesere dönüştürecek kompozisyonuna biraz zaman ayrırın.
Dikey veya yatay fotoğraf çekme
Dikey fotoğraf çekmek için, makinenizi yana doğru yatırabileceğinizi unutmayın. Makinenizi, yüksek bina, şelale ya da insan fotoğrafını çekmek için dikey; grup fotoğrafı ya da araba çekmek için yatay konumda tutun.
Farklı pozisyon arama Aynı nesneyi hem dikey, hem de yatay olarak çekmeye çalışın ve farklı etkisini görün. Çoğunlukla yatay çekmeyi düşündüğünüz bir fotoğraf, dikey olarak beklenmedik sonuçlar verebilir.
Fotoğrafta temel ilgi noktası seçme Çektiğiniz nesnenin ne olduğunu siz biliyor olsanız da, fotoğrafa bakan biri için, fotoğrafı karmaşık hale getiren çok fazla öğe, amacınızın anlaşılmasını zora sokabilir. Yakınlaşarak, zoom kullanarak ya da başka bir çekim açısı seçerek, önemsiz tüm öğeleri görüntüden çıkarın.
Bakış açısını ayarlama
En çekici portre fotoğraflarınızı, çektiğiniz insanın göz seviyesinden çekin. Ancak, işe biraz da eğlence katmak istiyorsanız, bakış açınızı değiştirin.
Pozisyonunuzu değiştirin Çektiğiniz nesnenin ne kadar büyük ya da küçük olduğunu abartılı göstermek istiyorsanız, pozisyonunuzu değiştirin. İyice yere çömelip aşağıdan çektiğiniz bir insan, üzerinize eğilmiş kule gibi görünür. Ev hayvanınızı yukarıdan çektiğinizde ise komik derecede küçük görünecektir. Aynı şekilde, makinenizi sağa ya da sola bir miktar hareket ettirerek, kompozisyonu ciddi boyutlarda değiştirebilirsiniz.
Objeyi merkezin dışına alma Fotoğrafını çektiğiniz nesneyi merkezin dışına almak, çoğu zaman kompozisyonu daha dinamik ve ilgi çekici hale getirir. Nesneniz, fotoğraf karesini doldursa bile, nesnenin en önemli parçası (örneğin, portrenin gözleri), tam ortada olmamalıdır.
Üçte bir kuralını uygulayın Merkez dışına alınmış objeyle fotoğraf kompozisyonu oluşturmanın en kolay yolu, vizörünüzün karelere bölünmüş bir oyun tahtası olduğunu varsaymaktır. Fotoğraf nesnesini, tam ortadaki kare içine yerleştirmekten kaçının ve üçte bir kuralını uygulayın. Fotoğraf nesnenizi, fotoğraf karenizi böldüğünü varsaydığınız çizgilerden biri boyunca yerleştirin.
Ufuk çizgisine dikkat edin Fotoğrafta objeyi merkez dışına yerleştirmek ne kadar doğruysa, merkez dışındaki (ve düz) bir ufuk çizgisi için de aynı şey geçerlidir. Ufuk çizgisini tam ortaya yerleştirerek fotoğrafınızı ikiye bölmekten kaçının. Geniş alan duygusu yaratmak için, ufuk çizgisini fotoğraf karesinin alt bölümüne yerleştirin. Yakınlık duygusu yaratmak için, ufuk çizgisini fotoğraf karesinin üst bölümüne yerleştirin.
Ana hat kullanma Görüntüdeki doğal çizgilerin, fotoğrafa bakanı fotoğrafınızın ana objesine yönlendireceği bir kamera açısı seçin. Bir yol, bir çit, hatta bir gölge bile bu işi görür. Çapraz, dinamik ve kavisli çizgiler, çekici ve akıcıdır. Sağa sola hareket ederek ya da uygun bir görüş açısı seçerek, doğru çizgiyi çoğu zaman bulursunuz.
Dikkati dağıtan arka planlardan kaçınma Fotoğrafını çektiğiniz nesnenin önüne geçmeyecek sade bir arka plan seçin. Parlak renkler ve yazılar (örneğin, dükkan adları), büyük sorun yaratır. Portresini çektiğiniz kişinin, arkadaki dallar nedeniyle antenli bir yaratığa dönüşmesini istemiyorsanız, çekimin arkasında ne olduğuna dikkat edin.
Fotoğrafını çekeceğiniz objeyi veya makinenizi hareket ettirerek, karışık olmayan ve basit bir arka plan bulun. Deklanşöre basmadan alacağınız bu ek önlem, sonuç üzerinde önemli bir etki yaratır.
Ön plana obje yerleştirme Manzara fotoğrafı çekerken, ön plana, ağaç ya da kaya parçası gibi bir nesne yerleştirin. Ön plandaki nesneler, fotoğrafa derinlik duygusu katar. Ön plana yerleştireceğiniz insan, büyüklük duygusu yaratılmasına yardımcı olur.
Bazen ön plandaki öğeleri, fotoğraf objeniz için "çerçeve" olarak kullanabilirsiniz. Üsten sarkan ağaç dalları, bir kapı girişi ya da bir yay, fotoğrafın sıradışı olması için gerekli derinliği verebilir.
İnsan fotoğrafı çekme Güzel insan fotoğrafları çekmenin ilk adımı, bu tür fotoğraflara bakmaktır. Verdiğimiz denenmiş ve doğru ipuçlarını aklınızda tutabilirseniz, kısa sürede, hepimiz için en önemli objelerin, yani yaşamımızın içindeki insanların harika fotoğraflarını çekebilirsiniz.
Burada verilen basit ipuçlarını uyguladığınızda, çektiğiniz insan fotoğrafları, ailenizin ifadesi olacaktır.
Gruplar ve portreler Bir insanı bir fotoğrafla tasvir etmeyi öğrendiğinizde, insan fotoğrafı alanında yaratıcı seçeneklerinizi de genişletmiş olursunuz.
Gruplar Genellikle, dış mekanlarda grup fotoğrafı çekmek daha kolaydır. En iyisi, mümkünse, herkesi dış mekana çıkarın. Böyle bir seçeneğiniz yoksa, iç mekan grup fotoğrafları için önerilerimizi uygulayın. Dış mekan - İnsanların sıralandıkları yalın bir fotoğraf çekin. Hava güneşliyse, grubu yüzlerine ışık gelecek şekilde yerleştirin. Bulutlu havada, özel bir düzenleme yapmanıza gerek yoktur.
