KOMPETENSI INTI DAN KOMPETENSI DASAR SEKOLAH MENENGAH KEJURUAN/MADRASAH ALIYAH KEJURUAN (SMK/MAK)
MATA PELAJARAN SENI BUDAYA
KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN JAKART JAKARTA, 2016 0
KOMPETENSI INTI DAN KOMPETENSI DASAR SENI BUDAYA KELAS: X
MATA PELAJARAN DASAR PENGUASAAN INSTRUMEN Tujuan kurikulu !n"aku# !#a$ k%#!$!n&i' ai$u (*) k%#!$!n&i &ika# iri$ual' (+) &ika# &%&ial' (,) #!n-!$a.uan' an (0) k!$!ra#ilan1 K%#!$!n&i $!r&!2u$ i"a#ai !lalui #r%&!& #!2!lajaran in$rakurikul!r' k%kurikul!r' an !k&$rakurikul!r1 Ruu&an k%#!$!n&i &ika# iri$ual ai$u' 3M!n!ria an !njalankan ajaran a-aa an- ianu$na41 S!an-kan ruu&an k%#!$!n&i &ika# &%&ial !li#u$i' 3M!n-.aa$i an !n-aalkan #!rilaku jujur' i&i#lin' $an--un- ja5a2' #!uli (-%$%n- r%%n-' k!rja &aa' $%l!ran' aai)' &an$un' r!%n&i6 an #r%ak$i6 an !nunjukkan &ika# &!2a-ai 2a-ian ari &%lu&i a$a& 2!r2a-ai #!ra&ala.an ala 2!rin$!rak&i &!"ara !6!k$i6 !n-an lin-kun-an &%&ial an ala &!r$a ala !n!#a$kan iri &!2a-ai "!rinan 2an-&a ala #!r-aulan unia41 K!ua k%#!$!n&i $!r&!2u$ i"a#ai !lalui #!2!lajaran $iak lan-&un- ( indirect teaching) ai$u k!$!laanan' #!2ia&aan' an 2uaa &!k%la.' !n-an !#!r.a$ikan karak$!ri&$ik a$a #!lajaran &!r$a k!2u$u.an an k%ni&i #!&!r$a iik1 P!nu2u.an an #!n-!2an-an k%#!$!n&i &ika# ilakukan &!#anjan#r%&!& #!2!lajaran 2!rlan-&un-' an a#a$ i-unakan &!2a-ai #!r$i2an-an -uru ala !n-!2an-kan karak$!r #!&!r$a iik l!2i. lanju$1
KOMPETENSI INTI , (PENGETAHUAN) ,1
M!a.ai' !n!ra#kan' !n-anali&i& #!n-!$a.uan 6ak$ual' k%n&!#$ual' #r%&!ural 2!ra&arkan ra&a in-in $a.una $!n$an- ilu #!n-!$a.uan' $!kn%l%-i' &!ni' 2uaa' an .uani%ra !n-an 5a5a&an k!anu&iaan' k!2an-&aan' k!n!-araan' an #!raa2an $!rkai$ #!n!2a2 6!n%!na an k!jaian' &!r$a !n!ra#kan #!n-!$a.uan #r%&!ural #aa 2ian- kajian an!&i7k &!&uai !n-an 2aka$ an ina$na un$uk !!"a.kan a&ala.
