S 7 ,S $! "a Cons3i3'ción Po"(3ica $!" P!r<
ARTÍC%LO ;: PROCESO COMO PROBLEMA $%MANO La !=is3!ncia $! 'n *is3!ma $! a$minis3ración $! 8's3icia !s!cia"i#a$a ara "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s !s3& 2aran3i#a$a !n !" Ar3< $!" T(3'"o Pr!"iminar< Los casos s'8!3os a r!so"'ción 8'$icia" o a$minis3ra3iBa !n "os '! !s3én inBo"'cra$os "os in3!r!s!s $! ni;os 7 a$o"!sc!n3!s s!r&n 3ra3a$os como ro5"!mas .'manos<
TERCERA SEMANA DEREC$OS Y LIBERTADES DE LOS NIÑOS Y ADOLECENTES En !" Li5ro Prim!ro $!" Có$i2o s! consa2ran "os D!r!c.os 7 Li5!r3a$!s $an$o Bi$a a" r!conocimi!n3o $!" ni;o 7 a$o"!sc!n3!s como a'3én3ico 3i3'"ar $! $!r!c.os6 '! !s 'no $! "os rincia"!s i"ar!s $! "a mo$!rna $oc3rina $! "a ro3!cción in3!2ra"6 s'!ran$o as( !" Bi!8o ara$i2ma $! consi$!rar"os como o58!3o $! ro3!cción '! carac3!ri#a5a a "a Doc3rina $! "a Irr!2'"ari$a$ *ocia"< Con3!m"a "os D!r!c.os CiBi"!s6 Económicos6 *ocia"!s 7 C'"3'ra"!s 7 !n 4orma !s!cia" r!Bé "os $!r!c.os $! "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s $iscaaci3a$os< Es3a5"!c! "os m!canismos ara 2aran3i#ar 3a"!s $!r!c.os<
DEREC$OS CI0ILES +. DEREC$O A LA 0IDA E INTEGRIDAD: E" ni;o 7 !" a$o"!sc!n3! 3i!n!n $!r!c.o a "a Bi$a $!s$! !" mom!n3o $! "a conc!ción< E" Có$i2o 2aran3i#a "a Bi$a $!" conc!5i$o6 ro3!2ién$o"o $! !=!rim!n3os o mani'"acion!s 2!né3icas con3rarias a s' in3!2ri$a$ 7 a s' $!sarro""o 4(sico o m!n3a"< E" $!r!c.o a "a Bi$a !s !" $!r!c.o rimor$ia" !n3r! 3o$os "os $!r!c.os $! "a !rsona 7 !" r!s''!s3o in$is!nsa5"! $! 3o$os "os $!m&s6 s! !nc'!n3ra r!co2i$o !n "os Ar3(c'"os > $!" CNA< In3!2ra "a ca3!2or(a $! $!r!c.os ciBi"!s6 7 $! rim!ra 2!n!ración6 7 !s3& r!conoci$o !n n'm!rosos 3ra3a$os in3!rnaciona"!s< La $!c"aración UniB!rsa" $! "os D!r!c.os +'manos6 !" Pac3o In3!rnaciona" $! "os D!r!c.os CiBi"!s 7 Po"(3icos6 "a ConB!nción so5r! "os D!r!c.os $!" Ni;o6 !" Pac3o $! *an José $! Cos3a Rica6 "a ConB!nción ara "a *anción $!" D!"i3o $! G!noci$io 7 "a ConB!nción con3ra "a Tor3'ra 7 o3ros 3ra3os o !nas cr'!"!s6 in.'mana 7 $!2ra$an3!s< Para n'!s3ro or$!nami!n3o "!2a"6 !" $!r!c.o a "a Bi$a6 !mi!#a $!s$! !" mom!n3o $! "a conc!ción6 ra#ón or "a c'a" s! !nc'!n3ra !na$o !" a5or3o como "a rim!ra 4as! $! $ar m'!r3! a 'na Bi$a< E" $!r!c.o a "a Bi$a6 si 5i!n .as3a a.ora .a si$o comr!n$i$o como !" $!r!c.o a BiBir6 3i!n! m&s si2ni4ica$o $! "o '! aar!n3!6 s!;a"a 'is! Corr!a $! '! no !s só"o im!$ir '! s! a3!n3! con3ra "a Bi$a $! o3ro6 sino 3am5ién !" $!r!c.o a BiBir !n "a 4orma !n '! !" s!r .'mano .a $! $!sarro""ars!6 !s $!cir6 s's con$icion!s $! Bi$a<
2. DEREC$O A S% ATENCIÓN POR EL ESTADO DESDE S% CONCEPCIÓN:
Es r!sonsa5i"i$a$ $!" Es3a$o romoB!r !" !s3a5"!cimi!n3o $! con$icion!s a$!c'a$as ara "a a3!nción $! "a ma$r! $'ran3! "as !3aas $!" !m5ara#o6 !" ar3o 7 "a 4as! os3na3a"< E" Es3a$o o3or2ar& a3!nción !s!cia"i#a$a a "a a$o"!sc!n3! ma$r! 7 romoB!r& "a "ac3ancia ma3!rna 7 !" !s3a5"!cimi!n3o $! c!n3ros $! c'i$a$o $i'rno< La soci!$a$ coa$7'Bar& a .ac!r !4!c3iBas 3a"!s 2aran3(as<
3. A 0I0IR EN %N AMBIENTE SANO: E" ni;o 7 !" a$o"!sc!n3! 3i!n!n $!r!c.o a BiBir !n 'n am5i!n3! sano 7 !co"ó2icam!n3! !'i"i5ra$o E" $!r!c.o a 'n m!$io am5i!n3! !'i"i5ra$o !s !" "3imo $!r!c.o !s3a5"!ci$o !n !" inciso 00 $!" ar3(c'"o 0 $! n'!s3ra Cons3i3'ción Po"(3ica ac3'a"< Es in$isc'3i5"! '! cons3i3'7! 'n $!r!c.o 4'n$am!n3a" $! 3o$a !rsona m!nor o ma7or $! !$a$H no so"o !n n'!s3ro a(s sino !n "a ma7or(a $! a(s!s $!" m'n$o6 or !""o6 $!5! s!r !s3ric3am!n3! r!s!3a$o< E" aBanc! ci!n3(4ico 7 "a 3!cno"o2(a .an .!c.o '! !s3! $!r!c.o or 'n "a$o 7 or o3ro !s3é si!n$o B'"n!ra$o6 7 !s '! !" .om5r! a.ora con s' Bas3o conocimi!n3o6 o$!mos $!cir '!6 !s3& !n "a caaci$a$ $! $!s3r'ir !" m!$io am5i!n3! com"!3o6 si as( "o 'isi!ra6 $! "a noc.! a "a ma;ana< *o5r! !" $!r!c.o a 'n m!$io am5i!n3! sano n'!s3ro E" Tri5'na" Cons3i3'ciona" .a !s3a5"!ci$o '!: !" $!r!c.o a 'n m!$io am5i!n3! sano 7 !'i"i5ra$o ara !" $!sarro""o $! "a !rsona s'on! "a !=i2!ncia $! con$icion!s m(nimas '! !" Es3a$o $!5! as!2'rar a "os in$iBi$'os a 4in $! !rmi3ir s' $!sarro""o6 si!n$o '! !" Es3a$o no so"o !s3& o5"i2a$o 8'r($icam!n3! a !s3a5"!c!r !s3as con$icion!s m(nimas $! mo$o 3écnico6 sino6 a$iciona"m!n3!6 a r!s!3ar"as 7 a as!2'rar !" r!s!3o $! "os $!m&s a2!n3!s socia"!s< Para !""o6 !" Es3a$o $!3!rmina 'na s!ri! $! ac3iBi$a$!s r!2'"a$oras imoni!n$o !s3&n$ar!s m(nimos6 !ro6 a$!m&s6 s! comrom!3! a $!s"!2ar 'na s!ri! $! ac3os 3!n$!n3!s a as!2'rar !sos !s3&n$ar!s m(nimos 76 como r!s'"3a !Bi$!n3!6 a no B'"n!rar "os mismos ni !rmi3ir s' B'"n!ración como r!s'"3a$o $! "a ac3iBi$a$ $! 3!rc!ros E=< NS /,@@?0//? PAQTCH<
. DEREC$O A S% INTEGRIDAD PERSONAL: E" ni;o 7 !" a$o"!sc!n3! 3i!n!n $!r!c.o a '! s! r!s!3! s' in3!2ri$a$ mora"6 s('ica 7 4(sica 7 a s' "i5r! $!sarro""o 7 5i!n!s3ar< No o$r&n s!r som!3i$os a 3or3'ra6 ni a 3ra3o cr'!" o $!2ra$an3!< *! consi$!ran 4ormas !=3r!mas '! a4!c3an s' in3!2ri$a$ !rsona"6 !" 3ra5a8o 4or#a$o 7 "a !="o3ación !conómica6 as( como !" r!c"'3ami!n3o 4or#a$o6 "a ros3i3'ción6 "a 3ra3a6 "a B!n3a 7 !" 3r&4ico $! ni;os 7 a$o"!sc!n3!s 7 3o$as "as $!m&s 4ormas $! !="o3ación< E" $!r!c.o a "a in3!2ri$a$ 4(sica !s !" $!r!c.o $!" c'a" 2o#an 3an3o ni;os como a$o"!sc!n3!s6 or !" c'a" na$i! '!$! on!r !n !"i2ro ni a3!n3ar con3ra s'
in3!2ri$a$ 4(sica6 s('ica o mora"6 ni !r3'r5ar o im!$ir s' $!sarro""o 7 5i!n!s3ar< La in3!2ri$a$ 4(sica !s !" $!r!c.o '! 3i!n! "a !rsona a '! na$i! "! ca's! nin2n $a;o a s' c'!ro<
H. DEREC$O A LA LIBERTAD: E" ni;o 7 !" a$o"!sc!n3! 3i!n!n $!r!c.o a "a "i5!r3a$< Nin2n ni;o o a$o"!sc!n3! s!r& $!3!ni$o o riBa$o $! s' "i5!r3a$< *! !=c"'7!n "os casos $! $!3!nción or man$a3o 8'$icia" o $! 4"a2ran3! in4racción a "a "!7 !na"< Es3! $!r!c.o si2ni4ica '! nin2n a$o"!sc!n3! $!5!ra s!r riBa$o $! s' "i5!r3a$ sino or man$a3o !scri3o 7 mo3iBa$o $!" J'!#6 sa"Bo !n !" caso $! 4"a2ran3! in4racción !na"6 !n !" '! '!$! in3!rB!nir "a a'3ori$a$ com!3!n3!< Art. +H CNA5. En "os casos $! $!3!nción s!;a"a$os6 !" m!nor $! !$a$ s!r& con$'ci$o a 'na s!cción !s!cia" $! "a Po"ic(a Naciona"< To$as "as $i"i2!ncias s! r!a"i#ar&n con in3!rB!nción $!" Fisca" 7 $! s' $!4!nsor< Art. 2** CNA5. Las ci3a$as normas $!5!n s!r in3!rr!3a$as $! man!ra 3!"!o"ó2ica6 Ba"! $!cir6 como r!scricion!s 2aran3is3as con "a 4ina"i$a$ $! 3'3!"ar !" $!r!c.o a "a "i5!r3a$ in$iBi$'a" $!s$! 3a" !rs!c3iBa6 r!s'"3a a5i!r3am!n3! incons3i3'ciona" "a .a5i"i3ación $! c'a"'i!r s''!s3o no con3!m"a$o !n "os $os an3!rior!s<
. DEREC$O A LA IDENTIDAD. E" ni;o 7 !" a$o"!sc!n3! 3i!n!n $!r!c.o a "a i$!n3i$a$6 "o '! inc"'7! !" $!r!c.o a 3!n!r 'n nom5r!6 a a$'irir 'na naciona"i$a$ 76 !n "a m!$i$a $! "o osi5"!6 a conoc!r a s's a$r!s 7 ""!Bar s's a!""i$os< Ti!n!n 3am5ién $!r!c.o a" $!sarro""o in3!2ra" $! s' !rsona"i$a$< Es o5"i2ación $!" Es3a$o r!s!rBar "a inscrición ! i$!n3i$a$ $! "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s6 sancionan$o a "os r!sonsa5"!s $! s' a"3!ración6 s's3i3'ción o riBación i"!2a"6 $! con4ormi$a$ con !" Có$i2o P!na"< En caso $! '! s! ro$'8!ra $ic.a a"3!ración6 s's3i3'ción o riBación6 !" Es3a$o r!s3a5"!c!r& "a B!r$a$!ra i$!n3i$a$ m!$ian3! "os m!canismos m&s i$ón!os< C'an$o 'n ni;o o a$o"!sc!n3! s! !nc'!n3r!n inBo"'cra$os como B(c3imas6 a'3or!s6 ar3(ci!s o 3!s3i2os $! 'na in4racción6 4a"3a o $!"i3o6 no s! '5"icar& s' i$!n3i$a$ ni s' ima2!n a 3raBés $! "os m!$ios $! com'nicación< E" $!r!c.o a "a I$!n3i$a$ !s 'n $!r!c.o 7 or 3an3o 4'n$am!n3a" ara !" $!sarro""o $! "as !rsonas 7 $! "as soci!$a$!s< D!s$! !" mom!n3o $! s' nacimi!n3o6 3o$a !rsona 3i!n! $!r!c.o a o53!n!r 'na i$!n3i$a$< La i$!n3i$a$ inc"'7! !" nom5r!6 !" a!""i$o6 "a 4!c.a $! nacimi!n3o6 !" s!=o 7 "a naciona"i$a$< Es "a r'!5a $! "a !=is3!ncia $! 'na !rsona como ar3! $! 'na soci!$a$6 como in$iBi$'o '! 4orma ar3! $! 'n 3o$o !s "o '! "a carac3!ri#a 7 "a $i4!r!ncia $! "as $!m&s<
To$os "os ni;os 3i!n!n $!r!c.o a os!!r 'na i$!n3i$a$ o4icia"6 !s $!cir6 a 3!n!r 'n nom5r!6 'n a!""i$o6 'na naciona"i$a$ 7 a conoc!r "a i$!n3i$a$ $! s's ro2!ni3or!s< Las normas naciona"!s ! in3!rnaciona"!s s!;a"an c"aram!n3! !" $!r!c.o a" nom5r! como 'no $! "os rim!ros $!r!c.os a" '! $!5!n acc!$!r "as !rsonas a" nac!r6 s' imor3ancia no so"o ra$ica !n !" .!c.o $! s!r 'n comon!n3! imor3an3! $! "a i$!n3i$a$ $! "as !rsonas6 7a '! "!s $o3a $! !=is3!ncia "!2a" 7 "!s !rmi3! !" !8!rcicio $! s's o3ros $!r!c.os sino '! a$!m&s6 !rmi3! a "as a'3ori$a$!s $! 'n a(s conoc!r !n 3érminos r!a"!s c'an3as !rsonas "o in3!2ran 7 or 3an3o o$r&n "ani4icar ! im"!m!n3ar a$!c'a$am!n3! s's o"(3icas 5"icas 7 $! s' $!sarro""o<
,. DEREC$O A LA INSCRIPCIÓN. Los ni;os son inscri3os !n !" R!2is3ro $!" Es3a$o CiBi" corr!son$i!n3! or s' a$r!6 ma$r! o !" r!sonsa5"! $! s' c'i$a$o6 inm!$ia3am!n3! $!s'és $! s' nacimi!n3o< D! no .ac!r"o !n !" "a#o $! 3r!in3a $(as6 s! roc!$!r& con4orm! con "o r!scri3o !n !" T(3'"o VI $! "a L!7 Or2&nica $!" R!2is3ro Naciona" $! I$!n3i4icación 7 Es3a$o CiBi"< En !" c!r3i4ica$o $! nacimi!n3o BiBo cons3ar& "a i$!n3i4icación $ac3i"ar $! "a ma$r! 7 "a i$!n3i4icación !"ma3oscóica $!" r!cién naci$o6 a$!m&s $! "os $a3os '! corr!son$! a "a na3'ra"!#a $!" $oc'm!n3o< La $!!n$!ncia a car2o $!" r!2is3ro !=3!n$!r&6 5a8o r!sonsa5i"i$a$ 7 !n 4orma 2ra3'i3a6 "a rim!ra cons3ancia $! nacimi!n3o $!n3ro $! 'n "a#o '! no !=c!$!r& "as B!in3ic'a3ro .oras $!s$! !" mom!n3o $! s' inscrición< D! con4ormi$a$ con "o !s3a5"!ci$o or "a R
. DEREC$O A 0I0IR EN %NA )AMILIA: E" ni;o 7 !" a$o"!sc!n3! 3i!n!n $!r!c.o a BiBir6 cr!c!r 7 $!sarro""ars! !n !" s!no $! s' 4ami"ia< E" ni;o 7 !" a$o"!sc!n3! '! car!c!n $! 4ami"ia na3'ra" 3i!n!n $!r!c.o a cr!c!r !n 'n am5i!n3! 4ami"iar a$!c'a$o<
E" ni;o 7 !" a$o"!sc!n3! no o$r&n s!r s!ara$os $! s' 4ami"ia sino or circ'ns3ancias !s!cia"!s $!4ini$as !n "a "!7 7 con "a !=c"'siBa 4ina"i$a$ $! ro3!2!r"os< Los a$r!s $!5!n B!"ar or'! s's .i8os r!ci5an "os c'i$a$os n!c!sarios ara s' a$!c'a$o $!sarro""o in3!2ra"< Una 4ami"ia !s 'na com'ni$a$ $! !rsonas r!'ni$as or "a#os $! ar!n3!sco '! !=is3!n !n 3o$as "as soci!$a$!s .'manas< Es3& com'!s3a $! 'n nom5r!6 'n $omici"io 7 cr!a !n3r! s's mi!m5ros 'na o5"i2ación $! so"i$ari$a$ mora" 7 ma3!ria" ar3ic'"arm!n3! !n3r! a$r!s ! .i8osH< Los ni;os 3i!n!n !" $!r!c.o a "a sa3is4acción $! s's n!c!si$a$!s $! a"im!n3ación6 sa"'$ 7 !$'cación $!n3ro $! 'na 4ami"ia 7 a$!m&s $! sano !sarcimi!n3o ara s' $!sarro""o in3!2ra"< Por "o 3an3o6 !s $!5!r $! "os asc!n$i!n3!s r!s!rBar !s! $!r!c.o !n i2'a"$a$ $! circ'ns3ancias riBi"!2ia$o 7 an3!oni!n$o !" in3!rés s'!rior $!" ni;o a cos3'm5r!s 7 rac3icas "i2a$as a a3ron!s c'"3'ra"!s $! "as soci!$a$!s< Los ni;os a"!8a$os $! s' 4ami"ia s! conBi!r3!n !n B(c3imas 4&ci"!s $! "a Bio"!ncia6 "a !="o3ación6 "a 3ra3a6 "a $iscriminación ' o3ro 3io $! ma"3ra3o<
. DEREC$O A LA LIBERTAD DE OPINIÓN: La "i5!r3a$ $! oinión si2ni4ica '! ca$a 'no !s "i5r! $! 3!n!r 'na oinión o 'n 8'icio6 $! ac'!r$o a s's !mocion!s6 caaci$a$!s r!4"!=iBas 7 conocimi!n3os< Los ni;os 3i!n!n !" $!r!c.o a 3!n!r 'na oinión $i4!r!n3! a "a $! s's a$r!s< Toman$o !n c'!n3a s' !$a$6 as( como s' 2ra$o $! ma$'r!# 7 $isc!rnimi!n3o6 "os ni;os 3i!n!n $!r!c.o a '! s' oinión s!a 3oma$a !n c'!n3a< Los Es3a$os6 "as com'ni$a$!s 7 "os a$r!s 3i!n!n !" $!5!r $! !sc'c.ar a "os ni;os 7 acor$ar 'na consi$!ración ar3ic'"ar a s's oinion!s c'an$o "as $!cision!s '! Ban a 3omar "!s inc'm5!n<
