TÜRK KÜLTÜRÜ VE MEDENİYETLERİ I .Bölüm Selçuklular Devrinden Önceki Dönem İslamiyet Öncesi Türk Devletlerinde Kültür Ve Uygarlık Türklerin Orta Asya'dan göç etmelerinin nedenleri: Çin baskıları Boylar arasındaki mücadele Ani iklim değişiklikleri ve kuraklık Salgın hayvan hastalıkları Türklerin anayurttan Orta Asya'dan diğer bölgelere göçlerini kolaylaştıran ve başka yerlere dağılmalarını sağlayan temel etken: Atı evcilleştirmiş olmaları ve tekerleği kullanmaları Eski Türklerde vergi işlerine bakan görevli : Todun Eski Türklerde ölen bir kişinin cesedinin hemen gömülmey erek belli bir süre bekletilmesinin nedeni : Kötü ruhların bedeni terk edeceğine inanıldığı için İslamiyet öncesi Türk devletlerinde toplum düzenini sağlayan en üst kural : Töre Eski Türklerde devlet işleyişini ve toplum düzenini sağlayan en üst kuraldı. Hükümdarın koyduğu hukuk kurallarının kaynağını da töre teşkil etmekteydi. Eski Türklerde göçebe yaşam tarzının yaygın olduğunu gösteren kanıtlar: Çadır sanatının gelişmiş olması Avcılık ve hayvancılığın gelişmiş olması Mimarinin ileri boyutlara ulaşamamış olması Askerlik sanatının gelişmiş olması Osmanlı Devleti dışında kalan Türk devletlerinin kısa Ömürlü olmalarının temel nedeni : Ülke topraklarının hükümdar ailesinin ortak malı sayılmasıdır Uygurlara ait Türk destanı : Türeyiş Eski Türklerde cenaze merasimlerine verilen ad: Yuğ Türklerin bilinen ilk alfabeleri
: Göktürk Alfabesi
Kıpçaklarla Oğuzlar arasındaki mücadeleyi anlatan Türk destanı: Dede Korkut Hikayeleridir
Türklerin bilinen İlk yazılı edebi metinleri : Orhun Yazıtları Yerleşik hayata geçen ilk Türk topluluğu : Uygurlar Türklerde ilk devlet teşkilatının kurulduğu devlet dönemi: Büyük Hun Devleti Eski Türklerde ölümden sonra da yaşamın devam edeceğine olan inancı gösteren kanıtlar: Ölen kişinin eşyalarıyla birlikte gömülmesi Uygurların yerleşik hayata seçtiğini gösteren kanıtlar: Tarım ve ticaretin gelişmesi Şehirlerin kurulması Mülkiyet kavramının doğması Hukuk kurallarının gelişmesi Türk devletlerinde Devletin ömrünün kısa olmasının sebebi: Veraset sisteminin belli bir esasa dayanmaması ve ülke topraklarının hükümdar ailesinin ortak malı sayılması İslamiyet Öncesi Türk devletlerinde paralı askerlik uygulamasının olduğu devlet: Hazarlar Türklerin bilinen en eski edebi metinleri olarak görülen Orhun Yazıtları hangi Türk Devletinindir? II. Göktürk Devleti İslamiyet öncesi Türk topluluklarında en yaygın dini İnanç:
Gök Tanrı Dini
Eski Türklerde mülkiyet kavramının ve kölecilik anlayışının gelişmemesinin temel nedeni: Göçebelik yaşam tarzının yaygın olması Ergenekon Destanının anlattığı: Türklerin tarih sahnesine çıkışlarını Bîr toplumun göçebe şekilde yaşadıklarını gösteren kanıtlar: Avcılık Hayvancılık Toplayıcılık İslamiyet öncesi Türklerde orduda onlu sistemi ilk kuran hükümdar: Mete Han Göçebe bir toplumda en çok gelişen sanat: Çadır sanatı
TÜRKİYE'NİN FİZİKİ ÖZELLİKLERİ VE COĞRAFİ KONUMU Bölgelerimiz ve en kalabalık bölümlerinin eşleştirilmesi: İç Anadolu- Yukarı Sakarya Bölümü, Karadeniz - Doğu Karadeniz kıyıları, Ege-Kıyı ovaları, Marmara - Çatalca - Kocaeli bölümü Türkiye'nin coğrafi konumları : Matematik konum : Doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık yerel saat farkının olması Özel konumu : İklim özelliklerinin belirlenmesinde denizlerin etkili olması Doğudan batıya olan göç yollarının üzerinde bulunması Transit ticaretin gelişmesi özel konumu. Karadeniz kıyılarına ait özellikler : Sinop dışında doğal limanı yoktur. Boyuna kıyı tipi özelliği gösterir. Kıyı önünde bir kaç kayalık dışında ada yoktur. Yüksek kıyılardır. Karadeniz boyuna kıyı özelliğine sahiptir. Boyuna kıyılar düzdür. Girinti çıkıntı fazla değildir. Renklendirme ile yapılmış haritalarda 0 m ile 500 metre arasındaki yükseltiler yeşil renk ile gösterilir. Türkiye'de kış saati uygulaması yapıldığında İzmit 'ten geçen 30° meridyeni esas alınır. İzmit ve civarının yerel saati ile ulusal saati arasındaki zaman farkı en azdır. Doğu Anadolu en yüksek bölgedir. Akarsuları hızlı akması Hidroelektrik santrallerin kurulması için akarsuların hızlı akması üzerinde olumlu etki yapmıştır. Büyük Menderes ovasında yetişen incir Konya ovasında Kışların sert geçmesi sebebiyle incir yetişmez. Türkiye kaplıca yönünden zengin bir ülke olması neye bağlıdır: Kırık Fay hatlarının fazla olmasına. Akdeniz kıyılarında kışların en ılık geçmesinin nedenleri: Toros Dağlarının iç bölgelerin soğuğunu kesmesi. Denizlerin ılımanlaştırıcı etkisi. Kıyıların tropikal hava kütlelerinin etkisi altıda kalması. Türkiye'nin en güneyinde yer almasıdır. Orman varlığının kışların ılık geçmesinde etkisi yoktur. Akdeniz ikliminde en yağışlı mevsim : Kıştır. İzmir ve Adana'da akdeniz iklimi görülür. İç Anadolu bölgesinde ilkbahar yağışlı, yazlar kurak geçer. İç Anadolu'nun doğal bitki örtüşü olan Bozkırın özellikleri : İlkbahar yağışlarıyla yeşeren yazın kuruyan otsu bir topluluktur. Türkiyenin coğrafi özellikleri: 36°-42° kuzey paralelleri ile 26°-45° doğu meridyenleri arasında yer alır. En doğusu ile en batısı arasında 76 dakikalık zaman farkı vardır. Güneş ışınlarını hiç bir zaman dik açıyla alamaz. Kuzey kıyıları güney kıyılarından daha serindir. Dört mevsim görülür. Yükseltileri doğudan batıya doğru artar. Ege kıyılarında yer alan körfezler : Kuşadası Gökova Edremit Güllük Kıyı ovalarının özellikleri ? Yükseltileri fazla değildir. Ulaşım olanakları gelişmiştir.
