Isang Masusing Banghay-Aralin sa Pagtuturo ng Wika Grade 10
I. II.
Paks Paksan angg-Ar Aral aliin: Pang Pang-u -urri at Kaan Kaanta tassan Nit Nito Layunin: a loo! ng isang oras na talakayan ga"it ang isang seleksyon# $%& ng "ga "ag-aaral ay inaasahang: A. Makatutukoy Makatutukoy sa kaantasan kaantasan ng 'ang-ur 'ang-urii na gina"it gina"it sa 'angungusa' 'angungusa'(( B. Ma'a'ahalagaha Ma'a'ahalagahan n ang likas likas na na ya"an ya"an ng sarili sariling ng !ansa( !ansa( ). Maisas Maisasaga aga*a *a ang 'angkat 'angkatang ang Ga*ain Ga*ain sa 'a"a"agi 'a"a"agitan tan ng 'ag!u!u 'ag!u!uo o ng isang tula# talata# dayalogo at 'atalastas ga"it ang 'ang-uri at "ga kaantasan nito.
III.
Kaga"i a"itang Pa Pa"'agtu gtuturo: uro: A. anggunian: anggunian: +ygan# +ygan# ,eleitas ,eleitas . . at et al. al. /001. /001. Hiyas Hiyas ng Lahi. Lahi. 2ue3on )ity: 4i!al 4i!al Pu!lishing 5ouse# In. B. Kaga"itan: Kaga"itan: )artol )artolina# ina# Mga Mga lara*an# lara*an# Manila Manila Pa'er
I4.
Pa"a"araan Gawaing Guro
A. Paggany Pagganyak ak
Mayroon akong i'a'akitang lara*an sa inyo.
Gawaing Mag-aaral
Ano ang nakikita ninyo sa lara*an6
May "agagandang tana*in 'o.
Ano-ano ang "ga tana*ing ito6
Mayroon 'ong hagdan-hagdang 'alayan# "ay talon# !ulkan at dagat.
7a"a. aan na"an natin ito "akikita6
a !ansang Pili'inas 'o.
Mayroon !a kayong 'a!oritong lugar na 9'o Ma8a". oon 'os a Boraay. na'untahan sa Pili'inas6 Maganda kasi ang tana*in# "ay Bakit naging 'a!orito "ong 'untahan ang "a'uting !uhangin at kulay asul 'a ang dagat. Boraay6
Kitang-kita na"an sa lara*an klas. 7alagang 9'o Ma8a". "agandang 'untahan doon lalo na8t 'a!orit'ng 'asyalan ito ng "ga turista# hindi !a6
Ang Boraay ay ilan la"ang sa "agagandang ya"an ng !ansang Pili'inas. B. Paglalahad
a u"agang ito8y aala"in natin ang "ga katangian ng dala*ang !ansa# sa Kanluran at Pili'inas. Malala"an natin kung ano ang 'agkakai!a ng dala*a. Ito ang "agsisil!ing lunsaran ng kaugnay na *ika ukol sa "ga 'anguri at kaantasan nito. C. Pagbasa ng Teksto
Basahin nang "alakas ang !uong teksto. Maaaring "ay tig-iisang "ag-aaral ang "ag!a!asa sa !a*at talata.
Maganda Pa in ang Bayan Ko; Maliit 'a ako ay naririnig ko na ang "ga k*ento tungkol sa !ayang iyon sa Kanluran# sa !ayan ng "ga 'uti. Na'akaya"an da* ng !ansang iyon# "aka!ago# na'akalinis# "agaganda at "a!a!ait ang "ga tao. Kaakitakit 'a ang "ga tana*in# nagtatayugan ang "ga gusali# "ura ang "ga !ilihin lalo na ang 'agkain. a tahanan na"an# naglalakihan ang "ga ito#tigiisa ng kotse ang !a*at "iye"!ro ng 'a"ilya. Madalas tuloy sa aking 'ag-iisa ay "ara"ing katanungan ang 'u"a'asok sa aking isi'an. 5igit kayang "aganda ang !aying iyon kaysa !ayan ko6 Mas "a!ait !a ang "ga tao roon kaysa "ga ka!a!ayan ko6 Kasingganda kaya ng "ga tana*in dito ang "ga tana*in doon6 iinsara' kaya ng ado!o# sinigang at kare-kare ang "ga 'agkain doon6 7a'os na ako ng kolehiyo nang "agkaroon ng 'agkakataong "aka'unta sa !aying iyon ng "ga 'uti. Naka'agtra!aho ako at ku"ita ng dolyar. A# talaga; Maya"an# "alinis# "aka!ago. Pero !akit ang 'alagay ng "ga 'uti ay "as "a!a!a ang 'agkatao ko kaysa kanila6 Bakit kung "ay itataas ng tungkulin ay sila ang nauuna gayong sa si'ag at 'inag-aralan ay nakahihigit sa kanila ang 'agkain ay na'akasasara' 'ero i!a na"an ang lasa6 Bakit naghahana' ako ng dala"'asigan ng Boraay# ng 7alon ng Pagsan
D. Talakayang Pangnilalaman
Ano-anong k*ento ang naririnig niya Na'akaya"an da*n g !ansang iyon# sa'ul 'agka!ata tungkol sa !ayan ng "ga 'uti6 "aka!ago# na'akalinis# "agaganda at "a!a!ait ang "ga tao.
