LAPORAN PRAKTIKUM KIMIA FARMASI II PENETAPAN KADAR PARACETAMOL METODE SPEKTROFOTOMET SPEKTROFOTOMETRI RI
DISUSUN OLEH : KELAS A KELOMPOK 2 MEJA 1
NUR FAUZIAH FAUZIAH KASIM NUREVA NUREVA RAMLI NURNANENGSIH SITI HAJAR IRMAWATI ULMI FAJRI
POLITEKNIK KESEHATAN KEMENKES MAKASSAR JURUSAN FARMASI 2013
BAB I PENDAHULUAN 1.1
Latar Belakang Peng!"n #$%&'( %)* +$'" &,-('(n 'n*'( .en/.,n .'*'
&n (e.nnn S-+ "*' /en," #eng!"n .'*' *e$"e)'* &-+ n-,"," (&$ "en! (*, &-. #$%"e" #engen&-,n .'*' %)* Penen*'n (&$ "en! (*, .e.e$-'(n "'*' .e*%&e n-,"," &engn (e*e-,*,n &n (e*e#*n ng '('# ),( Penen*'n (&$ "en! (*, "e)g, "-+ "*' )en*'( #eng'('$n #$,n",#n )e$*'/'n 'n*'( .en$, 4n,-, "e)en$n5 &$, "'*' #$.e*e$ ('n*,*" (,.,!, N,-, "e)en$n &-+ n,-, ng .eng($(*e$,"", "'*' ('n*,*" "e$ )en$ &n &,&e,n,",(n #& (%n&,", *e$*en*' ng e("," #& "* ('n*,*" *e$"e)'* &,'('$ N,-, "e)en$n &#* &,#e$%-e+ &engn ),( /,( .e*%&e ng &,#(, .e$'#(n "*n&$ )('6 "e$* .engg'n(n ,n"*$'.en* ng *e-+ *e$(-,)$", &n (e&'n *e-+ .e.en'+, #$.e*e$7#$.e*e$ 8-,&", S#e(*$%%*%.e*$, '-*$8,%-e* .e$'#(n "-+ "*' .e*%&e ng -9,. &,g'n(n 'n*'( #ene*#n (&$ #$e*.%- &-. "e&,n %)* n-ge", &n n*,#,$e*,( ng .engn&'ng #$e*.%- e)e$# .e*%&e -,nn "e#e$*, *,*$,.e*$, &n ($%.*%g$, ,$ ng *e$n*'. &-. F$.(%#e In&%ne", &#* #'- &,#-,(",(n &-. )en*'( "e&,n D-. )en*'( (%.#-e(";(%.),n", &engn ,)* -,nn6 #$e*.%-
&#*
&,*en*'(n
(&$n
&engn
"#e(*$%%*%.e*$,6
8%-*.e*$,6 "#e(*$%%*%.e*$, FTIR
Maksud dan Tujuan 121 M("'& Pe$%)n Menen*'(n (&$ &-. "e&,n $.", &engn .e*%&e
122
"#e(*$%%*%.e*$, T'/'n Pe$%)n Menen*'(n (&$ *)-e* &n "$'# #$e*.%- &engn .e*%&e "#e(*$%%*%.e*$,
1.3
Prinsip Per!"aan Menen*'(n (&$ #$e*.%- &-. "e&,n *)-e* &engn
.e*%&e "#e(*$%%*%.e*$, Me*%&e ,n, )e$&"$(n #eng'('$n "e$#n 9* '/, #& &e$+ UV &engn #n/ng ge-%.)ng 2>? n.
