Kamus Alkitab Bagikan Daftar isi:
Atas • Atas • A B C D E F G H I J K K L L M N O P Q R R !"#$%&'
A Abib Li(at )Bulan )Bulan)) Ab*a(am Ab*a(am atau Ab*am B+*asal ,a*i "*-Kas,im "*-Kas,im ,i M+s./.tamia s+latan 0 ,i/anggil ,i/ang gil untuk m+masuki tana( Kanaan1 ,i mana Alla( m+nga,akan suatu /+*2an2ian ,+ngan ,ia3 B+*samasama ,+ngan Is(ak ,an &akub &akub ia ,iakui s+bagai n+n+k n+n +k m.4ang bangsa Is*a+l 5K+23 67879:3 67879:3 Dalam P+*2an2ian Ba*u ,iakui s+bagai ba/a )s+mua .*ang /+*;a4a) 5Rm3 5Rm3 <8 66:3 66 :3 A,a* Li(at )Bulan )Bulan)) Ag*i/a H+*.,+s Ag*i/a 661 k+tu*unan H+*.,+s Agung1 *a2a ,i Pal+stina "ta*a 5Kis3 7986=-7>8=7:1 7986=-7>8=7:1 b,3 H+*.,+s Agustus Kaisa* R.ma?i 4ang m+m+*inta( ,a*i ta(un 7@ M sam/ai ta(un 6< M 5b,3 Luk3 786:3 786:3 A(li !au*at P+nga2a* ,an /+nasi* P+*2an2ian Lama1 k(ususn4a k+lima kitab Musa 5!au*at atau P+ntat+uk(:3 Al+lu4a Li(at )Hal+lu4a )Hal+lu4a)) Anak Alla( Is*a+l ,is+but anak Alla( atau anak sulung Alla( 5K+23 5K+23 <877-7=0 H.s3 6686 6686:3 :3 D+mikian 2uga *a2a Is*a+l1 k+tu*unan Dau, 57am3 57am3 @86<0 Mm3 78@:3 78@:3 !+ta/i !+ta/i k+mu,ian t+*utama g+la* untuk &+sus &+sus K*istus 4ang m+n4atakan ba(?a Ia b+*asal ,a*i Alla( ,an m+lakukan k+(+n,ak Ba/a-N4a1 s+(ingga Ia a,ala( .*ang k+sa4angan Alla(3 Anak Dau, G+la* untuk M+sias 5Almasi(: 4ang ,inantikan ,a*i k+tu*unan *a2a Dau,1 b,3 7am3 @3 @3 Anak Manusia "ngka/an ini ,alam P+*2an2ian Lama b+*a*ti8 manusia3 !+ta/i s+2ak Dan3 @86= ungka/an @86= ungka/an ini m+nun2uk /a,a t.k.( /+n4+lamat ,i aman 4ang akan ,atang3 &+sus s+*ing m+n4+but ,i*i-N4a Anak Manusia1 baik untuk m+n4atakan k+*+n,a(anN4a 5Mat3 5Mat3 87: 87: ,an /+n,+*itaan-N4a 5M*k3 5M*k3 8=6:1 8=6:1 mau/un k+bangkitan-N4a 5Mat3 5Mat3 6@8: 6@8: ,an k+,atangan-N4a s+bagai Hakim 5Mat3 5Mat3 798=6:3 798=6:3 Diala( 4ang ,atang untuk m+la4ani ,an m+mb+*ikan n4a?a-N4a m+n2a,i t+busan bagi ban4ak .*ang 5Mat3 5Mat3 786:3 786:3 Antik*istus Kuasa 4ang m+la?an Alla( ,an K*istus1 4aitu kuasa 4ang s+makin b+sa* m+n2+lang k+,atangan !u(an k+mbali ,an 4ang ,a/at m+n2+lma ,alam .*ang-.*ang t+*t+ntu 5b,3 6&.(3 786:3 786:3 Anti/as
Li(at )H+*.,+s )H+*.,+s)) A*aba-&.*,an L+mba( sungai &.*,an &.*,an s+b+la( s+latan1 s+(ingga Laut Mati 2uga ,is+but8 Laut A*abs3 A*k(+laus Li(at )H+*.,+s )H+*.,+s)) Asia P*./insi K+*a2aan R.ma?i 4ang t+*l+tak ,i bagian ba*at ,a*i n+ga*a !u*ki s+ka*ang3 lbuk.tan4a E+sus3 Paulus m+mba?a In2il k+ sana 5b,3 Kis3 686:3 686:3 Asing 63 O*ang 4ang 4ang b+*asal b+*asal ,a*i lua* lua* n+g+*i n+g+*i 4ang (an4a (an4a untuk s+m+nta* s+m+nta*aa ?aktu b+*a,a b+*a,a ,i tana( tana( Pal+stina 5mis3 7am 6986:3 6986:3 73 O*ang asing asing 4ang m+n+ta/ m+n+ta/ ,i t+nga(-t t+nga(-t+nga( +nga( .*ang-.*a .*ang-.*ang ng Is*a+l1 Is*a+l1 s+bagai s+bagai /+n,atang /+n,atang atau atau s+bagai /+n,u,uk Kanaan asli 4ang ti,ak ,imusna(kan8 ).*ang asingmu 4ang a,a ,i ,alam k.tamu ) 5K+l3 5K+l3 786:3 786:3 M+*+ka ,a/at ,it+*ima k+ ,alam /+*s+kutuan s.sial ,an k+agamaan ,a*i bangsa Is*a+l3 )Alla( m+ngasi(i .*ang asing) 5"l3 5"l3 68 6:3 6:3 As4+*a D+?i /+n,u,uk asli tana( Kanaan 4ang m+n2amin k+subu*an3 Di/u2a s+bagai ist+*i Baal3 Lambangn4a iala( /.(.n 4ang *imbun atau suatu ) tiang b+*(ala) 4ang .l+( /a*a nabi !u(an ,it+ntang k+*as 5"l3 5"l3 6>8760 7Ra23 7=8<1 >:3 >:3 As4t.*+t D+?i k+subu*an .*ang i,.n 4ang 4 ang ,imasukkan k+ Is*a+l .l+( ist+*i-ist+*i al.m. 56Ra23 56Ra23 6689:3 6689 :3 Ia ,is+mba( ,i atas bukit-bukit /+ng.*banan3
B Baal A*tin4a8 ) tuan )1 k+mu,ian g+la* ,+?a-,+?a /+n,u,uk asli tana( Kanaan 4ang ,it+ntang /a*a nabi !u(an ,alam P+*2an2ian Lama3 Ci*i-;i*i Ci*i-;i*i k(asn4a iala( m+n2amin k+subu*an3 Ka*+na itu Baal s+*ing kali tu*ut ,is+mba( .*ang Is*a+l s+n,i*i3 Bab+l K+*a2aan kun. ,i ,a+*a( !ig*is ,an E*at 4ang s+*ingkali m+ngan;am bangsa Is*a+l3 Ak(i*n4a k+*a2aan ini m+*+but &+*usal+m &+*usal+m 59> M: ,an s+bagian /+n,u,ukn4a ,isingki*kann4a k+ Bab+l3 Inila( 4ang ,ik+nal s+bagai )/+mbuangan k+ Bab+l) 4ang b+*langsung ku*ang l+bi( @ ta(un1 Dalam kitab $a(4u $a(4u Bab+l a,ala( nama sama*an untuk R.ma3 Ba(asa *.( ala( satu ka*unia R.( Ku,us 4ang m+mu2i Alla( ,i ,alam ,.a ,+ngan ba(asa 4 ang ba*u 4ang biasan4a ti,ak ,a/at ,i/a(ami .*ang 4ang m+makain4a 56 56 K.*3 67 ,an 6<:3 6<:3 Ba(t+*a Ka/al 4ang ,ibuat Nu( untuk m+lu/utkan ,i*i1 k+lua*gan4a ,an binatang-binatang ,a*i ai* ba( 5K+23 5K+23 >-:3 >-:3 Bait Alla(Bait u;i !+m/at iba,a( ,i &+*usal+m &+*usal+m 4ang ,i,i*ikan .l+( *a2a al.m. ,an k+mu,ian ,imusna(kan .l+( t+nta*a Bab+l 59> M:3 +t+la( P+mbuangan ,i,i*ikan k+mbali ,i ba?a( /im/inan '+*ubab+l s+kita* ta(un 969 M 5b,3 E*a E*a:3 :3 Bait u;i itu m+n2a,i /usat (i,u/ k+agamaan k+ag amaan
umat &a(u,i1 2uga /a,a aman !u(an &+sus3 O*ang-.*ang K*ist+n /+*tama masi( tu*ut b+*iba,a( ,i situ1 t+ta/i lama-k+lamaan t+*2a,i /+*/isa(an anta*a m+*+ka ,+ngan .*ang.*ang &a(u,i 5b,3 Kis3:3 Bait u;i itu ,imusna(kan /a,a ta(un @ M .l+( t+nta*a R.ma?i ,i ba?a( 2+n,+*al !itus3 Balsam +2+nis ,ama* (a*um 4ang sangat ma(al3 Di/akai untuk m+m+li(a*a k+;antikan ,an s+bagai .bat1 2uga untuk m+m/+*sia/kan 2+naa( .*ang untuk /+ngubu*an Ba/tisan Li(at )P+mba/tisan) Ba*ba* +butan .*ang &unani t+*(a,a/ .*ang-.*ang bukan &unani3 Bat uku*an isi untuk ba*ang ;ai* s+b+sa* ku*ang l+bi( => lit+* 5sama b+sa* ,+ngan +a3: B++l+bul Nama Iblis s+bagai k+/ala *.(-*.( 2a(at ,an s+tan-s+tan 5b,3 Baal:3 B+ka "ku*an timbangan s+b+sa* 67 s4ikal ku*ang l+bi( 91@ g*am 5K+l3 =87>:3 B+na* 63 La?an kata8 ,usta1 b.(.ng3 Alla( a,ala( sunggu(-sunggu( b+na* ,an &+sus K*istus a,ala( k+b+na*an 5&.(3 6<8>: ,an i*man Alla( iala( k+b+na*an 5&.(3 6@86@:3 O*ang.*ang K*ist+n b+*asal ,a*i k+b+na*an itu 56&.