Ano 'a6
Kaakit-akit ang "ga tana*in# nagtatayugan ang "ga gusali# "ura ang "ga !ilihan lalo na ang "ga 'agkain.
7a"a. May na"u"uong "ga katanungan sa Anong da"da"in ang naikintal sa kanya kanyang isi'an 'atungkol sa 'agkakai!a ng ng "ga k*entong narinig6 kanyang !ayan at ng kanluran.
ino ang "aka'aghaha"!ing sa sariling Ma8a"# ako 'o; 'ananalita tungkol sa dala*ang !ayan sa talataan6 a !ayan ng Kanluran "a!a!akas sa "ga tao doon ang 'agiging "a'ag"ataas tulad ng Pili'inas na "a'agku"!a!a. Mas 9# ika* =han"ar. "asi'ag at "ay 'inag-aralan ang "ga tao sa Pili'inas ngunit "as !ini!igyang 'ansin ng "ga 'uti ang kanilang sariling ka'*a sa 'ag!i!igay ng "ataas na tungkulin ku"'ara sa "ga Pili'ino. 5igit na "asara' ang "ga 'agkain sa Pili'inas kung 'ag!a!asehan ang lasa at sara' nito.
9'o Ma8a". ahil na'a"ahal na ako 7u"'ak. sa !aying kinagisnan ko at i'inag"a"alaki ko Kung kayo ang nasa sit*asyon# 'i'iliin ang "ga likas na ya"an n gating !ansa na niyo rin !a ang sarili niyong !ayan6 Bakit6 "aaaring i'ag"alaki sa i!ang !ansa.
7otoo iyan; I!a 'ala talaga ka'ag na'a"ahal ka na sa iyong !ayan# dahil kahit saan "ang dako "a'unta ang isang tao ay !a!alik at !a!alik din siya sa lu'ang kanyang kinagisnan.
Ma'a'ahalagahan ko ang "ga likas Bilang isang res'onsa!leng "a"a"ayan# na ya"an n gating !ansa sa 'a"a"agitan ng 'aano "o na"an "a'a'ahalagahan ang "ga 'ag'a'anatili sa kagandahan at kaayusan ng likas na ya"an ng ating !ansa6 "ga ito. 5indi ako 'u'utol ng "ga 'uno at "agtata'on ng !asura kahit saan.
Magaling; Bilang isang res'onsa!leng "a"a"ayan kailangan ang ating ka"alayan sa 'ag'a'anatili ng kagandahan at kaayusan ng ating !ayan.
E. Pag-uugnay sa Wika
Ang "ga salitang "aliit# "aya"an# Balikan natin ang seleksyong !inasa "alinis# na'akaya"an# na'akalinis# "a!ait# ninyo kanina. "aka!ago# "a!a!a at "a'ag"ahal. Ano sa 'alagay niyo ang "ga salitang naglalara*an sa talata6 Ang "ga salitang higit# "as# 'inaka at kasing>sin.
Ano-ano na"an ang "ga salitang !ini!igyang-turing ng "ga naglalara*ang salta6 Mga 'ang-uri 'o.
Ano ang ta*ag natin sa "ga salitang naglalara*an6
Magaling. Ang 'ang-uri ay "ay tinata*ag na kaantasan.
Ngayon# !alikan natin ang tekstong Ang "ga salitang "aliit# "aka!ago# inyong !inasa kanina. Gaga*a ako ng tatlong hanay dito sa 'isara. +nahin nating 'unan ang "aganda# "a!ait# "aya"an# "alinis at "a!a!a. unang hanay. Klas# ano-anong "ga salita sa teksto ang naglalara*an la"ang ng isang !agay o hindi kaya8y 'ayak ang 'aglalara*an6
Lantay 'o. 7u"'ak. Ano na"an kaya ang ta*ag natin sa "ga salitang "ay 'ayak ang 'aglalara*an6 Ang "ga salitang higit na "aganda# "as "a!ait# kasingganda at sinsara'. 7a"a; Punan na"an natin ang ikala*ang hanay.Ano-anong "ga salita sa teksto ang Paha"!ing 'o. naghaha"!ing6
ito6
7u"'ak. 'agtutulad Ano ang ta*ag natin sa "ga 'ang-uring 'anghali'.
