FACULTA FACULTAD D DE INGENIERÍA INGENIERÍ A ESCUELA ACADÉMICA PROFESIONAL DE INGENIERÍA CIVIL
MONOGRAFÍA TÍTULO CARRETERAS LOCALES AUTORES: MIRANDA SANGAMA, RUBEN USHIÑAHUA GARCIA, SHELLY LARREA GARCIA, PHILLIPMICHAEL THOMAS ASESORA: LIC. ERIKA DEL MILAGRO LOZANO FLORES LÍNEA DE INVESTIGACIÓN: DISEÑO DE INFRAESTRUCTURA VIAL TARAPOTO-PERÚ 2012
1
Ser uno !"o, "!n !e#o $ e"%$r en &o 'orre'%o o en &o err(neo, e" )" $#!r$*&e +ue o%$r or &$ -)'!& 'o*$r#$ #e ren#!r"e $ &$ 'on-or!#$#. / Ir0!n1 2$&&$'e.
2
Ser uno !"o, "!n !e#o $ e"%$r en &o 'orre'%o o en &o err(neo, e" )" $#!r$*&e +ue o%$r or &$ -)'!& 'o*$r#$ #e ren#!r"e $ &$ 'on-or!#$#. / Ir0!n1 2$&&$'e.
2
DEDICATORIA L$ re"en%e ono1r$-$ e" #e#!'$#$ $ nue"%r$ o%!0$'!(n +ue "on3 nue"%ro" $#re", 4er$n$" 4er$n$" 5$ +ue no" *r!n#$n *r!n#$n "u $o5o !n'on#!'!on$ !n'on#!'!on$&& 5 %$*!6n %$*!6n A &$ L!'. Er!7$ +ue no" no" *r!n *r!n#( #( "u" "u" #e& #e& !&$ !&$1r 1ro o &o8$ &o8$no no -&or -&ore" e" +ue e9er!en'!$ $r$ nue"%r$ -or$'!(n ro-e"!on$&.
LOS AUTORES
3
'ono 'ono'! '!! !en en%o %o"" re0! re0!o" o"
5
AGRADECIMIENTO A1r$#e'eo" $ nue"%ro" +uer!#o" $#re", or "u $o5o $ o5o !n'on#!'!on$& 5 e& e"-uer8o #!$r!o +ue re$&!8$n or *r!n#$rno" un$ *uen$ e#u'$'!(n, E" !re"'!n#!*&e o"%r$r e& $re'!o $re'!o $ &$ ro-e ro-e"or$ "or$ Er!7 Er!7$ $ Lo8$no Lo8$no F&ore" F&ore" , #o'en #o'en%e %e 5 $"e"o $"e"or$ r$ #e &$ &$ re"en% re"en%e e ono1r$-$, +u!en #$ $ #$ "e e"-uer8$ or *r!n#$r en #$rno" &$ e:or !n-or$'!(n $ "u" $&un $&uno", o", $r$ $r$ +ue 6"%o" 6"%o" "e$n "e$n ro-e"! ro-e"!on$ on$&e" &e" #e $&%$ $&%$ 'oe% 'oe%!%! !%!0!# 0!#$# $# 5 $r$ $r$ -!n$ -!n$&!&!8$ 8$rr
$& !n1e !n1en! n!er ero o Ru*6 Ru*6n n M!r$ M!r$n#$ n#$ C(r#o C(r#o0$ 0$,, or or!e or!en% n%$r $rno" no" 4$'!$ 4$'!$ e& %e$ %e$
re"e'%!0o.
LOS AUTORES
ÍNDICE EPÍGRAFE………… EPÍGRAFE…………………… …………………… …………………… …………………… …………………… …………….…… ….………….. …….. 2 DEDICATORIA……………………… DEDICATORIA………………………………………………… …………………………………….………….. ………….………….... 3 AGRADECIMIENTO……………………………… AGRADECIMIENTO…………………………………………………..…. …………………..….…………… …………… 4 INTRODUCCIÓN…………………………………………… INTRODUCCIÓN………………… ……………………………………………………. …………………………. . CAPÍTULOI: CARRETERAS 4
;.;.< De-!n!'!(n======= De-!n!'!(n================== ===================== ==========.. ;; ;.>.< C&$"!-! C&$"!-!'$'!(n '$'!(n "e1?n "e1?n "u -un'!(n=== -un'!(n======= ======== ======== ======== ==== ;; ;.>.;.< Re# V!$& Pr!$r!$=========== Pr!$r!$====================== ===========;; ;; ;.>.>.< ;.>.>.< Re# V!$& Se'un#$r!$== Se'un#$r!$====== ======== ======== ======== =======. ===.= = ;; ;.>.@.< ;.>.@.< Re# V!$& V!$& Ter Ter'!$r!$= '!$r!$===== ======== ======== ======== ======== ======.. ==.. ;; ;.@.< C&$"!-! C&$"!-!'$'!(n '$'!(n "e1?n "e1?n &$ #e$n#$==== #e$n#$======== ======== ======== =====. =. ;; ;.@.;.< Au%o!"%$"===========================.;; ;.@.>.< C$rre%er$" Du$&e" o Mu&%!'$rr!&========= Mu&%!'$rr!&================..=. =======..=... .. ;> ;.@.@.< C$rre%er$" De ;r$. C&$"e========== C&$"e====================. ==========... ;> ;.@..< C$rre%er$" De >#$. C&$"e========== C&$"e====================. ==========...;> ..;> ;.@..< CARRETERAS DE @RA. CLASE============= CLASE=================..;> ====..;> ;.@..< Tro'4$" C$rro8$*&e"============= C$rro8$*&e"=====================.= ========.=...;> ...;> ;..< C&$"!-!'$'!(n "e1?n 'on#!'!one" oro1r)-!'$"============ oro1r)-!'$"=============..;> =..;> ;..;.< C$rre%er$" T!o ;. ===================== =======================.....;@ ==.....;@ ;..>.< C$rre%er$" T!o >==================== >======================== ==== ;@ ;..@.< C$rre%er$" T!o T!o @=================== @=========================;@ ======;@ ;...< C$rre%er$" T!o ;. ============ ====================== ===========..=;> =..=;> ;...< C$rre%er$" T!o T!o >=================== >=========================.;@ ======.;@ ;...< C$rre%er$" T!o T!o @=================== @=========================.;@ ======.;@ CAPÍTULO II DISE!O GEOMÉTRICO. >.;.< Geoe%r$ Hor!8on%$&========== Hor!8on%$&==================== ==============.; ====.; >.>.< Geoe%r$ Ver%!'$&========== Ver%!'$&===================== ===============..; ====..; >.@.< Geoe%r$ Tr$n"0er"$&========= Tr$n"0er"$&=================== ==============...; ====...;
CAPÍTULO III: MANTENIMIENTO M ANTENIMIENTO VIAL @.;.< Gener$&!#$#e" So*re E& M$n%en!!en%o V!$&========== V!$&============....; ==....; @.>.< An%e'e#en%e"======= An%e'e#en%e"================== ===================; ========; @.@.< En-o+ue De& Me#!$no Me#!$no 5 L$r1o P&$8o En &$ &$n!-!'$'!(n De& M$n%en!!en%o================== M$n%en!!en%o======== ===================== ===========..> ..> @..< O*:e%!0o"============ O*:e%!0o"====================== ================>> ======>> @..< Con"!#er$'!one" Gener$&e" P$r$ L$ E&$*or$'!(n De& E9e#!en%e De M$n%en!!en%o Per!(#!'o ……………………………………………………………..…22 @.. E"%u#!o De Zon$" Cr%!'$"========= Cr%!'$"=================== =============.> ===.> @.. H$'!$ un$ 'u&%ur$ #e re0en'!(n en e& $n%en!!en%o $n%en!!en%o 0!$&======.=...> 0!$&======.=...> @.. Pro'e"o #e &$n!-!'$'!(n 5 1e"%!(n 0!$&=================> 0!$&=================> @.. So"%en!*!&!#$# #e& $n%en!!en%o======= $n%en!!en%o=================. ==========.=....> =....>
5
@.;. Re"on"$*!&!#$#e" #e& 'on"u&%or================.===@ @.;;. For$ #e $1o $& 'on"u&%or=====================..@; @.;> Per-!& #e& 'on"u&%or========================.=..@> @.;@.< A&1un$" &e''!one" $ren#!#$"===================.=.@>
CAPÍTULO IV: DRENA"E . De-!n!'!(n==============================..@ .;Dren$:e Suer-!'!$&==========================.@ .;.;Con"!#er$'!one" Gener$&e"=====================..@ .>. Cr!%er!o" Fun'!on$&e"=========================@ .@. Per!o#o #e re%orno==========================@ .. R!e"1o #e O*"%ru''!(n========================
4.#. D$%&' D()*+& $ ,$ ('&(/$==================== ..; D$o" en e& e&een%o #e #ren$:e "uer-!'!$&==============; ..> D$o" $ %er'ero" no '$%$"%r(-!'o"==================....> ..@ D$o" C$%$"%r(-!'o"========================..> .. Bene-!'!o"=============================.>
CAPÍTULO V: SE!ALES VERTICALES .; Gener$&!#$#e"============================.. .;.> Fun'!(n==============================.. .;.@ C&$"!-!'$'!(n===========================... .;.. D!"eo============================== .;.. For$==============================. .;.. Co&ore"=============================... .;.. D!en"!one"===========================. .;.. S*o&o"============================= .;.. Le5en#$"============================.... .;.;. M$r'o
. Lo'$&!8$'!(n==========================.=. .;.;@. ALTURA=============================. .;.;. Jn1u&o De Co&o'$'!(n=======================
6
.;.;. M$n%en!!en%o==========================.. .;.;. Po"%e" o Soor%e"=========================. .;.;. D!"o"!'!one" Gener$&e"======================.
CONCLUSIONES============================.. REFERENCIAS I#0LIOGRFICAS===================.. ANEOS Ane9o ;=================================> Ane9o >=================================@ Ane9o @================================... Ane9o ===============================....... Ane9o ===============================.......
INTRODUCCIÓN L$ re"en%e ono1r$-$
4$ "!#o e&$*or$#$ 'on e& ro("!%o #e +ue &$
'oun!#$# #e nue"%r$ re1!(n %en1$ e& 'o&e%o 'ono'!!en%o "o*re &$ !or%$n'!$ +ue %!ene e& #!"eo 1eo6%r!'o #e &$" '$rre%er$" #e %er'er %!o, 5$ +ue #e e&&o, o#eo" er!%!r &$ "$%!"-$''!(n $& )9!o #e &o" o*:e%!0o" +ue "e +u!ere &$n%e$r. Deo"%r$n#o +ue e& %r$*$:o e"%) #!r!1!#o $ &$ o*&$'!(n #e nue"%r$ re1!(n +ue, e#!$n%e e"%$ ono1r$-$ "e #$r) $ 'ono'er #e un$ u o%r$ $ner$ e& o*:e%!0o %r$8$#o $ &$ +ue "e +u!ere &o1r$r. Me:or$r e& n!0e& #e %r$n"!%$*!&!#$# #e &$ re# 0!$& &o'$& e#!$n%e !n0er"!one" en re4$*!&!%$'!(n 5 $n%en!!en%o #e"$rro&&$n#o 'on e&&o 7
'$$'!#$#e" %6'n!'$" 0e'!n$&e" &$" 'u$&e" #e*er)n e"%$r or!en%$#$" $ &o1r$r un$ '!r'u&$'!(n er$nen%e 5 "e1ur$. E"%$*&e'!en#o un$ "e$&!8$'!(n 0er%!'$& en un$ '$rre%er$ #e*!en#o "er er$nen%e e !n"%$&$#o $ &o &$r1o #e &$ 0$ en -or$ re'%$ $r$ $#0er%!r, re1&$en%$r, or!en%$r 5 roor'!on$r n!0e&e" #e "e1ur!#$# $ &o" u"u$r!o", en e"%e '$"o &$ o*&$'!(n S$n$r%!nen'e. En%re e"%o" #!"o"!%!0o" "e !n'&u5en &$" "e$&e" #e %r)n"!%o re0en%!0$", re1u&$#or$" e !n-or$%!0$" 5 &o" o"%e" 7!&o6%r!'o". Or!en%$n#o $ &o" o*&$#ore" $r$ e& #e"$rro&&o #e un *uen "!"%e$ #e #ren$:e +ue "on e&een%$&e" 5 e"en'!$&e" &o 'u$& 'on&&e0$r) $ e0!%$r &$ #e"%ru''!(n %o%$& o $r'!$& #e &$ &$%$-or$ #e &$ '$rre%er$ 5 $r$ e&&o #e*en %ener"e en 'uen%$ -$'%ore" '&!$%o&(1!'o", %oo1r)-!'o" 5 e& %!o #e "ue&o. E0!%$n#o $''!#en%e" #ur$n%e &$ 'on"%ru''!(n #e '$rre%er$", 5$ +ue &$" $1u$" !n$#e'u$#$en%e e0$'u$#$" $-e'%$n &$ '$$'!#$# #e u"o #e &$ 0$ e" #e'!r "! e& $1u$ er$ne'e en &$ "uer-!'!e #e '!r'u&$'!(n, &$ $''!(n #e& %r)-!'o ro0o'$r) #ere"!one", ero"!(n 5 'on"!1o $ &$ -or$'!(n #e ')r'$0$". H$'!en#o #e e"%e %r$*$:o un$ 4err$!en%$ !or%$n%e +ue er!%!r) $*r!r un $*$n!'o #e oor%un!#$#e" $r$ e& u%uo #e"$rro&&o %$n%o #e& !or%$#or 'oo e& e9or%$#or, '&$ro re'$&'$n#o +ue e"%o "e #$r) en nue"%r$ re1!(n. Re$&!8$n#o e"%e %r$*$:o ono1r)-!'o 'on e& -!n #e -oen%$r #e"$rro&&o en nue"%r$ &o'$&!#$# &$ '!u#$# #e S$n M$r%!n +ue 0$ %o$n#o '$o #e un$ $ner$ !re"!on$n%e , &$ e'ono$ 5 e& %ur!"o 0$ $uen%$n#o r)!#$en%e , e" or e"o +ue, 'oo 'oro!"o er"on$& 4eo" e&e1!#o e"%e %e$ 'oo reo'u$'!(n , %e$ #e !or%$n'!$ 1ener$& , $*$r'$n#o , &o" 'ono'!!en%o" or "er #e nue"%r$ n#o&e $'$#6!'$ , 5 #e er%ene'er $ nue"%r$ re"%!1!o"$ '$"$ #e e"%u#!o", #$n#o $ 'ono'er #e e"%$ $ner$ +ue e#!$n%e e& %r$*$:o ono1r)-!'o re$&!8$#o , "e &o1r$r) u'4o" re"u&%$#o" #e 1r$n 69!%o &$ "o'!e#$# e"%) en e"er$ #e &#ere" 5 e" e"o $ &o +ue +uereo" &&e1$r $ %e$" #e "u$ !or%$n'!$ en nue"%r$ '$rrer$ ro-e"!on$& re!%er$n#o +ue $or%$r) u'4o $r$ e& 're'!!en%o 5 #e"$rro&&o #e nue"%r$ re1!(n.