KOMPETENSI INTI 0 (KETERAMPILAN) 01
KOMPETENSI DASAR
,1* ,1+ ,1, ,10 ,18 ,19
,1:
M!a.ai k%n&!# 2uaa M!a.ai k%n&!# &!ni M!a.ai a#r!&ia&i &!ni 2uaa Nu&an$ara M!n-anali&i& &!ni 2uaa $rai&i M!n-anali&i& #!n-!2an-an kara &!ni Nu&an$ara M!n-anali&i& #!n-aru. &!ni 2uaa an"an!-ara $!r.aa# &!ni 2uaa Nu&an$ara M!n-anali&i& kara k%la2%ra&i &!ni Nu&an$ara
M!n-%la.' !nalar' an !naji ala rana. k%nkr!$ an rana. a2&$rak $!rkai$ !n-an #!n-!2an-an ari ani#!lajarina i &!k%la. &!"ara aniri an a#u !n--unakan !$%! &!&uai kaia. k!iluan
KOMPETENSI DASAR
01* 01+ 01,
M!ila. k%n&!# 2uaa M!ila. k%n&!# &!ni M!lakukan a#r!&ia&i &!ni 2uaa Nu&an$ara 010 M!n-ar$ikula&ikan kara &!ni 2uaa $rai&i 018 M!n-ar$ikula&ikan #!n-!2an-an kara &!ni Nu&an$ara 019 M!n-ar$ikula&ikan #!n-aru. &!ni 2uaa an"an!-ara $!r.aa# &!ni 2uaa Nu&an$ara 01: M!2ua$ kara k%la2%ra&i &!ni Nu&an$ara 1
KOMPETENSI DASAR
,1; ,1<
M!n-anali&i& kara #a!ran &!ni M!n-anali&i& #!r$unjukkan kara &!ni
KOMPETENSI DASAR
01; M!ani#ula&i #a!ran kara &!ni 01< M!ani#ula&i #!r$unjukkan kara &!ni
Catatan
*1 M!n-in-a$ &!laa ini KD ala a#!l &!ni 2uaa $!rk!&an #ar&ial ($!rk%$ak= k%$ak) an$ara "a2an- &!ni &a$u !n-an lainna' aka KD ki$a ru2a. &u#aa $iak $!rk!&an #ar&ial1 +1 Dari .ana 0 KD ira&i%nali&a&ikan !njai < KD ,1 K!alaan an 2!r&an-ku$an1
i&i
a$!ri i&!&uaikan
!n-an k%ni&i &!k%la. an-
01 Dala KD ini $iak &!"ara eksplisit !n!2u$ "a2an- &!ni &!#!r$i KD &!2!luna' !n-an .ara#an $iak $!rk!&an !n-in$!r>!n&i' an/a$au !n%nj%lkan &ala. &a$u "a2an- &!ni' $!$a#i !2!ri ruan- k!2!2a&an k!#aa -uru an &i&5a un$uk !n-a#r!&ia&i k!kaaan &!ni 2uaa Nu&an$ara' !n-an $!$a# !n-!$a.ui/!n-a#r!&ia&i &!ni 2uaa $rai&i iana &!k%la. 2!raa1 81 KD ini i&u&un un$uk !2!rikan 5aa. k!#aa anak ala !n"ari $a.u' !#!lajari k!kaaan &!ni 2uaa nu&an$ara' !n-an !n-u$aakan #aa a!k a6!k$i6 an k%-ni$i6' &!an-kan a!k #&ik%%$%rik $!$a# i2!rikan $!$a#i 2ukan &!2a-ai $ujuan u$aa ala a#!l &!ni 2uaa1 91 M%.%n i#!r$i2an-kan un$uk #!na2a.an al%ka&i 5ak$u' a-ar ua$an ala KD a#a$ $!r&a#aikan &!"ara ak&ial' r!ali&$ik an i#l!n$a$i6' &!r$a $iak $!rlalu 2anak !n-uran-i ja$a. jula. ja !n-ajar -uru &!ni 2uaa' !n-in-a$ jula. ja !n-ajar -uru akan 2!r#!n-aru. $!r.aa# DAPODIK
2
Ta2!l 91 Anali&i& K!$!rkai$an Rana. An$ara SKL' KI' an KD un$uk Ma#!l S!ni Buaa (P!n-!$a.uan) Anali&i& KD R!k%!na&i KD Tin-ka$ J!ni& K!&!&uaian K!$!r"a#ai Di!n&i Di!n&i Di!n&i an Di!n&i K%-ni$i6 P!n-!$a.u K%-ni$i6 K%-ni$i6 K%#!$!n&i K%#!$!n&i Anali&i& KI an !n-an an 2!n$uk In$i (KI) Da&ar (KD) 2!n$uk P!n-!$a.u P!n-!$a.u an KD an Ma$a P!lajaran * + , 0 8 9 : S!&uai M!n-anali M!$ak%-ni$ S!&uai HOT& ,1M!a.a ,1* M!n-anali&i !n-an KI &i& (@0) i6 i' & 2a.an' k!la& ?I !n!ra#ka !ia'
