REF Y AMPL LINGUA GALEGA 5 - OBRADOIRO.pdf

Reforzo e ampliación Lingua galega

a i r a m i r P

5

Fichas de reforzo Comunicación, linguaxe e linguas ....................................... 3

Ficha 24 O transporte ................................ 26

Ficha 2

Sílaba tónica e acento gráfico ........ 4

Ficha 26 Contraccións dos pronomes átonos 28

Ficha 3

As persoas .................................... 5

Ficha 27 A excursión ................................. 29

Ficha 4

A sílaba ........................................ 6

Ficha 28 O verbo: tempo e modo ............... 30

Ficha 5

Ditongos e hiatos ........................... 7

Ficha 29 Os signos que pechan oracións.... 31

Ficha 6

O acento nas palabras agudas ...... 8

Ficha 30 A estación de esquí ..................... esquí ..................... 32

Ficha 7

Os insectos ................................... 9

Ficha 31 Os tempos tempos verbais ...................... 33

Ficha 8

O substantivo: clases .................. 10

Ficha 32 O punto ...................................... 34

Ficha 9

O substantivo: substantivo: xénero e número número . 11

Ficha 33 O patio de veciños ........................35

Ficha 10 O acento nas palabras graves....... 12

Ficha 34 A primeira conxugación conxugación ...... ............. ......... .. 36

Ficha 11 A manda ..................................... 13

Ficha 35 A coma ....................................... 37

Ficha 12 O adxectivo: xénero e número número ..... 14

Ficha 36 As compras ................................ 38

Ficha 13 Os graos do adxectivo .................. 15

Ficha 37 A segunda conxugación .............. 39

Ficha 14 O acento nas palabras esdrúxulas 16

Ficha 38 O punto e coma .......................... 40

Ficha 15 As plantas ................................... 17

Ficha 39 A escritura .................................. 41

Ficha 16 Os determinantes: o artigo .......... 18

Ficha 40 A terceira conxugación ................ 42

Ficha 17 A acentuación en ditongos e hiatos 19

Ficha 41 Os dous puntos ........................... 43

Ficha 18 A cociña ..................................... 20

Ficha 42 A artesanía ................................. 44

Ficha 19 Os pronomes persoais ................. 21

Ficha 43 Clases de verbos: regulares e irregulares ................................ 45

Ficha 1

Ficha 20 A acentuación diacrítica............... 22 Ficha 21 Os materiais ................................ 23 Ficha 22 O verbo: raíz e desinencia .............24 Ficha 23 Escritura de contraccións............. 25

Ficha 25 O verbo: número e persoa ........... 27

Ficha 44 Os puntos suspensivos ................ 46 Ficha 45 Os xogos ..................................... 47

Fichas de ampliación Ficha 1 ........................... 48 Ficha 2 ........................... 49

Ficha 6 ........................... 53 Ficha 7 ........................... 54

Ficha 11 ......................... 58 Ficha 12 ......................... 59

Ficha 3 ........................... 50 Ficha 4 ........................... 51 Ficha 5 ........................... 52

Ficha 8 ........................... 55 Ficha 9 ........................... 56 Ficha 10 ......................... 57

Ficha 13 ......................... 60 Ficha 14 ......................... 61

Obradoiro Santillana

Ficha

1

Reforzo

Nome

Data

Lembra

• Hai moitos xeitos de comunicarse: con sinais, con xestos… pero a forma máis completa de comunicación é a linguaxe. Cando falamos, linguax uaxee ora orall e, cando escribimos, a ling linguax uaxee esc escrita rita. utilizamos a ling • Cando nos comunicamos a través da linguaxe, utilizamos unha lingua determinada: o francés, o inglés, o portugués, o castelán... Nós agora utilizamos o galego.

1. Relaciona cada situación comunicativa co tipo de linguaxe que utiliza. . L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

Dúas persoas saúdanse coa man •

VISUAL

Sinal de prohibido fumar • Policía que toca o chifre •

XESTUAL

Sinais de fume • Linguaxe dos xordos •

ACÚSTICO

Sirena dunha ambulancia •

2. Observa e responde. Que tipo de linguaxe l inguaxe se utiliza en cada caso: oral ou escrita?

3. Di en que linguas está escrita a palabra can en cada caso. cane

perro

chien

dog

■ Escribe o nome doutras linguas que coñezas.

■

Comunicación, linguaxe e linguas

3

Ficha

2

Reforzo

Nome

Data

Lembra

A sílaba tónica é a sílaba dunha palabra que se pronuncia con máis intensidade. As demais sílabas da palabra son átonas. Nalgunhas palabras, a sílaba tónica márcase cun acento gráfico , que é unha raíña que se pon enriba da vogal tónica de acordo cunhas determinadas regras.

1. Subliña de azul a sílaba tónica e de vermello as sílabas átonas das palabras do texto.

–Papá, aínda falta moito para chegar á vila? –preguntou Pedro. –Non, soamente uns cantos quilómetros e... xa estaremos na casa do avó! –Si, si, «soamente». Iso é o que sempre dicides. Cando cho preguntei, hai agora unha hora, dixéchesme o mesmo e aínda non chegamos –volveu falar o rapaz. –Abonda –dixo a mamá–. Sempre que saímos da casa temos a mesma. É que non podes ter un pouco de paciencia? Que leria, señor! M. VIANA, Os piratas van a Roma. (Adaptación)

2. Le e arrodea a palabra que non teña a sílaba tónica na posición indicada. automoción ferrocarril pasadomañá botella

ÚLTIMO LUGAR

plátano cárcere sílaba dicionario

automóbil aeroporto ordenador lapis

PENÚLTIMO LUGAR

ANTEPENÚLTIMO LUGAR

3. Risca a opción incorrecta en cada caso.

• • • • • 4

■

Xa o di o refrán: «Máis vale maña/mañá ca forza». A Iria metéuselle unha area/área nun ollo, caeu e mancou a man. Agora/ágora chegou a vosa oportunidade para gañar. O publico/público saíu moi contento da representación. A vindeira semana actuara/actuará a Orquestra de Galicia. Sílaba tónica e acento gráfico

. L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

Ficha

3

Reforzo

Nome

Data

1. Escribe os nomes das accións representadas.

■ . L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

Escribe expresións que utilices para despedirte dunha persoa.

2. Risca a palabra de cada etiqueta que non signifique o mesmo. simpático

agradable

violento

pacífico educado

rudo

antipático agarrado

■

groseiro

cortés avarento

xeneroso

Copia as palabras anteriores que sexan calidades negativas.

• •

•

• •

•

3. Pinta as palabras que expliquen o significado da expresión levarse coma o can e o gato . discutir

■

■

axudarse

saudarse

pelexar

Escribe unha oración utilizando a expresión levarse coma o can e o gato .

As persoas

5

Ficha

4

Reforzo

Nome

Data

Lembra

• Chamamos sílaba a cada golpe de voz con que pronunciamos unha palabra. • Segundo o número de sílabas, as palabras clasifícanse en monosílabas (1 sílaba), bisílabas (2 sílabas), trisílabas (3 sílabas), polisílabas (máis de 3 sílabas).

1. Le o texto seguinte.

–E agora –dixo Ricardo–, cóntanos un conto. –Conta, conta! –engadiu Paloma–. E empeza axiña, que se non despois non dá tempo a acabar o capítulo. –Vale –dixo Celia, e empezou–. « Había unha vez no país de Milmontes unha cova grande e na cova vivía Nogard. O pobre Nogard era moi desgraciado...».

