f I L I PI NOL AYBRARI . COM
J ul y2,201 2· 2·
I ba ’ tI bangPanahonngPani t i k angPi l i pi no( Kas ay s ay anngPani t i k ansaPi l i pi nas Si naunangPanahon -Ma ysa r i l i n angp an i t i k ana nga t i n gmg an i n un os ap an aho ngi t o -Al i bat aangka dal as anggi nag ami t -Gu ma ma ga mi mi td i ns i l angmg mg ab i y a sngk awa y a n,t a l u k apngbu ng aoni y o ga td ah onatb al a tn g p un un gk ah oybi l a ngs ul a t anatma t u t u l i snaba ga yna ma ma nb i l a ngpa nu l a t -Mg au r i n gPa ni t i k a ngs u mi mi b ol a ts u mi mi k a ts as i n au na ngp an ah on : -ALAMAT -KWE WENTONG BAYAN -EPI KO -a.Bi das ar i -Mor o -b.Bi agni Lamang-I l ok o -c .Mar ag t as-Bi s ay a -d.Har a y a-Bi s ay a -e.Lagda-Bi s ay a -f .Kumi nt an g-T aga l og -g.Har i s aBuk i d-Bi s ay a -4 .Mg aAwi t i n gBa y a n -5 .Ka r u nu ng a nBa y a n -a.Sa l a wi k ai n-nag si s i l bi ngba t asatt un t uni nngk ag andah ang a s al nga t i ngmgani nuno. -hal .Aanhi npaangdamo mokungwal anaangkabayo. -b .Sa wi k a i n–mg ak a s a bi h an gwa l a ngn at a t a go ngk a h ul u ga n -h al .Na s aDi y o sa n ga wa ,n as at a oa ngga wa . -c .Bug t o ng–ma i k l i n gt u l a ngk ar an i wa ngnag l a l a r a wa nngi s an gb ag ayn as i y a ngpa hu hu l a an . -hal .I s angt ab o,l amana ypak o.( l angk a) PananakopngMgaKast i l a: Mg aI mp l u we ns y an gKa s t i l asaat i n gPa ni t i k an : 1 .Na ha l i n ann gAl p ab e t o ngRo ma ma n oa ngAl i b at a 2.Nai t ur oangDoc t r i naCr i s t i ana 3 .Nag i ngBah ag in gWi k an gFi l i p i n oa ngma r a mi mi n gs al i t as aKa s t i l a 4 .Na da l aan gi l a ngak d an gp amp an i t i k a nn gEu r o paatt r a di s y o ngEu r o pe on an ag i n gb ah ag in g at i ngpani t i k angay anga wi t ,c or i do,mor omor oati bapa. 5 .Na si n opatn as al i nan gma ka l u man ma gp an i t i k ans aT ag al o gs ai b an gwi k ai n 6.Nai l at hal aangi ba ’ ti bangak l atpambal ar i l as awi k angFi l i pi not ul adngT agal og,I l ok anoatBi s ay a 7 .Na gk a r o onngma ma k a r e l i h i y o n gh i mi gan gmg aa k d a MgaUnangAkl at : a .An gDo c t r i n aCr i s t i a na( 1 59 3)–Pa dr eJ u and ePl a c en c i aa tPa dr eDo mi mi n gaNi e v a b .Nu es t r aSe no r ade lRo s ar i o( 1 60 2)–Pa dr eBl a nc a sdeSa nJ o s e c .An gBa r l a anatJ o sa ph at( no be l a ngT ag al og )–Pa dr eAnt o ni odeBo r j a
d .An gPa sy o n–i b a’ ti b an gbe r s y o ns aT ag al og( Ma r i a noPi l a pi l ,Ga s pa rAq ui n od eBe l e n,An ec i t o d el aMe r c e da tL ui sd eGu i a ) e .An gUr b an aa tFe l i s a–Mo de s t odeCa s t r o( Amangk l a s i k a ngt u l u y ans aT a ga l o g) MgaAkd angPangwi ka : a .Ar t eYRe gl a sdel aLe ng uaT ag al a b .Co mp en di odel al e ng uaT ag al a c .Vo c ab ul a r i od el aL en gu aT ag al a d .Vo c a bu l a r i od el aL en gu aPa mp an go e .Vo ca bu l a r i od el aL en gu aBi s a y a f .Ar t ed el aLenguaBi c ol ana g.Ar t edel aLen gu