Alüvyonlarla kaplıdır. Nüfus yoğunlukları fazladır. Tarımsal potansiyelleri yüksektir. Hem kıyı hemde deniz özelliklerini dikkate alarak, Karadeniz ve Akdenizin ortak özellikleri? Tuzluluk oraları birbirinden farklıdır. Boyuna kıyı özelliği gösterirler. Tuzluluk oranlarının belirlenmesinde iklim önemli rol oynamıştır Kıyılar fazla girintili çıkıntılı değildir . Kıyıların uygun yerlerinde delta ovaları oluşmuştur Karasal iklimin özellikleri : Yazlar sıcak geçer. Kışlar soğuk geçer. Yazlar kurak geçer. Yıllık sıcaklık farkı fazladır. Bitki örtüsü bozkırdır Göller ve oluşumları eşleştirilmesi : İznik-Tektonik göldür . K. Çekmece -Kıyı seti gölüdür. Bafa- Alüvyon seti gölüdür , Tortum - Heyelan seti gölüdür, Burdur - ......... Türkiye'nin yaklaşık % 98'i deprem tehditi altında olmasının nedeni? Oluşumunu yakın jeolojik devirde tamamlaması . Genç kuşakta yer almasıdır. Ülkemizde kar yağışlarının nelere etkisi vardır? Yeraltı sularının beslenmesi. Ekili alanların soğuktan korunması. Kış sporlarının gelişmesi. Erimeler sonucunda taşkınların olması Türkiye akarsularının özellikleri : Hızlı akarlar. Boyları kısadır. Hidroelektrik üretmeye uygundurlar. Ulaşımda kullanılmazlar. Taşıdıkları materyal fazladır. Türkiye üç tarafı denizlerle çevrili bir yanmada ülkesi olmasına karşılık denizlerin iklim üzerindeki ılımanlık ve yağış etkisi dar bir alanda görülür. Büyük bir kısmında karasal iklim etkilidir. Bu duruma yol açan temel etken : Kuzey ve güney kıyılardaki dağların uzanış yönüdür. Türkiye'de kış süresinin en kısa olduğu il : Antalya Türkiye'de kış süresinin en uzun olduğu il : Ardahan Türkiye'de sıcaklık ile ilgili özellikler : Kış mevsiminde en düşük sıcaklık Kuzeydoğu Anadolu'da kaydedilir. Güneyden kuzeye doğru yıllık sıcaklık ortalaması düzenli bir şekilde artar Yaz mevsiminde en yüksek sıcaklıklar Güneydoğu Anadolu'da ölçülür. Sıcaklık dağılışında yükselti ve deniz etkileri önemli rol oynar. Doğu Anadolu'da ocak ayı ortalama sıcaklığı İç Anadolu'dan daha düşüktür. Oluşum bakımından aynı dağlara örnek : Karacadağ , Süphan, Nemrut , Erciyes Saros Körfezinden Gökova körfezine doğru kıyı boyunca gidildikçe görülen tablo ?
Karlı gün sayısı azaldığı Deniz suyu sıcaklığının arttığı Deniz suyu tuzluluğunun arttığı Yıllık sıcaklık ortalamasının arttığı Buharlaşmanın arttığı görülür. Türkiye'de erozyonun şiddetli olmasının ortaya çıkardığı sonuçlar: Baraj göllerinin toprakla dolması , Toprakların verimsizleşmesi , Sel taşkınlarının artması Tarımın güçleşmesi Küçükbaş hayvancılığının İç Anadolu yoğunlaşmasının başlıca nedeni : Bölgenin doğal bitki örtüsünün küçükbaş hayvancılığa uygun olması İç Anadolu'nun doğal bitki örtüsü bozkırdır. Bozkır küçükbaş hayvanların beslenmesinde önemlidir. Ülkemizde üretim alanı en yaygın olan yeraltı zenginliği nedir? Türkiye'nin çeşitli yerlerinde çıkartılır. Mutlaka hammaddenin üretildiği yerde kurulmak zorunda olan endüstri kuruluşu hangisidir? Şeker. (Şekerin Hammaddesi olan pancar tarladan söküldükten hemen sonra işlenmesi bozulmaması için zorunluluktur) Hangi elektrik santrali diğerlerinden farklı bir özellik gösterir? Hirfanh hidroelektrik santralidir. (Su gücüyle çalışır.) Linyitle çalışan termik santrallere örnek verelim : Afşin-Elbistan , Yatağan , Soma , Çayırhan Kastamonunun özellikleri : Batı Karadeniz'de dağlık bir alandadır. Yol yapımı zordur. Türkiye'nin dış ticaretinde önemi olan bazı tarım ürünleri ile yeraltı kaynakları : Pamuk-Bakır , Tütün-Bor , Fındık-Krom , Zeytin-Zımpara taşı Yalnızca ülke ihtiyacını karşılayabilen ve dış ticaretimizde önemi olmayan ürünler? Muz Taşkömürü Karadeniz Bölgesinde turizmin gelişmemesinde olumsuz etkisi olan faktörler ? Yılın büyük bölümünün yağışlı geçmesi , Kıyıda plajların yetersiz oluşu Çeşitli tarım ürünleri yetiştirilmesi sebebiyle Türkiye kendi kendine yeten sayılı ülkelerden biridir. Bu durumun en önemli nedeni : Ülkede çeşitli iklimlerin görülmesi ve dört mevsimin yaşanması İklim şartlan tarım ürünlerinin yetiştirilmesini belirleyen temel faktördür. Aynı iklim şartlarında yetişmesi mümkün olmayan tarım ürünleri bir arada verilmiştir: Çay-buğday Aynı iklim şartlarında yetişmesi mümkün olan tarım ürünleri bir arada verilmiştir: Tütün-pamuk , Şekerpancarı-tütün , Üzüm-buğday , Turunçgil-zeytin Ülkemizde haşhaş üretimi devlet kontrolü altında olmasının nedeni : Haşhaşın amaç dışı kullanımı
Ülkemizde hayvan sayısı fazla olmasına karşılık,hayvansal üretimin yetersiz olması neye bağlıdır? Mera hayvancılığın yaygın olarak yapılması Makineli tarımın yapılamayacağı yerler: Doğu Karadeniz Bölümü (Arazinin engebeli ve tarım topraklarının küçük olduğu yerlerde makineli tarımı zorlar.) Makineli tarım yapılabileceği yerlere örnek : Marmara Bölgesi , Ege Bölgesi , Güneydoğu Anadolu Bölgesi , İç Anadolu Bölgesi Sanayinin en çok geliştiği bölge olan Marmara Bölgesinde sanayinin kurulması için gerekli önemli şartlar nelerdir? İş gücü Sermaye Ulaşım Pazarlama Bursa’ da bulunan sanayi kolu : Bursa –Otomotiv İskenderun'da bulunan sanayi kolu : İskenderun -Demir-çelik Büyük baş hayvancılık en çok yaygınolduğu bölgeler? Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgeleri Türkiye'de kara ve demir yolu ulaşımını zorlaştıran etkenler : Dağların batı-doğu doğrultusu uzanışı , Yükseltinin fazla oluşu, İç bölgelerin sert karasal iklimi, Derin ve geçit vermeyen akarsu ve vadilerin varlığı Endüstri tesislerinden hangisinin dağılımı ülkemizde daha çok yaygınlık gösterene örnek : Şeker İzmir limanı, Türkiye'nin ikinci büyük limanıdır. İzmir limanının gelişmesinde aşağıdakilerden hangisinin önemli bir rolü olanlar: Ard bölgesinde dış ticarette önemli yer tutan ürünlerin yetiştirilmesi , Yükleme, boşaltma vinçleri ve depolama tesislerinin yeterli oluşu, Ard bölgesiyle ulaşımının kolay olması , Geniş bir hinderlandının olması Endüstri dallarının hangisinin üretiminde tarımsal hammaddeden yararlanılmaz? Çimento Endüstri dallarının hangisinin üretiminde tarımsal hammaddeden yararlanılır? Konserve Dokuma İlaç İçki Türkiye'de iç ticaret oldukça gelişmesine etkisi olanlar: Ülkede değişik iklimlerin görülmesi , Ulaşım ağının gelişmiş olması, Sanayinin dengeli dağılmaması, Çeşitli yerlerde farklı tarım ürünlerinin yetişmesi İthalatımızda önemli yer tutan ürünler: Ham petrol Demir-çelik Gübre İlaç