–Quen era? –interrompeu Paloma–. Un príncipe? –Nooon! –dixo Ricardo–. Como queres que sexa un príncipe se vivía nunha cova? Debía ser máis ben un anano ou un gnomo. Marilar ALEIXANDRE, Nogard. (Adaptación)

■

Busca no texto anterior dúas palabras dunha sílaba, dúas de dúas, dúas de tres e dúas de catro ou máis sílabas, e clasifícaas. Monosílabas

Bisílabas

Trisílabas

Polisílabas

2. Separa estas palabras en sílabas e di cantas sílabas ten cada unha.

• insecto

▼

• formiga

▼

• invertebrado ▼ • saltón ▼

• pata

▼

• bolboreta

• metamorfose ▼ 6

■

A sílaba

• tórax

▼ ▼


Ficha

5

Reforzo

Nome

Data

Lembra

• Cando nunha mesma sílaba hai dúas vogais xuntas, forman un ditongo. Pero cando hai dúas vogais xuntas de sílabas diferentes, forman un hiato.

1. Escribe os nomes dos debuxos seguintes.


■

Explica o que teñen en común todas estas palabras.

2. Le o texto seguinte e clasifica as palabras destacadas segundo corresponda. A nova do triunfo de Uxío sobre o seu eterno rival, Mateo, no campionato de piragüismo, converteuse nun día de festa na súa vila.

Con ditongo

Con hiato

3. Separa as sílabas das palabras seguintes e pinta só as etiquetas que conteñan unha palabra con hiato. cea

río crianza

■

Ditongos e hiatos

lúa crear

aire realidade

teatro

7

Ficha

6

Reforzo

Nome

Data

Lembra

As palabras agudas acentúanse nos casos seguintes:

• Cando acaban en vogal, en vogal + -n, en vogal + -s, en vogal + -ns. Non levan acento gráfico as palabras agudas rematadas en ditongo decrecente, nin as que son monosílabas.

1. Arrod Arrodea ea as palabras palabras agudas agudas e clasifíca clasifícaas. as.

• avión • Andrés • café

• camións • botella • Inés

• mazá • mesa • médico

Acabadas en vogal + ns

Acabadas en vogal

Acabadas en vogal + n

Acabadas en vogal + s

• curmán • composteláns • porta

2. Completa as oracións cunha palabra aguda.

• • • •

A miñå irmÅ tocå o O µe¤ amigo Anå tomo¤ u> Fu> ∂æ via≈æ å

estÅ e>ƒermo. co> ¬ei†æ.

3. Nestes carteis perdéronse algúns acentos gráficos. Escríbeos.

Pasadomaña abrira a lista para que todos poidan apuntarse no concurso de cociñar lacon con grelos, novidade deste Entroido. A Comision de Veciños

8

■

O acento nas palabras agudas

Atencion aos pasaxeiros! O avion con destino a Paris ten unha avaría. Saira maña ás 9 do seran. Desculpen o atraso.


Ficha

7

Reforzo

Nome

Data

1. Completa o texto coas palabras dos recadros. pican


revoando

zunido

libará

No campo Æ fáci¬ escoita® o dunhå a∫±llå p®eto dalgunhå flo® Å q¤æ axiñå l¬æ o >écta®. Co >écta® æ co po¬æ fa> o µe¬. Mmµ, q¤æ rico! O único q¤æ no> µæ gustå ∂elafi Æ o aguilló> √±¬enoso co> q¤æ , porq¤æ iso s^ q¤æ dø¶. 2. Risca o verbo que non corresponda.

• O avión revoou/voou por todo o país. • O abellón revoaba/voaba preto da luz. • A Saleta encántalle voar/revoar en avioneta.

■

Risca as palabras que non teñen nada que ver con voar voar.. voo

voador

volcánico

voante

voleibol

3. Arrodea as oracións en que a expresión andar/estar coa mosca detrás da orella está ben utilizada.

• • • • ■

A Xián gústanlle os insectos e está coa mosca detrás da orella. Desde que che roubaron estou coa mosca detrás da orella. Non se fía dos veciños e anda coa mosca detrás da orella. Roi escapou correndo coa mosca detrás da orella.

Os insectos

9

Ficha

8

Reforzo

Nome

Data

Lembra

• Os substantivos son as palabras con que designamos as persoas, os animais, as plantas e as cousas.

• Os substantivos poden ser comúns, se designan calquera ser da mesma clase, ou propios, se designan un ser ou un lugar determinado. Tamén Tamén poden ser individuais, se en singular designan un só ser, ou colectivos, se en singular designan un conxunto de seres.

1. Copia as palabras que son substantivos. lobo

correr

•

paxaro

•

país

botella

•

desde

•

2. Clasifica os substantivos destacados do texto seguinte segundo corresponda. Miguel, o panadeiro , di que lle encanta o oficio que ten; Ana, a dentista , adora a súa profesión; o mesmo que Antón, o mecánico que vive en fronte da miña casa.

Todos me din que os traballos que teñen te ñen son fantásticos, pero eu aínda non sei en que traballarei cando sexa grande. Substantivos comúns Substantivos propios

3. Escribe un substantivo individual para cada substantivo colectivo.

• equipo ▼ • rabaño ▼

• bandada ▼ • bosque ▼

▼

• exército ▼

• ramo ■

Escribe tres substantivos colectivos máis.

• 10

• ■

O substantivo: clases

•


Ficha

9

Reforzo

Nome

Data

Lembra

Todos os substantivos teñen xénero e número.

• Segundo o xénero, un substantivo pode ser masculino, se se combina coas palabras o ou un , ou feminino, se se combina coas palabras a ou unha .

• Segundo o número, un substantivo pode ser singular, cando se refire a un só ser, ou plural, se se refire a máis dun ser.

1. Busca nesta sopa de letras seis substantivos. Cópiaos e cámbiaos de xénero. . L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

R

A

P

A

Z

S

•

▼

C

X

A

V

W

E

•

A

O

D

I

R

Ñ

▼

D

I

R

M

Á

O

•

▼

E

T

I

O

V

R

•

▼

L

M

Ñ

R

L

B

•

▼

A

E

O

P

A

I

•

▼

2. Algúns substantivos só teñen un xénero. Escribe catro que cumpran este trazo: dous masculinos e dous femininos. masculinos

•

•

femininos

•

•

3. Escribe en plural estes substantivos.

• pan

▼

• casa ▼ • pau ▼ • flor

▼

• mes ▼ ■

O substantivo: xénero e número

• libro ▼ • papel ▼ • sol

▼

• túnel ▼ • tractor ▼ 11

Ficha

10

Reforzo

Nome

Data

Lembra

As palabras graves acentúanse nos casos seguintes:

• Cando non rematan en vogal, en vogal + -n, en vogal + -s, en vogal + -ns.

1. Sigue as indicacións e atoparás oito palabras graves. Escríbeas e acentúaas se cómpre. A

B

C

D

E

F

1

CA

PAR

SO

BRE

TA

LO

2

RU

EN

SA

RA

TER

BIL

3

DER

HA

BO

DER

ME

RE

4

BOL

NO

CE

HAMS

DO

LIZ

• B1+A2+F1 ▼ • A1+F4 ▼ • D4+E2

• B2+C4+D2+E4 ▼ • C1+D1+E3+C2 ▼

▼

• B3+F2

• A1+D3+B4 ▼

▼

• A4+C3+F3+E1 ▼

2. Subliña as palabras graves do texto seguinte e acentúaas se cómpre. Despois, clasifícaas.

Saleta é saxofonista. Toca con tal naturalidade que véndoa parece facil... Este ano xa gañou dous premios: á mellor intérprete e á mellor carreira musical. Onte participou noutro concurso que se celebrou en Zuric. Que premio pensades que gañou?

12

Graves sen acento gráfico

▼

Graves con acento gráfico

▼

■

O acento nas palabras graves


Ficha

11

Reforzo

Nome

Data

1. Resolve o seguinte encrucillado. 1. Espiar, vixiar.

S P I L 2. B D 3. 4. U 5. P R 6. 1.

2. Alimentar con leite. 3. Desatender, deixar sen atención. 4. Escapar, afastarse rapidamente. 5. Defender a alguén dun perigo. 6. Correr un cabalo ao galope.

