ლელა ალექსიძე სილაბუსი
სასწავლო კურსის შუა საუკუნეების ფილოსოფია დასახელება Medieval Philosophy ავორი და ლელა ალექსიძე, ლე!ორი "სუ #უ$ანიარული #უ$ანიარული ფაკულეი% ფაკულეი% ფილოსოფია% სრ& 'როფ&% ფილოს& $ე(ნ& დო!& ელ& )*+,-,% ,.*/012+)*% lelaale3id4e5ho67ail&8o7 სასწავლო კურსის კოდი სასწავლო კურსის #უ$ანიარული ფაკულეი% ბაკალავრიაი% ფილოსოფია% სავალდებულო საუსი სასწავლო კურსის + სე$ესრი ხან9რ:ლივობა
სასწავლო კურსის კურსის კურსის $ი;ანია% $ი;ანია% ევრო'ულ ევრო'ულიი შუა საუკუნე საუკუნეების ების ფილოსოფ ფილოსოფიის იის <==/>=?ს <==/>=?სს&@ ს&@ $ი;ნები :ირი"ადი :ირი"ადი ენდენ( ენდენ(იებში იებში%% "ე$ებში% "ე$ებში% 'რობლე$ 'რობლე$ებში ებში ;ო9ადად ;ო9ადად 9არკვევა 9არკვევა%% ა9რე"ვე უ$"ავრესი წარ$ო$ად9ენლების შე$ო!$ედები"ი ა;რის 9ა(ნობა& შუა საუკუნეების ფილოსოფია 9ანიხილება% ერ"ი $ხრივ% ანიკურობას"ან $ი$ა $ი$არ" რ"ებ ებაშ აში% ი% $ეორ $ეორეე $ხრი $ხრივვ კი რო9ო რო9ორ( რ( A$ო$ A$ო$;ა ;ადე დება ბაBB რენე რენესა სანს ნსის ის ფილოსოფიის"ვის& კრედიების . კრედიი% - ს" ლე!(ია% - ს" სე$ინარი დაახლ& 2G ს" სააუდიორიო% რაოდე ოდენობა ობა და )G ს" სალე! სალე!(იო (იო%% )G ს" H9უფუ H9უფური რი $უშაო $უშაობა ბა <$ა" <$ა" შორის შორის შუალედ შუალედური ური საა"ების 9ა$ო 9ა$ო(დ (დის ის Iაა Iაარე რები ბისს 1 ს" - ს" "ი"ო "ი"ო შუალ შუალედ ედურ ურ 9ა$ო( ა$ო(და და;ე ;ე@& @& 9ანაწილება შუალედური 9ა$ო(დების"ვის $ო$;ადება 1/1 ს" <სულ , ს"@% საბოლოო დავირ"ვის 9ა$ო 9ა$ო(დ (დის ის"ვ "ვის ის $ო$; $ო$;ად ადებ ებაა 0% საბო საბოლო ლოო ო 9ა$ო 9ა$ო(დ (დის ის Iაბა Iაბარე რება ბა ) ს" ს"%% შესაბა$ისად ლე!(ია/სე$ინარების"ვის $ო$;ადება 1. ს"&
სასწავლო კურსის ხასიათი
სწავლის შედე9ები
კურს კურსის ის 9ავლ 9ავლის ის შედე შედე9ა 9ად დ სუდ სუდენ ენე ებს ბს წარ$ წარ$ოდ ოდ9ე 9ენა ნა ე!ნე ე!ნება ბა" " შუა შუა საუკ საუკუნ უნეე ეები ბისს ფილო ფილოსო სოფი ფიის ის :ირი :ირი"ა "ადი დი "ავი "ავისე სებუ ბურე რებე ბები ბის% ს% $" $"ავ ავარ არიი 'რობლე$აიკის შესახებJ ისინი 9არკვეულნი ი!ნებიან ი$აში% რა( !$ნიდა შუა საუკუნე საუკუნეებში ებში ინელე! ინელე!უალ უალობისა ობისა და ფილოსოფო ფილოსოფოსობის სობის 9არე$ო 9არე$ოს% ს% რო9ორ რო9ორ იKო 9ანა 9ანა"ლ "ლები ებისს (ენ (ენრებ რებიJ იJ $ა" ;ო9ადა ;ო9ადად დ ე(ოდ ე(ოდინე ინება" ბა" შუა საუკუნეების ფილოსოფიის რა$დენი$ე უ$ნიშვნელოვანესი წარ$ო$ წარ$ო$ად ად9ე 9ენლი ნლისს ფილოს ფილოსოფ ოფია& ია& კურსი კურსისს 9ავლი 9ავლისს შედე9 შედე9ად ად სუდ სუდენ ენს ს ე!ნე !ნება" ბა" ;ო9 ;ო9ადი წარ$ წარ$ო ოდ9ენა ენა ი$ის ი$ის შესახებ% რა არის რის საერ" რ"ო ო
+
ანიკურობასა და შუა საუკუნეების ფილოსოფიებს შორის და რა 9ანასხვავებს $ა" რადიკალურად ერ"$ანე"ის9ანJ (ოდნა !რისიანული შუა საუკუნეების აL$ოსავლური და დასავლური ფილოსოფიების :ირი"ადი "ავისებურებებისა და $ი$დინარეობებისა და :ირი"ადი წარ$ო$ად9ენლების შესახებJ უ;ო9ადესი წარ$ოდ9ენა შუა საუკუნეების ისლა$ურ და ებრაულ ფილოსოფია;ე& კურსი წარ$ოად9ენს ფილოსოფიაში საბაკალავრო 'რო9რა$ის ერ"/ერ" :ირი"ად ნაწილს& ის არის ფილოსოფიის ისორიის $ი$არ"ულების შუალედური კურსი& $ის წინა ნაწილს წარ$ოად9ენს ანიკური ფილოსოფიის კურსი% ხოლო $ო$დევნოს აLორ:ინების ხანისა და ახალი დროის ფილოსოფია& შუა საუკუნეების ფილოსოფიის კურსი შედ9ენილია ისე% რო$ შინაარსობლივად იKოს $აკავშირებელი ანიკურობასა და აLორ:ინების ხანასNახალ დროს შორის& შუა საუკუნეების ფილოსოფიის საბაკალავრო კურსი% 9არდა ფილოსოფიის $ი$არ"ულების სუდენებისა <$ა""ვის ის სავალდებულოა@% სასარ9ებლოა კლასიკური ფილოლო9იისა და ბი;ანინისიკის 9ანKოფილების სუდენების"ვის <რო9ორ( ბაკალავრიაის% ასევე სა$ა9ისრო 'რო9რა$ების@% ა9რე"ვე $ედიევისების"ვის ფილოლო9იური% ისორიული და "ეოლო9იური $ი$არ"ულებები"& შუა საუკუნეების ფილოსოფიის კურსის 'ირველი ნაწილი <'არისიკა@ დაეხ$არება ა9რე"ვე !