+*. DEREC$O A LA LIBERTAD DE E;PRESIÓN: La "i5!r3a$ $! !=r!sión !rmi3! a 3o$o !rsona !=r!sar "i5r!m!n3! s's i$!as or 3o$os "os m!$ios '! 8'#2'! aroia$os< Ca$a ni;o 3i!n! $!r!c.o a !=r!sar "i5r!m!n3! s's oinion!s so5r! "os as'n3os '! 3!n2an '! B!r con s' Bi$a< A$!m&s6 'n ni;o no $!5! s!r B(c3ima $! nin2'na r!sión '! 3ra3! $! o5"i2ar"o o in4"'!nciar"o !n s' oinión 7 '! "! imi$a !=r!sars! "i5r!m!n3!< La "i5!r3a$ $! !=r!sión $! "os ni;os im"ica i2'a"m!n3! s' $!r!c.o a "a in4ormación< Los ni;os 3i!n!n $!r!c.o a sa5!r "o '! s'c!$! 7 a acc!$!r a "a in4ormación '! "!s in3!r!s!< Los ni;os '!$!n as( conoc!r "os ro5"!mas ac3'a"!s6 in4ormars! 7 cr!ar s' roia oinión so5r! 3!mas $! ac3'a"i$a$<
++. A LA LIBERTAD DE PENSAMIENTO> CONCIENCIA Y RELIGIÓN:
E" ni;o 7 !" a$o"!sc!n3! 3i!n!n $!r!c.o a "a "i5!r3a$ $! !nsami!n3o6 conci!ncia 7 r!"i2ión< *! r!s!3ar& !" $!r!c.o $! "os a$r!s6 o $! s's r!sonsa5"!s6 $! 2'iar a" ni;o 7 a" a$o"!sc!n3! !n !" !8!rcicio $! !s3! $!r!c.o $! ac'!r$o a s' !$a$ 7 ma$'r!#< La "i5!r3a$ $! !nsami!n3o6 !s !" $!r!c.o $! 3o$a !rsona $! $!3!rminar "i5r!m!n3! s's cr!!ncias< Los ni;os son "i5r!s $! 3!n!r !nsami!n3os '! !Bo"'cionan 7 cam5ian !n 4'nción a" 2ra$o $! ma$'r!# 7 $isc!rnimi!n3o< La "i5!r3a$ $! consci!ncia6 !rmi3! a ca$a !rsona $!3!rminar "i5r!m!n3! "os rinciios 7 "os Ba"or!s '! 2'iar&n s' !=is3!ncia< La "i5!r3a$ $! consci!ncia6 !s 'na "i5!r3a$ a m!$io camino !n3r! "as "i5!r3a$!s $! !nsami!n3o6 $! oinión 7 $! "a "i5!r3a$ $! r!"i2ión< Es3a "i5!r3a$6 "i2a$a !s3r!c.am!n3! a "as conBiccion!s é3icas 7 4i"osó4icas $! "as !rsonas6 !s "a a4irmación $! '! 3o$os "os s!r!s .'manos !s3&n $o3a$os $! 'na consci!ncia 7 $! 'na ra#ón< Asimismo6 son "i5r!s $! $!3!rminar c'&"!s s!r&n "os rinciios '! 2'iar&n s' !=is3!ncia< Los ni;os 3i!n!n $!r!c.o a $!ci$ir 'é rinciios 7 2'iar&n s' Bi$a< La "i5!r3a$ $! R!"i2ión6 *! consi$!ra como r!"i2ión 'n con8'n3o $! cr!!ncias 7 r&c3icas a "as c'a"!s s! !n3r!2an "os s!r!s .'manos con !" o58!3iBo $! !s3a5"!c!r 'na r!"ación con s'sH $ios!sH< La "i5!r3a$ $! r!"i2ión6 !rmi3! a ca$a !rsona 3!n!r "a r!"i2ión o "a conBicción $! s' !"!cción 7 $! mani4!s3ar"a "i5r!m!n3!< Es !" $!r!c.o a no s'4rir coacción ni or!sión '! a4!c3! s' "i5!r3a$ $! r!"i2ión o a s's $!m&s $!r!c.os< Los ni;os '!$!n $!3!rminar "i5r!m!n3! "a r!"i2ión o "a conBicción $! s' !"!cción6 $!s$! !" mom!n3o !n !" '! a"canc!n 'n niB!" s'4ici!n3! $! $isc!rnimi!n3o< Los ni;os 3i!n!n $!r!c.o a '! no "!s imon2an 'na r!"i2ión '! Ba7a !n con3ra $! s' a2ra$o<
+2. DEREC$O AL LIBRE TR=NSITO: E" ni;o 7 !" a$o"!sc!n3! 3i!n!n $!r!c.o a "a "i5!r3a$ $! 3r&nsi3o6 con "as r!s3riccion!s 7 a'3ori#acion!s '! s! s!;a"an !n !" Li5ro T!rc!ro $! !s3! Có$i2o< To$a !rsona m!nor $! !$a$ 3!n$r& !" $!r!c.o $! !rman!c!r !n !" a(s6 3ransi3ar or si3ios 5"icos 7 !sacios com'ni3arios 7 r!cr!ars! sin m&s r!s3riccion!s '! "as $is'!s3as !n !" CNA 7 c'a"'i!r o3ra $isosición "!2a"6 como "as $!riBa$as $!" !8!rcicio $! "a a'3ori$a$ ar!n3a" 7 "as o5"i2acion!s !sco"ar!s<
+3. DEREC$O A ASOCIARSE: E" ni;o 7 !" a$o"!sc!n3! 3i!n!n $!r!c.o a "a "i5!r3a$ $! asociars! con 4in!s "(ci3os 7 a r!'nirs! ac(4icam!n3!< *ó"o "os a$o"!sc!n3!s o$r&n cons3i3'ir !rsonas 8'r($icas $! car&c3!r asocia3iBo sin 4in!s $! "'cro< Los ni;os o$r&n a$.!rirs! a $ic.as asociacion!s<
La caaci$a$ ciBi" !s!cia" $! "os a$o"!sc!n3!s '! in3!2ran !s3as !rsonas 8'r($icas só"o "!s !rmi3! "a r!a"i#ación $! ac3os Binc'"a$os !s3ric3am!n3! a "os 4in!s $! "as mismas6 si!mr! '! no imor3!n $isosición a3rimonia"< Es3as asociacion!s son r!conoci$as or "os Go5i!rnos Loca"!s 7 '!$!n inscri5irs! !n "os R!2is3ros P5"icos or !" so"o méri3o $! "a R!so"'ción M'nicia" $! r!conocimi!n3o< La "i5!r3a$ $! asociación 7 $! r!'nión6 !rmi3! a 3o$as "as !rsonas r!'nirs! ara comar3ir i$!a 7 $!4!n$!r 'na oinión6 'na ca'sa< As( como "os a$'"3os6 "os ni;os 3i!n!n $!r!c.o a r!'nirs! ara on!rs! $! ac'!r$o 7 ar3iciar !n 3!mas '! 3i!n!n '! B!r $ir!c3am!n3! con s's $!r!c.os 7 s' 5i!n!s3ar6 !ro 3am5ién so5r! as'n3os $! ac3'a"i$a$ '! "!s in3!r!s!n<
C%ARTA SEMANA DEREC$OS ECONÓMICOS> SOCIALES Y C%LT%RALES +. DEREC$O A LA ED%CACIÓN> C%LT%RA> DEPORTE Y RECREACIÓN: E" ni;o 7 !" a$o"!sc!n3! 3i!n!n $!r!c.o a "a !$'cación< E" Es3a$o as!2'ra "a 2ra3'i$a$ 5"ica $! "a !ns!;an#a ara 'i!n!s 3i!n!n "imi3acion!s !conómicas< Nin2n ni;o o a$o"!sc!n3! $!5! s!r $iscrimina$o !n 'n c!n3ro !$'ca3iBo6 or s' con$ición $! $iscaaci$a$ ni or ca'sa $!" !s3a$o ciBi" $! s's a$r!s< La ni;a o "a a$o"!sc!n3!6 !m5ara#a$a o ma$r!6 no $!5! s!r im!$i$a $! iniciar o ros!2'ir s's !s3'$ios< La a'3ori$a$ !$'ca3iBa a$o3ar& "as m!$i$as $!" caso ara !Bi3ar c'a"'i!r 4orma $! $iscriminación<
2. DEREC$O A LA ED%CACIÓN B=SICA. E" Es3a$o 2aran3i#a '! "a !$'cación 5&sica comr!n$a:
"5 E" $!sarro""o $! "a !rsona"i$a$6 "as a3i3'$!s 7 "a caaci$a$ m!n3a" 7 4(sica $!" ni;o 7 $!" a$o"!sc!n3!6 .as3a s' m&=imo o3!ncia" F5 E" r!s!3o $! "os $!r!c.os .'manos 7 "as "i5!r3a$!s 4'n$am!n3a"!s &5 La romoción 7 $i4'sión $! "os $!r!c.os $! "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s '5 E" r!s!3o a "os a$r!s6 a "a roia i$!n3i$a$ c'"3'ra"6 a" i$ioma6 a "os Ba"or!s naciona"!s 7 "os Ba"or!s $! "os '!5"os 7 c'"3'ras $is3in3as $! "as roias e5 La r!aración ara 'na Bi$a r!sonsa5"! !n 'na soci!$a$ "i5r!6 con !s(ri3' $! so"i$ari$a$6 comr!nsión6 a#6 3o"!rancia6 i2'a"$a$ !n3r! "os s!=os6 amis3a$ !n3r! "os '!5"os 7 2r'os é3nicos6 naciona"!s 7 r!"i2iosos
Q5 La 4ormación !n !s(ri3' $!mocr&3ico 7 !n !" !8!rcicio r!sonsa5"! $! "os $!r!c.os 7 o5"i2acion!s 65 La ori!n3ación s!='a" 7 "a "ani4icación 4ami"iar 5 E" $!sarro""o $! 'n !nsami!n3o a'3ónomo6 cr(3ico 7 cr!a3iBo i5 La caaci3ación $!" ni;o 7 !" a$o"!sc!n3! ara !" 3ra5a8o ro$'c3iBo 7 ara !" man!8o $! conocimi!n3os 3écnicos 7 ci!n3(4icos 7 5 E" r!s!3o a" am5i!n3! na3'ra"< 3. DEREC$O A SER RESPETADOS POR S%S ED%CADORES: E" ni;o 7 !" a$o"!sc!n3! 3i!n!n $!r!c.o a s!r r!s!3a$os or s's !$'ca$or!s 7 a c'!s3ionar s's cri3!rios Ba"ora3iBos6 '$i!n$o r!c'rrir a ins3ancias s'!rior!s si 4'!ra n!c!sario<
. DEREC$O A SER MATRIC%LADO EN EL SISTEMA REG%LAR DE ENSEÑANZA: Los a$r!s o r!sonsa5"!s 3i!n!n "a o5"i2ación $! ma3ric'"ar a s's .i8os o a 'i!n!s 3!n2an 5a8o s' c'i$a$o !n !" sis3!ma r!2'"ar $! !ns!;an#a<
H. DEREC$O A LA PROTECCIÓN POR LOS DIRECTORES DE LOS CENTROS ED%CATI0OS: Los Dir!c3or!s $! "os c!n3ros !$'ca3iBos com'nicar&n a "a a'3ori$a$ com!3!n3! "os casos $!:
"5 Ma"3ra3o 4(sico6 sico"ó2ico6 $! acoso6 a5'so 7 Bio"!ncia s!='a" !n a2raBio $! "os a"'mnos F5 R!i3!ra$a r!i3!ncia 7 $!s!rción !sco"ar &5 R!i3!ra$as 4a"3as in8's3i4ica$as '5 Cons'mo $! s's3ancias 3ó=icas e5 D!samaro 7 o3ros casos '! im"i'!n Bio"ación $! "os $!r!c.os $!" ni;o 7 a$o"!sc!n3! Q5 R!n$imi!n3o !sco"ar $! ni;os 7 a$o"!sc!n3!s 3ra5a8a$or!s 7 65 O3ros .!c.os "!siBos< . DEREC$O A MODALIDADES Y $ORARIOS PARA EL TRABAO: E" Es3a$o 2aran3i#a mo$a"i$a$!s 7 .orarios !sco"ar!s !s!cia"!s '! !rmi3an a "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s '! 3ra5a8an asis3ir r!2'"arm!n3! a s's c!n3ros $! !s3'$io< Los Dir!c3or!s $! "os c!n3ros !$'ca3iBos on$r&n a3!nción ara '! !" 3ra5a8o no a4!c3! s' asis3!ncia 7 s' r!n$imi!n3o !sco"ar ! in4ormar&n !rió$icam!n3! a "a a'3ori$a$ com!3!n3! ac!rca $!" niB!" $! r!n$imi!n3o $! "os !s3'$ian3!s 3ra5a8a$or!s<
,. DEREC$O A PARTICIPAR EN PROGRAMAS C%LT%RALES> DEPORTI0OS Y RECREATI0OS: E" Es3a$o !s3im'"ar& 7 4aci"i3ar& "a a"icación $! r!c'rsos 7 !sacios 4(sicos ara "a !8!c'ción $! ro2ramas c'"3'ra"!s6 $!or3iBos 7 $! r!cr!ación $iri2i$os a ni;os 7 a$o"!sc!n3!s< Los m'niciios cana"i#ar&n "os r!c'rsos 7 !8!c'3ar&n ro2ramas con "a co"a5oración 7 conc'rso $! "a soci!$a$ ciBi" 7 $! "as or2ani#acion!s socia"!s<
. DEREC$O A LA ATENCIÓN INTEGRAL DE SAL%D: E" ni;o 7 !" a$o"!sc!n3! 3i!n!n $!r!c.o a "a a3!nción in3!2ra" $! s' sa"'$6 m!$ian3! "a !8!c'ción $! o"(3icas '! !rmi3an s' $!sarro""o 4(sico ! in3!"!c3'a" !n con$icion!s a$!c'a$as< C'an$o s! !nc'!n3r!n !n4!rmos6 con "imi3acion!s 4(sicas o m!n3a"!s6 im!$i$os6 o c'an$o s! 3ra3! $! $!!n$i!n3!s $! s's3ancias 3ó=icas6 r!ci5ir&n 3ra3ami!n3o 7 r!.a5i"i3ación '! !rmi3a s' ar3iciación !n "a com'ni$a$ $! ac'!r$o a s's caaci$a$!s< Corr!son$! a" Es3a$o6 con "a co"a5oración 7 !" conc'rso $! "a soci!$a$ ciBi"6 $!sarro""ar "os ro2ramas n!c!sarios ara r!$'cir "a mor3a"i$a$ 7 r!B!nir "as !n4!rm!$a$!s !$'car a "a 4ami"ia !n "as r&c3icas $! .i2i!n! 7 san!ami!n3o 7 com5a3ir "a ma"n'3rición6 o3or2an$o riori$a$ !n !s3os ro2ramas a" ni;o 7 a" a$o"!sc!n3! !n circ'ns3ancias !s!cia"m!n3! $i4(ci"!s 7 a "a a$o"!sc!n3!?ma$r! $'ran3! "os !r(o$os $! 2!s3ación 7 "ac3ancia<
. DEREC$O A TRABAAR DEL ADOLESCENTE: E" a$o"!sc!n3! '! 3ra5a8a s!r& ro3!2i$o !n 4orma !s!cia" or !" Es3a$o< E" Es3a$o r!conoc! !" $!r!c.o $! "os a$o"!sc!n3!s a 3ra5a8ar6 con "as r!s3riccion!s '! imon! !s3! Có$i2o6 si!mr! 7 c'an$o no !=is3a !="o3ación !conómica 7 s' ac3iBi$a$ "a5ora" no imor3! ri!s2o o !"i2ro6 a4!c3! s' roc!so !$'ca3iBo o s!a nociBo ara s' sa"'$ o ara s' $!sarro""o 4(sico6 m!n3a"6 !siri3'a"6 mora" o socia"<
DEREC$OS DE LOS NIÑOS Y ADOLESCENTES DISCAPACITADOS A$!m&s $! "os $!r!c.os consa2ra$os !n "a ConB!nción so5r! "os D!r!c.os $!" Ni;o 7 !n !s3! Có$i2o6 "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s $iscaaci3a$os 2o#an 7 !8!rc!n "os $!r!c.os in.!r!n3!s a s' roia con$ición< La L!7 G!n!ra" $! "a P!rsona con Discaaci$a$ ? L!7 N 09// !n s' ar3(c'"o s!2'n$o $!4in! '! "a !rsona con $iscaaci$a$ !s a'!""a '! 3i!n! 'na o m&s $!4ici!ncias !Bi$!ncia$as con "a ér$i$a si2ni4ica3iBa $! a"2'na a a"2'nas $! s's 4'ncion!s 4(sicas6 m!n3a"!s o s!nsoria"!s6 '! im"i'!n "a $ismin'ción o a's!ncia $! "a caaci$a$ $! r!a"i#ar 'na ac3iBi$a$ $!n3ro $! 4ormas o m&r2!n!s
consi$!ra$os norma"!s6 "imi3&n$o"a !n !" $!s!m!;o $! 'n ro"6 4'nción o !8!rcicio $! ac3iBi$a$!s 7 oor3'ni$a$!s ara ar3iciar !'i3a3iBam!n3!<
EL CONSEO NACIONAL PARA LA INTEGRACIÓN DE LA PERSONA CON DISCAPACIDAD CONADIS5 Es !" ór2ano 5"ico !s!cia"i#a$o !n c'!s3ion!s r!"a3iBas a "a $iscaaci$a$ 7 !8!rc! "a r!c3or(a $!" *is3!ma Naciona" ara "a In3!2ración $! "a P!rsona con Discaaci$a$ *INAPEDI*< F'! cr!a$o or L!7 N 09// 7 c'!n3a con a'3onom(a 3écnica6 a$minis3ra3iBa6 $! a$minis3ración6 !conómica 7 4inanci!ra 7 cons3i3'7! "i!2o r!s''!s3ario< E" Cons!8o Naciona" ara "a In3!2ración $! "a P!rsona con Discaaci$a$ CONADI*6 !s3& cons3i3'i$o como 'n or2anismo 5"ico !8!c'3or6 a$scri3o a" Minis3!rio $! "a M'8!r 7 Po5"acion!s V'"n!ra5"!s MIMP< E" CONADI* !s 'na !n3i$a$ mo$!rna6 !4ici!n3! 7 !s!cia"i#a$a '! $is!;a6 3rans4i!r! 7 con$'c! o"(3icas6 ro2ramas6 ro7!c3os 7 accion!s '! 4aBor!c!n "a in3!2ración $! "as !rsonas con $iscaaci$a$6 ar3ic'"an$o in3!rs!c3oria"m!n3! 5a8o 'n !n4o'! inc"'siBo<
)%NCIONES DEL CONADIS: En3r! "as 4'ncion!s r!"aciona$as a" Ni;o 7 A$o"!sc!n3! !" CONADI* 3i!n! "as si2'i!n3!s 4'ncion!s:
+. 2. 3. . H. .