8
S$%!"-e'4o" no"o%ro" &o" $&uno" #e &$ -$'u&%$# #e In1en!er$ C!0!& #e"u6" #e un #e"0e&$#o e" #e !n0e"%!1$'!one" "o*re &$ o*&$'!(n #e S$n M$r%!n, 5 e& re'orr!#o en $&1uno" ue*&o", e& e"%u#!o #e '$rre%er$" +ue "e 4!8o e 4!'!eron en $n%er!ore" oor%un!#$#e" or o%r$" en%!#$#e" !or%$n%e" reo'u$#$" %$*!6n $" 'oo no"o%ro" or e& #e"$rro&&o #e &$ &o'$&!#$#, 4eo" $"$#o or !nnuer$*&e" ro'e"o" #e !n0e"%!1$'!(n 5 "e1?n e& 'r!%er!o #e& &e'%or &&e1$r) $ &$ 'on'&u"!(n #e +ue e& e"-uer8o 0$&!( &$ en$. H$'!en#o e"%u#!o" #e '$rre%er$ en &$ re1!(n, 4eo" &&e1$#o $ &$ 'on'&u"!(n -!n!%$ +ue e& %r$*$:o 0$ "!n #u#$ #!r!1!#o $ %o#o" &o ue*&o" #e nue"%r$ re1!(n S$n$r%!nen"e, +ue 0!0e 'on &$ !&u"!(n #e un $$n$ "!n eno" reo'u$'!one" e'on(!'$" 5 +ue e"%$" o*r$" $5u#$n u'4o, +ue e:or "!en#o e& ue*&o %$*!6n $r%'!e #e e&&o. No e" e9%en"o e& %e$ $ %r$%$r ero "! !or%$n%e &o" '$%u&o" $ &eer, 4eo" $"!1n$#o re"e'%!0o" o*:e%!0o" -un#$en%$&e" 'oo &$, -un'!on$&!#$#, &$ "e1ur!#$#, 'oo#!#$#, e"%6%!'$ 5 e'ono$, %e$" +ue "!n #u#$ 'u5$ !n%er0en'!(n 'u&e un ro& !or%$n%e en '$#$ ro'e#!!en%o #e &$ re$&!8$'!(n #e &$ o*r$ $ 'on"%ru!r en e"%e '$"o, '$rre%er$".
9
CAPTULO I
1.- CARRETERAS 1.1.- DEFINICIÓN: Un$ '$rre%er$ e" un$ 0$ #e #o!n!o 5 u"o ?*&!'o ro5e'%$#$ 5 'on"%ru!#$ -un#$en%$&en%e $r$ &$ '!r'u&$'!(n #e 0e4'u&o" $u%oo%r!'e".
1.2.- C,$'*5*$*6/ '(78/ '9 59/*6/
;.>.;.< RED VIAL PRIMARIA E" un "!"%e$ 'on-or$#o or '$rre%er$" +ue unen &$" r!n'!$&e" '!u#$#e" #e &$ n$'!(n T$r$o%o L!$, T$r$o%o Tru:!&&o .
10
;.>.>.< RED VIAL SECUNDARIA E" un "!"%e$ 'on-or$#o or '$rre%er$" +ue unen &$" r!n'!$&e" '!u#$#e" #e un$ re1!(n S$'$n'4e S$o"o$, Cuu*u+ue S$n o"6 #e S!"$ . ;.>.@.< RED VIAL TERCIARIA E" un "!"%e$ 'on-or$#o or '$rre%er$" +ue unen &$" r!n'!$&e" D!"%r!%o" 5 C$"ero" #e un$ ro0!n'!$ #e &$ n$'!(n S$'$n'4e S$o"o$, Cuu*u+ue S$n o"6 #e S!"$ .
1.3.- C,$'*5*$*6/ '(78/ ,$ +($/+$. ;.@.;.< AUTOPISTAS. C$rre%er$ en &$ 'u$& '!r'u&$n )" #e 0e4'u&o" $& #$ 5 +ue e"%)n "e$r$#$" or '$&8$#$" 5 e"%) $ &$ 0e8 'on #o" o )" '$rr!&e" en un "o&o "en%!#o roor'!on$n#o un -&u:o 0e4!'u&$r 'o&e%$en%e 'on%!n?o no "e 'on"!#er$ n!n1?n %!o #e !n1re"o $ &$ 0$ #e &$ $u%o!"%$. ;.@.>.< CARRETERAS DUALES O MULTICARRIL. C$rre%er$ en &$ 'u$& '!r'u&$n )" #e 0e4'u&o" $& #$ 5 +ue e"%)n "e$r$#$" or '$&8$#$" #!0!"or$" 5 e"%o" $ &$ 0e8 'on #o" o )" '$rr!&e" en un "o&o "en%!#o roor'!on$n#o un -&u:o 0e4!'u&$r 'o&e%$en%e 'on%!n?o 5 'on !n1re"o" $r'!$&e" o re"%r!n1!#o" #e"#e &$" 0$" $&%ern$" +ue e"%)n en &$ $r%e &$%er$& $ &$ 0$ r!n'!$&. ;.@.@.< CARRETERAS DE ;RA. CLASE. C$rre%er$ en &$ 'u$& '!r'u&$n en%re < >; 0e4'u&o" $u%oo%r!'e" $& #$ en &$ 0!$ 5 'uen%$ 'on un$ "o&$ '$&8$#$ #e #o" '$rr!&e" en "en%!#o" ue"%o". ;.@..< CARRETERAS DE >DA. CLASE. C$rre%er$ en &$ 'u$& '!r'u&$n en%re > < 0e4'u&o" $u%oo%r!'e" $& #$ en &$ 0$ 5 'uen%$ 'on un$ "o&$ '$&8$#$ #e #o" '$rr!&e" en "en%!#o" oue"%o". 11
;.@..< CARRETERAS DE @RA. CLASE. Son $+ue&&$" '$rre%er$" #e un$ '$&8$#$ +ue "oor%$n eno" #e 0e4'u&o" $u%oo%r!'e" $& #$ en &$ 0$ 5 'uen%$n 'on un$ "o&$ '$&8$#$ #e #o" '$rr!&e" en "en%!#o" oue"%o" ;.@..< TROCHAS CARROZABLES. Son $+ue&&$" '$rre%er$" #e un$ '$&8$#$ 5 e" &$ )" *$:$ en 'u$n%o $ &$ '$$'!#$# #e "oor%$r &$ '!r'u&$'!(n #e 0e4'u&o" $u%oo%r!'e" $& #$ 5 er!%e &$ '!r'u&$'!(n #e un "o&o 0e4'u&o.
1.4.- C,$'*5*$*6/ '(78/ &/+**&/(' &&7;5*$'. ;..;.< CARRETERAS TIPO ;. Per!%e &$ '!r'u&$'!(n #e &o" 0e4'u&o" #e '$r1$ e"$#$ $n%ener $ro9!$#$en%e &$ !"$ 0e&o'!#$# #e re'orr!#o +ue &$ #e &o" 0e4'u&o" &!1ero". ;..>.< CARRETERAS TIPO >. E" &$ 'o*!n$'!(n #e $&!ne$!en%o 4or!8on%$& 5 0er%!'$& +ue o*&!1$ $ &o" 0e4'u&o" #e '$r1$ e"$#$ re#u'!r &$ 0e&o'!#$# #e re'orr!#o "!1n!-!'$%!0$en%e e !n'&u"o $ 0e&o'!#$#e" #e re'orr!#o or #e*$:o #e &$" #e &o" 0e4'u&o" #e $"$:ero" $u%o*?". ;..@.< CARRETERAS TIPO @. E" &$ 'o*!n$'!(n #e $&!ne$!en%o 4or!8on%$& 5 0er%!'$& +ue o*&!1$ $ &o" 0e4'u&o" e"$#o" $ re#u'!r $ 0e&o'!#$# "o"%en!#$ en r$$ #ur$n%e #!"%$n'!$" 'on"!#er$*&e". ;...< CARRETERAS TIPO ;. 12
Per!%e &$ '!r'u&$'!(n #e
&o" 0e4'u&o" #e '$r1$ e"$#$ $n%ener
$ro9!$#$en%e &$ !"$ 0e&o'!#$# #e re'orr!#o +ue &$ #e &o" 0e4'u&o" &!1ero". ;...< CARRETERAS TIPO >. E" &$ 'o*!n$'!(n #e $&!ne$!en%o 4or!8on%$& 5 0er%!'$& +ue o*&!1$ $ &o" 0e4'u&o" #e '$r1$ e"$#$ re#u'!r &$ 0e&o'!#$# #e re'orr!#o "!1n!-!'$%!0$en%e e !n'&u"o $ 0e&o'!#$#e" #e re'orr!#o or #e*$:o #e &$" #e &o" 0e4'u&o" #e $"$:ero" $u%o*?". ;...< CARRETERAS TIPO @. E" &$ 'o*!n$'!(n #e $&!ne$!en%o 4or!8on%$& 5 0er%!'$& +ue o*&!1$ $ &o" 0e4'u&o" e"$#o" $ re#u'!r $ 0e&o'!#$# "o"%en!#$ en r$$ #ur$n%e #!"%$n'!$" 'on"!#er$*&e".
13
CAPTULO II 14
2.- DISE!O GEOMÉTRICO . 2.1.- GEOMETRIA .;.;.< E& $&!ne$!en%o 'u$n#o "e #!"e$ un$ '$rre%er$ #e*e "er %$n re'%o 'oo "e$ o"!*&e e0!%$n#o 'on"!1o +u!e*re" e9$1er$#o" en "u 1eoe%r$ 4or!8on%$& 5 'u$n#o &$ %oo1r$-$ e9!"%en%e &o er!%e #e*er) #e ro0eer"e #e 'ur0$" '!r'u&$re" 4or!8on%$&e" #e %$& $ner$ 'on &&e0e $ %ener un #e"$rro&&o "!6%r!'o %$n%o $& !n1re"o 5 "$&!#$ #e &$ 'ur0$. >.;.>.< Se ro'ur$r$ e"%$*&e'er 'ur0$" '!r'u&$re" 4or!8on%$&e" $*!er%$" $r$ -$'!&!%$r #e"$rro&&$r 0e&o'!#$#e" +ue e"%6n #en%ro #e &$ 0e&o'!#$# #e #!"eo e"%$*&e'!#o. >.;.@.< E& )n1u&o #e #e-&e9!(n #e un$ 'ur0$ '!r'u&$r 4or!8on%$& #e*er) %ener 0$&ore" e+ueo", en &$ e#!#$ +ue &$" 'on#!'!one" %oo1r)-!'$" &o er!%$n %en!en#o en 'uen%$ +ue &$" '$rre%er$" #e*en "er %$n re'%$" 'oo "e$ o"!*&e. >.;..< E& $&!ne$!en%o 'on %$n1en%e &$r1$ en%re #o" 'ur0$" #e& !"o "en%!#o %!ene un $"e'%o $1r$#$*&e, e"e'!$&en%e 'u$n#o no "e $&'$n8$ $ #!"%!n1u!r &$" #o" 'ur0$" '!r'u&$re" 4or!8on%$&e".
15
>.;..< L$ #!"%$n'!$ #e 0!"!*!&!#$# en e& !n%er!or #e &$" 'ur0$" 4or!8on%$&e" e" un e&een%o #e& #!"eo #e& $&!ne$!en%o 4or!8on%$&. Cu$n#o 4$5 o*"%ru''!one" $ &$ 0!"!*!&!#$# en &$ '$rre%er$ %$&e" 'oo %$&u#e" #e 'or%e, $re#e" #e ro'$" en e& &$#o !n%erno #e un$ 'ur0$ '!r'u&$r 4or!8on%$& "e re+uer!r) un$ o#!-!'$'!(n en e& #!"eo %r$n"0er"$& #e &$ '$rre%er$ o en e& $&!ne$!en%o 4or!8on%$& 'u$n#o &$ o*"%ru''!(n no ue#e "er o0!#$.
2.2.- GEOMETRIA VERTICAL. >.>.;.< L$ r$"$n%e #e un$ '$rre%er$ en +ue "e $&%ern$n en#!en%e" #e #!0er"o "en%!#o 5 en &on1!%u#e" 'or%$" 1ener$ nuero"o" +u!e*re" &o 'u$& "e 4$r) &o o"!*&e $r$ e0!%$r&o 5$ +ue &o re'oen#$*&e "er!$ $n%ener en#!en%e #e #!0er"o "en%!#o ero en &on1!%u#e" &$r1$". >.>.>.< Lo" un%o" *$:o" 0er%!'$&e" "!n 0!"!*!&!#$#, "e1u!#o" or %r$o" 0er%!'$&e" +ue "on 0!"!*&e" 're$n #e"'on'!er%o en e& u"u$r!o #e &$ '$rre%er$ 5 "on '$u"$ r!n'!$& #e& $uen%o #e &o" $''!#en%e" $"o'!$#o" $ $n!o*r$" #e $#e&$n%$!en%o 0e4!'u&$r. >.>.@.< En en#!en%e" #e *$:$#$, &$r1$" 5 ronun'!$#$" e" 'on0en!en%e #!"oner 'u$n#o "e$ o"!*&e #e '$rr!&e" #e eer1en'!$ &$%er$& +ue er!%$n $n!o*r$r $ &o" 0e4'u&o" en '$"o -$&&en &o" -reno". >.>..< No "e #e*e 'o&o'$r un$ 'ur0$ 0er%!'$& '(n'$0$ en un %r$o #e 'or%e, #e*!#o $ &$" #!-!'u&%$#e" #e #ren$:e. A"!!"o, "e #e*er) e0!%$r 'o&o'$r un$ 'ur0$ 0er%!'$& 'on0e9$ en%re #o" %$n1en%e" &$n$" en un$ 8on$ en 'or%e 5$ +ue e& "!"%e$ #e #e #ren$:e "er) e"'$"o. >.>..< En )re$" "u:e%$" $ !nun#$'!one" "e 'o&o'$r) &$ r$"$n%e or &o eno" or en'!$ #e& n!0e& or#!n$r!o #e &$" $1u$" $r$ ro%e1er 'on0en!en%een%e &o" %$&u#e" &$%er$&e" 5 'on e&&o &$ &$%$-or$ #e &$ '$rre%er$.
16
>.>..< L$ #!"%$n'!$ #e 0!"!*!&!#$# e" &$ &on1!%u# 'on%!nu$ 4$'!$ #e&$n%e #e &$ '$rre%er$ 5 e" &$ &ne$ #e 0!"!*!&!#$# #e& 'on#u'%or #e& 0e4'u&o. En e& #!"eo "e 'on"!#er$n #o" #!"%$n'!$" &$ #e 0!"!*!&!#$# "u-!'!en%e $r$ #e%ener e& 0e4'u&o 5 &$ ne'e"$r!$ $r$ +ue un 0e4'u&o $#e&$n%e $ o%ro. >.>..< L$ 0!"!*!&!#$# #e $r$#$ e" &$ &on1!%u# n!$ re+uer!#$ $r$ +ue "e #e%en1$ un 0e4'u&o $u%oo%r!8 +ue 0!$:$ $ &$ 0e&o'!#$# #!re'%r!8 o #e #!"eo. >.>..< L$ #!"%$n'!$ n!$ #e $#e&$n%$!en%o +ue #e*e -$'u&%$r $& 'on#u'%or #e& 0e4'u&o $ "o*re$"$r $ o%ro 0e4'u&o 'on 'oo#!#$# 5 "e1ur!#$# "!n '$u"$r $&%er$'!(n en &$ 0e&o'!#$# #e un %er'er 0e4'u&o +ue 0!$:$ en "en%!#o 'on%r$r!o. E& #!"eo 4or!8on%$& 5 0er%!'$& #e un$ '$rre%er$ #e*er) e"%$r 'oor#!n$#o #e -or$ +ue e& u"u$r!o ue#e '!r'u&$r or e&&$ #e $ner$ '(o#$ 5 "e1ur$. >.>..<
E& #!"eo #e &o" $&!ne$!en%o" 4or!8on%$& 5 0er%!'$& no #e*e re$&!8$r"e
!n#een#!en%een%e o "e$r$#o. P$r$ o*%ener "e1ur!#$#, 0e&o'!#$# un!-ore, $$r!en'!$ $1r$#$*&e 5 e-!'!en%e "er0!'!o $& %r)-!'o "er) ne'e"$r!o 'oor#!n$r e"%o" $&!ne$!en%o".