არ"ული ფილოსოფიური ა;რის კურსის შესწავლას <ეს უკანასკნელი( ფილოსოფიაში საბაკალავრო 'რო9რა$ის სავალდებულო კურსია@& კურსის "ე$აიკა $ოი(ავს ბერ:ნულ და ლა"ინურ 'არისიკას% ადრეულ დასავლურ შუა საუკუნეებს% არაბული და ებრაული ფილოსოფიის ;ო9ად $ი$ოხილვას <დასავლური შუა საუკუნეების ფილოსოფია;ე $ა"ი ;ე9ავლენის "ვალსა;რისი"@% შუა საუკუნეების ბი;ანიური ფილოსოფიის ;ო9ად $ი$ოხილვას% დასავლური შუა საუკუნეების :ირი"ადი 'რობლე$ებისა და წარ$ო$ად9ენლების ფილოსოფიების 9ანხილვას% ა9რე"ვე შუა საუკუნეების ინელე!უალებისა და 9ანა"ლების კერების ;ო9ადად 9ა(ნობას& ფილოსოფიის დარ9ებიდან 9ანსაკუ"რებული KურადLება ე"$ობა ონოლო9იას და შე$ე(ნების "ეორიას& ცოდნა და გაცნობიერება
შუა საუკუნეების ფილოსოფიური ე!სის წაკი"ხვისას
-
სუდენს უნდა შეე:ლოს არ9უ$ენა(იის ნა"ლად წარ$ოდ9ენა& $ას უნდა 9ა$ოუ$უშავდეს უნარი დისკუსიისა შუა საუკუნეების ფილოსოფიის :ირი"ად 'რობლე$აიკა;ე "ანაკურსელებ"ან% $ა9ალი"ადO არ9უ$ენები L$ერ"ის არსებობის დასასაბუ"ებლად <'რო და კონრა@& ღირებულებები სუდენი უნდა ერკვეოდეს ი$აში% რა( წარ$ოად9ენდა Lირებულებას შუა საუკუნეების ფილოსოფოსებისა და "ეოლო9ების"ვის <'რო9რა$ი" 9ა"ვალისწინებული $ასალის ფარ9ლებში@% $ა" უნდა შეე:ლო" $ინი$ალურ დონე;ე $აინ( ა$ Lირებულებების დიფერენ(ია(ია სკოლების% ე'ო!ების% !ვეKნებისა და (ალკეული წარ$ო$ად9ენლების $იხედვი"% ა9რე"ვე შედარება ანიკურ Lირებულებებ"ან& $ა" ა9რე"ვე უნდა შეე:ლო" შუა საუკუნეების"ვის და$ახასია"ებელი Lირებულებების 9ანხილვა "ანა$ედროვე კონე!სში და შე:ლებისდა9ვარად ი$ის 9აა;რება% რა არის ან არ არის "Qნა$ედროვეობის"ვის ი!იდან $ისაLები& სასწავლო კურსის იხ& დანარ"ი + შინაარსი
სწავლების სწავლის $ე"ოდები
შეფასების კრიერიუ$ები
N ლე!(იები% სა$უშაო H9უფი% წერი"ი კოლოკვიუ$ები% ე!ს;ე <'ირველწKაროსა და $ეორად ლიერაურა;ე@ $უშაობა% ინდივიდუალურად შერIეულ ფილოსოფიურ "ე$ებ;ე დაწერილი რეფერაების შესახებ $სHელობა% წერი"ი 9ა$ო(და&
შეფასების :ირი"ადი ფორ$ებიაO ორი წერი"ი კოლოკვიუ$ი% $ონაწილეობა H9უფურ $უშაობაში და დისკუსიებში% რეფერაის ხარისხი% საბოლოო 9ა$ო(და <წერილობი"@& რეფერატის ფორმაO უნდა იKოს აკრეფილი აკად& $უსხური" და Ei7es ReS To7aUas/ი" +- ;ო$ი"% + ან +&. ინერვალი"% $ო(ულობი" -/. 9ვერდი& 9ა$ოKენებული ლიერაურა უნდა $ი"ი"ებული იKოს ი!ვე% ს!ოლიოებში Kველა აკადე$იური ნორ$ის და(ვი" <ავორის ინი(იალები% 9ვარი% წი9ნის სახელწოდება% 9ა$ო(ე$ის ად9ილი% წელი% 9ვერდები@& საიის და$ოწ$ების შე$"ხვევაში $იე"ი"ოს რო9ორ( საიის% ასევე კრებულის სახელწოდება% ა9რე"ვე საიის ავორის და კრებულის 9ა$ო$(ე$ლის 9ვარი(& ლიერაურის ხელ$ეორედ და$ოწ$ების შე$"ხვევაში ის შეი:ლება და$ოწ$დეს შე$ოკლებული ფორ$ი"& ბოლოს ანბანურად $იე"ი"ება Kველა 9ა$ოKენებული წი9ნი "უ საია& 'ირველწKარო"ა 9ა$ოKენების შე$"ხვევაში Hერ ე"ი"ება წKაროები% შე$დე9 $ეორადი ლიერაურა& რეფერაი უნდა დაიწეროს შუა საუკუნეების ფილოსოფიის ნების$იერ საკი"ხ;ე% 'რობლე$ა;ე% ფილოსოფოს;ე% $ი$არ"ულება;ე% სკოლა;ე% ან ეს უნდა იKოს რო$ელი$ე ე!სის ერ"ი $ონაკვე"ის ინერ'რეა(ია& სასურველია% რეფერაი იKოს 'რობლე$ური ხასია"ისO სუდენ$ა უნდა დასვას კი"ხვა V Iა$ოაKალიბოს რეფერაის დასაწKისში% რა საკი"ხის 9ანხილვას ა'ირებს% და შე$დე9 შე:ლებისდა9ვარად ა$ საკი"ხს IაუLრ$ავდეს& რეფერას უნდა დაერ"ოს ნახევარგვერდიანი რეზიუმე
