Rizal Reviewer

*Chapter 1* BATAS RIZAL – pinagtibay noong Hunyo 12, 1956 sa panahon ng ikatlong kongreso – Batas Republika Blg. 1425 – ipinatupad noong Agosto 16, 1956 ng Lupon ng Pambansang Edukasyon – ipananukala ni Senador Jose P. Laurel (Tagapangulo) Disyembre 30, 1896 – kamatayan ni Rizal Pio Valenzuela – isinugo ni Andres Bonifacio upang hikayatin si Rizal na mamuna sa Katipunan. Emilio Aguinaldo – pinangunahan ang mga ipinatapong Pilipino sa Hongkong sa isang luksang parangal para sa kamatayan ni Rizal. La Independencia – pahayagang sa pamamanatnugot ni Antonio Luna El Heraldo de la Revolucion – pahayagan ng Pamahalaan ng Himagsikan. Unang Komisyon ng Estados Unidos  William Howard Taft (Pangulo)  W. Morgan Shuster  Bernard Moses  Dean Warcester  Henry Clay Ide  Trinidad Pardo de Tavera  Gregorio Araneta  Cayetano Arellano  Jose Luzuriaga Dr. Otley Beyer – isang taong dalubhasa sa Antropolohiya at damdamin – katulong na tekniko ng komisyon Pamantayan sa pagpili ng Pambansang Bayani 1. Isang Pilipino 2. Namayapa na 3. May matayog na pagmamahal sa bayan 4. May mahinahong damdamin ngunit may matatag na pagpapasya sa paglutas sa mabibigat na suliran.

Limang pangalan na pinagpilian 1. Marcelo H. del Pilar 2. Jose Rizal 3. Emilio Jacinto 4. Graciano Lopez Jaena 5. Heneral Antonio Luna Tatlong dahilan kung bakit napili si Dr. Jose Rizal 1. Kauna-unahang gumising sa kaisipan ng buong bansa 2. Huwaran siya ng kapayapaan 3. Sentimental ang mga Pilipino Sementeryo ng Paco – pinaglibingan kay Rizal *Chapter 2* Calamba, Laguna – lugar kung saan kumita ng unang liwanag si Rizal Hunyo 19, 1861 –kapanganakan ni Rizal Hunyo 22, 1861 – araw ng binyag ni Rizal Padre Rufino Collantes – nagbinyag ka Rizal at ang nakapansin sa malaking ulo ni Rizal. Señor Pedro Casañas – ninong ni Rizal Francisco Mercado Rizal – tatay ni Rizal Teodora Alonzo y Realonda – nanay ni Rizal – unang guro ni RIzal Jose Protasio Rizal Mercado y Alonzo Realonda – buong pangalan ni Rizal Mga   

Pinagbatayan ng Pangalan ni Rizal Jose – patrong si San Jose Protasio – kalendaryo Rizal – mula sa Kastilang “Ricial” (luntiang bukid o green field)  Mercado – nanggaling sa nunong lalaki sa ama na si Domingo Lam-co (palengke)  Alonzo – apelyido ng ama ng kanyang ina  Realonda – apelyido ng ninang ng kanyang ina

Gobernador Narciso Claveria – nag-utos sa mga Pilipino na mamili ng apelyidong Kastila

Domingo Lam-co – ang hanapbuhay ay pagtitinda Magkakapatid na Rizal 1. Saturnina 2. Paciano 3. Narcisa 4. Olympia 5. Lucia 6. Maria 7. Jose 8. Concepcion 9. Josefa 10. Trinidad 11. Soledad

Leon Francisco – kinasundong tagapagturo ng magkakapatid na Rizal 9 yrs. old – kauna-unahang pagkakataong mawawalay si Rizal sa kanyang pamilya. Tiyahin sa Binyang – tinirhan ni Rizal Mi Primera Inspiracion – isinulat noong siya ay 9 yrs. old. Maestro Justiniano Cruz – guro ni Rizal sa Binyang – gurong may lubos na kabatiran sa mga asignaturang itinuturo at sanay na sanay sa Latin at Español Pedro – anak ni Maestro Cruz – Malaki at pinakapilyo sa klase