(3 =86:3 73 Dalam a*ti8 a,il3 &ang satu-satun4a b+na* atau a,il iala( Alla(3 Dan Ia m+mb+na*kan .*ang-.*ang b+*,.sa ka*+na iman1 a*tin4a8 m+n+m/atkan m+*+ka k+ ,alam (ubungan 4ang s+b+na*n4a ,+ngan ,i*i-N4a1 s+(ingga ,a/at ,is+but8 .*ang-.*ang b+na* 5 .*ang.*ang 4ang /+*;a4a k+/a,a &+sus K*istus:3 Bukit P+ng.*banan !+m/at-t+m/at tinggi 4ang ,i,i*ikan s+bagai /usat / +n4+mba(an b+*(ala ),i ba?a( s+tia/ /.(.n *imbun) 5b,3 Baal:3 Di sana t+*,a/at m+ba(1 tugu b+*(ala ,an tiang b+*(ala3 Bukit-bukit itu ,it+ntang .l+( /a*a nabi3 Bukit 'aitun Bukit ,i s+b+la( timu* k.ta &+*usal+m3 Bulan P+nanggalan lb*ani kun. mulai ,i(itung ,a*i musim *.nt.k3 A,a < nama bulan ,is+but ,alam P+*2an2ian Lama8 63 bulan k+-6 Etanim 56Ra23 87: 73 bulan k+-7 Bul 56Ra23 >8=: =3 bulan k+-@ Abib 5K+l3 6=8<0 "l3 6>86: <3 bulan k+- 'i? 56Ra23 >861 =@: +su,a( P+mbuangan maka /+nanggalan Bab+l ,iambil ali(1 4ang mulai ,i(itung ,a*i bulan ma*+t 8 63 Nisan 5 N+(3 7860 Est3 =8@: 73 I4a*
=3 i?an 5Est3 8: <3 !amus 93 Ab >3 Elul 5 N+(3 >869: @3 !is4*i 5'a3 68@: 3 Ma*k+s4?an 3 Kisl+? 5'a3 @860 N+(3 686: 63 !+b+t 5Est3 736>: 663 4+bat 5'a3 686@: 673 A,a* 5E*3 >8690 Est3 =8@:
C Ca?an Piala Ca?an Piala atau ;a?an ka,ang-ka,ang ,i/an,ang s+bagai lambang nasib atau /+n,+*itaan manusia 5Mm3 @98:3 Minum ;a?an b+*a*ti8 m+n+*ima k+s+ngsa*aan 5&+*3 <8670 Mat3 7877:3 Juga ,a/at ,i/akai ,alam a*ti8 t+m/at 4ang b+*isi ,+ngan mu*ka Alla( 5&+s3 9686@0 &+*3 798690 $(43 698@0 6>86 ,an s+bagain4a3:3 Cu/ak "ku*an gan,um ,an 2+lai 4ang isin4a ku*ang l+bi( 6 lit+* 5$(43 >8>:3
D Daging +lain ,alam a*ti (a*ia( kita ),aging) 5&unani8 sa*: 2uga ,i/akai untuk m+n4atakan k+a,aan manusia s+bagai mak(luk l+ma( s+*ta b+*,.sa3 Dan k+a,aan itu m+n+ntukan s+lu*u( k+(i,u/ann4a la(i* batin3 +*ingkali kata )sa*) ,i/+*t+ntangkan ,+ngan R.( Alla( 4ang m+mb+baskan manusia ,a*i /+naklukann4a k+/a,a ,.sa3 Dag.n D+?a utama s+mba(an bangsa Filistin3 Kuiln4a ,i As,., 56am3 9: ,an Gaa 5Hak3 6>87=:3 Dau, Ra2a Is*a+l 4ang k+,ua 4ang m+m/+*satukan s+lu*u( bangsa ,an m+mbuat k.ta &+*usal+m m+n2a,i ibuk.tan4a ,i mana tabut /+*2an2ian !u(an ,it+m/atkan 57am3 9->:3 K+/a,a anakn4a 5b,3 anak Dau,: ,i2an2ikan !u(an tak(ta 4ang k.k.( ,an k+k al 57am3 @:3 D+ka/.lis Nama untuk s+/ulu( k.ta ,i s+b+la( timu* ,anau Galil+a0 /+n,u,ukn4a s+bagian b+sa* t+*,i*i ,a*i .*ang-.*ang 4ang b+*ba(asa &unani3
Diak+n P+2abat/+la4an ,alam J+maat Pu*ba 4ang s+;a*a k(usus m+la4ani /a*a 2an,a ,an .*ang miskin3 Dina* Mata uang R.ma?i3 atu ,ina* iala( u/a( /+k+*2a (a*ian ,alam satu (a*i 5Mat3 787:3 Nilain4a ku*ang l+bi( R/ @91- s+ka*ang3 Di*(am 5&unani8 ,*ak(ma: Mata uang +mas ,a*i P+*sia s+b+*at ku*ang l+bi( A g*am 2uga mata uang /+*ak D.sa !in,akan manusia s+;a*a /+*.*angan atau/un s+;a*a b+*sama-sama 4ang m+n4im/ang ,a*i k+(+n,ak ,an (ukum Alla(3 !in,akan-tin,akan itu m+nimbulkan k+a,aan b+*,.sa3 O*ang-.*ang b+*,.sa ti,ak ,a/at m+n4+lamatkan ,i*i ,a*i kuasa ,.sa3 K+/a,a Is*a+l ,itun2uk 2alan k+ lua*1 4akni m+m/+*s+mba(kan k.*ban1 a3l3 k.*ban /+ng(a/us ,.sa ,an k.*ban /+n+bus sala(3 Dalam P+*2an2ian Ba*u &+sus K*istus ,ib+*itakan s+bagai P+n+bus umat manusia ,a*i s+gala ,.sa3 Duit Mata uang &unani 4ang sangat k+;il3 Nilain4a sama ,+ngan ,ua /+s+*3
E Ea "ku*an isi s+b+sa* ku*ang l+bi( => lit+* 5b,3 bat:3 E., ba2u imam 4ang ,i,alam tutu/ ,a,an4a ,ita*u( "*im ,an !umim 5batu-batu /+*n4ataan k+/utusan:1 K+l3 787-=3 Ba2u itu ,i/+*gunakan ,alam usa(a m+n;a*i ta(u k+(+n,ak !u(an 56am3 6<8=1 60 =8@ ,an s+bagain4a3:3 Elia Nabi Is*a+l 5b,3 6 Ra23: 4ang m+n+ntang /+n4+mba(an b+*(ala 5b,3 Baal:3 Dalam k+/+*;a4aan .*ang-.*ang &a(u,i ia ,inantikan k+mbali s+laku /+*intis 2alan untuk M+sias 5Mal3 <89->0 Mat3 6@8-6=:1 s+(ingga &.(an+s P+mba/tis ,isamakan ,+ngan Elia 5Mat3 6@86=:3 Elul Li(at )Bulan) Etanim Li(at )Bulan)
F Fa*isi uatu g.l.ngan ,a*i /a*a *abi ,an a(li !au*at 4ang sangat b+*/+nga*u(3 M+*+ka b+*/+gang /a,a !au*at Musa ,an /a,a )a,at istia,at n+n+k m.4ang) 5Mat3 6987:3 +lu*u( (ukum ,an /+*atu*an m+*+ka taati s+;a*a mutlak3 F+liks
Gub+*nu* R.ma?i atas &u,+a 5ta(un 97-> M:3 Paulus (a*us m+ng(a,a/ ,ia 5m+mb+la ,i*i ,i (a,a/ann4a:1 Kis3 7=87<-7<87@3 F+stus Gub+*nu* R.ma?i atas &u,+a 5>->7 M3: Paulus (a*us m+mb+la ,i*i ,i(a,a/ann4a1 lalu naik ban,ing k+/a,a kaisa* 5Kis3 7986-7>8=7: Filistin Bangsa t+tangga Is*a+l 4ang ,iam ,i bagian ba*at ,a4a ,a*i tana( Kanaan3 M+*+ka b+*asal ,a*i Kat.* 5 K*+ta:3 Nama Pal+stina b+*a*ti8 tana( Filistin3 +*ingkali .l+( bangsa Is*a+l m+*+ka itu ,i;a;i maki s+bagai 66 .*ang-.*ang 4ang tak b+*sunat3 Fi*,aus K+a,aan s+mula ,i mana Alla( langsung (a,i* /a,a manusia 5K+23 7-=:3 Dalam P+*2an2ian Ba*u ,i/akai s+bagai nama lain 5ba(asa P+*sia: untuk s.*ga1 t+m/at k+muliaan .*ang.*ang 4ang t+la( m+ninggal3
G Gab*i+l ala( s+.*ang malaikat utama3 Ia m+n+*angkan /+ngli(atan k+/a,a Dani+l 5Dan3 86>0 876:3 Dan ia 2uga ,iutus k+/a,a 'ak(a*ia ,an Ma*ia 5Luk3 6861 7>:3 Ga(a*u R+m/a(-*+m/a( 4ang (a*um baun4a 4ang a3l3 ,i/akai /a,a ?aktu /+ngubu*an 5Mm3 <980 &.(3 68=: Galatia P*./insi k+*a2aan R.ma?i 4ang t+*l+tak ,i bagian timu* ,a*i n+ga*a !u*ki s+ka*ang 5Asia K+;il:3 Di situ t+*,a/at k.ta-k.ta Ik.nium1 List*a1 D+*b+ ,an Anti.k(ia ,i Pisi,ia3 Paulus m+mba?a In2il k+ sana 5Kis3 6=-6<:3 Galil+a Bagian uta*a ,a*i Pal+stina3 Galil+a a,ala( ,a+*a( t+m/at tinggal ,an k+giatan /+*tama ,a*i &+sus3 P+n,u,ukn4a m+*u/akan ;am/u*an .*ang &a(u,i ,an .*ang bukan &a(u,i 5b,3 Mat3 <869:3 Danau Galil+a sama ,+ngan ,anau G+n+sa*+t 5Luk3 986: atau ,anau !ib+*ias 5&.(3 >860 7686:3 Dalam P+*2an2ian Lama t+*,a/at nama kun. 4aitu ,anau Kin+*+t 5Bil3 =<8660 &.s3 678=: atau ,anau Kin+*.t 5&.s3 6=87@:3 Gamali+l +.*ang a(li !au*at k+namaan ,a*i g.l.ngan Fa*isi1 angg.ta ,a*i Ma(kama( Agama ,i &+*usal+m 5Kis3 98=<:1 gu*u aulus 5Paulus: 5Kis3 778=:3 G+mbala +.*ang /+mbimbing ,an /+m+li(a*a ka?anan ,.mba atau kambing3 Ia b+*tanggung 2a?ab atas ,.mba-,.mban4a1 s+*ing m+ng(itungn4a ,an 2uga m+lin,ungin4a t+*(a,a/ ba(a4a ,a*i lua*3 Di Is*a+l !u(an Alla( ,iakui s+bagai G+mbala umat-N4aMm3 7=0 &+s3 <8660 &+(3 =<:3 Dan /+ngg+mbalaan itu akan ,ilaksanakan .l+( s+.*ang g+mbala )4aitu (amba-Ku Dau,) 5&+(3 =<87=0 =@87<:3 !u(an &+sus a,ala( G+mbala 4ang baik 5&.(3 6:1 ,an /a*a /+natua 2+maat K*ist+n ,ib+*i tugas m+ngg+mbalakan 2+maat1 ,i ba?a( /+nga?asan G+mbala Agung 56Pt*3 986-<1 b,3 &.(3 76869-6@:3 G+n+sa*+t Li(at )Galil+a) G+*a