Form'"ar6 "ani4icar6 $iri2ir6 coor$inar6 !8!c'3ar6 s'!rBisar 7 !Ba"'ar "as o"(3icas naciona"!s 7 s!c3oria"!s !n ma3!ria $! $iscaaci$a$< Dic3ar normas 7 "in!ami!n3os 3écnicos ara "a a$!c'a$a !8!c'ción 7 s'!rBisión $! "as o"(3icas naciona"!s 7 s!c3oria"!s !n ma3!ria $! $iscaaci$a$< Proon!r6 4orm'"ar6 "ani4icar6 coor$inar 7 s'!rBisar "a !8!c'ción $!" P"an $! I2'a"$a$ $! Oor3'ni$a$!s ara "as P!rsonas con Discaaci$a$ 7 o3ros simi"ar!s< PromoB!r 7 !8!c'3ar cama;as ara "a 3oma $! conci!ncia r!s!c3o $! "a !rsona con $iscaaci$a$6 !" r!s!3o $! s's $!r!c.os 7 $! s' $i2ni$a$6 7 "a r!sonsa5i"i$a$ $!" Es3a$o 7 "a soci!$a$ ara con !""a< Diri2ir !" R!2is3ro Naciona" $! "a P!rsona con Discaaci$a$< E8!rc!r "a r!c3or(a $!" *is3!ma Naciona" ara "a In3!2ración $! "a P!rsona con Discaaci$a$ *INAPEDI*<
DEBERES DE LOS NIÑOS Y ADOLESCENTES. *on $!5!r!s $! "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s: R!s!3ar 7 o5!$!c!r a s's a$r!s o "os r!sonsa5"!s $! s' c'i$a$o6 "5 si!mr! '! s's ór$!n!s no "!sion!n s's $!r!c.os o con3raB!n2an "as "!7!s Es3'$iar sa3is4ac3oriam!n3! F5
&5 '5 e5 Q5 65 5 i5 5
C'i$ar6 !n "a m!$i$a $! s's osi5i"i$a$!s6 a s's asc!n$i!n3!s !n s' !n4!rm!$a$ 7 anciani$a$ Pr!s3ar s' co"a5oración !n !" .o2ar6 $! ac'!r$o a s' !$a$ R!s!3ar "a roi!$a$ 5"ica 7 riBa$a Cons!rBar !" m!$io am5i!n3! C'i$ar s' sa"'$ !rsona" No cons'mir s's3ancias sico3róicas R!s!3ar "as i$!as 7 "os $!r!c.os $! "os $!m&s6 as( como "as cr!!ncias r!"i2iosas $is3in3as $! "as s'7as 7 R!s!3ar a "a Pa3ria6 s's "!7!s6 s(m5o"os 7 .éro!s<
GARANTÍAS. +. EERCICIO DE LOS DEREC$OS Y LIBERTADES E" Es3a$o 2aran3i#a !" !8!rcicio $! "os $!r!c.os 7 "i5!r3a$!s $!" ni;o 7 $!" a$o"!sc!n3! consa2ra$o !n "a "!76 m!$ian3! "a o"(3ica6 "as m!$i$as6 7 "as accion!s !rman!n3!s 7 sos3!ni$as con3!m"a$as !n !" r!s!n3! Có$i2o< 2. DI)%SIÓN DE LOS DEREC$OS CONTENIDOS EN ESTE CÓDIGO E" Minis3!rio $! Promoción $! "a M'8!r 7 Po5"acion!s V'"n!ra5"!s MIMPH romoB!r&6 !n "os m!$ios $! com'nicación masiBos6 !sacios $!s3ina$os a "a $i4'sión $! "os $!r!c.os $!" ni;o 7 !" a$o"!sc!n3!< Para !s3os 4in!s6 o$r& s'scri5ir conB!nios $! coo!ración< II. %NIDAD SISTEMA NACIONAL DE ATENCIÓN INTEGRAL AL NIÑO Y AL ADOLESCENTE. /%INTA SEMANA SISTEMA NACIONAL DE ATENCIÓN INTEGRAL +. DE)INICIÓN E" *is3!ma Naciona" $! A3!nción In3!2ra" a" Ni;o 7 a" A$o"!sc!n3! !s !" con8'n3o $! ór2anos6 !n3i$a$!s 7 s!rBicios 5"icos 7 riBa$os '! 4orm'"an6 coor$inan6 s'!rBisan6 !Ba"an 7 !8!c'3an "os ro2ramas 7 accion!s $!sarro""a$os ara "a ro3!cción 7 romoción $! "os $!r!c.os $! "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s< E" sis3!ma 4'nciona a 3raBés $! 'n con8'n3o ar3ic'"a$o $! accion!s in3!rins3i3'ciona"!s $!sarro""a$as or ins3i3'cion!s 5"icas 7 riBa$as<
2. DIRECCIÓN DEL SISTEMA Y ENTE RECTOR E" Minis3!rio $! Promoción $! "a M'8!r 7 $!" D!sarro""o +'mano PROMUDE+H $iri2! !" sis3!ma como En3! R!c3or< La !8!c'ción $! "an!s 7 ro2ramas6 "a
a"icación $! m!$i$as $! a3!nción '! coor$ina6 as( como "a inB!s3i2ación 3'3!"ar 7 "as m!$i$as $! ro3!cción6 s! '5ican !n !" &m5i3o a$minis3ra3iBo< E" MIMP 3i!n! como 8!4! $!" sis3!ma a 'n 3écnico !s!cia"i#a$o !n ni;os 7 a$o"!sc!n3!s<
)7#&i4#e! EI Minis3!rio $! "a M'8!r 7 Po5"acion!s V'"n!ra5"!s como !n3! r!c3or $!" *is3!ma: aH 5H cH $H !H
Form'"a6 ar'!5a 7 coor$ina "a !8!c'ción $! "as o"(3icas ori!n3a$as a "a a3!nción in3!2ra" $! ni;os 7 a$o"!sc!n3!s Dic3a normas 3écnicas 7 a$minis3ra3iBas $! car&c3!r naciona" 7 2!n!ra" so5r! "a a3!nción $!" ni;o 7 a$o"!sc!n3! A5r! inB!s3i2acion!s 3'3!"ar!s a ni;os 7 a$o"!sc!n3!s !n si3'ación $! a5an$ono 7 a"ica "as m!$i$as corr!son$i!n3!s Diri2! 7 coor$ina "a Po"(3ica Naciona" $! A$ocion!s a 3raBés $! "a *!cr!3ar(a Naciona" $! A$ocion!s 7 "as s!$!s $!sconc!n3ra$as a niB!" r!2iona" L"!Ba "os r!2is3ros $! "os or2anismos riBa$os 7 com'na"!s $!$ica$os a "a ni;!# 7 "a a$o"!sc!ncia 5
5 De &4#Q4r1i'"' &4# el Art&7l4 2 'el De&ret4 S7re14 N **2** MIMDES> 7Fli&"'4 el 2 7li4 2**> !e !eJ"l" <7e el Re6i!tr4 " <7e !e reQiere el "rt&7l4 3 'el Re6l"1e#t4 'e l"! )7#&i4#e! Previ!t"! e# el re!e#te i#&i!4> e# el &7"l t"1Fi9# !e re6i!tr"r# l"! i#!tit7&i4#e! <7e tr"F"e# &4# "'4le!&e#te! e# &4#Qli&t4 &4# l" le e#"l> e! el Re6i!tr4 Ce#tr"l 'e I#!tit7&i4#e! 'e l" Dire&&i# 'e NiJ4! NiJ"! A'4le!&e#te! 'el Mi#i!teri4 'e l" M7er De!"rr4ll4 S4&i"l. 4H
R!2'"a !" 4'ncionami!n3o $! "os or2anismos 5"icos6 riBa$os 7 com'na"!s '! !8!c'3an ro2ramas 7 accion!s $iri2i$os a" ni;o 7 a$o"!sc!n3!6 as( como s'!rBisa 7 !Ba"a !" c'm"imi!n3o $! s's 4in!s 5
5 De &4#Q4r1i'"' &4# el Art&7l4 2 'el De&ret4 S7re14 N **2** MIMDES> 7Fli&"'4 el 2 7li4 2**> !e !eJ"l" <7e el Re6i!tr4 " <7e !e reQiere el "rt&7l4 3 'el Re6l"1e#t4 'e l"! )7#&i4#e! Previ!t"! e# el re!e#te i#&i!4> e# el &7"l t"1Fi9# !e re6i!tr"r# l"! i#!tit7&i4#e! <7e tr"F"e# &4# "'4le!&e#te! e# &4#Qli&t4 &4# l" le e#"l> e! el Re6i!tr4 Ce#tr"l 'e I#!tit7&i4#e! 'e l" Dire&&i# 'e NiJ4! NiJ"! A'4le!&e#te! 'el Mi#i!teri4 'e l" M7er De!"rr4ll4 S4&i"l. 2H
V!"a or !" c'm"imi!n3o $! "as normas con3!ni$as !n "a ConB!nción so5r! "os D!r!c.os $!" Ni;o6 !n !" r!s!n3! Có$i2o 7 !n "a "!2is"ación naciona"
.H iH
Cana"i#a a "as a'3ori$a$!s com!3!n3!s "os .!c.os '! cono#ca $! "os '! s! $!sr!n$a "a r!s'nción $! 'n $!"i3o o 4a"3a com!3i$os !n a2raBio $! ni;os 7 a$o"!sc!n3!s !6 To$as "as $!m&s '! "! corr!son$! $! ac'!r$o a "!7<
ACCIONES INTERINSTIT%CIONALES E" PROMUDE+ ar3ic'"ar& 7 ori!n3ar& "as accion!s in3!rins3i3'ciona"!s $!" *is3!ma Naciona" $! A3!nción In3!2ra" '! s! !8!c'3an a 3raBés $! "os $iB!rsos or2anismos 5"icos 7 riBa$os< DESCENTRALIZACIÓN Los 2o5i!rnos r!2iona"!s 7 "oca"!s !s3a5"!c!r&n6 $!n3ro $! s's r!s!c3iBas 8'ris$iccion!s6 !n3i$a$!s 3écnicas s!m!8an3!s a" En3! R!c3or $!" sis3!ma6 "as '! 3!n$r&n a s' car2o "a norma3iBi$a$6 "os r!2is3ros6 "a s'!rBisión 7 "a !Ba"'ación $! "as accion!s '! $!sarro""an "as ins3ancias !8!c'3iBas< E" PROMUDE+ coor$inar& con $ic.as !n3i$a$!s 3écnicas r!2iona"!s 7 "oca"!s !" c'm"imi!n3o $! s's 4'ncion!s< POLÍTICAS Y PROGRAMAS DE ATENCIÓN INTEGRAL AL NIÑO Y EL ADOLESCENTE. +. POLÍTICA La o"(3ica $! romoción6 ro3!cción 7 a3!nción a" ni;o 7 a" a$o"!sc!n3! !s !" con8'n3o $! ori!n3acion!s 7 $ir!c3ric!s $! car&c3!r 5"ico6 $ic3a$as or !" MIMP6 c'7o o58!3iBo s'!rior !s 2aran3i#ar s's $!r!c.os consa2ra$os !n "a norma3iBi$a$<
2. DESARROLLO DE PROGRAMAS La o"(3ica $! a3!nción a" ni;o 7 a" a$o"!sc!n3! !s3ar& ori!n3a$a a $!sarro""ar: aH Pro2ramas $! r!B!nción '! 2aran3ic!n con$icion!s $! Bi$a a$!c'a$as 5H Pro2ramas $! romoción '! mo3iB!n s' ar3iciación 7 "a $! s' 4ami"ia 7 '! !rmi3an $!sarro""ar s's o3!ncia"i$a$!s cH Pro2ramas $! ro3!cción '! as!2'r!n "a a3!nción oor3'na c'an$o !n4r!n3an si3'acion!s $! ri!s2o $H Pro2ramas $! asis3!ncia ara a3!n$!r s's n!c!si$a$!s c'an$o s! !nc'!n3r!n !n circ'ns3ancias !s!cia"m!n3! $i4(ci"!s !H Pro2ramas $! r!.a5i"i3ación '! !rmi3an s' r!c'!ración 4(sica 7 m!n3a" 7 '! o4r!#can a3!nción !s!cia"i#a$a<
CONDICIONES PARA EL DESARROLLO DE PLANES Y PROGRAMAS
Los "an!s6 ro2ramas 7 accion!s s! $!sarro""ar&n 3!ni!n$o !n c'!n3a "a si3'ación socia" 7 c'"3'ra" $!" ni;o 7 $!" a$o"!sc!n3!6 !n concor$ancia con "a o"(3ica naciona" $ic3a$a or !" MIMP<
PROGRAMAS ESPECIALES E" MIMP $!sarro""ar& ro2ramas !s!cia"!s ara "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s '! r!s!n3!n carac3!r(s3icas !c'"iar!s roias $! s' !rsona o $!riBa$as $! 'na circ'ns3ancia socia"< Los ro2ramas '! r!Bé !" CNA son "os si2'i!n3!s: • • •
•
• •
Pro2ramas ara ni;os 7 a$o"!sc!n3!s $iscaaci3a$os< Pro2ramas ara ni;os 7 a$o"!sc!n3!s a$ic3os a s's3ancias sico3róicas Pro2ramas ara ni;os 7 a$o"!sc!n3!s ma"3ra3a$os o B(c3imas $! Bio"!ncia s!='a"< Pro2ramas ara ni;os 7 a$o"!sc!n3!s B(c3imas $! "a Bio"!ncia arma$a o $!s"a#a$os< Pro2ramas ara ni;os 7 a$o"!sc!n3!s '! 3ra5a8an 7 BiB!n !n "a ca""!< Pro2ramas ara ni;os 7 a$o"!sc!n3!s '! car!c!n $! 4ami"ia o s! !nc'!n3ran !n !=3r!ma o5r!#a<
PRINCIPALES PROGRAMAS NACIONALES DE ATENCIÓN INTEGRAL AL NIÑO Y AL ADOLESCENTE +. PROGRAMAS A CARGO DEL MINISTERIO DE LA M%ER Y POBLACIONES 0%LNERABLES MIMP5 A3!n$i!n$o a "as Po"(3icas 7 Pro2ramas a$o3a$as !n !" Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s Ar3s< ,0 7 ,,H6 E" Minis3!rio $! "a M'8!r 7 Po5"acion!s V'"n!ra5"!s MIMPH 3i!n! como man$a3o "a romoción 7 ro3!cción $! "as o5"acion!s B'"n!ra5"!s si!n$o és3os 2r'os $! !rsonas '! s'4r!n $iscriminación o si3'acion!s $! $!sro3!cción6 3a"!s como "os ni;os6 ni;as 7 a$o"!sc!n3!s6 !rsonas a$'"3as ma7or!s6 !rsonas con $iscaaci$a$6 $!s"a#a$os 7 mi2ran3!s in3!rnos>< En3r! "os rincia"!s Pro2ramas '! $!!n$!n $!" MIMP s! !nc'!n3ran:
". PROGRAMA NACIONAL YAC$AY E" Pro2rama Naciona" Yac.a70 ? Bo# '!c.'a '! si2ni4ica ar!n$!r? !s 'na Uni$a$ E8!c'3ora $!" Minis3!rio $! "a M'8!r 7 Po5"acion!s V'"n!ra5"!s s! cr!ó or D!cr!3o *'r!mo NS //?0/>0?MIMP !" - $! s!3i!m5r! $!" 0/>06 con !" o58!3iBo $! r!s3i3'ir "os $!r!c.os $! "as ni;as6 ni;os 7 a$o"!sc!n3!s !n si3'ación $! ca""! 1 F'!n3!: .33:QQ
3ra5a8o in4an3i"6 Bi$a !n ca""!6 m!n$ici$a$ 7Qo !="o3ación s!='a"H ara '! "o2r!n s' $!sarro""o in3!2ra" 7 r!B!nir ma7or !=osición a si3'acion!s $! ri!s2o<
El E<7i4: E" Pro2rama Naciona" Yac.a7 s! !8!c'3a a 3raBés $! "as !$'ca$oras 7 "os !$'ca$or!s $! ca""!6 'i!n!s s! on!n !n con3ac3o con "as ni;as6 ni;os 7 a$o"!sc!n3!s !n !" mismo "'2ar $on$! !""os socia"i#an: "a ca""!< LosQ"as !$'ca$or!sQas son ro4!siona"!s $! "as Ci!ncias *ocia"!s6 +'manas o a4in!s6 '! 3i!n! !=!ri!ncia $! 3ra5a8o con ni;as6 ni;os 7 a$o"!sc!n3!s !n si3'ación $! B'"n!ra5i"i$a$ 7 s' Bocación $! s!rBicio 4aci"i3a roc!sos $! cam5io $! ac3i3'$ $! "as ni;as6 ni;os6 a$o"!sc!n3!s 7 s's 4ami"ias< OFetiv4!: E" ro2rama 3i!n! como o58!3iBos: •
•
•
R!$'cir "a 3o"!rancia !n "a com'ni$a$ 4r!n3! a "a r!a"i$a$ $! ni;as6 ni;os 7 a$o"!sc!n3!s !n si3'ación $! ca""!< D!sarro""ar 'na in3!rB!nción '! s! carac3!ri#a or NO s!r 'ni3iBa< Para !""o6 s! 3i!n! !n c'!n3a "as n!c!si$a$!s !s!c(4icas $! ni;as6 ni;os 7 a$o"!sc!n3!s6 r!conoci!n$o s' con$ición $! s'8!3o $! $!r!c.os 7 or 3an3o s'8!3o $! cam5io< Con3ri5'ir a 4or3a"!c!r !" ro" ro3!c3or $!" Es3a$o6 "as 4ami"ias 7 $! "a soci!$a$ con "os ni;os6 ni;as 7 a$o"!sc!n3!s !n si3'ación $! ca""!