• Grubu düzenlemek için, bir otomobil, bir ağaç ya da salıncağı araç olarak kullanabilirsiniz. • Gruba farklı pozlar verdirin. Kimileri, doğrudan fotoğraf makinesine baksın; diğerleri, yan tarafa baksın; bazıları, ayakta; bazıları da bir şeye tutunup eğiliyor olsun. • Büyük grup içinde, farklı iki veya üç küçük düzenleme yapmaya çalışın. Her biri üçer kişilik birkaç gevşek üçgen, iyi bir çözümdür. • Gruptan kopmayan sade bir arka plan kullanın. İç mekan - İç mekanda grup fotoğrafı düzenlemesi, flaş kullanımını esas alacaktır. Flaşın sınırlı etki mesafesi, yaratıcılığınızı da sınırlar. • Grubu, maksimum flaş etki mesafesi içinde tutun. • Grubu, en fazla iki sıra olacak şekilde yerleştirin.
Otoportreler Sizi sizden iyi kim tanır? İşte bu yüzden, otoportre, çekeceğiniz en eğlenceli ve yaratıcı fotoğraf olabilir.
• Çok uzun kollarınız yoksa, fotoğraf makinenizin otomatik bekletici özelliğini kullanmayı öğrenmeniz gerekir. Ayrıca, makinenizin yakın çekim modunu da bilmeniz gerekebilir. Makineyi kendinize doğru tutmanız yeterlidir. • Makinenizde zoom'lu objektif varsa, geniş açıda kullanın. • Kendinizi farklı farklı ortamlarda çekin. Arabada, çalışırken, kahvaltı ederken, telefonda konuşurken veya kedinize sarılmışken. • Kendiniz hakkında ne söylemek istediğinize karar verin: ciddi, içe dönük, neşeli ya da yalnız.
Yarı resmi portreler Gerçekten başarılı insan fotoğrafları, nadiren kendiliğinden olur. Düzenlenmeleri gerekir. Rahat görünen insan fotoğrafları bile genellikle düzenlenmiştir. Bazı düzenlemeler, tamamen tekniktir; ekipman ve ışıklandırma seçilir. Objenizin kıyafeti, saç biçimi, pozu ve dekor da diğer düzenlemelerdir. Portrenin en belirgin özelliği, kontrolü elinizde bulundurmanız ve hemen hiçbir şeyi şansa bırakmamanızdır. Portre, güzel göstermeyi mi amaçlayacak, yoksa objenizin kişiliğini mi yansıtacak? Elde etmek istediğinizi bildikten sonra, artık her şey bu yönde düzenlenecektir: dekor, kostüm, eşyalar, poz, ışıklandırma, kompozisyon ve diğerleri.
İpuçlarını dikkate alın: • Objenizin yüz hatlarını güzel göstermek istiyorsanız, bulutlu gün ışığı veya pencereden içeri sızan ışık gibi, yumuşak ve dağılmış ışık kullanın. • Öğeleri birbirinden ayırmamak için, sade ancak objenizin tasviriyle bağlantılı olacak bir arka plan tercih edin. • Büst kompozisyonunda çekmek için objenize yaklaşın. Daha az geleneksel bir yaklaşım isterseniz, geriye gidip tüm figürü gösterin. • Makinenizi, objenizin göz hizasına veya biraz aşağısına ayarlayın.
• Ellerin duruşuna ve başın açısına özellikle çok dikkat edin. Portre çalışmasında, eller ve baş, kolaylıkla biçimsiz görünebilir.
(Anlık) Gündelik ve özel gün fotoğrafları Özel durumlar, sıradan bir gün veya arka bahçe, fotoğraf çekmek için harika fırsatlar sunan üç senaryodur. Aşağıda, farklı türlerde fotoğraf çekmeyi öğrenin.
Gündelik fotoğraflar (anlık) Önemli aile olaylarını belgelemek vazgeçilmezdir. Ancak her gün karşılaşılan olayları fotoğrafa kaydetmek zevklidir. Anlık olayların fotoğrafını çekme fırsatlarını kaçırmamak için, makineniz her zaman elinizin altında olsun.
• Manzarada varolan ışık neyse, onu kullanın. İç mekanda, gerekiyorsa flaş kullanın. Dış mekanda ise gölgede veya keskin gölgelere engel olmak için parlak güneş ışığında, dolgu flaşı özelliğini kullanın. • Sade fakat uygun bir arka plan kullanın. Ancak, fotoğrafı çekme fırsatını kaçıracaksanız, kusursuz arka planı arayarak vakit kaybetmeyin. • Olup biteni açıkça gösterecek kadar yakınlaşın; fakat, eğlenceyi engelleyecek kadar da yaklaşmayın. • Çok hareketli anlar varsa, bol bol fotoğraf çekin. Böylece, arada iyilerini çekme şansınız artar. • Fotoğraf makinesinin bakış açısını seçerken, insanların hareketlerine uyun: makinenizi yan çevirin, açısını değiştirin. "An"ı yakalamak, tüm tavsiyelerden daha değerlidir.
özel gün fotoğrafları İnsanların, diğer kişilerin fotoğraflarını çekmelerinin en yaygın nedeni, doğumlar, doğum günleri, mezuniyet törenleri, düğünler ve yıldönümleri, tatiller gibi, önemli anların saklanmasını sağlamaktır. Her yıl aynı zamanda, çocuklarınızın tek tek veya tüm ailenin bir arada fotoğrafını çekerek, ailenizin tarihini dile getirin. İşte, size birkaç öneri: Çocuk fotoğraflarında • Çocuğun boyu ölçülürken • Çocuk, yıllar içinde her ikisinin de nasıl uzadığının görülmesi için, aynı küçük ağacın yanında duruyor. • Çocuk, okulun ilk gününde
Aile fotoğraflarında • Aile, topluca evin önünde duruyor. • O yılki seyahatin ilk durağına varıldığında
Yıllar içinde tutarlılık sağlamak için, her yıl aynı yeri aynı makine yüksekliğinde çekin. İşte, size birkaç öneri: • Fotoğrafını çektiğiniz kişilere, yüzlerinin görünmesini sağlayacak kadar yaklaşın. • Sabırlı olun ve fotoğraflanacak kişinin rahatlamasına yardım edin. Karşılığında, daha güzel ve doğal fotoğraflar elde edeceksiniz. • Organizasyondan birkaç gün önce, fotoğraf makinenizin çalışıp çalışmadığını kontrol edin. Taze pil takın; ayrıca, bir takım yedek pil bulundurun. Bol bol filminiz olmalı (ya da dijital fotoğraf makinenizde yedek bellek kartı). Kutlamalar başladığında, makineniz, filmi takılmış ve çekime hazır olmalı. • Fotoğraftaki herkesin bir kopya alabilmesi için, ekstra baskı yapın. Her yıl, büyüklerinize de bir fotoğraf ayırmayı unutmayın.