)
ენა;ე@% სადა( $ოკლედ 9ად$ო(ე$ული ი!ნება რეფერაის $ი;ანი% საკვლევი 'რობლე$ა და% "უ შესა:ლებელია% $იLებული შედე9ები& საბოლოო გამოცდის შესახებ ინსტრუქციები, საგამოცდო თემატიკა და საკითხები იხ. ბოლოს, II დანართში. დასწრება წერი"ი კოლოკვიუ$ები სე$ინარები რეფერაი საბოლოო 9ა$ო(და საბოლოო შეფასება :ირი"ადი ლიერაურა
+GW +GW X+GWY-GW -GW +GW 1GW +GGW
$& ელი:ე& ელინი;$ის ფილოსოფია ადრინდელი !რისიანობის ე'ო!აში% "ბილისი +00, 9& "ევ;ა:ე& შუა საუკუნეების ფილოსოფიის ისორია& "ბილისი +002 ა& შეკლი% შუა საუკუნეების ფილოსოფიის ისორია% "ბილისი +001 შუა საუკუნეების ფილოსოფიის ისორიის 'რობლე$ები% ნაწილი = და ==% "ბილისი +0,+% +0,1 და$აები"ი ლიერაურა
C& ZilsoU% [a philosophie a\ 7oyeU ]^e& E& +% -% Pa_is +0*2 Эть! "#$ь%&! `bcc` f gj fk cm nmqr tmunmnqn qwxt >=? rqt <ელე!რონული ვერსია@ Eheo zo{\s8h% |ie Philosophie des }o8h/ \Ud Fpae67i66elal6e_s% M\eU8heU -G++ ~ohaUUes }i_s8h{e_^e_% Zes8hi8h6e de_ Philosophie% •aUd =O Ql6e_\7 \Ud Mi66elal6e_& +-&Q\€&% _ei{\_^ i7 •_&% _aU‚ƒ\_6 a7 MaiU +0,G P& F8h\l6hess% T& =7{a8h% |ie Philosophoe i7 la6eiUis8heU Mi66elal6e_% -& Q\€&% |„sseldo_ƒ% …„_i8h -GGz& lash% |as philosophis8he |eU‚eU i7 Mi66elal6e_& ?oU Q\^\s6iU 4\ Ma8hiavelli% F6\66^a_6 +0,2 ელე!რონული წKაროებიO †=U6e_Ue6 CU8y8lopaedia oƒ Philosophy% F6aUƒo_d CU8y8lopaedia oƒ Philosophy% To\6led^e CU8y8lopaedia oƒ Philosophy Aკროოვის ბიბლიო"ეკისB რუსულის საი"ი& (ალკეულ საკი"ხებ"ან და ფილოსოფოსებ"ან დაკავშირებული არასავალდებულო ლიერაურა
1
სუდენებს ინდივიდუალურად $იეწოდება კურსის $სვლელობაში&
ლიერაურა $ო'ოვებადია "სუ ბიბლიო"ეკაში% "სუ #უ$ანიარული ფაკულეის ბიბლიო"ეკაში% "სუ კლასიკური ფილოლო9იისა და ბი;ანინისიკის ბიბლიო"ეკაში% "სუ ფილოსოფიის ინსიუის ბიბლიო"ეკაში% ილიას უნივერსიეის ბიბლიო"ეკაში% სა!არ"ველოს ეროვნულ ბიბლიო"ეკაში&
.
დანართი ' კურსის შინაარსი
+& შესავალი ლე!(იაO რას მოიცავს ცნება (შუა საუკუნეების )ილოსო)ია(* შუა საუკუნეების )ილოსო)იის დაახლოებითი ქრონოლოგია და პერიოდი+აცია კურსის თემატიკის არეალი რამდენად შეიძლება )ილოსო)ია+ე ლაპარაკი შუა საუკუნეებში* როგორი იყო მიმართება თეოლოგიასთან* რით განსხვავდება შუა საუკუნეების )ილოსო)ია ანტიკური )ილოსო)იისგან* ძირითადი )ილოსო)იურო თემები, რომლებსაც კურსი მოიცავს -+ოგადობა. უნივერსალიები, რეალი+მი და ნომინალი+მი, თეოდიცეა, ღმერთის არსებობა, თავისუ)ლებისა და ნების საკითხი, თეო+ისი, ღმრთის ხატობა და მსგავსება, ცოდნისა და რწმენის მიმართება/თეოლოგიისა და )ილოსო)იის ურთიერთმიმართება, ორმაგი 0ეშმარიტების თეორია, შუა საუკუნეების )ილოსო)იური მისტიკა1 გვიანანტიკურობა. შესავალი შუა საუკუნეებში პლატონი+მი, არისტოტელი+მის, სტოიცი+მისა და ნეოპლატონი+მის იმ ძირითადი ტენდენციების გახსნება, რომელთა ცოდნა აუცილებელია შუა საუკნეების )ილოსო)იის გაგებისთვის +ოგადი მიმოხილვა კურსის )ორმატის, მი+ნების, ლიტერატურის და სხვა ტექნიკური საკითხების <- ს" ლე!