BAB II TIN#AUAN PU$TA%A 2.1
Dasar Te!ri P$e*.%- &-+ %)* n-ge",( &n n*,#,$e*,( ng #%#'-e$ &n
&,g'n(n 'n*'( .e-eg(n "(,* (e#-6 "eng-7"eng- &n "(,* $,ngn &n &e.. D,g'n(n &-. "e)g,n )e"$ $e"e# %)* n-ge",( "-e". &n %$.'- P$e*.%- .n &-. &%"," "*n&$6 *e*#, ($en .'&+ &, &#*6 %8e$&%"," %)* ),( "eng/ *' *,&( "eng/ "e$,ng *e$/&, e$)e& &engn %)* n-ge",( ng -,n "e#e$*, "#,$,n &n ,)'#$%en6 #$e*.%- *,&( .e.,-,(, ",* n*,$&ng P$e*.%- *,&( *e$g%-%ng &-. %)* /en," NSAID D-. &%"," n%$.-6 #$e*.%*,&( .en(,*, #e$.'(n &-. #e$'* *' .enggngg' g'.#-n &$+6 g,n/- *' &'(*'" $*e$,%"'" #& /n,n
S#e(*$%%*%.e*$, UV7V," <'-*$8,%-e*78,",)-e= &-+ "-+ "*' &$, "e(,n )n( ,n"*$'.en* ng )," &,g'n(n &-. .engn-," "'*' "en! (,., S#e(*$%%*%.e*$, '.'. &,g'n(n ($en (e..#'nn &-. +- #$e#$", ".#e- #),- &,)n&,ng(n &engn )e)e$# .e*%&e n-," S#e(*$%%*%.e*$, UV7V," &-+ #eng'('$n "e$#n + &, &e$+ '-*$8,%-e* <2007>00 n.= &n ",n$ *.#( <>007@00 n.= %-e+ "'*' "en! Se$#n "en! UV *' + *.#( .eng(,)*(n *$n"8e$", e-e(*$%n,(6 ,*' #$%.%", e-e(*$%n7e-e(*$%n &$, %$),*- (e&n &"$ ng )e$ene$g, -e),+ *,ngg, Pn/ng ge-%.)ng + UV *' + *.#( *e$gn*'ng #& .'&+n #$%.%", e-e*$%n M%-e('-7 .%-e('- ng .e.e$-'(n -e),+ )n( ene$g 'n*'( #$%.%", e-e*$%n6 (n .ene$# #& ge-%.)ng ng -e),+ #en&e( M%-e('- ng .e.e$-'(n ene$g -e),+ "e&,(,* (n .ene$# #& #n/ng ge-%.)ng ng -e),+ #n/ng Sen! ng .ene$# + &-. &e$+ *.#( <"en! )e$!$n= .e.#'n, e-e*$%n ng -e),+ .'&+ &,#$%.%",(n 2.2
&$, #& "en! ng .ene$# #& #n/ng ge-%.)ng -e),+ #en&e( Uraian Ba&an 1 P$e*.% N. $e"., : ACETAMINOPHEN N. L,n : A"e*.,n%en6 #$"e*.%RM : C?H NO2 Pe.e$,n : H)-'$ *' "e$)'( +)-'$ #'*,+B *,&( )e$)'B $" Ke-$'*n
#+,* : L$'* &-. @0 )g,n ,$6 &-. @ )g,n e*n%<= P6 &-. 13 )g,n "e*%n P6 &-. >0 )g,n g-,"e$%- P &n &-. )g,n #$%#,-eng-,(%- =B -$'*
&-. -$'*n -(-, +,&$%(",& Pen,.#nn : D-. !&+ *e$*'*'# ),(6 *e$-,n&'ng &$, + K;P : Z* U/, 2 E*n% N. Re"., : AETHANOLUM N. L,n : E*n%-6 -%+%Pe.e$,n : C,$n *,&( )e$!$n6 /e$n,+6 .'&+ .eng'#6 &n .'&+ )e$ge$(B )' (+"B $" #n" M'&+ *e$)($ &engn .e.)e$,(n n- ),$' ng *,&( )e$"#
Ke-$'*n
: Sng* .'&+ -$'* &-. ,$6 &-. (-%$%%$. P &n &-. e*e$ P
2.3
Uraian $a'pel P$e*.%K%.#%",", : T,# *)-e* .engn&'ng #$e*.%00 .g T,# .- ",$'# .engn&'ng #$e*.%120 .g In&,(", : Me$,ngn(n $" "(,* #& (e&n "(,* (e#-6 "(,*
g,g,6 &n .en'$'n(n &e.. Ee( S.#,ng : Pengg'nn /ng( -.