2.3.- GEOMETRIA TRANSVERSAL. >.@.;.< E& er$&%e #e un$ '$rre%er$ e" &$ "o*re e&e0$'!(n #e &$ $r%e e9%er!or #e un %r$o #e &$ '$rre%er$ 'on re&$'!(n $ &$ $r%e !n-er!or #e& !"o 'on e& -!n #e 'on%r$rre"%$r &$ $''!(n #e &$ -uer8$ 'en%r-u1$ 5 -uer8$ 'en%re%$. >.@.>.< L$" *er$" "e 'o&o'$r$n en &$ $r%e &$%er$& #e &$ '$rre%er$ 'on un $n'4o n!o #e . ;.> #e"e$*&e. E"%e $n'4o #e*er) er$ne'er &!*re #e %o#o o*"%)'u&o !n'&u5en#o "e$&e" 0er%!'$&e" 5 1u$r#$0$", 'u$n#o "e 'o&o+ue 1u$r#$0$" e& $n'4o n!o "er) ;.> .
17
>.@.@< Cu$n#o e& $n'4o #e &$" *er$" e" enor #e >. "e #e*er) re0er en '$#$ &$#o #e &$ '$rrer$ 5 $ #!"%$n'!$ en &o o"!*&e no $5or $ &$8o&e%$" #e @ #e &on1!%u# 5 un $n'4o n!o #e @ >.@..< Lo" %$&u#e" $r$ &$" "e''!one" en 'or%e 0$r!$r$n #e $'uer#o $ &$ e"%$*!&!#$# #e& %erreno $#5$'en%e, &$ $&%ur$ #e& %$&u# 5 "u !n'&!n$'!(n "e #e%er!n$r$n en &o o"!*&e, or e#!o #e en"$5o" 5 ')&'u&o" ( %o$n#o en 'uen%$ &$ e9er!en'!$ #e& 'oor%$!en%o #e &o" %$&u#e" #e 'or%e e:e'u%$#o" en ro'$" o "ue&o" #e n$%ur$&e8$ 5 '$r$'%er"%!'$" 1eo%6'n!'$" "!!&$re".
CAPTULO III
18
3.1 GENERALIDADES SORE EL MANTENIMIENTO VIAL L$ !n-r$e"%ru'%ur$ 0!$& %!ene un$ no%$*&e !n-&uen'!$ en e& #e"$rro&&o #e un$ n$'!(n o re1!(n, %$& 'oo &o #eue"%r$n &$" -uer%e" 'orre&$'!one" e9!"%en%e" en%re &$ #en"!#$# #e &$ re# #e '$rre%er$" 5 e& Pro#u'%o In%erno Bru%o PIB 'orre"on#!en%e" )re$ #e !n-&uen'!$. S!n e*$r1o, &$ 'on#!'!(n o e"%$#o #e &$ re# re"u&%$ un $"e'%o '&$0e $r$ 1$r$n%!8$r &$ $%er!$&!8$'!(n #e e"$ re&$'!(n, e" #e'!r, $r$ +ue &$ !n0er"!(n en !n-r$e"%ru'%ur$ o*%en1$ &o" re"u&%$#o" ro5e'%$#o" en %6r!no" #e ren%$*!&!#$# "o'!oe'on(!'$ 5 #e #e"$rro&&o 5 're'!!en%o. Se ue#e o*"er0$r +ue, un$ 0e8 #!"e$#o 5 'on"%ru!#o e& $0!en%o $r$ un$ #e%er!n$#$ 0!#$ ?%!&, &$ '$&!#$# #e& "er0!'!o +ue *r!n#$ $& u"u$r!o e#!#$ en %6r!no" #e e"%$#o o 'on#!'!(n #e& $0!en%o#!"!nu5e 'on-ore e& !"o e" "o&!'!%$#o or &$" '$r1$" +ue &o %r$n"!%$n 5 e& '&!$ !er$n%e. En 'on"e'uen'!$, e& "er0!'!o "e 0$ #e%er!or$n#o 'on e& %!eo, #e"e:or$n#o "u e"%$#o o 'on#!'!(n. En e& Gr)-!'o ; "e 4$n #e-!n!#o #o" n!0e&e" #e e"%$#o o 'on#!'!(n, re&$'!on$#o" 'on e& n!0e& #e "er0!'!o *r!n#$#o en '$#$ C$"o or &$ !n-r$e"%ru'%ur$ $& u"u$r!o #e& '$!no un$ 'on#!'!(n !n!'!$& !n#!'$#$ 'oo Mu5 Buen$Q 5 un$ 'on#!'!(n -!n$& !n#!'$#$ 'oo !n$'e%$*&eQ, +ue #een#en -un#$en%$&en%e #e &$ e9!1en'!$ #e &o" u"u$r!o".
3.2.-ANTECEDENTES 19
E& Pro1r$$ #e Tr$n"or%e Rur$& De"'en%r$&!8$#o PTRD e" un Pro1r$$ #e $o5o $& ro'e"o #e #e"'en%r$&!8$'!(n #e &$ 1e"%!(n 0!$& rur$& +ue !u&"$, 'oo $r%e #e "u Po&%!'$ Se'%or!$&, e& M!n!"%er!o #e Tr$n"or%e" 5 Coun!'$'!one" $ %r$06" #e PROVAS DESCENTRALIZADO.
E& Pro1r$$ %!ene 'oo o*:e%!0o, e:or$r e& n!0e& #e %r$n"!%$*!&!#$# #e &$ Re# V!$& Ve'!n$& e#!$n%e !n0er"!one" en re4$*!&!%$'!(n 5 $n%en!!en%o, #e"$rro&&o #e '$$'!#$#e" %6'n!'$" e !u&"$n#o '$*!o" !n"%!%u'!on$&e" +ue -or%$&e8'$n &$ 1e"%!(n #e &o" Go*!erno" Re1!on$&e" en $%er!$ 0!$&3 'on%r!*u5en#o #e e"%e o#o $& ro'e"o #e #e"'en%r$&!8$'!(n $" 'oo $ &$ e:or$ #e &$ !n%e1r$'!(n 5 &$ 'oe%!%!0!#$# re1!on$& 5 $ &$" 'on#!'!one" #e 0!#$ en &o" %err!%or!o" #e& !n%er!or #e& Per?.
E& PTRD e" un Pro1r$$ #e $#4e"!(n 0o&un%$r!$ 5 #e e:e'u'!(n #e"'en%r$&!8$#$ 'u5o" ro'e"o" #e 'on%r$%$'!(n 5 e:e'u'!(n #e e"%u#!o" 5 o*r$" #e re4$*!&!%$'!(n 5 $n%en!!en%o e"%$r)n $ '$r1o #e &o" Go*!erno" Lo'$&e" Pro0!n'!$&e", *$:o &$ "uer0!"!(n 5 $"!"%en'!$ %6'n!'$ #e Pro0$" De"'en%r$&!8$#o.
Lo" e9e#!en%e" %6'n!'o" $r$ e& $n%en!!en%o er!(#!'o #e '$!no" 0e'!n$&e" #e*er)n e"%$r or!en%$#o" $ &o1r$r un$ '!r'u&$'!(n er$nen%e 5 "e1ur$ en &o" '$!no" $ !n%er0en!r. L$ r!n'!$& $'%!0!#$# #e &$" o*r$" #e $n%en!!en%o er!(#!'o e" &$ reo"!'!(n 5 'on-or$'!(n #e& $-!r$#o $ &o &$r1o #e &$ 0$, $#!'!on$&en%e "e e:e'u%$r) $&1un$" o*r$" #e *$:o 'o"%o +ue er!%$n e:or$r &$" o*r$" #e $r%e 5 "o&u'!(n #e un%o" 'r%!'o"3 or &o +ue "e re+u!ere &$ re$&!8$'!(n #e e9e#!en%e" %6'n!'o" #e $n%en!!en%o er!(#!'o $r$ &o" '$!no" 0e'!n$&e" e:e'u%$#o" en -$"e" $n%er!ore" #e& Pro1r$$ #e C$!no" Rur$&e".
20
3.3 ENFO>UE DEL MEDIANO? LARGO PLA=O EN LA PLANIFICACIÓN DEL MANTENIMIENTO E& $n%en!!en%o 0!$& re+u!ere un en-o+ue #e e#!$no 5 &$r1o &$8o. Por &o %$n%o, re"u&%$ !re"'!n#!*&e +ue &o" or1$n!"o" 0!$&e" o"e$n '$$'!#$#e" $#e'u$#$" $r$ &$ &$n!-!'$'!(n $ &$r1o &$8o, 5 er!%$n re0er &$" ne'e"!#$#e" en $%er!$ #e !n0er"!(n en o*r$" #e re4$*!&!%$'!(n .e., re'$$#o". L$ &$n!-!'$'!(n $ e#!$no &$8o *r!n#$r) &ue1o &$" 4err$!en%$" $r$ re0er #!'4$" !n0er"!one", 5 re$r$r"e $r$ #!"oner #e re'ur"o" -!n$n'!ero", e:e'u%$r &o" #!"eo", re#$'%$r &o" #o'uen%o" #e &!'!%$'!(n 5 e:e'u%$r &o" ro'e"o" &!'!%$%or!o", 'on e& o*:e%!0o #e re$&!8$r &$" o*r$" en e& oen%o oor%uno, 5 $9!!8$r "u ren%$*!&!#$#. En e& 'or%o &$8o, or e:e&o, &$ &$n!-!'$'!(n 5 ro1r$$'!(n $nu$& #e $'%!0!#$#e" #e*er) 'on'en%r$r"e en e& $n%en!!en%o ru%!n$r!o &!!e8$ #e #e"$1e", 8on$ #e '$!no, e%'. 5 e& er!(#!'o enor "e&&$#o", *$'4eo", e%'., $#e)" #e 1$r$n%!8$r +ue "u e:e'u'!(n re"on#$ $ &$" e"%r$%e1!$" "e&e''!on$#$" 5 $ &$" #e'!"!one" %o$#$" en oor%un!#$# #e &$ &$n!-!'$'!(n $ e#!$no 5 &$r1o &$8o, $r$ $"e1ur$r n!0e&e" #e oer$'!(n 5 'on"er0$'!(n $#e'u$#o" "o*re &$ %o%$&!#$# &$ re# 0!$&.
E" #e'!r, +ue &o" &$ne" oer$%!0o" $nu$&e" #e &$" $1en'!$" 0!$&e" #e*en *$"$r"e en &$ne" #e $5or $&'$n'e e#!$no 5 &$r1o &$8o, #e $ner$ +ue e9!"%$ 'on"!"%en'!$ en%re e&&o" $ -!n #e $n%ener &$ re# 0!$& en #e%er!n$#$ 'on#!'!(n n!$ 5 1$r$n%!8$r &o" *ene-!'!o" e"er$#o" $& oen%o #e #e'!#!r 5 e:e'u%$r &$" o*r$" +ue #!eron or!1en $& $%r!on!o -"!'o 'on"%!%u!#o or &$" 0$" +ue 'on-or$n &$ re#. Lo" &$ne" #e*en "er "(&!#o" 5 -&e9!*&e" 5 er!%!r e& $:u"%e #er!0$#o #e &o" -$'%ore" !n%er0!n!en%e" 4e%ero1ene!#$# #e &o" $%er!$&e" 5 0$r!$*!&!#$# en "u 'oor%$!en%o, !n'er%!#u*re en &$ #e$n#$ e"%!$#$, nue0$" re"%r!''!one" %eor$&e" #e re'ur"o", $"e'%o"
21
o&%!'o
3.4 O"ETIVOS L$ Con"u&%or$ %!ene 'oo o*:e%!0o e&$*or$r e9e#!en%e" %6'n!'o" $r$ e& MANTENIMIENTO PERIDICO DE CAMINOS VECINALES +ue #e*e e:e'u%$r e& 'on%r$%!"%$, "!en#o e& Con"u&%or re"on"$*&e #e -oru&$r &o" e"%u#!o" en 'on'or#$n'!$ 'on &o" $&'$n'e" #e& "er0!'!o 5 &o" 'r!%er!o" 1ener$&e" !n#!'$#o" en &o" re"en%e" T6r!no" #e Re-eren'!$.
3.#
CONSIDERACIONES
GENERALES
PARA
EPEDIENTE DE MANTENIMIENTO PERIÓDICO
LA
ELAORACIÓN
DEL
.
E& M$n%en!!en%o Per!(#!'o e" e& 'on:un%o #e $'%!0!#$#e" +ue "e e:e'u%$n '$#$ '!er%o n?ero #e $o" 5 %!enen e& ro("!%o 'orre1!r $&1uno" #e-e'%o" un%u$&e" #e &$ 0$, #e e0!%$r "u #e%er!oro 5 #e re"er0$r &$" '$r$'%er"%!'$" "uer-!'!$&e" 5 "u !n%e1r!#$# e"%ru'%ur$&.
E& Con"u&%or #e*er) r!or!8$r &$" $'%!0!#$#e" #e $n%en!!en%o er!(#!'o +ue 'on%r!*u5$n $ e:or$r &$ %r$n"!%$*!&!#$# er$nen%e 5 "e1ur$ or &o" '$!no"
22
0e'!n$&e" $ !n%er0en!r. En%re &$" r!n'!$&e" $'%!0!#$#e" #e $n%en!!en%o er!(#!'o %eneo"
•
Reo"!'!(n 5 'on-or$'!(n #e &$ '$$ #e $-!r$#o, $'%!0!#$#e" +ue #e*en %ener un 'o"%o !1u$& o "uer!or $& #e& 'o"%o #!re'%o.
•
Pr!or!8$r e& %r$%$!en%o #e &o" un%o" 'r%!'o" #e"#e e& un%o #e 0!"%$ #e "e1ur!#$# 0!$&, roon!en#o $&%ern$%!0$" #e *$:o 'o"%o.
•
Me:or$r e& "!"%e$ #e #ren$:e $&'$n%$r!&&$", 'une%$", on%one" 5 *$#ene". E& Con"u&%or #e*er) %ener re"en%e +ue e& re"uue"%o #e& E9e#!en%e T6'n!'o #e $n%en!!en%o er!(#!'o +ue re"u&%e #e &$ r!or!8$'!(n #e &$" $'%!0!#$#e" $ e:e'u%$r en &$ o*r$ #e*er) e"%$r en e& r$n1o #e &o" US >, 7. en '$"o #e $5ore" 'o"%o" 6"%o" #e*er)n "u"%en%$r"e %6'n!'$en%e.
E& Con"u&%or $r$ e&$*or$r e& re"en%e e9e#!en%e %6'n!'o #e*e %ener en 'uen%$ o*&!1$%or!$en%e &o" $nu$&e" "!1u!en%e" •
M$nu$& $r$ e& D!"eo #e C$!no" No $0!en%$#o" #e B$:o Vo&uen #e Tr)n"!%o.
•
M$nu$& #e E"e'!-!'$'!one" T6'n!'$" Gener$&e" $r$ Con"%ru''!(n #e C$!no" #e B$:o Vo&uen #e Tr)n"!%o.