R

2. Escribe de que verbo proceden estes substantivos. . L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

• protector ▼ • condutor ▼

• produtor ▼ • director ▼

• detector ▼ • corrector ▼

• elector

▼

• tradutor

▼

3. Pinta as etiquetas onde non estea ben utilizada a expresión verlle as orellas ao lobo . Facer alpinismo non é fácil; xa lle vin as orellas ao lobo máis dunha vez. Non como; é un verlle as orellas ao lobo. Viulle as orellas ao lobo cando caeu. Cando os secuestradores a fixeron prisioneira, Marisa viulle as orellas ao lobo. Quere dedicarse a verlle as orellas ao lobo.

■

■

Escribe unha oración coa expresión poñerse coma unha fera .

A manda

13

Ficha

12

Reforzo

Nome

Data

Lembra

• Os adxectivos son as palabras que nos din como son ou como están as persoas, os animais, as plantas e as cousas.

• Os adxectivos van no mesmo xénero ( masculino ou feminino) e no mesmo número (singular ou plural) ca os substantivos aos que se refiren.

1. Arrodea os adxectivos que atopes no texto.

Hoxe fun de visita á casa dos avós. Encántame a súa casa porque na entrada teñen un xardín verde e florido, cheo de rosas preciosas de todas as cores. Alá onde viven o ceo sempre está claro e limpo, e di meu avó que por iso toda a xente é tan simpática e alegre. Meu pai prometeume que pasaremos o verán alí. De certo que este ano imos ter unhas vacacións divertidísimas!

2. Relaciona cada substantivo co adxectivo correspondente. pastel • montes • veráns • bicicletas • moza •

■

• nova • vermellas • doce • calorosos

Analiza os adxectivos anteriores seguindo o exemplo.

ad≈ectivo • >evadofi ▼

14

• nevados

•

▼

•

▼

•

▼

•

▼ ■

O adxectivo: xénero e número

masculino, plura¬.


Ficha

13

Reforzo

Nome

Data

Lembra

Os adxectivos teñen diferentes graos:

• Un adxectivo está en grao positivo cando simplemente expresa unha calidade do substantivo.

• Un adxectivo está en grao comparativo cando establece unha calidade por comparación coa que se lle atribúe a outro substantivo.

• Un adxectivo está en grao superlativo cando expresa unha calidade no seu grao máximo.


1. Clasifica estes adxectivos onde corresponda.

• tan grande coma • guapísima • limpa

• máis delgado ca • grandísimo • seco

POSITIVO

■

• miudísimo • tenro • menos alto ca

COMPARATIVO

SUPERLATIVO

Transforma os adxectivos positivos do exercicio anterior en adxectivos de xénero masculino en grao superlativo.

•

•

•

2. Escribe unha oración con cada un dos adxectivos seguintes no grao que se indica. comparativo de igualdade • alto ▼ comparativo de superioridade • máxicos ▼ comparativo de inferioridade • divertida ▼ ■

Os graos do adxectivo

15

Ficha

14

Reforzo

Nome

Data

Lembra

• Todas as palabras esdrúxulas levan acento gráfico.

1. Estas palabras borráronse da carta. Acentúaas e escríbeas onde corresponda. clinica

hectareas

catastrofe

dificiles

Candida

Africa

Olå : Ha^ u> µefi xå q¤æ estamofi e> . Fi≈emofi moitofi avan©efi. Temofi ®ematadå å æ å ≈en†æ estÅ encantadå. Estå ßemanå cho√±¤ tanto q¤æ ßæ inundaro> mi¬efi ∂æ ∂æ cultivo. Fo^ unhå æ agárdannofi ßemanafi . Esπero ®ecibi® mo^ pronto novafi túafi. Unhå aπertå, Elvirå 2. Copia as oracións substituíndo os debuxos por palabras esdrúxulas.

• Non esquezas meter na maleta a

.

• O que máis lle gustou da viaxe a Exipto foron as

• O 16

■

.

é un animal salvaxe que está moi a gusto nos ríos.

O acento nas palabras esdrúxulas


Ficha

15

Reforzo

Nome

Data

1. Di que significado ten a palabra planta en cada oración. Planta. s. f. 1. Vexetal, especial-

mente aquel que ten talo, follas e flores. 2. Parte de abaixo do pé. 3. Cada un dos niveis dun edificio. 4. Instalación industrial.

Mariña ten a casa chea de plantas. Todos temos cóxegas na planta do pé. Ese edificio é de catro plantas. Non me gustaría vivir ao lado dunha planta de gas.

2. Risca a opción incorrecta. . L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

• • • • ■

Déixame a regadeira para regar/podar as plantas. Para desinfectar o campo, cómpre cavar/fumigar. Se non podas/labras as pólas mortas, a planta non medrará. Antes de botar os repolos, temos que labrar/fumigar a terra.

Arrodea o debuxo que representa a acción de sementar.

3. Observa o debuxo e escribe un texto breve utilizando a expresión non estar a ferraia para gaitas .

■

As plantas

17

Ficha

16

Reforzo

Nome

Data

Lembra

• Os determinantes son palabras que acompañan o substantivo e concretan o seu significado. Os determinantes o , a , os , as chámanse artigos.

• Os artigos van diante do substantivo e indican o seu xénero e número. • Os artigos contraen coas preposicións a , con , de e en dando como resultado ao / ó, á, aos / ós, ás; co, coa, cos, coas; do, da, dos, das; no, na, nos, nas.

1. Arrodea os artigos do poema seguinte e subliña o substantivo ao que acompañan. O ceo de noite é un mapa onde se esconden os tesouros, que envolven a lúa branca e resplendecen coma o ouro; E as estrelas, que dicir delas? Brillan a miles, e todas belas!

2. Completa o texto coas formas do artigo e coas contraccións correspondentes.

vilå vi√¶ u> hoµæ q¤æ sa∫¶ todofi contofi. Todafi noi†efi acode> súå caså rapa©efi æ rapazafi parå escoitalo fala®. Deßeguidå, voΩ anciá> romπæ si¬encio noi†æ æ coµezå å narra® historiå palabrafi q¤æ todofi estamofi ∂eßexando escoita®: «Unhå √±Ω erå...». 3. Completa cos artigos estas parellas de substantivos. Despois, escribe unha oración con cada parella en que utilices polo menos unha contracción do artigo. farmacia /

figos /

18

■

médico

castañas

Os determinantes: o artigo

•

•


Ficha

17

Reforzo

Nome

Data

Lembra

• En todos os ditongos hai unha vogal forte (a , e , o ) e unha vogal débil (i , u ). Se, seguindo as regras de acentuación, unha palabra ten que levar acento gráfico sobre o ditongo, sempre se pon sobre a vogal forte. • Os hiatos que se forman cunha vogal forte (a , e , o ) átona e unha vogal débil (i , u ) tónica levan sempre acento gráfico sobre a vogal débil.

1. Arrodea a sílaba tónica das seguintes palabras. A continuación, ponlles acento gráfico se o precisan. Finalmente, clasifícaas onde lles corresponda. . L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

■

• naufrago

• junior

• recaida

• cafeina

• proteina

• saudable

• oido

• farmaceutico

• astronomia

• laude

• beirarrua

• farmacia

• cosmonauta

• transeunte

• remuiño

• Mario

DITONGO

HIATO

Agora responde as preguntas seguintes.

• Puxécheslle acento gráfico á palabra naufrago ? Por que? • Puxécheslle acento gráfico á palabra cafeina ? Por que? • Puxécheslle acento gráfico á palabra farmacia ? Por que?

2. Escribe, en sílabas, a palabra con ditongo ou hiato a que se refire cada definición.

• O feminino de náutico é... • A esposa dun rei é a... • Un habitante de Suíza chámase... • O feminino de teu é... • Unha lingua moi grande é unha… ■

A acentuación nos ditongos e nos hiatos

▼ ▼ ▼ ▼ ▼ 19

Ficha

18

Reforzo

Nome

Data

1. Relaciona cada acción co utensilio necesario para poder realizala. relar • bater •

• • • •

picar • cortar •

batedor picadora coitelo relador

2. Observa e escribe o que fan estes rapaces.

▼

M

▼

E

▼P T

▼

3. Copia o que din substituíndo a palabra destacada por outra que signifique o contrario. Ui, esta auga está moi fría!

Pois esta está fervendo!