&n &%","
)e"$
&#*
.ene))(n (e$'"(n +*,6 $e(", +,#e$"en",*,,*" Pen,.#nn : S,.#n #& "'+' (.$ <2730= 0C &n *e$-,n&'ng &$, Ke."n
P$%&'"en
+ : D'"6 10 "*$,# 10 *)-e* %*%- #-"*,( 1000 (#-e* S,$'# 0 .: PT AFI FARMA
BAB III MET(DE %E)#A 3.1
3.2
Alat dan Ba&an 311 A-* ng &,g'n(n 1 T,.)ngn ? Sen&%( *n&'( 2 E$-en.ee$ L)' '('$ 0 .3 '$e* 10 S#e(*$%%*%.e*$, UV > S**, 11 e(e$ ge-" P,#e* 8%-'.e 12 C%$%ng ge-" P,#e* *e*e" 13 Peng%$e( @ A-' &n -'.#ng 312 +n ng &,g'n(n 1 Se$)'( #$e*.%> E*n%2 T)-e* #$e*.% Ke$*" #e$(.en 3 S,$'# #$e*.% T,""'e *ara %erja 321 Pe.)'*n L$'*n (' 1 D,*,.)ng "(". 2 .g )(' #e.)n&,ng #$e*.%-6
&,-$'*(n &engn e*n%- +,ngg 8%-'.en *e#* 060 .- 2 D,'('$ -$'*n "e)n( 60 .-6 &,ene$(n &engn e*n%+,ngg 060 .- 3 D,'('$ -$'*n *e$"e)'* .",ng7.",ng "e)n( 260B >60B 60B ?60 .- &n &,."'((n (e &-. -)' '('$ 0 .-6 &,'('#(n 8%-'.en &engn e*n%- +,ngg *n& > Sege$ &,'('$ "e$#nn #& #n/ng ge-%.)ng 2007>00 n.
322
Pen,#n S.#e T)-e* 1 D,*,.)ng "e$)'( *)-e* "e$ "(". "e*$ &engn 2 .g
#$e*.%-6
&,-$'*(n
&engn
e*n%-
+,ngg
8%-'.en *e#* 060 .- 2 D,'('$ -$'*n "e)n( 60 .-6 &,ene$(n &engn e*n%+,ngg 060 .-
3 D,'('$ -$'*n *e$"e)'* .",ng7.",ng "e)n( 360 &n 60 .- &n &,."'((n (e &-. -)' '('$ 0 .-6 &,'('#(n 8%-'.en &engn e*n%- +,ngg *n& > Sege$ &,'('$ "e$#nn #& #n/ng ge-%.)ng 2007 >00 n. ) S,$'# 1 D,*,.)ng "e$)'( *)-e* "e$ "(". "e*$ &engn 2 .g
#$e*.%-6
&,-$'*(n
&engn
e*n%-
+,ngg
8%-'.en *e#* 060 .- 2 D,'('$ -$'*n "e)n( 60 .-6 &,ene$(n &engn e*n%+,ngg 060 .- 3 D,'('$ -$'*n *e$"e)'* .",ng7.",ng "e)n( 360 &n 60 .- &n &,."'((n (e &-. -)' '('$ 0 .-6 &,'('#(n 8%-'.en &engn e*n%- +,ngg *n& > Sege$ &,'('$ "e$#nn #& #n/ng ge-%.)ng 2007 >00 n.
BAB I+ HA$IL DAN PEMBAHA$AN ,.1
Hasil Penga'atan >11 Pe.)'*n L$'*n (' Pe-$'* ng &,g'n(n : E*n%- (' #$e*.%- 2 .g 0 .- <00 ##.=
.-
0 .- <0 ##.= 2 .> .-
0 .0 .-
.? . Konsentrasi =
25 mg
25 mg
50 ml
0,05 L
Pengene$n : V 1 K 1 =V 2 K 2 5 × 500=50 K 2
K 2=
2500 50
¿ 50 ppm
Un*'( 2 .V 1 K 1 =V 2 K 2 2 × 50=50 K 2
K 2=
100 50
¿ 2 ppm
Un*'( > .V 1 K 1 =V 2 K 2 4 × 50=50 K 2
K 2=
200 50
¿ 4 ppm
Un*'( .V 1 K 1 =V 2 K 2 6 × 50 =50 K 2
K 2=
300 50
¿ 6 ppm
Un*'( ? .V 1 K 1 =V 2 K 2 2 × 50=50 K 2
=
=500 ppm
0 .0 .-
K 2=
100 50
¿ 2 ppm
T)e- Peng'('$n Se$#n (' P$e*.%K%n"en*$", 2 ##. > ##. ##. ? ##.