L46r4!: •
•
•
•
KK $! 's'ariosQas s! !rman!c!n !n !" sis3!ma !$'ca3iBo< - s! r!ins!r3aron r!s!c3o a" a;o an3!rior 0/>H< K c'!n3a con DNI 7 K> acc!$i!ron a" *I*< >>-0/ 's'ariosQas .an ar3icia$o $! ac3iBi$a$!s c'"3'ra"!s 7 ar3(s3icas ara !" 4or3a"!cimi!n3o $! s's .a5i"i$a$!s socia"!s< >>->@ 's'ariosQas .an ar3icia$o $! ac3iBi$a$!s r!cr!a3iBas $!or3iBas< >/ 4ami"ias $! ni;as6 ni;os 7 a$o"!sc!n3!s !n si3'ación $! ca""! 4'!ron a3!n$i$as< K $! !s3as 4ami"ias ar3iciaron $! ac3iBi$a$!s socio?4orma3iBas ara 4or3a"!c!r s' ro" ro3!c3or< - acc!$! a s!rBicios $! r!s3acion!s socia"!s a"3!rna3iBas micro!mr!n$imi!n3oH<
%!7"ri4!: Ni;as6 ni;os 7 a$o"!sc!n3!s !n si3'ación $! ca""!< *on a'!""os ni;os6 ni;as 7 a$o"!sc!n3!s con o sin B(nc'"o 4ami"iar '! s! !nc'!n3ran socia"i#an$o !n "a ca""! !n 4orma arcia" o 3o3a"6 .!c.o '! B'"n!ra s's $!r!c.os 7 "asQ"os !=on! a si3'acion!s $! ri!s2o< E" Pro2rama Yac.a7 a3i!n$! @ !r4i"!s $! o5"ación: Ni;as6 ni;os 7 a$o"!sc!n3!s '! 3ra5a8an !n "a ca""!6 '! BiB!n !n "a ca""!6 !n si3'ación $! m!n$ici$a$ 7Qo !="o3ación s!='a"<
Ac3'a"m!n3! !" Pr46r"1" N"&i4#"l Y"&" in3!rBi!n! !n 0/ r!2ion!s: Ancas.6 A'r(mac6 Ar!'ia6 A7ac'c.o6 Ca8amarca6 C'sco6 +'ancaB!"ica6 +'&n'co6 Ica6 J'n(n6 La Li5!r3a$6 Lam5a7!'!6 Lima6 Lor!3o6 Mo'!2'a6 Pasco6 Pi'ra6 P'no6 Tacna 7 Uca7a"i<
F. PROGRAMA NACIONAL CONTRA LA 0IOLENCIA )AMILIAR Y SE;%AL E" Pro2rama !s 'na Uni$a$ E8!c'3ora $!" Minis3!rio $! "a M'8!r 7 Po5"acion!s V'"n!ra5"!s6 $! con4ormi$a$ con "o !s3a5"!ci$o !n "a L!7 NS 0K0@9 cr!a$o a 3raBés $!" D!cr!3o *'r!mo NS //?0//>?PROMUDE+< E" PNCVF* 3i!n! s' s!$! c!n3ra" !n "a ci'$a$ $! Lima 7 $!sarro""a s's ac3iBi$a$!s a niB!" naciona"< E" Minis3!rio $! "a M'8!r 7 Po5"acion!s V'"n!ra5"!s !s 'n or2anismo $!" Po$!r E8!c'3iBo6 R!c3or $! "as Po"(3icas Naciona"!s 7 *!c3oria"!s so5r! M'8!r 7 Po5"acion!s V'"n!ra5"!s6 !s "a !n3i$a$ r!sonsa5"! $! "a !8!c'ción $!" PNCVF*< )i#"li'"': Con3ri5'ir a "a r!$'cción $! "a a"3a r!Ba"!ncia $! "a Bio"!ncia 4ami"iar !n m'8!r!s ni;as6 ni;os 7 a$o"!sc!n3!s<
OFetiv4: Form'"ar6 $is!;ar6 romoB!r 7 !8!c'3ar "an!s6 ro7!c3os 7 ro2ramas $! r!B!nción 7 a3!nción6 a$!m&s $! romoB!r accion!s $! ro3!cción 7 r!c'!ración 4r!n3! a "a Bio"!ncia 4ami"iar 7 s!='a" as( como "a 2!n!ración $!" conocimi!n3o $! "a ro5"!m&3ica 7 "a romoción $! r!"acion!s $!mocr&3icas !n3r! Baron!s 7 m'8!r!s< &. EL PROGRAMA INTEGRAL NACIONAL PARA EL BIENESTAR )AMILIAR INABI) Es 'n ro2rama $!" Minis3!rio $! "a M'8!r 7 Po5"acion!s V'"n!ra5"!s ? MIMP6 '! 3i!n! a s' car2o "a romoción a3!nción 7 ao7o a ni;os6 ni;as6 a$o"!sc!n3!s6 8óB!n!s6 m'8!r!s6 a$'"3os6 a$'"3os ma7or!s 7 !n 2!n!ra" a 3o$a !rsona !n si3'ación $! ri!s2o 7 a5an$ono o con ro5"!mas sicosocia"!s o corora"!s '! m!nosca5!n s' $!sarro""o .'mano6 a 4in $! a"can#ar s' 5i!n!s3ar 7 $!sarro""o !rsona"6 4or3a"!ci!n$o 7 $!sarro""an$o s's caaci$a$!s ara conB!r3ir"os !n !rsonas 3i"!s a "a soci!$a$6 com'ni$a$ 7 4ami"ia !n ar3ic'"ar<
OFetiv4: PromoB!r6 4aci"i3ar 7 !s3a5"!c!r 'na r!$ $! ro3!cción socia" '! as!2'r! "a a3!nción a "os 2r'os socia"!s m&s B'"n!ra5"!s6 or con$ición $! o5r!#a6 !=c"'sión6 $!sas3r!s na3'ra"!s6 sini!s3ros6 B(c3imas $! Bio"!ncia 4ami"iar6 socia" 7 o"(3ica<
2. PROGRAMAS A CARGO DEL EL MINISTERIO DE DESARROLLO E INCL%SIÓN SOCIAL MIDIS5 E" MIDI* !s !" or2anismo r!c3or $! "as o"(3icas naciona"!s '! rom'!B!n !" D!sarro""o 7 "a Inc"'sión *ocia"< *' misión !s 2aran3i#ar '! "as o"(3icas 7 ro2ramas socia"!s $! "os $i4!r!n3!s s!c3or!s 7 niB!"!s $! 2o5i!rno ac3!n $! man!ra coor$ina$a 7 ar3ic'"a$a ara c!rrar "as 5r!c.as $! acc!so a s!rBicios 5"icos 'niB!rsa"!s $! ca"i$a$ 7 $! acc!so a "as oor3'ni$a$!s '! a5r! !" cr!cimi!n3o !conómico< E" MIDI* nac! ara cam5iar "a in!rcia6 "a 4ra2m!n3ación 7 "a $!sar3ic'"ación $!" Es3a$o P!r'ano 4r!n3! a "a o5r!#a 7 "a !=c"'sión socia" 7 ara conc!r3ar accion!s con8'n3as !n "os $i4!r!n3!s 3!rri3orios $!" a(s6 .ac!r s!2'imi!n3o $!" c'm"imi!n3o $! "os ac'!r$os6 !Ba"'ar "os imac3os '! s! 2!n!ran 7 roBocar ar!n$i#a8!s con8'n3os $! man!ra $! marcar !" r'm5o $!" Es3a$o .acia 'n !4ica# com5a3! con3ra "a o5r!#a< En3r! "os rincia"!s ro2ramas a car2o $!" MIDI* 3!n!mos:
". PROGRAMA NACIONAL DE ALIMENTACIÓN ESCOLAR /ALI ARMA a"i Xarma !s 'n Boca5"o '!c.'a '! si2ni4ica U#iJ4 vi64r4!4V o U#iJ" vi64r4!"V !n '!c.'a !" 2én!ro s! $!3!rmina con "a a"a5ra +armi o qari 6 !s $!cir .om5r! o m'8!rH ,< a"i Xarma !s 'n ro2rama $!" MIDI* '! 5rin$a s!rBicio a"im!n3ario con com"!m!n3o !$'ca3iBo a ni;os 7 ni;as ma3ric'"a$os !n ins3i3'cion!s !$'ca3iBas 5"icas $!" niB!" inicia" 7 rimaria6 7 $! s!c'n$aria $! "as o5"acion!s in$(2!nas $! "a Ama#on(a !r'ana6 a 4in $! con3ri5'ir a m!8orar "a a3!nción !n c"as!s6 "a asis3!ncia !sco"ar 7 "os .&5i3os a"im!n3icios6 romoBi!n$o "a ar3iciación 7 "a corr!sonsa5i"i$a$ $! "a com'ni$a$ "oca"<
)i#"li'"': Ti!n! como 4ina"i$a$ 5rin$ar 'n s!rBicio $! ca"i$a$ c'm"i!n$o "os si2'i!n3!s o58!3iBos: Garan3i#ar !" s!rBicio a"im!n3ario $'ran3! 3o$os "os $(as $!" a;o !sco"ar a "os 's'arios $!" Pro2rama $! ac'!r$o a s's carac3!r(s3icas 7 "as #onas $on$! BiB!n Con3ri5'ir a m!8orar "a a3!nción $! "os 's'arios $!" Pro2rama !n c"as!s6 4aBor!ci!n$o s' asis3!ncia 7 !rman!ncia PromoB!r m!8or!s .&5i3os $! a"im!n3ación !n "os 's'arios $!" Pro2rama< •
•
•
!uestra oltica del -istema de .estión de la /alidad
%!7"ri4s: N'!s3ros 's'arios son aro=ima$am!n3! ,<> mi""on!s $! ni;os 7 ni;as $! m&s $! mi" ins3i3'cion!s !$'ca3iBas 5"icas a niB!" naciona"< Para !" 0/>- !" Pro2rama 3i!n! como m!3a a3!n$!r a m&s $! ,< mi""on!s $! ni;os ni;as $! inicia" 7 3 .33:QQ<<2o5<!Qa2!i$Z0
rimaria $! "as !sc'!"as 5"icas $! 3o$o !" a(s6 7 $! s!c'n$aria $! "as com'ni$a$!s na3iBas $! "os '!5"os Ama#ónicos<
F. PROGRAMA NACIONAL C%NA M=S E" Pro2rama Naciona" C'na M&s !s 'n ro2rama socia" 4oca"i#a$o a car2o $!" Minis3!rio $! D!sarro""o ! Inc"'sión *ocia" MIDI*H6 c'7o o58!3iBo !s m!8orar !" $!sarro""o in4an3i" $! ni;as 7 ni;os m!nor!s $! , a;os $! !$a$ !n #onas $! o5r!#a 7 o5r!#a !=3r!ma6 ara s'!rar "as 5r!c.as !n s' $!sarro""o co2ni3iBo6 socia"6 4(sico 7 !mociona" @< %rin$a a3!nción in3!2ra" a "as ni;as 7 "os ni;os m!nor!s $! , a;os $! !$a$ '! r!'i!r!n $! 'na a3!nción !n s's n!c!si$a$!s 5&sicas $! sa"'$6 n'3rición6 8'!2o6 ar!n$i#a8! 7 $!sarro""o $! .a5i"i$a$!s< Prom'!B! !n "as 4ami"ias 's'arias6 !" 8'!2o como m!$io $! ar!n$i#a8!6 r&c3icas $! .&5i3os $! .i2i!n! 7 so5r!3o$o r!4'!r#a "as !=r!sion!s $! a4!c3o $!n3ro $!" !n3orno 4ami"iar<
DE)ENSORÍA DEL NIÑO Y EL ADOLESCENTE. +. DE)INICIÓN La D!4!nsor(a $!" Ni;o 7 $!" A$o"!sc!n3! !s 'n s!rBicio $!" *is3!ma $! A3!nción In3!2ra" '! 4'nciona !n "os 2o5i!rnos "oca"!s6 !n "as ins3i3'cion!s 5"icas 7 riBa$as 7 !n or2ani#acion!s $! "a soci!$a$ ciBi"6 c'7a 4ina"i$a$ !s romoB!r 7 ro3!2!r "os $!r!c.os '! "a "!2is"ación r!conoc! a "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s< Es3! s!rBicio !s $! car&c3!r 2ra3'i3o< D!s$! >KK9 !s3& consi$!ra$a !n "a L!7 Or2&nica $! M'nicia"i$a$!s como 'na 4'nción $! "os Go5i!rnos Loca"!s< La Dir!cción $! *is3!mas Loca"!s 7 D!4!nsor(as s! '5ica !n Lima MIMP6 Caman& ->- ? 9S isoH no c'!n3a con o4icinas $!sc!n3ra"i#a$as6 sin !m5ar2o r!a"i#a $iB!rsas coor$inacion!s con ins3i3'cion!s '! ao7an !" 3ra5a8o $! "as D!4!nsor(as !n "as roBincias6 !n Lima 7 !n !" Ca""ao< Las D!4!nsor(as $!" Ni;o 7 !" A$o"!sc!n3! 4'ncionan6 !n s' ma7or(a6 !n "as m'nicia"i$a$!s $is3ri3a"!s 7 roBincia"!s6 a" i2'a" '! !n c!n3ros !$'ca3iBos6 arro'ias6 Co"!2ios $! A5o2a$os6 or2ani#acion!s $! 5as!6 !n3r! o3ros<
2. INSTANCIA ADMINISTRATI0A Es3a D!4!nsor(a ac3'ar& !n "as ins3ancias a$minis3ra3iBas $! "as ins3i3'cion!s 5"icas 7 riBa$as $! a3!nción a "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s<
3. INTEGRANTES La D!4!nsor(a !s3ar& in3!2ra$a or ro4!siona"!s $! $iB!rsas $isci"inas $! r!conoci$a so"B!ncia mora"6 con !" ao7o $! !rsonas caaci3a$as ara 4 http://www.cunamas.gob.pe/
$!s!m!;ar "as 4'ncion!s roias $!" s!rBicio6 'i!n!s ac3'ar&n como Promo3or!s?D!4!nsor!s< Las D!4!nsor(as '! no c'!n3!n con ro4!siona"!s o$r&n !s3ar in3!2ra$as or !rsonas $! "a com'ni$a$ $!5i$am!n3! caaci3a$as 7 acr!$i3a$as ara !" !8!rcicio $! s' 4'nción<
. )%NCIONES ESPECÍ)ICAS *on 4'ncion!s $! "a D!4!nsor(a: aHConoc!r "a si3'ación $! "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s '! s! !nc'!n3ran !n ins3i3'cion!s 5"icas o riBa$as 5H In3!rB!nir c'an$o s! !nc'!n3r!n am!na#a$os o B'"n!ra$os s's $!r!c.os ara .ac!r r!Ba"!c!r !" rinciio $!" in3!rés s'!rior cH O4r!c!r a3!nción 2ra3'i3a 7 con4i$!ncia" $! casos $! a"im!n3os6 ré2im!n $! Bisi3as6 ma"3ra3o6 Bio"!ncia 4ami"iar6 r!conocimi!n3o Bo"'n3ario $! 4i"iación6 76 !n 2!n!ra" si3'acion!s '! a4!c3!n "os $!r!c.os $! "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s6 si!mr! '! no !=is3an roc!sos 8'$icia"!s so5r! !s3as ma3!rias $H Conoc!r $! "a co"ocación 4ami"iar !H Fom!n3ar !" r!conocimi!n3o Bo"'n3ario $! "a 4i"iación 4H Coor$inar ro2ramas $! a3!nción !n 5!n!4icio $! "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s '! 3ra5a8an 2H %rin$ar ori!n3ación m'"3i$isci"inaria a "a 4ami"ia ara r!B!nir si3'acion!s cr(3icas6 si!mr! '! no !=is3a roc!sos 8'$icia"!s r!Bios .H D!n'nciar an3! "as a'3ori$a$!s com!3!n3!s "as 4a"3as 7 $!"i3os com!3i$os !n a2raBio $! "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s<
H. ORGANIZACIÓN E INSCRIPCIÓN Las ins3i3'cion!s 5"icas 7 riBa$as $! a3!nción a "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s or2ani#ar&n "a D!4!nsor(a $! ac'!r$o a "os s!rBicios '! r!s3an 7 so"ici3ar&n s' inscrición an3! !" MIMP<
. A%TORIZADOS PARA PEDIR LA INTER0ENCIÓN DE LA DEM%NA "5 Los roios ni;os6 ni;as 7 a$o"!sc!n3!s< F5 La ma$r!6 !" a$r! o c'a"'i!r o3ro 4ami"iar< &5 C'a"'i!r !rsona '! cono#ca $! 'na si3'ación '! a4!c3! "os $!r!c.os $!" ni;o 7 a$o"!sc!n3!<
SE;TA SEMANA R-GIMEN PARA EL ADOLESCENTE TRABAADOR +. ANTECEDENTES La ConB!nción so5r! "os D!r!c.os $!" Ni;o6 c'7a mo$!rna $oc3rina $!5(a s!r in3!rna"i#a$a !n "a "!2is"ación naciona"6 consa2ra !n s' Ar3< ,06 '! "os Es3a$os ar3!s r!conoc!n !" $!r!c.o a" ni;o a !s3ar ro3!2i$o con3ra "a !="o3ación !conómica 7 con3ra !" $!s!m!;o $! c'a"'i!r 3ra5a8o !"i2roso o '! !n3or!#ca s' !$'cación6 o s!a nociBo ara s' sa"'$ o $!sarro""o 4(sico6 m!n3a"6 mora" o socia"< Los Es3a$os ar3!s a$o3ar&n m!$i$as "!2is"a3iBas6 a$minis3ra3iBas6 socia"!s 7 !$'ca3iBas ara as!2'rar "a a"icación $! !s3! ar3(c'"o< aH< Fi8ar&n 'na !$a$ m(nima ara 3ra5a8ar 5H< R!2"am!n3ar&n "os .orarios 7 con$icion!s $! 3ra5a8o cH< Es3i'"ar&n sancion!s ara as!2'rar "a a"icación $! !s3! ar3(c'"o E" Ar3< > $! "a ConB!nción consa2ra imor3an3! norma ara "os ni;os '! 3ra5a8an: *!r& n!c!sario a$o3ar m!$i$as "!2is"a3iBas 3!n$i!n3!s a incr!m!n3ar "a caaci$a$ 8'r($ica $! "os ni;os ara !s3os !4!c3os< *in !m5ar2o .a7 normas r!!=is3!n3!s a "a ConB!nción como: Los ConB!nios $! "a Or2ani#ación In3!rnaciona" $!" Tra5a8o O0 ro.(5! !" 3ra5a8o !=c!siBo $! m!nor!s6 an normas $! in4!rior 8!rar'(a como "os D!cr!3os *'r!mos $!" $!r!c.o a si""a< *! o$r(a $!cir '! r&c3icam!n3! 3o$os "os as!c3os $!" 3ra5a8o $! m!nor!s $! !$a$ '! a5or$a "a ConB!nción !s3&n or "a "!2is"ación naciona" r!Bia a !""a< No o5s3an3! "o c'a"6 "a ci3a$as normas no s! a$!c'an "!nam!n3! a" !s(ri3' $! "a ConB!nción6 '! $!s3aca "a con$ición $!" ni;o 7 a$o"!sc!n3! como s'8!3o "!no $! $!r!c.os< En 3an3o '!$a s!r a"can#a$o !" o58!3iBo '! ro'2na "a O
2. DEL DEREC$O AL TRABAO DE LOS MENORES DE EDAD *! r!conoc! !" $!r!c.o $! "os a$o"!sc!n3!s a 3ra5a8ar6 con "as r!s3riccion!s $! "!76 si!mr! 7 c'an$o no !=is3a !="o3ación !conómica 7 s' ac3iBi$a$ "a5ora" no
imor3! ri!s2o o !"i2ro6 a4!c3! s' roc!so !$'ca3iBo o s!a nociBo ara s' sa"'$ o ara s' $!sarro""o 4(sico6 m!n3a"6 !siri3'a"6 mora" o socia"< Ar3<00 C
3. MODALIDADES DE TRABAO RECONOCIDAS POR EL CÓDIGO DE LOS NIÑOS Y ADOLESCENTES E" Có$i2o con3!m"a "as si2'i!n3!s mo$a"i$a$!s $! 3ra5a8o ara "os a$o"!sc!n3!s: Tra5a8o or c'!n3a a8!na o !n r!"ación $! $!!n$!ncia< Tra5a8o a $omici"io< Tra5a8o or c'!n3a roia o !n 4orma in$!!n$i!n3!< Tra5a8o $omés3ico o Tra5a8o 4ami"iar no r!m'n!ra$o<
• • • • •
E=c"'7! $! s' &m5i3o $! a"icación !" 3ra5a8o $! "os ar!n$ic!s 7 rac3ican3!s6 !" '! s! ri2! or s's roias "!7!s< La ro3!cción a" a$o"!sc!n3! 3ra5a8a$or corr!son$! a" Minis3!rio $! "a M'8!r 7 o5"acion!s V'"n!ra5"!s MIMPH !n 4orma coor$ina$a 7 com"!m!n3aria con "os *!c3or!s Tra5a8o6 *a"'$ 7 E$'cación6 as( como con "os Go5i!rnos R!2iona"!s 7 M'nicia"!s< E" MIMP $ic3a "a o"(3ica $! a3!nción ara "os a$o"!sc!n3!s '! 3ra5a8an<