–

– 20

■

A cociña


Ficha

19

Reforzo

Nome

Data

Lembra

Os pronomes persoais son as palabras que serven para nomear a persoa que fala, a persoa que escoita ou o ser ou obxecto do cal se fala, sen utilizar un substantivo. Os pronomes persoais poden ser tónicos ou átonos.

• Os pronomes persoais tónicos poden aparecer sós. • Os pronomes persoais átonos necesitan ir ao lado dun verbo.

1. Relaciona as dúas columnas. . L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

Eu • Ela • Vós • Eles •

• • • •

non virá deica mañá. gardan a bicicleta alí. estudo música. aínda non entraredes.

2. Estes pronomes tónicos están mal empregados. Volve copiar as oracións escribindo o pronome axeitado.

• Mañá eu acompañaralo ao circo. ▼ • Eles traballamos xuntos na oficina. ▼ • Ti irá á excursión mañá? ▼ 3. Arrodea os pronomes átonos que atopes nas oracións seguintes e despois analízaos.

• • • •

■

Díxolles que che comprasen os zapatos. Convenceunos moito a túa idea. Xa lle devolvín o libro que me deixara. Mañá convídovos a cear na miña casa. å

• l¬efi

3. πersoå, plura¬. ▼

•

▼

•

▼

Os pronomes persoais

•

▼

•

▼

•

▼ 21

Ficha

20

Reforzo

Nome

Data

Lembra

• O acento diacrítico utilízase para diferenciar unha palabra doutra que ten a mesma forma, pero diferente significado.

1. Completa as oracións coas palabras do recadro. póla

• • • • • •

nós

é

nó

pola

nos

e

no

O esquío choutabå ∂æ e> . A novå po> ofi ovofi πeq¤enofi. No> ∂ero> o ®ecado å †empo. imofi mañÅ Å romaríå å πÆ. Fi≈e> u> µedio då cordå. O gato limpo o ca>, fê¬.


2. Relaciona cada palabra co debuxo que a representa.

póla

pola

oso

3. Acentúa, se cómpre, as palabras destacadas.

• • • • 22

Xaneiro e o mes mais frío do ano e mais o primeiro. Non te preocupes, que se non hai te vouno mercar. A Xurxo dóelle un pe e divírtese xogando as bolas. Meu irmán, que está en primeiro, confunde o te co pe. ■

A acentuación diacrítica

óso

Ficha

21

Reforzo

Nome

Data

1. Pinta só as etiquetas que conteñan nomes de materiais. la

porta ferro

■

∂æ • vai≈elå ∂æ ■

cova

carro

reixa

madeira

moto

pedra

Completa con algunhas das palabras que pintaches.

• b¤fandå . L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

porcelana

• mob¬efi

∂æ • ®eixafi ∂æ

Escribe os nomes de tres obxectos que se poidan facer con pedra.

• • • 2. Resolve o encrucillado cos adxectivos correspondentes. 1. Que rompe facilmente.

1.

2. O contrario de duro . 3. Que ten area. 4. Que se dobra con facilidade.

2. 3.

4.

■

Escribe unha oración con cada un dos adxectivos anteriores.

• • • • ■

Os materiais

23

Ficha

22

Reforzo

Nome

Data

Lembra

Os verbos son as palabras que expresan accións ou estados.

• A forma que utilizamos para nomear o verbo é o infinitivo. • Se ao infinitivo dun verbo lle sacamos a terminación, obtemos a raíz, que adoita ser común a todas as formas dese verbo.

• As terminacións que se lle engaden á raíz para obter as diferentes formas verbais chámanse desinencias.

1. Pinta só as etiquetas que conteñen verbos. cantaba

xoguete

sairei

lecer

está

contenta

lúa

rin

amor

escribo

terás

pensaba


2. Busca na sopa de letras os infinitivos das formas verbais propostas. 1. ando, andei. 2. bateredes, batésemos. 3. partiades, partiches. 4. corremos, correran. 5. cambiarían, cambiase. 6. saio, saíron.

M X S C P E X

F A D A A M B

L N X M R Q A

E D A B T P T

C A S I I A E

A R A A R B R

X T Í R U T I

C O R R E R Q

3. Subliña a raíz e arrodea a desinencia destes verbos. pechei, pecharían, pechase • pechar ▼ rimos, rirás, rían • rir ▼

24

■

O verbo: raíz e desinencia

venderei, vendían, vendes • vender ▼ fuximos, fuxiches, fuxiriamos • fuxir ▼

Ficha

23

Reforzo

Nome

Data

Lembra

• Cando as preposicións de e en van seguidas dos demostrativos este , ese , aquel , iso ... xúntanse formando as contraccións: deste, dese, daquel, diso..., neste, nese, naquel, niso...

• As preposicións de e en tamén contraen cos indefinidos algún , algunha , algúns , algunhas e con outro , outra , outros , outras formando unha soa palabra: dalgún, nalgún, dalgunha , nalgunha ..., doutro , noutro , doutra, noutra...

1. Completa o cadro das contraccións. . L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

en

de este, esta

nestes, nestas

estes, estas ese, esa eses, esas aquel, aquela

daquel, daquela

aqueles, aquelas isto, iso, aquilo

2. Escribe as contraccións que resultan de unir estas formas.

algún, algunha, algúns, algunhas

■

+

Escritura de contraccións

de en

outro, outra, outros, outras

+

de en

25

Ficha

24

Reforzo

Nome

Data

1. Escribe debaixo de cada debuxo de que tipo de transporte se trata. terrestre

fluvial

aéreo

espacial


2. Copia as oracións substituíndo as palabras en negra pola súa contraria.

• A barca afundiu na auga. • Señores pasaxeiros, embarcaremos dentro de dez minutos. • Rápido! O barco está a punto de atracar.

3. Pinta as palabras en que o prefixo sub- signifique «por debaixo de». substantivo

subcampión subsolo

■

suborno

subxuntivo

Completa con algunhas das palabras anteriores.

• • • • 26

subdivididos

submarino

C®earo> unhå baßæ no Atlántico. Ofi †emafi do libro está> e> apartadofi. O πetró¬eo extrÅeßæ do . FiΩ Æ ga¬ego ∂æ motociclismo. ■

O transporte

Ficha

25

Reforzo

Nome

Data

Lembra

• As formas verbais poden estar en singular ou en plural, segundo a acción a realice unha persoa ou varias persoas.

• As formas verbais poden estar en primeira, en segunda ou en terceira persoa, segundo quen realice a acción.

1. Arrodea os verbos en singular e subliña os que estean en plural.


Eu –contábame Toniño Covas– nunca fora ás arrasadeiras. Ía aos amorodos, ás cirolas bravas, ás cereixas da estrada, que se dan de seu e que non son de ninguén. Pero non ía ás arrasadeiras porque os que ían non me chamaban; e os rapaces que eu trataba non eran dos que ían de noite a roubar uvas, peras, mazás, pexegos ou o que caese, segundo o tempo. Os que andaban comigo e viñan á miña casa, falaban mal deles e alcumábanos «golfos». Eu non falaba mal deles, pero tíñalles envexa. Eduardo BLANCO AMOR, «A arrasadeira» en Os biosbardos. (Adaptación)

2. Clasifica estas formas verbais segundo a persoa e o número. vivirá

teredes

saían

1.ª persoa

entendo

andamos

2.ª persoa

estabas

3.ª persoa

singular plural

3. Escribe diante de cada forma verbal o pronome persoal axeitado.

• • • • ■

f®ega∂efi ofi pratofi. cantå mo^ ∫±>. xogamofi ao †enifi. co~ezo å túå irmÅ.

O verbo: número e persoa

27

Ficha

26

Reforzo

Nome

Data

Lembra

• Os pronomes átonos de 3.ª persoa o , a , os , as contraen cos pronomes átonos me , che , lle , nos , vos , lles dando como resultado as contraccións mo, cho, llo , nolo, volo, llelo...

