BAHAGI NG PANANALITA PANGNGALAN Pangngalan – ay ngalan ng tao, bagay, pook at pangyayari Halimbawa: 1. An Ana a 2. lapi lapis s 3. Luneta Luneta 4. su suno nog g 5. Riza Rizall
Kasarian ng Pangngalan 1. Panlalaki – pangngalan para sa lalaki Halimbawa: 1. lolo lolo 2. tata tatay y 3. tiyo tiyo 4. kuya kuya 5. pari pari 2. Pambabae – pangngalan para sa babae Halimbawa: 1. lola lola 2. nana nanay y 3. tiya tiya 4. ate 5. madr madre e
3. Di-Tiyak – pangngalan na maaaring maaaring panlalaki o pambabae Halimbawa: 1. pangul pangulo o 2. guro guro 3. bata bata 4. manggaga manggagawa wa 5. manggaga manggagamot mot 4.
Walang Kasarian – bagay na hindi mo masasabi kung pambabae o panlalaki Halimbawa: 1. sabo sabon n 2. bag bag 3. Hiyas Hiyas ng Wika 4. mesa mesa 5. Umunlad Umunlad sa Paggawa Paggawa
Uri ng Pangngalan 1. Pangngalang Pangngalang Pambalana – karaniwang karaniwang ngalan ng tao, bagay, pook at pangyayari Halimbawa: 1. lapi lapis s 2. pape papell 3. baba babae e 4. lalaki lalaki 5. akla aklatt
2. Pangngalang Pangngalang Pantangi – tanging ngalan ngalan ng tao, bagay, pook at pangyayari Halimbawa: 1. Ana 2. Tagu Tagum m 3. Dava Davao o 4. Filipi Filipino no 5. E.P.P E.P.P.. 3. Pangngalang Pangngalang Lansakan – kumakatawan kumakatawan sa maraming bilang ng tao, bagay, pook at pangyayari Halimbawa: 1. trib tribo o 2. grup grupo o 3. kaklas kaklase e 4. kamag-ar kamag-aral al 5. kababa kababayan yan
PANGHALIP Panghalip – ay bahagi ng pananalitang humahalili sa pangngalan Halimbawa: 1. ano ano 2. ako ako 3. ito ito 4. ikaw ikaw 5. ganoon ganoon
Uri ng Panghalip 1.
Panghalip na Panao – ang tawag sa mga panghalip na inihahalili sa ngalan ng tao Halimbawa: 1. ako 2. ikaw ikaw 3. si siya ya 4. kayo kayo 5. sila sila
2.
3.
Panghalip na Pamatlig – ay salitang gamit sa pagtuturo ng tao, lugar, bagay, gawain at pangyayari Halimbawa: 1. ito 2. di dito to 3. rito rito 4. ni nito to 5. iy iyon on
Panghalip na Paari – ginagamit sa pagpapahayag ng pagmamay-ari Halimbawa: 1. akin akin 2. iyo 3. ni niya ya 4. ni nila la 5. amin amin
4. Panghalip na Pananong – ginagamit ginagamit sa pagtatanong pagtatanong ng ngalan ng tao, bagay, pook at pangyayari Halimbawa: 1. ano 2. saan-saa saan-saan n 3. sino sino 4. alin-a alin-alin lin
5. magka magkano no 5.
6.
Panghalip na Patulad – pagtutulad ng layo o lapit ng kinaroroonan ng tao, bagay, hayop, pook at pangyayari Halimbawa: 1. ganito ganito 2. ganyan ganyan 3. ganoo ganoon n Panghalip na Panaklaw – salitang nagsasaad ng dami, kaisahan, kalahatan ng tao, bagay, hayop, pook at pangyayari Halimbawa: 1. laha lahatt 2. pulo pulos s 3. sin sinum uman an 4. iba 5. maram maramii
PANDIWA Pandiwa – salitang nagsasaad ng kilos o gawa Halimbawa: 1. naglalak naglalakad ad 2. naglilin naglilinis is 3. nagba nagbabas basa a 4. nagsasa nagsasalita lita 5. nagsusul nagsusulat at
Aspekto ng Pandiwa
1.
Naganap na – kilos na nangyari o natapos na Halimbawa: 1. pinagtawa pinagtawanan nan 2. isi isinal nalin in 3. sin sinabi abi 4. nakila nakilala la 5. umawi umawitt
2. Magaganap pa – kilos na gagawin gagawin o mangyayari pa Halimbawa: 1. pagtataw pagtatawanan anan 2. isasa isasalin lin 3. sasab sasabihi ihin n 4. makikila makikilala la 5. awai awaitt 3. Nagaganap – kasalukuyang kasalukuyang ginagawa pa Halimbawa: 1. pinagtata pinagtatawana wanan n 2. isinasali isinasalin n 3. sin sinas asabi abi 4. nakikila nakikilala la 5. umaaw umaawit it PANG-URI Pang-uri – salitang naglalarawan sa pangngalan at panghalip Halimbawa: 1. magan maganda da 2. makini makinis s 3. magaspan magaspang g
4. matali matalino no 5. tama tamad d
Uri ng Pang-uri 1.
