MODELOS MODELOS Y TEORÍAS DE ENFERMERÍA AUTORA
FLORENCE NIGHTINGALE
LYDIA HALL
CARACTERÍSTICA TEORÍA Y/O MODEL MODELO O PRINCIPAL Su teoría se centra en e !e"#o a!$#ente% en "on"e creía &ue un ento entorrno sau sau"a "a$ $e e era era necesar#o 'ara os cu#"a"os cu#"a"os "e en(er!erí en(er!ería) a) TEORÍA AM2IENT AM2IENTALIST ALISTA A Descr#$e * co!'onentes% co!'onentes% &ue son+ ,-ent#ac#.n a"ecua"a ,Lu a"ecua"a ,Caor su0c#ente ,Contro "e os 1u#"os ,Contro "e ru#"o 3) La en(er!era act4a "e (or (or!a "#(er #(eren ente te%% en 5 as'e as'ect ctos os reac eac#o #ona na"o "oss con e 'ac#ente+ , E cuer'o "e 'ac#ente) ,La ,La en(e en(err!e !e"a "a" " &ue &ue o r#6e) ,La 'ersona#"a" con"#c#ona"a 'or e cuer'o 7 a en(er!e"a")
3)TE 3)TEOR ORÍA ÍA DE ESEN ESENCI CIA A DEL CUIDADO
8)TEORÍA INTROSPECCI=N
DE
TEORÍA
LA
8) Cuanto !enor atenc#.n !9"#ca re&u#era e 'ac#ente% !:s cu#"a"o 7 ense;ana "e a en(er!era re&uer#r:) Los 5 conce'tos 'r#n 'r#nc# c#'a 'ae ess "e "e !o"e !o"eo o "e a conser conser?ac ?ac#.n #.n son+ son+ Go$a#"a"% a"a'tac#.n 7 conser?ac#.n) Su teoría 'arte "e @ conc conce' e'to toss 'r#n 'r#nc# c#'a 'ae es% s% 'ara a conser?ac#.n+ conser?ac#.n+ MYRA ESTRIN LE-INE
DE
MODELOS Y TEORÍAS DE ENFERMERÍA
2ETTY NEUMAN
,Ener6ía+ Mantener e e&u##$r#o% 'ara e?#tar e a6ota!#ento "e usuar#o) ,Inte6r#"a" estructura+ Mantener o restaurar e cuer'o% e?#tan"o a "e6ra"ac#.n (ís#ca) ,Inte6r#"a" 'ersona+ Reconocer a usuar#o% co!o un ser soc#a &ue !ant#ene a #nteracc#.n con a soc#e"a") ,Inte6r#"a" soc#a+ Mantener 7 reconocer a #"ent#"a" 7 a autoest#!a "e usuar#o) Descr#$e a a 'ersona co!o un s#ste!a a$#erto% &ue #nteract4a con e !e"#o a!$#ente 'ara (ac##tar a ar!onía 7 e e&u##$r#o entre os a!$#entes #nternos 7 eternos) Por o tanto% t#ene en cuenta os e(ectos "e tens#.n 7 os #nter?#ene% 'ara e "esarroo 7 !anten#!#ento "e a sau") Su teoría se centra en a a"a'tac#.n "e usuar#o% ante su s#tuac#.n actua "e sau") Su teoría cont#ene * ee!entos #!'ortantes+ ,Pac#ente) ,Meta+ A"a'tac#.n usuar#o% a ca!$#o) ,Sau")
"e
CONSER-ACI=N
TEORÍA DE LOS SISTEMAS En(er!ería en 's#&u#atría )
MODELOS Y TEORÍAS DE ENFERMERÍA ,Entorno) ,D#recc#.n act#?#"a"es+ (ac##tac#.n a"a'tac#.n) CALLISTA ROY
D#cBos SOR "e'en"en estí!uos+
"e "e
as La a
ee!entos% "e 5 TEORÍA DE ADAPTACI=N
,Focaes+ Los &ue a(ectan a usuar#o en un !o!ento "eter!#na"o) ,Contetuaes+ Los "e!:s estí!uos% &ue cone?an a un estí!uo (oca) ,Res#"uaes+ Factores% creenc#as 7 act#tu"es "e e'er#enc#as 'asa"as% &ue 'ue"en #n1u#r en e 'resente) 4 modelos adaptación:
de
3) Neces#"a"es $:s#cas) 8) Auto#!a6en) 5) Do!#n#o "e un Ro o Pa'e) @) Inter"e'en"enc#a) Su teoría se $asa en a #!'ortanc#a "e a co!'rens#.n "e a en(er!era% so$re as neces#"a"es e #n&u#etu"es "e usuar#o o cua t#ene en cuenta 5 (actores+ ,E o$et#?o centra &ue e