Pangaraw-araw na Gawain sa Binyang Paring Dominiko – may-ari ng lupaing inuupahan ng mga ama 1. Sumimba – tuwing 4 am ni Rizal 2. Mag-aral 3 yrs. old 3. Maglaro – marunong ng bumasa at sumulat – natutong mag”caton” at gumuhit ng larawan Juancho – biyenan ni Maestro Cruz Tatlong Tiyo na tumulong kay Rizal – guro sa pagguhit ng larawan 1. Tiyo Gregorio – kasipagan, pagtitiwala sa sarili, liksi sa Saturnina – nagpadala ng liham kay Jose upang sabihin na mga Gawain at pagmamasid at paglalarawan sa daraan sa Binyang ang bapor Talim. kapaligiran. Disyembre 17, 1871 – nilisan ni Jose ang Binyang 2. Tiyo Jose – pagguhit at pag-ukit Arturo Campos – isang pranses na kaibigan ng ama na 3. Tiyo Manuel – larong pampalakas (paglangoy, eskrima tumingin kay Rizal sa paglalakbay. at buno) Lucas Padua – guro sa aritmetika Sir John Bowring – isang Gobernador sa Hongkong na Paciano – palaging nagpapasyal kay Rizal sa bukid dumalawa sa Binyang 4 yrs. old – unang karanasan ng pamimighati dahil sa Tiyo Alberto – pinag-ukulan ng papuri si Bowring. pagkamatay ni Concepcion Morgam – may higit na makatarungan na paglalarawan sa Concepcion – kapatid na laging kalaro ni Rizal mga Pilipino sa kanyang libro. Sa Aking mga Kabata – dulang isinulat ni Rizal para sa pista ng bayan noong siya ay 7 yrs. old. *Chapter 3* Alkalde ng Paete, Laguna – hiniling na itanghal ang dula sa 11 yrs. old – inihanda siya para mag-aral sa Maynila. kanyang bayan 2 piso – salaping ipinagkaloob ng Alkalde kay Rizal Tatlong Paaralang Sekundaryo sa Maynila Padre Leoncio Lopez (Calamba, Laguna) 1. Seminaryo ng San Jose – pribadong paaralan – paring may malaking naitulong sa paghubog sa katauhan ni 2. Kolehiyo ng San Juan de Letran - Dominiko Rizal. 3. Ateneo Municipal de Manila – dinarayo ni Rizal upang makipagkwentuhan – Heswita

– dito nais ng ama ni Rizal na siya ay mag-aral

Medalyang ginto – ipinagkaloob kay Rizal noong nagtamo sa siya ng marking sobrasaliente sa lahat ng kanyang asignatura Paciano – kasama ni Rizal sa Maynila sa pagkuha ng pagsusulit Marso 1874 – umuwi siya pagkatapos ng 2 yr. niya sa Ateneo sa San Juan de Letran Ang conde ng Montecristo – nobelang binasa ni Rizal sa nalalabing araw ng bakasyon Dahilan kung bakit hindi tinanggap si Rizal sa Ateneo – nakintal sa kanyang isip ang karanasan ni Edmund Dantes 1. Nahuli sa pagpapatala na nabillanggo nang mahabang panahon nang hindi binigyan 2. May kaliitan at kapayatan ng makatarungang paglilitis Universal History – sinulat ni Cesar Canto sa loob ng 10 G. Manuel Xeres Burgos – pamangkin ni Padre Jose Burgos taon. na tumulong kay Rizal para makapasok sa Ateneo. Mga Paglalakbay sa Pilipinas – Feodor Jagor Hunyo 10, 1972 – natanggap si Rizal sa Ateneo. Soledad – kinagiliwan ng Gobernador Heneral at kinalong pagkatapos sumayaw Hati ng pangkat sa Ateneo Padre Francisco Sanchez – paboritong propesor ni Rizal na 1. Emperyo ng Romano – para sa mga nakatira sa loob ng syang naghasik sa kaisipan ni Rizal ng pag-ibig sa panitikan paaralan Birhen Maria – imahen na nililok ni Rizal sa kahoy na 2. Emperyo ng Kartigano – para sa mga nakatira sa labas batikuling na hinangaan ng mga paring Heswita ng paaralan Sagrado Corazon de Jesus – imaheng ipinagkaloob kay Padre Lleonart Emperador – tawag sa pinakamarunong sa emperyo Romualdo de Jesus – guro sa paglilok Dalubhasaan ng Sta. Isabel – sinasasdya ni Rizal tuwing Don Agustin Saez rises upang mag-aral ng Kastila – guro sa solfeggio, pagguhit at pagpipinta Titay – matandang dalaga kung saan itinira si Rizal – nagpasigla kay Rizal sa pagsulat ng tula 300 dolyar – utang ni Titay sa mga Rizal Padre Jacinto Ferbes at Padre Jose Villaclara – ibang guro Doña Pepay – may-ari ng pangaserahan sa kalye ni Rizal Magallanes, Intramuros kung saan inilipat si Rizal noong Bachiller en Artes – kursong natapos ni Rizal sa gulang na 16 sumunod na taon. Padre Jose Bech Mga Samahang sinalihan ni Rizal – unang propesor ni Rizal sa Ateneo 1. Congregacion Mariana – pinakaayaw na propesor ni Rizal 2. Akademya ng Panitikang Kastila Sobrasaliente – pinakamataas na grado sa Ateneo 3. Akademya ng Katutubong Agham (Ciencia Natural) Tenyente ng Guardia Civil – may lihim nag alit kay Don Francisco Tulang isinulat ni Rizal – tinanggihang bigyan ng pagkain ng kabayo – kumasabwat sa asawa ni Tiyo Alberto Antonio Vivencion del Rosario – alkaldeng naging bulag sa katarungan at sunud-sunuran sa mga prayle – nag-utos na pagkabilanggo ni Donya Teodora Sta. Cruz – bilangguang panlalawigan ng Laguna kung saan dinala si Donya Teodora 2 ½ yrs – bilang ng taon ng pagkakabilanggo ni Donya Teodora