. A%TORIZACIÓN E INSCRIPCIÓN DEL ADOLESCENTE TRABAADOR Los a$o"!sc!n3!s ara o$!r 3ra5a8ar r!'i!r!n $! a'3ori#ación6 sa"Bo !n !" caso $!" 3ra5a8a$or 4ami"iar no r!m'n!ra$o6 !n !s3! "3imo caso só"o $!5!r& s!r inscri3o !n !" r!2is3ro m'nicia" corr!son$i!n3!< 'i!n o3or2a "a a'3ori#ación $!5!r& asimismo !n3r!2ar a" a$o"!sc!n3! 'na Li5r!3a !n "a '! cons3!n s's $a3os !rsona"!s 7 "a5ora"!s<
H. EDADES MÍNIMAS PARA TRABAAR Las !$a$!s m(nimas r!'!ri$as ara a'3ori#ar !" 3ra5a8o $! "os a$o"!sc!n3!s son "as si2'i!n3!s:
". Para !" 3ra5a8o or c'!n3a a8!na !n r!"ación $! $!!n$!ncia "as !$a$!s m(nimas son: • • •
> a;os ara "a5or!s a2r(co"as no in$'s3ria"!s< >- a;os ara "a5or!s in$'s3ria"!s6 com!rcia"!s o min!ras< >9 a;os ara "a5or!s $! !sca in$'s3ria"<
F. Para "as o3ras mo$a"i$a$!s $! 3ra5a8o "a !$a$ m(nima !s $! >@ a;os6 or !=c!ción s! '!$! conc!$!r a "os >0 a;os6 si!mr! '! "as "a5or!s a r!a"i#ar no !r8'$i'!n s' sa"'$ o $!sarro""o6 ni in3!r4i!ran o "imi3!n s' asis3!ncia a "os
c!n3ros !$'ca3iBos 7 !rmi3an s' ar3iciación !n ro2ramas $! ori!n3ación o 4ormación ro4!siona"< *! r!s'm! '! "os a$o"!sc!n3!s !s3&n a'3ori#a$os or s's a$r!s o r!sonsa5"!s ara 3ra5a8ar c'an$o .a5i3!n con !""os6 sa"Bo mani4!s3ación !=r!sa !n con3rario $! "os mismos<
. COMPETENCIA PARA A%TORIZAR EL TRABAO DE ADOLESCENTES Ti!n!n com!3!ncia ara inscri5ir6 a'3ori#ar 7 s'!rBisar !" 3ra5a8o $! "os a$o"!sc!n3!s '! c'!n3!n con "as !$a$!s s!;a"a$as !n !" ar3(c'"o r!c!$!n3!: E" *!c3or Tra5a8o6 ara 3ra5a8os or c'!n3a a8!na o '! s! r!s3!n "5 !n r!"ación $! $!!n$!ncia 76 Los M'niciios $!n3ro $! s's 8'ris$iccion!s6 ara 3ra5a8a$or!s F5 $omés3icos6 or c'!n3a roia o '! s! r!a"ic!n !n 4orma in$!!n$i!n3! 7 $!n3ro $! s' 8'ris$icción< En 3o$as "as mo$a"i$a$!s $! 3ra5a8o6 "a inscrición 3!n$r& car&c3!r 2ra3'i3o<
,. REGISTRO Y DATOS /%E SE DEBEN CONSIGNAR Las ins3i3'cion!s r!sonsa5"!s $! a'3ori#ar !" 3ra5a8o $! "os a$o"!sc!n3!s ""!Bar&n 'n r!2is3ro !s!cia" !n !" '! s! .ar& cons3ar "o si2'i!n3!:
"5 F5 &5 '5 e5 Q5 65 5 i5
Nom5r! com"!3o $!" a$o"!sc!n3! Nom5r! $! s's a$r!s6 3'3or!s o r!sonsa5"!s F!c.a $! nacimi!n3o Dir!cción 7 "'2ar $! r!si$!ncia La5or '! $!s!m!;a R!m'n!ración +orario $! 3ra5a8o Esc'!"a a "a '! asis3! 7 .orario $! !s3'$ios 7 Nm!ro $! c!r3i4ica$o mé$ico<
. OBLIGACIONES DE LOS EMPLEADORES DE ADOLESCENTES "5 No '!$!n a$mi3ir a" 3ra5a8o a "os a$o"!sc!n3!s '! no c'!n3an con "a r!s!c3iBa a'3ori#ación< F5 Los c!n3ros $! 3ra5a8o '! con3ra3!n a$o"!sc!n3!s $!5!r&n ""!Bar 'n r!2is3ro !n "as '! s! consi2nan "os $a3os !rsona"!s 7 "a5ora"!s $! "os a$o"!sc!n3!s 3ra5a8a$or!s< Es3! r!2is3ro no r!'i!r! !ncon3rars! a'3ori#a$o or !" Minis3!rio $! Tra5a8o< &5 R!2is3rar a" a$o"!sc!n3! !n !" Li5ro $! P"ani""as $! a2os 7 c'm"ir con 3o$os "os $!r!c.os '! r!Bé "a "!2is"ación "a5ora" ara "os 3ra5a8a$or!s s'8!3os a" ré2im!n $! "a ac3iBi$a$ riBa$a 3!ni!n$o !n c'!n3a "as r!cision!s 7 r!s3riccion!s '! !s3a5"!c! !" Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s<
'5 Es3&n o5"i2a$os a conc!$!r 4aci"i$a$!s '! .a2an coma3i5"! !" 3ra5a8o $!" a$o"!sc!n3! con s' asis3!ncia r!2'"ar a "a !sc'!"a< +*. DE LOS DEREC$OS Y CONDICIONES DE TRABAO DE LOS ADOLESCENTES ". L" 4r#"'" 'e tr"F"4: E" 3ra5a8o $! "os a$o"!sc!n3!s !n3r! >0 7 >@ a;os no $!5!r& !=c!$!r $! @ .oras $iarias ni 0@ .oras s!mana"!s< E" 3ra5a8o $! "os a$o"!sc!n3!s !n3r! > 7 >9 a;os no $!5!r& !=c!$!r $! .oras $iarias ni $! ,- .oras s!mana"!s< •
•
F. L" re17#er"&i#: Los a$o"!sc!n3!s $!5!n !rci5ir 'na r!m'n!ración no in4!rior a "a $! "os $!m&s 3ra5a8a$or!s $! s' misma ca3!2or(a ara 3ra5a8os simi"ar!s< &. De l"! v"&"&i4#e!: E" $!r!c.o a Bacacion!s r!m'n!ra$as a2a$as s! conc!$!r& !n "os m!s!s $! Bacacion!s !sco"ar!s< '. Del 'ere&4 " l" !e67ri'"' !4&i"l: Los a$o"!sc!n3!s 3ra5a8a$or!s 3i!n!n $!r!c.o a "a s!2'ri$a$ socia" o5"i2a3oria or "o m!nos !n !" ré2im!n $! r!s3acion!s $! sa"'$< e. De l4! 'ere&4! &4le&tiv4!: *! r!conoc! a "os a$o"!sc!n3!s 3ra5a8a$or!s !" $!r!c.o $! !8!rc!r s's $!r!c.os "a5ora"!s $! car&c3!r co"!c3iBo6 '$i!n$o 4ormar ar3! o cons3i3'ir sin$ica3os< '. Tr"F"4! r4iFi'4! E" Có$i2o ro.(5! '! "os a$o"!sc!n3!s r!a"ic!n "os si2'i!n3!s 3ra5a8os: E" 3ra5a8o noc3'rno< E" Tra5a8o !n s'5s'!"o< Tra5a8os !n "os '! mani'"! !sos !=c!siBos< Tra5a8o !n "as '! mani'"! s's3ancias 3ó=icas< Tra5a8o !n ac3iBi$a$!s !n '! s' s!2'ri$a$ o "a $! o3ras !rsonas !s3! 5a8o s' r!sonsa5i"i$a$< • • • • •
e. S4Fre l" 4Fli6"&i# 'el e8"1e# 19'i&4: Los a$o"!sc!n3!s 3ra5a8a$or!s son som!3i$os !rió$icam!n3! a !=&m!n!s mé$icos< Para "os 3ra5a8a$or!s in$!!n$i!n3!s 7 $omés3icos "os !=&m!n!s s!r&n 2ra3'i3os 7 !s3ar&n a car2o $!" *!c3or *a"'$<
Q. El 'ere&4 'e re&l"14: Los a$o"!sc!n3!s 3ra5a8a$or!s 3i!n!n !" $!r!c.o $! r!c"amar an3! "a a'3ori$a$ com!3!n3! !" c'm"imi!n3o $! "as normas 8'r($icas r!"aciona$as con s' ac3iBi$a$ !conómica6 sin n!c!si$a$ $! ao$!ra$o< ++. LOS PROGRAMAS DE EMPLEO M%NICIPAL Los ro2ramas $! caaci3ación ara !" !m"!o 4om!n3a$os or "os m'niciios6 !n c'm"imi!n3o $! "a L!7 Or2&nica $! M'nicia"i$a$!s6 3i!n!n como s's rincia"!s 5!n!4iciarios a "os a$o"!sc!n3!s r!2is3ra$os !n !" r!s!c3iBo m'niciio<
+2. LOS PROGRAMAS DE CAPACITACIÓN E" *!c3or Tra5a8o 7 "os m'niciios cr!ar&n ro2ramas !s!cia"!s $! caaci3ación ara !" 3ra5a8o 7 $! ori!n3ación Bocaciona" ara "os a$o"!sc!n3!s 3ra5a8a$or!s<
CONTRA0ENCIONES Y SANCIONES +. CONCEPTO. La con3raB!nción !s 3o$a acción ' omisión '! a3!n3a con3ra !" !8!rcicio $! "os $!r!c.os $! "os ni;os6 ni;as 7 a$o"!sc!n3!s s!;a"a$os !n "a "!7 < 2. COMPETENCIA PARA APLICAR SANCIONES ". COMPETENCIA ADMINISTRATI0A: Es com!3!ncia 7 r!sonsa5i"i$a$ $!" MIMP6 $! "a D!4!nsor(a $!" Ni;o 7 A$o"!sc!n3! 7 $! "os Go5i!rnos Loca"!s6 Bi2i"ar !" c'm"imi!n3o 7 a"icar "as sancion!s a$minis3ra3iBas $! s' com!3!ncia c'an$o s! !nc'!n3r!n am!na#a$os o B'"n!ra$os "os $!r!c.os $! "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s< Ar3(c'"o 9/H< Los Go5i!rnos R!2iona"!s 7 Loca"!s $ic3ar&n "as normas com"!m!n3arias '! !s3a L!7 r!'i!r!6 !s3a5"!ci!n$o $isosicion!s 7 sancion!s a$minis3ra3iBas a$!c'a$as a "as !c'"iari$a$!s 7 !s!ci4ici$a$!s $! "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s $! s' r!2ión o "oca"i$a$< 5< COMPETENCIA %RISDICCIONAL: Los 8'!c!s !s!cia"i#a$os !s3&n 4ac'"3a$os ara a"icar "as sancion!s 8'$icia"!s corr!son$i!n3!s6 con in3!rB!nción $!" Minis3!rio P5"ico< Ar3(c'"o ar3(c'"o 90H< E" Minis3!rio P5"ico a 3raBés $!" Fisca" Es!cia"i#a$o 7 $!" Fisca" $! Pr!B!nción $!" D!"i3o6 Bi2i"ar& !" c'm"imi!n3o $! !s3a L!7< Ar3(c'"o 9>H< 5 Código del Niño y dolescente: ! !r!c.os 2!n!ra"!s6 !s!c(4icos6 as( como "i5!r3a$!s $! "os
ni;os< Ar3(c'"o -KH 7 s!n3!ncias $! 8'#2a$os 7 sa"as s'!rior $! 4ami"ia 7 s'r!ma ciBi" H<
Corr!son$! a" J'!# $! Fami"ia: A"icar sancion!s so5r! "as con3raB!ncion!s a "os $!r!c.os $!" ni;o 7 $!" a$o"!sc!n3!< La sanción o$r& s!r .as3a $i!# Uni$a$!s $! R!4!r!ncia Proc!sa"<
2. CONTRA /%I-NES PROCEDE LA ACCIÓN DE CONTRA0ENCIÓN E" có$i2o $! "a !s!cia"i$a$ !n s' 3!=3o no "imi3a "a "!2i3imi$a$ asiBa< Las in3!rr!3acion!s !n ma3!ria $! $!r!c.os .'manos6 7 $! r!s!3o 7 ro3!cción $! $!r!c.os $! ni;os6 ni;as 7 a$o"!sc!n3!s no '!$!n s!r r!s3ric3iBas< T!n!r !n c'!n3a !" 5"o'! $! cons3i3'ciona"i$a$H< No s! '!$! $is3in2'ir $on$! "a "!7 no $is3in2'!< La r&c3ica 8'$icia" .a r!conoci$o '! "a misma roc!$! con3ra 3o$a !rsona '! inc'rra !n con3raB!nción $! $!r!c.os $! ni;os6 ni;as 7 a$o"!sc!n3!s<
3. EN AGRA0IO DE /%IENES PROCEDE LA CONTRA0ENCIÓN E" roio có$i2o "o !s3a5"!c!: Ni;os6 ni;as6 7 a$o"!sc!n3!s<
. )ORMAS DE CONOCIMIENTO )ISCAL DE LA CONTRA0ENCIÓN " D! O4icio< " D!n'ncia $! Par3!: Escri3a o V!r5a"< " *! $!sr!n$! $! inB!s3i2acion!s $! Bio"!ncia 4ami"iar6 in4raccion!s6 3'3!"ar6 ar3iciación !n $!c"aracion!s $! Bio"!ncia s!='a"< " D! accion!s $! con3ro" 7 Bi2i"ancia: Bisi3as< H. INTER0ENCIÓN )ISCAL EN CONTRA0ENCIÓN EN ETAPA PRE%DICIAL " " " " " " "
Ca"i4ica "a $!n'ncia $! con3raB!nción< Dison! "as $i"i2!ncias !r3in!n3!s ara !" !sc"ar!cimi!n3o $! "a $!n'ncia< R!ci5! "as $!c"aracion!s $! "as ar3!s 7Qo 3!s3imonia"!s $! 3!s3i2os< Or$!na "a ac3'ación $! !ricias o r!ca5a r!s'"3a$os $! "os mismos c'an$o 7a .an si$o so"ici3a$os or o3ra a'3ori$a$< P'!$! !4!c3'ar Bisi3as 4isca"!s $omici"iarias6 o a ins3i3'cion!s !$'ca3iBas6 so"o o a con !ri3os ara !Ba"'acion!s corr!son$i!n3!s< R!a"i#ar $!m&s $i"i2!ncias n!c!sarias ara !" !sc"ar!cimi!n3o $! "a $!n'ncia $! con3raB!nción< Emi3ir ron'nciami!n3o con4orm! a "!7 7 "o ac3'a$o $isoni!n$o !" arc.iBo o romoB!r "a acción 8'$icia" corr!son$i!n3!<
. EL UB%LLYNGV COMO %NA )ORMA DE CONTRA0ENCIÓN E" 5'""7n2 3érmino an2"osa8ón '! si2ni4ica in3imi$ar6 am!$r!n3ar o 3irani#arH6 !s !n "a r&c3ica 'n 4!nóm!no socia" '! Bi!n! r!s!n3an$o a" in3!rior $! "as ins3i3'cion!s !$'ca3iBas6 con ci!r3a 4r!c'!ncia6 consis3!n3! !n !" acoso o ma"3ra3o !n3r! !s3'$ian3!s ni;os o a$o"!sc!n3!sH consis3!n3! !n !" .os3i2ami!n3o6
in3imi$ación6 ma"3ra3o6 Bio"!ncia6 !=c"'sión socia" 7 $iscriminación or ar3! $! 8óB!n!s ma3on!s o acosa$or!s '! ac3an como "($!r!s n!2a3iBos 7 o!ran $! man!ra '! m!$ian3! !" 3ra3o B!8a3orio "!sionan "a a'3o!s3ima $! "os !s3'$ian3!s< En n'!s3ro a(s6 !" 5'""7n2 .a m!r!ci$o 'na "!7 an3i5'""7n26 L!7 N 0K9>K6 L!7 '! rom'!B! "a conBiB!ncia sin Bio"!ncia !n "as ins3i3'cion!s !$'ca3iBas6 7 s' r!2"am!n3o aro5a$o m!$ian3! D!cr!3o *'r!mo N />/?0/>0?ED< La L!7 N 0K9>K 3i!n! or o58!3o !s3a5"!c!r "os m!canismos ara $ia2nos3icar6 r!B!nir6 !Bi3ar6 sancionar 7 !rra$icar "a Bio"!ncia6 !" .os3i2ami!n3o6 "a in3imi$ación 7 c'a"'i!r ac3o consi$!ra$o como acoso !n3r! a"'mnos $! "as ins3i3'cion!s !$'ca3iBas 7 !n s' R!2"am!n3o D!cr!3o *'r!mo N />/?0/>0?ED6 .an !s3a5"!ci$o o5"i2acion!s $! "as ins3i3'cion!s !$'ca3iBas cr!ación $! Cons!8o E$'ca3iBo Ins3i3'ciona" CONEI6 '! !s "a '! ac'!r$a "as sancion!s r!Bia inB!s3i2ación !n 3érmino $! si!3! $(as !"a5orar "an $! sana conBiB!ncia 7 $isci"ina !sco"ar con3ar con 'n "i5ro $! r!2is3ro $! inci$!ncias so5r! Bio"!ncia 7 acoso !n3r! !s3'$ian3!sH< Los casos $! 5'""7n2 !n3r! !sco"ar!s6 3a" como !s3& r!2'"a$o !n n'!s3ro a(s6 s! conoc!6 3rami3a 7 3ra3a !n s!$! $! "a ins3i3'ción !$'ca3iBa< *in !m5ar2o6 si "a $!n'ncia or con3raB!nción $! ma"3ra3o sico"ó2ico o acoso s! a3ri5'7! a 'n cons!r8!6 a'=i"iar6 ro4!sor o $ir!c3or $! "a ins3i3'ción !$'ca3iBa6 !$'ca3iBa6 corr!son$!r& s! 3rami3! como con3raB!nción< En caso !" 5'""7n2 s!a !n a2raBio $! 'n a"'mno 7 .a7a si$o $!n'ncia$o o '!s3o !n conocimi!n3o $!" $ir!c3or6 $oc!n3!s 3'3or o $oc!n3! $! a'"aH $! 'na Ins3i3'ción E$'ca3iBa6 7 !s3os no .an a$o3a$o "as accion!s n!c!sarias 7 oor3'nas6 inc'rrir&n !n con3raB!nción or omisión< as( "o .a !s3a5"!ci$o 'na s!n3!ncia !=!$i$a or !" T!rc!r J'#2a$o $! Fami"ia $!" C'sco6 con4irma$a or "a *a"a *'!rior r!s!c3iBa6 con3ra "a '! "os $!man$a$os in3!r'si!ron casación '! "a *a"a *'r!ma CiBi" $!c"aro imroc!$!n3!6 a" consi$!rar '! "as ins3ancias $! méri3o s's3!n3aron "a ac3i3'$ omisiBa< Casación N >@,>?0/>@?CU*COH<
III. %NIDAD INSTIT%CIONES )AMILIARES. LA )AMILIA Y LOS AD%LTOS RESPONSABLES DE LOS NIÑOS Y ADOLESCENTES. LA PATRIA POTESTAD +. DE)INICIÓN La Pa3ria Po3!s3a$ !s 'na 4i2'ra 8'r($ica r!co2i$a 3an3o !n !" Có$i2o CiBi" como !n !" Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s< *i 5i!n !s ci!r3o !s3a ins3i3'ción no .a si$o $!4ini$a ni $!sarro""a$a !n $!3a""! !n am5os c'!ros "!2a"!s6 3an 5i!n !s ci!r3o
'! !n am5as normas s! .an s!;a"a$o "os $!5!r!s 7 $!r!c.os '! $ic.a 4i2'ra 2!n!ra !n "os a$r!s r!s!c3o $! "os .i8os< Es "a ConB!nción so5r! "os D!r!c.os $!" Ni;o "a '! r!sa"3a "a 4'nción 3'i3iBa $! "a a3ria o3!s3a$ a" in$icar '! s! !8!rc! !n 5!n!4icio $! "os .i8os: !" rinciio $! '! am5os a$r!s 3i!n!n o5"i2acion!s com'n!s !n "o '! r!s!c3a a "a crian#a 7 !" $!sarro""o $! s's .i8os6 imon! a a'!""os '! "a r!oc'ación 4'n$am!n3a" !s !" in3!rés s'!rior $!" ni;o< Por !""o6 s! os3'"a '! !n !" !8!rcicio con8'n3o $! "a a3ria o3!s3a$6 am5os a$r!s a3i!n$an a" in3!rés $! "os .i8os< En !s3! s!n3i$o6 Enri'! Varsi ci3a a Dini# Mar(a E"!na ara $!4inir "a a3ria o3!s3a$ como 'n 3(ico $!r!c.o s'58!3iBo 4ami"iar m!$ian3! !" c'a" "a "!7 r!conoc! a "os a$r!s 'n con8'n3o $! $!r!c.os 7 $!5!r!s ara "a $!4!nsa 7 c'i$a$o $! "a !rsona 7 a3rimonio $! s's .i8os 7 '! !rman!c! .as3a '! és3os a$'i!ran "!na caaci$a$<