Se$#n 061002 063?@?3 06> 06@3?
y =bx + a
y =0,0964 x + 0,00201 a = 0,00201 b = 0,0964
>12
Pene*#n K&$ P$e*.%- T)-e* e$* 10 *)-e* 63> g 5,934 g =0,5934 g berat rata −rata = 10
berat yang harusditimbang =
25 mg 500 mg
× 0,5934 g
¿ 0,02967 g Berat yangtertimbang= 0,0301 g S(e. Pengene$n D,*,.)ng "e$)'( PCT *) 2 .g
0 . .-
0 .- <0 ##.= 3 . .-
T)e- Peng'('$n Se$#n T)-e* PCT
K%n"en*$", 3 ##. ##. Un*'( 3 . y −a x = b
Se$#n 0632@ 06>?@1@
0 .0 .-
x =
0,32957− 0,00201 0,0964
=3,3972
PCT dalam sampel =3,3972
μg ml
50 50 μg × 50 ml × × 3 5 ml
¿ 28315 μg =28,315 mg
kadar PCT dalamsampel =
¿
berat rata− rata ×hasil perhitungan berat yang tertimbang
0,5934 g 0,0301 g
× 29,315 mg
¿ 558,21 mg %kemurnian=
kadar PCT pertab ( praktek )
¿
kadar PCT per tab ( etiket ) 558,21 mg 500 mg
× 100
× 100
¿ 111,642 Un*'( . y −a x = b
x =
0,48717 − 0,00201 0,0964
=5,0327
PCT dalam sampel =5,0327
μg ml
μg 50 50 × 50 ml × × 5 5 ml
¿ 25163,5 μg =25,1635 mg kadar PCT dalam sampel =
¿
0,5934 g 0,0301 g
berat rata− rata ×hasil perhitungan berat yang tertimbang
× 25,1635 mg
¿ 496,08 mg
%kemurnian=
kadar PCT pertab ( praktek ) kadar PCT per tab ( etiket )
× 100
¿
496,08 mg 500 mg
× 100
¿ 99,216
rata− rata= >13
111,642 + 99,216 2
=105,42
Pene*#n K&$ S,$'# P$e*.% e$* #,n% (%"%ng 1260>1 g e$* #,n% ",$'# 216321 g ( Berat picno kosong + sirup )−( berat picnokosong ) ρ = olume picno ¿
¿
21,6321 −12,0416 10 9,5905 g 10 ml
¿ 0,9590 g / ml
25 mg 120 mg
× 5 ml =1,04167 ml
Berat yangharustertimbang =0,9590
g × 1,04167 ml ml
06? g e$* ng &,*,.)ng 160033 g 0 . .-
0 .3 .-
T)e- Peng'('$n Se$#n T)-e* PCT
K%n"en*$", 3 ##. ##. Un*'( 3 . y −a x = b x =
0,39399−0,00201 0,0964
Se$#n 0633 06232?
= 4,0661
μg ml
0 . .0 .-
PCT dalam sampel =4,0661
50 50 μg × 50 ml × × ml 3 5
¿ 33884,1 μg =33,8841 mg
kadar PCT dalamsampel =
¿
ρ ×hasil perhitungan berat yangditimbang
0,9590 g 1,0033 g
¿ 32,387 kadar PCT / 5 ml=32,387
× 33,8841 mg
mg ml
mg × 5 ml ml
¿ 161,935 mg
%kemurnian=
kadar PCT / 5 ml ( praktek )
¿
kadar PCT ( etiket ) 161,935 mg
× 100
× 100
120 mg
¿ 134,94 Un*'( . y −a x = b
x =
0,52328−0,00201 0,0964
=5,4073
PCT dalam sampel =5,4073
μg ml
μg 50 50 × 50 ml × × ml 5 5
¿ 27036,5 μg =27,0365 mg kadar PCT dalamsampel =
¿
ρ ×hasil perhitungan berat yangditimbang
0,9590 g 1,0030 g
× 25,1635 mg
¿ 25,842
mg ml
kadar PCT / 5 ml=25,842
mg × 5 ml ml
¿ 129,21 mg
%kemurnian=
kadar PCT / 5 ml ( praktek ) kadar PCT ( etiket ) ¿