İhracatımızda önemli yer tutan ürün: Tekstil Türkiye'de elektrik enerjisi en çok hangi kaynaktan elde edilir? Akarsu Ülkemizde diğer coğrafi bölgelere göre; yükseltisi en fazla, maden yönünden en zengin, hidroelektrik üretim potansiyeli en fazla olan coğrafi bölge: Doğu Anadolu İç Anadolu Bölgesinde aşağıda yetişme özellikleri verilen tarım ürünlerinin hangileri yetiştirilir? Yazın kuraklık isteyen tarım ürünleri İlkbaharda yağış isteyen tarım ürünleri Çok fazla yağış istemeyen tarım ürünleri Yazın sıcaklık isteyen tarım ürünleri İç Anadolu'da kış mevsimi soğuk geçtiğinden kışın ılımanlık isteyen tarım ürünleri yetiştirilemez. Marmara Bölgesi özellikleri: Ortalama yükseltinin az, engebeliğin fazla olmadığı bir bölgedir. Ulaşımın kolay olması. Ekili-dikili alanların çok olması . Deniz etkilerinin geniş bir alana yayılması, Toplu yerleşmenin görülmesi. Marmara bölgesinin coğrafi konumundan kaynaklanan üç çeşit iklimin olması Çeşitli tarım ürünlerinin yetiştirilmesine sebeb olur. Karadeniz ve Akdeniz Bölgelerinin ortak özellikleri: Kıyı tipleri (Her iki bölgede de dağların kıyıya paralel uzanması nedeniyle boyuna kıyı tipi görülür.) Karadeniz ve Akdeniz Bölgelerinin farklı özellikleri: Yağış rejimleri, Yazsıcaklık ortalamaları , Deniz suyu tuzlulukları , Yetiştirilen tarım ürünleri Ege Bölgesin yer şekilleri ile ilgili olarak dağlar kıyıya dik uzanır. Ege bölgesinde fiziki, beşeri ve ekonomik özellikler üzerinde yer şekillerinin yolaçtığı sonuçlar : Kıyıda çok fazla körfez ve yarımada bulunması, Deniz etkilerinin 150-200 km kadar içeriye sokulabilmesi, Kıyı ile iç kesimler arasında ulaşımın kolay olması , İzmir limanının art bölgesiyle balantısının kolay olması Ege bölgesinde Termik santrallerinin çok olması neyle ilgilidir ? Zengin linyit yataklarının varlığı ile Karadeniz Bölgesi özellikleri : Türkiye'nin en çok yağış alan bölgesidir. Kentleşme oranı düşüktür, Dağlar kıyıya paralel uzanır. Genelde göç verir. Çayın tamamını, fındığın büyük bir kısmını üretir. Karadeniz Bölgesinde kırsal nüfus fazladır Güneydoğu Anadolu projesi tamamlandığında hangisinde artış gözlenecektir? Sulanabilen arazi artar , Enerji üretimi artar , Sanayi kuruluşları artar , Tarımsal çeşitlilik artar Bölgede iş imkanları artar Bölge dışına yapılan göçler azalalır Uludağ-Ergene nehri - Manyas gölü - Yenişehir ovası hangi bölgemizde yer alır? Marmara Bölgesi içinde yer alır
Marmara ve Ege Bölgeleri kaplıca turizmi yönünden gelişmiştir. Bu durumdan bölgelerin hangi ortak özelliği etkili olmuştur? Yer yapıları (Her iki bölgede de fay hatları bulunmaktadır. Bu da bölgelerin kaplıca yönünden zengin olmalarını sağlamıştır.) Ege, Akdeniz ve Marmara Bölgelerinde çok yetiştirilen ve Türkiye ekonomisinde yer tutan ürünler : Zeytin Ege, Turunçgil Akdeniz, Ayçiçeği Marmara'da Marmara Bölgesinin bir bölümünde Kara deniz ikliminin etkili olduğunu gösteren ürün : Fındık İç bölgeleri kıyı bölgelerinden ayıran en önemli özellik : Karasal iklimin egemen olması Akdeniz kıyılarının kış mevsiminde Türkiye'nin en sıcak yeri olmasında etkisi olan sebepler: Denizlerin ılımanlaştırıcı etkisi , Torosların iç bölgelerdeki soğuğu kıyıya ulaştırmaması , Türkiye'nin güneyinde yer alması , Sıcak hava kütlelerine açıkolması İki denize birden kıyısı olan ilimiz? İzmit Ege Bölgesinde üretim yapan endüstri kuruluşları hangi hammaddeyi bölge dışıdan sağlar? Petrol arıtma Ege bölgesinde yer alan turistik değerler: Pamukkale travertenleri ve Efes antik kenti İç Anadolu bölgesinde yer alan volkanik dağlar ? Erciyes Karadağ Hasan Melendiz Güneydoğu Anadolu Bölgenin özellikleri? Ekonominin temeli hayvancılığa dayanır. Yaz mevsiminde Türkiye'nin en sıcak yeridir. Yükseltisi fazla değildir Türkiye'nin tek petrol üretim alanıdır. Yerşekilleri sadedir. Yukarı Sakarya Bölümünü İç Anadolu Bölgesinin diğer bölümlerinden ayıran özellikler : Daha kalabalık olması Sanayisinin gelişmiş olması Başkentin burada olması Bölgenin Marmara ve Ege'ye açılan kapısı durumunda olması , İkliminin daha elverişli olmamasısı İç Anadolu Bölgesi Güneydoğu Anadolu Bölgesinden daha az yağış almasına rağmen Güneydoğu Anadolu'da tarımda sulamaya daha çok ihtiyaç duyulmaktasının nedeni? Güneydoğu Anadolu'da yaz kuraklığınındaha fazla hissedilmesi Marmara ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin birbirine benzeyen yönleri : Yerşekilleri özellikleri Erzurum-Kars bölümünün özellikleri : Ortalama yükseltisi fazladır. Kışlar çok soğuktur. Büyükbaş hayvancılık en önemi ekonomik faaliyettir. Yaz süresi kısadır. Baraj gölleri çok olan bölgelerimiz:
Ege, Karadeniz , Doğu Anadolu , Güneydoğu Anadolu Baraj gölleri az olan bölgemiz: Marmara İç Anadolunun doğal (fiziki) özellikleri : Ova ve platoların geniş yer tutması, Karasal iklimin varlığı , Bitki örtüsünün bozkır olması , Bölgede volkanik dağların varlığı Akdeniz Bölgenin ekonomik varlığı ile ilgili olanlar : Keçiborlu kükürt yatakları , Adana dokuma sanayi , İsparta gül üretimi , Seracılığın en gelişmiş bölge olması
ANAYASA HUKUKU - TÜRKİYE'DE ANAYASAL GELİŞMELER