2. DEBERES Y DEREC$O DE LOS PADRES N'!s3ro Có$i2o CiBi"6 7 !n 4orma r!i3!ra3iBa !" Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s6 !n'm!ran "os $!5!r!s 7 4ac'"3a$!s $! "a a3ria o3!s3a$< E" Ar3(c'"o 9@ $!" Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s r!scri5! $! man!ra 3!=3'a" "os si2'i!n3!s $!5!r!s 7 $!r!c.os $! "os a$r!s '! !8!rc!n "a Pa3ria Po3!s3a$:
"5 V!"ar or s' $!sarro""o in3!2ra" F5 ProB!!r s' sos3!nimi!n3o 7 !$'cación &5 Diri2ir s' roc!so !$'ca3iBo 7 caaci3ación ara !" 3ra5a8o con4orm! a s' Bocación 7 a3i3'$!s '5 Dar"!s 5'!nos !8!m"os $! Bi$a 7 corr!2ir"os mo$!ra$am!n3!< C'an$o s' acción no 5as3ar! o$r&n r!c'rrir a "a a'3ori$a$ com!3!n3! Li3!ra" $!ro2a$o or "a *!2'n$a Disosición Com"!m!n3aria Mo$i4ica3oria $! "a L!7 N ,/@/,6 '5"ica$a !" ,/ $ici!m5r! 0/>H< e5 T!n!r"os !n s' coma;(a 7 r!c'rrir a "a a'3ori$a$ si 4'!r! n!c!sario ara r!c'!rar"os Q5 R!r!s!n3ar"os !n "os ac3os $! "a Bi$a ciBi" mi!n3ras no a$'i!ran "a caaci$a$ $! !8!rcicio 7 "a r!sonsa5i"i$a$ ciBi" 65 R!ci5ir a7'$a $! !""os a3!n$i!n$o a s' !$a$ 7 con$ición 7 sin !r8'$icar s' a3!nción 5 A$minis3rar 7 's'4r'c3'ar s's 5i!n!s6 c'an$o "os 3'Bi!ran 7 i5 Tra3&n$os! $! ro$'c3os6 s! !s3ar& a "o $is'!s3o !n !" Ar3(c'"o >//@ $!" Có$i2o CiBi"< Es imor3an3! 3am5ién r!sa"3ar !" con3!ni$o r!c(roco $! "a a3ria o3!s3a$6 r!co2i$o !n n'!s3ro Có$i2o CiBi"6 7 '! s! r!4i!r! a "os $!5!r!s $! "os .i8os a
'i!n!s s! "!s imon! o5!$!c!r a s's a$r!s 7 r!s!3ar"!s si!mr! 76 !n "a m!$i$a $! s's osi5i"i$a$!s6 c'i$ar a s's asc!n$i!n3!s !n s' !n4!rm!$a$ 7 anciani$a$< *o5r! !" $!5!r $! o5!$i!ncia6 és3! s! imon! so"o a "os m!nor!s $! !$a$ s'8!3os a a3ria o3!s3a$< Con r!"ación a "os $!5!r!s $! r!s!3o 7 c'i$a$o6 !n cam5io6 s! imon!n a "os .i8os con in$!!n$!ncia $! '! !s3én s'8!3os a "a a3ria o3!s3a$6 7a '! .an $! 3ri5'3ar r!s!3o 7 c'i$a$os a s's a$r!s si!mr!< No son6 or 3an3o6 "os $!5!r!s $! r!s!3o 7 c'i$a$o 'na mani4!s3ación $! "a a3ria o3!s3a$6 sino 'n !4!c3o !rman!n3! $! "a r!"ación a3!rno?4i"ia"6 '! a'n'! 3i!n! 'n car&c3!r é3ico ac!n3'a$o6 no $!8a $! 3!n!r sancion!s ciBi"!s 7 !na"!s< En !" D!r!c.o mo$!rno "as 4ac'"3a$!s '! in3!2ran "a a3ria o3!s3a$ s! conc!$!n6 or 3an3o6 !n 4'nción $! "os $!5!r!s '! !manan $! "a misma6 si!n$o as( "a a3ria o3!s3a$ 'na 4'nción 3'i3iBa so5r! !" m!nor '! s! con4(a a "os a$r!s $! ac'!r$o con !" $!r!c.o na3'ra" $! "os mismos $! !$'car"os 7 3!n!r"os !n s' coma;(a< Por !""o6 "a a3ria o3!s3a$ !s 'na 4'nción r!4"!8o $!" $!5!r $! "os a$r!s $! !$'car 7 man3!n!r a s's .i8os 7 $! ro3!2!r"os !n s's in3!r!s!s !c'niarios mi!n3ras son m!nor!s $! !$a$6 r!conocién$o"a como ins3i3'ción !s3a5"!ci$a !n 5!n!4icio $! és3os< En !""a !s3&n !s3r!c.am!n3! con!=os !" in3!rés $!" Es3a$o 7 !" $! "a 4ami"ia6 or "o '! "a misión !ncom!n$a$a a" a$r! as'm! 'n car&c3!r $! imor3ancia socia"6 $!" '! $!riBa "a !c'"iar na3'ra"!#a $! or$!n 5"ico '! r!Bis3!n "as normas so5r! a3ria o3!s3a$6 c'7o con3!ni$o no '!$! s!r o58!3o $! ac3os riBa$os6 $iri2i$os a mo$i4icar "as r!"acion!s6 "as a3ri5'cion!s 7 "os !4!c3os 7 "a imosi5i"i$a$ or ar3! $! "os a$r!s $! r!n'nciar a" o$!r a !""os con4!ri$o or "a "!7<
3. EERCICIO DE LA PATRIA POTESTAD Las r!2"as so5r! !" !8!rcicio $! "a Pa3ria Po3!s3a$ s! !nc'!n3ran !n "os ar3(c'"os @0> 7 ss< $!" Có$i2o CiBi"<
"5 Eer&i&i4 &4#7#t4 'e l" P"tri" P4te!t"': Es !8!rci$a con8'n3am!n3! or !" a$r! 7 "a ma$r! $'ran3! !" ma3rimonio6 corr!son$i!n$o a am5os "a r!r!s!n3ación "!2a" $!" .i8o< F5 Eer&i&i4 7#il"ter"l 'e l" P"tri" P4te!t"': En caso $! s!aración $! c'!ros6 $! $iBorcio o $! inBa"i$ación $!" ma3rimonio6 "a a3ria o3!s3a$ s! !8!rc! or !" cón7'2! a 'i!n s! con4(an "os .i8os< E" o3ro '!$a s's!n$i$o< &5 Eer&i&i4 'e l" P"tri" P4te!t"' !4Fre $i4! E8tr"1"tri14#i"le!: En !s3os casos "a a3ria o3!s3a$ so5r! "os .i8os !=3rama3rimonia"!s s! !8!rc! or !" a$r! o or "a ma$r! '! "os .a r!conoci$o< *i am5os a$r!s .an r!conoci$o a" .i8o6 !" 8'!# $! m!nor!s $!3!rmina a 'ién corr!son$! "a a3ria o3!s3a$6 a3!n$i!n$o "os in3!r!s!s $!" m!nor< 7ri!r7'e#&i": La Cor3! *'r!ma $! J's3icia $!c"aró '! "a a3ria o3!s3a$ so5r! "os .i8os !=3rama3rimonia"!s s! !8!rc! or !" a$r! o ma$r! '! "os .a r!conoci$o< E" r!conocimi!n3o !4!c3'a$o or "os a$r!s6 a $!cir $! "a Cor3!6 "!s o3or2a a "os a$r!s i2'a" $!r!c.o a accionar or "a 3!n!ncia $!" m!nor< E8!c'3oria
s'r!ma $! 4!c.a > $! 8'nio $! >KK< En: L!$!sma NarB&!#6 Marian!""a< E8!c'3orias< Tomo 0< P&2s< 9?99H<
. S%SPENSIÓN DE LA PATRIA POTESTAD En 3an3o "a Pa3ria Po3!s3a$ !s 'n con8'n3o $! $!5!r!s 7 $!r!c.os s'8!3o a 3!mora"i$a$6 !s s'sc!3i5"! $! s!r r!s3rin2i$o6 7 or 3an3o6 "a "!7 !s3a5"!c! "os s''!s3os !n '! s! mani4i!s3a $ic.a "imi3ación6 !Bi$!n3!m!n3! $ic.as r!s3riccion!s !s3ar&n $!3!rmina$as or ina$!c'a$as con$'c3as $! 'i!n!s son s's 3i3'"ar!s6 "os a$r!s< La "!7 a$!m&s !s3a5"!c! '! $ic.a "imi3ación $!5! s!r 8'$icia"m!n3! $!c"ara$a< R!s'"3a imr!scin$i5"! s!;a"ar '!6 "a s's!nsión $!" !8!rcicio $! "a a3ria o3!s3a$6 no !=on!ra a" a$r! o ma$r!6 $! c'm"ir con s's $!5!r!s6 4'n$am!n3a"m!n3! $!" $!5!r a"im!n3ario6 cons!c'!n3!m!n3!6 no !s "!2a" '! !" ro2!ni3or s's!n$i$o o riBa$o $!4ini3iBam!n3! $! "a a3ria o3!s3a$ !Ba$a s' $!5!r $! asis3!ncia a s's .i8os< E" ar3(c'"o 9S $!" Có$i2o $! "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s6 rimi2!niam!n3! con3!m"ó como ca'sa"!s $! s's!nsión $! "a a3ria o3!s3a$ "as si2'i!n3!s:
"5 Por "a in3!r$icción $!" a$r! o $! "a ma$r! ori2ina$a !n ca'sas $! na3'ra"!#a ciBi" F5 Por a's!ncia 8'$icia"m!n3! $!c"ara$a $!" a$r! o $! "a ma$r! &5 Por $ar"!s ór$!n!s6 cons!8os o !8!m"os '! "os corroman '5 Por !rmi3ir"!s "a Ba2ancia o $!$icar"os a "a m!n$ici$a$ e5 Por ma"3ra3ar"os 4(sica o m!n3a"m!n3! Q5 Por n!2ars! a r!s3ar"!s a"im!n3o< 65 Por "a s!aración o $iBorcio $! "os a$r!s6 o or inBa"i$!# $!" ma3rimonio $! con4ormi$a$ con "os Ar3(c'"os 00 7 ,@/ $! Có$i2o CiBi"< M!$ian3! "a L!7 NS 0K>K@ s! incororó "a si2'i!n3! ca'sa":
5 or .a5érs!"! a!r3'ra$o roc!so !na" a" a$r! o "a ma$r! or $!"i3os r!Bis3os !n "os ar3(c'"os >9,S6 >9,S?A6 >9-S?A6 >9KS6 >>S?A $!" Có$i2o P!na"< Como o$!mos ar!ciar6 !s3a n'!Ba ca'sa" !s3& r!4!ri$a a "os $!"i3os con3ra "a "i5!r3a$ s!='a"6 com!3i$os or 'no $! "os ro2!ni3or!s6 !n a2raBio $! "os .i8os< La norma s!;a"a '! $ic3a$o !" a'3o $! a!r3'ra $! ins3r'cción6 !" J'!# Es!cia"i#a$o !n "o P!na" r!mi3ir&6 $!n3ro $! "as 0@ .oras6 coias $! "os ac3'a$os !r3in!n3!s a" Fisca" $! Fami"ia6 a 4in $! '! roc!$a a so"ici3ar "a s's!nsión $! "a a3ria o3!s3a$ 7 "a m!$i$a innoBa3iBa6 5a8o r!sonsa5i"i$a$< En !" 0/> !s3! ar3(c'"o 4'! mo$i4ica$o or !" Ar3(c'"o 0 $! "a L!7 N ,/,0,6 '5"ica$a !" /9 ma7o 0/>6 c'7o 3!=3o !s !" si2'i!n3!:
5 Por .a5!rs! a5i!r3o roc!so !na" a" a$r! o a "a ma$r! or $!"i3o !n a2raBio $! s's .i8os o !n !r8'icio $! "os mismos o or c'a"'i!ra $! "os $!"i3os r!Bis3os !n "os ar3(c'"os >/96 >/?%6 >>/6 >06 >@?A6 >,6 >,?A6 >9/6 >9>6 >906 >9,6 >9,?A6 >9@6 >96 >9-6 >9-?A6 >996 >9K6 >9K?A6 >/6 >>6 >>?A6 >,?A 7 >,?% $!" Có$i2o P!na" o6 or c'a"'i!ra $! "os $!"i3os !s3a5"!ci$os !n !" D!cr!3o L!7 0@96 '! !s3a5"!c! "a !na"i$a$ ara "os $!"i3os $! 3!rrorismo 7 "os roc!$imi!n3os ara "a inB!s3i2ación6 "a ins3r'cción 7 !" 8'icio<
H. PERDIDA DE LA PATRIA POTESTAD La ér$i$a $! "a a3ria o3!s3a$ s! 4'n$a !n 'na con$'c3a a3!rna mani4!s3a$ora $! 'n 2raB! inc'm"imi!n3o o in$!5i$a sa3is4acción $! "os $!5!r!s in3!2ran3!s $! "a a3ria o3!s3a$6 '! or s' !n3i$a$ .ac! !"i2rar "a 4ina"i$a$ $! "a ins3i3'ción< Las ca'sa"!s !s3a5"!ci$as or !" ar3(c'"o 99S $!" Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s son:
"5 Por m'!r3! $! "os a$r!s o $!" .i8o F5 Por'! !" a$o"!sc!n3! a$'i!r! "a ma7or(a $! !$a$ &5 Por $!c"aración 8'$icia" $! a5an$ono '5 Por .a5!r si$o con$!na$o or $!"i3o $o"oso com!3i$o !n a2raBio $! s's .i8os o !n !r8'icio $! "os mismos e5 Por r!inci$ir !n "as ca'sa"!s s!;a"a$as !n "os incisos cH6 $H6 !H 7 4H $!" ar3(c'"o r!c!$!n3! 7 Q5 Por c!sar "a incaaci$a$ $! .i8o6 con4orm! a" ar3(c'"o @-S $!" Có$i2o CiBi"< En !" inciso $H6 s! !nc'!n3ra r!Bis3o !" s''!s3o 4&c3ico $! 'i!n!s son con$!na$os or c'a"'i!r $!"i3o $o"oso com!3i$o !n a2raBio $! s's .i8os6 or 3an3o6 !s !r4!c3am!n3! ac!3a5"! '! 'i!n a2r!$a s!='a"m!n3! a 'no $! s's .i8os6 i!r$a "a a3ria o3!s3a$ $! és3! 7 $! 3o$os s's .i8os6 '!s !" ri!s2o !s3& acr!$i3a$o ! in$!!n$i!n3!m!n3! $! "a !na '! corr!son$a6 $!5! ro3!2!rs!6 'é $'$a ca5!6 a 3o$os "os .i8os<
. RESTIT%CIÓN DE LA PATRIA POTESTAD D! ac'!r$o a "o !s3a5"!ci$o !n !" Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s6 "a r!s3i3'ción $! "a a3ria o3!s3a$ s! r!a"i#a !n s!$! 8'$icia"< E" ar3(c'"o 9S $!" ci3a$o c'!ro $! "!7!s6 !s3a5"!c! Los a$r!s a 'i!n!s s! .a s's!n$i$o !" !8!rcicio $! "a Pa3ria Po3!s3a$ o$r&n !$ir s' r!s3i3'ción c'an$o c!sa "a ca'sa" '! "a mo3iBa< As(6 'na B!# $!saar!#ca "a ca'sa" $! s's!nsión $! a3ria o3!s3a$6 !" 8'!# o$r& r!s3i3'ir"a a" ro2!ni3or '! !n s' mom!n3o 4'! riBa$o $! a'é""a< En c'an3o a "a ér$i$a $! "a a3ria o3!s3a$6 n'!s3ra "!2is"ación "a asimi"a a" conc!3o
$! !=3inción $! "a a3ria o3!s3a$6 3a" como "o s!;a"a !" ar3(c'"o 99S $!" có$i2o $! "a !s!cia"i$a$6 !n c'7o caso no .a7 "'2ar a r!s3i3'ción<
,. LEGITIMADOS PARA PEDIR LA S%SPENSIÓN O PERDIDA DE LA PATRIA POTESTAD *!2n !" Ar3< 9K $!" Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s6 "os a$r!s6 asc!n$i!n3!s6 .!rmanos6 r!sonsa5"!s o c'a"'i!r !rsona '! 3!n2a "!2(3imo in3!rés '!$!n !$ir "a s's!nsión o "a !r$i$a $! "a Pa3ria Po3!s3a$<
TENENCIA DEL NIÑO Y EL ADOLESCENTE +. DE)INICIÓN La 3!n!ncia !s 'no $! "os a3ri5'3os $! "a a3ria o3!s3a$ '! in3!2ra !" c'i$a$o !rsona" $!" .i8o6 '! im"ica "a c's3o$ia6 o !" c'i$a$o !rsona" $!" .i8o6 "o '! inc"'7! "a sa3is4acción $! s's n!c!si$a$!s inm!$ia3as 7 "as a'3as so5r! s' $ir!cción 7 4ormación !rsona"< Es3! conc!3o .ac! r!4!r!ncia a 3!n!r consi2o a s's .i8os c'an$o !" a$r! o "a ma$r! "o so"ici3an6 "o '! 'i!r!n $!cir !s '! BiBan 8'n3os 7 or consi2'i!n3! 5a8o !" c'i$a$o $! !""os< *!2n F!rm(n C.'n2a La Mon8a6 "a 3!n!ncia !s a$!m&s $! 'n $!r!c.o6 'n !s3a$o 4(sico $! $!!n$!ncia $!" m!nor con r!s!c3o a 'no $! s's a$r!s< La 3!n!ncia !s !" as!c3o ma3!ria" '! im"ica "a ro=imi$a$ 4(sica $! a"2o o a"2'i!n6 s!2n "a $oc3rina !s !" $!5!r $! conBiB!ncia o 'ni$a$ $! $omici"io< La 3!n!ncia !s 'n a3ri5'3o $! "a a3ria o3!s3a$6 !s3& só"o "a !8!rc!n !" a$r! o "a ma$r!6 '!$! $!cirs! '! !s 'na ins3i3'ción 4ami"iar '! s! ins3i3'7! c'an$o "os a$r!s !s3&n s!ara$os $! .!c.o o $! $!r!c.o6 con !" 4in $! !s3a5"!c!r con 'i!n s! '!$an "os .i8os6 or "o 3an3o no !s 'n $!r!c.o a3rimonia"6 sino 'n $!r!c.o !=c"'siBo '! 3i!n!n "os a$r!s< C'an$o "os a$r!s !s3én s!ara$os $! .!c.o6 "a 3!n!ncia s! $!3!rmina $! comn ac'!r$o !n3r! !""os 7 3oman$o !n c'!n3a !" ar!c!r $!" ni;o o a$o"!sc!n3!< A 4a"3a $! ac'!r$o !s !" 8'!# 'i!n r!s'!"B!6 $ic3an$o "as m!$i$as n!c!sarias ara s' c'm"imi!n3o6 '$i!n$o $ison!r "a 3!n!ncia comar3i$a6 sa"Ba2'ar$an$o !n 3o$o mom!n3o !" in3!rés s'!rior $!" ni;o6 ni;a o a$o"!sc!n3! Ar3< > $!" C
2. PETICIÓN DE RECONOCIMIENTO DE LA TENENCIA
D! ac'!r$o a" Ar3< 0 $!" C
3. LA )AC%LTAD DEL %EZ EN %N PROCESO DE TENENCIA E" Ar3< @ $!" C
F5 !" .i8o m!nor $! 3r!s ,H a;os !rman!c!r& con "a ma$r! 7 &5 ara !" '! no o53!n2a "a 3!n!ncia o c's3o$ia $!" ni;o6 ni;a o a$o"!sc!n3! $!5! s!;a"ars! 'n ré2im!n $! Bisi3as< En c'a"'i!ra $! "os s''!s3os6 !" 8'!# riori#ar& !" o3or2ami!n3o $! "a T!n!ncia o c's3o$ia a 'i!n m!8or 2aran3ic! !" $!r!c.o $!" ni;o6 ni;a o a$o"!sc!n3! a man3!n!r con3ac3o con !" o3ro ro2!ni3or< E" 8'!# com!3!n3! com!3!n3! s! !nc'!n3ra !nc'!n3ra o5"i2a$o a !sc'c.ar !sc'c.ar "a oinión oinión $!" ni;o 7 3omar !n c'!n3a "a $!" a$o"!sc!n3! an3!s $! r!so"B!r Ar3< $!" C
. LA L A TENENCIA PRO0ISIONAL *o5r! !" ar3ic'"ar !" Ar3< 9 $!" C
>9<>/<0//<
No roc!$! "a so"ici3'$ $! T!n!ncia ProBisiona" como m!$i$a ca'3!"ar 4'!ra $! roc!so<