1. Completa o cadro coas contraccións dos pronomes átonos. me

che

lle

nos

o a

lles

volo ma

nola

os as

vos

llos chas

llelas

2. Completa as oracións coas contraccións do pronome.

Di≈éro> on†æ: o µédico æ å e>ƒerµeirå está> casadofi. • A novå ∂æ q¤æ †æ ascen∂ero>, ∂éro> xå? po∂efi dici® å ning¤é>. • O noso ßeg®edo no> •

3. Substitúe o destacado en negra pola contracción dos pronomes átonos correspondente.

• Inés devolveume os discos que lle deixei . • Fíxenche un castelo de area moi bonito . • O avó regaloulles libros de contos a todos os netos . 28

■

Contraccións dos pronomes átonos


Ficha

27

Reforzo

Nome

Data

1. Escribe a acción que representa cada debuxo.

■ . L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

Escribe unha oración con cada un dos verbos anteriores.

• • • 2. Ordena os accidentes xeográficos seguintes de máis pequeno a máis grande. montaña

outeiro

cordilleira

• Cal das palabras anteriores significa «pequena elevación dun terreo»? ■

Marca as palabras que tamén sexan un tipo de montaña pequena. cuíña

cotarelo

pico

cadea

3. Completa cada oración coa expresión máis axeitada. saír do paso

• • • • ■

dar un paso en falso

Antíå estabå >ervioså, πero soubo como . Nå montañå máifi va¬æ no> . Semp®æ , µesmo e> situaciónfi d^fíci¬efi. Sæ , arriscamofi todå å oπeració>.

A excursión

29

Ficha

28

Reforzo

Nome

Data

Lembra

As formas verbais sitúan a acción nun tempo determinado, en relación co momento en que se fala: no pasado, no presente ou no futuro. Os modos verbais reflicten a actitude do falante ante o que di.

• O modo indicativo expresa un feito real. • O modo subxuntivo expresa un feito non real: un desexo, unha posibilidade... • O modo imperativo expresa unha orde.

1. Subliña os verbos que atopes no texto seguinte e clasifícaos segundo o tempo verbal a que pertencen.

Onte visitamos o parque natural do Monte Aloia. É un lugar precioso que se atopa moi preto de Tui. Impresionoume a frondosidade da vexetación e a multitude de especies botánicas que hai. Explicáronnos que, ademais de mamíferos, alí viven moitas especies distintas de aves e calculan que chegarán máis. Será fascinante! Presente Pasado Futuro

2. Escribe onde corresponda. atendede

xogasen

Indicativo

30

■

O verbo: tempo e modo

saídes

ande

subiredes

Subxuntivo

escriba

cantade

teño

Imperativo

vide


Ficha

29

Reforzo

Nome

Data

Lembra

Todas as oracións rematan cun signo de puntuación .

• As oracións que conteñen unha pregunta rematan cun signo de interrogación ( ?). • As oracións que conteñen unha exclamación rematan cun signo de admiración ( !). • As oracións que afirman ou negan algo rematan en punto ( .). 1. Le estes anuncios publicitarios e arrodea os signos que pechan oracións.

GRANROVER . L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

EMPUNTO Gústache ser o primeiro? Aquí tes a túa elección.

Definitivamente, o coche dos teus soños.

Reciclatodo Recíclate! Polo noso futuro. Polo noso benestar.

2. Reescribe estas oracións cos signos de interrogación e de admiración, e tamén co punto.

• Pódeme dicir a que hora chega o tren Non sabe canto llo agradezo • E que foi do paxaro que che regalei Que ben cantaba • Que sorpresa Cantos anos había que non te vía ■

Os signos que pechan oracións

31

Ficha

30

Reforzo

Nome

Data

1. Resolve o encrucillado. 1. Táboa estreita e longa que serve para escorregar sobre a neve.

1.

2. Vara alongada que lles serve aos esquiadores para impulsarse.

2.

3. Neve que cae dunha montaña violentamente.

3. 4.

4. Traxectoria en forma de z.

2. Escribe os nomes dos elementos seguintes.

■


Escribe tres palabras máis que conteñan o prefixo tele- .

•

•

•

3. Pinta as etiquetas que signifiquen o mesmo ca a expresión quedar en branco .

■

32

non escribir nada

non entender as cousas

non lembrarse de nada

quedar abraiado

quedar de pedra

estar moi contento

Escribe unha oración coa expresión quedar en branco .

■

A estación de esquí

Ficha

31

Reforzo

Nome

Data

Lembra

Os tempos verbais son conxuntos de formas verbais que expresan a acción no mesmo tempo e modo.

• Para situar unha acción real no presente, utilizamos o presente de indicativo. • Para situar unha acción real no pasado, utilizamos o pretérito imperfecto, o pretérito perfecto e o pretérito pluscuamperfecto de indicativo.

• Para situar unha acción real no futuro, utilizamos o futuro de indicativo.

1. Busca na sopa de letras oito formas verbais e escríbeas onde corresponda. . L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

S

A

I

O

N

I

T

U

F

E

L

O

H

P

D

G

A

R

A

N

D

A

R

A

M

O

S

A

H

C

O

M

E

R

E

D

E

S

B

S

X

R

A

P

A

R

E

C

I

C

H

E

S

M

C

T

T

O

E

U

H

A

B

E

B

A

M

O

S

Í

H

A

B

E

R

Í

A

E

N

O

Í

S

E

A

Presente de ind. Pret. imperf. de ind. Pret. perfecto de ind. Pret. plusc. de ind. Futuro de indicativo Condicional Presente de subx. Pret. imp. de subx.

2. Risca a opción incorrecta.

• Mañá durmiches/durmirás no sofá. • Onte non viñeches/vés ao traballo. ■

Os tempos verbais

• Hoxe fose/é domingo. • Eles xa visitaron/visitan Pontevedra. 33

Ficha

32

Reforzo

Nome

Data

Lembra

Escríbese punto (.) ao final dunha oración ou dun texto. Hai tres tipos de puntos:

• O punto e seguido separa dúas oracións dun mesmo parágrafo. • O punto e á parte separa dous parágrafos. • O punto final pecha o texto.

1. Le e escribe onde corresponda punto e seguido , punto e á parte e punto final .

Mamá, Vou xogar con Alberte . Merendaremos na súa casa . Despois iremos xogar ao parque . Volverei ás seis . Un biquiño . 2. Escribe dúas oracións referidas ao debuxo. Non esquezas os puntos.

• •

3. Volve copiar o texto seguinte escribindo os puntos e as maiúsculas onde cumpra.

Hoxe fomos de excursión ao encoro de Belesar a mestra explicounos que cando se construíu o encoro, parte da aldea de Belesar foi anegada polas augas cando está baixo, aínda se ven casas

34

■

O punto


Ficha

33

Reforzo

Nome

Data

1. Completa as oracións co grupo de palabras correspondente.

caixa do correo

• • • • • . L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

•

tres chanzos

a ventá

á escaleira

a contra

o busto

O car†eiro ∂eixå å cor®espon∂enciå nå . Xiá>, ab®æ parå q¤æ ßæ √±nti¬æ o cuarto. Su∫¶ æ ∂escolgaráfi µello® o cadro. Sæ no> pechafi , entrarÅ moitå clarida∂æ. Veñå! Só nofi q¤edå subi® ∂eicå å cimå. Nå biblio†ecå †emofi ∂æ Castelao.

2. Resolve o encrucillado.

1. Parede dun edificio que se ve desde a rúa. 2. Lugar onde se gardan os coches, as motos…

1.

3. Lugar por onde sae o fume da cociña.

2.

4. Furado feito nunha porta que deixa ver o que hai na outra banda. 5. Lugar ou utensilio con cordas para tender roupa.

3. 4. 5.