aI l ok a MgaDul angPanl i bangan 1.Ti ba g7.dupl o 2.Laga yl a y8.k ur i do 3.Si nak ul o9.s a yne t e 4 .Pa nu bo ng1 0.k a r a ga t a n 5.Kar i l y o11.s ar s wel a 6 .Mo r o mo r o Pa na ho nngPa gb ab ag on g i s i p( Pr o pa g an da ) -An gd i wa ngma k ar e l i h i y o nayn ag i n gma k ab ay a nath umi h i n gi n gp ag ba ba gos as i s t e mang pamamal akadsapamahal aanatsi mbahan -Pa gp as okn gd i wan gl i b er a l i s mo Mg aPr o p ag a nd i s t a : a.Dr .J os eRi z al /LaongLaanatDi mas al ang( “ Nol i atEl Fi l i ) b.Mar c el oH.Del Pi l ar( Pal r i del ,Pi pi ngDi l atatDol or esManapat )–Pagi bi gs aTi nubuangLupa, Ka i i g atKa y oatT oc s oh an c .Gr a ci a noL op ezJ ae na( Fr a yBo t o d,SaMg aPi l i p i n oa t b p) d .An t o ni oL un a( No c heBu en a,Po rMa dr i dat b p) PanahonngAmer i kano 1.Maal abangdi wangmakabay annahi ndi namagawangi gupongmgaAmer i kano 2.Pi nas okngmgamanunul a tnaPi l i pi noangi ba ’ ti bangl ar anga nngp an i t i k ant ul a dngt ul a,k wen t o, dul a,s ana y sa y ,nobel aat bp. 3 .Pa gi b i gs ab ay a na tp agn an ai sn gk a l a y aanan gt emangmg ai s i n us ul a t 4 .Na ma y a ni s apa na ho ngi t oan gmg aa k das awi k a ngKa s t i l a ,T a ga l o ga twi k a ngI n gl e s 5 .Pi n at i g i l a ngmg adu l a ngma yt e ma ngma k a ba y a n 6 .Sap an ah on gi t on ai l a t h al aa ngb ab as a hi n gL i wa y wa y 7 .Pi n au s or i na ngb al a gt a s ank at u mb asn gd eb at e 8.Nag kar oo n/ Nags i mul aa ngp el i k ul as aPi l i pi na s MgaPahay aga n: 1.El NuevoDi a( AngBagongAr aw)niSer gi oOsmena( 1900) 2.El Gr i t ode lPue bl o( AngSi ga w ngBa y an)i t i nat agni Pa sc ual Pob l e t e( 1900) 3.El Ren ac i mi ent o( Mul i ngPags i l ang)–i t i na t agni Raf ael Pal ma( 19 00 )
Mg aDul a ngPi nat i g i l : 1 .Ka ha po nNg ay o na tBu k as–Au r e l i oT o l e nt i n o 2 .T a ni k a l a ngGi n t o–J ua nAb ad 3 .Wa l a ngSu ga t–Se v e r i n oRe y e s I l angki l al angmanunul ats aKas t i l anasumi k at : 1.Cec el i oApos t ol 2 .Fe r n an doMa .Gu er r e r o 3 .J e su sBa l mo r i 4.Manuel Ber nabeManal ang 5 .Cl a r oM.Re ct o I l a ngk i l a l a ngma nu nu l ats aWi k an gT ag al o g: 1 .L op eK.Sa nt o s 2 .J o s eCo r a z o nd eJ es u s 3.Fl or ent i noCol l ant es 4.AmadoV.Her nadez 5 .Va l e r i a noHe r n an de zPe na 6 .I n i g oEdRe gal a do PANAHONNG HAPON 1.Nat i gi l angpan i t i k ans aI ngl esk as ab ayngpagpat i g i l ngl aha tngpaha y aga n 2 .Gi n t o ngPa na ho np ar as amg ama nu nu l a ts awi k a n gt a g al o g 3 .I p i n ag ba wa ld i nn gmg aHa p ona ngpa gg ami tn gwi k a ngI n gl e s 4 .An gp ak s aa yna t u t u ng k ol s abu ha yl al a wi g an 5 .Na pa s a r aa ngmg as i n e ha natg i n a wan al a ma n gt a ng ha l a n 6 .Na gk a r o onngk r i s i sn gp ap el k a y ahi n di ma s y ad on gma r a mi a ngak d an gn ai s u l a t T a t l o ngUr i n gT u l anas umi k a ts apa na ho nn gHa po n 1.Hai k u 2 .T a n ag a 3 .Ka r a ni wa ngAn y o I l a ngDu l an as u mi k a ts ap an ah onn gHa po n a .Pa nd a yPi r a–n iJ o s eMa .He r n an de z b.SaPul as aPut i -Fr a nc i s c oSoc .Rodr i go c .Bu l a ga-n iCl o du al d od el Mu nd o d .