R-GIMEN DE 0ISITAS +. DE)INICIÓN D!s$! !" 'n3o $! Bis3a $!" ni;o o a$o"!sc!n3!6 a$o"!sc!n3!6 '!$! $!cirs! '! !s !" ré2im!n $! Bisi3as !s "a 4orma !n '! s! ma3!ria"i#a !" $!r!c.o '! !""os 3i!n!n $! man3!n!r 'na r!"ación $ir!c3a 7 r!2'"ar con s' a$r! 7 con s' ma$r!< D!s$! !" 'n3o $! Bis3a $!" a$r! o $! "a ma$r!6 s! '!$! $!cir '! !s "a 4orma !n '! s! .ac! osi5"! !" $!r!c.o 7 $!5!r '! !""a o é" 3i!n!n $! man3!n!r 'na r!"ación $ir!c3a 7 r!2'"ar con 3o$os 7 ca$a 'no $! s's .i8os< E" $!r!c.o a Bisi3as 3i!n!6 como no '!$! s!r $! o3ro mo$o6 consa2ración "!2is"a3iBa "!2is"a3iBa !n !" P!r 7 4'!ra $! é"< D! con4ormi$a$ con "o $is'!s3o or !" inciso ,H $!" ar3(c'"o K $! "a ConB!nción so5r! "os D!r!c.os $!" Ni;o6 s'scri3a 7 aro5a$a or !" P!r6 "os ni;os '! !s3én s!ara$os $! 'no o am5os a$r!s 3i!n!n $!r!c.o a man3!n!r r!"acion!s !rsona"!s 7 con3ac3o $ir!c3o con s's ro2!ni3or!s $! mo$o r!2'"ar6 sa"Bo '! !""o s!a con3rario a s' in3!rés s'!rior< En concor$ancia con !s3! r!c!3o6 !" ar3(c'"o $! n'!s3ro Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s !s3a5"!c! '! "os a$r!s '! no !8!r#an "a a3ria o3!s3a$ 3i!n!n $!r!c.o a Bisi3ar a s's .i8os 7 '! !" J'!#6 r!s!3an$o !n "o osi5"! !" ac'!r$o $! "os a$r!s6 $ison$r& 'n ré2im!n $! Bisi3as a$!c'a$o a" rinciio $!" in3!rés s' s'!ri !rior $!" ni;o 7 !" a$o"!sc!n3! 7 o$ o$r& Bariar riar""o $! ac'!r$ !r$o a "as circ'ns3ancias6 !n r!s2'ar$o $! s' 5i!n!s3ar< Es 'n $!r!c.o '! asis3! a "os 4ami"iar!s .as3a !" c'ar3o 2ra$o $! consan2'ini$a$ 7 s!2'n$o $! a4ini$a$ 3a" como "o s!;a"an "os ar3(c'"os 6 K6 K/ 7 K> $!" CNA CNA 7a '! "as Bisi3a Bisi3ass o !" ré2im!n ré2im!n $! Bisi3as6 Bisi3as6 s!2n s!2n !s3a norma3iB norma3iBa6 a6 !s3& !s3& con$iciona$o a" c'm"imi!n3o $! "a o5"i2ación a"im!n3aria<
2. EL R-GIMEN DE 0ISITAS E" a$r! o "a ma$r! '! .a7a si$o im!$i$o o "imi3a$o $! !8!rc!r !" $!r!c.o $! Bisi3ar a s' .i8o o$r&n in3!ron!r "a $!man$a corr!son$i!n3! acoma;an$o "a ar3i$a $! nacimi!n3o '! acr!$i3! s' !n3roncami!n3o< *i !" caso "o r!'i!r! o$r& so"ici3ar 'n ré2im!n roBisiona" Ar3< K $!" C
3. EL INC%MPLIMIENTO DEL R-GIMEN DE 0ISITAS E" ar3(c'"o K> $!" C
OCTA0A SEMANA PRIMER E;AMEN PARCIAL NO0ENA SEMANA LOS ALIMENTOS +. DE)INICIÓN E" ar3(c'"o K0 $!" C
2. CARACTERES DE LOS ALIMENTOS "5 Es 'n $!r!c.o 4'n$am!n3a"6 r!conoci$o !n "a L!76 !n "a Cons3i3'ción 7 !n Tra3a$os In3!rnaciona"!s< F5 P!rsona"< &5 In3rans4!ri5"!< '5 Irr!n'ncia5"!< e5 In3rasmisi5"!< Q5 Incom!nsa5"!< 65 Imr!scri3i5"! 5 In!m5ar2a5"!< i5 R!ciroco< 5 R!Bisa5"!<
3. OBLIGADOS A PRESTAR DE ALIMENTOS Es3&n o5"i2a$os a r!s3ar a"im!n3os: Es o5"i2ación $! "os a$r!s r!s3ar a"im!n3os a s's .i8os< Por a's!ncia $! "os a$r!s o $!sconocimi!n3o $! s' ara$!ro6 r!s3an a"im!n3os !n !" or$!n $! r!"ación si2'i!n3!:
+. Los .!rmanos ma7or!s $! !$a$ 2. Los a5'!"os 3. Los ari!n3!s co"a3!ra"!s .as3a !" 3!rc!r 2ra$o 7 . O3ros r!sonsa5"!s $!" ni;o o $!" a$o"!sc!n3!<
Como s! m!ncionó !n &rra4os an3!rior!s6 "a o5"i2ación $! r!s3ar a"im!n3os $! "os a$r!s s'5sis3! !n caso $! s's!nsión o ér$i$a $! "a Pa3ria Po3!s3a$ Ar3< K@ $!" C
. CONCILIACIÓN Y PRORRATEO DE LOS ALIMENTOS Ar3(c'"o K $!" C
H. %EZ COMPETENTE EN LOS PROCESOS DE ALIMENTOS D! con4ormi$a$ con !" ar3(c'"o K- $!" Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s6 !" J'!# $! Pa# L!3ra$o !s com!3!n3! ara conoc!r "a $!man$a !n "os roc!sos $! 4i8ación6 a'm!n3o6 r!$'cción6 !=3inción o rorra3!o $! a"im!n3os6 sin !r8'icio $! "a c'an3(a $! "a !nsión6 "a !$a$ o "a r'!5a so5r! !" B(nc'"o 4ami"iar6 sa"Bo '! "a r!3!nsión a"im!n3aria s! roon2a acc!soriam!n3! a o3ras r!3!nsion!s< *!r& 3am5ién com!3!n3! !" J'!# $! Pa#6 a !"!cción $!" $!man$an3!6 r!s!c3o $! $!man$as !n $on$! !" !n3roncami!n3o !s3é acr!$i3a$o $! man!ra in$'5i3a5"!< C'an$o !" !n3roncami!n3o 4ami"iar no !s3é acr!$i3a$o $! man!ra in$'5i3a5"! !" J'!# $! Pa# '!$! romoB!r 'na conci"iación si am5as ar3!s s! a""anan a s' com!3!ncia< Es com!3!n3! ara conoc!r !s3os roc!sos !n s!2'n$o 2ra$o !" J'!# $! Fami"ia6 !n "os casos '! .a7an si$o $! conocimi!n3o $!" J'!# $! Pa# L!3ra$o 7 !s3! "3imo !n "os casos '! .a7an si$o conoci$os or !" J'!# $! Pa#<
T%TELA Y CONSEO DE )AMILIA. +. DE)INICIÓN DE T%TELA En n'!s3ro Có$i2o $! "os Ni;os 7 a$o"!sc!n3!s no !ncon3ramos 'na $!4inición $! "a T'3!"a sin !m5ar2o o$!mos $!4inir"a 3oman$o como r!4!r!ncia "as 4'ncion!s $!" 3'3or6 !s3a5"!ci$as !n !" Có$i2o CiBi"< En a"a5ras $! "a Dra< C"o3i"$! Cris3ina Vi2i" C'ro6 "a T'3!"a '!$! s!r $!4ini$a como 'na ins3i3'ción $!" D!r!c.o $!
Fami"ia6 '! 3i!n! or o58!3o c'i$ar 7 ro3!2!r a "os m!nor!s $! !$a$ c'an$o "os ""ama$os a .ac!r"o6 como son "os a$r!s6 $!saar!c!n6 s! a's!n3an6 $!Bi!n!n !n incaac!s o 4a""!c!n<
2. DI)ERENCIAS ENTRE LA T%TELA Y LA PATRIA POTESTAD +a '!$a$o r!cisa$o '! "a T'3!"a !s 'na 4i2'ra s'"!3oria $! "a Pa3ria Po3!s3a$6 or "o 3an3o6 no '!$!n co!=is3ir am5as ins3i3'cion!s6 '!s si !=is3! T'3!"a !s or'! no .a7 Pa3ria Po3!s3a$6 7 si s! !s3& !8!rci!n$o Pa3ria Po3!s3a$6 no ca5! 5a8o nin2'na norma !n rinciio6 or'! !=c!ciona"m!n3!6 s( s!r& osi5"!H "a !=is3!ncia $! "a T'3!"a< A.ora 5i!n6 si "a T'3!"a !n3ra !n $!4!c3o $! "a Pa3ria Po3!s3a$6 r!s'"3a !r3in!n3! r!2'n3ars! si am5as ins3i3'cion!s 3i!n!n i$én3ico con3!ni$o6 7 si !n 5'!na c'!n3a no Bi!n!n a s!r "o mismo !ro con $is3in3o nom5r!< En 3a" circ'ns3ancia $!5!mos r!son$!r a !sa r!2'n3a !s3a5"!ci!n$o a"2'nas $i4!r!ncias '! !=is3!n !n3r! am5as ins3i3'cion!s:
DI)ERENCIAS: •
•
•
•
LA PATRIA POTESTAD En "a a3ria o3!s3a$6 "os a$r!s !8!rc!n s's a3ri5'cion!s m&s '! 'n im!ra3iBo "!2a" como 'n im!ra3iBo $! or$!n mora" '! Bi!n! $! "a na3'ra"!#a< La a3ria o3!s3a$ !s 'na ins3i3'ción !min!n3!m!n3! 4ami"iar '!s s' !8!rcicio $!scansa !n "os a$r!s $!" m!nor< En "a a3ria o3!s3a$ no s! r!'i!r! "a 4isca"i#ación 7a '! s! so5r!n3i!n$! '! "os a$r!s 'i!r!n "o m!8or ara con s's .i8os< E=is3! 'n 's'4r'c3o "!2a"<
•
•
•
LA T%TELA En "a 3'3!"a "as r!sonsa5i"i$a$!s son as'mi$as or !" 3'3or como 'na car2a '5"ica cr!a$a or "a "!7< La 3'3!"a si!n$o 'na ins3i3'ción 4ami"iar no n!c!sariam!n3! s' !8!rcicio $!5! r!ca!r !n ari!n3!s $!" m!nor6 '$i!n$o s!r !8!rci$a or !rsonas !=3ra;as a" m!nor< En "a 3'3!"a s! r!'i!r! $! "a 4isca"i#ación !rman!n3! '! s! .ac! a" 3'3or<
•
•
No !=is3! 'n 's'4r'c3o "!2a"<
3. DEREC$OS Y DEBERES DEL T%TOR E" Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s6 !n s' ar3(c'"o K '! son $!r!c.os 7 $!5!r!s $!" 3'3or "os r!scri3os !n !" r!s!n3! Có$i2o 7 !n "a "!2is"ación Bi2!n3!<
*i!n$o '! !" 3'3or Bi!n! a ""!nar 'n Bac(o $!8a$o or "os a$r!s6 $! a.( '! s's 4ac'"3a$!s 7 $!5!r!s s!an an&"o2os a'n c'an$o no i2'a"!s a" $! a'é""os6 or !so6 "as a3ri5'cion!s s!;a"a$as ara "os a$r!s !n !" Có$i2o CiBi" son 3am5ién "as $!" 3'3or< Toman$o !n c'!n3a !""o o$!mos !s3a5"!c!r $os c"as!s $! a3ri5'cion!s:
3.+. En3r! "as a3ri5'cion!s $! or$!n !rsona" o$!mos m!ncionar "as si2'i!n3!s: "5 La $! a"im!n3ar 7 !$'car a" m!nor $! ac'!r$o con "a con$ición $!" 3'3or Lo c'a" si2ni4ica '! !" m!nor no '!$! '!$ar $!samara$o !n c'an3o a !s3os as!c3os '! son !s!ncia"!s ara "a Bi$a $!" s!r .'mano6 inc"'siB! s! 4ac'"3a a" 3'3or ara $!man$ar !" a2o $! 'na !nsión a"im!n3icia c'an$o !" m!nor car!#ca $! 5i!n!s 7 !s3os s!an ins'4ici!n3!s< Es3os $!5!r!s6 sin $'$a6 s! ri2!n or "as $isosicion!s r!"a3iBas a "a a3ria o3!s3a$6 5a8o "a Bi2i"ancia $!" cons!8o $! 4ami"ia< F5 La $! ro3!2!r 7 $!4!n$!r a" 3'3!"a$o P'!s3o '! !" 3'3or $!5! $! c'i$ar a" m!nor como 'n 5'!n a$r! $! 4ami"ia6 r!c'rri!n$o a "a a'3ori$a$ si 4'!ra r!ciso 76 or s''!s3o6 5a8o "a Bi2i"ancia $!" cons!8o 4ami"iar< &5 La $! r!r!s!n3ar a" m!nor !n 3o$os "os ac3os ciBi"!s *o5r! "a ma3!ria !=is3! 'na !=c!ción6 !n a'!""os casos !n '! or $isosición $! "a "!76 '!$! r!a"i#ar"os or si so"os< 3.2. En "o '! r!s!c3a a "as a3ri5'cion!s $! or$!n a3rimonia" !" ro" $!" 3'3or consis3! !n: aH A$minis3rar "os 5i!n!s $!" m!nor Es3o !s6 $! man!ra $i"i2!n3! 7 r!sonsa5"!< 5H R!r!s!n3ar"os !n 3o$os "os ac3os $! s' Bi$a 8'r($ica P'!s3o '! $'ran3! s' minor(a $! !$a$ !" 3'3!"a$o no '!$! !8!rc!r nin2n $!r!c.o r!"a3iBo a s' a3rimonio6 consi2'i!n3!m!n3!6 !s !" 3'3or 'i!n $!5! $!s!m!;ar $ic.os ac3os como r!r!s!n3an3! $!" m!nor s'8!3o a 3'3!"a<
. IMP%GNACIÓN DE LOS ACTOS DEL T%TOR Y %EZ COMPETENTE E" Ar3(c'"o KK $!" C
EL CONSEO DE )AMILIA +. DE)INICIÓN
E" cons!8o $! 4ami"ia cons3i3'7! 'na ins3i3'ción 3'3!"ar $!" $!r!c.o6 !s3a5"!ci$a or n'!s3ra "!2is"ación6 '! 3i!n! or 4ina"i$a$ ca'3!"ar "os in3!r!s!s mora"!s 7 !conómicos $! m!nor!s ! incaac!s ma7or!s $! !$a$< As( mismo cons3i3'7! 'na ins3i3'ción s'"!3oria $! amaro 4ami"iar '! r!sa"$a !n !4!c3o "as 4'ncion!s $! "os a$r!s ara s'!rBisar "a "a5or $!" 3'3or o $!" c'ra$or< Para "a 3ra3a$is3a Yo"an$a V&s'!# $!4in! a" Cons!8o $! Fami"ia como: 'n ór2ano $!"i5!ran3! 7 a B!c!s !8!c'3iBo6 roio $!" $!r!c.o $! Fami"ia6 '! !8!rc! con3ro" so5r! "os 3'3or!s 7 "os c'ra$or!s6 7 a B!c!s 3am5ién so5r! "os a$r!s !n !" !8!rcicio $! s's a3ri5'cion!s6 ara B!"ar or "os $!r!c.os $! "os incaac!s m!nor!s o ma7or!s 7 $!4!n$!r"os9< P!ro !n n'!s3ra "!2is"ación !" cons!8o $! 4ami"ia !s !" c!n3ro $! 2raBi3ación $! "a 3'3!"a< T!ni!n$o !n c'!n3a !" ar3(c'"o >/> $!" C
LA COLOCACIÓN )AMILIAR +. DE)INICIÓN E" aco2imi!n3o 4ami"iar6 r!2'"a$o 7 conoci$o !n !" P!r como Co"ocación Fami"iar6 !s3& $iri2i$o nicam!n3! a 4ami"ias r!si$!n3!s !n P!r Ar3< >/- $!" C
0!<7e G"r&"> Y4l"#'" D!r!c.o $! Fami"ia T!órico Pr&c3ico Tomo II< E$i3oria" +'a""a2a J'nio >KK Lima< P&2< ,K6 ,KK< $
La co"ocación 4ami"iar 3am5ién s! a"ica como m!$i$a $! ac"ima3ami!n3o $!n3ro $!" roc!so $! a$oción< Es3a m!$i$a '!$! s!r $is'!s3a or !" Minis3!rio $! "a M'8!r 7 Po5"acion!s V'"n!ra5"!s o "a ins3i3'ción a'3ori#a$a c'an$o "os ni;os6 ni;as 7 a$o"!sc!n3!s s! !nc'!n3ran !n si3'ación $! $!sro3!cción 4ami"iar o ri!s2o6 or "a am!na#a o Bio"ación $! s's $!r!c.os o !s3& !n !"i2ro s' in3!2ri$a$ 4(sica o m!n3a"<
2. CRITERIOS PARA LA COLOCACIÓN )AMILIAR D! con4ormi$a$ con !" ar3(c'"o >/ $!" C
3. REMOCIÓN DE LA MEDIDA COLOCACIÓN )AMILIAR Con4orm! a" Ar3< >/9 $!" Có$i2o $! "os Ni;os 7 a$o"!sc!n3!s E" ni;o o a$o"!sc!n3! 5a8o Aco2imi!n3o Fami"iar o$r&n so"ici3ar "a r!moción $! $ic.a m!$i$a an3! "a a'3ori$a$ '! "a o3or2ó<
LICENCIA PARA ENAENAR O GRA0AR BIENES 'i!n!s a$minis3ran 5i!n!s $! ni;os o $! a$o"!sc!n3!s n!c!si3an a'3ori#ación 8'$icia" ara 2raBar"os o !na8!nar"os or ca'sas 8's3i4ica$as $! n!c!si$a$ o '3i"i$a$ $! con4ormi$a$ con !" Có$i2o CiBi"< E" a$minis3ra$or r!s!n3ara a" 8'!# con8'n3am!n3! con "a $!man$a6 "as r'!5as '! acr!$i3!n "a n!c!si$a$ o '3i"i$a$ $!" con3ra3o< Asimismo6 in$icara "os 5i!n!s '! r!3!n$! !na8!nar o 2raBar<
A%TORIZACION DE 0IAE DEL MENOR P'!$! s!r no3aria" o 8'$icia"< N4t"ri"l1e#te: *i !s 4'!ra $!" a(s6 so"os o acoma;a$os or 'no $! s's a$r!s6 !s o5"i2a3oria "a a'3ori#ación $! am5os a$r!s con c!r3i4icación no3aria"< En caso $! 4a""!cimi!n3o $! 'no $! "os a$r!s o $! !s3ar r!conoci$o !" .i8o or 'no so"o $! !""os6 5as3ara !" cons!n3imi!n3o $!" a$r! so5r!BiBi!n3! o $!" '! !4!c3'ó !" r!conocimi!n3o6 $!5i!n$o cons3ar !n !" !rmiso no3aria" .a5!r 3!ni$o a "a Bis3a "a ar3i$a $! $!4'nción o "a $! nacimi!n3o corr!son$i!n3!<
En caso $! '! !" Bia8! s!a $!n3ro $!" a(s 5as3ara "a a'3ori#ación $! 'no $! "os a$r!s<
7'i&i"l1e#te: Es com!3!ncia $!" 8'!# !s!cia"i#a$o a'3ori#ar !" Bia8! $! ni;os o a$o"!sc!n3!s $!n3ro $!" a(s c'an$o 4a"3!n am5os a$r!s 7 4'!ra $!" a(s or a's!ncia o $is!n3imi!n3o $! 'no $! !""os6 ara "os c'a" !" r!sonsa5"! r!s!n3ara "os $oc'm!n3os 8's3i4ica3orios $! "a !3ición< En caso $! $is!n3imi!n3o $! 'no $! "os a$r!s o $! !=is3ir oosición a" Bia8!6 s! a5rir& !" inci$!n3! a r'!5a 7 !n !" 3érmino $! $os $(as r!so"B!r& !" 8'!#6 r!Bia oinión 4isca"< La oosición '! 4orm'"! a"2'no $! "os a$r!s s! inscri5ir& !n !" "i5ro $! oosición $! Bia8! $! "os 8'#2a$os !s!cia"i#a$os !" '! ca$'ca a" a;o<
MATRIMONIO DE ADOLESCENTES E" 8'!# !s!cia"i#a$o a'3ori#a !" ma3rimonio $! a$o"!sc!n3!s $! ac'!r$o a" C
DECIMA SEMANA LA ADOPCION +. DE)INICIÓN DE ADOPCIÓN Ac3'a"m!n3!6 "a A$oción cons3i3'7! 'n ac3o 8'r($ico so"!mn! '! r!ca! $!n3ro $!" &m5i3o 4ami"iar6 7 '! cr!a 'na 4i"iación con i2'a" ca3!2or(a '! "a 4i"iación ma3rimonia"< Es3o $!n3ro $!" marco !s3a5"!ci$o or "as Cons3i3'cion!s $! >K9K 7 >KK,6 '! !'iaran a 3o$os "os .i8os6 $&n$o"!s i2'a"!s $!r!c.os 7 $!5!r!s 4r!n3! a s's a$r!s< D! ac'!r$o con Tr'7o" 7 *!rra6 A< >K0: >H "a A$oción !s 'n ins3i3'3o 8'r($ico m'7 an3i2'o6 s's or(2!n!s s! r!mon3an a" Có$i2o $! Man In$iaH< *! r!s'm! '! $! a""( s! .a5r(a $i4'n$i$o a o3ras c'"3'ras6 '! conoci!ron !s3! 3io $! 4i"iación: !2icios6 .!5r!os6 &ra5!s6 2ri!2os 7 romanos< E" Minis3!rio $! "a M'8!r 7 Po5"acion!s V'"n!ra5"!s MIMPH consi$!ra '! "a a$oción !s 'na m!$i$a $!4ini3iBa $! ro3!cción $! ni;as6 ni;as 7 a$o"!sc!n3!s6 $!c"ara$os 8'$icia"m!n3! !n !s3a$o $! a5an$ono6 'i!n!s 3i!n!n !" $!r!c.o a $!sarro""ars! !n !" s!no $! 'na 4ami"ia< La a$oción !s 'na $!cisión '! !rmi3! cons3r'ir 'na 4ami"ia con "os mismos $!r!c.os 7 o5"i2acion!s '! "as 4ami"ias cons3i3'i$as con B(nc'"os 5io"ó2icos< E" Ar3(c'"o >>S $!" CNA $!4in! a !s3a ins3i3'ción como 'na m!$i$a $! ro3!cción a" ni;o 7 a" a$o"!sc!n3! or "a c'a"6 5a8o "a Bi2i"ancia $!" Es3a$o6 s! !s3a5"!c! $! man!ra irr!Boca5"! "a r!"ación a3!rno4i"ia" !n3r! !rsonas '! no "a 3i!n!n or na3'ra"!#a< En cons!c'!ncia6 !"