"ku*an timbangan s+b+sa* 67 s4ikal ku*ang l+bi( 67 g*am 5b,3 K+l3 =86=:3 Gi(.m Mata ai* s+b+la( timu* gunung Bait Alla( ,i &+*usal+m 56Ra23 68==:3 Ra2a Hikia m+n4alu*kan ai*n4a m+lalui s+bua( t+*.?.ngan k+ ,alam k.ta1 k+ k.lam il.am 56Ra23 7870 7!a?3 =78=0 &.(3 8@:3 Gitit Alat musik atau lagu t+*t+ntu 5Mm3 860 6860 <86:3 G.g Ra2a tana( Mag.g 4ang /a,a ak(i* aman m+mim/in s+*angan bangsa-bangsa m+la?an &+*usal+m1 t+ta/i akan ,ikala(kan 5&+(3 =-=:3 Dalam $a(4u 78 G.g ,an Mag.g m+mim/in t+nta*a Iblis m+la?an umat !u(an ,alam /+*t+m/u*an 4ang t+*ak(i*3 G.m+* "ku*an isi s+b+sa* 66 +a ku*ang l+bi( =1> lit+*3 Gu*u Li(at )Rabi)
H Halal Li(at )Ha*am) Hal+lu4a Hal+lu4aAl+lu4a 5Ba(asa lb*ani:8 ) Pu2ila( !u(an)3 +*ing ,i/akai ,alam kitab Mamu*3 Juga ,alam $a(4u 6861 =1 <1 >3 Ha*am Makanan (a*am ,an b+b+*a/a /+*buatan t+*la*ang 4ang m+na2iskan .*ang Is*a+l1 s+(ingga m+*+ka ti,ak b.l+( lagi m+ngikuti iba,a(1 kalau ti,ak ,ia,akan u/a;a*a k.*ban untuk m+nta(i*kan .*ang ,a(ulu3 Ha*i Dalam kitab /a*a nabi s+*ingkali ,is+but t+ntang )(a*i !u(an)1 )(a*i t+*ak(i*)1 )(a*i /+ng(akiman) atau (an4a )/a,a (a*i itu)3 "ngka/an-ungk a/an itu m+nun2uk /a,a masa ,+/an bilamana !u(an Alla( akan b+*tin,ak ,an akan m+n,atangkan k+a,aan 4ang sama s+kali ba*u3 Dalam P+*2an2ian Ba*u )(a*i !u(an) itu ,isamakan ,+ngan )(a*i &+sus K*istus) 4aitu ?aktu k+,atangan-N4a s+bagai Hakim ,an Ju*us+lamat /a,a ak(i* aman3 Ha*i /+*sia/an Ha*i s+b+lum (a*i abat1 2a,i (a*i Jumat1 ,i mana /+*sia/an untuk abat 5Mat3 7@8>7: atau Paska( 5&.(3 686<: su,a( ,imulai3 Ha*i Ra4a Paska( P+*a4aan /+mb+basan bangsa Is*a+l ,a*i M+si*3 Anak-anak sulung .*ang M+si* ,ibunu(1 t+ta/i /intu-/intu *uma( .*ang lb*ani ) ,il+?ati ) 5lb*ani P+sa( b+*a*ti8 m+l+?ati:3 P+*isti?a itu ,i/+*ingati ,+ngan m+nga,akan /+*2amuan Paska( ,i mana /a*a /+s+*ta )makan Paska() 4aitu makan )k.*ban Paska() atau anak ,.mba Paska( itu 5K+l3 6787=71 <=-96:3 Dalam P+*2an2ian Ba*u &+sus K*istus ,is+but )anak ,.mba Paska() 56K.*3 98@: atau )Anak D.mba 4ang ,is+mb+li() 5$a(4u 98>:3 "ntuk J+maat Pu*ba (a*i Paska( m+n- 7 ,a/at isi ba*u1 4aitu /+*a4aan k+bangkitan !u(an3 Ha*i Ra4a P+n,amaian
atu (a*i s+ta(un ,i mana s+gala ,.sa *ak4at ,an imam ,i/+*,amaikan !u(an 4ang = ,ilambangkan ,+ngan s++k.* kambing 2antan 4ang s+t+la( ,itum/angi tangan ,il+/askan k+ /a,ang b+lanta*a 5Im3 6>0 7=87@:3 Ha*i Ra4a P+nta(bisan P+*a4aan umat &a(u,i 4ang m+m/+*ingati /+mbangunan k+mbali m+ba( Bait Alla( <3 ,i &+*usal+m ,an /+nta(bisann4a /a,a ta(un 6>9 M M+ba( itu ,ina2iskan ,an ,i*usakkan ,alam /+*ang Makab+3 Ha*i Ra4a P+ntak.sta P+*a4aan /+ngu;a/an s4uku* bagi Is*a+l atas (asil /an+n gan,um3 P+sta itu ,i*a4akan tu2u( minggu 5&unani P+ntak.sta b+*a*ti8 k+lima /ulu(: s+t+la( (a*i Paska(3 +bab itu 2uga ,ik+nal ,+ngan nama )(a*i *a4a !u2u( Minggu) 5"l3 6>86:3 Dalam P+*2an2ian Ba*u ,i(ubungkan ,+ngan tu*unn4a R.( Ku,us 5Kis3 7:3 Ha*i Ra4a P.n,.k Daun P+*a4aan /+ngu;a/an s4uku* bagi Is*a+l atas (asil /an+n3 Pa,a /+*a4aan itu .*ang tinggal ,alam /.n,.k ,aun s+bagai /+*ingatan akan aman /+ng+mba*aan ,alam /a,ang b+lanta*a 5Im3 7=8==-<<:3 Pa,a aman P+*2an2ian Ba*u (a*i *a4a itu masi( ,ik+nal 5&.(3 @87:3 Ha*i Ra4a R.ti &ang !i,ak B+*agi P+*a4aan s+lama tu2u( (a*i s+(abis Paska(1 ,i mana *.ti ,ibaka* tan/a m+makai *agi s+bagai /+*ingatan akan malam /+mb+basan .*ang Ib*ani ,a*i /+*bu,akann4a ,i M+si* 5K+l3 6786<-71 b,3 Mat3 7>86@:3 Ha*i !u(an Li(at )Ha*i) Hasta "ku*an /an2ang s+b+sa* <9 ;m3 H+*.,+s 63 H+*.,+s Agung1 *a2a atas s+lu*u( tana( Pal+stina 5=@-< M:3 Diala( 4ang m+mbunu( ba4i-ba4i laki-laki ,i B+tl+(+m 5Mat3 70 Luk3 689:3 73 A*k(+laus1 anak H+*.,+s Agung1 m+m+*inta( atas &u,+a ,an ama*ia 5< M-> M:3 Ia ,i/+;at ,an ,a+*a(n4a ,imasukkan langsung k+ ,alam K+*a2aan R.ma?i 5Mat3 7877:3 =3 H+*.,+s Anti/as1 anak H+*.,+s Agung1 *a2a ?ila4a( atas Galil+a 5< M-= M:1 4ang k+mu,ian ,i/+;at3 Ia ka?in ,+ngan H+*.,ias1 b+kas ist+*i sau,a*an4a 5Luk3 =86:3 Diala( 4ang m+mbunu( &.(an+s P+mba/tis 5Mat3 6<8667:3 <3 H+*.,+s Ag*i/a 61 ;u;u H+*.,+s Agung1 *a2a atas s+lu*u( Pal+stina 5<6-<< M:3 Diala( 4ang m+mbunu( *asul &ak.bus ,an 4ang m+m+n2a*akan P+t*us 5Kis3 67:3 Anakn4a iala( Ag*i/a 66 5b,3 Ag*i/a:3 H+*.,ian H+*.,ian O*ang-.*ang H+*.,ian iala( angg.ta-angg.ta suatu /a*tai &a(u,i 4ang m+ng(+n,aki k+tu*unan H+*.,+s Agung m+m+*inta( atas m+*+ka ,an bukan gub+*nu* R.ma?i 5Mat3 7786>:3 Hi,u/ !u(an Alla( a,ala( Alla( 4ang (i,u/ ,an /a,a-N4a a, a sumb+* k+(i,u/an 5Mm3 =>86:3 K+(i,u/an t+*2a,i .l+( i*man-N4a 5K+23 60 Mm3 ==8:3 )Dalam Fi*man itu a,a (i,u/ ,an (i,u/ itula( t+*ang manusia) 5&.(3 689:3 Dan )(i,u/ 4ang k+kal) 5 (i,u/
s+/+nu(-/+nu(n4a: ,ib+*i k+/a,a s+tia/ .*ang 4ang /+*;a4a k+/a,a &+sus K*istus 5&.(3 =86>1 =>:3 Higa4.n P+tun2uk bagi 4ang m+mainkan alat musik 5Mm3 86@:3 Hin "ku*an isi s+b+sa* 6> bat ku*ang l+bi( > lit+*3 His./ !umbu(-tumbu(an 4ang k+;il 4ang batang ,an ,aunn4a ,a/at ,i/+*gunakan untuk m+m+*;ikkan ba*ang ;ai* 5K+l3 678770 Bil3 6860 Mm3 9680 &.(3 687:3 H.m+* "ku*an isi s+b+sa* 6 +a ku*ang l+bi( => lit+*3 H.m+* sama b+sa* ,+ngan k.*3 Hu2at D.sa ka*+na m+n4inggung atau m+n4angkal Nama !u(an3 &+sus ,itu,u( m+ng(u2at Alla(1 ka*+na Ia m+n4+but ,i*i-N4a K*istus1 4akni M+sias 5Mat3 7>8>=->9:3