•
M$nu$& #e En"$5o #e M$%er!$&e" $r$ C$rre%er$" EM >
•
Gu$ $r$ e&$*or$r In0en%$r!o" V!$&e". L$ !n-or$'!(n "er) #e"$rro&&$#$ en ro1r$$" M!'ro"o-% O--!'e ro'e"$#or #e %e9%o", 4o:$" #e ')&'u&o 5 M!'ro"o-% Pro:e'% $r$ &$ ro1r$$'!(n. Lo" &$no" #e*er)n e"%$r #e"$rro&&$#o" en ro1r$$ AUTOCAD 5 S; $r$ 'o"%o".
23
To#o ')&'u&o, $"e0er$'!(n, e"%!$'!(n o #$%o, #e*er) e"%$r :u"%!-!'$#o en &o 'on'e%u$& 5 en &o $n$&%!'o. No "e $'e%$r)n e"%!$'!one" o $re'!$'!one" #e& Con"u&%or "!n e& #e*!#o re"$o %6'n!'o 5o nor$%!0o.
3.@. ESTUDIO DE =ONAS CRÍTICAS E& Con"u&%or 'en%r$r) e& en-o+ue #e "u $n)&!"!" en &o" $"e'%o" 1eo#!n)!'$" #e &$ '$rre%er$ +ue !&!+uen $&1?n 1r$#o #e !n'!#en'!$ o r!e"1o "o*re &$ o*r$, !n#!0!#u$&!8$n#o '$#$ -en(eno, #!en"!on)n#o&o, #e%er!n$n#o "u" '$u"$", "u 1r$#o #e $'%!0!#$# 5 -oru&$r) &$" re'oen#$'!one" n!$" $r$ 'orre1!r o en "u #e-e'%o !%!1$r un o%en'!$& !$'%o.
L$ !#en%!-!'$'!(n #e 8on$" 'r%!'$" #e*e !n'&u!r %o#o" &o" un%o" en +ue "e$ ne'e"$r!o e:e'u%$r e"%u#!o" +ue er!%$n #$r &$" "o&u'!one" 'orre"on#!en%e", $#e)" #e "u" e&een%o" #e "e1ur!#$# < 'on-or%, 'on%ro& #e oer$'!(n "e1ur!#$# 0!$&, ro%e''!(n, #ren$:e, e !#en%!-!'$'!(n #e &o" e&een%o" #e !$'%o $*!en%$& #e $5or re&e0$n'!$ .
En &$" 8on$" 'r%!'$", &$" e0$&u$'!one" "er)n #e%$&&$#$" 5 "e roon#r)n "o&u'!one" #e !n1en!er$ $#e'u$#$" $ '$#$ "!%u$'!(n, %o$n#o $r$ e&&o &$ !n-or$'!(n ne'e"$r!$, 'oo "e''!one" 'on $n'4o" "u-!'!en%e", er-!&e" 5 n!0e&e" $r$ e& #!"eo 5
24
%r$8$#o #e &$" o*r$". E& #!"eo #e 'or%e $ e#!$ &$#er$ re+uer!r) #e &$ $ro*$'!(n #e& e"e'!$&!"%$ en Geo%e'n!$ 5 Geo&o1$.
En &o" '$u'e" #e &o" ro", 'ur"o" #e $1u$ enore" 5 #e 4u$5'o" +ue $%r$0!e"en e& %r$8o 0!$& 5 "e$ ne'e"$r!o #!"e$r o*r$" 'o&een%$r!$", "e e-e'%u$r)n &o" 'orre"on#!en%e" &e0$n%$!en%o" %oo1r)-!'o", $%er!$&!8$n#o o&!1on$&e" $u9!&!$re" $ &o &$r1o #e& '$u'e 4$"%$ un$ &on1!%u# #e ; $1u$" $rr!*$ 5 ; $1u$" $*$:o, &o" !"o" +ue "er)n n!0e&$#o" $r$ o*%ener &$" "e''!one" %r$n"0er"$&e" $& '$u'e.
Don#e "e re"en%e "o'$0$'!(n #e &$ &$%$-or$, !ne"%$*!&!#$# #e %$&u#e" 5o -$&&$", "e re$&!8$r)n &o" &e0$n%$!en%o" %oo1r)-!'o" 'o&een%$r!o", 'on &o" #e%$&&e" ne'e"$r!o". E& &e0$n%$!en%o 'u*r!r) 'oo n!o ;. 0e'e" e& )re$ 'oroe%!#$, $r$ +ue e& e"e'!$&!"%$ e"%u#!e 5 #!"ee &$" $&%ern$%!0$" #e "o&u'!(n 'orre"on#!en%e. Ten!en#o 'oo *$"e &o" 'r!%er!o" !n#!'$#o" en e& Nuer$& @. Con"!#er$'!one" Gener$&e" $r$ &$ E&$*or$'!(n #e& E9e#!en%e T6'n!'o $r$ e& M$n%en!!en%o Per!(#!'oQ, #e e"%o"
%6r!no" #e re-eren'!$, e& Con"u&%or roon#r) $ &$
A#!n!"%r$'!(n #e& Con%r$%o, &$" $&%ern$%!0$" #e "o&u'!(n #e '$#$ 8on$ 'r%!'$, $ -!n #e +ue "e #e-!n$ &$ "o&u'!(n $ $#o%$r"e.
3..
E9!"%en en%on'e" #o" o"!*&e" e"%r$%e1!$" e9%re$" re&$'!on$#$" 'on &$ e:e'u'!(n #e& $n%en!!en%o ! 'o?nen%e #eno!n$#$ $n%en!!en%o 'orre'%!0o, +ue 'on"!"%e en !r re$r$n#o &o" #$o" $ e#!#$ +ue $$re'en, 5 !! &$ &&$$#$ $n%en!!en%o re0en%!0o, +ue 'on"!"%e en &$ e:e'u'!(n #e $''!one" +ue #eoren o !n'&u"o e0!%en &$ $$r!'!(n #e '!er%o" #$o". Un $0!en%o "e #e%er!or$r) !ne0!%$*&een%e #e*!#o $ &$ -$%!1$ ro#u'!#$ or &$ ree%!'!(n #e &$" '$r1$" +ue e& %r)-!'o 1ener$. S!n e*$r1o, 5 #$#o un '!er%o n!0e& #e "o&!'!%$'!(n o %r)-!'o, &$ 'on#!'!(n #e& $0!en%o en "er0!'!o en '$#$ oen%o #een#er) %$*!6n #e &$" $'%!0!#$#e" #e $n%en!!en%o +ue "e re$&!'en, #e $&& +ue 'o*re !or%$n'!$ &$ $&!'$'!(n oor%un$ #e %$re$" re0en%!0$". Un e:e&o #e &o $n%er!or &o 'on"%!%u5e e& "e&&$#o #e -!"ur$". En e-e'%o, &$ -$%!1$ #e*!#o $ &$" '$r1$" ro0o'$ en &o" $0!en%o" -&e9!*&e" &$ $$r!'!(n #e -!"ur$", en r!n'!!o &!ne$&e" ero 'on %en#en'!$ $ r$!-!'$r"e en -or$ #e $&&$, 'o?nen%e #eno!n$#$" %!o !e& #e 'o'o#r!&oQ $&&!1$%or 'r$'7!n1 o -$%!1ue 'r$'7!n1. S! no "e e:e'u%$ $'%!0!#$# #e $n%en!!en%o $&1un$, &$ $&&$ "e !n%en"!-!'$, &o" *or#e" o &$*!o" #e &$" -!"ur$" "e "e$r$n 5 &o" e+ueo" *&o+ue" 'o!en8$n $ #e"ren#er"e, 'on-or)n#o"e en%on'e" un *$'4e. L$ 0e&o'!#$# 'on +ue e"%o "u'e#e #een#e %$*!6n #e &$ !n-&uen'!$ #e& $1u$ #e &&u0!$ +ue ue#e !n1re"$r or &$" -!"ur$" #!"!nu5en#o 'on"e'uen%een%e e& (#u&o #e &$" '$$" o $%er!$&e" no &!1$#o", $r%!'u&$ren%e &o" $r'!&&o"o" #e &$ "u*r$"$n%e, $uen%$n#o &$ #e-or$'!(n en &$" '$$" $"-)&%!'$" 5 $'e&er$n#o $?n )" e& ro'e"o #e -$%!1$, $#e)" #e& e-e'%o er:u#!'!$& +ue en -or$ #!re'%$ ro#u'e &$ re"en'!$ #e $1u$ "o*re &o" $%er!$&e" *!%u!no"o". E& "e&&$#o #e -!"ur$" re0en#r) e& !n1re"o #e& $1u$ #e &&u0!$ $& $0!en%o, 5 "! *!en no e:er'e n!n1un$ $''!(n "o*re e& ro'e"o #e -$%!1$ ro!$en%e #!'4o, e0!%$ &$" eore" 'on#!'!one" #e "er0!'!o 'oo 'on"e'uen'!$ #e& $uen%o #e &$ 0e&o'!#$# #e #e%er!oro #e*!#o $& !n1re"o #e& $1u$. En &$" 'on#!'!one" #e "er0!'!o !er$n%e" %en#r)n !n-&uen'!$, $#e)", &$ oor%un!#$# en &$ +ue "e e-e'%?e e& "e&&$#o 5 &$ %6'n!'$ 5 $%er!$&e" u%!&!8$#o" en "u e:e'u'!(n. Re"u&%$ e0!#en%e &$ !or%$n'!$ +ue %!enen &$" $''!one" re0en%!0$" $r$ e0!%$r '!er%o" #e%er!oro" 5 #$o" $5ore". S! *!en e" '!er%o
26
+ue &$" $''!one" re0en%!0$" o"een un$ e-e'%!0!#$# %eor$& 5 +ue &$" $''!one" 'orre'%!0$" "er)n "!ere ne'e"$r!$", &$ u%!&!8$'!(n $!"&$#$ #e e"%$" ?&%!$" no rere"en%$ &$ e:or e"%r$%e1!$ #e"#e e& un%o #e 0!"%$ %6'n!'o, #e "er0!'!o $& u"u$r!o, n! e'on(!'o. S! *!en &$" $&$*r$" $n%en!!en%o 5 'on"er0$'!(n "e u%!&!8$n 'oo "!n(n!o", $&1un$" re-eren'!$" *!*&!o1r)-!'$" #!-eren'!$n e"%o" %6r!no". E& r!ero #e e&&o" "e u%!&!8$ 'u$n#o "e %r$%$ #e &$ $&!'$'!(n #e $''!one" 'orre'%!0$" re$r$r &o #$$#o 5 "e re"er0$ e& %6r!no 'on"er0$'!(n $r$ &$ $&!'$'!(n #e $''!one" re0en%!0$" e0!%$r +ue "e ro#u8'$ e& #$o o !n!!8$r&o 5 #eor$r&o. B$:o e"%$" #eno!n$'!one", &o" &$ne" #e*en 'o*!n$r $'%!0!#$#e" re0en%!0$" 5 'orre'%!0$", %en!en#o 'oo o*:e%!0o #e e#!$no 5 &$r1o &$8o un$ $5or !n'!#en'!$ #e &$" $'%!0!#$#e" re0en%!0$" en re&$'!(n 'on &$" 'orre'%!0$", e" #e'!r un$ %en#en'!$ $ &$ 'on"er0$'!(n en &u1$r #e $& $n%en!!en%o. A e"$r #e e&&o, &o" &$ne" #e*en 'on%ener $*o" %!o" #e $'%!0!#$#e", 5$ +ue #e*!#o $ &$" '$r$'%er"%!'$" ro!$" #e &o" $0!en%o", 5 $r%!'u&$ren%e $ "u o#o #e -$&&$ or -$%!1$, en $&1?n oen%o re+uer!r)n $''!one" 'orre'%!0$" o #e re4$*!&!%$'!(n +ue re"%!%u5$n "u" 'on#!'!one" $ n!0e&e" "!!&$re" $ &o" !n!'!$&e". S!n e*$r1o, &$ %en#en'!$ $ &$ 'on"er0$'!(n !&!'$ $*$n#on$r e& r!n'!!o #e e:e'u'!(n #e $'%!0!#$#e" 'oo re"ue"%$ $ #$o" e9!"%en%e" en n!0e&e" !n%o&er$*&e", 5 &$n!-!'$r 5 e:e'u%$r &$" $'%!0!#$#e" $ -!n #e $n%ener en %o#o oen%o un n!0e& #e "er0!'!o "uer!or $ $+ue& #e-!n!#o 'oo !n$'e%$*&e, e" #e'!r, un n!0e& %o&er$*&e $r$ e& u"u$r!o 5 'o$%!*&e 'on &o" *ene-!'!o" e'on(!'o" e"er$#o" #e &$ !n0er"!(n re$&!8$#$ en &$ 0$.
3.. PROCESO DE PLANIFICACIÓN ? GESTIÓN VIAL L$ &$n!-!'$'!(n #e& $n%en!!en%o 0!$&, 'oo %o#$ &$n!-!'$'!(n #e $'%!0!#$#e" re&$'!on$#$" 'on &$ !n-r$e"%ru'%ur$ #e %r$n"or%e, e" un ro'e"o 'on%!nuo 5 #!n)!'o. En e& '$"o #e& $n%en!!en%o 0!$&, &$ &$n!-!'$'!(n !n0o&u'r$, $& eno", &$" "!1u!en%e" $'%!0!#$#e" W De-!n!'!(n #e e%$" 5 o*:e%!0o" W I#en%!-!'$'!(n #e ne'e"!#$#e" en &$ re# 0!$& W Pr!or!8$'!(n 5 o%!!8$'!(n #e $'%!0!#$#e" W De-!n!'!(n #e un &$n 27
W An)&!"!" 5 e"%$*&e'!!en%o #e e"%r$%e1!$" #e -!n$n'!$!en%o W Pro1r$$'!(n #e $'%!0!#$#e" 5 u%!&!8$'!(n #e re'ur"o" W E:e'u'!(n, "e1u!!en%o 5 'on%ro& L$ &$n!-!'$'!(n #e& $n%en!!en%o re+u!ere un$ !n%er$''!(n re'urren%e, #e !#$ 5 0ue&%$Q, en 0$r!o" #e "u" $"o" o e%$$" 5 $?n en%re &$" !"$", $ -!n #e $"e1ur$r &$ 'on"!"%en'!$ #e& &$n #e"$rro&&$#o 'on &$" e%$" 5 o*:e%!0o" roue"%o", 5 &$ 'on"e'uen%e e-!'$'!$ en e& $n%en!!en%o #e 'on#!'!one" n!$" $#!"!*&e" en &$ re# 0!$& 'oo re"u&%$#o #e &$ !&een%$'!(n #e& &$n 'on'e*!#o. A"!!"o, &$" 'on#!'!one" '$*!$n%e", ro!$" #e &$ u%!&!8$'!(n #e &$ re# 0!$& 5 #e &$ $''!(n #e &o" $1en%e" '&!)%!'o" "o*re &$ !n-r$e"%ru'%ur$ re$&8$n $?n )" &$ #!n)!'$ #e& ro'e"o #e &$n!-!'$'!(n, $#e)" #e &$" !n'er%!#u*re" en &$ #e%er!n$'!(n #e &$" 0$r!$*&e" !n%er0!n!en%e" $ &$r1o &$8o, 5 'on -re'uen'!$ $?n en e& e#!$no &$8o, $" 'oo &$" $'%!0!#$#e" +ue "e 0$5$n &&e0$n#o $ '$*o en &$ re# 5 &$ e-!'$'!$ 5 e-!'!en'!$ &o1r$#$" en '$#$ '$"o, 5 &$ $&%er$'!(n #e o*:e%!0o" o !n'&u"!(n #e o%ro" 'oo 'on"e'uen'!$ #e '$*!o" en &$" 'on#!'!one" #e& en%orno e'on(!'$", "o'!$&e", o&%!'$", e%'.,. En e-e'%o, $un $n%en!en#o &o" !"o" o*:e%!0o", &$ !&een%$'!(n #e '!er%$" $'%!0!#$#e" !&!'$r) e& e:or$!en%o #e &$ 'on#!'!(n en '!er%o" %r$o" #e &$ re#. L$ !n-or$'!(n $'%u$&!8$#$ #e "u e"%$#o er!%!r) #!"oner #e nue0$ !n-or$'!(n $r$ #e%er!n$r ne'e"!#$#e" -u%ur$", 5 &o" re"u&%$#o" o*%en!#o" er!%!r)n $:u"%$r &o" o#e&o" #e ro5e''!(n o o#e&o" #e #e%er!oro $r$ e"%$*&e'er un nue0o &$n. E"%e ro'e"o 'on%!n?o 5 #!n)!'o, "ue&e rere"en%$r"e 'oo un 'r'u&o, u"u$&en%e '$&!-!'$#o 'oo 'r'u&o 0!r%uo"oQ 0er F!1ur$ ;, re'!"$en%e or+ue $& re'orrer&o en -or$ 'on%!nu$, $un+ue $ $r%!r #e $r)e%ro" #!n)!'o", er!%e &o1r$r +ue e& ro'e"o #e &$n!-!'$'!(n re"u&%e e-!'$8 5 "e &o1ren &o" o*:e%!0o" roue"%o", o%!!8$n#o $ &$ 0e8 &o" re'ur"o" u%!&!8$#o" $r$ e&&o. L$ !#en%!-!'$'!(n #e &$" ne'e"!#$#e" en &$ re# 0!$&, $r$ &o1r$r 5 $n%ener &$ 'on#!'!(n n!$ #e"e$#$ $r$ &$ !"$, e" "!n #u#$ un $"e'%o 'r%!'o $r$ &$ &$n!-!'$'!(n, 5 re+u!ere #e !n-or$'!(n $'%u$&!8$#$ 5 'on-!$*&e #e %o#o" &o" e&een%o" +ue 'oonen &$ !n-r$e"%ru'%ur$ -"!'$ #e &$ re#, $" 'oo #e "u e"%$#o o 'on#!'!(n en e& oen%o re0!o $& ro'e"o #e &$n!-!'$'!(n ro!$en%e #!'4o.