n' $!knik an !n-anali& #r%&!& 2!rkara i& ala&!ni #!n-!$a.u ru#a1 an 6ak$ual' ,1+ k%n&!#$ual' M!n-!>al #r%&!ural ua&i kara &!ni 2!ra&arka ru#a n ra&a in-in $a.una 2!ra&ark $!n$anan j!ni&' ilu &i2%l' 6un-&i' #!n-!$a.u $!knik an' an nilai $!kn%l%-i' !&$!$i&na &!ni' 2uaa' ,1, an M!n-anali &i& .a&il .uani%ra #a!ran !n-an kara &!ni 5a5a&an ru#a k!anu&ia an' ,10 M!n-anali k!2an-&aa &i& j!ni&' n' &i2%l' k!n!-araan 6un-&i' ' an $%k%. an #!raa2an nilai !&$!$i&' $!rkai$ ala #!n!2a2
M!n-!>alu M!$ak%-ni$ a&i (@8) i6
HOT&
M!n-anali M!$ak%-ni$ &i& (@0) i6
HOT&
M!n-anali M!$ak%-ni$ &i& (@0) i6
HOT&
kri$ik
3
K%#!$!n&i In$i (KI)
K%#!$!n&i Da&ar (KD)
Anali&i& KI
*
+
,
6!n%!na an k!jaian' &!r$a !n!ra#ka n #!n-!$a.u an #r%&!ural #aa 2iankajian an!&i7k &!&uai !n-an 2aka$ an ina$na un$uk !!"a.k an a&ala.1
Anali&i& KD R!k%!na&i KD Tin-ka$ J!ni& K!&!&uaian K!$!r"a#ai Di!n&i Di!n&i Di!n&i an Di!n&i K%-ni$i6 P!n-!$a.u K%-ni$i6 K%-ni$i6 an !n-an an 2!n$uk 2!n$uk P!n-!$a.u P!n-!$a.u an KD an Ma$a P!lajaran 0 8 9 :
kara &!ni ru#a &!&uai !n-an k%n$!k& 2uaa
Ta2!l :1 Anali&i& K!$!rkai$an Rana. An$ara SKL' KI' an KD un$uk Ma#!l S!ni Buaa (K!$!ra#ilan)
K%#!$!n&i In$i (KI)
*
01M!n-%la.' !nalar' an !naji ala rana. k%nkr!$ an rana. a2&$rak $!rkai$ !n-an #!n-!2an -an ari
Anali&i& KD R!k%!na&i KD B!n$uk Tin-ka$ K!&!$ara K!$!r"a#aian Tak&%n%i Tak&%n%i an Tak&%n%i KD K%#!$!n&i Anali&i Tak&%n% Ma$a P!lajaran Da&ar (KD) & KI i KD= ari KI=, - KD ari KI=0 + , 0 8 9 : 01* M!2ua$ Tiak K!$!ra#il M!n"i#$a S!2a-ai K!$!ra#ilan kara &!ni ru#a &!&uai an a2&$rak 2a.an K%nkri$ &!&uai ua i!n&i !n-a (K9) anali&a k!la& ?I $in-ka$ .a&il %i7ka&i1 n KI=0 !n"%2a k!la& $ak&%n%i ?I Da>! 01+ M!2ua$ Tiak K!$!ra#il M!n"i#$a kara &!ni ru#a &!&uai an (K9) $i-a i!n&i .a&il !n-a %i7ka&i n KI=0 k!la& ?I
4
Anali&i& KD R!k%!na&i KD B!n$uk Tin-ka$ K!&!$ara K!$!r"a#aian Tak&%n%i Tak&%n%i an Tak&%n%i KD K%#!$!n&i K%#!$!n&i Anali&i Tak&%n% Ma$a P!lajaran In$i (KI) Da&ar (KD) & KI i KD= ari KI=, - KD ari KI=0 * + , 0 8 9 : 01, M!a!rkan Tiak K!$!ra#il Pr!&i&i K!$!ra#ilan ankara &!ni &!&uai an K%nkri$ $iak i#!lajarina ru#a .a&il !n-a K%n-kri$ &!&uai k!la& ?I i &!k%la. %i7ka&i n KI=0 (P,) $in-ka$ &!"ara !2ia&akan aniri an $a&k&%n%i a#u Da>! !n--unaka 010 M!2ua$ K!$!ra#il Mani#ula&i K!$!ra#ilan n !$%! $uli&an kri$ik an k%nkri$ K%nkri$ &!&uai kara &!ni ru#a &!&uai (P+) k!la& ?I $in-ka$ !n-!naij!ni&' kaia. !2ua$ 6un-&i' &i2%l' k!iluan1 $ak&%n%i nilai !&$!$i& an Da>! $%k%. 2!ra&arkan .a&il anali&a