(ია და დისკუსია@& ლიერაურაO 9& "ევ;ა:ე& შუა საუკუნეების&&& 9ვ& )/+)J ))/)*J დაNანO შუა საუკუნეების ფილოსოფიის ისორიის 'რობლე$ები% ნაწილი =&&& 9ვ& )/+*& 2 3ანტიკური და ქრისტიანული გვიანანტიკურობა( და ბერძნული პატრისტიკა ბერძნული პატრისტიკის ძირითადი თემები და წარმომადგენლები პლატონის, არისტოტელეს, სტოიცი+მისა და ნეოპლატონური )ილოსო)იების მნიშვნელობა ალექსანდრიული )ილოსო)ია -)ილონ ალექსანდრიელი, კლიმენტი ალექსანდრიელი, ორიგენე1 სამყაროს შექმნის საკითხთან დაკავშირებული პრობლემები <1 ს" ლე!(ია და დისკუსია@& ლიერაურაO 9& "ევ;ა:ე& შუა საუკუნეების&&& 9ვ& -+/-,J 1,/2G% დაNანO შუა საუკუნეების ფილოსოფიის ისორიის 'რობლე$ები% ნაწილი =&&& 9ვ& )/+*& 4 ბერძნული პატრისტიკის წარმომადგენლები. ა1 კაპადოკიელები5 ბ1 დიონისე არეოპაგელი ერთისა და სიმრავლის მიმართება კატა)ატიკა, აპო)ატიკა და მისტიკური თეოლოგია <- ს" ლე!(ია და - ს" სე$ინარი@& ლიერაურაO 9& "ევ;ა:ე& შუა საუკუნეების&&& 9ვ& )*/1,% 2*/*2J ანO დაNანO შუა საუკუნეების ფილოსოფიის ისორიის 'რობლე$ები% ნაწილი =&&& 9ვ& )/+*& 1,/2)J +-2/+),& 6 ლათინური პატრისტიკა ძირითადი თემები და წარმომადგენლები ბერძნული და ლათინური პატრისტიკის შედარება <- ს" ლე!(ია და დისკუსია@& ლიერაურაO 9& "ევ;ა:ე& შუა საუკუნეების&&& 9ვ& +)/-+J შერ7ევით ტექსტების წაკითხვა და გარ7ევა პატრისტიკიდან -დაახლ 8 გვერდის მოცულობით1 მოხდება მეცადინეობა+ე
2
8 ლათინური პატრისტიკის წარმომადგენლები. ავგუსტინე, ბოეციუსი თავისუ)ალი ნებისა და ბედისწერის პრობლემა <- ს" ლე!(ია და - ს" სე$ინარი@& ლიერაურაO 9& "ევ;ა:ე& შუა საუკუნეების&&& 9ვ& +)/-+J -,/)-J დაNანO შუა საუკუნეების ფილოსოფიის ისორიის 'რობლე$ები% ნაწილი =&&& 9ვ& +,/),J 2)/0+& '98 ლექცია სემინარებისთვის სტუდენტებს შეუძლიათ შერ7ევით და თემატურად ისარგებლონ აგრეთვე მ 0ელიძის სახელმძღვანელოთი 3ელინი+მის )ილოსო)ია ადრინდელი ქრისტიანობის ეპოქაში3
შუალედური წერაO კოლოკვიუ$ი 9ავლილი $ასალის ფარ9ლებში <- ს"@& $ო(ე$ული ი!ნება .X+ კი"ხვა% "ი"ო - !ულა& : შუა საუკუნეების სქოლასტიკა. რას გულისხმობს და რას მოიცავს ეს ცნება* ადრეული სქოლასტიკა, თემები, გარემო კაროლინგური რენესანსი <- ს" ლე!(ია და დისკუსია@& ლიერაურაO 9& "ევ;ა:ე& შუა საუკუნეების&&& 9ვ& **/0+J ა& შეკლი% შუა საუკუნეების&&& 9ვ& 2)/2,J დაNანO შუა საუკუნეების ფილოსოფიის ისორიის 'რობლე$ები% ნაწილი =&&& 9ვ& +)0/+.G& ; ერიუგენა5 ანსელმ კენტერბერიელი <- ს" ლე!(ია და - ს" სე$ინარი@& ლიერაურაO 9& "ევ;ა:ე& შუა საუკუნეების&&& 9ვ& 0+/++1J ანO ა& შეკლი% შუა საუკუნეების&&& 9ვ& 2,/ ,.J 0-/+G2J ანO შუა საუკუნეების ფილოსოფიის ისორიის 'რობლე$ები% ნაწილი =&&& 9ვ& +.G/+,2 < რეალი+მი და ნომინალი+მი პიერ აბელიარი და მისი გარემო <- ს" ლე!(ია და - ს" სე$ინარი@ ლიერაურაO 9& "ევ;ა:ე& შუა საუკუნეების&&& 9ვ& -2,/-,)J დაNანO ა& შეკლი% შუა საუკუნეების&&& 9ვ& ,*/0-J +G2/++.J ანO შუა საუკუნეების ფილოსოფიის ისორიის 'რობლე$ები% ნაწილი ==&&& 9ვ& ++)/ +-2&