Çevre fotoğrafları Belirli bir çevre, modelinizin kişiliğini yansıtmak için önemliyse, bir çevre portresi çekin. Marangoz atölyesi, stüdyo, bahçe, hatta golf sahası bile bir kişinin ilgi alanlarını ve kişiliğini yansıtmada önemli rol oynayabilir. İstediğiniz ışığı elde etmek için, günün hangi saatinin uygun olduğuna önceden karar verin. Şu ipuçlarından yararlanın:
• İç veya dış mekanlarda, kapalı havalarda pencereden sızan ışık gibi, yumuşak ve dağılmış ışık kullanın. Keskin ve ayrıntıları göstermeyen gölgeleri kontrol edebilirseniz, parlak güneş ışığı da iyi sonuç verebilir. • Kişinin tamamını gösterin. Böylece, çevreyi de fotoğrafa katmış olursunuz. Yerleşik zoom'lu objektifiniz varsa, çevreyi fotoğrafa daha fazla katmak için geniş açı ayarını kullanın. • Makinenizi yüksek, düşük açıda veya göz hizasında tutarak fotoğrafınızı çekin. Göz hizasında birkaç fotoğraf çektikten sonra yaratıcılığınızı gösterin. Yere uzanın (siz veya sizinle birlikte objeniz). İkinci kat penceresinden çekin.
Portre ışıklandırması Işık, fotoğrafını çektiğiniz insanın görüntüsünü büyük oranda değiştirir. Yalnızca ışığı değiştirerek, coşkulu bir insanı, canı sıkkın bir insana dönüştürebilirsiniz.
Işığın sertliği Parlak gün ışığı serttir ve • Yüzü gizleyen koyu ve keskin hatlı gölgeler oluşturur. • Kırışıklıkları ve lekeleri ön plana çıkarır. • İstenmeyen göz kısmalarına (kısılmasına) yol açar. Kapalı bir gökyüzünden ya da kuzeye bakan bir pencerelerden (ya da güneş ışığını doğrudan almayan herhangi bir pencereden) sızan ışık yumuşaktır ve • Yüzü gizlemeyen, yumuşak gölgeler yaratır. • Kırışıklıkları ve lekeleri en aza indirir. • Gizli cilt tonları ve renklerini ortaya çıkarır. • Fotoğrafını çektiğiniz insanın, gözlerini daha iyi açmasına olanak tanır.
Işığın yönü Güneş ışığı, özellikle doğrudan gelen güneş ışığı, insanların görünümünü değiştirir. En doğru yön hangisidir? Bu, yaratmaya çalıştığınız etkiye bağlıdır.
• Cephe ışığı: Bir insanın doğrudan yüzüne yansıyan güçlü ışık, yüz hatlarını düzleştirip gözlerin kısılmasına neden olur. • Tepe ışığı: Gün ortasında, güneş, tam yukarıdadır ve yüze istenmeyen gölgeler düşürür. Yüze düşen sert gölgeleri yumuşatmak için, makinenin flaşını kullanın. • Yan ışık: Günün ilk ve son ışıklarında fotoğrafını çektiğiniz insanın konumunu, güneş yalnızca bir taraftan gelecek şekilde ayarlayın. Yüzün bir kısmını iyi aydınlatıp diğer kısmı gölgede bırakarak çekici bir etki yaratırsınız. Gölgelerin etkisini yumuşatmak için, dolgu flaşını kullanın. • Ters ışık: Modeli güneşin aksi yönüne bakacak şekilde yerleştirirseniz oluşur. Bu, fotoğraflanacak kişinin yüzünü gölgede bırakır; göz kısma riskini ortadan kaldırır ve çoğunlukla saçlarda çekici bir parlaklık yaratır. Fotoğrafını çektiğiniz kişinin yüzünü aydınlatmak için, dolgu flaşını kullanın.
İç mekan ışıklandırması İç mekanlarda ışık, çoğunlukla az olduğundan, fotoğraf çekmek zordur. Doğal ışık, çoğu suni ışıktan çok daha parlak olduğundan, kapalı mekanlarda insan fotoğrafı çekerken, kuzeye bakan bir pencereden (ya da güneş ışığını doğrudan almayan herhangi bir pencereden) ışığı almak, fotoğraflarınızda genellikle en iyi sonucu verir.
Pencere ışığı: Yumuşak ve doğrudan gelmeyen pencere ışığı, insan fotoğrafları çekmek için uygundur. Yüzün pencereye dönük olmayan kısmı çok karanlık ise çektiğiniz kişinin yerini ya da kendi konumunuzu değiştirerek yüzün daha fazla kısmının ışık almasını sağlayın. Loş pencere ışığı, obtüratörün daha düşük hızla kapanmasına yol açacağından, fotoğraf makinenizi oynatmamaya daha fazla dikkat edin ya da üçayak kullanın. Yapay ışıklar: Masa ve tavan lambaları, insan fotoğrafı için genellikle uygun ışık yaratmaz. Bunları kullanmaktan kaçının. Flaş ya da pencere ışığını tercih edin. Kullanmak zorundaysanız da makinenizi oynatmamaya daha fazla dikkat edin ya da üçayak kullanın. Flaş: Kendinden flaşlı bir makine, kapalı mekanda insan fotoğrafı çekmek çok iyi sonuç verir; ancak, portreye uygun değildir. Portre çekimi için, pencere ışığı kullanın. İnsanların kapalı mekanda fotoğraflarını çekerken, aşağıdaki ipuçlarına dikkat edin: • Çektiğiniz insanı, makinenizin flaş etki mesafesi içinde tutun (Makinenizin kullanım kılavuzuna bakın). Bir grubun fotoğrafını çekerken, gruptaki herkesin flaştan aynı uzaklıkta olmasına dikkat edin. • Kırmızı gözü engellemek için, odanın tüm ışıklarını yakın. Kırmızı göz, flaş, gözün arka kısmına vurup makinenin lensine geri yansıdığında oluşur. Ekstra parlaklık, çektiğiniz kişinin gözbebeklerinin küçülmesine ve daha az ışık almasına yardımcı olur. • Ayna, pencere ya da gözlük gibi, flaşı yansıtabilecek parlak nesnelere dikkat edin. İstenmeyen flaş yansımalarından kaçınmak için, parlak yüzeylere belirli bir açıyla bakacak şekilde pozisyon alın. Gözlüklü insanları çekerken, başlarını hafifçe yana çevirmelerini ya da arkaya yatırmalarını isteyin.