TEMEL YURTTAŞLIK DERSİ - 1 ANAYASA HUKUKU Türkiye'de Anayasal Gelişmeler Osmanlı imparatorluğu : Mutlak bir monarşi idi. Padişahın yetkileri sınırsızdı. Bazı üst düzey yöneticilerden oluşan divan’ın özelliği: Danışma organı niteliğinde idi. Osmanlı imparatorluğunda, ilk anayasal gelişme : Sened-i ittifak Sened-i ittifak 1808 yılında merkezi hükümet ile ayanlar arasında imzalanmıştır İlk anayasal belge Hükümet ile ayanlar arasında yapılan bir anlaşmadan ibarettir. Senedi ittifak bir anayasa olmamasına rağmen hukuk devletine ve mutlak monarşiden meşruti monarşiye doğru atılmış bir ilk adım olduğu söylenebilir. Iı.mahmut tarafından kısa süre içerisinde bu belgenin uygulanması askıya alınmıştır. Hukuki niteliği olarak iki taraflı bir belge, bir misaktır. Anayasal niteliği olarak bir anayasa olmayıp anayasal bir belge niteliğindedir. Senedi ittifak ile devlet iktidarı resmen sınırlandırılıyor; ayanlar ile 'fukara ile reaya' yani vatandaşlara sınırlıda olsa bir takım haklar tanınıyor. Türk tarihinde ilk defa devlet iktidarının sınırlandırılabileceği, devlet iktidarının dokunamayacağı sahaların olduğu kabul edilmiştir. Türkiye'deki anayasacılık hareketlerinin senedi ittifak ile başladığı söylenebilir. 1215 tarihli ingiliz magna carta'sına benzetilmektedir Anayasa hukukunda, hükümdar ile halkın temsilcileri (feodal beyler) arasında yapılan bir anlaşma :
Misak ‘dır Hukuk devleti için ilk adım : Tanzimat fermanı (gülhane hattı hümayunu) ‘dır Tanzimat fermanı (gülhane hattı hümayunu)nın özellikleri: 1839 tarihinde zamanın dışişleri bakanı mustafa reşit paşa tarafından okunmuştur Anayasal gelişmelerin ikinci adımını teşkil eder. Bir yandan birçok temel hak ve özgürlük tanınmış, Diğer yandan da devlet iktidarının kullanılmasına ve sınırlandırılmasına ilişkin bir çok ilke kabul edilmiştir. Bütün uyruklar için can, mal ve ırz güvenliği vaat edilmiş; Din farkının gözetilmeyeceği gibi bir takım hususlar yer almıştır. Hukuki niteliği itibari ile bir fermandır Tek yanlı bir işlemdir. Devlet iktidarının sınırlandırılması olgusu vardır Bir anayasal belge olmasına rağmen anayasa olduğu söylenemez.
Tanzimat fermanının tanıdığı haklar ve benimsediği ilkeler : Mali güce göre vergi ilkesi, Devlet harcamalarının kanuniliği ilkesi, Asker almada adalet, Ceza yargılamasına ilişkin güvenceler, Can güvenliği, Irz ve namus dokunulmazlığı, Mülkiyet hakkı, Müsadere yasağı, Eşitlik ilkesi. Hükümdarların tek yanlı iradesi ile tabasına bir takım haklar bahsettiği ilkelere: Fermanlar denir Tanzimat fermanı ile senedi ittifakın farkı : Tanzimat fermanı ile senedi ittifak gibi iki yanlı bir işlem (misak) değil tek yanlı bir işlemdir. Tanzimat fermanı 1856 ıslahat fermanı ile pekiştirilmiştir. Islahat fermanının asıl hedefi : Müslümanlar ile gayri müslimler arasında her yönden tam bir eşitlik sağlamaktır.
Din, vergi, yargılama, eğitim, devlet memurluğu ve temsil alanında o zamana kadar olan farklar kaldırılıyordu. Hukuki niteliği olarak ıslahat fermanı ferman niteliğindedir. Osmanlı imparatorluğunda tebaaya o dönem avrupa ülkelerinde tanınan temel hak ve özgürlüklerin önemli bir kısmının tanındığını ferman : Islahat fermanı İmparatorluğun zor günlerden kurtulabilmesi için meşruti monarşinin gerekli olduğunu savunanlar: Genç Osmanlılar, İlk osmanlı anayasası (ilk türk anayasası): Kanun-u esasi Kanun-u esasi ne zaman kabul edilmiştir? 23 aralık 1876 yılında bir ferman ile ilan edilmiştir 1876 kanun-i esasi (ilk türk anayasası) nın özellikleri : II. Abdülhamit döneminde ilan edildi 23 aralık 1876 yılında kanuni esası bir ferman ile ilan edilmiştir. Tanzimat ve ıslahat fermanlarının aksine tam bir batılı anlamda anayasa niteliğinde olup madde madde hazırlanmıştır. 1876 kanun-i esasi ile birlikte devletin temel organları, modern sisteme uygun olarak, yasama, yürütme ve yargı olarak üçe ayrılarak düzenlenmiştir. 1876 kanun-i esasi ile meclis-i umumi adlı bir meclis kurulmuştur. Meclis-i umumi, ileride, 1961 anayasası döneminde göreceğimiz gibi İki meclisli bir yapıda oluşturulmuştur. İlki, üyeleri padişah tarafından atanan heyet-i ayan; Diğeri, halk tarafından iki dereceli bir seçimle işbaşına gelen heyet-i mebusan'dır. Ne var ki, meclisin yetkileri bir hayli dar tutulmuştur. 1876 anayasasına göre, bir meclis üyesi kanun teklif edebilmek için padişahtan izin almak zorundaydı; Meclis tarafından kabul edilen tasarılar padişahın onayı ile yürürlüğe girebilecekti En önemlisi padişah dilediği zaman heyet-i mebusan'ı feshedebilecekti. Meclis, 1878 yılında ıı. Abdülhamit tarafından dağıtılmış ve ilk anayasa yürürlükten kaldırılmıştır. Devletin temel organları, modern sisteme uygun olarak, yasama, yürütme
ve yargı olarak üçe ayrılarak düzenlendiği ilk anayasa? 1876 kanun-i esasi 1876 kanun-i esasi ile kurulan meclis-i umuminin özellikleri : İki meclisli bir yapıdadır İlki, üyeleri padişah tarafından atanan heyet-i ayan; İkincisi halk tarafından iki dereceli bir seçimle işbaşına gelen heyet-i mebusan'dır. Meclisin yetkileri bir hayli dar tutulmuştur. Bir meclis üyesi kanun teklif edebilmek için padişahtan izin almak zorundaydı; Meclis tarafından kabul edilen tasarılar padişahın onayı ile yürürlüğe girebilecekti Padişah dilediği zaman heyet-i mebusan'ı feshedebilecekti. Meclis, 1878 yılında ıı. Abdülhamit tarafından dağıtılmış ve ilk anayasa yürürlükten kaldırılmıştır. Batılı anlamda tam bir meşruti monarşi kurulamamıştır. Anayasada, meclisin yetkileri çok dar; padişahın yetkileri ise oldukça geniş tutulmuştur. Padişaha dilediği zaman meclisi feshetme yetkisi tanınmıştır. 2.abdülhamit'in meclisi dağıtıp anayasayı yürürlükten kaldırması zaman içinde yeni bir muhalefet hareketi olan genç (jön) türkler hareketini doğurmuştur. 1876 kanun-i esasi ile kurulan meclis-i umuminin üyeleri padişah tarafından atanan meclisi: Heyet-i ayan 1876 kanun-i esasi ile kurulan meclis-i umuminin üyeleri seçimle işbaşına gelen meclisi: Heyet-i mebusan'dır. Kanun-i esasinin kurduğu yürütme organının özellikleri : Devlet başkanı olarak padişah ve diğer tarafta hükümet bulunmaktaydı