*Chapter 4* Abril 1877 – nagpatala si Rizal sa Unibersidad ng Santo Tomas Pilosopiya – kursong gusto ng ama Medisina – kursong nilipatan bilang pagtalima sa payo ng Rektor ng Ateneo Agrimensor – kursong inaaral ni Rizal sa Ateneo kasabay ng kursong Medisina 17 yrs. old – matagumpay na nakasulit sa pagka-agrimensor 16 yrs. old – unang nadama ang kaway ng pag-ibig Segunda Katigbak – dalagitang taga-Lipa Batangas na unang nagpatibok sa puso ni Rizal Disyembre 1877 – nakilala niya si Segunda nang dalawin ang kanyang loal sa Troso, Maynila Kolehiyo ng La Concordia – tinitirhan ni Segunda bilang isang interna Olympia – kasama ni Segunda sa tinitirhan nito Manuel Luz – amain na papakasalan ni Segunda Doña Concha – may-ari ng bahay sa Intramuros kung saan siya nangasera sa 2yr sa UST. Leonor Valenzuela – dalagang nakilala niya sa pangaserahan ni Doña Concha Kapitan Juan – tatay ni Leonor Kapitana Sanday Valenzuela – nanay ni Leonor Tiyo Antonio – pinsan magulang ni Rizal kung saan siya nangaserhan Leonor Rivera – anak ni Tiyo Antonio Taimis – lagdang ginamit ni Leonor sa mga liham para kay Jose Liceo Artistico-Literario – nagbukas ng isang patimpalak sa pagsulat noong 1879 Sa Kabataang Pilipino (A la Juventud Filipina) – tulang isinulat niya na nakamit ang unang gantimpala sa patimpalak 18 yrs. old – napamalas ang kakayahan ng isang Pilipino Cervantes – ang pinakadakilang manunulat na kastila at mayakda ng Don Quixote El Consejo de los Dioses (Sanggunian ng mga Diyusdiyosan) – isang talinghaga na tuluyan o prosa na inilahok sa pangalawang patimpalak ng Liceo Artistico-Literario Jupiter – hari ng Diyoses Tatlong gantimpala sa pinakamahusay na manunulat

1. Trumpeta – kay Homer 2. Lira - kay Virgil 3. Koronang laurel – kay Cervantes Homer – griyegong sumulat ng Iliad at Odyssey Virgil – romanong sumulat ng Aenid Cervantes – kastilang sumulat ng Don Quixote Juno – asawa ni Jupiter – nagmungkahi at nagtanggol kay Homer Venus - nagmungkahi at nagtanggol kay Virgil Minerva - nagmungkahi at nagtanggol kay Cervantes Justicia – ang humatol sa suliran ng tatlong Diyos Apollo – tumugtog ng lira at umawit ng papuri kay Cervantes Lupon ng Inampalan – naggawad kay Rizal ng unang gantimpala para sa El Consejo de los Dioses Singsing nag into na may nakaangat na busto ni Cervantes – ibinigay na gantimpala kay Rizal D.N del Puzo – nagkamit ng ikalawang gantimpala Disyembre 8, 1880 – itinanghal sa Ateneo ang Junto Al Pasig (Sa Tabi ng Pasig) Dahilan kung bakit ipinasya ni Rizal na tapusin sa Europa ang pag-aaral 1. Hindi siya nasisiyahan sa mga makalumang paraan ng pagtuturo sa UST 2. Ibig niyang magpakadalubhasang mabuti upang mapagaling ang mga mata ng ina 3. May hangarin siyang masaksihan at mapag-aralan ang kabuhayan ng mga tao sa Europa.