0& შუა საუკუნეების ინტელექტუალები, განათლების კერები, მონასტრები და უნივერსიტეტები =>> საუკუნის )ილოსო)ია შარტრის სკოლა <- ს" ლე!(ია და დისკუსია@& ლიერაურაO ა& შეკლი% შუა საუკუნეების&&& 9ვ& ++./+).& შუალედური წერა% სასე$ინარო 9ა$ოკი"ხვები <- ს"@& +-& შუა საუკუნეების არაბული და ებრაული )ილოსო)ია დასავლეთ+ე მისი გავლენის თვალსა+რისით <- ს" ლე!(ია და - ს" სე$ინარი@& ლიერაურაO 9& "ევ;ა:ე& შუა საუკუნეების&&& 9ვ& -G+/-G,J -+./--.J -)2/-.GJ ანO ა& შეკლი% შუა საუკუნეების&&& 9ვ& 0/))J 1./12J ../2-J ანO შუა საუკუნეების ფილოსოფიის ისორიის 'რობლე$ები% ნაწილი ==&&& 9ვ& )/.J 10/*0& +)& შუა საუკუნეების ბი+ანტიური )ილოსო)იური ა+რის +ოგადი მიმოხილვა მიმართება ანტიკურობისადმი, ძირითადი თემები, თეოლოგიურ9)ილოსო)იური პრობლემატიკა <- ს" ლე!(ია და დისკუსია@& ლიერაურაO 9& "ევ;ა:ე& შუა საუკუნეების&&& 9ვ& ++1/+)2J ანO შუა საუკუნეების ფილოსოფიის ისორიის 'რობლე$ები% ნაწილი =&&& 9ვ& +,2/-G0&
*
+1& დასავლეთ ევროპული 3მაღალი სქოლასტიკა( ძირითადი თემები, პრობლემები, მიმდინარეობები =>>> საუკუნის სკოლები დუნს სკოტი შუა საუკუნეების )ილოსო)იური მისტიკა მომ+ადება რენესანსისთვის <- ს" ლე!(ია და - ს" სე$ინარი@& ლიერაურაO 9& "ევ;ა:ე& შუა საუკუნეების&&& 9ვ& -2,/-20J )GG/)+0J ანO ა& შეკლი% შუა საუკუნეების&&& 9ვ& +)./+1GJ +,1/-G,J ანO შუა საუკუნეების ფილოსოფიის ისორიის 'რობლე$ები% ნაწილი ==&&& 9ვ& +*2/-+G& +.& სქოლასტიკური ლოგიკის წყაროები ე& წ& A:ველი ლო9იკისB შედ9ენილობა& 'ორფირიუსის Aკაე9ორიებისB შესავალიB
+* ალბერტ დიდი5 თომა აქვინელი <- ს" ლე!(ია და - ს" სე$ინარი@& ლიერაურაO 9& "ევ;ა:ე& შუა საუკუნეების&&& 9ვ& -2,/-20J )GG/)+0J ანO ა& შეკლი% შუა საუკუნეების&&& 9ვ& +.*/+,1J ანO შუა საუკუნეების ფილოსოფიის ისორიის 'რობლე$ები% ნაწილი ==&&& 9ვ& +10/+*2& +,& მეთოთხემტე საუკუნე. )ილოსო)იური ა+რი დასავლეთში ძირითადი ტენდენციები ოკამი მაისტერ ექ@არტი მომ+ადება რენესანსის და ახალი დროის )ილოსო)იისთვის <- ს" ლე!(ია და - ს" სე$ინარი@ ლიერაურაO 9& "ევ;ა:ე& შუა საუკუნეების&&& 9ვ& )+*/)),J 1G1/1G,J ანO ა& შეკლი% შუა საუკუნეების&&& 9ვ& -G0/--+J -)-/-1+J ანO შუა საუკუნეების ფილოსოფიის ისორიის 'რობლე$ები% ნაწილი ==&&& 9ვ& +0+/-+GJ -21/-*,& რეფერაების წარდ9ენა% Iაბარება% ხუ"წუ"იანი 'რე;ენა(ია <1 ს"@ დანართი 2: საგამოცდო თამეტიკა და საკითხები შუა საუკუნეების ფილოსოფიაში
"ი"ო სა9ა$ო(დო ბილე"ში შევა +- საკი"ხი& 9ა$ო(დის ხან9რ:ლივობაO ) საა"ი
,
9ა$ო(და;ე სახ$არი $ასალაO სა9ა$ო(დო ბილე"ი დანო$რილი საკი"ხები" და საკ$არისი !აLალდის რაოდენობა% რო$ელ;ე( ბილე"ის ნო$რების $იხედვი" 'ასუხის 9ა(ე$ა ხდება% ა9რე"ვე საწერი კალა$ი& წი9ნები% რვეულები და ა$9ვარი და$ხ$არე საშუალებები არ დაიშვება& $ო"ხოვნებიO კი"ხვებ;ე 'ასუხი უნდა იKოს $ოკლე <$ა!სი$უ$ * წინადადება% ;ო9Hერ კ$არა ერ"ი(@% სწორი და ა;რიანი& შეფასების კრიერიუ$იO "ი"ო შეკი"ხვა ფასდება 1 !ული"& - !ულა იწერება ა;რიან% - / სწორ 'ასუხში& ნაწილობრივ ა;რიან 'ასუხში იწერება + !ულა% ნაწილობრივ სწორ 'ასუხში ა9რე"ვე იწერება + !ულა& !ულების $ა!სი$ალური რაოდენობა არის 1G& +G კი"ხვა;ე სწორი 'ასუხის 9ა(ე$ა საკ$არისია !ულების $ა!სი$ალური რაოდენობის დასა9როვებლად& სუდენს შეუ:ლია% და$აები" შეკი"ხვა;ე 'ასუხი 9ას(ეს ი$ის"ვის% რო$ "ავი დაი;Lვიოს& ა$ას"ანავე% $ას შეუ:ლია ნების$იერად აირIიოს +- შეკი"ხვიდან ის +G შეკი"ხვა% რო$ლებ;ე( 'ასუხის 9ა(ე$ა სურს& სუდენს შეუ:ლია 9ას(ეს 'ასუხი Kველა +- შეკი"ხვას& ;ედ$ეი <1G/;ე $ეი@ !ულის და9როვების შე$"ხვევაში ნა$აი <+/დან 1 !ულა$დე@ არ ი!ნება 9ა"ვალისწინებული საბოლოო შეფასებაში <ანუ $ა!სი$უ$ი ი!ნება 1G !ულა@% ხოლო 1G !ულის ფარ9ლებში Kველა სწორად 9ა(ე$ული 'ასუხი Iაი"ვლება სუდენის სასარ9ებლოდ და $ას შესაბა$ისად !ულები დაუ9როვდება& !ვე$ო" იალიკი" $ო(ე$ულია საერ"ო "ე$აიკა% ხოლო Iვეულებრივი შრიფი" V კონკრეული საკი"ხები "ი"ოეული "ე$ის 9არშე$ო& სა9ა$ო(დო ბილე"ებში შევა $ხოლოდ საკი"ხები& +& შუა საუკუნეების )ილოსო)იის ქრონოლოგიური 7არ7ოები, გეოგრა)იული არეალი, პერიოდები, ძირითადი წარმომადგენლები