28
A"!!"o, &$ ro5e''!(n -u%ur$ #e& e"%$#o #e %o#o" $+ue&&o" e&een%o" #e &$ re# re"u&%$ '&$0e $r$ &$ #e%er!n$'!(n #e &$" ne'e"!#$#e" 5 &$ 'on"e'uen%e &$n!-!'$'!(n $ e#!$no 5 &$r1o &$8o #e& $n%en!!en%o, &o +ue !&!'$ &$ ne'e"!#$# #e #!"oner #e o#e&o" #e ro5e''!(n o e"%!$'!(n #e e"$ 'on#!'!(n -u%ur$, #$#$" &$" '$r$'%er"%!'$" -"!'$" 5 #e u"o 'orre"on#!en%e" 5 "u 'on#!'!(n $'%u$&, 'o?nen%e #eno!n$#o" o#e&o" #e #e%er!oro. Pue#e 0er"e, en%on'e", &$ ne'e"!#$# #e #!"oner #e !n-or$'!(n 'on-!$*&e, en %!eo 5 -or$ '$r$'%er"%!'$" 5 'on-!$*!&!#$# $#e'u$#$" $r$ o#er &&e0$r $ '$*o un$ &$n!-!'$'!(n e-!'$8, e:e'u%$r &o &$n!-!'$#o or e%$$" 5 re$&!en%$r #e $ner$ 'on%!n?$ e& ro'e"o, &o +ue er!%e un$ $'%u$&!8$'!(n er$nen%e #e& &$n.
3.B.SOSTENIILIDAD DEL MANTENIMIENTO No '$*e #u#$ +ue &$ "o"%en!*!&!#$# #e& $n%en!!en%o e" un -$'%or '&$0e 5 'r%!'o en &$ 1e"%!(n #e re#e" 0!$&e". En u'4o" $"e'%o", "e o#r$ 'o$r$r e& $n%en!!en%o 0!$& 'on un o%or e&6'%r!'o en -un'!on$!en%o. En e-e'%o, !en%r$" &$ $&!en%$'!(n "e$ 'on"%$n%e, e& o%or "e1u!r) en $r'4$ 'on"u!en#o '!er%$ ener1$ 5 *r!n#$n#o e& !"o "er0!'!o, ero "! e& o%or "e #e%!ene, &$ ener1$ ne'e"$r!$ $r$ oner&o nue0$en%e en $r'4$ e" u5 "uer!or $ &$ +ue 'on"ue en r61!en un!-ore, no !or%$n#o en e"%e '$"o "! e& o%or 4$ e"%$#o $r$#o un !nu%o o 0$r!o" e"e". Su'e#e en%on'e" #e $ner$ $re'!#$ en e& $n%en!!en%o 0!$&, "! "e #e:$ #e 4$'er, e& 'o"%o $r$ 0o&0er $ !1u$& "!%u$'!(n "er) u'4o $5or, Con e& $1r$0$n%e en e"%e '$"o +ue e"e 'o"%o #e re4$*!&!%$'!(n $uen%$r) 'on-ore "e$ $5or e& ero#o en e& 'u$& no "e re$&!8$ e& $n%en!!en%o, 5 $#e)" &$ 0e&o'!#$# 'on +ue $uen%$ e"e 'o"%o "er) $5or $ e#!#$ +ue $"e e& %!eo "!n re$&!8$r&o. E" or e&&o +ue &$ "o"%en!*!&!#$# #e& $n%en!!en%o, u5 &!1$#$ $& &eno -un'!on$!en%o #e& 'r'u&o 0!r%uo"o #e &$, re"u&%$ un -$'%or 'r%!'o #e 69!%o en %o#$ 1e"%!(n 0!$&. M$n%ener o no $n%ener no e" un$ re1un%$ 0)&!#$, &$" #e'!"!one" #e 1e"%!(n $"$r)n or !n%en%$r o%!!8$r 'on%!nu$en%e &$ u%!&!8$'!(n #e &o" re'ur"o"
29
#!"on!*&e", en o" #e &o" o*:e%!0o" &$n%e$#o" $r$ &$ oer$'!(n #e &$ re# 0!$&, 5 $ $r%!r #e un$ 0!"!(n $&!$ #e e#!$no 5 &$r1o &$8o. L$ #!"on!*!&!#$# #e !n-or$'!(n $'%u$&!8$#$, oor%un$ 5 'on-!$*&e, $" 'oo &$ ne'e"!#$# #e un$ e"%ru'%ur$ #e -!n$n'!$!en%o $r$ e& $n%en!!en%o +ue er!%$ $&'$n8$r 5 $n%ener $#e'u$#o" n!0e&e" #e 1$"%o en 'on"er0$'!(n, 5 -!n$&en%e &$ 'on-!$*!&!#$# 5 'on"!"%en'!$ en%re %o#o" &o" #!-eren%e" ro1r$$" +ue !n0o&u'r$n &$ 1e"%!(n 0!$& #e !n0er"!(n, oer$'!(n 5 $n%en!!en%o, "on -$'%ore" 'r%!'o" #e 69!%o 5 'o$#5u0$n $ &$ "o"%en!*!&!#$# #e& $n%en!!en%o 5 'on"e'uen%een%e #e& "!"%e$ 0!$&. Por ?&%!o, &$ "o"%en!*!&!#$# #e& $n%en!!en%o e"%$r) "!ere &!1$#$ $ &$ 0o&un%$# o #e'!"!(n o&%!'$ #e &o" n!0e&e" )" $&%o" #e &$ $#!n!"%r$'!(n. S!n e"$ -6rre$ 0o&un%$#, 'on0en!en%een%e %r$n"!%!#$ $ &o" #!-eren%e" n!0e&e" 1eren'!$&e", "er) !o"!*&e re're$r e& 'r'u&o 0!$& 0!r%uo"o 5 $n%ener&o en e& %!eo. H$'e -$&%$ e& 'ono'!!en%o $#e'u$#o $r$ "$*er +u6 e" ne'e"$r!o 4$'er, 4$'e -$&%$ '$$'!#$# $r$ "$*er '(o 4$'er&o, ero !n#u#$*&een%e "e ne'e"!%$ &$ 0o&un%$# $r$ &&e0$r&o $ '$*o. En o'$"!one", &$ -$&%$ #e e"%$ 0!"!(n 1eren'!$& en $%er!$ #e 1e"%!(n #e& "e'%or reer'u%e !ne0!%$*&een%e en e& n!0e& #e $n%en!!en%o.
3.10.RESPONSAILIDADES DEL CONSULTOR.
E& Con"u&%or $"u!r) &$ re"on"$*!&!#$# %6'n!'$ %o%$& or &o" "er0!'!o" ro-e"!on$&e" re"%$#o" $r$ &$ e&$*or$'!(n #e& E"%u#!o. L$ re0!"!(n #e &o" #o'uen%o" 5 &$no" or $r%e #e PROVAS DESCENTRALIZADO, #ur$n%e &$ e&$*or$'!(n #e& E"%u#!o, no e9!e $& Con"u&%or #e &$ re"on"$*!&!#$# -!n$& 5 %o%$& #e& !"o. E& Con"u&%or "er) re"on"$*&e or &$ 0er$'!#$# #e &o" e%r$#o" #e& Pro5e'%o.
S!en#o e& Con"u&%or e& re"on"$*&e $*"o&u%o #e& E"%u#!o +ue re$&!8$, #e*er) 1$r$n%!8$r &$ '$&!#$# #e& !"o 5 re"on#er or e& "er0!'!o re$&!8$#o, #e $'uer#o $ &$" nor$" &e1$&e" 0!1en%e", #ur$n%e &o" "!1u!en%e" '!n'o $o", #e"#e &$ -e'4$ #e $ro*$'!(n #e& !n-ore F!n$& or $r%e #e PROVAS DESCENTRALIZADO, or &o 30
+ue en '$"o #e "er re+uer!#o $r$ 'u$&+u!er $'&$r$'!(n o 'orre''!(n, no o#r) ne1$r "u 'on'urren'!$. En '$"o #e no 'on'urr!r $ &$ '!%$'!(n $n%e" !n#!'$#$, "e 4$r) 'ono'er "u ne1$%!0$ $ &o" B$n'o" F!n$n'!$#ore", $ CONCUCODE 5 $ &$ Con%r$&or$ Gener$& #e &$ Re?*&!'$, $r$ &o" e-e'%o" &e1$&e" 'on"!1u!en%e", en r$8(n #e +ue e& "er0!'!o re"%$#o e" un $'%o $#!n!"%r$%!0o or e& 'u$& e" re"on"$*&e $n%e e& E"%$#o
3.11. FORMA DE PAGO AL CONSULTOR
E& 'o"%o #e &$ 'on"u&%or$ "e $1$r) en %re" @ $r$#$" or &o" on%o" e+u!0$&en%e" $ &o" or'en%$:e" +ue $ 'on%!nu$'!(n "e !n#!'$n
P$1
In-ore 5 -or$ #e $1o
o
Por'en%$: e #e&
&$
re"en%$'!(n
'on%r$%o #e& >
;ro
A
>#o
In-ore NX; A &$ re"en%$'!(n
@ro
In-ore NX > F!n$& A &$ $ro*$'!(n #e& In-ore NX > F!n$&
31
#e&
3.12 PERFIL DEL CONSULTOR
E& E9e#!en%e T6'n!'o $r$ O*r$" #e M$n%en!!en%o Per!(#!'o $r$ '$!no" 0e'!n$&e" #e*er) "er e&$*or$#o or un Con"u&%or In#!0!#u$& #e ro-e"!(n In1en!ero C!0!& Co&e1!$#o, +ue 'u&$ 'on &o" "!1u!en%e" re+u!"!%o" I E(*(/*$ G(/($,: C!n'o $o" n!o en e& e:er'!'!o #e &$ ro-e"!(n. II E(*(/*$ ('(5*$: Tre" $o" n!o #e e9er!en'!$ en %r$*$:o" #e !n1en!er$ 0!$& 'oo 1e"%!(n, e"%u#!o", "uer0!"!(n, 'on"%ru''!(n 5 $n%en!!en%o #e '$rre%er$", o #o" $o" n!o en e&$*or$'!(n #e e"%u#!o" #e-!n!%!0o" #e '$rre%er$" 5o e9e#!en%e" %6'n!'o" #e $n%en!!en%o er!(#!'o #e '$rre%er$".