I Iblis i 2a(at 4ang m+la?an Alla( s+*ta *+n;ana k+s+lamatan-N4a3 Juga ,is+but8 )4ang 2a(at) 5mis3 Mat3 >86=:3 Kata asli ,alam ba(asa lb*ani ,an &unani b+*a*ti8 /+n,ak?a 5b,3 A4b3 6:3 Ia a,ala( )/+mbunu( manusia s+2ak s+mula333 ,i ,alam ,ia ti,ak a,a k+b+na*an ,an ia a,ala( /+n,usta ,an ba/a s+gala ,usta ) 5&.(3 8<<:3 Pa,a ak(i* aman kuasan4a akan m+ningkat 5$a(4u 67:1 t+ta/i ak(i*n4a ia akan ,ikala(kan .l+( kuasa i*man Alla( 5$a(4u 6866-78>:1 b,3 2uga +tan3 Ibu su*i Ibu *a2a Is*a+l1 2an,a a4a(n4a1 m+m/un4ai k+?iba?aan 4ang b+sa* 5mis3 6Ra23 6986=0 7Ra23 6686 ,st30 &+*3 6=86:3 Imam uatu 2abatan ,alam umat Is*a+l 4ang /+nting /+*anann4a3 !ugasn4a8 m+m/+*s+mba(kan k.*ban1 m+nga,akan ,.a s4aaat ,an m+mb+*i b+*kat3 Imam Agung Imam Agung atau Imam B+sa* Ha*un ,an k+tu*unann4a1 ,an k+mu,ian 'a,.k 56Ra23 7: m+m+gang 2abatan utama ,alam k+baktian k.*ban ,i Is*a+l3 Dalam P+*2an2ian Ba*u Imam Agung a,ala( imam &a(u,i 4ang /aling tinggi k+,u,ukann4a3 Ia m+ng+tuai Ma(kama( Agama untuk masa 2abatan satu ta(un3 +kali s+ta(un ia m+masuki t+m/at ma(a ku,us ,a*i Bait Alla( untuk m+m/+*s+mba(kan k.*ban /+n,amaian untuk ,. sa s+lu*u( umat3 K*istus a,ala( imam B+sa* 4ang )satu kali untuk s+lama-laman4a m+m/+*s+mba(kan ,i*i-N4a s+n,i*i s+bagai k.*ban untuk umat-N4a) 5Ib*3 @87@:3 Imam-imam k+/ala Pa*a angg.ta b+b+*a/a k+lua*ga t+*t+ntu 4ang m+*u/akan g.l.ngan t+*utama ,alam Ma(kama( Agama3 Da*i anta*a m+*+ka ,a/at ,itun2uk Imam Agung3 In2il Kata &unani +uagg+li.n b+*a*ti8 kaba* g+mbi*a3 b+*ita baik3 K+,atangan &+sus K*istus ,an mulain4a /+m+*inta(an Alla( ,i ,unia ini m+*u/akan inti In2il 4ang (a*us ,ib+*itakan k+ mana-mana 5b,3 Mat3 7<86<:3 K+mu,ian tulisan-tulisan *asul-*asul 4ang m+mbukukan k+saksian t+ntang ,i*i &+sus K*istus ,is+but 2uga8 kitab-kitab In2il3
Isai A4a( Dau,3 )Aka* Isai) 5b,3 &+s3 66861 6: a,ala( g+la* untuk M+sias1 a*tin4a8 ) ta*uk ,a*i aka* Isai 5atau8 Dau,:)1 4aitu k+tu*unan Dau, 4ang akan m+m+*inta( untuk s+lamalaman4a 5b,3 7am3 @0 Rm3 6987:3
J Jalan !u(an K+(+n,ak !u(an 4ang (a*us ,i/atu(i umat-N4a3 &+sus K*istus a,ala( 2alan 5&.(3 6<8>:3 )Jalan !u(an) ,alam Kisa( /a*a Rasul a,ala( s+butan untuk 2+maat 4ang ,a/at ,ia*tikan s+bagai a2a*an ,an ;a*a (i,u/ .*ang K*ist+n3 J+maat P+*s+kutuan .*ang-.*ang 4ang /+*;a4a k+/a,a &+sus K*istus1 baik 4ang ,i satu t+m/at mau/un k+s+lu*u(an /+*s+kutuan K*ist+n3 Juga , is+but !ubu( K*istus 4ang ,i,iami R.( Ku,us3 &unanin4a +kkl+sia b+*a*ti /+*kum/ulan .*ang-.*ang 4ang ,i/anggil ,an ,i/ili( !u(an3 Pa,a aman Paulus ban4ak 2+maat ,i/im/in .l+( /a*a /+natua ,an ,iak+n1 s+,ang ka,ang-ka,ang t+*,a/at 2uga s+.*ang /+nilik 2+maat3
K Kab "ku*an isi 4ang s+b+sa* ku*ang l+bi( 7 lit+* 57Ra23 >879:3 Kaisa* +2ak Agustus1 *a2a atau k+/ala /+m+*inta( R.ma ,ib+*i g+la* Kaisa*3 &ang m+n2a,i Kaisa* /a,a aman P+*2an2ian Ba*u b+*tu*ut-tu*ut iala(8 Agustus 5=6 M-6< M1 b,3 Luk3 786:1 !ib+*ius 56<-=@ M1 b,3 Luk3 =86:1 Kaligula 5=@-<6:1 Klau,ius 5<6-9<1 b,3 Kis3 66870 687:1 N+*. 59<->:1 mungkin ,iala( 4ang ,isin,i* ,+ngan angka >>> ,alam $a(4u 6=86:1 #+s/asianus 5>-@: ,an !itus 5@-6: 4ang /a,a ta(un @ m+musna(kan k.ta &+*usal+m3 B+b+*a/a ,i anta*a m+*+ka ,is+mba( s+/+*ti ,+?a ,an 2u*us+lamat ,an ,ib+*i g+la* k+(.*matan Ku*i.s !u(an3 Kam.s D+?a utama s+mba(an bangsa M.ab3 K+a,ilan Li(at )K+b+na*an) K+b+na*an 5b,3 B+na* : K+b+na*an Alla( iala( usa(a-N4a untuk m+mb+na*kan ,an m+n4+lamatkan .*ang.*ang b+*,.sa1 s+(ingga m+*+ka m+n2a,i .*ang-.*ang 4ang b+na*1 a*tin4a b+*a,a ,alam (ubungan 4ang s+(a*usn4a ,+ngan Alla(3 K+bun anggu* !+m/at tumbu( /.(.n-/.(.n anggu*3 Dalam P+*2an2ian Lama Is*a+l ,ium/amakan ,+ngan k+bun anggu* !u(an 5&+s3 986-@:3 Dan ,alam /+*um/amaan-/+*um/amaan !u(an &+sus K+*a2aan Alla( ,iban,ingkan ,+ngan k+bun anggu* 5mis3Mat3 768<=:3 K+*a2aan Alla( P+m+*inta(an Alla( s+bagai Ra2a 4ang (+n,ak ,ilaksanakan ,i s.*ga mau/un ,i bumi3 D+ngan k+,atangan &+sus K*istus K+*a2aan Alla( su,a( ,+kat 5Mat3 <86@:1 ba(kan b+*a,a
),ianta*a kamu) 5Luk3 6@876:3 Ia m+mb+*itakan )In2il K+*a2aan Alla() 5mis3 Luk3 <8<=:3 D+mikian /ula /a*a mu*i,-N4a 5Luk3 87:3 K(ususn4a ,alam In2il Matius t+*,a/at )K+*a2aan .*ga) 4ang s+a*ti ,+ngan )K+*a2aan Alla()3 K+*ub 52amak8 K+*ubim: Mak(luk s.*ga?i 4ang b+*sa4a/3 M+*+ka m+n2aga Fi*,aus 5K+23 =87<:0 m+n,ukung k+n,a*aan tak(ta k+muliaan !u(an 5&+(3 8=0 686:3 Di atas tutu/ /+n,amaian tabut P+*2an2ian Alla( t+*,a/at ,ua k+*ub 5K+l3 7986-7:3 Ka*+na itu timbulla( s+butan !u(an )4ang b+*s+ma4am ,i atas /a*a k+*ub) 56am3 <8< ,ll3 b,3 K+l3 79877:3 K+sita Mata uang 4ang nilain4a kita ti,ak ta(u 5K+23 ==860 &.s3 7<8=70 A4b3 <7866:3 Kin+*+t Li(at )Galil+a) Kisl+? Li(at )Bulan) Kitab u;i Dalam P+*2an2ian Ba*u ka,ang-ka,ang ,i/akai istila( )Kitab u;i) ,alam a*ti8 tulisantulisan ku,us 4ang t+la( ,ikum/ulkan1 2a,i P+*2an2ian Lama1 Juga ,i/akai8 )!au*at 5Musa: ,an kitab-kitab /a*a nabi atau )Alkitab) 5mis3 Luk3 7<87@1 <<:3 Kitim Mula-mula bangsa i/*us1 k+mu,ian s+mua bangsa /+laut ,i bagian timu* Laut !+nga(1 ak(i*n4a k(usus .*ang-.*ang R.ma?i 5Dan3 668=:3 K.* "ku*an isi untuk ba*ang ;ai* 4ang s+b+sa* 6 bat ku*ang l+bi( => lit+*1 K.* sama b+sa* ,+ngan (.m+*3 K.*ban P+*s+mba(an k+/a,a Alla( untuk m+muliakan Dia 5k.*ban sa2ian ,an k.*ban minuman:1 untuk m+m+li(a*a /+*s+kutuan ,+ngan Dia 5k.*ban baka*an1 k.*ban k+s+lamatan ,an k.*ban /u2ian:1 untuk m+n+bus ,.sa ,an k+sala(an 5k.*ban /+ng(a/us ,.sa1 k.