4. Tư ̣ ra p: ̣ tăng âm kiể u OTL. ̣ch ́ Mach
Nguyên lý làm viêc̣c̣ của mach ̣ như sau: ̣ch
* Q1 là tầ ng tiề n khuế ch đa ̣i, ma ̣ch dùng transistor pnp, R1 và R2 dùng lấ y phân cư ̣c cho chân B của Q1. R3 và tu ̣ C2 dù ng lấ y nguồ n cấ p cho tầng đầ u, với bô ̣ lo c̣ này ma ̣ch sẽ tránh đươ ̣c hiê ̣n tươ ̣ng dao đô ̣ng boating. C1 là tu ̣ liên la ̣c, và RV1 dùng làm nút chỉnh Volume. Trên chân E có điê ̣n trở đinh ̣ dòng R4. Ở đây có ma ̣ch đinh ̣ hê ̣ số hồ i tiế p nghich, ̣ với: Điê ̣n trở R. R11 và tu ̣ cắ t a p ́ DC C4.
* Q2 là tầ ng thúc, tín hiê ̣u ra trên chân C của Q1 vào thẳ ng chân B của Q2. Điê ̣n trở R5 dùng để bù nhiê ̣t. Tín hiê ̣u lấ y ra trên chân C đưa thẳ ng vào tâng khuế ch đa ̣i kéo đẩ y. Các diode D1, D2, D3 dùng lấ y a p ́ phân cư ̣c cho tầ ng kéo đẩ y để sửa méo ta ̣i giao điể m của tín hiê ̣u. Tín hiê ̣u lấ y ra với điê ̣n trở R7. Ma ̣ch dùng tu ̣ hồ i tiế p tư ̣ cử với C3, R6 để làm cân bằ ng biên đô ̣ kéo đẩ y ở ngả ra. Tu ̣ nhỏ C5 có tác du ̣ng hồ i tiế p nghich ̣ vùng tần số cao, nó tránh ma ̣ch phát sinh dao đô ̣ng tư ̣ kích.
* Q3, Q4 là hai transistor hổ bổ , ra p ́ thành ma ̣ch khuế ch đa ̣i kéo đẩ y. Khi tín hiê ̣u ra trên chân C của Q2 có pha dương, thì Q3 dẫn và Q4 tắ t, và khi tín hiê ̣u ra đổ i qua pha âm thì đế n Q4 dẫn và Q3 tắ t. Với cách làm viê ̣c này ma ̣ch cho hiê ̣u suấ t cao, thường có thể lên đế n 78%. Ở đây R8, R9 dùng bù nhiê ̣t cho kiể u ra p ́ các transistor theo da ̣ng phức hơ p. ̣ Diode D4 dùng bù trở kháng ngả vào của Q4, Q6 ứng với phần pha âm cho cân bằng với ngả vào của Q3, Q5 ứng với phầ n pha dương.
* Q5. Q6 là 2 transistor công suấ t có dùng lá nhôm làm nguô ̣i, nó cấ p dòng điê ̣n lớn cho Loa. Ứng với pha dương, transistor Q3, Q5 dẫn điê ̣n, lúc này Q4, Q6 tắ t, nó cấ p dòng na p̣ cho tu ̣ C6, dòng qua Loa để đẩ y màn loa ra. Khi ứng với pha âm, transistor Q4, Q6 dẫn, lúc này Q3, Q5 tắ t, nó ta ̣o đường xả dòng cho tu ̣ C6, dòng qua Loa để kéo màn Loa vào. Như vâ ̣y tín hiê ̣u qua tầ ng công suấ t với Q5, Q6 sẽ làm rung ma ̣nh màn Loa, phát ra âm thanh.
Tu ̣ C7, điê ̣n trở R10 dùng bù trở kháng của Loa để tránh méo gây ra do sư ̣ thay đổ i trở kháng của Loa. Ở vùng tầ n số thấ p trở kháng của Loa là 8 ohm khi khi qua vù ng tầ n số cao, trở kháng của Loa sẽ tăng, lúc này ma ̣ch lo ̣c Zobel sẽ kéo trở kháng của Loa xuố ng và tránh đươ ̣c hiê ̣n tươ ̣ng méo công suấ t.