LA
MODELOS Y TEORÍAS DE ENFERMERÍA ERNESTINE IEDEN2ACH
!9"#co reconoce co!o esenc#a 'ara a TEORÍA DEL ARTE DEL "#sc#'#na en 'art#cuar) CUIDADO EN LA ,La receta 'ara e o6ro ENFERMÍA CLÍNICA "e 'ro'.s#to centra) ,Las rea#"a"es "e a s#tuac#.n #n!e"#ata &ue #n1u7en en e o$et#?o centra) Por o tanto% a teoría se r#6e $ao @ ee!entos (un"a!entaes &ue son+ ,La 0oso(ía) ,E 'ro'.s#to) ,La 'r:ct#ca) ,E arte) Descr#$e &ue e cu#"a"o se !an#0esta en a 'r:ct#ca #nter'ersona% &ue t#ene co!o 0na#"a" a 'ro!oc#.n "e a sau" 7 e crec#!#ento 'ersona)
EAN ATSON
Se $asa en a TEORÍA DEL CUIDADO "esBu!an#ac#.n Bac#a HUMANO e usuar#o) Se t#ene en cuenta @ as'ectos+ ,Interacc#.n Usuar#o)
En(er!era,
,Ca!'o (eno!eno.6#co) ,Reac#.n trans'ersona "e cu#"a"o) ,Mo!ento "e cu#"a"o)
MODELOS Y TEORÍAS DE ENFERMERÍA Su teoría es !eta, 'ara"#6!a 7 se Ba $asa"o en "#?ersas teorías) sta te.r#ca s#6ue s#en"o !u7 #!'ortante "entro "e ca!'o "e a en(er!ería) Su teoría se $asa en as s#6u#entes 3@ neces#"a"es $:s#cas% o cua #n"#ca &ue s# "#cBas neces#"a"es se su'en "e !anera sat#s(actor#a% e usuar#o 'o"r: resta$ecer Y/o !eorar su esta"o "e sau" actua+
-IRGINIA HERNDERSON
,Res'#rar nor!a!ente) ,Co!er 7 $e$er a"ecua"a!ente) ,E#!#nar 'or to"as as ?ías cor'oraes) ,Mo?erse 7 !antener TEORÍA DE LAS 'osturas a"ecua"as) NECESIDADES 2SICAS ,Dor!#r 7 "escansar) ,Esco6er ro'a a"ecua"a+ ?est#rse 7 "es?est#rse) ,Mantener a T cor'ora "entro "e os í!#tes nor!aes a"ecuan"o a ro'a) ,Mantener a B#6#ene cor'ora 7 a #nte6r#"a" "e a '#e) ,E?#tar os 'e#6ros a!$#entaes 7 e?#tar es#onar a otras 'ersonas) ,Co!un#carse con os "e!:s% e'resan"o
MODELOS Y TEORÍAS DE ENFERMERÍA
DOROTHY OHNSON
e!oc#ones% neces#"a"es% te!ores u o'#n#ones) ,Ren"#r cuto se64n sus 'ro'#as creenc#as) ,Tra$aar "e a (or!a% &ue su a$or ten6a sent#"o "e rea#ac#.n 'ersona) ,u6ar 7 'art#c#'ar en act#?#"a"es recreat#?as) ,A'ren"er% "escu$r#r o sat#s(acer a cur#os#"a" &ue con"uce a un "esarroo nor!a 7 a ut##ar os !e"#os san#tar#os e#stentes) Su teoría se centra en a reacc#.n 7 res'uesta "e usuar#o% ante e estr9s "e una en(er!e"a") Por en"e% cons#"era a ser Bu!ano co!o un s#ste!a con"uctua% co!'uesto "e una ser#e MODELO DE SISTEMA "e su$,s#ste!as% os CONDUCTUAL cuaes son J+ ,De'en"enc#a ,In6est#.n ,E#!#nac#.n ,Seua#"a" ,A6res#?#"a" ,Rea#ac#.n ,A0#ac#.n E'one en co!o e Bo!$re #nteract4a con su entorno 7 c.!o #n1u7e a ener6ía en os !#s!os "e ta (or!a% &ue e Bo!$re 7 e entorno% son uno soo 7 cua&u#er "ese&u##$r#o
MODELOS Y TEORÍAS DE ENFERMERÍA 'ue"e ateraro) La teoría se r#6e $ao @ ee!entos+
MARTHA ROGERS