*ban /+n+bus sala(:3 Pa,a ?aktu /+nta(bisan imam a,a /+*s+mba(an un2ukan ,an /+*s+mba(an k(usus3 D+mikianla( k+a,aan ,i Is*a+l 5b,3 Im3 6-@0 K+l3 787<-7:3 &+sus K*istus m+ng.*bankan ,i*i-N4a s+kali untuk s+laman4a s+bagai k.*ban /+n+bus ,.sa3 J+maat K*ist+n ,ian2u*kan untuk b+*k.*ban atas ,asa* /+*buatan &+sus itu 5Rm3 6786:1 k(ususn4a m+m/+*s+mba(kan k.*ban /u2ian 5Ib*3 6=869:3 K.ta Dau, Bagian t+ngga*a ,a*i &+*usal+m3 Bagian itu ,i*+but Dau, ,a*i /+n,u,uk aslin4a ,an ,ibuatn4a ibuk.ta Is*a+l 57am3 9:3 K*+ti K*+ti ,an Pl+ti Pasukan /+nga?al Dau, 5a3l3 7am3 861 6Ra23 68=:3 Mungkin s+kali m+*+ka b+*asal ,a*i bangsa Filistin 5 P+l+ti:3 K*istus !+*2+ma(an &unani ,a*i kata lb*ani Mas4iak( atau M+sias 5Almasi(:1 a*tin4a8 )4ang ,iu*a/i .l+( !u(an)3 &+sus ,is+but K*istus ka*+na Diala( 4ang ,i/ili( Alla( m+n2a,i P+n4+lamat ,an !u(an3 Ak(i*n4a K*istus 2uga m+n2a,i nama ,i*i untuk &+sus3 Ku,us
Alla( a,ala( ku,us1 a*tin4a Ia b+bas t+*(a,a/ ,unia3 Ia m+ngu,uskan manusia1 a*tin4a m+mili( m+*+ka s+(ingga m+n2a,i milik-N4a3 O*ang.*ang ku,us iala( .*ang-.*ang 4ang ,iku,uskan .l+( R.( Ku,us1 s+(ingga m+*+ka ti,ak lagi ),a*i ,unia ini) 5&.(3 6@86<-6:3 Dalam su*at-su*at *asul Paulus ).*ang-.*ang ku,us) b+*a*ti8 .*ang-.*ang K*ist+n3 Kusta P+n4akit kulit 4ang ,a/at m+mba?a maut3 Pa*a /+n,+*ita /+n4akit kusta ,iasingkan ,a*i mas4a*akat3 P+nta(i*an m+*+ka .l+( &+sus a,ala( tan,a ba(?a K+*a2aan .*ga su,a( ,+kat 5Mat3 68@-:3
L Laut Asin &aitu Laut Mati3 Juga ,is+but Laut A*aba atau Laut !imu*3 L+?i O*ang-.*ang L+?i 5angg.ta suku L+?i: m+m/un4ai tugas k(usus ,alam m+n4+l+ngga*akan iba,a( ,i Bait u;i3 L+?iatan +ma;am naga atau bua4a /u*bakala 4ang m+lambangkan an;aman ,an kuasa laut 5b,3 Ra(ab:3 L.g "ku*an isi s+b+sa* 6@7 bat ku*ang l+bi( 67 lit+*3
M Ma(kama( Agama Ba,an k+agamaan umat &a(u,i 4ang t+*tinggi3 !+*,i*i ,a*i @ .*ang angg .ta 5/a*a imam k+/ala1 a(li-a(li !au*at ,an tua-tua &a(u,i:1 ,i ba?a( /im/inan Imam B+sa*3 Ma(kama( ini m+m/un4ai k+?iba?aan /+nu( ,i bi,ang agama3 Ma2us A(li-a(li nu2um 4ang b+*asal ,a*i !imu*1 mungkin Bab+l 5Mat3 786:3 Mam.n Ha*ta b+n,a ,an k+ka4aan ,iba4angkan s+bagai .knum 54ang 2a(at: Mat3 >87<0 Luk3 6>83 Manna Makanan 4ang ,ib+*ikan k+/a,a .*ang Is*a+l s+lama ,i /a,ang b+lanta*a 5K+l3 6>86<-76:3 M+lkis+,+k +.*ang *a2a ,a*i al+m 5 &+*usal+m:3 Naman4a b+*a*ti )*a2a k+a,ilan )3 Diala( imam Alla( 4ang Ma(atinggi1 4ang /+*na( m+mb+*kati Ab*a(am 5K+23 6<86-7:3 Ra2a Is*a+l ,is+but )imam m+nu*ut /+*atu*an M+lkis+,+k) 5Mm3 668<:3 G+la* itu ,it+*a/kan k+/a,a &+sus K*istus s+(ingga Ia m+n2a,i Imam 4ang l+bi( tinggi ,a*i /a,a L+?i atau Ha*un 5Ib*3 @:3 M+sias Li(at )K*istus) Mik(a+l Malaikat /+lin,ung umat Alla( 5Dan3 68 6=0 &u,3 0 $(43 678@:3
Miktam +ma;am n4an4ian 5Mm3 6>89>->:3 Mil Mil R.ma?i ku*ang l+bi( 6 67 kil.m+t+*3 Milk.m D+?a utama s+mba(an bani Am.n 5a*tin4a8 Ra2a:3 Mil. B+nt+ng ,i &+*usal+m1 ,alam bagian kun. 5 k.ta Dau,:3 Mina "ku*an timbangan s+b+sa* 9 s4ikal ku*ang l+bi( 9@ g*am3 Dalam aman P+*2an2ian Ba*u mina a,ala( mata uang 4ang s+(a*ga 6 ,ina* 5u/a( /+k+*2a (a*ian ,alam 6 (a*i:3 M.l.k( D+?a s+mba(an bani Am.n 5b,3 Milk.m: 4ang k+/a,an4a ,i/+*s+mba(kan anak-anak s+bagai k.*ban 2uga ,i &+*usal+m 57Ra23 7=860 b,3 Kis3 @8<=:3 M.s+s Li(at )Musa) Mu2iat +*ing m+n4+*tai ka*4a /+n4+lamatan Alla( k+/a,a Is*a+l3 K(ususn4a8 tan,a-tan,a a2aib ,an mu2iat-mu2iat ,an /+*buatan-/+*buatan kuasa 5s+/+*ti /+n4+mbu(an1 /+mb+*ian makanan ,ll3: 4ang ,ilakukan .l+( &+sus ,an /a*a *asul-N4a s+bagai tan,a ba(?a K+*a2aan Alla( su,a( ,+kat3 Mu* Dama* 4ang (a*um baun4a1 4ang ,i/akai untuk /+*s+mba(an 5Mat3 7866:1 s+bagai .bat 5M*k3 6987=: ,an ,alam m+m/+*sia/kan 2+naa( .*ang untuk /+ngubu*an 5&.(3 68=:3 Mu*i, Dikatakan t+ntang /+ngikut s+.*ang /+mim/in atau /+nga2a*1 s+/+*ti &.(an+s P+mba/tis ,an .*ang Fa*isi 5M*k3 786:3 K(ususn4a ,imaksu,kan /a*a /+ngikut !u(an &+sus8 mulamula ,ua b+las .*ang1 k+mu,ian s+mua .*ang K*ist+n3 +kalian bangsa (a*us ,i2a,ikan mu*i, &+sus 5Mat3 786:3 Musa O*ang 4ang m+mim/in bangsa Is*a+l k+lua* ,a*i M+si* ,an s+t+*usn4a sam/ai /+*batasan tana( Kanaan3 Diala( 4ang m+n4am/aikan Hukum !au*at 4ang ,it+*iman4a langsung ,a*i !u(an Alla(3
N Nabi +.*ang (amba !u(an 4ang ,i/anggil untuk m+n4am/aikan Fi*man Alla( k+/a,a manusia3 K(ususn4a /a*a nabi Is*a+l 4ang b+*tin,ak s+laku /+mbi;a*a atas nama Alla( 5s+/+*ti Musa1 Elia1 Am.s1 &+sa4a ,ll3: +*ingkali m+*+ka (a*us m+n+ntang *a2a atau *ak4at Is*a+l s+n,i*i 4ang t+la( m+n4im/ang ,a*i k+(+n,ak !u(an3 Juga &.(an+s P+mba/tis 5mis3 Mat3 6689: ,an &+sus s+n,i*i 5mis3 Luk3 7<86@: ,is+but nabi3 M+nu*ut /+ng(a*a/an .*ang &a(u,i akan mun;ul s+.*ang nabi 4ang b+*tugas m+*intis 2alan M+sias 5"l3 68691 60 &.(3 >86<:3 &+sus m+mb+*ita(ukan ba(?a akan ,atang nabi-nabi
/alsu 4ang mau m+n4+satkan .*ang /+*;a4a 5Mat3 7<8661 7<:3 Dalam J+maat Pu*ba tam/il b+b+*a/a nabi 5Kis3 6=860 6K.*3 6787-70 E3 <866:3 Na*?astu +2+nis bau-bauan 4ang ,ibuat ,a*i aka* s+*ai ?angi 5Ki,3 68670 <86=-6<0 M*k3 6<8=0 &.(3 678=:3 Nas*ani Li(at ) Naa*+t) Naa*+t K.ta asal &+sus1 4ang t+*l+tak ,i Galil+a 5Luk3 78<:3 B+*(ubung ,+ngan itu Ia ,is+but )&+sus ,a*i Naa*+t) atau )&+sus .*ang Naa*+t) 5mis3 M*k3 687<:3 O*ang-.*ang K*ist+n /+*tama 2uga ,is+but8 )O*ang-.*ang Nas*ani) 5Kis3 7<89:3 Nai* O*ang 4ang m+mbaktikan ,i*i untuk /+la4anan k+/a,a !u(an1 ka,ang-ka,ang untuk s+m+nta*a ?aktu1 ka,ang-ka,ang untuk s+umu* (i,u/3 Ia ti,ak b.l+( m+mangkas *ambutn4a atau m+minum ai* anggu* 5mis3 Bil3 >0 Hak3 6=89:3 N+buka,n+a* Ra2a Bab+l 5ta(un ><-9>7 M: 4ang /a,a ta(un 9> m+*+but k.ta &+*usal+m1 m+musna(kan Bait Alla( ,an m+n4ingki*kan s+bagian /+n,ukungn4a k+ Bab+l 5 /+mbuangan:3 N+g+b !ana( N+g+b iala( ,a+*a( s+latan ,a*i tana( Kanaan8 s+b+la( s+latan ,a*i /+gunungan &+(u,a ,an s+b+la( ba*at ,a*i Laut Mati3 N+n+k m.4ang Pa*a ba/a l+lu(u* bangsa Is*a+l1 k(ususn4a Ab*a(am1 Is(ak ,an &akub3 Alla( m+ngikat /+*2an2ian ,+ngan m+*+ka ,an k+tu*unan m+*+ka3 N+*aka !+m/at siksaan untuk .*ang.*ang mati1 4ang s+masa (i,u/n4a ti,ak m+matu(i /anggilan &+sus untuk m+n+*ima K+*a2aan Alla(3 Nisan Li(at )Bulan)