İnsan fotoğrafları kompozisyonu İyi bir grup fotoğrafı çekmenin özünde birkaç temel karar yatar. Hangi fotoğraf formatını kullanmalı? Nesneyi fotoğraf karesinin neresine yerleştirmeli? Başka hangi fotoğraf öğelerini katmalı? Bu öğeleri nereye yerleştirmeli? Hangi makine açısı en etkili olandır?
Yatay ve dikey format İnsan fotoğraflarının çoğu, büyük olasılıkla makineyi yatay tutmak daha kolay olduğu için yatay çekilir. Birçok grup fotoğrafı için yatay biçim en iyisidir. Ancak, tam boy fotoğraftan portre fotoğrafına, çeşitli fotoğraflar için dikey görüntü çok etkili olabilir.
Objenin yerleştirilmesi Fotoğrafa bakan insanların dikkatini çekmek için, fotoğraflarınızı kararlı ve etkili bir kompozisyonda çekin. Resmi bir düzenlemede, tüm ilginin fotoğrafladığınız kişiye yoğunlaşmasını istediğiniz durumlar hariç, modeli tam ortaya yerleştirmekten kaçının. Üçte bir kuralı: İnsanların habersiz çekilen fotoğraflarında, genellikle üçte bir kuralını uygulamak akıllıcadır. Fotoğraf karesini yatay olarak üç parçaya bölen iki yatay, dikey olarak üç parçaya bölen iki de dikey çizgi olduğunu varsayın. Kompozisyonun en önemli öğesini, genellikle yüzü (ya da portreyse gözleri), bu çizgilerin kesiştiği noktalardan birine yerleştirin.
Açık alan: Makinenizin görüş açısı önünden geçen birini çektiğinizde, bu kişi merkezin dışındaysa, genellikle görüntü daha etkileyici olur. Açık alanı, çektiğiniz kişinin ilerlediği yönde bırakın. Aynı şekilde, çekilen kişi belli bir yöne bakıyorsa, açık alanı o yönde bırakmak en iyisidir.
Arka planlar Kapalı ya da açık mekanda sade bir arka plan, tüm dikkati fotoğraf nesneniz üzerinde toplar. Kapalı mekanda, oyuncak, desenli duvar kağıdı ve parlak ışık gibi dikkat dağıtıcı eşyalardan kaçının. Açık mekanlarda, dikkatin fotoğrafın esas ilgi nesnesinde olmasını engelleyen ağaç dalları, elektrik direkleri, teller, işaretler ve diğer insanlar olmasına izin vermeyin.
Bakış açısı Fotoğrafınızın kompozisyonunu makinenizin vizörü üzerinde yaparken, fotoğrafınızın daha iyi olmasını sağlayacak başka neleri dahil etmek istediğinizi düşünün. Yalnızca bakış açınızı değiştirerek, bir fotoğrafın yaratacağı etkiyi büyük oranda değiştirebilirsiniz. Göz seviyesi: Göz seviyesinden çekim yapmak, çoğu insan fotoğrafında en iyi yöntemdir. Genellikle dünyaya böyle baktığımız için, bir gerçeklik duygusu yansıtır.
Fazla düşük açılı bir yakın çekim, burnu, ağzı ya da çeneyi fazla abartılı gösterebilir. Fazla yüksek açılı çekimse (çoğunlukla oturan insanları ya da çocukları çekerken) kafanın vücudun diğer parçalarına oranla daha büyük görünmesine yol açar. Çocuk fotoğrafı çekerken, diz çökmeniz, hatta oturmanız gerekebilir. Yüksek ve düşük açılar: Bazen belirli bir etki yaratmak için, farklı bir açı kullanmanız gerekebilir. Örneğin, tam boy bir portrede, göz hizasından çekim, kişiyi olduğundan daha kısa gösterir. Çömelerek çekilen bir fotoğraf, yüksekliği daha doğru gösterir ve bir güç, otorite havası yaratır. Genellikle pek de çekici olmayan yüksek açı bile bazen etkili bir görünüm yaratabilir ya da dikkat dağıtan arka planı engellemenizi sağlar.
Yakın plan (Makro) çekim Yakın plan çekimler, bir yakınlık duygusu yaratır; dikkati, doğrudan obje üzerine çeker. Daha uzak görüntüler, ön planı vurgulamak eğilimindedir ve fotoğrafa bakanın dikkatini dağıtan birçok karmaşık öğeyi fotoğrafa katar. Vizörden bakarken fotoğraf karesini doldurmak için çektiğiniz nesneye yaklaştığınızda, fotoğrafa bir şey katmayan ne çok şeyden kurtulduğunuza dikkat edin.
Işıklandırma "Işıklar! Kamera! Motor!" Işıklandırmanın, ünlü Hollywood deyişinde en üstte yer alması, şaşırtıcı olmasa gerek. Işıklandırma gerçekten de çok önemlidir. İyi bir ışıklandırma, yalnızca başarılı bir fotoğraf elde etmeyi sağlamaz; aynı zamanda, ruh halini, duyguları ve derinliği de ifade eder. Işığın yönü, kalitesi ve yoğunluğu tek tek fotoğraflarınızda son derece önemli bir etkiye sahiptir.
Işığın yönü Işığın yönü söz konusu olduğunda, 360 derecelik olasılıklarla karşılaşırız. Işık, sizin istediğiniz gibi değilse, pozisyonunuzu, objenin pozisyonunu veya mümkünse, ışığın yönünü değiştirmek çözüm olabilir.
Tepe ışığı Daha önce, tepe ışığının en iyi ışık olduğunu öğrenmiştik. Genellikle, böyledir. Olumlu yönleri: • Manzaranın büyük bir kısmı, iyi aydınlanır. • Parlak güneşli günler, manzaradaki renkleri belirginleştirir. Olumsuz yönleri: • Güneş ışığı, fotoğrafını çektiğiniz kişilerin gözlerini kısmasına neden olabilir. • Dolgu flaşı kullanmazsanız, çok yüksek güneş ışığı (öğle güneşi), gözler ve çene altında derin koyu gölgelere neden olur.