3.13..- ALGUNAS LECCIONES APRENDIDAS D( ,$ ((*(/*$ (&7*+$ 9(+(/ +('$$'( ,&' '*79*(/(' $'(&': W Lo" e&een%o" '&$0e $r$ &$ 1e"%!(n #e& $n%en!!en%o 0!$& "on ! L$ '$$'!#$# !n"%!%u'!on$& $r$ 1e"%!on$r &$ re# 0!$& 'on 'on%r$%o" #e #!0er"$" o#$&!#$#e", #e"#e 'on%r$%o" #e $n%en!!en%o 4$"%$ 'on'e"!one". !! L$ e9!"%en'!$ #e un $r'o &e1$& e"%$*&e 5 'on-!$*&e, 'on e'$n!"o" )1!&e" 5 %r$n"$ren%e" #e $#:u#!'$'!(n 5 re"o&u'!(n #e 'on-&!'%o", 4$*!#$ 'uen%$ #e &$ '$r$'%er"%!'$ #e &$r1o &$8o +ue o"een &$ $5or$ #e &o" 'on%r$%o". !!! E& &o1ro #e un $r'o -!n$n'!ero "o"%en!*&e 5 $#e'u$#o $r$ e& "e'%or. W Se&e''!on$r e !&een%$r e& o#e&o #e 1e"%!(n +ue re"u&%e )" $#e'u$#o $r$ '$#$ '$rre%er$ 5 %r$o #e &$ re#. W Con"!#er$r en &$ "e&e''!(n 5 e& #!"eo #e& o#e&o #e 1e"%!(n $"e'%o" %$&e" 'oo
32
Bene-!'!o #e& u"u$r!o, e+u!#$#, o"!*&e" "u*"!#!o" 'ru8$#o" 5 re1u&$'!(n %$r!-$r!$ en e& '$"o #e& e$:e. W Tener en 'uen%$, #e"#e e& un%o #e 0!"%$ #e& 'on%r$%!"%$ o 'on'e"!on$r!o, &$" re$&e" o"!*!&!#$#e" #e en'on%r$r -!n$n'!$!en%o or $r%e #e& !"o e+u!%5 5o #eu#$, $r$ e& '$"o #e e"+ue$" $ r!e"1o, %$n%o en e& er'$#o &o'$& 'oo en e& !n%ern$'!on$&. W A"e1ur$r e& -&u:o #e -on#o" ne'e"$r!o" $r$ +ue &o" $1o" #!re'%o" 'oroe%!#o" "e re$&!'en en &o" &$8o" re0!"%o" 'on%r$'%u$&en%e. W Con"!#er$r &$ e9er!en'!$ 5o '$$'!#$# #e &$ !n#u"%r!$ #e &$ 'on"%ru''!(n o #e& $n%en!!en%o #e '$!no", $" 'oo "u o"!*&e !n%er6" en &$" o#$&!#$#e" $ rooner. W Con"!#er$r en &$ "e&e''!(n #e& "!"%e$ o 'o*!n$'!(n #e o#$&!#$#e" &o" $"e'%o" re&$'!on$#o" 'on &$ '$$'!#$# %6'n!'$, oer$%!0$ 5 #e 'on%ro& 'on +ue "e 'uen%$, $" 'oo &$ e-!'$'!$, e-!'!en'!$ 5 e& 'o"%o $"o'!$#o $ "u !&een%$'!(n. W For%$&e'er '!er%$" '$$'!#$#e" #e& "e'%or ?*&!'o, e"e'-!'$en%e &$" re&$'!on$#$" 'on &$ re1u&$'!(n 5 e& 'on%ro& $n%e &$ !&een%$'!(n #e o#e&o" #e $r%!'!$'!(n r!0$#$ en e& $n%en!!en%o #e &$ !n-r$e"%ru'%ur$ 0!$&. A"!!"o, %r$%)n#o"e #e 'on%r$%o" #e &$r1o &$8o, #e*e ro'ur$r"e &$ !n'&u"!(n #e re+uer!!en%o" #e !n-or$'!(n re1u&$%or!$ en &o" &!e1o" 'orre"on#!en%e", "!n &o 'u$& &$ '$$'!#$# #e& E"%$#o $n%e un$ rene1o'!$'!(n 'on%r$'%u$& re"u&%$r) u5 &!!%$#$. W Tener un $r'o re1u&$%or!o e-!'$8, 5 '$$'!#$#e" $r$ e& on!%oreo 5 'on%ro& #e& Cu&!!en%o en-or'een%. L$" $'%!0!#$#e" #e 'on%ro& #e*en "er #!"e$#$" 5 &$n!-!'$#$" $#e'u$#$en%e. W E:e'u%$r un !n0en%$r!o 5 e0$&u$'!(n !n!'!$&, %$n%o -"!'o o $%r!on!$& 'oo #e 'on#!'!(n, $& 'o!en8o #e 'on%r$%o" 'on%ro&$#o" or re"u&%$#o". W E9!1!r e"%)n#$re" #ur$n%e e& 'on%r$%o $&'$n8$*&e" %6'n!'$ 5 e'on(!'$en%e, 5 +ue e"%6n $"o'!$#o" $& n!0e& #e "er0!'!o re%en#!#o. 33
W D!"e$r $#e'u$#$en%e &$" 'on#!'!one" $ e9!1!r en e& oen%o #e &$ re'e'!(n -!n$&. W D!"e$r &o" 'on%r$%o" 'on"!#er$n#o un$ $#e'u$#$ e9o"!'!(n $& r!e"1o, $"!1n$n#o 5 *$&$n'e$n#o &o" !"o" "e1?n &$ '$$'!#$# e"e'-!'$ #e '$#$ $r%e $r$ $"u!r&o". Lo" #!-eren%e" r!e"1o" #e #e$n#$, 'on"%ru'%!0o", oer$'!on$&e", re"on"$*!&!#$# -ren%e $ $''!#en%e", '$*!$r!o, !n-&$'!on$r!o, %$r!-$r!o o#r)n o no "er $"u!#o" 'o&e%$en%e or $&1un$ #e &$" $r%e" .e., 'on'e"!on$r!o, E"%$#o 5 u"u$r!o", r!n'!$&en%e or un$ #e e&&$", o #e*er)n "er 'o$r%!#o" en roor'!one" $#e'u$#$" en -un'!(n #e &$ '$$'!#$# #e 'on%ro& +ue "o*re e"o" $"e'%o" %!ene '$#$ un$ #e &$" $r%e". W In%ro#u'!r en e& #!"eo #e &o" #!-eren%e" o#e&o", $#e'u$#o" !n'en%!0o" -o'$&!8$#o" en e& $n%en!!en%o #e &$ !n-r$e"%ru'%ur$ e9!"%en%e. De e"%$ -or$ o#r) 'on"o&!#$r"e &$ $r%!'!$'!(n #e& "e'%or r!0$#o, !&een%$r e'$n!"o" #e !n'en%!0o" en &$ #!re''!(n 'orre'%$ 5 er!%!r +ue &$ e-!'!en'!$ o*%en!#$ re"u&%e $ro!$*&e or &$ "o'!e#$#. W F&e9!*!&!8$r &o" 'on%r$%o" #e &$r1$ #ur$'!(n $r$ $#!%!r '$*!o" %e'no&(1!'o" "!1n!-!'$%!0o" #ur$n%e &$ e9%en"!(n %eor$& #e &o" !"o" e+u!o", e%o#o&o1$", e%'.. W A#e'u$r e& &$8o #e &o" 'on%r$%o" $r$ $ne:$r $#e'u$#$en%e &o" !n'en%!0o" 5 $&!ne$r &o" o*:e%!0o" #e& "e'%or r!0$#o 'on &o" #e &$ $#!n!"%r$'!(n. En e-e'%o, "! &o" !"o" "on "u-!'!en%een%e e9%en"o", 5 e& 'on'e"!on$r!o o 'on%r$%!"%$ e" re"on"$*&e or &o" #!"eo", or &$ e%o#o&o1$ 'on"%ru'%!0$ e&e$#$ 5 or &$ '$&!#$# 'on"e1u!#$, $ &$ 0e8 +ue e" 'on%ro&$#o or re"u&%$#o", e& !n'en%!0o #e& !"o 4$'!$ &$ '$&!#$# e !n'&u"o 4$'!$ &$ !nno0$'!(n, re"u&%$ en%on'e" u5 !or%$n%e. S! or e& 'on%r$r!o, e& &$8o e" e+ueo en re&$'!(n 'on &$ #ur$*!&!#$# #e &$" $''!one" #e $n%en!!en%o 5 re4$*!&!%$'!(n +ue re$&!8$, e& !n'en%!0o 4$'!$ &$ '$&!#$# ue#e no "er "u-!'!en%e, 5 'on"e'uen%een%e #e*en !n'reen%$r"e 5 #!"e$r"e $#e'u$#$en%e &$" $'%!0!#$#e" #e 'on%ro& ne'e"$r!$". Un$ #e &$" r!n'!$&e" 'r%!'$"
34
+ue ue#e 4$'er"e $ $&1uno" 'on%r$%o" #e re4$*!&!%$'!(n 5 $n%en!!en%o CReM$, e" re'!"$en%e &o e9re"$#o en &$ o*"er0$'!(n $n%er!or. En e-e'%o, en $&1uno" #e e"o" 'on%r$%o", &$ 'oonen%e #e re4$*!&!%$'!(n o*r$ $ e:e'u%$r re"u&%$ #e roor'!one" u5 e&e0$#$" 'on re"e'%o $ &$ 'oonen%e #e $n%en!!en%o, 5 $ &$ 0e8 &$ o*r$ #e re4$*!&!%$'!(n no er$ne'e )" #e %re" $o" en oer$'!(n *$:o re"on"$*!&!#$# #e& 'on%r$%!"%$. En%on'e" &o" ero#o" u"u$&e" 5 re'oen#$*&e" $r$ e& #!"eo #e un$ o*r$ #e e"%e %!o, nun'$ #e*en "er enore" $ ; $o", 5 &$ 'ur0$ #e #e%er!oro nor$& #e un $0!en%o, &$ o"!*&e e9!"%en'!$ #e #e-e'%o" o #e-!'!en'!$" en #!'4$ o*r$ no o#r) "er #e%e'%$#$ #ur$n%e e& 'on%r$%o e#!$n%e un$ "!&e e0$&u$'!(n "uer-!'!$&, %6'n!'$ en &$ +ue "e *$"$n &o" e"%)n#$re" u"u$&e" #e-!n!#o" $r$ e& 'on%ro& #e e"%e %!o #e 'on%r$%o". W Re+uer!r en &o" ro'e"o" #e #e"'en%r$&!8$'!(n un #e%$&&$#o e"%u#!o re0!o +ue 1$r$n%!'e e& -&u:o #e re'ur"o" ne'e"$r!o" en '$#$ 8on$ o re1!(n +ue -un'!on$r) #e e"$ -or$. A&1uno" '$"o" #e #e"'en%r$&!8$'!one" 4$n -r$'$"$#o re'!"$en%e or e"e o%!0o. W For%$&e'er %6'n!'$en%e $ &$" !n"%!%u'!one" 5$ +ue u'4$" !n"%$n'!$" en e& #!"eo, e& 'on%ro& 5 &$ $#!n!"%r$'!(n 'on%r$'%u$& re+u!eren 'oe%en'!$" %6'n!'$" "u$en%e e"e'-!'$" 'on%ro& or re"u&%$#o", e%'.. W Poner 6n-$"!" #ur$n%e &$ 1e"%!(n 0!$& en &$ re%ro$&!en%$'!(n #e !n-or$'!(n, +ue er!%!r) $" e:or$r &$" '$r$'%er"%!'$" #e &$" o#$&!#$#e" e9!"%en%e" en -un'!(n #e &$ e9er!en'!$ $'uu&$#$ re"on"$*!&!#$#e", 'on%ro&, $#e'u$#o $ne:o #e& 'on-&!'%o #e !n%ere"e" 'on'e"!on$r!o<'on"%ru'%or, e%'..
35
CAPÍTULO IV
36
4. DEFINICIÓN E& #ren$:e e" e"en'!$& $r$ e0!%$r &$ #e"%ru''!(n %o%$& o $r'!$& #e un '$!no 5 re#u'!r &o" !$'%o" !n#e"e$*&e" $& $*!en%e #e*!#o $ &$ o#!-!'$'!(n #e &$ e"'orren%$ $ &o &$r1o #e e"%e. Lo" r!n'!!o" +ue or!en%$n e& #e"$rro&&o #e un *uen "!"%e$ #e #ren$:e #e '$!no" rur$&e" "on u5 e&een%$&e", ero re+u!eren 1r$n $%en'!(n en &$ e%$$ #e ro5e'%o. De*en %ener"e en 'uen%$ -$'%ore" '&!$%o&(1!'o", %oo1r)-!'o", 1eo&(1!'o" 5 e& %!o #e "ue&o, 5$ +ue &$ "u"'e%!*!&!#$# $ &$ ero"!(n #e &$" )re$" $&'$n8$#$" or e& %r$8$#o
#e& '$!no #e%er!n$ &$" #!re'%r!'e" +ue #e*er)n %o$r"e $r$ &$
$#o'!(n #e #!"o"!%!0o" %6'n!'$en%e e-!'!en%e" $ un 'o"%o re&$%!0$en%e *$:o. L$" $1u$" !n$#e'u$#$en%e e0$'u$#$" $-e'%$n &$ '$$'!#$# #e u"o #e &$ 0$, Cu$n#o e& $1u$ er$ne'e en &$ "uer-!'!e #e '!r'u&$'!(n, &$ $''!(n #e %r$-!'o ro0o'$r$ #ere"!one" 5 "ur'o". S! e& $1u$ no e" e0$'u$#$ 4$'!$ $-uer$ #e& &e'4o o#r) '$u"$r ero"!(n 5 ru%ur$ #e &o" *or#e" #e& '$!no. En &ne$" 1ener$&e" 5 #e $ner$ r)'%!'$, o#eo" re"u!r &o" r!n'!!o" *)"!'o" )" !or%$n%e" +ue #e*en %ener"e en 'uen%$, 'on e& -!n #e o*%ener un *uen #ren$:e $r$ &o" '$!no" rur$&e" #e &$ "!1u!en%e $ner$ $. De"$rro&&$r, 'u$n#o "e$ o"!*&e, e& %r$8o #e& '$!no e0!%$n#o %err!%or!o" 'on ro*&e$" n$%ur$&e" #e #ren$:e. *. Re%!r$r #e &$ 0$ %o#$ e& $1u$, "!n #$$r e& '$!no o "u e"%ru'%ur$, &o $" r)!#$en%e o"!*&e. 37
'. Re#u'!r &$ 0e&o'!#$# #e& $1u$, $" 'oo &$ #!"%$n'!$ +ue e"%$ #e*e re'orrer. #. U%!&!8$r #ren$:e" %r$n"0er"$&e" #on "e$ ne'e"$r!o, %$&e" 'oo $&'$n%$r!&&$" #e $&!0!o $r$ e0!%$r +ue e& 0o&uen #e& $1u$ e9'e#$ &$ '$$'!#$# #e e0$'u$'!(n #e &$ 'une%$. e. A#o%$r 'u$n#o "e$ o"!*&e, &$%$-or$" 'u5o $n'4o" 5 $&%ur$" #e 'or%e" 5 Terr$&ene", ro#u8'$n un n!o #e $&%er$'!one". -. E0!%$r &$ 'on"%ru''!(n #e '$!no" en )re$" 4?e#$", !ne"%$*&e" o 'on #e"n!0e&e" ronun'!$#o". 1. Re%!r$r e& $1u$ "u*%err)ne$, 'u$n#o "e$ ne'e"$r!o. 4. M$n%ener e& )9!o #e 0e1e%$'!(n n$%ur$& en &o" 'or%e" 5 %err$&ene" 5 en o%r$" )re$" "en"!*&e" $ &o" ro'e"o" ero"!0o". !. Pre0en!r !$'%o" ne1$%!0o" en e& en%orno #e &$ &$%$-or$ 5 en e& e#!o $*!en%e #e $ner$ 1ener$&, re#u'!en#o $& n!o &$" $&%er$'!one" en e& #ren$:e n$%ur$&
E& #ren$:e #e& '$!no 'oren#e &o" "!1u!en%e" ru*ro"
Dren$:e #e A1u$" Suer-!'!$&e" Dren$:e #e A1u$" Su*%err)ne$ Dren$:e #e &$ E"%ru'%ur$ #e& $-!r$#o
4.1 D(/$( S9(5**$,:
4.1.1 C&/'*+($*&/(' G(/($,(' E& #ren$:e "uer-!'!$& %!ene 'oo -!n$&!#$# $&e:$r &$" $1u$" #e &$ '$rre%er$, $r$ e0!%$r e& !$'%o ne1$%!0o #e &$" !"$" "o*re "u e"%$*!&!#$#, #ur$*!&!#$# 5 %r$n"!%$*!&!#$#. E& $#e'u$#o #ren$:e e" e"en'!$& $r$ e0!%$r &$ #e"%ru''!(n %o%$& o $r'!$& #e un '$!no 5 re#u'!r &o" !$'%o" !n#e"e$*&e" $& $*!en%e #e*!#o $ &$ o#!-!'$'!(n #e &$ e"'orren%$ $ &o &$r1o #e e"%e.
38
E& #ren$:e "uer-!'!$& 'oren#e
•
L$ re'o&e''!(n #e &$" $1u$" ro'e#en%e" #e &$ &$%$-or$ 5 "u" %$&u#e". L$ e0$'u$'!(n #e &$" $1u$" re'o&e'%$#$" 4$'!$ '$u'e" n$%ur$&e" o 4$'!$ &$ n$$
•
-re)%!'$. L$ re"%!%u'!(n #e &$ 'on%!nu!#$# #e &o" '$u'e" n$%ur$&e" !n%er'e%$#o" or &$
•
'$rre%er$.