ANAYASA HUKUKU - 1
Anayasa Hukuku-1 1982 anayasasına göre, cumhurbaşkanının kanunları yayımlaması yetkisi: Cumhurbaşkanı, yayımlaması için kendisine gönderilen bir kanunun 15 gün içinde inceler ve anayasaya aykırı gördüğü maddelerini meclis'e geri gönderip diğer maddelerini onaylayabilir. Yasama yetkisinin genelliği ilkesi : Yasama organının, anayasadaki şartlan sağlayan istediği kişiyi cumhurbaşkanı seçebilmesi Yasama organının, anayasaya aykırı olmamak şartıyla istediği konuda ve istediği ayrıntıda düzenleme yapabilmesi Temel hak ve özgürlüklerden olağan dönem kanun hükmünde kararnamelerinin konusu : Kıyılardan yararlanmanın düzenlenmesi Danıştay’ın imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerine ilişkin yetkisi: Görüş bildirme 1982 anayasasına göre kamulaştırma bedelinin taksitle ödenebilmesi ile ilgili: Taksitlerin eşit olarak ödenmesi gerekir Taksitlendirme süresinin 5 yılı geçmemesi gerekir Taksitle ödenecek olan kamulaştırma bedeli için, kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faiz haddinin uygulanması gerekir Küçük çiftçinin arazisinin kamulaştırılması halinde taksitle ödemenin öngörülememesi gerekir Yönetmelik çıkarma yetkisi olan: İzmir Büyükşehir belediyesi Karkamış belediyesi Devlet su işleri genel müdürlüğü
Sermaye piyasası kurulu Çoğulcu demokrasilerin özellikleri: Eşit oy Adil seçimler Plebisit (halkoylaması) Genel oy Parlamenter sistemin esasını oluşturan unsurlar: Yürütme organının ikili (düalist) bir yapıda oluşturulması Hükümetin parlamentoya karşı kolektif siyasal sorumluluk ilkesi çerçevesinde sorumlu olması Devlet başkanının (veya yürütme organının) yasama organı seçimlerini yenileme yetkisine sahip olması Cumhurbaşkanının bireysel siyasal sorumluluğunun söz konusu olmaması Anayasanın 'yakalanan veya tutuklanan kişi en geç 48 saat içinde hakim önüne çıkarılır' hükmü: Kişi hürriyeti ve güvenliği temel hak ve hürriyetin korunmasına yöneliktir 1982 anayasasında siyasal hak ve ödevler arasında düzenlenen: Dilekçe hakkı 1982 anayasasına göre,TBMM genel seçimlerinden önce yerine bağımsızlardan biri atanan bakan: Ulaştırma bakanı 1982 anayasasının düzenlemesine göre kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi konusunda bakanlar kuruluna yetki veren kanun içermesi zorunlu olanlar: Kanun hükmünde kararnamenin amacını Kanun hükmünde çıkarma yetkisinin kullanım süresini Kanun hükmünde kararnamenin kapsamını Kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisinin süresi içinde birden fazla kararname çıkarılabilip çıkarılamayacağını 1982 anayasasının düzenlemesine göre bütçe kanununa ilişkin olarak: Cumhurbaşkanının, bütçe kanunlarını tekrar görüşülmesi için TBMM’ye geri gönderme yetkisi yoktur.
Anayasa mahkemesi üyelerini seçme yetkisi : Bütün üyeleri cumhurbaşkanı tarafından seçilir Olağanüstü hal yönetimini sıkıyönetimden ayıran özellik : Kolluk yetkilerinin sivil makamlar tarafından kullanılması Toplum hayatına ilişkin gerekli her türlü tedbiri alma yetkisine sahip olup kendisini hukukla bağlı saymayan devlet türüne : Polis devleti denir 1924, 1961 ve 1982 anayasalarının ortak hükümleri: İllerin idaresinin yetki genişliği esasına dayanması Bakanlar kurulunun başının milletvekili olması İlköğretimin devlet okullarında parasız olması Kanun önerilerinin sadece milletvekilleri tarafından yapılabilmesi Hukuk devleti ilkesinin esasları: Temel hak ve özgürlüklerin anayasada sayılarak yargısal korumaya alına alınması Yargı bağımsızlığı ilkesinin tanınması İdarenin bütün eylem ve işlemlerinin yargı denetimi altında olması İdarenin mali sorumluluğu Laiklik ilkesiyle bağdaşan: Vatandaşların anayasada belirlenen kısıtlara uymak kaydıyla ibadet hürriyetine sahip olmaları Anayasanın değiştirilemeyecek hükümleri: Türkiye cumhuriyetinin bir sosyal devlet olduğu Milli marşın istiklal marşı olduğu Türkiye devletinin bir cumhuriyet olduğu Türkiye cumhuriyetinin resmi dilinin Türkçe olduğu 1982 anayasasında yer alan doğruya sosyal adaleti sağlamaya, sosyal eşitsizlikleri azaltmaya ve ekonomik bakımdan zayıf olan toplum kesimlerini korumaya yönelik olan hak ve hürriyetler: Toprak mülkiyeti grev hakkı sosyal güvenlik hakkı
1982 anayasasının düzenlemesine göre, olağanüstü hallerde temel hak ve özgürlükler için anayasada ön görülmüş bulunan bazı güvencelere aykırı tedbirler alınabilir. Vatandaşların suç nedeniyle yabancı ülkeye geri verilemeyeceği güvencesine aykırı tedbir alınabilir Hak arama hürriyeti: herkesin yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma hakkına sahip olması 1982 anayasasının düzenlemesine göre bazı tüzel kişiler kendi konu ve amaçları dışında toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleyemez. Bu sınırlamaya tabi olanlar: Vakıflar Dernekler İşçi sendikaları Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları 1982 anayasasının çalışma hayatına ilişkin düzenlemeleri arasında yer alanlar: Çalışmanın herkesin hakkı ve ödevi olması Kimseye angarya yapılamaması Devletin çalışanları korumak için gerekli önlemleri alması Çalışma hayatında kadınların ve küçüklerin özel olarak korunması Suç ve cezalara ilişkin anayasal ilkeler : Cezai sorumluluğun şahsi olması Herkesin aksi yargı kararıyla saptanmadıkça masum sayılması Vatandaşın suç sebebiyle yabancı bir ülkeye geri verilememesi Genel müsadere cezasının verilemeyecek olması 1982 anayasasının düzenlemesine göre siyasi hak ve hürriyetler arasında düzenlenen : Kamu hizmetine girme hakkı TBMM’nin oluşumuna ilişkin anayasal kurallar : TBMM’nin genel oyla seçilen 550 milletvekilinden kurulması TBMM seçimlerinin 5 yılda bir yapılması TBMM genel seçimlerine 1 yıl kala ara seçim yapılamaması TBMM seçimlerinin 5 yıllık yasama dönemi bitmeden de yapılabilmesi