Tóm la ̣i, khi ma ̣ch đươ ̣c cấ p điê ̣n và có tín hiê ̣u vào, Ba ̣n sẽ nghe âm thanh phát ra ở Loa.
Sau đây là các hiǹ h vẽ tay tôi dùng giải thích các bô ̣ phâ ̣n chính trong ma ̣ch tăng âm:
* Hiǹ h vẽ cho thầ y chiề u chảy của các dòng phân cư ̣c. Trong đó dòng chảy qua R2 là dòng chủ, nế u mấ t dòng này thì toàn phần ma ̣ch điê ̣n sẽ bi m ̣ ấ t dòng phân cư ̣c.
* Trong ma ̣ch tăng âm này có mô ̣t ma ̣ch hồ i tiế p nghich ̣ rấ t quan tro ̣ng. Ba ̣n xem hiǹ h.
Nế u Ba ̣n tăng tri ̣ của RF, tác du ̣ng hồ i tiế p nghich ̣ ma ̣nh, đô ̣ lơ ị giảm, nhưng chấ t lươ ̣ng âm thanh nghe hay.
Nế u Ba ̣n giảm tri ̣ của RF, tác du ̣ng hồ i tiế p nghich ̣ yế u, đô ̣ lơ ̣i lớn, tiế ng lớn, nhưng chấ t lươ ̣ng âm thanh sẽ kém.
Đó là tác du ̣ng của ma ̣ch hồ i tiế p.
* Hiǹ h vẽ tay cho thấ y hoa ̣t đô ̣ng của các transistor công suấ t kéo đẩ y. Dùng kiể u ma ̣ch này không cầ n đế n biế n a p ́ đảo pha và ma ̣ch sẽ tăng cao đươ ̣c hiê ̣u suấ t làm viê ̣c. Nế u Ba ̣n ra p ́ ma ̣ch hoàn haõ , hiê ̣u suấ t của ma ̣ch có thể đa ̣t đế n 78%. Nghiã là nế u Ba ̣n nuôi ma ̣ch 100 Watt, Ba ̣n sẽ lấ y đươ ̣c 78 Watt ở Loa.
* Hiǹ h vẽ tay bên dưới này, tôi muố n Ba ̣n luôn chú ý đế n vai trò của các ma ̣ch hồ i tiế p thường dùng trong các ma ̣ch tăng âm. Hồ i tiế p là mô ̣t da ̣ng xử lý kỹ thuâ ̣t rấ t hay, Ba ̣n dùng các tín hiê ̣u đã qua xử lý trên ngả ra, trả về ngả vào để hiê ̣u chin̉ h hoa ̣t đô ̣ng của ma ̣ch. Người ta thường dùng ma ̣ch hồ i tiế p để sửa đổ i các đă ̣c tính của ma ̣ch điê ̣n sao cho thâ ̣t đúng ý.
* Hiǹ h vẽ tay sau đây, cho thấ y ma ̣ch đẳ ng hiê ̣u của Loa. Loa đươ ̣c xem gồ m thành phần trở R và cuô ̣n cảm L. Ở vùng tầ n số thấ p, tác du ̣ng của cuô ̣n cảm không đáng kể , có thể xem trở kháng của Loa chỉ còn là trở R, nhưng khi Loa làm viê ̣c ở vùng tầ n số cao, lúc đó vai trò của cuô ̣n cảm L không đươ ̣c bỏ qua, nó có tri ̣đá ng kể và làm tăng trở kháng của Loa. Chính vì trở kháng của Loa thay đổ i theo tầ n số tín hiê ̣u âm tầ n nên nó sẽ gây ra hiê ̣n tươ ̣ng méo công suấ t. Người ta tránh hiê ̣n tươ ̣ng này với ma ̣ch lo ̣c Zobel. Ba ̣n xem phầ n giải thích có ghi trong hiǹ h.