3. Pinta a etiqueta que explica o significado da expresión andar polas portas .

facer visitas a domicilio

andar de présa

pedir esmola

repartir o correo

■ Escribe unha oración coa expresión andar polas portas .

■

O patio de veciños

35

Ficha

34

Reforzo

Nome

Data

Lembra

• A primeira conxugación está formada polos verbos que acaban en -ar. A maioría destes verbos conxúganse coma andar .

1. Agrupa as formas verbais que pertenzan ao mesmo verbo e escribe ao lado o infinitivo. Despois, completa. xogaremos

pechaban

falariamos

pechei

xogastes

•

▼

•

▼

•

▼

Es†efi √±rbofi so> då i>finitivo ®ematå e>

conxugació> porq¤æ o ße¤ .

2. Escribe a que tempo verbal pertence a forma destacada.

• Mañá falarán con Vicente e con Eva.

▼

• Ti non coleccionabas cromos de fútbol?

▼

• Onte ceei co director do Museo de Cera.

▼

• Chócame moitísimo o seu xeito de falar.

▼

• Escoitariamos as súas propostas se calases. ▼ 3. Escribe unha forma verbal do verbo no tempo que se indica.

• Pret. perf. de ind., TRABALLAR ▼ • Futuro de indicativo, VISITAR ▼ • Condicional, AXUDAR

▼

• Pret. plusc. de ind., COIDAR

▼

• Presente de subxuntivo, TOCAR ▼ 36

■

A primeira conxugación

falasen


Ficha

35

Reforzo

Nome

Data

Lembra

Escríbese coma (,) nos casos seguintes:

• Para separar os elementos dunha enumeración. • Para facer unha aclaración no medio dunha oración. • Para separar nunha oración o nome da persoa á que nos diriximos.

1. Le as oracións e relaciona con números a función da coma en cada caso. 1 . L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

enumeración

2

aclaración, explicación

3

para separar o nome da persoa

Gústame correr, xogar e cantar.

Para almorzar tomo leite, galletas, pan integral e froita.

Xavier, espero que me devolvas os libros que che deixei.

Pedro, meu irmán pequeno, xa camiña.

Merca cereixas, peras, tomates, cebolas e pementos.

A mestra, que debe ter 25 anos, é moi intelixente.

2. Enumera o que hai na maleta.

3. Pon as comas onde corresponda.

Ola, Rosa: Xa investiguei por que ultimamente desaparecen tantos libros cadernos e lapis. Anxo o director do colexio pensou cambiar de lugar a biblioteca. Esqueceuse de dicirmo. Rosa agora está na sala 5. Grazas de todos os xeitos. Filipe ■

A coma

37

Ficha

36

Reforzo

Nome

Data

1. Copia as oracións cambiando a palabra destacada polo seu contrario.

• Eu sempre merco a carne no mercado. • Teño que lle pagar 10 € polo regalo.

2. Escribe cada palabra onde corresponda. verdura

alugar

hipermercado

tenda vender

lugares

carne

supermercado

accións

pagar cobrar

roupa posto

froita

produtos

3. Completa as oracións coas palabras do recadro. comercio comerciante

•

comercializou

•

malvendeu

•

vendedor

•

venda

38

•

■

As compras

•

Te~e> u> A emp®eså Brancå Æ Es†æ ano, å Uxío Loifi Æ

∂æ artigofi ∂æ ®egalo. es†æ πe®fuµæ. . ∂æ patacå fo^ boå. o ße¤ piso. ∂æ ßegurofi.


Ficha

37

Reforzo

Nome

Data

Lembra

• A segunda conxugación está formada polos verbos que acaban en -er. A maioría destes verbos conxúganse coma bater .

1. Le as pistas, descubre de que palabra se trata e arrodéaa.


✓

É un verbo.

✓

Está en indicativo.

✓

Está en singular.

✓

Está en 2.ª persoa.

✓

É da segunda conxugación.

convertes

percorreron coñecemento

lecer

aries produces andes

saberiamos coñeza

temeredes

■

Di en que tempo verbal está a palabra agachada.

■

Escribe o infinitivo, o xerundio e o participio deste verbo.

•

comeu

•

•

2. Engádelle a cada desinencia a raíz dun verbo da segunda conxugación. Despois, analiza as formas resultantes seguindo o exemplo.

• coµ e®e^

•

•

•

ia∂efi

• coµe®e^ • • • • • ■

A segunda conxugación

e¤ ríafi

• •

ic™efi ra>

å

1. π. singula®, futuro ∂æ indicativo. ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼ 39

Ficha

38

Reforzo

Nome

Data

Lembra

• Escríbese punto e coma (;) para separar os elementos dunha enumeración cando algún deles xa leva coma.

1. Arrodea os puntos e coma que atopes no texto seguinte e explica por que se utilizaron.

Na casa temos tres armarios: no armario de madeira negra gardamos a roupa de verán e todos os utensilios de mergullador do papá; no armario de madeira verde temos o balón, a corda e os patíns; no armario de piñeiro gardamos os libros.

Emp®egoußæ punto æ comå 2. Pon as comas e os puntos e coma onde cumpra.

• Poñeremos as maletas as bolsas e a neveira no maleteiro a bicicleta e os esquís na baca e os anoraks no asento de atrás.

• Mariña Uxía e Roberto prepararán os bocadillos elas colocarán as grilandas e ti e mais eu faremos as invitacións e os carteis e prepararemos a mesa.

3. Redacta un menú con tres primeiros pratos, tres segundos e tres sobremesas.

Parå ©ea®, ho≈æ no ®estauran†æ O Bo Xanta® †emofi: ∂æ priµeiro,

40

■

O punto e coma


Ficha

39

Reforzo

Nome

Data

1. Forma palabras relacionadas coa escritura antiga. U

A

■

S

U

Z

E

G M

O

E P O

N

M


L

N

P P

L

R

Ó

A

E

Escribe unha oración con cada unha das palabras anteriores.

• • • • 2. Completa coas palabras do recadro. escrito

escritura

escribir

Ro^ Æ u> apaixonado då . Encántal¬æ contofi b®e√±fi æ xå gaño¤ moitofi p®emiofi. Ofi compa~eirofi publicamofi u> no xorna¬ do co¬exio parå ƒelicitalo polo ße¤ ta¬ento. 3. Pinta a etiqueta que explica o significado da expresión falar coma un libro aberto .

■

falar moi ben

falar de matemáticas

ser mudo

falar mal

A escritura

41

Ficha

40

Reforzo

Nome

Data

Lembra

• A terceira conxugación está formada polos verbos que acaban en -ir. A maioría destes verbos conxúganse coma partir .

1. Clasifica segundo a conxugación a que pertencen. aplicaron

comprendía

1.ª conxugación

convertas

abriches

2.ª conxugación

oiriamos

enviades

3.ª conxugación

2. Completa con formas do verbo producir .

• 1.ª persoa/singular/presente de indicativo ▼ • 2.ª persoa/singular/futuro de indicativo ▼ • 3.ª persoa/singular/pretérito imperfecto de indicativo ▼ • 1.ª persoa/plural/condicional ▼ • 2.ª persoa/plural/pretérito perfecto de indicativo ▼ • 3.ª persoa/plural/presente de subxuntivo ▼ 3. Conxuga estes infinitivos de maneira axeitada.

• • • • • 42

Esπero q¤æ

gusto. (DECIDIR): o¤ agorå o¤ nuncå. (REUNIR) no ∂espacho. On†æ no> nofi (DIRIXIR) unhå bandå Ha^ algúnfi anofi, . (PARTIR) t^ o pas†e¬ o¤ fágoo e¤? ■

A terceira conxugación

(DURMIR) å


Ficha

41

Reforzo

Nome

Data

Lembra

Escríbense dous puntos (:) nos casos seguintes:

• Despois do saúdo das cartas. • Diante dunha enumeración que se anuncia. • Antes de citar as palabras exactas que dixo unha persoa.