ძირითადი
პრობლემები,
+&+& რა $ს9ავსება/9ანსხვავებებს ხედავ" ანიკურ და შუა საუკუნეების ფილოსოფიურ ა;როვნებას შორის‡ 'ასუხი 9ან$არე" +&-& რაო$ ეწოდება შუა საუკუნეებს შუა საუკუნეები‡ +&)& 9ანსა;Lვრე" შუა საუკუნეების ფილოსოფიის !რონოლო9იური IარIოები& 'ასუხი დაასაბუ"ე" +&1& 9ანსა;Lვრე" შუა საუკუნეების ფილოსოფიის 9ეო9რაფიული არეალი <შესწავლილი $ასალის $იხედვი"@& +&.& 9ანსა;Lვრე" შუა საუკუნეების ფილოსოფიის :ირი"ადი 'რობლე$აიკა% $ოკლედ 9ან$არე" $ისი შინაარსი და $ნიშვნელობა +&2& 9ანსა;Lვრე" შუა საუკუნეების ფილოსოფიის 9ანვი"არების :ირი"ადი ეა'ები& 9ან$არე" $ა"ი $ნიშვნელობა +&*& დაასახელე" შუა საუკუნეების ფილოსოფიის შვიდი $ნიშვნელოვანი წარ$ო$ად9ენელი& $ოკლედ 9ანსა;Lვრე" $ა"ი $ნიშვნელობა -& პატრისტიკა. გარდამავალი ეპოქა ანტიკურობასა და ქრისტიანულ )ილოსო)იას შორის ბერძნული და ლათინური პატრისტიკის ძირითადი პრობლემები, წარმომადგენლები -განსაკუთრებით ალექსანდრიული სკოლა, კაპადოკიელები, დიონისე არეოპაგელი, იოანე
0
დამასკელი5 ავგუსტინე, ბოეციუსი15 მათი დამოკიდებულება ანტიკური )ილოსო)იისადმი რწმენისა და რაციონალი+მის/თეოლოგიისა და )ილოსო)იის მიმართება პატრისტიკაში
-&+& რა არის 'არისიკა‡ 9ანსა;Lვრე" ე'ო!ა და :ირი"ადი "ე$აიკა -&-& 9ანსა;Lვრე"% რო9ორი იKო ანიკური ფილოსოფიისად$ი ეკლესიის $ა$ა"ა და$ოკიდებულება -&)& დაასახელე" ბერ:ნული 'არისიკის შვიდი $ნიშვნელოვანი წარ$ო$დ9ენელი% რა$დენი$ე წინადადები" 9ანსა;Lვრე" $ა"ი ნაშრო$ების :ირი"ადი 'რობლე$აიკა -&1& ვინ იKვნენ ˆა'ოლო9ეებიA‡ დაახლოები" 9ანსა;Lვრე" $ა"ი $ოLვაწეობის ე'ო!ა და 9ეო9რაფიული არეალი& $ოკლედ აLწერე" $ა"ი "ე$აიკა& დაასახელე" ორი ა'ოლო9ეი -&.& დაასახელე" ბერ:ნული 'არისიკის უ$ნიშვნელოვანესი $ი$არ"ულებები და :ირი"ადი წარ$ო$ად9ენლები& $ოკლედ აLწერე" $ა"ი "ხ;ულებების :ირი"ადი ფილოსოფიურ/ "ეოლო9იური "ე$ები -&2& $ოკლედ დაახასია"ე" ალე!სანდრიული სკოლა& რა იKო $ისი "ავისებურება‡ ვინ იKვნენ $"ავარი წარ$ო$ად9ენლები‡ 9ანსა;Lვრე" ე'ო!ა -&* ვინ იKვნენ კა'ადოკიელი $ა$ები‡ $ოკლედ დაახასია"ე" $ა"ი ფილოსოფიურ/"ეოლო9იური შე$ო!$ედება& 9ანსა;Lვრე" ე'ო!ა -&,& რას ეწოდება არეო'ა9იული კორ'უსი‡ რა ნაწილების9ან შედ9ება ის‡ შე:ლებისდა9ვარად 9ანსა;Lვრე" $ისი შე!$ნის დრო% ავორი& 'ასუხი 9ან$არე" -&0& ანიკური ფილოსოფიის რო$ელ $ი$არ"ულებას Nრო$ელი ფილოსოფოსის შე$ო!$ედებას #9ავს ფილოსოფიური "ვალსა;რისი" არეო'ა9იული კორ'უსი‡ 'ასუხი 9ან$არე" -&+G& რა არის ა'ოფაიკა‡ რა არის კააფაიკა‡ რა ი9ულისხ$ება არეო'ა9იულ ˆ$ისიკაშიA‡ -&++& რას ი9ულისხ$ება 9ა$ო"!$აში ˆბოროების არასუბსან(იურობაA‡ რა $ი$არ"ებაა ერ"სა და სიკე"ეს შორის არეო'ა9იულ კორ'უსში‡ -&+-& $ოკლედ დაახასია"ე" ლა"ინური 'არისიკა <ე'ო!ა% 9ეო9რა'იული არეალი% "ე$აიკა@& დაასახელე" ლა"ინური 'არისიკის სა$ი $ნიშვნელოვანი წარ$ო$დ9ენელი -&+)& ვინ იKო ავ9უსინე‡ 9ანსა;Lვრე" $ისი $ოLვაწეობის დრო და ად9ილი& დაასახელე" $ისი ფილოსოფიურ/"ეოლო9იური $ოLვაწეობის ხუ"ი "ე$ა& დაასახელე" $ისი $ნიშვნელოვანი ორი ნაშრო$ი -&+1& ვინ იKო ბოე(იუსი‡ 9ანსა;Lვრე" $ისი $ოLვაწეობის დრო და ად9ილი& დაასახელე" $ისი ფილოსოფიური $ოLვაწეობის ხუ"ი "ე$ა& დაასახელე" $ისი $ნიშვნელოვანი ორი ნაშრო$ი -&+.