O O+l Bagian bukit timu* ,i &+*usal+m1 anta*a i.n 5k.ta Dau,: ,an Bait u;i3
P Paska( Li(at )Ha*i Ra4a Paska() Paulus Rasul &+sus K*istus 4ang ,a(ulu b+*nama aulus 5Kis3 @89:3 Ia t+*masuk g.l.ngan Fa*isi ,an tu*ut m+ngania4a 2+maat K*ist+n3 Ia b+*t.bat ,an ,i/anggil m+n2a,i *asul1 k(ususn4a ,i t+nga(-t+nga( bangsa-bangsa bukan &a(u,i 5Kis3 0 Gal3 686=-6>:3 Ia
m+lakukan /+*2alanan-/+*2alanan untuk m+n4+ba*kan In2il ,an m+n,i*ikan 2+maat 2+maat3 "ntuk m+m+li(a*a 2+maat-2+maat itu ia m+nulis su*at-su*atn4a P+mba/tisan Di anta*a .*ang-.*ang &a(u,i1 k(ususn4a /a,a 2aman !u(an &+sus la(i*1 ba/tisan t+*utama s+kali b+*a*ti8 63 "/a;a*a tan,a masuk k+ ,alam suatu k+l.m/.k atau /+*s+kutuan t+*t+ntu3 73 "/a;a*a /+mb+*si(an ,a*i ,.sa-,.sa 5misaln4a8 Ma*kus 68<:3 Di anta*a .*ang-.*ang K*ist+n 4ang mula-mula ba/tisan t+*utama s+kali m+*u/akan u/a;a*a 4ang b+*a*ti ba(?a s+s+.*ang b+*satu ,+ngan &+sus K*istus ,alam k+(i,u/an1 k+matian1 ,an k+bangkitann4a 5misaln4a8 R.ma >8=-:1 ,an s+bagai tan,a ba(?a s+s+.*ang m+n2a,i angg.ta umat Alla(3 P+mb+na*an Li(at )B+na* ) P+mbuangan Li(at )Bab+l) P+mungut ;ukai P+tugas-/+tugas 4ang ,is+*a(i /+mungutan b+a ,an ;ukai untuk /+m+*inta( /+n2a2a( 5R.ma:3 +*ingkali m+*+ka itu m+m+*as *ak4at untuk m+ngun tungkan ,i*i1 s+(ingga m+*+ka ,is+but b+*sama ,+ngan .*ang b+*,.sa 5mis3 Mat3 86:3 P+natua Dalam Kisa( /a*a Rasul ,an su*at-su*at /a*a *asul1 /+natua-/+natua 5ka,ang-ka,ang 2uga ,is+but8 tua-tua 2+maat: m+*u/akan /a*a /+mim/in 4ang b+*tanggung 2a?ab atas k+(i,u/an 2+maat3 !ugas m+*+ka iala( m+ngg+mbalakan ka?anan ,.mba Alla(333 s+bagai t+la,an bagi ka?anan ,.mba itu)1 ,alam tanggung 2a?ab k+/a,a )G+mbala Agung) 56Pt*3 986-<:3 P+n,atang O*ang asing 4ang (an4a untuk s+m+nta*a ?aktu tinggal ,i tana( Kanaan 5mis3 K+l3 678<90 Bil3 =9869:3 P+n+busan Hak ,an k+?a2iban kaum k+lua*ga untuk m+mb+li k+mbali s+bi,ang tana( 4ang t+la( ,i2ual .l+( s+.*ang angg.ta k+lua*ga itu ka*+na utangn4a 5Im3 798790 Rut =81 670 <86: atau m+mb+li k+mbali s+.*ang angg.ta k+lua*ga 4ang t+la( m+n2ual ,i*i m+n2a,i bu,ak 5Im3 798<@-99:3 P+k+*2aan Alla( ,alam m+l+/askan umat-N4a Is*a+l ,a*i /+*bu,akan ,i M+si* 5K+l3 >890 "l3 @8:3 D+mikianla( &+sus K*istus ,atang untuk )m+mb+*ikan n4a?a N4a m+n2a,i t+busan bagi ban4ak .*ang) 5M*k3 68<9:3 P+nganut agama O*ang-.*ang bukan &a(u,i 4ang masuk agama &a(u,i3 M+*+ka itu ,isunat ,an ,iba/tis s+bagai tan,a /+n;u;ian ,a*i ,.sa ,an m+n+*ima )kuk) (ukum !au*at Musa3 Pa,a aman &+sus /a*a /+mim/in umat &a(u,i sangat giat ,alam usa(a m+mbuat .*ang lain m+n2a,i /+nganut agama m+*+ka 5Mat3 7=869:3 Da*i m+*+ka a,a ban4ak 4ang k+mu,ian m+n+*ima In2il K*istus 5Kis3 78660 6=8<=:3 P+nguasa B+*sama-sama ,+ngan /+m+*inta(-/+m+*inta( ,an k+kuasaan-k+kuasaan ,an k+*a2aank+*a2aan ,an singgasana-singgasana1 maka /+nguasa-/+nguasa ,is+but s+bagai /+n4ataan )k+*a2aan angkasa ) 5E3 787:1 ) /+ng(ulu-/+ng(ulu ,unia 4ang g+la/ ini) 5E3 >867:3
Ka*+na k+bangkitan-N4a K*istus ,it+m/atkan ,i atas s+gala / +nguasa itu 5E 6876:0 Ia a,ala( k+/alan4a 5K.l3 786: 4ang t+la( m+ngala(kann4a 5K.l3 7869:3 Dan 2+maat t+*/anggil untuk m+mb+*itakan (al itu k+/a,a /+nguasa-/+nguasa itu 5E3 =86:3 P+nilik 2+maat 5&unani8 +/isk./.s: G+mbala-g+mbala 2+maat3 !+ntang .*ang-.*ang 4a ng ,alam Kis3 786@ ,is+but ) /+natua 2+maat) ,ikatakan ,alam a4at 78 )Kamu ,it+ta/kan R.( Ku,us m+n2a,i /+nilik untuk m+ngg+mbalakan 2+maat3) B,3 2uga 6!im3 =87-98 /+nilik 2+maat (a*us )m+ngu*us 2+maat Alla()3 Kata usku/ b+*asal ,a*i istila( &unani +/isk./.s ini3 Ak(i*n4a &+sus ,is+but )g+mbala ,an /+nilik 2i?amu) 56Pt*3 7879:3 P+ntak.sta Li(at )Ha*i Ra4a P+ntak.sta) P+*2an2ian P+*s+tu2uan 4ang ,ibuat Alla( ,+ngan Ab*a(am ,a(ulu 5K+23 6@86-: ,an k+mu,ian ,+ngan umat Is*a+l 5"l3 786-69: ,an 4ang ,is+*tai 2an2i-2an2i ,a*i /i(ak Alla( ,an 4ang m+nuntut k+s+tiaan ,a*i /i(ak manusia3 P+num/a(an ,a*a( K*istus ,i G.lg.ta m+mba(a*ui /+*2an2ian Alla( itu 5Luk3 6<870 6K.*3 668791 b,3 &+*3 =68=6:3 Iala( ) P+nganta*a /+*2an2ian ba*u) 5Ib*3 8690 6787<:3 Rasul Paulus m+n2a,i /+la4an ,a*i /+*2an2ian ba*u1 4aitu /+la4anan R.( 57K.*3 =8>-:3 P+*kam+n Kulit binatang 5sa/i atau ,.mba: 4ang ,ulu ,i/+*gunakan s+bagai ba(an tulisan3 P+*man,ian Li(at )P+mba/tisan) P+*s+mba(an k(usus Li(at )K.*ban) P+*t.batan P+mba(a*uan (i,u/ s+(ingga k+mbali k+/a,a !u(an3 P+*uba(an t.tal s+(ingga 4ang lama ,itinggalkan3 P+mb+*itaan &+sus 4ang /+*tama b+*bun4i8 ) B+*t.batla(1 s+bab K+*a2aan .*ga su,a( ,+kat) 5Mat3 <86@:3) P+*um/amaan C+*it+*a-;+*it+*a 4ang b+*maksu, m+n2+laskan (al-(al 4ang t+*s+mbun4i0 k(ususn4a ;+*it+*a-;+*it+*a 4ang m+ngan,ung (al-(al 4ang n4ata ,alam k+(i,u/an manusia 4ang ,i/akai !u(an &+sus untuk m+n+*angkan K+*a2aan Alla( ,an *a(asian4a 5Mat3 6=866:3 P+s+* Mata uang t+mbaga &a(u,i 4ang /aling k+;il1 sama ,+ngan s+t+nga( ,uit3 P+t*us im.n P+t*us im.n1 b+*sama ,+ngan sau,a*an4a An,*+as t+*masuk mu*i,-mu*i, &+sus 4ang /+*tama 5Mat3 <86@:3 +t+la( ia m+ngakui &+sus s+bagai M+sias1 ia ,is+but P+t*us8 ),an ,i atas batu ka*ang 5&unani8 /+t*a: ini Aku akan m+n,i*ikan 2+maat-Ku) 5Mat3 6>86>-6:3 B,3 2uga &.(3 68<7 ,i mana ,i/akai nama A*am1 4aitu K+as 4ang s+a*ti ,+ngan P+t*us 5.*ang batu ka*ang:3 Ia m+n4angkal &+sus /a,a saat-saat /+nga,ilan-N4a1 t+ta/i k+mu,ian ,iangkat &+sus m+n2a,i g+mbala ka?anan ,.mba !u(an 5&.(3 76:3 Ia m+n2a,i s.k.gu*u 2+maat &+*usal+m1 b+*sama ,+ngan &ak.bus ,an &.(an+s 5Gal3 781 Kis3 698@66:1 ,an m+n2a,i k+/ala /+kaba*an In2il k+/a,a .*ang-.*ang &a(u,i 5Gal3 78@:3 M+nu*ut t*a,isi ia mati s+bagai ma*ti* 5s4a(i,: ,i R.ma3 Piala Li(at )Ca?an)