Ta2!l *1 P!nja2aran KI an KD k! ala Inika$%r P!n"a#aian K%#!$!n&i (IPK)' Tujuan P!2!lajaran an Ma$!ri P!2!lajaran (ari P!r!nik2u N%%r 9 Ta.un +*0) Ma$a P!lajaranC S!ni Buaa KI K!la& ? *1 M!n-.aa$i an !n-aalkan ajaran a-aa an- ianu$na1 +1 M!n-.aa$i an !n-aalkan #!rilaku jujur' i&i#lin' $an--un- ja5a2' #!uli (-%$%n-=r%%n-' k!rja &aa' $%l!ran' aai)' &an$un' r!%n&i6 an #r%ak$i6 an !nunjukkan &ika# &!2a-ai 2a-ian ari &%lu&i a$a& 2!r2a-ai #!ra&ala.an ala 2!rin$!rak&i &!"ara !6!k$i6 !n-an lin-kun-an &%&ial an ala &!r$a ala 5
KI K!la& ? !n!#a$kan iri &!2a-ai "!rinan 2an-&a ala #!r-aulan unia1 M!a.ai' !n!ra#kan' !n-anali&i& #!n-!$a.uan 6ak$ual' k%n&!#$ual' #r%&!ural 2!ra&arkan ra&a in-in $a.una $!n$an- ilu #!n-!$a.uan' $!kn%l%-i' &!ni' 2uaa' an .uani%ra !n-an 5a5a&an k!anu&iaan' k!2an-&aan' k!n!-araan' an #!raa2an $!rkai$ #!n!2a2 6!n%!na an k!jaian' &!r$a !n!ra#kan #!n-!$a.uan #r%&!ural #aa 2ian- kajian an- !&i7k &!&uai !n-an 2aka$ an ina$na un$uk !!"a.kan a&ala. 1 K%#!$!n&i Da&ar Tujuan P!2!lajaran Ma$!ri IPK P!2!lajaran ,1* M!n-anali&i& • M!nj!la&kan S!$!la. 2!ri&ku&i an K%n&!# 2a.an' !ia' 2a.an' !ia' #!n-!2an!n--ali in6%ra&i' $!knik an $!knik an an $ari #!&!r$a iik akan #r%&!& 2!rkara #r%&!& 2!rkara $rai&i%nal a#a$ C ala &!ni ru#a1 ala &!ni ru#a an $ari 3.
•
a.
ua i!n&i
b.
c.
•
M!2!akan j!ni&=j!ni& kara &!ni ru#a ua i!n&i
M!n!2u$kan a"a a"a 2a.an' ala #r%&!& 2!rkara &!ni ru#a ua i!n&i M!n!2u$kan a"a a"a !ia' ala #r%&!& 2!rkara &!ni ru#a ua i!n&i M!n!2u$kan a"a a"a $!knik' ala #r%&!& 2!rkara &!ni ru#a ua i!n&i
kr!a&i %!rn1
S!$!la. 2!ri&ku&i an !n--ali in6%ra&i' #!&!r$a iik akan a#a$C a. M!n!2u$kan j!ni& kara &!ni ru#a ua i!n&i b. M!n-anali&i& #!n-!2an-an j!ni& kara &!ni ru#a ua i!n&i
•
01 M!n-%la.' !nalar' an !naji ala rana. k%nkr!$ an rana. a2&$rak $!rkai$ !n-an #!n-!2an-an ari an- i#!lajarina i &!k%la. &!"ara aniri' an a#u !n--unakan !$%a &!&uai kaia. k!iluan1 K%#!$!n&i Da&ar Tujuan P!2!lajaran Ma$!ri IPK P!2!lajaran M!n!ra#kan 01* M!2ua$ kara S!$!la. !n-aa$i kara &!ni ru#a &!ni ru#a ua ua i!n&i .a&il i!n&i .a&il %i7ka&i •
•
%i7ka&i
•
M!n!#urnakan kara &!ni ru#a ua i!n&i .a&il %i7ka&i
6
KI K!la& ?
7