1. Acaba as oracións anunciando unha enumeración.

• . L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

• •

On†æ µerq¤e^ todo tipo ∂æ √±rdurafi: Gústanµæ moito Afi miñafi åƒecciónfi

2. Transforma estas oracións seguindo o exemplo.

O pana∂eiro dixo: «No> †eño pa> ». • O panadeiro dixo que non tiña pan. ▼ • A mestra ordenou que calásemos. ▼ • Lois pediu que lle levasen os libros. ▼ 3. Inventa, a partir dos debuxos, unha historia en que utilices os dous puntos.

■

Os dous puntos

43

Ficha

42

Reforzo

Nome

Data

1. Enche este cadro segundo corresponda. Oficios

Accións

Instrumentos

Materiais

esculpir oleiro

■

Arrodea só o debuxo que represente o traballo dun carpinteiro.

2. Copia as oracións cambiando a palabra destacada por outra que signifique o contrario. • Roberto é un mañoso pintando.

• É moi xeitoso facendo pantalóns. • Ana é moi hábil nas manualidades.

3. Marca o significado da expresión destacada. Dille que o faga el; tenche moi boa man.

Ser moi torpe. Ter moita maña. Ter unhas mans moi coidadas.

44

■

A artesanía


Ficha

43

Reforzo

Nome

Data

Lembra

Segundo o xeito en que se conxugue, un verbo pode ser regular ou irregular.

• Un verbo é regular cando se mantén a mesma raíz en todas as súas formas e ten as mesmas desinencias ca o verbo modelo.

• Un verbo é irregular cando non cumpre algunha desas dúas condicións.

1. Separa a raíz e a desinencia dos verbos seguintes.

RAÍZ . L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

• entrarei

▼

• sentiría

▼

• temes

▼

DESINENCIA

• xogabades ▼ • partiches ▼ 2. Escribe cada forma verbal ao lado do seu infinitivo.

tiña

dixeron

• SER

▼

• TER

▼

• DICIR

▼

• ESTAR

▼

fuches

estivera

sodes

terás

digo

estaba

3. Escribe se se trata de verbos regulares ou irregulares.

• PODER ➡ podo, puido ▼ • CANTAR ➡ cantarán, cantou ▼ • FACER ➡ fixo, fariades ▼ • ANDAR ➡ andei, andasen ▼ ■

Clases de verbos: regulares e irregulares

45

Ficha

44

Reforzo

Nome

Data

Lembra

Escribimos puntos suspensivos nestes casos:

• Cando deixamos incompleta unha enumeración. • Cando interrompemos unha oración para expresar sorpresa, dúbida, temor...

1. Contesta as preguntas cunha enumeración incompleta.

• Que deportes che gustan máis? • Que froitas prefires? • Que electrodomésticos coñeces? 2. Relaciona e escribe oracións interrompidas por puntos suspensivos. Papá, a xerra

un dez!

En Lingua saquei

o libro que buscaba!

Se non vés

rompeu!

Ao abrir o caixón atopou

irémoste buscar!

• • • • 3. Marca a función dos puntos suspensivos en cada oración. Sorpresa, dúbida…

• Eu non... eu non quería... • Hai larpeiradas, xeados... • A min gústame, pero... 46

■

Os puntos suspensivos

Enumeración incompleta


Ficha

45 Nome

Reforzo Data

1. Escribe os nomes dos xogos representados.


■

Di o nome doutro xogo de rúa que coñezas e explica como se xoga.

2. Copia as oracións substituíndo cada expresión destacada pola palabra equivalente.

• Filipe é o máis bo xogando ás chapas.

Filiπæ Æ o µello® xogando áfi chapafi. • Paula é a máis mala xogando aos birlos. • Eu vivo no piso máis alto. • A parte máis baixa do barco tiña un furado.

3. Escribe unha oración utilizando a expresión levar algo a xogo .

■

Os xogos

47

Ficha

1

Ampliación

Nome

Data

1. Pinta de azul as etiquetas que poderían formar parte dunha carta persoal e de vermello as que poderían formar parte dunha carta formal. Ilustrísimo Señor:

Queriamos informalo de que o paseo das Pontiñas se atopa nun estado de conservación lamentable.

Unha aperta,

Pasámolo xenial, colega, e non vexas as excursións e os paseos que fixemos...

Cordialmente,

Ola, Xavi:

2. Elixe un dos temas que che propoñemos e redacta unha carta completa sen esquecer ningunha das partes que xa coñeces.

• Escríbeslles a uns amigos para explicarlles que fas un día de colexio. • Escríbeslle ao concelleiro de Cultura para propoñerlle un concurso literario. • Escríbeslles a teus pais para contarlles que fas un día de vacacións.

48


Ficha

2

Ampliación

Nome

Data

1. Separa en sílabas o texto seguinte.

Os piratas, a pesar de seren unha especie en vías de extinción e viviren un bocado apartados desta civilización, poderiamos dicir con certeza que se atopaban á espreita de calquera novidade... M. VIANA, O baúl dos disfraces.

(Adaptación) ■ . L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

Busca no texto ou no título do libro unha palabra:

• que conteña un ditongo ▼ • que conteña un hiato ▼ • que sexa monosílaba ▼ • que sexa polisílaba ▼ • que sexa aguda con acento ▼ • que sexa aguda sen acento ▼ 2. Di o significado da seguinte expresión. Andar ás moscas.

■

✓

Estar distraído, ausente.

✓

Estar rodeado de moscas.

Marca as expresións que signifiquen o mesmo ca a anterior. Estar nos biosbardos.

Estar nas nubes.

Estar feito unha fera.

Estar na inopia.

Estar na lúa.

Estar nas verzas.

49

Ficha

3

Ampliación

Nome

Data

1. Escribe un texto informativo sobre o oso polar. Tes que incluír os puntos que che indicamos e poñerlle un título. ✓

Como é?

✓

Onde vive?

✓

Que come?

✓

Outras características.

2. Hai substantivos que cambian de significado segundo o xénero. Consulta o dicionario, se che cómpre, e arrodea a opción axeitada en cada caso.

• • • • • • •

O capital/a capital en diñeiro dese señor é enorme. Santiago de Compostela é o capital/a capital de Galicia. Meu avó garda a colleita de viño no cubo/na cuba. En xeometría estudamos o cubo/a cuba. Recubriron a parede cun cal branco/cunha cal branca. O xurro da corte/do corte corre polo cal/pola cal e dá mal olor. Fixo un corte/unha corte pouco profundo nun dedo.

3. Completa estas palabras coa sílaba axeitada para que sexan esdrúxulas e ponlles acento gráfico.

• fo • • 50

gråƒo garo bano

• †æ

gråƒo ti©o • po dico •

le li

xil to

e

me


Ficha

4

Ampliación

Nome

Data

1. Le esta noticia e responde as preguntas. Oposición á estrada que cruzaría o patio dun colexio en Becerreá

Onte, 3 de setembro de 2006, a Asociación de Nais e Pais de Alumnos do colexio público Os Ancares, en Becerreá, iniciou unha campaña contra o proxecto de construción dunha estrada que cruzaría pola metade do patio da escola, feito que obrigaría a trasladar o colexio a outro lugar da vila. Os 350 alumnos do centro, cos seus pais, fixeron unha manifestación diante da escola con pancartas que levaban como mensaxe: «Non queremos estradas que crucen o noso colexio».


• Que pasou? • Quen o organizou? • Onde pasou? • Cando pasou? • Como protestaron? • Por que protestaron? 2. Inventa unha noticia sobre un feito que sucedese no teu barrio ou aldea. Debes incluír información sobre o que pasou, quen foi o protagonista e onde, cando, como e por que sucederon os feitos. Non esquezas poñerlle un título.