& ვინ არის $იIნეული ბერ:ნული და ლა"ინური 'არისიკიდან 'არისიკის უკანასკნელ წარ$ო$ად9ენლად და ს!ოლასიკური ე'ო!ის საფუ:ველდა$დებად‡ 'ასუხი 9ან$არე" -&+2& შე:ლებისდა9ვარად 9ან$არე"% რა როლს "ა$აშობდა 'ლაონისა და არისოელეს ფილოსოფია ბერ:ნულ და ლა"ინურ 'არისიკაში )& სქოლასტიკის ნიშნები და თავისებურებები, ძირითადი წარმომადგენლები, პრობლემები
+G
)&+& შე:ლებისდა9ვარად 9ან$არე"% რას ნიშნავს ს!ოლასიკა& დაასახელე" შუა საუკუნეების ს!ოლასიკის შვიდი წარ$ო$ად9ენელი& დაასახელე" ხუ"ი $ნიშვნელოვანი 'რობლე$ა% რო$ლის შესახება( ისინი წერდნენ და ფი!რობდნენ )&-& რა არის ˆ* "ავისუფალი ხელოვნებაA Nრივიუ$/კვადრივიუ$ი‡ Iა$ო"ვალე" ეს ხელოვნებები& )&)& 9ანსა;Lვრე"% რა არის ს!ოლასიკა& 9ანსა;Lვრე" ს!ოლასიკის ეა'ები& დაასახელე" ს!ოლასიკის $ნიშვნელოვანი წარ$ო$ად9ენლები ეა'ების $იხედვი" 1& კაროლინგური რენესანსი >= საუკუნე ერიუგენა. ბუნების და ღმერთის/არსის და არარსის მისეული გაგება 1&+& რას უწოდებენ ˆკაროლინ9ურ რენესანსსA‡ 9ანსა;Lვრე" ე'ო!ა და 9ეო9რაფია& 1&-& ვინ იKო ერიუ9ენა‡ 9ანსა;Lვრე" ე'ო!ა& რო9ორ ეს$ის ერიუ9ენას ბუნება‡ რაო$ უწოდებენ $ას ˆ'ან"ეისსA‡ 1&)& 9ან$არე"% რა არის ბუნება ერიუ9ენას 9ა9ები"& 9ან$არე" $ი$არ"ებები ო"ხ ბუნებას შორის .& => ს ანსელმ კენტერბერიელი რწმენისა და რაციონალი+მის მიმართება ღმერთის არსებობის ეწ ონტოლოგიური არგუმენტის არსი .&1& 9ანსა;Lვრე" ანსელ$ კენერბერიელის $ოLვაწეობის ხანა% დაასახელე" $ისი სა$ი $ნიშვნელოვანი ნაშრო$ი& რო9ორ აLი!ვა$და ანსელ$ კენერბერიელი $ი$არ"ებას რა(იონალი;$სა და რწ$ენას შორის‡ .&.& რო9ორ ასაბუ"ებდა ანსელ$ კენერბერიელი L$ერ"ის არსებობას‡ არ9უ$ენა(იის $ე"ოდი ა@ ˆ$ონოლო9იონშიAJ ბ@ ˆ'როსლო9იონშიA‡
რო9ორი
იKო
.&2 რას ეწოდება L$ერ"ის არსებობის დასაბუ"ების ˆონოლო9იური არ9უ$ენიA‡ რაო$ ეწოდა $ას ასე‡ .&*& $ოიKვანე" ანსელ$ის ე&წ& ˆონოლო9იური არ9უ$ენისA საწინააL$დე9ო $ოსა;რებაJ ვინ იKო $ისი ავორი‡ 9აი"ვალისწინე" ანსელ$ის 'ასუხი(& 2& =>> საუკუნის )ილოსო)იის თავისებურებები პრობლემები, მიმდინარეობები, წარმომადგენლები პიერ აბელიარი და მისი მოღვაწეობა უნივერსალიების პრობლემა შარტრის სკოლა მისტიკა ბერნარ კლერვოელი 2&+& რა$დენი$ე წინადადები" ახსენი"% რაში $დ9ო$არეობს უნივერსალიების 'რობლე$ა& რა არის რეალი;$ი და რა V ნო$ინალი;$ი& $ოკლედ აLწერე" უნივერსალიების 9ა9ება და ა$ საკი";ე კა$ა"ი >=/>== სს/ის საფრან9ე"ში 2&-& რა$დენი$ე წინადადები" დაახასია"ე" >== ს&/ის დასავლე" ევრო'ის <:ირი"ადად საფრან9ე"ის@ ფილოსოფიური $ი$არ"ულებები% ენდენ(იები% წარ$ო$ად9ენლები და 'რობლე$ები <აბელიარის 9არდა% 9აი"ვალისწინე" შარრის სკოლა და ბერნარ კლერვოელი@
++