,Ca!'os "e ener6ía+ Son as un#"a"es (un"a!entaes "e to"o ser ?#?o 7 "e !ater#aes #nertes <'art#cuares% "#n:!#cos% a$#ertos e TEORÍA DE LOS SERES #n0n#tos>) HUMANOS UNITARIOS ,Un#?erso "e s#ste!as a$#ertos+ De"uce &ue os ca!'os "e ener6ía son a$#ertos% #n0n#tos e #nteract#?os <#nte6raes>) ,Patr.n + Característ#ca "e un ca!'o "e ener6ía% a cua se 'erc#$e co!o una on"a &ue ?aría constante!ente) ,Tetra"#!ens#ona#"a" o Pan"#!ens#ona#"a"+ Hace re(erenc#a a un "o!#n#o Kno #nea% s#n atr#$utos "e es'ac#o% n# t#e!'o sus í!#tes son #!a6#nar#os 7 1uct4an constante!ente) Su !o"eo se $asa en un !9to"o "e resouc#.n "e 83 'ro$e!as !:s co!unes &ue se 'resentan en e #n"#?#"uo% 'ara constru#r una "octr#na 'ro'#a "entro "e a en(er!ería e #nter?en#r "e !anera e0ca) La t#'oo6ía en "on"e se conte!'an os 83 'ro$e!as% son 5+
MODELOS Y TEORÍAS DE ENFERMERÍA 3) Neces#"a"es (ís#cas% soc#o.6#cas 7 e!oc#onaes "e 'ac#ente) 8) Los t#'os "e reac#ones 'ersonaes entre a en(er!era 7 e 'ac#ente) 5) Los ee!entos co!unes a cu#"a"o "e 'ac#ente) FAYE GLENN A2DELLAH
Los 83 'ro$e!as son os s#6u#entes+ MODELO RESOLUCI=N 3) Mantener buena higiene y PRO2LEMAS comodidad física. 2. Fomentar una actividad óptima: ejercicio, descanso y sueño. 3. Fomentar a seguridad mediante a prevención de accidentes, esiones u otros traumatismos, y mediante a prevención de a propagación de a infección. !. Mantener en buen estado a mec"nica corpora y prevenir y corregir a deformidad. #. Faciitar e mantenimiento de una provisión de o$ígeno para todas as c%uas de cuerpo. &. Faciitar e mantenimiento de a nutrición de todas as c%uas de cuerpo. '. Faciitar e mantenimiento de a eiminación.
DE DE
MODELOS Y TEORÍAS DE ENFERMERÍA (. Faciitar e mantenimiento de e)uiibrio de í)uidos y eectróitos. *. +econocer as respuestas fisioógicas de cuerpo a as condiciones de a enfermedad: patoógicas, fisioógicas y compensatorias. -. Faciitar e mantenimiento de os mecanismos reguadores y de as funciones. . Faciitar e mantenimiento de a función sensoria. 2. dentificar y aceptar e$presiones, sentimientos y reacciones positivas y negativas. 3. dentificar y aceptar a interreación de as emociones y a enfermedad org"nica. !. Faciitar e mantenimiento de una comunicación efectiva verba y no verba. #. Fomentar e desarroo de reaciones personaes positivas. &. Faciitar e progreso hacia e ogro de as metas espirituaes personaes. '. /rear y0o conservar un entorno terap%utico. (. Faciitar e conocimiento de sí mismo como individuo con cambiantes necesidades físicas, emocionaes y de desarroo. *. 1ceptar as metas óptimas posibes a a u de as imitaciones físicas y emocionaes.
MODELOS Y TEORÍAS DE ENFERMERÍA 2-. acer uso de os recursos sociaes como una ayuda para resover probemas derivados de a enfermedad. 2. 4ntender e pape de os probemas sociaes como factores de infuencia en as causas de a enfermedad.