Cephe ışığı Cephe ışığı, objenin fotoğrafçıya bakan kısmını aydınlatır. Fotoğraf makinenizdeki flaş, en yaygın cephe ışığı türüdür. Olumlu yönleri: • Tüm manzarayı ışıklandırarak, fotoğraf makinesine pek çok bilgi sağlar. • Fotoğraf makinesinin ışıkölçerini zorlayacak daha az gölge olacağından, fotoğrafta en kolay ışık türüdür. Olumsuz yönleri: • Biraz sıkıcı olabilir. Fotoğraflar hacim ve derinlik kaybına uğrar. • Dokular ve ayrıntılar, en aza inmiştir. Görünümler, az gölge olduğu için, iki boyutlu görünür. • Flaşlı fotoğraflarda, arka plan, flaş menzili dışındaysa, fotoğrafı çekilen konu, çok parlak; arka planlarsa karanlık çıkabilir. Yanal ışık Doku, boyut, şekil veya desenleri vurgulamak isterseniz, yanal ışıklandırma, mükemmel bir çözümdür. Yanal ışıklandırma, objenin biçimsel özelliklerini belirginleştirerek, çevre çizgilerini ve dokuları ortaya çıkarır. Boyut ve derinliği arttırmak için, yanal ışık kullanın. Özellikle portre fotoğrafı çekerken 45 derecelik açıyla gelen yanal ışık fotoğrafı en güzel gösteren ışıklandırma biçimlerinden biridir. Olumlu yönleri: • Objeyi, arka plandan ayırabilir. • Günbatımındaki bir manzara gibi, derinliği ortaya çıkarır. • Yıpranmış bir ağaç, çit ya da sürülmüş bir tarlada olduğu gibi, dokuyu ortaya çıkarır. Olumsuz yönleri: • Bazı nesneler için çok parlak ve çok karanlık alanlar oluşturduğundan, fazla keskin olabilir. (Telafi etmek için, dolgu flaşı bölümüne bakın.) Ters ışık Objenizin arkasından gelen ters ışığın kullanımı, çok beceri ister; ancak, ortaya çıkacak etkileyici sonuçlar çabalarınıza değebilir. Olumlu yönleri: • Siluette olduğu gibi, karmaşık bir manzarayı objeyi vurgulayarak sadeleştirir. • Portrelerde, konuyu daha güzel gösteren bir ışık halesi oluşturur. • Manzaralara kuvvetli gölgeler ekler. Olumsuz yönleri: • Koyu renk bir objede, ayrıntılar eksik kalır. • Objektifte iç yansımaya neden olur. Bu da düşük kontrasta ve fotoğraf üzerinde garip ışık lekelerine (newton halkalarına) yol açar. • Ters ışık ile başa çıkmak için pozlama değerini kullanmak, aşırı parlak arka plana yol açar. Not: ;Ters ışık durumlarında, fotoğraf makinenizi, objektife gölge yapacak, ama bu arada görüntüye girmeyecek şekilde bir gölgelik (parasoley), eliniz ya da bir kitap ile gölgeleyerek, iç yansımaya engel
olabilirsiniz. Dikkate alınacak bazı ipuçları ve teknikler: • Ön planda ağaç, tekne veya bir insan olan günbatımı görüntülerinde dramatik bir siluet elde etmek için, flaşı kapatın ve -1.0 veya -2.0 pozlama değeri kullanın. • Objenizi tam manasıyla göstermek için, +0.5 veya +1.0 pozlama değeri (veya makinenizin ters ışık dengeleme düğmesini) kullanın. Bu durumda arka plan, aşırı aydınlık olabilir. • Dolgu flaşı kullanın. Kenarda parlayan "ışık halesi" olmasını istediğiniz portrelerde, gölgeleri aydınlatmak veya siluete engel olmak istediğinizde, kusursuz bir seçenektir. • Işığı objenize geri yansıtmak için, beyaz bir yansıtıcı karton kullanın. Bu yöntem, özellikle yakın plan çekimlerde (örneğin, bir çiçeği çekerken) kullanışlıdır. • Konuya iyice yaklaşın. Ters ışık alan objenizle çerçeveyi doldurun ki daha parlak olan çevre ışığı, makinenizi yanıltmasın.
Doğal ışık Genel kanının aksine, güneşli bir öğle vakti, fotoğraf çekmek için en iyi zaman değildir. Doğal ışığın farklı türlerini öğrenmeniz ve hangi durumlarda nasıl yararlı olacaklarını bilmeniz gerekir. Hava nasıl olursa olsun, sonuçta fotoğraf çekimi yapılabilir. Her tür hava, fotoğraf çekmek için uygundur. Hatta, en kötü hava, aslında seçtiğiniz konu en iyi hava olabilir.
Portreler için, aslında bulutlarla kaplı bir hava tercih edilir. Gözler, burun ve çene altında gölgeler olmaz; kimse gözlerini kısmak zorunda kalmaz. Çiçekler de en iyi bulutlu günlerde fotoğraf verir; özellikle de yumuşak dokulu pastel renkli çiçekler.
Yağmur mu yağıyor? Canınızı sıkmayın. Islak bir sokağın nasıl parladığına, otomobil farlarını ve trafik lambalarını nasıl yansıttığına bakın. Sakin yağmurlu bir gün, gölün karşısındaki sonbahar yapraklarının daha iyi görülmesi de demek. Size düşen tek şey, fotoğraf makinenizi ıslanmaktan korumak. Koyu bir sis veya yağmurda, +0.5 veya +1.0 pozlama değeri kullanmayı da unutmamanız gerekir. Havanın durumu, çektiğiniz fotoğrafın ambiansını da etkiler. Yumuşak ve bulanık bir ışık, aynı manzarada parlak güneşli bir günde çekilen fotoğraftan çok farklı bir duygu yansıtır.
Kusursuz zamanlama Kusursuz ışık uğruna saatlerce, hatta günlerce bekleme lüksünüz olmayabilir. Çocuklar giderler. Artık, servis otobüsünün kalkma vakti gelmiştir. Bir manzarada tam doğru olmayan şeyler varsa, ne zaman daha iyi olacağını düşünün. • Şehir ve gökyüzü, öğle saatinde sıkıcıdır. Gündoğumunu veya günbatımını deneyin. • Yıpranmış bir çitte olduğu gibi, bir dokuyu vurgulamak isterseniz, akşamüstünü bekleyin (yanal ışıklandırma). • Sudaki yansımaları yakalamak için, sakin ve rüzgarsız bir günü bekleyin. • Romantik bir hava yaratmak için, akşamüstünün sıcak ışığını kullanın.