“ Si nobaKa y o? ”“ Da hi l s aAn ak ”at“ Hi g an t i n gPat a y ”n iNVM Go nz al e s I l a ngMa h us a yn aMa i k l i n gKwe nt o a .L upa ngTi n ubu an-Na r c i s oRe y es b.UhawangTi gangnaLupa–Li waywayAr ceo c.LunsodNayonatDagat dagat an–NVM Gonzal es Bagongkal ayaan1945-1972 -Sumi gl amul i angpani t i ks aPi l i pi nas -Na gi n gp ak s a i nan gk a ba y a ni h anngmg ag er i l y a ,k a l u pi t a nn gmg aHa po n,Ka hi r a pa nn g pamumuha yno onat bp
-Na bu k s an gmu l i a ngmg ap al i mb ag an gn ai p as a r ada hi l s agi y e r a -Nai t a t agan gPal anc aMemor i al Awar di nPi l i pi noandEng l i s hLi t er a t ur eno on g1950 -Na gk a r o ondi nngRe pu bl i cCu l t u r a lAwa r d ,Ga wa dn iBa l a gt a satT a un an gGa wa dn gSu r i a nn g Wi k angPamban s a -Su mi g l ar i na ngpa gk a k a r o onngp ah a y a ga ns amg ap aa r a l a ngp a ng k o l e hi y o -Na gbu k asr i nan gpa l i mb ag anngl i n gg uh an gb ab as ah i n:L i wa y wa y ,Bu l a kl a k ,T ag ump ay , I l a ng i l angat bp I l angSamahangNai t at agp ar as aPani t i k angFi l i pi no: T a l i b angI n an gWi k a( T ANI W) Ka pi s a n anngDi waatPa ni t i k( KADI P AN) Kapi sananngmgaMandudul angPi l i pi no( KAMPI ) I l a ngSa ma ha ngNa i t at a gp ar as aPa ni t i k angI n gl e s : Phi l i ppi neWr i t er sAs soc i at i on Dr amat i cPhi l i ppi nes Phi l i ppi neEd uc at i o na lTh eat erAs s oc i at i on( PET A) Ar e naTh ea t e r Bar anga yWr i t er ’ sGui l d Bat asMi l i t ar1972–1986 -1 97 2i d i n i k l a r aa ngBa t a sMi l i t a rs aPi l i p i na ss ap amumu non iPa ngu l on gFe r d i n an dMa r c os -Pa k s aan gp ag hi n gi n gp ag ba ba gos apa ma ha l a anatl i p un an -Pa gs i s i mu l an gpr o gr a ma ngBa go ngL i p un ann oo ngSe t y e mb r e2 1,1 97 2 -Pi nahi nt oangmgapampahayaganatmagi ngsamahangpampaar al an -Pa gp ap at a t a gn g“ Mi n i s t r i n gKa ba t i r a ngPa ng ma dl a ”( s u mu ba y b ays amg ap ah ay a g an ,a k l a ta t mg ai b ap an gb ab as a h i n gp an l i p u na n) Kasal ukuy angPanahon -I s apa ngmak ul a ynak abanat angpan i t i k angPi l i pi no -Namumul atangmamayangPi l i pi nosakahal agahanngpambansangwi ka -Ma r a mi n aa ngs u mu s ub oknas u mu l a tg ami ta ngk a ni l a ngs a r i l i n gv e r n ak y u l a r -Masmayamanangpi nagkukunanngpaksangi susul at -Ma l a k ia ngi mp l u we ns i y an gt e k no l o hi y aa ta gh am -Ma l a y onar i nan gn aa ab o tn gme di a -Ka hi ts amg at e l e bi s y o nn ag ba ba gon ar i na ngwi k a ngg i n ag ami t -Hi n di l a ma ngpa ma pa ni t i k a na ngur i n gs a l i t a nggi n ag ami tn gu ni tma pa pa ns i nnama ymg aa k da nagu maga mi tnar i nngpa ba l ba l ,k o l ok y al atl al a wi g ani n