4.2. C*(*&' F9/*&/$,(' Lo" e&een%o" #e& #ren$:e "uer-!'!$& "e e&e1!r)n %en!en#o en 'uen%$ 'r!%er!o" -un'!on$&e" "e1?n "e en'!on$ $ 'on%!nu$'!(n • • •
L$" "o&u'!one" %6'n!'$" #!"on!*&e". L$ -$'!&!#$# #e "u o*%en'!(n 5 $" 'oo &o" 'o"%o" #e 'on"%ru''!(n 5 $n%en!!en%o. Lo" #$o" +ue "e ue#$n ro#u'!r $& $"o #e '$u#$&e" #e $1u$ 'orre"on#!en%e" $& er!o#o re%orno. A& $"o #e& '$u#$& #e #!"eo, e&e1!#o #e $'uer#o $& er!o#o #e re%orno, 5 'on"!#er$n#o e& r!e"1o #e o*"%ru''!(n #e &o" e&een%o" #e& #ren$:e "e #e*er) 'u&!r &$" "!1u!en%e" 'on#!'!one"
•
En &o" e&een%o" #e #ren$:e "uer-!'!$& &$ 0e&o'!#$# #e& $1u$ "er) %$& +ue no
•
ro#u8'$ #$o" or ero"!(n n! or "e#!en%$'!(n. E& )9!o n!0e& #e &)!n$ #e $1u$ "er) %$& +ue "!ere "e $n%en1$ un *or#e &!*re
•
no enor #e o.; . Lo" #$o" $%er!$&e", $ %er'ero", ro#u'!*&e" or un e0en%u$& !nun#$'!(n #e 8on$" $&e#$$" $ &$ '$rre%er$, #e*!#$ $ &$ "o*ree&e0$'!(n #e& n!0e& #e &$ 'orr!en%e en un '$u'e, ro0o'$#$ or &$ re"en'!$ #e un$ o*r$ #e #ren$:e %r$n"0er"$&, no #e*er)n $&'$n8$r &$ 'on#!'!(n #e '$%$"%r(-!'o".
.@. PERIODO DE RETORNO.
39
L$ "e&e''!(n #e& '$u#$& #e #!"eo $r$ e& 'u$& #e*e ro5e'%$r"e un e&een%o #e& #ren$:e e"%) re&$'!on$#$ 'on &$ ro*$*!&!#$# o r!e"1o +ue e"e '$u#$& "e$ e9'e#!#o #ur$n%e e& er!o#o $r$ e& 'u$& "e #!"e$ e& '$!no. En 1ener$& "e $'e%$n r!e"1o" )" $&%o" 'u$n#o &o" #$o" ro*$*&e" +ue "e ro#u8'$n, en '$"o #e +ue #!"'urr$ un '$u#$& $5or $& #e #!"eo, "e$n enore", 5 &o" r!e"1o" $'e%$*&e" #e*er)n "er u5 e+ueo" 'u$n#o &o" #$o" ro*$*&e" "e$n $5ore".
4.4.RIESGO DE OSTRUCCIÓN. L$" 'on#!'!one" #e -un'!on$!en%o #e &o" e&een%o" #e #ren$:e "uer-!'!$& ue#en 0er"e" $&%er$#$" or "u o*"%ru''!(n #e*!#$ $ 'uero" $rr$"%r$#o" or &$ 'orr!en%e. En%re &o" e&een%o" #e& #ren$:e "uer-!'!$& #e &$ &$%$-or$ e"%e r!e"1o e" e"e'!$&en%e !or%$n%e en &o" "u!#ero" 5 'o&e'%ore" en%err$#o", #e*!#o $ &$ re"en'!$ #e *$"ur$ o "e#!en%$'!(n #e& $%er!$& %r$n"or%$#o or e& $1u$. P$r$ e0!%$r&o "e ne'e"!%$ un $#e'u$#o #!"eo, un '!er%o "o*re#!en"!on$!en%o 5 un$ e-!'$8 'on"er0$'!(n o $n%en!!en%o. E& r!e"1o #e o*"%ru''!(n #e &$" o*r$" #e #ren$:e "e '&$"!-!'$n en &$" "!1u!en%e" '$%e1or$" •
R!e"1o A&%o E9!"%e e&!1ro #e +ue &$ 'orr!en%e $rr$"%re $r*o&e" u o*:e%o" #e %$$o
•
$re'!#o. R!e"1o Me#!o Pue#en "er $rr$"%r$#$" '$$", $r*u"%o", r$$" 5 o*:e%o" #e
•
#!en"!one" "!!&$re", en '$n%!#$#e" !or%$n%e". R!e"1o B$:o No e" re0!"!*&e e& $rr$"%re #e o*:e%o" #e %$$o en '$n%!#$# "u-!'!en%e 'oo $r$ o*"%ru!r e& #e"$1e.
4.#. DA!OS DEIDO A LAS ESCORRENTÍA. A e-e'%o" #e &$ re"en%e nor$ ?n!'$en%e "e 'on"!#er$r$n 'oo #$o" $ $+ue&&o" +ue no "e 4u*!er$n ro#u'!#o "!n &$ re"en'!$ #e& '$!no. E" #e'!r $ &$" #!-eren'!$"
40
en &o" e-e'%o" ro#u'!#o" or e& '$u#$& en%re &$" "!%u$'!one" 'orre"on#!en%e" $ &$ re"en'!$ #e &$ '$rre%er$ 5 #e "u" e&een%o" #e #ren$:e "uer-!'!$&, 5 $ "u $u"en'!$. E"%o" #$o" ue#en '&$"!-!'$r"e en &$" '$%e1or$" "!1u!en%e" •
Lo" ro#u'!#o" en e& ro!o e&een%o #e #ren$:e o en "u en%orno !ne#!$%o
•
"e#!en%$'!one", ero"!one", ro%ur$". L$" !n%erru'!one" en e& -un'!on$!en%o #e &$ ro!$ '$rre%er$ o #e 0$" 'on%!1u$",
•
#e*!#$" $ !nun#$'!(n #e "u &$%$-or$. Lo" #$o" $ &$ e"%ru'%ur$ #e& $-!r$#o, $ &$ &$%$-or$ #e& '$!no o $ &$" e"%ru'%ur$"
•
5 o*r$" # $r%e. Lo" #$o" $%er!$&e" $ %er'ero" or !nun#$'!(n #e &$" 8on$" $&e#$$".
4.#.1 D$%&' (/ (, (,((/& +( +(/$( '9(5**$, Se o#r) 'on"!#er$r +ue &$ 'orr!en%e no ro#u'!r) #$o" !or%$n%e" or ero"!(n #e &$ "uer-!'!e #e& '$u'e o 'on#u'%o "! "u 0e&o'!#$# e#!$ no e9'e#e #e &o" &!%e" -!:$#o" en -un'!(n #e &$ n$%ur$&e8$ #e #!'4$ "uer-!'!e Aren$ -!n$ o &!o o'$ o n!n1un$ $r'!&&$
0e&o'!#$# $#!"!*&e " .><.
Aren$ $r'!&&o"$ #ur$, $r1$" #ur$"
0e&o'!#$# $#!"!*&e " .< .
Terreno $r'!$&en%e 'u*!er%o #e 0e1e%$'!(n
0e&o'!#$# $#!"!*&e " .<;.>
Ar'!&&$, 1r$0$, !8$rr$" *&$n#$" 'on 'u*!er%$ 0e1e%$& 0e&o'!#$# $#!"!*&e " ;.><;. H!er*$
;.> <;.
Con1&oer$#o, !8$rr$" #ur$", ro'$" *&$n#$"
;.<;.
M$o"%er$, ro'$" #ur$"
@.< .
Con're%o
.<.
S! &$ 'orr!en%e u#!er$ $rr$"%r$r $%er!$" en "u"en"!(n &!o, $ren$, e%' 'u!#$r$ #e +ue un$ re#u''!(n #e &$ 0e&o'!#$# #e& $1u$ no ro0o+ue "u "e#!en%$'!(n o "e #!"on#r)n #e("!%o" #e "e#!en%$'!(n $r$ re'o1er&$", &o" 'u$&e" #e*er)n "er #e -)'!& &!!e8$ 5 'on"er0$r"e #e -or$ e-!'$8.
41
4.#.2 D$%&' $ ((&' /& $$'65*&' Don#e &o" #$o" $ %er'ero" no "e 'on"!#eren '$%$"%r(-!'o" "!en#o -un#$en%$&en%e $1r'o&$", "e o#r)n 'on"!#er$r $#!"!*&e" e+ueo" n!0e&e" #e !nun#$'!(n, re0!$ :u"%!-!'$'!(n. De*er) 'oro*$r"e +ue &$ '$rre%er$ no 'on"%!%u5$ un o*"%)'u&o +ue re%en1$ &$" $1u$" #e"*or#$#$" 5 ro&on1ue #e -or$ $re'!$*&e &$ !nun#$'!(n #e"u6" #e& $"o #e un$ 're'!#$. E"e'!$& $%en'!(n #e*er) re"%$r"e $ e"%e ro*&e$ en '$u'e" 'on )r1ene" )" $&%o" +ue &o" %erreno" '!r'un#$n%e", 5 en &&$nur$" #e !nun#$'!(n.
4.#.3 D$%&' C$$'65*&' Lo" #$o" $ %er'ero" "e 'on"!#er$r)n '$%$"%r(-!'o" 'u$n#o "e #e $&1un$ #e &$" '!r'un"%$n'!$" "!1u!en%e" • •
R!e"1o #e 6r#!#$ #e 0!#$" 4u$n$" o 1r$0e" #$o" er"on$&e" A-e'%$'!one" $ n?'&eo" o*&$#o" o !n#u"%r!$&e". En &o" '$"o" en +ue no re"u&%e e0!#en%e &$ !o"!*!&!#$# #e #$o" '$%$"%r(-!'o" e0!#en'!$ +ue "e #e*er) :u"%!-!'$r r$8on$#$en%e, "e #e*er) re$&!8$r un #e%$&&$#o $n)&!"!" #e &$ "!%u$'!(n, 4$*!#$ 'uen%$ en "u '$"o, #e& r!e"1o #e o*"%ru''!(n #e &o" e&een%o" #e #ren$:e. S! #e #!'4o $n)&!"!" "e #e#u:er$ r!e"1o #e #$o" '$%$"%r(-!'o" "e $#o%$r)n &$" e#!#$" oor%un$" $r$ e0!%$r&o".
4.#.4 (/(5**&' To#o $n)&!"!" #e &$" $-e'%$'!one" $ %er'ero" '$u"$#$" or &$ re"en'!$ #e un$ '$rre%er$ #e*er) !n'&u!r, $#e)" #e &o" #$o" %$*!6n e0en%u$&e" *ene-!'!o", #e*!#$" $ &$ re#u''!(n #e n!0e&e" #e !nun#$'!(n en $&1un$" 8on$" $1u$" $*$:o, o $ o%r$" r$8one".
42
CAPÍTULO V
43
2.1 GENERALIDADES L$" "e$&e" 0er%!'$&e", 'oo #!"o"!%!0o" !n"%$&$#o" $ n!0e& #e& '$!no o "o*re 6&, #e"%!n$#o" $ re1&$en%$r e& %r)n"!%o, $#0er%!r o !n-or$r $ &o" u"u$r!o" e#!$n%e $&$*r$" o "*o&o" #e%er!n$#o"
2.1.2 FUNCIÓN L$" "e$&e" 0er%!'$&e", 'oo #!"o"!%!0o" #e 'on%ro& #e& %r)n"!%o #e*er)n "er u"$#$" #e $'uer#o $ &$" re'oen#$'!one" #e &o" e"%u#!o" %6'n!'o" re$&!8$#o". Se u%!&!8$r)n $r$ re1u&$r e& %r)n"!%o 5 re0en!r 'u$&+u!er e&!1ro +ue o#r$ re"en%$r"e en &$ '!r'u&$'!(n 0e4!'u&$r. A"!!"o, $r$ !n-or$r $& u"u$r!o "o*re #!re''!one", ru%$", #e"%!no", 'en%ro" #e re'reo, &u1$re" %ur"%!'o" 5 'u&%ur$&e", $" 'oo #!-!'u&%$#e" e9!"%en%e" en &$" '$rre%er$".
2.1.3 CLASIFICACIÓN L$" "e$&e" "e '&$"!-!'$n en
T!ene or o*:e%o $#0er%!r $& u"u$r!o #e &$ 0$ #e &$
e9!"%en'!$ #e un e&!1ro 5 &$ n$%ur$&e8$ #e 6"%e.
2.1.4. DISE!O L$ un!-or!#$# en e& #!"eo en 'u$n%o $ -or$, 'o&ore", #!en"!one", &e5en#$", "*o&o"3 e" -un#$en%$& $r$ +ue e& en"$:e "e$ -)'!& 5 '&$r$en%e re'!*!#o or e& 'on#u'%or. E& re"en%e $nu$& !n'&u5e e& #!"eo #e &$" "e$&e" o"%r$#$" en 6&, $"
44
'oo e& $&-$*e%o o#e&o +ue $*$r'$ #!-eren%e" %$$o" #e &e%r$" 5 re'oen#$'!one" "o*re e& u"o #e e&&$", 5, or ?&%!o, %$*&$" re&$%!0$" $& e"$'!$!en%o en%re &e%r$", $"e'%o #e "u$ !or%$n'!$ $r$ &$ &e1!*!&!#$# #e& en"$:e #e &$ "e$&.
2.1.#. FORMA L$" "e$&e" #e re1&$en%$'!(n.< #e*er)n %ener &$ -or$ '!r'u&$r !n"'r!%$ #en%ro #e un$ &$'$ re'%$n1u&$r en &$ +ue %$*!6n e"%) 'on%en!#$ &$ &e5en#$ e9&!'$%!0$ #e& "*o&o, 'on e9'e'!(n #e &$ "e$& #e PARE[, #e -or$ o'%o1on$&, 5 #e &$ "e$& \CEDA EL PASO\, #e &$ -or$ #e un %r!)n1u&o e+u!&)%ero 'on e& 06r%!'e 4$'!$ $*$:o. L$" "e$&e" #e re0en'!(n.<
%en#r)n &$ -or$ ro*o!#$&, un 'u$#r$#o 'on &$
#!$1on$& 'orre"on#!en%e en o"!'!(n 0er%!'$&, 'on e9'e'!(n #e &$" #e #e&!ne$'!(n #e 'ur0$"3 CHEVRON, 'u5$ -or$ "er) re'%$n1u&$r 'orre"on#!en#o "u $5or #!en"!(n $& &$#o 0er%!'$& 5 &$" #e ZONA DE NO ADELANTAR[ +ue %en#r)n -or$ %r!$n1u&$r, &$" "e$&e" #e !n-or$'!(n %en#r)n &$ -or$ re'%$n1u&$r 'on "u $5or #!en"!(n 4or!8on%$&, $ e9'e'!(n #e &o" !n#!'$#ore" #e ru%$ 5 #e &$" "e$&e" $u9!&!$re".
2.1.@. COLORES: E& 'o&or #e -on#o $ u%!&!8$r"e en &$" "e$&e" 0er%!'$&e" "er) 'oo "!1ue AMARILLO. Se u%!&!8$r) 'oo -on#o $r$ &$" "e$&e" #e re0en'!(n. NARANA. Se u%!&!8$r) 'oo -on#o $r$ &$" "e$&e" en 8on$" #e 'on"%ru''!(n 5 $n%en!!en%o #e '$&&e" 5 '$rre%er$". AZUL. Se u%!&!8$r) 'oo -on#o en &$" "e$&e" $r$ "er0!'!o" $u9!&!$re" $& 'on#u'%or 5 en &$" "e$&e" !n-or$%!0$" #!re''!on$&e" ur*$n$". T$*!6n "e e&e$r) 'oo -on#o en &$" "e$&e" %ur"%!'$". BLANCO. Se u%!&!8$r) 'oo -on#o $r$ &$" "e$&e" #e re1&$en%$'!(n $" 'oo $r$ &$" &e5en#$" o "*o&o" #e &$" "e$&e" !n-or$%!0$" %$n%o ur*$n$" 'oo rur$&e" 5 en &$ $&$*r$ PARE[. T$*!6n "e e&e$r) 'oo -on#o #e "e$&e" !n-or$%!0$" en '$rre%er$" "e'un#$r!$".