Diğer ışıklar
Daha birçok ışık türü vardır ve bunların çoğu, fotoğraf çekmek için uygun değildir.
Floresan ışıklar, yeşil tona neden olur. Tungsten olarak da bilinen akkor flamanlı ışıklar (klasik ampul), objenin sarı görünmesine neden olabilir. Spor salonları, stadyumlar ve hatta sokaklar, turuncu veya mavi tona neden olan ampullerle aydınlatılır. Beynimiz ve gözlerimiz bu ışığa alışsa da, kullandığımız filmler henüz o kadar zeki değildir. Bu tarz yetersiz durumlarda, aşağıdaki çözümlerden birini deneyin:
• Dijital fotoğraf makinenizin "beyaz ayarı" özelliğini, tungsten veya floresana ayarlayın. • Flaşı açın (yeterince yakınsanız) ve esas ışık kaynağı olarak kullanın. • Yüksek hızlı film kullanın. Bu filmler, genellikle karışık ışıklı durumlarda daha çok tolerans gösterir. • Tungsten aydınlatmalar için özel olarak üretilen tungsten film kullanın. Bu tekniklerden yararlanamasanız bile fotoğrafınızı çekin. Baskı yaptırırken, mümkünse, rahatsız edici dominant renklerin bir kısmı veya tamamının kaldırılmasını isteyebilirsiniz. Dijital fotoğraf çekiyorsanız, kolaylıkla genel renk ayarını yapabilir; fotoğrafları kendi inkjet yazıcınızda bastırabilirsiniz.
Flaş, dolgu flaşı ve flaş kapalı Artık, günümüzde satılan hemen her fotoğraf makinesinde otomatik flaş olması, ne büyük şans. Üstelik, bunların birçoğunda, biraz yardım gerektiren yetersiz ışıklı durumlar için dolgu flaş özelliği de var.
Tabii bu, makinenin kusursuz olacağı anlamına gelmez. Sizin yine de bu özellikleri nasıl ve ne zaman kullanacağınızı öğrenmeniz gerek. Flaşla ilgili genel ipuçları En sevdiğimiz flaş ipuçlarını bir kez daha tekrar edelim:
• Flaşın etki mesafesi içinde kalın. Fotoğraf makinenizi manuel olarak önerilen etki mesafesine göre ayarlamaya çalışın (Genellikle 1,5-3 metre arasıdır). • Daha yüksek hızlı bir film, flaşınızın etki mesafesini birkaç metre artırabilir. Dolayısıyla, flaşlı fotoğraflarda, iç mekanlarda bile yüksek hızlı film kullanmaya değer. • Bitmeye yüz tutmuş piller, fotoğraf makinesini çalıştırmaya devam etse bile tam flaş gücü sağlayamaz. • Gözlerin kırmızı çıkmasına engel olmak için, fotoğraflanacak kişilerden çok hafif başka yöne bakmalarını isteyin ve gözbebeklerini küçültmek için, tüm iç ışıkları yakın. Dolgu flaş Günümüzde, çoğu fotoğraf makinesinde dolgu flaş vardır. Bu, çok kullanılan bir özelliktir. Fotoğrafta karanlık kalabilecek alanları doldurmak için yeterli ışık sağlar.
Güneşli günde çekilen portrelerde, gözler, burun veya şapka siperliğinin altındaki koyu gölgeleri doldurmak için, dolgu flaşı özelliğini kullanın. Bir sahilde karanlık bir görüntü ya da karda oynayan çocuk gibi zorlu ışık durumlarında dahi işe yarayabilir. Dolgu flaşı, yanal ve ters ışık alan fotoğraflarda da kullanışlıdır. Örneğin, ters ışık alan bir manzarada, arka planda, fotoğrafın tamamı için "ortalama" bir ışık değeri sağlayan yeterince ışıklı alanlar olabilir; ancak, sizin ana objeniz, karanlıkta kalmıştır. Dolgu flaşı, objenin doğru gösterilmesini ve arka planın ayrı tutulmasını sağlayacak şekilde manzarayı dengeler.
Flaş kapalı Fotoğraf makinenizin flaşı gerekli gösterdiği kimi durumlarda, aslında flaş gerekli değildir. Makinenizin üzerinde, "flaş kapalı" (veya benzeri bir terim) ayarı olması gerekir. Bu ayarın kullanılması gereken durumlarla ilgili birkaç örnek:
• Objenizden, flaşın etkili olamayacağı kadar uzaktaysanız
• Flaş, ayna veya diğer parlak yüzeylerde rahatsız edici yansımalar oluşturduğunda • Günbatımında veya ön plandaki bir nesnenin siluet halinde görünmesini istediğiniz düşük ışıklı durumlarda • Güneş ışığı huzmesi altında uyuyan bir kedi yavrusu gibi, mevcut ışık kalitesi, güzel bir görüntü sunduğunda. • Flaşa izin verilmeyen yerlerde (O zaman, kendinizi duvara yaslayıp dirseklerinizi yanda sabitlemelisiniz).
Işığın kalitesi Işığın kalitesi, fotoğraftaki havayı da etkiler.
Güçlü ışık Parlak ve güneşli bir gündeki gibi güçlü bir ışık, aynı manzara içinde, çok aydınlık ve karanlık alanlar oluşturur. Güçlü ışığa diğer bir örnek de tek ışık kaynağının, makinenin flaşı olmasıdır.
Bu durumda, son derece karanlık bir arka plana karşılık aydınlık(ışıklı) objeler elde edilir. Gölgeleri, tasarım öğeleri olarak kullanın; etki mesafesi içindeyseniz de dolgu flaş kullanarak yumuşatın.
Yumuşak ışık Yumuşak ışık, fotoğraf makinesiyle son derece uyumludur. Düzgün ve eşit dağılmış ışıkta, makinenizi kararsız bırakacak pek az gölge bulunur. Bulutlu gün ışığı ve gölgeli büyük alanlar, keskin gölgelere veya çok aydınlık noktalara yer vermeksizin, yumuşak ışık sunar. Işığında rengi vardır. Günün erken veya geç saatlerinde, güneş ışığı, sıcak altın sarısı bir renge bürünür. Karla kaplı bir manzaradaki dondurucu soğuk, öğle saatinde gölgelerdeki mavimsi ışıkla ifade edilebilir.