Ito ay ang 'ang-uring ginaga"it sa ng dala*ang 'angngalan o
Ano ngayon ang Paha"!ing6
7a"a; Ito8y tinata*ag ring Kata"ta"an. Ang "ga salitang kasingganda at Ang Pang-uring Paha"!ing ay "ay sinsara'. dala*ang uri. Balikan natin ang "ga salitang inyong i!ingay. Alin sa "ga salita dito ang "ay Paha"!ing na "agkatulad. 'aghaha"!ing kung 'atas sa katangian ang 'inagtutulad6
7a"a. Ano kaya ang ta*ag natin sa 'aha"!ing na ito6
Ang "ga 'anla'ing ka# "agka# sing# gaya# tulad at i!a 'a.
Magaling; Ano-anong "ga 'anla'ing ginaga"it sa Magkasing 'uti 'o. antas na ito na "agsisil!ing 'alatandaan6
Mag!igay nga kayo ng isang hali"!a*a6 7u"'ak. Alin na"an kaya sa salita sa teksto ang "ay 'aghaha"!ing na nag!i!igay ng di*a ng 'agkakait# 'agtanggi o 'agsalungat6
Ang "ga salitang higit na "aganda# at "as "a!ait.
Paha"!ing na di "agktulad 'o.
Ano kaya ang ta*ag natin sa uri ng 'aha"!ing na ito6
Magaling; Ang 'aha"!ing na di "agkatulad ay "ay Ang "ga salitang higit na "aganda at dala*ang uri. "as "a!ait. Ano kaya sa 'alagay niyo ang "ga salita sa teksto na "ay higit na 'ositi!ong katangian ang 'inaghaha"!ingan6 Pala"ang 'o.
Kung gayon# ano ang ta*ag natin sa uri na ito6 Ang "ga salitang di- "asyado at digaano. 7u"'ak. Ano kaya sa 'alagay niyo ang "ga 'osi!leng salita na "ay higit na negati!ong Pasahol 'o. katangian ang 'inaghaha"!ingan6
Ano kaya ang ta*ag natin sa uri na ito6
i- gaanong "agaling sa !asket!all si Maro ku"'ara kay ?a"es.
7a"a. Mag!igay nga kayo ng isang hali"!a*a6 Gu"aga"it ng hindi o di8. 7u"'ak. Ano kaya ang 'alatandaan ninyo sa uri na ito6 Magaling. Ang "ga salitang na'akaya"an at Balikan na"an natin ang teksto at 'unan na'akasara'. ang ikatlong hanay. Ano kaya ang "ga salita sa teksto ang nasa 'inaka"ataas na antas ng 'aglalara*an6 Ang 'aglalara*an ay "asidhi.
7u"'ak; Ano ang na'a'ansin ninyo sa "ga salitang ito6 7a"a. Ano 'a6
Nasa 'inakadulo ng digri ng kaantasan ang 'aglalara*an.
Pasukdol 'o.
Ang Pasukdol ay nasa 'inakadulo ng digri ng kantasan at "asidhi ang Ano kaya ang ta*ag natin sa antas na 'aglalara*an.
7u"'ak.
ito6
Ano ngayon ang Pasukdol6
Magaling; Ito8y tinata*ag ring Masidhi. Ano-anong "aaaring ga"itin sa antas na ito6
Ang "ga katagang so!ra# u!od# tunay# saksakan# talaga at kung "insan8y 'ag-uulit ng 'ang-uri.
7u"'ak; 9'o Ma8a";
. Paglalahat
Ngayong na'ala*ak na natin ang 'aksa Ang 'ang-uri ay ang ta*ag sa "ga sa u"agang ito# "aaari niyo !ang i!ahagi ang salitang naglalara*an o nag!i!igay-turing sa kahulugan ng 'ang-uri at ang kaantasan nito6 "ga 'angngalan o 'anghali'. 9# ika* Neil.
Ang unang antas ng 'ang-uri ay Lantay. Ito ay naglalara*an ng isa o 'ayak na Magaling; Ano-ano na"an ang "ga kaantasan 'angngalan o 'anghali'. nito6 Ang isa 'ang antas ng 'ang-uri ay tinata*ag na Paha"!ing. Ito ay ginaga"it sa 'agtutulad ng dala*ang 'angngalan o 'anghali'. Ano 'a# !ukod sa lantay6 ala*a 'o.
Ilan lahat ang uri ng Paha"!ing6
Ano-ano ang "ga ito6
7a"a. Ano ang dala*ang "agkatulad6
uri
ng
Ang "ga ito ay "agkatulad# ang 'aghaha"!ing kung 'atas ang 'inagtutulad sa katangian at ang di-"agkatulad# ang 'aghaha"!ing kung ito8y nag!i!igay ng di*a ng 'agtanggi o 'agsalungat.