2&)& რა$დე$ინე წინადადები" 9ად$ოე(ი" 'იერ აბელიარის ფილოსოფიის :ირი"ადი "ე$აიკა და 'რობლე$ები& რი" იKო აბელიარი 9ანსაკუ"რები" (ობილი‡ 2&1& რო9ორ აLი!ვა$და აბელიარი $ი$არ"ებას რწ$ენასა და რა(იონალურ ა;როვნებას შორის‡ 2&.& რო9ორი იKო აბელიარის და$ოკიდებულება უნივერსალიებისად$ი‡ *& შუა საუკუნეები ისლამური და ებრაული )ილოსო)ია ძირითადი პრობლემები, წარმომადგენლები მიმართება ანტიკურ )ილოსო)იასთან -არისტოტელეს გავლენა15 გავლენა დასავლეთის )ილოსო)ია+ე *&+& 9ანსა;Lვრე" შუა საუკუნეების ისლა$ური და ებრაული ფილოსოფიის ე'ო!ა% 9ეო9რაფიური არეალი& დაასახელე" ხუ"ი $ნიშვნელოვანი წარ$ო$ად9ენელი *&-& ანიკური ფილოსოფიის რო$ელი $ი$დინარეობაN$ი$დინარეობები იKო 9ანსაკუ"რები" $ნიშვნელოვანი არაბული ფილოსოფიის"ვის‡ რაში 9ა$ოიხაა ეს $ნიშვნელოვანება‡ 'ასუხი 9ან$არე" *&)& რა $ნიშვნელობა #!ონდა შუა საუკუნეების არაბულ ფილოსოფიას შუა საუკუნეების დასავლური ფილოსოფიის"ვის‡ 'ასუხი 9ან$არე"& რო$ელი არაბი ფილოსოფოსის ნაშრო$ები იKო 9ანსაკუ"რები" $ნიშვნელოვანი დასავლე"ევრო'ული შუა საუკუნეების ფილოსოფიის"ვის‡ *&1& Iა$ო"ვალე" არაბული ფილოსოფიის სა$ი "ე$ა% რო$ელი( $ნიშვნელოვანი იKო შუა საუკუნეების დასავლური ფილოსოფიის"ვის& $იუ"ი"ე"% რა$დენადა( ეს შესა:ლებელია% ა$ "ე$ების ანიკურ წKაროებ;ე ,& შუა საუკუნეების ბი+ანტიური )ილოსო)ია -განსაკუთრებით =>A=>> სს1 ,&+& Iა$ო"ვალე" შუა საუკუნეების ბერ:ნულენოვანი ფილოსოფიის :ირი"ადი ეა'ები და $ოკლედ დაახასია"ე" ისინი& Iა$ო"ვალე" ბი;ანიური ფილოსოფიის )/. წარ$ო$ად9ენელი% $იუ"ი"ე" საუკუნე ,&-& $ოკლედ დაახასია"ე" >=/>== სს& ბი;ანიური ფილოსოფიური ა;რი"% დაასახელე" $"ავარი წარ$ო$ად9ენლები% $ოკლედ აLწერე" "ე$აიკა 0& =>>> საუკუნის )ილოსო)იის +ოგადი მიმოხილვა ძირითადი წარმომადგენლები -ალბერტ დიდი, თომა აქვინელი, როBერ ბეკონი, ბონავენტურა, დუნს სკოტი1, მიმდინარეობები, პრობლემები 0&+& რა$დენი$ე წინადადები" დაახასია"ე" >=== ს& დასავლე" ევრო'ის ფილოსოფიის :ირი"ადი ენდენ(იები% $ი$არ"ულებები% წარ$ო$ად9ენლები და 'რობლე$ები 0&-& რო9ორია "ო$ა ა!ვინელის არ9უ$ენები L$ერ"ის არსებობის დასასაბუ"ებლად‡ შეადარე" ანსელ კენერბერიელის არ9უ$ენებს% აLინიშნე" $ს9ავსებები და 9ანსხვავებები 0&)& რა არის "ო$ა ა!ვინელ"ან ინელე!იN9ონება‡ რა არის ა!იური და 'ასიური 9ონება‡ რა არის ა!უალობა და 'ოენ(იურობა‡ რა შეი:ლება ი"!ვას L$ერ"ის შესახებ‡ 0&1& აLწერე" "ო$ა ა!ვინელის შე$ე(ნების "ეორია
+-
0&.& ახსენი" უნივერსალიების "ო$ა ა!ვინელისეული 9ა9ება 0&2& რო9ორ აLი!ვა$და "ო$ა ა!ვინელი $ი$არ"ებას "ეოლო9იასა და ფილოსოფიას შორის‡ 0&*& რა$დენი$ე წინადადები" დაახასია"ე" >=== ს&/ის $ისი(ი;$ი <ბონავენურა@ 0&, რა$დენი$ე წინადადები" დაახასია"ე" >=== ს&/ის ე$'ირი;$ი <როHერ ბეკონი% ალბერ დიდი@ 0&0& დაახასია"ე" უნივერსალიების 'რობლე$ა >=== ს&/ის ფილოსოფიაში 0&+G& აLწერე" დუნს სკოის ფილოსოფიის :ირი"ადი "ავისებურებები& +G& =>C საუკუნის )ილოსო)ია ძირითადი პრობლემები, წარმომადგენლები, ტენდენციები მომ+ადება რენესანსისა და ახალი დროის )ილოსო)იისთვის +G&+& დაასახელე" >=? ს&/ის დასავლე" ევრო'ელი ორი $ნიშვნელოვანი ფილოსოფოსი& რა$დენი$ე წინადადები" აLწერე" $ა"ი ფილოსოფიის "ე$აიკა და 'რობლე$ები +G&-& რა :ირი"ადი $ი$არ"ულებები 9ა$ოიKოფა >=? ს&/ის დასავლურ Iა$ო"ვალე" და $ოკლედ დაახასია"ე" ისინი& დაასახელე" წარ$ო$ად9ენლები
ფილოსოფიაში‡
+G&)& რა$დენი$ე წინადადები" 9ად$ოე(ი" ოკა$ის ფილოსოფია& რი" იKო ის 9ა$ორIეული და $ნიშვნელოვანი‡ რას უწოდებენ ˆოკა$ის სა$არ"ებელსA‡ რას ნიშნავს ეს 9ა$ო"!$ა‡ +G&1& რო9ორი იKო ოკა$ის და$ოკიდებულება უნივერსალიებისად$ი‡ +G&.& ვინ იKო $აისერ ე!#არი‡ რა არის% "!ვენი ა;რი"% "ავისებური $ის $ისიკაში‡ +G&2& რო9ორ აLი!ვა$და $აისერ ე!#არი $ი$არ"ებას L$ერ"სა და ˆ$ეA/სNადა$იანს შორის‡ +G&*& $ოკლედ დაახასია"ე" უნივერსალიების 'რობლე$ა >=? ს&/ის დასავლურ ა;როვნებაში
+)