Siyah-beyaz fotoğraf çekme Siz de etkileyici ve harika fotoğraflar çekebilirsiniz. Bunu yapmak, hiç de zor değil. Bu iş için, özel bir makine ya da filme de ihtiyacınız yok.
Siyah-beyaz fotoğraf nasıl çekilir? Her zaman tercih edilir olması ve klasik görünümleriyle siyah-beyaz fotoğraflar, çoğu insana çekici gelir. Kendinize ait siyah-beyaz eserlerinizi yaratabileceğiniz birkaç yönteme göz atalım.
• Fotoğraflarınızı siyah-beyaz olarak basmak için, Kodak Picture Maker kullanın. • Siyah-beyaz baskı almanın en kolay yolu budur. Hemen her tür malzemeden (renkli ya da siyah-beyaz bir negatiften, renkli bir slayttan, renkli ya da siyah-beyaz baskıdan ya da dijital bir dosyadan) üretebilirsiniz. Renk formatı olarak "siyah-beyaz"ı (ya da eski görünümlü olması için "sepya") seçmeniz yeterli. Arada bir siyah-beyaz baskı almanın en kusursuz yolu. İşte, bu kadar basit!
Dijital fotoğraflar çekin Çoğu dijital fotoğraf makinesinin siyah-beyaz ya da sepya modu vardır. Çoğu fotoğraf düzenleme yazılımıyla da ister dijital makinenizle, ister tarama yöntemiyle elde ettiğiniz her tür fotoğrafı, siyah-beyaza ya da eski görünümlü sepyaya dönüştürebilirsiniz.
Ayrıca, çekiciliğini artırmak için, fotoğrafı daha sonra bilgisayarınızda istediğiniz şekilde işleyebilirsiniz. Parlaklık ve kontrast ayarlarını değiştirmeye çalışın ve etkilerini görün. Dikkat dağıtan bir arka planı karartmayı deneyin. Zengin ve canlı renkler ve net ayrıntılar elde etmek için, fotoğraflarınızı inkjet fotoğraf kağıdına basmayı unutmayın. Siyah-beyaz film kullanın Kendinizi gerçek bir siyah-beyaz fotoğraf sanatçısı gibi mi hissetmek istiyorsunuz? Bütün bir makara siyah-beyaz film kullanmayı deneyin. Banyo ve baskısı renkli fotoğraflarla aynı kimyasallarla işlenmek ve aynı kağıda basılmak üzere tasarlanan Kodak siyah-beyaz 400 hızlı film, uygun bir seçimdir. En sevdiğiniz fotoğrafçınız, bu talebinizi karşılayabilir. Üstelik, garip sorular da sormaz!
Bir başka seçim ise Kodak Professional T-Max 400 filmdir. Bu filmi kullanmadan önce, fotoğrafçınızın, siyahbeyaz film işleyip basabildiğinden emin olun. Birçok gelenekçi karanlık oda müdavimi, gerçek siyah-beyaz filmlerin, başka hiçbir türde mümkün olmayan derinliği ve karakteri sağladığını ileri sürer. Fotoğrafçınızdan, renkli filmlerinizi siyah-beyaz kağıda basmasını isteyin Fotoğrafçınız, renkli fotoğraf negatiflerinden siyah-beyaz baskı alacak donanıma sahip olabilir; sormayı unutmayın. Fotoğraflarınızı, renkli kağıt teknolojisini ve kimyasallarını kullanan, ama siyah-beyaz fotoğraf üreten, özel "chromogenic" fotoğraf kağıdına basabilir. Renkli negatiflerden gerçek siyah-beyaz baskı almak üzere tasarlanmış fotoğraf kağıtları da vardır. Her iki yöntem de kusursuz sonuç verir.
Siyah-beyaz fotoğrafta ne etkili olur? Fotoğraf, gerçeğin yalnızca iki boyutlu yansımasıdır. Fotoğrafınızdaki renkler, siyahtan lekesiz beyaza ve grinin tonlarına dönüştürülürse, şekil, ışık, kontrast, motif ve tonlama gibi diğer özellikler, daha etkin hale gelir. Siyah-beyaz fotoğrafların başarısı ya da başarısızlığını oluşturan etmenlere göz atalım.
Hangi fotoğrafları siyah-beyaz çekmeliyiz? Manzaranız, zaten yalın bir manzaraysa, renkleri tamamen kaldırmak, sıkıcı bir görüntüyü ilginç bir manzaraya çevirebilir. Belki de geçmişte kalmış bir döneme duyulan nostaljiyi yeniden yaratmak istersiniz. Siyahbeyaz fotoğraflar, renkli fotoğrafla mümkün olmayan antik ve duygusal bir atmosfer aktarır.
Gri tonlar ve renkler Film ve piksellerin, renkleri gri tonlara nasıl dönüştürdüğünü öğrenmek, belki de siyah-beyaz fotoğrafçılığın en zor yanıdır.
Aynı şekilde, çocuğunuzun üzerinde inanılmaz uyumsuz giysiler varken kusursuz bir Kodak anı oluşmuşsa, siyah-beyaz fotoğraf, bir anda en iyi dostunuz oluverir. Baktığınız görünümün renkli mi, yoksa siyah-beyaz mı daha iyi olacağını, kendinize sorun. Örneğin, çiçekler renkli olarak her zaman daha iyi görünür. Ancak, vurgulamak istediğiniz bir çiçekten damlamak üzere olan bir çiğ tanesiyse, doğru yanıt, siyah-beyaz fotoğraf olabilir. Yeşil bir arka plan üzerine bir "dur" işareti de düşünebilirsiniz. "Dur" işaretini vurgulamak istiyorsanız, renkleri kullanın. İşaretin öne çıkmasını istemiyorsanız, siyah-beyaz film kullanın; çünkü, yeşil ve kırmızı, neredeyse aynı gri tonlara dönüşür. Kontrast ve tonlama Siyah-beyaz fotoğraflarınızı işlemek için, bir fotoğraf düzenleme yazılımı ya da geleneksel bir karanlık oda kullanıyorsanız, kontrast ve tonlama, renkli fotoğrafla mümkün olmayacak şekilde vurgulayabileceğiniz ya da en aza indirebileceğiniz iki öğedir. Yüksek kontrastlı (aydınlık ve karanlık arasında gri tonlardan yoksun) sahneler, fotoğrafa bakanın tek bir öğe üzerinde dikkatini toplamasını sağlarken, düşük kontrastlı (gri tonların egemen olduğu) sahneler, huzur ve sükunet yaratır.