Panlarawan Panlarawan – salitang naglalarawan ng hugis, anyo, katangian ng pangngalan at panghalip Halimbawa: 1. masay masaya a 2. maban mabango go 3. malak malakii 4. hi hino nog g 5. paya payatt
2. Pamilang – salitang nagsasaad nagsasaad ng bilang bilang o dami ng pangngalan at panghalip Halimbawa: 1. lima lima 2. iisa iisa 3. maram maramii 4. dalawang dalawang dosena dosena 5. kalahati kalahating ng milyon
3. Pantangi – pang-uring nagpapakita nagpapakita ng katangian o hilig Halimbawa:
1. maka-Diy maka-Diyos os 2. maka-Riz maka-Rizal al 3. maka-Bo maka-Bonifa nifacio cio 4. tatak tatak Pinoy Pinoy 5. barong barong Tagalog Tagalog
PANG-ABAY Pang-abay – ay bahagi ng pananalitang pananalitang naglalarawan naglalarawan kung paano, saan at kailan ginawa, ginagawa o gagawin ang kilos na isinasaad ng pandiwa
Uri ng Pang-abay 1.
Pamaraan – sumasagot sa tanong na paano Halimbawa: 1. malakas malakas bumasa bumasa 2. mahina mahina bumasa bumasa 3. mabilis mabilis sumulat sumulat 4. maingat maingat maglakad maglakad 5. dahan-dahang binuksan ang pintuan
2. Panlunan – sumasagot sumasagot sa tanong tanong na saan Halimbawa: 1. sa Dava Davao o 2. sa Tagu Tagum m 3. doon sa gilid gilid ng mangga mangga 4. sa aming aming tindahan tindahan 5. sa inyong inyong bahay bahay 3. Pamanahon Pamanahon – sumasagot sumasagot sa tanong tanong na kailan Halimbawa: 1. sa susunod susunod na taon taon 2. sa susunod susunod na buwan buwan 3. sa susunod susunod na Sabado Sabado
4. mama mamaya ya 5. buka bukas s
PANGATNIG Pangatnig – salitang nag-uugnay ng isang pangungusap sa iba pang pangungusap Halimbawa: 1. Bumalik siya upang maglinis ng bahay. 2. Maganda si Lita ngunit masungit. 3. Malamig ang tubig at hangin. 4. Malaki ang kanyang bahay at lupa. 5. Ang ina ay nagluluto at ang ama ay nagsisibak ng kahoy. Mga Kataga – ay ginagamit sa pagsunud-sunod ng mga bahagi sa pangungusap Halimbawa: at, kaya, sapagkat, pero, ngunit, datapwat, dahil, upang, kung, habang, subalit at kapag
PANG-ANGKOP Pang-angkop – ang tawag sa mga kataga, pantig o titik na na, ng, at g. Halimbawa: 1. maliit maliit na pangarap pangarap 2. unang unang simbolo simbolo 3. magulo magulo na kapaligiran kapaligiran 4. mapulang mapulang mata mata 5. bangus bangus na sariwa sariwa
Uri ng Pang-angkop 1.
NA – ginagamit na pang-ugnay ng mga salitang katinig maliban sa n. Halimbawa: 1. mataas na pangarap 2. malalim na dagat 3. inakay na sisiw 4. marahas na hakbang 5. bangus na sariwa
2.
3.
NG – ginagamit sa pag-ugnay sa salitang nagtatapos sa patinig na a, e, i, o, at u. Halimbawa: 1. maling maling simbolo simbolo 2. unang unang pangarap pangarap 3. sinaunan sinaunang g kaugalia kaugalian n 4. mapulang mapulang mata mata 5. magandan magandang g dalaga
G – ginagamit sa pag-ugnay ng mga salitang nagtatapos sa n. Halimbawa: 1. butihing butihing ina 2. ibong ibong maliit maliit 3. kaugalia kaugaliang ng Pil Pilipino ipino 4. kapaligir kapaligirang ang maayos 5. tanawing tanawing maganda maganda
PANG-UKOL Pang-ukol – ay mga katagang nag-uugnay sa isang pangngalan o panghalip at sa iba pang salita sa pangungusap. Halimbawa: 1. kay kay 2. alinsuno alinsunod d 3. ukol ukol sa sa 4. hinggi hinggill sa 5. laban laban sa sa