TBMM’nin çalışma düzenine ilişkin kurallar: Meclisin her yıl ekim ayının ilk günü kendiliğinden toplanması Meclisin bir yasama yılında en çok 3 ay tatil yapabilmesi Siyasal parti grubu oluşturmak için en az 20 milletvekilinin gerekmesi Meclisin bazı durumlarda içtüzükteki usulü uygulayarak kapalı oturumlar yapabilmesi TBMM'nin görevleri: Yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de konuşlandırılmasına izin vermek Uluslararası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak Para basılmasına karar vermek Bakanlar kuruluna KHK çıkarma yetkisi vermek 1961 anayasasının yürütmeyi "görev" olarak nitelemiş olmasına rağmen 1982 anayasası "yetki ve görev"olarak nitelenmesinin bir sonucu olan yetki : Sıkıyönetim veya olağanüstü hal durumunda cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan bakanlar kurulunun kanun hükmünde kararname çıkarabilene yetkisi Cumhurbaşkanı seçilebilmek için gerekli koşullar : Türk vatandaşı olmak Yüksek öğrenim yapmış olmak Askerliğini yapmış olmak 40 yaşını doldurmuş olmak 1982 anayasasında cumhurbaşkanına ilk defa tanınmıştır yetki: Üniversite rektörlerini seçmek 1982 anayasasına göre, seçimler yapılmadan önce bakanlar kurulunun yapısında bazı değişiklikler yapılmaktadır.: TBMM genel seçimlerinden önce, adalet, içişleri ve ulaştırma bakanları çekilir ve yerlerine başbakanca tbmm içinden veya dışarıdan bağımsızlar atanır. TBMM’nin sahip olduğu denetim araçlarından meclis soruşturması bakanlar kurulunun veya bir bakanın görevinden düşürülmesi sonucunu doğurabilir Olağan dönem kanun hükmünde kararnamesi yapılabilmesi için ön şart: kanun hükmünde kararname yapılması için TBMM tarafından bir yetki kanunu yapılması
Anayasa hukukunda karşı-imza : Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler dışında kalan bütün işlemlerinin ilgili bakan ve başbakan tarafından imzalanmasında attıkları imzalar TBMM’ne karşı milli güvenliğin sağlanmasından sorumlu organ aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Bakanlar kurulu 1982 anayasasının düzenlemesine göre bağımsız yargı organlarının bir güvencesi olarak düzenlenen : Hakim ve savcıların her durumda özlük haklarından yoksun bırakılamamasıdır 1982 anayasasında yüksek mahkemeler arasında sayılanlar: Danıştay Yargıtay Askeri Yargıtay Uyuşmazlık mahkemesi TBMM’nin irade biçimlerinden biri olan parlamento kararları aleyhine kural olarak anayasa mahkemesine başvurulamayacağı kuralına uyan TBMM kararları: TBMM seçimlerinin savaş nedeniyle bir yıl için geriye bırakılması kararı Savaş ilanı kararı Olağanüstü hal ve sıkıyönetim ilanının onaylanmasına ilişkin karar Görev sırasında güvenoyu istemine karşılık güvenoyu vermeme kararı 1982 anayasasına göre, anayasa mahkemesinin kararlarına ilişkin bir hükümler: Bütün kararların kesin olması Bütün kararların resmi gazetede yayımlanması İptal kararlarının geriye yürümemesi Anayasa değişiklilerinde iptale karar verilebilmesi için beşte üç oy çoğunluğunun aranması Uyuşmazlık mahkemesinin yetkileri : Adli ve idari yargı mercileri arasındaki görev uyuşmazlıklarını çözümlemek Askeri ve idari yargı mercileri arasındaki hüküm uyuşmazlıklarını
çözümlemek Adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını çözümlemek Anayasa mahkemesi ile diğer mahkemeler arasındaki görev uyuşmazlıklarını çözümlemek Seçimler ve halkoylamasıyla ilgili olarak 1982 anayasasında yer alanlar: Silah altında bulunan er ve erbaşların oy kullanamaması Kamu haklarından kısıtlanmış olanların oy kullanamaması Oy kullanabilmek için Türk vatandaşı olmanın gerekli olması Oy kullanabilmek için 18 yaşını doldurmuş olmanın gerekli olması 1982 anayasasında siyasal partilere ilişkin olarak : Siyasi partiler ticari faaliyetlere girişemezler Siyasi partilerin üyeleri 18 yaşından küçük olamaz Siyasi partiler AYM tarafından kapatılmış partilerin amblemlerini kullanmazlar Siyasi partilerin faaliyetleri demokrasi ilkesine uygun olmak zorundadır. 1982 anayasasında sayılan inkılâp kanunları: Tevhidi tedrisat kanunu Bazı kisvelerin giyilemeyeceğine dair kanunu Efendi, bey, paşa gibi lakap ve unvanların kaldırıldığına dair kanun Beynelmilel erkamın kabulü hakkında kanun İdarenin yetkilerden sadece olağanüstü dönemlerde kullanabileceği yetkisi: İstimval yetkisi 1982 anayasasının düzenlemesine göre temel hak ve hürriyetlerden pozitif statü hakları: Sosyal güvenlik hakkı Laiklik ilkesi açısından zorunlu olan ilke: Vatandaşların inanç ve ibadet özgürlüğüne sahip olması Temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılmasıyla ilgili olarak 1982 anayasası 1961 anayasasından farklı kriterler kabul etmiş ancak sonradan yapılan değişikliklerde benzer kriterler kabul edilmiştir. 1961 ne de 1982