Kontrast ve tonlama, eşanlamlı sözcükler değildir. Bir fotoğrafın, kontrastı düşük, ama tonlaması yüksek olabilir. Örneğin, beyaz bir arka plan üzerinde sarışın ve mavi gözlü bir kız çocuğu gibi.
Doku, hat ve şekil Oğlunuzun kazağında ilginç bir desen olabilir. Evdeki çiçeğinizin yapraklarının ilginç bir dokusu vardır. Renklerin olmayışının, dokuları nasıl vurgulayacağını, bunun da fotoğrafınızın görsel etkisini nasıl değiştireceğini düşünün. Aynı şekilde, hatlar ve şekiller, gözlerinizi, siyah-beyaz bir fotoğrafta, renklisinde olmayacak kadar iyi yönlendirir. Örneğin, kıvrımlı bir çit, bir tarladaki mısır sıraları ve bir uçurumdaki kaya katmanları, güçlü hatlara sahiptir. Bunlardan renkleri çıkarmak, görüntülerini daha belirgin hale getirebilir.
Işıklandırma Rengi kaldırdığınızda, ışıklandırma, fotoğrafınızda daha önemli hale gelir. Arka planında eski bir ağıl olan, sık çalılıklı bir çit düşünün. Bulutlu, hatta sisli bir günde, yumuşak ve romantik bir manzara oluşturacaktır. Ancak, güneşli bir öğleden sonrası, güneş iyice ufuk çizgisine yaklaşmış ve üzerine uzun, koyu gölgeler düşmüşken çitin fotoğrafını çektiğinizde, yapısı daha çok öne çıkar. Bu fotoğrafın duygusu, tamamen farklı olur.
Basma ve büyütme Basılan ve büyütülen fotoğrafların anıları saklamak, dekorasyonda kullanmak ve paylaşmak için ne kadar güzel ve çok amaçlı olabileceğini keşfedin.
Dijital fotoğraf basma
Fotoğraf çekip, çektiklerinizi hemen bastığınızı düşünün. Dijital fotoğrafın eğlenceli ve güçlü dünyasının kapılarını açtığınızda bunu yapabilirsiniz. Baskı için bir seçim yapın:
Evde dijital fotoğraf basma Kodak inkjet kağıdıyla çok iyi baskılar alabilirsiniz. Ücretsiz Kodak EasyShare yazılımı bu işi daha da kolaylaştırır. Kodak EasyShare yazılımı Kodak EasyShare yazılımı, dijital fotoğraflarınızı geliştirmenizi, basmanızı, paylaşmanızı ve düzenlemenizi sağlayan basit bir fotoğraf düzenleme yazılımıdı
Kodak EasyShare yazılımıyla dijital fotoğraf basma 1- EasyShare yazılımını açın. 2 - My Collection ekranında, Picture Display (sol üstte) bölmesindeki Thumbnails (ortada) simgesini tıklatın. 3 - Bastırmak istediğiniz fotoğrafları seçin. Çevrelerindeki kutu griden sarıya dönüşür. 4 - Print at Home sekmesini (soldaki) tıklatın. Print at Home penceresi görüntülenir. 5 - Sağdaki Pictures to Print alanında her fotoğraftan kaç adet basmak istediğinizi seçin. 6 - Paper size açılan menüsünden (solda) fotoğraflarınızı basmak için kullandığınız kağıt boyutunu seçin. 7 - Kodak paper type açılan menüsünden kullandığınız inkjet kağıdı seçin. 8 - Print layout açılan menüsünden her sayfaya basmak istediğiniz fotoğraf sayısı ve boyutlarını seçin. 9 - Print düğmesini tıklatın. Diğer fotoğraf düzenleme yazılımlarıyla dijital fotoğraf basma Aşağıda bir çok fotoğraf düzenleme yazılımı için geçerli, boyut büyütme ve baskı almayla ilgili genel talimatlar bulacaksınız. Programa bağlı olarak bazı adımlar ufak farklılıklar görülebilir. 1 - Fotoğrafı istediğiniz gibi düzenleyin yada geliştirin. Daha sonra baskı için boyutunu değiştirin ve çözünülürlüğü 225 ppi/dpi yada daha yüksek ayarlamayı unutmayın. 2 - Orijinal, değiştirilmemiş fotoğrafınızı daha sonra kullanmak amacıyla saklamak için dosyayı yeni bir adla kaydedin. 3 - Kodak Premium fotoğraf kağıdı gibi iyi kalite bir fotoğraf kağıdı kullanın. Kodak inkjet kağıtlarının her tür inkjet yazıcısıyla çalıştığı test edilmiş ve kanıtlanmıştır. 4 - Baskı kalitesi için Best ya da Photo seçeneğini belirleyin. Yazıcı özelliklerini ayarlama Fotoğrafınızı basmadan önce kullandığınız kağıda uygun yazıcı özelliklerini seçmeyi unutmayın. Aşağıda yazıcı özelliklerini ayarlama konusunda genel talimatlar bulacaksınız. Yazıcıya bağlı olarak bazı adımlarda ufak farklılıklar görülebilir. 1 - Print (Yazdır) düğmesini tıklatın. 2 - Print (Yazdır) iletişim kutusundaki Properties (Özellikler) düğmesini tıklatın. Properties (Özellikler) düğmesini bulamıyorsanız, Setup (Kurulum) ya da Printer Setup (Yazıcı Kurulumu) düğmesini tıklatıp Properties (Özellikler) düğmesini burada arayın. 3 - Paper Type (Kağıt Türü) yada Media Type (Ortam Türü) kutusundan kullandığınız kağıt tipini seçin. Seçtiğiniz kağıt tipi kağıt ve yazıcı kombinasyonunuza bağlıdır. Hangi ayarları kullanacağınızı belirlemek için kağıtla birlikte verilen talimatlara bakın.
Stüdyoda dijital fotoğraf basma Dijital fotoğraflarınızın baskısını Kodak Picture Maker kullanan bir fotoğraf stüdyosunda kolay ve çabuk yaptırabilirsiniz. Ayrıca fotoğraflarınızı çerçeve, motif, bordür vb. ile renklendirebilirsiniz.
KODAK Picture Maker En sevdiğiniz fotoğraflarınızı büyütmek, geliştirmek artık her zamankinden daha kolay