129,21 mg 120 mg
× 100
× 100
¿ 107,675
rata− rata=
,.2
134,94 + 107,675 2
=121,30
Pe'"a&asan P& #e$%)n &,*"6 &,-('(n #ene*#n (&$ #$"e*.%-
&engn .e*%&e "#e(*$%%*%.e*$, UV P$,n",#n &-+ #eng'('$n #$"e*.%-#& #n/ng ge-%.)ng .(",.'. ng &,*en*'(n ,*' 2>? n. P$"e*.%- &#* &,*e*#(n (&$n "e$ "#e(*$%%*%.e*$, UV ($en #$"e*.%- .e.#'n, ($%.%%$ ng ..#' .ene$# ",n$ UV P$"e*.%- &-. e*n%- .e.#'n, #n/ng ge-%.)ng .(",.'. 2> n. Penen*'n (&$ #$"e*.%- &,)g, .en/&, )e)e$# *+#6 ,*' #e.)'*n -$'*n )('6 #engene$n -$'*n ".#e-6 #e.)'*n &e$e* "*n&$& n #eng'('$n &engn "#e(*$%%*%.e*$, UV L$'*n )(' PCT &,)'* &engn .en,.)ng "e)n( 0602@0 g #$e*.%- #e.)n&,ng6 --' &,-n*,((n &engn e*n%- +,ngg 8%-'.en
+,ngg 8%-'.e
060 .- Ke.'&,n &,'('$ "e)n( 60 .- --' &,-$'*(n &engn e*n% +,ngg 8%-'.en 060 .- Ke.'&,n &,'('$ -g, -$'*n *e$"e)'* &engn 8%-'.e .",ng7.",ng 260 B >60B 60B ?60 .- --' &,-$'*(n &engn e*n%- +,ngg 8%-'.e 060 .- L$'*n ".#e- PCT *)-e* &,)'* &engn $ .en,.)ng 060301 g --' &,-$'*(n &engn e*n%- +,ngg 8%-'.e 060 .-6 --' &,'('$ 60 .- --' &,-$'*(n &engn e*n%- +,ngg 8%-'.e 060 .-
Ke.'&,n -$'*n *e$"e)'* &,'('$ &engn 8%-'.e .",ng7.",ng 360 &n 60 .- &n &,-$'*(n &engn e*n%- +,ngg 8%-'.e 060 .- L$'*n ".#e- PCT ",$'# &,)'* &engn $ .en,.)ng 160030 g ",$'# PCT --' &,-$'*(n &engn e*n%- +,ngg 8%-'.e 060 .-6 --' &,'('$ 60 .- --' &,-$'*(n &engn e*n%- +,ngg 8%-'.e 060 .- Ke.'&,n -$'*n *e$"e)'* &,'('$ &engn 8%-'.e .",ng7.",ng 360 &n 60 .- &n &,-$'*(n &engn e*n%- +,ngg 8%-'.e 060 .- T+#n "e-n/'*n
,*'
#eng'('$n
.engg'n(n
"#e(*$%%*%.e*$,
UV
Peng'('$n #e$*. &,-('(n *e$+&# )(' PCT6 (e.'&,n ".#e*)-e* &n ",$'# D-. F$.(%#e In&%ne", e&,", III #$e*.%- .engn&'ng *,&( ('$ng &$, ?60 &n *,&( -e),+ &$, 10160
BAB + PENUTUP -.1
%esi'pulan D$, #e$%)n ng *e-+ &,-('(n &,#e$%-e+: 7 #e$".n g$," $eg$e", 060> 0600201 7 $*7$* (&$ (e.'$n,n PCT *) ,*' 106>2 7 $*7$* (&$ (e.'$n,n PCT ",$'# ,*' 121630 D#* &,",.#'-(n )+! (&$ PCT &-. *)-e* &n "$'# *,&(
.e.en'+, "*n&$ #& F$.(%#e In&%ne", e&,", III ,*' *,&( ('$ng &$, ?60 &n *,&( -e),+ &$, 10160 ng *e$*e$ #& e*,(e*
-.2
$aran D-. #$(*,('. ,n, "e),(n #$(*,(n -e),+ *e-,*, -g, &-. +-
.e.) "(- -* '('$6 #en,.)ngn &n &-. .e-$'*(n 9* g$ .e.#e$%-e+ +",- *,*$", ng *e#* "e+,ngg (&$ ng &,#e$%-e+ .e.en'+, "*n&$ FI
DATA) PU$TA%A
De#(e" RI 1@ F$.(%#e In&%ne", E&,", III D,$e(*%$* Jen&e$- Peng!"n O)* &n M(nn: J($* S'&/&,6 &n R%+.n A 200? An-,"," K'n*,**, O)* G&/+ M& Un,8e$",*: %g($*