Pilatus P.ntius Pilatus m+mangku 2abatan gub+*nu* R.ma?i atas &u,+a1 ama*ia ,an I,um+a1 ta(un 7>-=> M Ia m+m+gang /+*anan /.k.k ,alam /+nga,ilan &+sus 5M*k3 6986-69:3 P.n,.k Daun Li(at )Ha*i Ra4a P.n,.k Daun)
R Rabi Kata lb*ani 4ang b+*a*ti gu*u atau gu*uku3 +bagai b+ntuk sa/aan t+*(a,a/ /a*a a(li !au*at ,an Fa*isi3 Juga Rabuni 5M*k3 68960 &.(3 786>: sama a*tin4a3 Ra2a ?ila4a( P+nguasa atas ,a+*a( 4ang k+;il a3l3 H+*.,+s Anti/as atas Galil+a 5Mat3 6<860 Luk3 =860 Kis3 6=86:3 Ra(ab +ma;am naga /u*bakala 4ang m+lambangkan k+kuasaan laut1 ka,ang-ka,ang /ula M+si* 5b,3 L+?iatan:3 Ra(asia 5Mist+*i: R+n;ana k+s+lamatan ,unia 4ang ba*u ,isingka/kan ,+ngan k+,atangan &+sus K*istus3 Dalam /+mb+*itaan In2il *a(asia itu ,in4atakan .l+( R.( Ku ,us 5mis3 Rm3 6>8790 K.l3 687>-7@:3 Rasul 5&unani8 a/.st.l.s: A*tin4a8 utusan Alla(3 K(ususn4a k+,ua b+las mu*i, &+sus 4ang ,iutus-N4a untuk tu*ut m+lakukan /+k+*2aan-N4a 5Mat3 686-7:1 t+ta/i 2uga .*ang-.*ang lain 4ang ,i/anggil untuk m+mb+*itakan In2il 5Rm3 6>8@:1 t+*istim+?a Paulus1 *asul untuk bangsa-bangsa bukan &a(u,i 5Rm3 66-6=:3 R.( Ku,us Ol+( R.( ,an Fi*manN4a Alla( m+n;i/takan langit ,an bumi ,a n m+mb+*i naas k+/a,a manusia 5K+23 6870 78@0 Mm3 ==8>0 6<87=:3 R.( Alla( 2uga m+ngg+*akkan .*ang-.*ang t+*t+ntu8 (akim-(akim1 *a2a-*a2a1 nabi-nabi1 Dalam P+*2an2ian Ba*u s+*ingkali ,is+but8 R.( Ku,us atau R.( Alla( atau R.( &+sus 5Kis3 6>8@: atau R.( Anak Alla( 5Gal3 <8>: iala( /+laksana k+(+n,ak Alla( ,i bumi3 Ia s+bagai P+ng (ibu* 5P+n.l.ng: m+lan2utkan ,an m+n+*a/kan ka*4a K+s+lamatan &+sus 5a3l3 &.(3 6<86>:3 Diala( ,inamik /+kaba*an In2il 5Kis3 68:3 Ia m+mb+*ikan k+saksian Alla( ,alam (ati .*ang-.*ang /+*;a4a ba(?a m+*+ka anak-anak Alla( 5Rm3 869-6>:3 R.(-*.( 2a(at Kuasa-kuasa 4ang ,a/at m+nguasai1 m+masuki ,an m+m/+nga*u(i s+.*ang s+(ingga ia m+lakukan ,.sa atau 2atu( sakit3 &+sus ,an mu*i,-mu*i,-N4a m+m/un4ai kuasa untuk m+ngusi* *.(-*.( 2a(at ,a*i .*ang 4ang k+*asukan itu3 B,3 2uga s+tan3 R.ma lbuk.ta k+kaisa*an R.ma?i3 Pusat k+kuasaan /.litik /a,a aman /+*mulaan g+*+2a K*ist+n3 K+ sana 2uga In2il ,iba?a3 Ak(i*n4a Paulus sam/ai ,i sana1 ,an mung kin s+kali mati s4a(i, ,alam /+ngania4aan .l+( Kaisa* N+*. t+*(a,a/ .*ang K*ist+n3 u*at k+/a,a 2+maat ,i R.ma ,itulis Paulus s+kita* ta(un 9 ,i K.*intus3 Ruma( iba,at 5&unani8 sinag.ga: !+m/at .*ang &a(u,i b+*kum/ul untuk b+*iba,a( /a,a (a*i abat3 Juga ,i/akai s+bagai balai /+*t+muan ,an s+k.la(3
S abat Ha*i k+tu2u(1 (a*i isti*a(at untuk .*ang Is*a+l1 b+*,asa*kan K+l3 78-663 Juga ,is+but tan,a /+*2an2ian !u(an 5K+l3 =6867-6@:3 a,uki uatu g.l.ngan /+mim/in agama &a(u,i1 4ang s+bagian b+sa* t+*,i*i ,a*i imam-imam3 M+*+ka m+n,asa*kan /+nga2a*ann4a /a,a k+lima kitab Musa ,an m+n.lak s+gala a,at istia,at 4ang ,itamba(kan k+mu,ian3 M+*+ka ti,ak /+*;a4a k+/a,a k+bangkitan ,an a,an4a malaikat3 !+*(a,a/ k+bu,a4aan &unani g.l.ngan ini sangat t+*buka3 aksi O*ang-.*ang b+*iman 4ang m+mb+*i k+saksian t+ntang In2il &+sus K*istus1 k(ususn4a t+ntang k+bangkitan-N4a 5Kis3 78=70 <8==:3 $iba?a saksi t+*2amin .l+( R.( Ku,us 5Kis3 680 98=7:3 ama*ia lbuk.ta k+*a2aan Is*a+l "ta*a s+2ak *a2a Om*i 56Ra23 6>87<:3 Pa,a ta(un @77 M ,i*+but t+nta*a As4u* 57Ra23 6@89:3 P+n,u,ukn4a ,i;am/u* ,+ngan bangsa-bangsa lain1 s+(ingga 2uga agama ,i;am/u* 57Ra23 6@87<-<6:3 Dalam P+*2an2ian Ba*u ama*ia a,ala( ,a+*a( ,i anta*a Galil+a 5"ta*a: ,an &u,+a 5+latan:3 P+n,u,ukn4a ,ib+n;i .l+( .*ang-.*ang &a(u,i ka*+na /+*b+,aan agama ,an k+biasaan3 angkakala Dibuat ,a*i tan,uk ,.mba 2antan1 ,i/akai ,alam /+*sia/an /+*ang ,an ,alam iba,a(3 aulus Li(at )Paulus) +la P+tun2uk musik ,alam kitab Mamu*3 Ba*angkali a*tin4a8 /aus+1 isti*a(at3 +*a Mak(luk-mak(luk s.*ga?i 4ang b+*a,a ,i s+k+liling tak(ta Alla( 5&+s3 >:3 +tan Juga ,i/akai ,alam b+ntuk 2amak3 Kuasa 2a(at 4ang ,a/at m+*asuki .*ang s+(ingga ia m+n2a,i sakit3 B++l+bul atau Iblis ,iangga/ s+bagai /+ng(ulu s+tan 5Mat3 8=<0 6787<:3 &+sus ,an mu*i,-mu*i,-N4a m+m/un4ai kuasa untuk m+ngusi* s+tan-s+tan s+(ingga .*ang 4ang ta,in4a k+*asukan s+tan s+mbu( k+mbali3 B,3 2uga R.(-*.( 2a(at3 i,.n K.ta utama ,i ,a+*a( /+sisi* F+nisia1 ,i s+b+la( uta*a Pal+stina3 +*ing ,is+but s+*+ntak ,+ngan !i*us3 im.n Li(at )P+t*us) i.n Mula-mula bagian s+latan ,a*i bukit !imu* 4ang ,i*+but Dau, 5 k.ta Dau,1 7am 98@:3 Di s+b+la( uta*an4a k+mu,ian al.m. m+mbangun Bait Alla(1 s+(ingga ,i k+mu,ian (a*i s+lu*u( ,a+*a( itu ,inamai i.n3 Ak(i*n4a i.n m+n2a,i s+a*ti ,+ngan &+*usal+m3 )Put+*i i.n) b+*a*ti8 /a*a /+n,u,uk &+*usal+m3 i?an Li(at )Bulan) kit
uatu bangsa bia,ab ,a*i ,a+*a( Laut Hitam3 Nama kit ,i/akai s+a*ti ,+ngan Ba*ba* ,alam K.l3 =8663 ta,ia atuan uku*an /an2ang1 ku*ang l+bi( 7 m+t+*3 ukat "ku*an isi s+b+sa* ku*ang l+bi( 67 lit+*3 unat !an,a1 ba(?a s+.*ang su,a( t+*(isab ,alam /+*2an2ian ,+ngan Alla(3 Dilakukan /a,a tubu( s+tia/ anak laki-laki ,i Is*a+l /a,a umu* ,+la/an (a*i 5K+23 6@8-6<:3 )O*ang-.*ang 4ang ti,ak b+*sunat ) b+*a*ti8 bangsa-bangsa bukan Is*a+l 5mis3 Gal3 78@:3 4+bat Li(at )Bulan) 4ikal "ku*an timbangan s+b+sa* 661< g*am3 Biasan4a ,i/akai untuk uku*an 2umla( uang3 )4ikal ku,us) iala( s4ikal 5timbangan: 4ang utu(1 4ang ,isim/an ,i ,alam K+ma( u;i 5K+l3 =86=:3