Ang dala*ang uri ng si-"agkatulad ay Pala"ang na "ay higit na 'ositi!ong katangian ang inihaha"!ing sa !agay na di- 'inaghaha"!ingan# kasunod ang Pasahol na "ay higit na negati!ong katangian ang 'inaghaha"!ingan.
Magaling; At ang 'anghuling antas na"an.
Ang 'anghuling antas ay tinata*ag na Pasukdol. Ito ay nasa 'inakadulong digri ng kaantasan.
Ang "ga katagang so!ra# u!od# tunay# talaga# saksakan# hari ng@@@# at kung "insa8y Ano-ano ang "ga katagang ginaga"it 'ag-uulit ng 'ang-uri. dito6
7u"'ak.
G. Pagkaka!it
Ngayon ay susu!ukan natin ang inyong kaala"an sa tinalakay na 'aksa. Itaas la"ang ang inyong ka"ay sa nais su"agot. Panuto: 7ukuyin ang uri ng 'ang-uring gina"it sa !a*at 'angun gusa'. Isulat ang #y kung lantay( Pg kung 'aha"!ing( at Pl kung 'asukdol. 1. . . . %. D.
insungit niya ang kanyang ka'atid. i-gaanong "ala*ak ang !ukid ni Mang Berto tulad ni Ka'itan )arlos. Pagkaganda-ganda ng dalagang nakilala ko. +!od ng ta'ang ang !ayaning naghandog ng !uhay sa inang !ayan. i lu!hang 'ihikan si Cli3a!eth# di tulad ni olores. a"hin "o ang "ahinhing da'yo ng a"ihan at "ala"yos na a*it ng "ga i!on. E. i Luisa ay lalong "arunong kaysa kay Csther. $. Balingkinitan ang kata*an ng dala*ang "agkai!igan. F. Kalu"a-lu"aan "an ang da"it ay isinusuot ni Pia. 10. Mahira' ang !uhay ni Allan ku"'ara kay eter.
". Pag!a!alawak
a 'untong ito ay "agkakaroon tayo ng
isang 'angkatang Ga*ain. 5ahatiin ko ang klase sa a'at na gru'o. Ba*at gru'o ay "ay i!a8t i!ang gaga*in. Ito ay "aaaring 'agga*a ng tula na "ay dala*a hanggang tatlong saknong ga"it ang 'ang-uri# 'agga*a ng 'atalastas ga"it ang 'aglalara*an sa 'rodukto# talata na "ay 'ang-uri ga"it ang lara*an at 'ag!uo ng isang dayalogo ga"it ang 'ang-uri. Pagkata'os nito8y 'u"ili ng isang re'resentante o di8 kaya8y kayong lahat u'ang i'akita ang inyong naga*a.
$. Ebalwasyon
Panuto: Isulat sa 'atlang ang titik L= kung ang 'ang-uri na "ay salungguhit ay nasa lantay na antas# P5M kung ito ay nasa 'aha"!ing na "agkatulad# P5 kung ito ay 'aha"!ing na di- "agkatulad na antas at P kung ito ay nasa 'asukdol na antas.
5ali"!a*a: Ka!igha-!ighani ang 'ook na ito. agot: L=
1. 7a"ad na ta"ad ang lalaking ista"!ay diyan sa tindahan. . i Mariar at Maro ay "agkasinggulang. . Ang "ga alagang hayo' ni Mang Pedro ay "alulusog. . Ka'angalan ni Anita ang lola ni ?ose. %. i-"asyadong "atao sa "all kanina. D. 5igit na "alu!ak ang daan dito kaysa roon; E. Kayg*a'o ng 'anganay ni Ginang Lo'e3. $. Na'akasiki' ng M7 tu*ing u*ian. F. Lalong kahali-halina ang "ga !ulaklak dito kaysa sa nakita ko sa 'arke. 10. i-gaanong "agaganda ang "ga "oske sa 7aguig kaysa sa "ga "akikita sa Ha"!oanga.
?. Takdang-Aralin 1. Basahin at una*ain ang isang sanaysay "a 'ina"agatang Mahahana' Ba ang Pasko sa Kanlurang Asya6J Ito ay "akikita sa 'ahina F0 hanggang F sa inyong aklat. . agutin ang "ga kaanungan sa i!a!a. a. a Pili'inas# ano-ano ang "ga 'alatandaang "ala'it na ang 'asko6 !. Ano ang 'agkakai!a ng 'araan ng i!ang !ansa sa Kanlurang Asya sa kanilang 'agdiri*ang sa Pasko sa 'araan ng 'agdiri*ang ng "ga Pili'ino6