45
NEGRO. Se u%!&!8$r) 'oo -on#o en &$" "e$&e" !n-or$%!0$" #e #!re''!(n #e %r)n"!%o $" 'oo en &o" "*o&o" 5 &e5en#$" #e &$" "e$&e" #e re1&$en%$'!(n, re0en'!(n, 'on"%ru''!(n 5 $n%en!!en%o. MARRN. Pue#e "er u%!&!8$#o 'oo -on#o $r$ "e$&e" 1u$" #e &u1$re" %ur"%!'o", 'en%ro" #e re'reo e !n%er6" 'u&%ur$&. ROO. Se u%!&!8$r) 'oo -on#o en &$" "e$&e" #e PARE[, NO ENTRE[, en e& *or#e #e &$ "e$& CEDA EL PASO[ 5 $r$ &$" or&$" 5 #!$1on$&e" en &$" "e$&e" #e re1&$en%$'!(n. VERDE. Se u%!&!8$r) 'oo -on#o en &$" "e$&e" #e !n-or$'!(n en '$rre%er$" r!n'!$&e" 5 $u%o!"%$". T$*!6n ue#e e&e$r"e $r$ "e$&e" +ue 'on%en1$n en"$:e" #e n#o&e e'o&(1!'$. Lo" 'o&ore" !n#!'$#o" e"%)n #e $'uer#o 'on &$" %on$&!#$#e" #e &$ S%$n#$r# Fe#er$& #e &o" E.E.U.U. #e Nor%e$6r!'$ ROO Ton$&!#$# NX< @;;@ AMARILLO Ton$&!#$# NX @@@ VERDE Ton$&!#$# NX @; AZUL Ton$&!#$# NX @; NEGRO Ton$&!#$# NX @@
2.1.. DIMENSIONES L$" #!en"!one" o"%r$#$" en e& re"en%e M$nu$& "on &$" n!$" re'oen#$#$" 5 #e*er)n "er $&!'$#$" en -or$ un!-ore $r$ %o#$" &$" "e$&e".
2.1.. SÍMOLOS
46
Lo" "*o&o" #!"e$#o" #e*er)n "er u%!&!8$#o" #e $'uer#o $ &o re"'r!%o en e& re"en%e M$nu$&3
'u$&+u!er $#!'!(n #e*er) "er $ro*$#$ or e& M!n!"%er!o #e
Tr$n"or%e", Coun!'$'!one", V!0!en#$ 5 Con"%ru''!(n.
2.1.B. LE?ENDAS L$" &e5en#$" e9&!'$%or!$" +ue "e u"$r)n, 'orre"on#er)n $ &$" o"%r$#$" en e& re"en%e M$nu$&.
2.1.10. MARCO-ORDE L$" "e$&e" +ue &&e0$n un $r'o 5 *or#e #e*er)n 'on-or$r"e 'on &o re"'r!%o en 'u$n%o $ 'o&ore" 5 #!en"!one"3 e& en'!on$#o $r'o %!ene &$ -un'!(n #e 4$'er re"$&%$r e& en"$:e #e &$ "e$&, -$'!&!%$n#o "u !#en%!-!'$'!(n.
2.1.11. REFLECTORI=ACIÓN E" 'on0en!en%e +ue &$" "e$&e" "e$n &e1!*&e" %$n%o #e #$ 'oo #e no'4e3 &$ &e1!*!&!#$# no'%urn$ en &o" &u1$re" no !&u!n$#o" "e o#r) o*%ener e#!$n%e e& u"o #e $%er!$& re-&e'%or!8$n%e +ue 'u&e 'on &$" e"e'!-!'$'!one" #e &$ nor$ ASTM< D<. E& $%er!$& re-&e'%or!8$n%e #e*er) re-&e:$r un $&%o or'en%$:e #e &$ &u8 +ue re'!*e 5 #e*er) 4$'er&o #e $ner$ un!-ore en %o#$ &$ "uer-!'!e #e &$ "e$& 5 en un )n1u&o +ue $&'$n'e &$ o"!'!(n nor$& #e& 'on#u'%or. . 2.1.12. LOCALI=ACIÓN L$" "e$&e" #e %r)n"!%o or &o 1ener$& #e*en e"%$r 'o&o'$#$" $ &$ #ere'4$ en e& "en%!#o #e& %r)n"!%o. En $&1uno" '$"o" e"%$r)n 'o&o'$#$" en &o $&%o "o*re &$ 0$ "e$&e" e&e0$#$". En '$"o" e9'e'!on$&e", 'oo "e$&e" $#!'!on$&e", "e o#r)n 'o&o'$r $& &$#o !8+u!er#o en e& "en%!#o #e& %r)n"!%o. L$" "e$&e" #e*er)n 'o&o'$r"e $ un$ #!"%$n'!$ &$%er$& #e $'uer#o $ &o "!1u!en%e ZONA RURAL L$ #!"%$n'!$ #e& *or#e #e &$ '$&8$#$ $& *or#e r(9!o #e &$ "e$& no #e*er) "er enor #e ;.>. n! $5or #e @.. ZONA URBANA L$ #!"%$n'!$ #e& *or#e #e &$ '$&8$#$ $& *or#e r(9!o #e &$ "e$& no #e*er) "er enor #e . . >.;.;@. ALTURA 47
L$ $&%ur$ $ +ue #e*er)n 'o&o'$r"e &$" "e$&e" e"%$r) #e $'uer#o $ &o "!1u!en%e ZONA RURAL L$ $&%ur$ n!$ er!"!*&e en%re e& *or#e !n-er!or #e &$ "e$& 5 &$ "uer-!'!e #e ro#$#ur$ -uer$ #e &$ *er$ "er) #e ;.3 $"!!"o, en e& '$"o #e 'o&o'$r"e 0$r!$" "e$&e" en e& o"%e, e& *or#e !n-er!or #e &$ "e$& )" *$:$ 'u&!r) &$ $&%ur$ n!$ er!"!*&e. ZONA URBANA L$ $&%ur$ n!$ er!"!*&e en%re e& *or#e !n-er!or #e &$ "e$& 5 e& n!0e& #e &$ 0ere#$ no "er) enor #e >.; . SEÑALES ELEVADAS En e& '$"o #e &$" "e$&e" 'o&o'$#$" en &o $&%o #e &$ 0$, &$ $&%ur$ n!$ en%re e& *or#e !n-er!or #e &$ "e$& 5 &$ "uer-!'!e #e ro#$#ur$ "er) #e .@ .
2.1.14. NGULO DE COLOCACIÓN L$" "e$&e" #e*er)n -or$r 'on e& e:e #e& '$!no un )n1u&o #e X, u#!6n#o"e 0$r!$r &!1er$en%e en e& '$"o #e &$" "e$&e" 'on $%er!$& re-&e'%or!8$n%e, &$ 'u$& "er) #e $ ;] en re&$'!(n $ &$ eren#!'u&$r #e &$ 0$.
2.1.1#. MANTENIMIENTO L$" "e$&e" #e*er)n "er $n%en!#$" en "u o"!'!(n, &!!$" 5 &e1!*&e" #ur$n%e %o#o e& %!eo. L$" "e$&e" #$$#$" #e*er)n "er re&$8$#$" !ne#!$%$en%e, en 0!"%$ #e "er !ne-e'%!0$" 5 or %en#er$ er#er "u $u%or!#$#. Se #e*er) e"%$*&e'er un ro1r$$ #e re0!"!(n #e "e$&e" 'on e& -!n #e e&!!n$r 'u$&+u!er o*"%)'u&o +ue !!#$ "u 0!"!*!&!#$# 5 #e%e'%$r $+ue&&$" +ue ne'e"!%en "er ree&$8$#$".
2.1.1@. POSTES O SOPORTES De $'uer#o $ '$#$ "!%u$'!(n "e o#r)n u%!&!8$r, 'oo "oor%e #e &$" "e$&e", %u*o" #e -!erro re#on#o" o 'u$#r$#o", er-!&e" oe1$ er-or$#o" o %u*o" &)"%!'o" re&&eno" #e 'on're%o. To#o" &o" o"%e" $r$ &$" "e$&e" re0en%!0$" o re1u&$#or$" #e*er)n e"%$r !n%$#o" #e -r$n:$" 4or!8on%$&e" *&$n'$" 'on ne1ro, en $n'4o" #e . . $r$ &$ 8on$ rur$& 5 .@ . $r$ &$ 8on$ ur*$n$, u#!en#o &o" "oor%e" "er, en e"%e '$"o #e 'o&or 1r!". En e& '$"o #e &$" "e$&e" !n-or$%!0$", &o" "oor%e" &$%er$&e" #e #o*&e o"%e, &o" $"%or$&e", $" 'oo &o" "oor%e" %!o *$n#er$ 5 &o" (r%!'o" !r)n !n%$#o" #e 'o&or 1r!".
2.1.1. DISPOSICIONES GENERALES
48
< E"%) ro4!*!#o 'o&o'$r en &$ "e$&, $&1un$ !n"'r!'!(n o "*o&o "!n re&$'!(n 'on e& o*:e%o #e &$ "e$&, 'on%r$0!n!en#o e& #!"eo 5 un!-or!#$# $ro*$#o". < To#o &e%rero o $0!"o +ue u#!er$ 'on-un#!r"e 'on &$" "e$&e" #e %r)n"!%o o +ue u#!er$ #!-!'u&%$r &$ 'oren"!(n #e 6"%o", e"%$r) ro4!*!#o. < Lo" 'o&ore" #e &$" "e$&e", $" 'oo "u" %on$&!#$#e", "er)n &$" re"'r!%$" en e& re"en%e M$nu$&. < To#$ "e$&!8$'!(n re+u!ere #e un e"%u#!o re0!o #e '$r)'%er e"%r!'%$en%e %6'n!'o
CONCLUSIONES -
L$" '$rre%er$" "on #e 1r$n !or%$n'!$ 5$ +ue 'u&en un$ 1r$n #e$n#$ 5$ "e$ 'oer'!$& o #e %r$n"!%$*!&!#$#.
49
-
L$" '$rre%er$" #e %er'er %!o no 'uen%$ 'on un $#e'u$#o $n%en!!en%o, 5$ +ue '$re'en #e re"uue"%o.
-
No 'uen%$n en "u $5or$ 'on un $#e'u$#o "!"%e$ #e #ren$:e, "!&een%e "on un$ e"e'!e #e 4ue'o" ro#u'!#o" or &$" ')r'$0$", #ur$n%e &o" er!o#o" #e &&u0!$.
-
L$" "e$&!8$'!one" 0er%!'$&e" en '$rre%er$" #e %er'er %!o "on e"'$"$", 5 "! e9!"%en e"%)n en 6"!o e"%$#o o no 'u&en 'on &o" e"%)n#$re" o #!en"!one" roor'!on$#$" or e& !n!"%er!o #e %r$"or%e 5 'oun!'$'!one" MTC.
-
De*eo" #e 'on"!#er$r +ue &$" $'%!0!#$#e" #e 'on%ro& $ &$" '$rre%er$" #e*en "er #!"e$#$" 5 &$n!-!'$#$" $#e'u$#$en%e, $r$ &$ e:or$ #e e"%$.
-
E" ne'e"$r!o $"e1ur$r &o" -&u:o" #e -on#o" ne'e"$r!o" $r$ +ue &o" $1o" #!re'%o" 'oroe%!#o" "e re$&!'en en &o" &$8o" re0!"%o" 'on%r$'%u$&en%e 5 $" o#er re$&!8$r ro'e#!!en%o" &e1$&e" 5 re"on"$*&e".
-
Se&e''!on$r e !&een%$r e& o#e&o #e 1e"%!(n +ue re"u&%e )" $#e'u$#o $r$ '$#$ '$rre%er$ 5 %r$o #e &$ re#.
-
Con"!#er$r en &$ "e&e''!(n 5 e& #!"eo #e& o#e&o #e 1e"%!(n $"e'%o" %$&e" 'oo Bene-!'!o #e& u"u$r!o, e+u!#$#, o"!*&e" "u*"!#!o" 'ru8$#o" 5 re1u&$'!(n %$r!-$r!$ en e& '$"o #e& e$:
-
REFERENCIAS ILIOGRFICAS
<
Un$ '$rre%er$ e" un$ 0$ #e #o!n!o 5 u"o ?*&!'o ro5e'%$#$ 5 'on"%ru!#$ -un#$en%$&en%e $r$ &$ '!r'u&$'!(n #e 0e4'u&o" $u%oo%r!'e". 1^$nu$& #e #!"eo 1eo6%r!'o #e '$rre%er$"^$nu$& #e #!"eo 1eo6%r!'o #e '$rre%er$".4%. >> #e no0!e*re
50
<
L$" "e$&e" 0er%!'$&e", 'oo #!"o"!%!0o" #e 'on%ro& #e& %r)n"!%o #e*er)n "er u"$#$" #e $'uer#o $ &$" re'oen#$'!one" #e &o" e"%u#!o" %6'n!'o" re$&!8$#o". Se u%!&!8$r)n $r$
re1u&$r
e&
%r)n"!%o
5
re0en!r
'u$&+u!er
e&!1ro.Q
4%%___.re1!$n8.'o.e$r'4!0o`#-MANUAL>DEL>MTC>SE <
C@;ALES.#- @ #e $5o L$ !n-r$e"%ru'%ur$ 0!$& %!ene un$ no%$*&e !n-&uen'!$ en e& #e"$rro&&o #e un$ n$'!(n o re1!(nQ, ICG In"%!%u%o #e &$ Con"%ru''!(n 5 Geren'!$ < M$n%en!!en%o V!$& > #e no0!e*re
51
ANEOS
ANEO 1
52
C$rre%er$ P$n$er!'$n$ Nor%e
D!"on!*&e en e& &!*ro 1^$nu$& #e #!"eo
1eo6%r!'o #e '$rre%er$"^$nu$& #e #!"eo 1eo6%r!'o #e '$rre%er$".4%
ANEO 2:
53
C$rre%er$ T$r$o%o
ANEO 3:
54
Se$&!8$'!(n Ver%!'$& #!"on!*&e en 4%%___.re1!$n8.'o.e$r'4!0o`#-MANUAL >DEL>MTC>SEC@;ALES.#-
ANEO 4
55
C$rre%er$ #e %er'er %!o 'on "e$&!8$'!(n 0er%!'$& en $& e"%$#o or -$&%$ #e $n%en!!en%o, -o%o %o$#$ or e& !n1en!ero Ru*6n M!r$n#$ C(r#o0$.
ANEO #
56
M$n%en!!en%o V!$& #!"on!*&e en 4%%___.1oo1&e.'o.e!1re"a+$n%en!!en%ob0!$&c4&e"< ;c%*o#c*!_;>c*!4>c%*!"'4c%*n!#`!H"-nDo"-dMc!1re-ur&4%% ___.e&e"%eno%!'!$".'o%'<'on%!nu$<%r$*$:o"<#e<$n%en!!en%o<0!$&;;MANTENIMIENTO< VIAL.:1c_c4>ce!08BUL!:BoSuAT8F1c8oo;c!$'%4'c09;;c0 5;>c#urc4o04;;c4o0_>c%9;c%5;;@c"!1;;;> c$1e;c%*n4;@c%*n_;c"%$r%cn#">;c0e#;%>,r;,",!@
57