51

Ficha

5

Nome

Ampliación Data

1. Le a entrevista seguinte e fai as actividades que se propoñen. Un apaixonado do mar Un vigués de trinta e tres anos, Xacobe Carballo, acaba de dar a volta ao mundo navegando en solitario. A viaxe, nun veleiro de 15 metros, durou 130 días. –Señor Carballo, en 130 días de navegación poden pasar moitas cousas. Foi unha viaxe complicada? –A verdade é que si. Sufrín ventos moi fortes e chuvias que fixeron perigar a estabilidade do veleiro e a viaxe en conxunto. –Sentíase só nalgún momento? –Si, moitas veces, sobre todo polas noites. –Con todo, repetiría a experiencia? –De momento, non. Pero quizais dentro duns anos... Sen dúbida, esta viaxe foi toda unha aventura para este home que, seguramente, nos continuará sorprendendo. ■

Arrodea o título da entrevista.

■

Subliña a parte da entrevista en que se presenta a Xacobe Carballo.

■

Di cantas preguntas coas súas respostas hai.

■

Anota dúas preguntas máis que lle farías a Xacobe Carballo e inventa tamén as respostas.

■

Escribe o peche da entrevista anterior.

■

Inventa outro peche para esta entrevista.

52


Ficha

6

Ampliación

Nome

Data

1. Relaciona cada palabra coa súa definición. dó •

• 3.ª persoa singular do presente do verbo dar .

do •

• 2.ª persoa singular do presente do verbo dar .

fora •

• 2.ª persoa singular do presente do verbo vir.

fóra •

• 3.ª persoa singular do presente do verbo vir .

vés •

• 1.ª e 3.ª persoa singular do plusc. de ser e ir .

vén •

• adverbio de lugar.

dás •

• compaixón; nota musical.

dá • . L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

■

• contracción da preposición de e artigo o .

Enche os ocos con algunhas das palabras anteriores.

Æ å priµeira notå musica¬. ˜ Cho√¶ , πero levo afi botafi novafi. ˜ Sæ ao ci>æ connosco, apurå. ˜ Es†æ ano Ne√±fi soå Å ƒestå. •

2. Ordena estas frases feitas e escríbeas onde corresponda. a pedra e agachar a man ser pedra unha

tirar

coma unha

menos pedra

dá

Henriq¤æ ; no> ßæ inmuto¤ ni> polo na©eµento då súå fillå. • O avó díxol¬æ ao ße¤ >eto q¤æ no> ßæ q¤eixaßæ, q¤æ . • Eßæ πersona≈æ no> µæ agradå nadå; Æ dofi q¤æ l¬efi gustå •

53

Ficha

7

Ampliación

Nome

Data

1. Escribe o nome de cada parte do submarino onde corresponda. • torre • casco

• periscopio • hélice

• temón • zapón

2. Consulta, se che cómpre, o dicionario e risca en cada caso a palabra incorrecta.

Sabías que nos barcos se empregan palabras específicas para designar os seus extremos? Por exemplo, a parte de diante chámase proa Se falamos do lado esquerdo, dicimos babor

popa , e a de atrás, proa

popa .

estribor ; e se nos referimos ao lado

dereito, dicimos babor estribor .

3. Copia as oracións cambiando a palabra destacada por outra do recadro que signifique o mesmo.

• Necesito airearme. Xa levo tres horas estudando.

publicar contar

• Aireou o noso segredo por todo o colexio. • Cómpre airear o salón porque está moi cargado o ambiente. • A revista aireou a noticia do casamento. 54

ventilar distraer


Ficha

8

Ampliación

Nome

Data

1. Observa este itinerario e contesta as preguntas. RUTA DA COMARCA VELLA O Montouto

• Como se chama esta ruta? • Onde se inicia?

Cova das Aves Cima do Outeiro

• Onde acaba a excursión? • Que paraxes naturais se visitan?

Fonte Lixeira . L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

Castelo de Pambre

■

Penelas

Imaxina que fixeches o itinerario e escribe un texto en que o describas. Podes inventar algunha curiosidade sobre algún dos lugares da ruta.

2. Crea chistes que se baseen nunha hipérbole. Era un home tan baixo que para subir a unha cadeira precisaba ascensor.

55

Ficha

9

Ampliación

Nome

Data

1. Arrodea de azul as palabras que expresen a idea de frío e de vermello as que conteñan a idea de calor. • • • • •

abrasador ardente xélido aterecer xeada

• • • • •

fresco tórrido escaldar glacial quentura

2. Risca as palabras que non pertenzan ao campo léxico da estación de esquí . bastóns guantes botas pelota xogador lentes telecadeira neve gorro teleférico esquís África anorak casco eslalon praia barco esquiador nevada descenso alude montaña cume patinaxe

■

56

Agora escribe un texto en que empregues algunhas palabras das anteriores.


Ficha

10

Ampliación

Nome

Data

1. Fai o retrato de Cibrán a partir desta información. TRAZOS DE CARÁCTER – É moi listo e imaxinativo. – Sempre está de bo humor. AFECCIÓNS – Encántanlle os animais. – Gústalle mirar o firmamento co telescopio. . L . S , n ó i c a c u d E a n a l l i t n a S / . A . S , o r i o d a r b O s n ó i c i d E 6 0 0 2 ©

TRAZOS FÍSICOS – Alto e delgado. – Cara pencada. – Cabelo rizo.

Es†æ rapaΩ chámaßæ Cibrá> æ Æ o µe¤ µello® amigo. Cibrá> Æ

2. Agora redacta o teu autorretrato. Lembra que tes que incluír trazos físicos e de carácter e dicir cales son os teus gustos ou afeccións.

57

Ficha

11

Ampliación

Nome

Data

1. Escribe, a partir da ilustración, un texto que combine a narración e o diálogo. Non esquezas os signos que marcan a intervención dos personaxes, nin o título.

2. Escribe a letra do abecedario que lle corresponde a cada número e atoparás palabras relacionadas coas compras.

•

Está>

estafi camisafi? 17 5

•

2

1

9 22 1

4

.

•

3 17 5 11

5 12 19 1 17 14 12 18

5

o último libro ∂æ Man¤e¬ Rivafi. 5 18 7

14 19 14 20 18

5

Anota cada unha das palabras anteriores ao lado do seu significado.

• acabouse ▼ • subiron, aumentaron ▼ • máis baratas ▼ 58

18

Co euro, ofi p®ezofi 9 12

■

1


Ficha

12

Ampliación

Nome

Data

1. Escribe, en cada caso, dúas expresións sinónimas das seguintes.


Ao comezo,

•

•

Despois,

•

•

Para acabar,

•

•

2. Observa a secuencia de debuxos e escribe un texto onde expliques os pasos que se seguen na fabricación dunha cadeira.

59

Ficha

13 Nome

Ampliación Data

1. Escribe cada palabra no seu lugar.

cabalete pincel lenzo paleta pinturas

2. Le a descrición seguinte e arrodea o obxecto a que se refire.

É un obxecto feito de barro. No verán énchese de auga porque alí mantense máis fresquiña. Pola forma que amosa, semella que ten panza. Por un lado ten un picho ancho, por onde se enche de líquido; polo outro lado ten outro máis estreitiño, que é por onde se bebe.

3. Imaxina que perdiches a mochila. Escribe unha descrición para poñer un anuncio no xornal do colexio e fai un debuxo alusivo.

60


Ficha

14

Ampliación

Nome

Data

1. Busca na sopa de letras o nome de cinco xogos de cartas e escríbeos.


E

X

E

R

G

V

B

F

B

S

Z

S

P

L

W

R

M

U

•

C

S

U

T

A

X

I

E

R

•

O

X

T

E

A

S

Q

D

R

•

B

R

I

S

C

A

U

E

O

•

A

X

M

A

U

O

X

G

T

•

S

U

T

U

T

E

R

U

U

L

N

G

N

E

D

L

N

E

P

Ó

K

E

R

T

A

D

O

2. Elixe un destes xogos e explica como se xoga.

3. Relaciona cada expresión co seu significado. Xogar limpo Entrar en xogo Facerlle o xogo a alguén Xogo de nenos

Cousa doada Intervir Favorecer os seus intereses Ser honrado

61

REF Y AMPL LINGUA GALEGA 5 - OBRADOIRO.pdf

Recommend Documents