anayasasının ilk şeklinde yer almış hükümler: Sınırlandırmanın kanunla yapılabilmesi Sınırlandırmanın anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olması Sınırlandırmanın demokratik toplum düzeninin gereklerine aykırı olmaması Sınırlandırmanın temel hak ve hürriyetin özüne dokunmaması 1982 anayasasına göre, milletvekili seçildikten sonra yargılanarak 3 yıl hapis cezasına mahkum edilen ve cezası kesinleşen bîr milletvekilinin durumuna ilişkin : Milletvekilinin milletvekilliği, kesin hükmün TBMM genel kuruluna bildirilmesiyle düşer Somut norm denetimine ilişkin : Bir kanunun anayasa aykırılığının ilk derece mahkemeleri tarafından ileri sürülmesine somut norm denetimi denir. Somut norm denetimine defi yolu da denmektedir. Somut norm denetimine sadece kanunlar ve kanun hükmünde kararnameler konusunda işletilebilir. Anayasa mahkemesi, önüne somut norm denetim yoluyla gelen bir normun anayasa aykırı olmadığı na karar verirse, on yıl süreyle o normun anayasa aykırılığı ileri sürülemez. 1982 anayasasının değiştirilmesine ilişkin : Tbmm üye tamsayısının üçte birinin önerisi, beşte üçünün kabulü, cumhurbaşkanınca geri gönderilirse üçte ikisinin kabulü Kanun hükmünde kararnamelere ilişkin olarak 1982 anayasasında öngörülmediği halde anaya mahkemesinin içtihadıyla ihdas edilen ve kanun hükmünde kararnameler için anayasaya aykırılık gerekçesi olan kriter: Kanun hükmünde kararnamenin ivedi ve kısa süreli olmayan bir konuyu düzenlemesi 2001 anayasa değişikliğinden sonra, kendisine milli güvenlik kurulunda yer bulan görevliler: Genelkurmay başkanlığı genel sekreteri Milli istihbarat teşkilatı başkanı Başbakan müsteşarı Başbakan yardımcıları Ekonomiden sorumlu devlet bakanı
1961 anayasasının yürütmeyi "görev" olarak nitelemiş olmasına rağmen 1982 anayasası "yetki ve görev" olarak nitelemiştir. bu nitelemenin bir sonucu olan yetki olarak sayılan: Cumhurbaşkanının sadece cumhurbaşkanı genel sekreterliğinin kuruluş, teşkilat ve atamalarını cumhurbaşkanlığı kararnamelerime yapabilmesi Yürütme organı işlemlerinden başka herhangi bir işleme gerek kalmaksızın doğrudan anayasadan kaynaklanan düzenleme yetkisine dayanan: Cumhurbaşkanlığı kararnamesi 1982 anayasasında 2001 yılında yapılan değişiklikler dikkate alındığında anayasada yer alan temel hak ve özgürlüklere ilişkin "genel sınırlama" sebepleriyle ilgili olarak : Genel sınırlama sebepleri 1982 anayasasından bütünüyle çıkarılmıştır 1982 anayasasına göre, milletvekili dokunulmazlığına ilişkin olarak : Milletvekili dokunulmazlığının anayasada öngörülen istisnalarından biri ağır cezayı gerektiren suçüstü halidir Cumhurbaşkanının yayımlanmak üzere kendisine gönderilen kanunları bir kez daha görüşülmek üzere TBMM ye geri göndermesi mümkündür. Söz konusu kanunun tbmm tarafından aynen kabul edilmesi halinde Cumhurbaşkanının yetkisi : Yasayı yayımlamak durumundadır Kanunların anayasaya uygunluğunun denetimi metotlarından itiraz yoluyla denetime ilişkin : İtirazın görülmekte olan bir davaya ilişkin görevli ve yetkili bir mahkeme tarafından yapılmamış olması anayasa mahkemesinin talebi reddetmesi için yeterlidir 1982 anayasasının anayasa mahkemesinin kararlarına ilişkin öngördüğü hükümlerden: Anayasa mahkemesinin iptal kararlan ancak gerekçesi yazılarak açıklanabilir Anayasa mahkemesinin iptal kararları geriye yürümez, Anayasa mahkemesi siyasi partilerin kapatılmasına ancak beşte üç oy çokluğu ile karar verir Anayasa mahkemesi bir kanun ve kanun hükmünde kararname hükmünü iptal ederken kanun koyucu gibi hareket edemez
1982 anayasasında cumhurbaşkanına ilk defa tanınan yetkiler: Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları veto etmek 1982 anayasasına göre TBMM'nin yetkileri: Para basılmasına karar vermek 1982 anayasasına sadece tüzel kişiler için tanınmış olan temel hak ve özgürlük: Siyasi partilerin uyacakları esaslar 1982 anayasasına göre kanunların anayasa mahkemesi tarafından şekil bakımından denetlenmesine ilişkin : Cumhurbaşkanı şekil bakımından anayasaya aykırılık iddiasıyla anayasa mahkemesinde dava açabilir TBMM üyelerinin beşte biri tutarındaki milletvekili şekil bakımından anayasaya aykırılık iddiasıyla anayasa mahkemesinde dava açabilir Şekil aykırılığına dayanan iptal davası, kanunun rg'de yayımını takip eden 10 gün içinde açılmalıdır Kanunların şekil bakımından anayasaya uygunluğunun denetimi, son oylamanın öngörülen çoğunlukla yapılıp yapılmadığı hususuyla sınırlıdır 1982 anayasasına göre anayasa mahkemesine verilen yetkiler : Kendi üyeleri arasından birini uyuşmazlık mahkemesine başkanlık etmek üzere görevlendirmek Sayıştay yardımı almak kaydıyla siyasi partilerin yabancı gerçek veya tüzel kişilerden mali yardım alıp almadığının denetimini yapmak Milletvekilliği ile bağdaşmayan bir işi sürdürmekte ısrar eden milletvekilinin milletvekilliğini düşüren TBMM kararının anayasaya uygunluğunu denetlemek Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan bakanlar kurulu tarafından yapılan ve bir kanunda değişiklik getiren olağanüstü hal kanun hükmünde kararnamesini esastan incelemek 1982 anayasasına göre, ekonomik ve sosyal hak ve ödevler : Sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkı Konut hakkı Eğitim öğretim hakkı Çalışma hakkı 1982 anayasasına göre, Kanun Hükmünde Kararname çıkarma yetkisi
veren kanunda yer alması gerekenler: Çıkarılacak KHK'nın amacı Khk çıkarma yetkisinin kapsamı Khk çıkarırken uyulacak ilkeler Khk çıkarma süresi 1982 anayasasına göre cumhurbaşkanının TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar verme yetkisini doğuran sebepler: Yeni oluşan TBMM’de başkanlık divanının kurulmasını takip eden 45 gün içinde bakanlar kurulunun kurulamaması halinde Yeni oluşan TBMM’de kurulan ilk bakanlar kurulunun güvenoyu alamaması üzerine 45 gün içinde yeni bakanlar kurulunun kurulamaması halinde Başbakanın istifasını takip eden 45 gün içinde yeni bakanlar kurulunun kurulamaması halinde Bakanlar kurulunun görev sırasında güvenoyu alamaması üzerine 45 gün içinde yeni bakanlar kurulunun kurulup da güvenoyu alamaması halinde 1982 anayasası (kamu) tüzel kişiliğini anayasada hükme bağladıkları: Üniversiteler Köy idaresi Belediyeler Devletçe kurulacak tek radyo ve televizyon kurumu 1982 anayasasına göre, hakimlik teminatının bir unsuru: Hakimler azlolunamazlar Hakimler kendileri istemedikçe anayasada gösterilen yaştan önce emekliye ayrılamazlar Hakimler bir kadronun kaldırılması sebebiyle de olsa aylık, ödenek ve öteki özlük haklarından yoksun bırakılamazlar Hakimler bir mahkemenin kaldırılması sebebiyle de olsa aylık, ödenek ve öteki özlük haklarından yoksun bırakılamazlar. Hakim ve savcıların adli ve idari yargı hakim ve savcıları olarak görev yapacaklarını düzenleyen: Anayasa Anayasa adli yargı ile idari yargı mahkemeleri arasında çıkacak görev uyuşmazlıklarının kesin karara bağlanacağını amir mahkeme : Uyuşmazlık mahkemesi