T !abut !abut /+*2an2ian !u(an iala( /+ti ka4u 4ang m+lambangkan k+(a,i*an Alla( ,i t+nga(t+nga( umatN4a1 k(ususn4a ,i ,alam /+*ang 5mis3 6am3 <:3 P+ti itu 2uga b+*isikan k+,ua l.( batu 4ang ,itulisi k+s+/ulu( (ukum3 Di atas tabut itu t+*,a/at tutu/ /+n,amaian 5K+l3 7986-770 Ib*3 8<-9:3 Dau, m+min,a(kan tabut itu k+ &+*usal+m1 ,an k+mu,ian ,it+m/atkan ,alam Bait Alla( 57am3 >0 6Ra23 :3 !a(un abat +tia/ ta(un k+tu2u( bilamana la,ang ,an k+bun anggu* ti,ak ,itanami ,an s+gala utang ,i(a/uskan 5Im3 7986-@0 "l3 6986:3 !akut k+/a,a Alla( G.l.ngan .*ang-.*ang bukan Is*a+l 4ang m+n4+mba( Alla( ,an b+*bakti ,i ,alam *uma( iba,at1 t+ta/i 4ang ti,ak ,isunat 5mis3 Kis3 6870 6=8<=0 6@8<:3 !al+nta "ku*an timbangan s+b+sa* = s4ikal ku*ang l+bi( =< kil.g*am3 Dalam P+*2an2ian Ba*u uku*an 2umla( uang 4ang sangat b+sa* nilain4a1 4aitu > ,ina* 5Mat3 687<0 79869-7:3 !an,a +suatu 4ang m+m/un4ai a*ti k(as atau m+nan,akan ka*4a /+n4+lamatan Alla( t+*(a,a/ Is*a+l3 Misaln4a8 (a*i abat atau unat s+bagai tan,a P+*2an2ian3 &+sus ,an k+mu,ian /a*a *asul-N4a m+lakukan /+*buatan-/+*buatan a2aib 4ang m+nan,akan ba(?a K+*a2aan Alla( su,a( ,+kat3 +*ing ,is+but b+*sama ,+ngan mu2iat3 !an,uk +*ingkali ,i/akai s+bagai lambang k+kuatan1 mis3 6am3 7863 !au*at Kata lb*ani !.*a( s+b+na*n4a b+*a*ti8 /+nga2a*an .l+( Alla(3 Dit+*a/kan /a,a K+s+/ulu( Hukum1 k+mu,ian /a,a s+gala (ukum ,an /+*atu*an ,a*i !u(an1 k(ususn4a /a,a k+lima kitab Musa atau kitab !au*at3
!+*aim Patung b+*(ala1 k(usus ,+?a k+lua*ga 5K+23 =686:3 Dila*ang ,i Is*a+l 56am3 6987=0 H.s3 =8<:3 !iang b+*(ala Li(at )As4+*a) !ib+*ias K.ta ,i Pantai ba*at ,a*i ,anau Galil+a atau ,anau !ib+*ias3 K.ta itu ,ibangun .l+( H+*.,+s Anti/as1 ,an ,inamai !ib+*ias untuk m+ng(.*mati Kaisa* !ib+*ius !ib+*ius Li(at )Kaisa* ) !i*us K.ta ,agang /+nting 4ang t+*l+tak ,i s+bua( /ulau ,i muka /+sisi* F+nisia1 s+b+la( uta*a Pal+stina3 +*ing ,is+but b+*sama ,+ngan i,.n3 !.+t !+m/at /+n4+mba(an ,+?a M.l.k( ,i l+mba( Hin.m ,+kat &+*usal+m 57Ra23 7=860 &+*3 @8=6-=7:3 !.ngkat /+nguku* "ku*an /an2ang s+b+sa* tu2u( (asta =69 ;m 5&+(3 <89 ,st3:3 !ua-tua 63 O*ang-.*ang tua-tua &a(u,i 4aitu /+mim/in agama &a(u,i3 B+b+*a/a ,i anta*a m+*+ka itu masuk angg.ta Ma(kama( Agama3 73 li(at P+natua3 =3 Dalam kitab $a(4u ,is+but a,a ,ua /ulu( +m/at .*ang tua-tua s+k+liling tak(ta Alla( ,i s.*ga3 M+*+ka itu m+?akili umat !u(an 5$(43 <8<1 60 989 ,st3:3 !ubu( K*istus +butan untuk 2+maat &+sus K*istus 4ang m+*u/akan k+satuan3 Dalam tubu( K*istus 4ang satu itu ,iam satu R.( 5E3 687=0 <8<:3 K*istus a,ala( k+/ala tubu(-N4a 5K.l3 686:3 !ugu b+*(ala Batu t+gak 4ang m+lambangkan Baal 5b,3 Bukit /+ng.*banan:3 !u(an alinan ,a*i nama Alla( Is*a+l1 4aitu &a(?+( 5b,3 K+l3 =86<:3 !"HAN s+m+sta alam +butan Alla( Is*a+l 4ang m+ngutamakan k+kuasaan-N4a atas langit ,an bumi ,an atas s+gala k+kuatan ,unia?i 5lb*ani8 '+ba.t( b+*a*ti8 t+nta*a:3
U "nsu*-unsu* ,unia Kata &unani s+b+na*n4a b+*a*ti8 ab2a,1 2a,i /.k.k atau unsu* /+*tama3 K+mu,ian ,ikatakan t+ntang kuasa-kuasa 4ang m+m+li(a*a ,unia ini3 !+ta/i .l+( k+,atangan K*istus t+*n4ata ba(?a unsu*-unsu* atau *.(-*.( ,unia ini l+ma( ,an miskin 5Gal3 <8:1 namun m+m/+*(ambakan manusia 5Gal3 <8=:3 O*ang-.*ang K*ist+n b+*sama K*istus su,a( mati ,an b+bas1 ,a*i /+nga*u( *.(-*.( ,unia itu 5K.l3 787:3 "*im ,an !umim
Dua batu un,ian 4ang a,a ,alam tutu/ ,a,a /+*n4ataan k+/utusan /a,a ba2u +., 4ang ,i/akai imam 5K+l3 78=:3 Di/+*gunakan untuk m+n;a*i ta(u k+(+n,ak Alla( 5Bil3 7@8760 6am3 6<8<60 78>:3
Y &ak(in ,an B.as Nama k+,ua tiang t+mbaga ,i muka /intu Bait Alla( ,i &+*usal+m3 Naman4a b+*a*ti8 )s+m.ga 5!u(an: m+n+gu(kan ) ,an ) kuat 5.l+( !u(an:)1 a3l36Ra23 @8763 &+,utun Dalam /+tun2uk musik b+b+*a/a Mamu* 5=860 >7860 @@86: ,is+but nama s+.*ang /+mim/in bi,uan /a,a aman Dau, 5b,3 6!a?3 79860 7!a?3 9867:3 &+*usal+m +2ak aman *a2a Dau, m+n2a,i ibuk.ta k+*a2aan Is*a+l3 Dalam kitab /a*a nabi &+*usal+m atau i.n m+*u/akan /usat /+ng(a*a/an untuk Is*a+l ,an s+gala bangsa lain 5b,3 &+s3 786-9:3 Pa,a aman &+sus &+*usal+m a,ala( k.ta /+m+*inta(an gub+*nu* R.ma?i3 Pa,a ta(un @ M k.ta &+*usal+m ,imusna(kan .l+( t+nta*a R.ma?i ,i ba?a( /im/inan 2+n,+*al !itus3 &+s4u*un Nama kun. untuk &akub atau Is*a+l3 A*tin4a8 4ang b+na* 5"l3 =78690 ==891 7>0 &+s3 <<87:3 &.(an+s P+mba/tis Anak imam 'ak(a*ia ,an Elisab+t 5Luk3 6:3 Ia m+lakukan ba/tisan s+bagai tan,a /+*t.batan ,an /+ngam/unan ,.sa 5Luk3 =8=:3 Iala( /+*intis 2alan untuk &+sus 4ang akan m+mba/tis ,+ngan R.( Ku,us ,an ,+ngan a/i) 5Luk3 =86>:3 Ia k+mu,ian ,i/+n2a*akan ,an ,ibunu( .l+( H+*.,+s1 s+bab ia m+n+g.* H+*.,+s t+ntang k+lakuann4a 4ang ti,ak baik 5Luk3 =86-70 80 Mat3 6<86-67:3 Ru/a-*u/an4a b+b+*a/a mu*i,n4a m+*u/akan g.l.ngan t+*s+n,i*i 4ang t+*s+ba* k+ mana-mana3 Da*i m+*+ka a,a 2uga 4ang ,iba/tis ,an m+n2a,i /+ngikut K*istus 5Kis3 68790 68=:3 &unani +2ak aman Al+ksan,+* Agung 5aba, k+-< M1 b,3 Dan3 89-1 760 668=-<: k+bu,a4aan ,an ba(asa &unani sangat m+luas ,i ,a+*a( s+kita* Laut !+nga(3 Dalam ba(asa itula( P+*2an2ian Ba*u ,itulis3 !+*utama .*ang-.*ang &a(u,i ,i lua* Pal+stina tu*ut m+makai ba(asa &unani 5mis3 Kis3 >86:3 Dalam Kisa( /a*a Rasul ,an su*at-su*at Paulus istila( )&unani) s+*ing ,i/akai s+a*ti ,+ngan bukan &a(u,i 5mis3 Kis3 76870 6K.*3 6786=0 Gal3 =87:3
Z '+ba.t( Li(at )!"HAN s+m+sta alam) '+l.t G.l.ngan .*ang-.*ang &a(u,i 4ang mati-matian m+n+ntang kuasa /+n2a2a( R.ma?i1 s+*ing b+*u/a g+*akan ,i ba?a( tana(3 Nama itu b+*a*ti8 .*ang 4ang giat b+*2uang untuk k+b+basan /.litik3 +.*ang b+kas angg.ta /asukan s+ma;am itu1 b+*nama im.n1 m+n2a,i mu*i, !u(an 5Luk3 >8690 Kis3 686=:3
'ina( +*ingkali ,i/akai s+;a*a kiasan ,alam a*ti8 /+n4+mba(an b+*(ala1 k+ti,aks+tiaan ,an mu*ta, t+*(a,a/ Alla( Is*a+l1 k(ususn4a ,alam k itab &+(+ki+l ,an H.s+a3 'i? Li(at )Bulan)
Su!"r
Dikuti/ ,a*i ALKI!AB !+*2+ma(an Ba*u 5!B: LAI 6@< P*.g*am Alkitab #+*si 73@-6 F+b*ua*i 7 6-7 J3F3 Kas+n,a