PATRICIA 2ENNER
Su !o"eo se $asa en co!o a en(er!era 'or !e"#o "e KSA2ER PRCTICO 7 "e KSA2ER TE=RICO% 'ue"e ser e0ca en a atenc#.n "e un usuar#o% $r#n"an"o así% un cu#"a"o #nte6ra% con $ase en e MODELO conoc#!#ento e!'ír#co) PRINCIPIANTE Es 'or eso &ue se EPERTO "escr#$en * n#?ees "e a"&u#s#c#.n 7 "esarroo "e Ba$##"a"es% 'ara en(er!ería+ ,Pr#nc#'#ante ,Pr#nc#'#ante a?ana"o ,Co!'etente ,E0c#ente ,A?ana"o Se $asa en a ca'ac#"a" &ue t#ene e usuar#o 'ara 'o"er cu#"ar "e sí !#s!o 7 "e c.!o e en(er!ero ue6a un 'a'e #!'ortante "entro "e 'roceso) E !o"eo "escr#$e 5 ee!entos #!'ortantes+ ,Autocu#"a"o+ Co!o 7
DE A
MODELOS Y TEORÍAS DE ENFERMERÍA DOROTHEA OREM
'or&ue
TEORÍA AUTOCUIDADO
DEL
,D90c#t "e autocu#"a"o+ Por&ue a en(er!ería 'ue"e a7u"ar) ,S#ste!a "e en(er!ería+ Co!o en(er!ería 'ue"e a7u"ar Dentro "e ee!ento KSISTEMA DE ENFERMERÍA% se t#ene en cuenta 5 s#ste!as% &ue son+ ,S) E) Tota!ente co!'ensa"or) ,S) E) Parc#a!ente co!'ensa"or) S)E) "e A'o7o,E"ucac#.n) Esta$ec#. a (or!a !eto"o.6#ca 7 c#entí0ca a n#?e !un"#a% a estan"ar#ac#.n "e os cu#"a"os 7 to!a co!o 06ura centra e PAE)
LYNDA CARPENITO
Su !o"eo se $asa en a #"ent#0cac#.n "e os 'ro$e!as% ten#en"o en cuenta 8 as'ectos% 'ara crear 'anes "e cu#"a"os estan"ar#a"os &ue s#r?en tanto 'ara e MODELO 2IFOCAL PARA usuar#o sano% co!o 'ara LA PRCTICA CLÍNICA e en(er!o% &ue son+ ,In"e'en"#entes+ Pro'#os "e a "#sc#'#na
MODELOS Y TEORÍAS DE ENFERMERÍA
IMOGENE ING
IDA EAN ORLANDO
,Inter"e'en"#entes+ Pro$e!as "uaes% 'or&ue #nter?#enen 'or o !enos 8 'ro(es#onaes La en(er!era tra$aa en coa$orac#.n con otro 'ro(es#ona "e sau") La teoría se $asa en as (ases "e 'an#0cac#.n 7 a'#cac#.n "e PAE% 'uesto &ue e usuar#o 7 a en(er!era% esta$ecen entre sí% unos o$et#?os 7 !etas a acanar es "ec#r% 'antean 7 eecutan act#?#"a"es 7a esta$ec#"as 'or a!$as TEORÍA DE 'artes) CONSECUCI=N DE O2ETI-OS Y LOGRO DE De este !o"o% a METAS en(er!era tra$aa con e usuar#o% en $4s&ue"a "e act#?#"a"es 'ara !eorar a s#tuac#.n actua "e usuar#o) S#n e!$ar6o% a teoría t#enen en cuenta os @ 'asos "e PAE+ ,-aorac#.n ,Pan#0cac#.n ,Eecuc#.n ,E?auac#.n Su teoría se $asa en a #nteracc#.n recí'roca entre a en(er!era 7 e usuar#o) Por !e"#o "e PAE% se sat#s(acen as neces#"a"es "e usuar#o TEORÍA DEL PROCESO 7 se a#?#a e su(r#!#ento% DE ENFERMERÍA 'ero 'ara eo% se t#ene en cuenta 5 ee!entos%
MODELOS Y TEORÍAS DE ENFERMERÍA
MADELEINE LEININGER
HILDEGARD PEPLAU
&ue son+ ,Con"ucta "e usuar#o ,Reacc#.n "e a en(er!era ,Acc#ones "e en(er!ería La teoría se $asa en e an:#s#s "e "#(erentes cuturas 7 su$cuturas "e !un"o% con res'ecto a os ?aores so$re os cu#"a"os% a e'res#.n 7 as creenc#as "e a sau" 7 "e a en(er!e"a") A cont#nuac#.n% EL SOL NACIENTE% &ue ter!#na e co!'orta!#ento cutura)
TEORÍA DE ENFERMERÍA TRANSCULTURAL+ DI-ERSIDAD UNI-ERSALIDAD
LA Y
Se $asa !:s en os sent#!#entos 7 co!'orta!#entos "e usuar#o ante a en(er!e"a"% &ue en e as'ecto $#o(ís#co ,Or#entac#.n+ La en(er!era a7u"a a TEORÍA PSICODINMICA+ usuar#o a reconocer sus RELACIONES 'ro$e!as) @ (ases+ INTERPERSONALES ,I"ent#0cac#.n+ E usuar#o esta$ece una reac#.n estrecBa con a en(er!era, A'ro?ecBa!#ento+ E
MODELOS Y TEORÍAS DE ENFERMERÍA usuar#o a'ro?ecBa to"a a a7u"a &ue as 'ersonas e 'ue"an $r#n"ar)%,Resouc#.n+ De una (or!a 'ro6res#?a% os ant#6uos o$et#?os 7 son "es'aa"os 'ara "ar 'aso a unos nue?os "e !anera 'os#t#?a)