Anayasa seçimlerin yargısal yönetim ve denetiminin: Üyeleri Yargıtay ve Danıştay’ın genel kurullarından seçilen hakimlerden oluşan yüksek seçim kurulu tarafından yapılacağını amirdir Anayasa göre Sayıştay ile Danıştay arasında çıkacak bir kısım uyuşmazlıklarda hangisi esas alınır? Danıştay kararları 1982 anayasasına göre, devletin mali kaynaklarının yeterliliği bazı hakların gerçekleşmesi sağlar: Sosyal güvenlik hakkı Toprak mülkiyeti hakkı Konut hakkı Sağlık hakkı 1982 anayasasına göre şu seçimlerde TBMM üyeliklerinin bütünü yenilenir: Son yasama yılının bitmesinden üç gün sonra başlayacak seçim süreci sonucunda ekim ayının ikinci pazar günü yapılan seçimlerde. Cumhurbaşkanlığı seçiminin dördüncü turunu müteakip başlayacak 90 günü takip eden ilk pazar günü yapılacak seçimlerde Cumhurbaşkanının TBMM seçimlerinin yenilenmesine kararını müteakip bakanlar kurulu tarafından ilan edilen seçim tarihinde yapılan seçimlerde Yasama dönemi devam ederken TBMM’nin tarafından verilen seçim kararı üzerine belirlenen tarihte yapılan seçimlerde 1982 anayasasına göre, TBMM’nin yaptığı toplantının olağanüstü toplantısı sayıldığı dönem: TBMM’nin çalışmalarına ara verdiği dönemde 1982 anayasasına göre kanun hükmünde kararnamelerin anayasaya uygunluğunun denetiminde anayasada yer almadığı halde anayasa mahkemesi tarafından bir ölçü olarak kullanıldığı: İvedi olmayan konuları düzenlemek 1982 anayasasına hakim ilkelerden kuvvetler ayrılığı ilkesinin uygulamalar : Anayasa mahkemesi kanun koyucu gibi bir hareketle yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemeyeceği ilkesi
Mahkeme bağımsızlığı ilkesi Milletvekili dokunulmazlığı ilkesi Mahkemelerin idarenin takdir yetkisini kaldıracak nitelikte hüküm tesis edemeyeceği ilkesi 1982 anayasasına göre, cumhurbaşkanının kanunları bir daha görüşülmek üzere TBMM’ye geri göndermesiyle ilgili : Cumhurbaşkanı kanunları 15 gün içinde yayımlamazsa geri göndermek zorundadır TBMM cumhurbaşkanı tarafından geri gönderilen kanunda değişiklik yapabilir Cumhurbaşkanı anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları da geri gönderebilir TBMM, cumhurbaşkanı tarafından geri gönderilen kanunu aynen kabul ederse, cumhurbaşkanı kanunu yayımlamak zorundadır 1982 anayasasına göre anayasaya uygunluk denetimine tabii olan kanunlar: Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulan kanunlar Kesinleşen ölüm cezalarının yerine getirilmesinin uygun bulunduğuna dair kanunlar Bakanlar kuruluna khk çıkarma yetkisi veren yetki kanunu Para basılmasına dair kanunlar 1982 anayasasına göre, yüksek seçim kurulu üyelerinin bir kısmı Danıştay bir kısmı Yargıtay tarafından seçilir Anayasa mahkemesi itiraz yolunda ilk inceleme evresinde neyi denetler: Başvuran mahkemenin o davaya bakmaya görevli ve yetkili olup olmadığını İdare ve idare hukukuyla ilgili ilkelerden 1982 anayasasında öngörülmüş olanlar: İdari işlemlerin gerekçeli olması ilkesi 1982 anayasasına göre, yönetmeliklere ilişkin : Sadece kanunda belirtilen yönetmeliklerin Resmi Gazetede yayımlanması zorunludur Yönetmelikler tüzüklerin uygulanmasını sağlamak için çıkarılır Yönetmeliklerin Danıştay incelemesinden geçirilmesi zorunlu değildir Sadece bazı yönetmeliklerin cumhurbaşkanı tarafından imzalanması zorunludur
Anayasa yaparken hiçbir hukuk kuralına bağlı davranmayan iktidara : Asli kurucu iktidar 1982 anayasasında 2001 yılında yapılan değişiklikle idare ve idarenin işlemlerine, ilişkin tanınan ilke: İdari işlemlerinde o işleme karşı hangi süre içinde hangi yargı merciine başvurulacağını bildirmesi ilkesi 1982 anayasasının verilen hükümlerinden hukuk devleti ilkesini gerçekleştirmeye yönelik olanlar: Vatandaşlıktan çıkarma işlemlerine karşı yargı yolunun kapatılamayacağına ilişkin hüküm Kimsenin suçu işlediği zaman kanunda o suç için öngörülen cezadan daha ağır bir cezaya çarptırılamayacağına ilişkin hüküm Kimsenin işlediği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılmayacağına ilişkin hüküm Hiçbir kişinin yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hakimlere emir ve talimat veremeyeceği ilkesi 1982 anayasasına göre, TBMM seçimlerinin kendiliğinden yenilenmesi sonucunu doğuran: Cumhurbaşkanının seçim süreci sonunda seçilememesi 1982 anayasasına göre, TBMM başkanının meclisi olağanüstü toplantıya çağırması için : 1/5millet vekilinin yazılı istemi gerekir 1982 anayasasına göre, TBMM’nin yetkileri : Bir milletvekilinin dokunulmazlığını kaldırmak Bir milletvekilinin istifasını kabul etmek Bir milletvekilinin milletvekilliğini düşürmek Bir kanun hükmünde kararnameyi kabul etmek 1982 anayasasına göre, aşağıda verilenlerden hangisi cumhurbaşkanının yetkileri : Kesin hesap kanunlarını bir kez daha görüşülmek üzere TBMM’ye geri göndermek Yetki kanunlarını bir kez daha görüşülmek üzere TBMM’ye geri göndermek Bir milletlerarası antlaşmanın onaylanmasını uygun bulan kanunu bir kez
daha görüşülmek üzere TBMM’ye geri göndermek Başbakanın talebi üzerine bakanlar kurulu toplantısına katılmayan bir bakanı görevinden azletmek 1982 anayasası uyarınca devlet denetleme kurulu denetleyebilecekleri: Türkiye eczacılar birliği Türkiye işveren sendikaları konfederasyonu Üniversite rektörlükleri Diyanet işleri başkanlığı