a$o3a$o a$'i!r! "a ca"i$a$ $! .i8o $!" a$o3an3! 7 $!8a $! !r3!n!c!r a s' 4ami"ia consan2'(n!a< En !" P!r6 !s "a Dir!cción G!n!ra" $! A$ocion!s $!" MIMP6 a7'$a a r!s3i3'ir a "as ni;as6 ni;os 7 a$o"!sc!n3!s s' $!r!c.o a BiBir !n Fami"ia< E" roc!$imi!n3o $! A$oción !n !" P!r s! !nmarca !n "as L!7!s NS 0-K>6 s' r!2"am!n3o Bi2!n3! 7 "a L!7 NS 09@/K< Para a$ocion!s in3!rnaciona"!s 3am5ién consi$!rar !" ConB!nio $! La +a7a<
2. CARACTERÍSTICAS DE LA ADOPCIÓN Pr!s!n3a "as carac3!r(s3icas si2'i!n3!s:
"5 E! 7# "&t4 7r'i&4: La a$oción no !s 'n con3ra3o6 "a Bo"'n3a$ coinci$!n3! $! "as ar3! no '!$! cr!ar ni "as con$icion!s $! r!a"i#ación6 ni "os !4!c3os '! ro$'cir& "a misma< F5 S4le1#e: La a$oción !s 'n ac3o so"!mn! or'! $!5! s!r .!c.o n!c!sariam!n3! !n "a 4orma '! "a "!7 r!scri5!6 5a8o !na $! n'"i$a$< Las 4orma"i$a$!s !=3!rior!s $! '! s! r!Bis3! !" ac3o son $! "as '! s! ""aman a$ so"!mni3a3!m< &5 Bil"ter"l: E" car&c3!r $! 5i"a3!ra" $! "a a$oción r!s'"3a $!" n!c!sario conc'rso $! Bo"'n3a$!s ara '! "a misma s! !r4!ccion!< En !" $!r!c.o ac3'a" a "a Bo"'n3a$ $!" a$o3an3!6 $!5! s'mars! "a $! "os a$r!s6 3'3or!s o 2'ar$a$or!s si !s m!nor 7 si !s ma7or6 $!s$! "'!2o "a $!" a$o3a$o< '5 Cre" &iert4! l"4! 'e "re#te!&4> !e1e"#te! " l4! <7e r4vie#e# 'e l" Qili"&i# le6iti1" : E" !4!c3o '! ro$'c! "a a$oción !s "a cr!ación $! 'n ar!n3!sco6 no si!n$o 3an am"io como !" ar!n3!sco r!a" son "a#os $! ar!n3!sco s!m!8an3!s Binc'"an so"am!n3! a" a$o3an3! con !" a$o3a$o 7 s's $!sc!n$i!n3!s no .aci!n$o "o mismo con "os ari!n3!s $! am5as ar3!s6 !=c!3o "os cón7'2!s< *' s!m!8an#a $!riBa $! '! !" a$o3a$o 3oma !" a!""i$o $! s' a$o3an3!6 a$'i!r! !" $!r!c.o $! s'c!$!r a" in3!s3a$o 7 s'r2! como cons!c'!ncia $! "a a$oción 'na o5"i2ación a"im!n3aria r!c(roca< e5 L" A'4&i# 4r e8tr"#er4! e! !7F!i'i"ri" 'e l" A'4&i# 4r #"&i4#"le!: En caso $! conc'rrir so"ici3'$!s $! naciona"!s 7 !=3ran8!ros6 s! r!4i!r! "a so"ici3'$ $! "os Q5 3. RE/%ISITOS PARA LA ADOPCIÓN DE MENORES Para "a A$oción $! ni;os o $! a$o"!sc!n3!s s! r!'i!r! '! .a7an si$o $!c"ara$os r!Biam!n3! !n !s3a$o $! a5an$ono6 sin !r8'icio $!" c'm"imi!n3o $! "os r!'isi3os s!;a"a$os !n !" Ar3(c'"o ,9 $!" Có$i2o CiBi"6 si!n$o !s3os:
• •
• • •
• •
• • • • • •
•
E" a$o3an3! 2oc! $! so"B!ncia mora"< La !$a$ $!" a$o3an3! s!a6 or "o m!nos6 i2'a" a "a s'ma $! "a ma7ori$a$ 7 "a $!" .i8o or a$o3ar< C'an$o !" a$o3an3! s!a casa$o6 s' cón7'2! r!s3! s' as!n3imi!n3o< E" a$o3a$o6 $é s' cons!n3imi!n3o6 si !s ma7or $! >/ a;os< '! consi!n3an "os a$r!s $!" a$o3a$o6 si !s3'Bi!s! 5a8o s' a3ria o3!s3a$< *i !" a$o3a$o !s incaa#6 $!5! o(rs! a" T'3or o C'ra$or< *i !" a$o3an3! !s !=3ran8!ro 7 !" a$o3a$o m!nor $! !$a$6 a'!" $!5! ra3i4icar6 !rsona"m!n3!6 an3! !" J'!# s' Bo"'n3a$ $! a$o3ar< Par3i$a $! Nacimi!n3o $!" m!nor< Par3i$a $! Ma3rimonio $! "os a$o3an3!s< C!r3i4ica$o Mé$ico? *a"'$ M!n3a"Q F(sica< C!r3i4ica$o $! An3!c!$!n3!s P!na"!s 7 Po"icia"!s $! "os a$o3an3!s< Fo3os '! acr!$i3!n BiB!ncias 4ami"iar!s con !" m!norH< C!r3i4ica$o $! !s3'$ios ' o3ros $oc'm!n3os '! acr!$i3!n '! !" a$o3an3! B!"a or !" 5i!n!s3ar $!" m!nor< E" CNA !n s' ar3ic'"o>09 !s3a5"!c! '! "a A$oción $! ni;os o $! a$o"!sc!n3!s só"o roc!$!r& 'na B!# $!c"ara$o !" !s3a$o $! a5an$ono6 sa"Bo "os casos !n '! roc!$a "a a$oción or "a B(a 8'$icia"<
. EL TIT%LAR DEL PROCESO DE ADOPCIÓN D! con4ormi$a$ con !" Có$i2o $! "os Ni;os 7 a$o"!sc!n3!s6 !" Ti3'"ar $!" Proc!so $! a$oción !s "a O4icina $! A$ocion!s $! "a G!r!ncia $! Promoción $! "a Ni;!# 7 "a A$o"!sc!ncia $!" MIMP !s "a ins3i3'ción !ncar2a$a $! 3rami3ar "as so"ici3'$!s $! A$oción $! ni;os o $! a$o"!sc!n3!s $!c"ara$os !n !s3a$o $! a5an$ono6 con "as !=c!cion!s s!;a"a$as !n !" Ar3(c'"o >0S $!" r!s!n3! Có$i2o< *'s a3ri5'cion!s son in$!"!2a5"!s6 sa"Bo "o $is'!s3o !n "a L!7< Es3a O4icina c'!n3a con 'n Cons!8o $! A$ocion!s con4orma$o or s!is mi!m5ros: $os $!si2na$os or !" MIMP6 'no $! "os c'a"!s "o r!si$ir& 'no or !" Minis3!rio $! J's3icia 7 'no or ca$a co"!2io ro4!siona" $! sicó"o2os6 a5o2a$os 7 asis3!n3!s socia"!s<
H. REGISTRO NACIONAL DE ADOPCIONES La O4icina $! A$ocion!s c'!n3a con 'n r!2is3ro6 !n !" '! s! inscri5ir&n "as a$ocion!s r!a"i#a$as a niB!" naciona"< En é" $!5!n cons3ar6 !=r!sam!n3!6 "os $a3os $! "os a$o3an3!s: nom5r!6 naciona"i$a$6 $omici"io6 !s3a$o ciBi"6 ins3i3'ción !=3ran8!ra '! "o a3rocina 7 "os $a3os $!" ni;o o $!" a$o"!sc!n3!<
PROGRAMA DE ADOPCIÓN +. DE)INICIÓN
E" CNA "o $!4in! como !" con8'n3o $! ac3iBi$a$!s 3!n$!n3!s a 5rin$ar .o2ar $!4ini3iBo a 'n ni;o o a$o"!sc!n3!< Comr!n$! s' r!c!ción 7 c'i$a$o6 as( como "a s!"!cción $! "os !B!n3'a"!s a$o3an3!s< E" ni;o o !" a$o"!sc!n3! in2r!sar&n a 'n Pro2rama $! A$oción só"o con "a a'3ori#ación $! "a O4icina $! A$ocion!s<
2. DESARROLLO DE PROGRAMAS DE ADOPCIÓN *o"am!n3! $!sarro""an Pro2ramas $! A$oción "a O4icina $! A$ocion!s $! "a G!r!ncia $! Promoción $! "a Ni;!# 7 "a A$o"!sc!ncia $!" MIMP o "as ins3i3'cion!s 5"icas $!5i$am!n3! a'3ori#a$as or és3a<
3. PRO$IBICIONES La O4icina $! A$ocion!s 7 "as ins3i3'cion!s a'3ori#a$as ara ar3iciar !n Pro2ramas $! A$oción !s3&n ro.i5i$as $! o3or2ar r!com!nsa a"2'na a "os a$r!s or "a !n3r!2a '! .a2an $! s's .i8os ara s!r $a$os !n A$oción 7 $! !8!rc!r so5r! !""os r!sión a"2'na ara o53!n!r s' cons!n3imi!n3o< E" inc'm"imi!n3o $! !s3a $isosición6 sin !r8'icio $! "as accion!s !na"!s a '! .a7a "'2ar6 acarr!a "a $!s3i3'ción $!" 4'ncionario in4rac3or o "a canc!"ación $! "a "ic!ncia $! 4'ncionami!n3o si !" .!c.o s! .'5i!r! com!3i$o or 'na ins3i3'ción a'3ori#a$a ara ""!Bar a ca5o Pro2ramas $! A$oción<
. GARANTÍAS PARA EL NIÑO Y EL ADOLESCENTE Mi!n3ras !rman!#ca 5a8o s' c'i$a$o6 "a ins3i3'ción a'3ori#a$a ara $!sarro""ar Pro2ramas $! A$oción 2aran3i#ar& "!nam!n3! "os $!r!c.os $! "os ni;os o $! "os a$o"!sc!n3!s s'sc!3i5"!s $! s!r a$o3a$os< Es3& ro.i5i$a "a !n3r!2a $! ni;os o $! a$o"!sc!n3!s a c'a"'i!r !rsona o ins3i3'ción sin c'm"ir "os r!'isi3os consa2ra$os !n "a r!s!n3! L!7<
H. S%PER0ISIÓN DE LA O)ICINA DE ADOPCIONES La O4icina $! A$ocion!s as!sora 7 s'!rBisa !rman!n3!m!n3! a "as ins3i3'cion!s '! $!sarro""an Pro2ramas $! A$oción<
. SANCIONES En caso $! inc'm"imi!n3o o Bio"ación $! "as $isosicion!s !s3a5"!ci$as !n !s3! Có$i2o o s' r!2"am!n3o '! !=!$ir& !" MIMP6 "a O4icina $! A$ocion!s a"icar& sancion!s a "as ins3i3'cion!s6 s!2n "a 2raB!$a$ $! "a 4a"3a6 sin !r8'icio $! "as r!sonsa5i"i$a$!s ciBi"!s o !na"!s a '! .'5i!s! "'2ar<
PROCEDIMIENTO ADMINISTRATI0O DE ADOPCIÓN +. TRAMITES
P'!$!n so"ici3ar "a A$oción B(a a$minis3ra3iBa "os !r'anos o !=3ran8!ros r!si$!n3!s o a'!""as !rsonas '! BiB!n !n a(s!s con "os c'a"!s !" P!r .a7a s'scri3o conB!nio $! a$oción 7 !=is3!n !n3i$a$!s co"a5ora$or!s $! a$oción a'3ori#a$as ara romoB!r a$ocion!s !n !" P!r< P'!$!n so"ici3ar "a A$oción "as ar!8as $! cón7'2!s o "os so"3!ros6 $! r!4!r!ncia m!nor $! a;os $! !$a$ 7 or "o m!nos > a;os ma7or!s a" ni;o o ni;a o a$o"!sc!n3! '! $!s!!n a$o3ar< Las so"ici3'$!s $! A$oción '! ""!2an a "a *!cr!3ar(a Naciona" $! A$ocion!s son m&s n'm!rosas '! "os ni;os '! .an si$o $!c"ara$os !n con$ición $! s!r a$o3a$os< Por !sa ra#ón6 !" Minis3!rio $! "a M'8!r 7 Po5"acion!s V'"n!ra5"!s MIMPH .a im"!m!n3a$o "a Uni$a$ G!r!ncia" $! InB!s3i2ación T'3!"ar ? UGIT6 ins3ancia !r3!n!ci!n3! a" INA%IF !ncar2a$a $! ""!Bar a ca5o !" roc!$imi!n3o $! InB!s3i2ación T'3!"ar6 '! !s !" con8'n3o $! ac3os 7 $i"i2!ncias 3rami3a$os a$minis3ra3iBam!n3! '! !s3&n $!s3ina$os a B!ri4icar !" r!s'n3o !s3a$o $! a5an$ono !n '! s! !nc'!n3ra 'n ni;o6 ni;a o a$o"!sc!n3!< La A$oción $! ni;os o $! a$o"!sc!n3!s só"o roc!$!r& 'na B!# $!c"ara$o !" !s3a$o $! a5an$ono6 sa"Bo "os casos r!Bis3os !n !" Ar3(c'"o >0S $!" Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s<
2. ETAPAS Es3! roc!$imi!n3o r!s!n3a "as si2'i!n3!s !3aas:
A. ETAPA: PREADOPTI0A O E0AL%ATI0A • • • • •
•
• •
Asis3!ncia a "a *!sión In4orma3iBa< Asis3!ncia a "os Ta""!r!s $! Pr!aración ara "a A$oción< Los so"ici3an3!s in2r!san "a Fic.a $! Inscrición a M!sa $! ar3!s< EBa"'ación sicosocia"< EBa"'ación "!2a": !n3r!2a $! car!3a con $oc'm!n3os ara "a !Ba"'ación "!2a"< D!c"aración $! a3i3'$ D! "o con3rario s! r!s'!"B! "a imroc!$!ncia o si3'ación $!s4aBora5"! ara "a a$ociónH< In2r!so a" R!2is3ro Naciona" $! A$o3an3!s< Pro'!s3as $! D!si2nación a" Cons!8o $! A$ocion!s<
B. ETAPA: ADOPTI0A • • •
*! com'nica "a D!si2nación< Ti!n!n si!3! $(as6 ara !nBiar car3a $! ac!3ación< Com'nicación a a"5!r2! ara r!aración $!" ni;o<
•
• •
•
•
E3aa $! Ema3(a: Pr!s!n3ación $!" ni;o con s' 4ami"ia $'ra $! c'a3ro a si!3! $(as .&5i"!s< E=3!rnami!n3o< E3aa $! Co"ocación Fami"iar con 4in!s $! a$oción: $'ra si!3! $(as na3'ra"!s6 rorro2a5"!s a si!3! $(as na3'ra"!s m&s< D'ran3! !s3a !3aa s! r!a"i#an $os Bisi3as 'na inoina$a 7 o3ra conc!r3a$a< Firma $! "a R!so"'ción $! A$oción 7 !" comromiso $! s!2'imi!n3o 7 acoma;ami!n3o os3 a$o3iBo< P"a#o $! "!7 ara '! "a r!so"'ción $! a$oción '!$! 4irm! > $(aH Com'nicación a "a RENIEC 7 o53!nción $! "a n'!Ba ar3i$a $!" ni;o6 ni;a o a$o"!sc!n3! a$o3a$o<
C. ETAPA: SEG%IMIENTO Y ACOMPAÑAMIENTO POST ADOPTI0O En !" *!2'imi!n3o 7 Acoma;ami!n3o Pos3?a$o3iBo Naciona"6 s! r!a"i#an Bisi3as s!m!s3ra"!s a "as 4ami"ias or 3r!s a;os< En caso $! a$ocion!s in3!rnaciona"!s "as 4ami"ias o ins3i3'cion!s a'3ori#a$as $!5!r&n r!mi3ir in4orm!s s!m!s3ra"!s $'ran3! 'n !rio$o $! @ a;os6 sa"Bo "o $is'!s3o !n "os conB!nios in3!rnaciona"!s<
PROCESO %DICIAL DE ADOPCIONES Es3as a$ocion!s $! ni;os6 ni;as 7 a$o"!sc!n3!s son 3rami3a$as !=c"'siBam!n3! or B(a 8'$icia"6 $!5i$o a "a !=is3!ncia $! 'n 3io $! Binc'"ación a "a a$oción !n3r! !" m!nor or a$o3ar 7 !" "osH 4'3'ro sH a$o3an3! sH< E" Ar3(c'"o >0S $!" Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s6 !s3a5"!c! '! or B(a $! !=c!ción6 o$r&n iniciar acción 8'$icia" $! A$oción an3! !" J'!# !s!cia"i#a$o6 inc"'siB! sin '! m!$i! $!c"aración $! !s3a$o $! a5an$ono $!" ni;o o $!" a$o"!sc!n3!6 "os !3icionarios si2'i!n3!s:
"5E" '! os!a B(nc'"o ma3rimonia" con !" a$r! o ma$r! $!" ni;o o !" a$o"!sc!n3! or a$o3ar< En !s3! caso !" ni;o o a$o"!sc!n3! man3i!n!n "os B(nc'"os $! 4i"iación con !" a$r! o ma$r! 5io"ó2icos E" '! os!a B(nc'"o $! ar!n3!sco .as3a !" c'ar3o 2ra$o $! F5 consan2'ini$a$ o s!2'n$o $! a4ini$a$ con !" ni;o o a$o"!sc!n3! asi5"! $! a$oción 76 E" '! .a ro.i8a$o o conBiBi$o con !" ni;o o !" a$o"!sc!n3! or &5 a$o3ar6 $'ran3! 'n !r(o$o no m!nor $! $os a;os< ADOPCIONES INTERNACIONALES +. DE)INICIÓN En3ién$as! or A$oción In3!rnaciona" "a so"ici3a$a or r!si$!n3!s !n !" !=3!rior< Es3os no !s3&n !=c!3'a$os $! "os roc!$imi!n3os 7 "a#os !s3a5"!ci$os !n !" Có$i2o $! "os Ni;os 7 a$o"!sc!n3!s<
2. RE/%ISITOS ESPECIALES •
•
•
Para '! roc!$a !s3! 3io $! a$oción !s in$is!nsa5"! "a !=is3!ncia $! conB conB!n !nio ioss !n3r !n3r! ! !" Es3a Es3a$o $o P!r' P!r'ano ano 7 "os "os Es3a Es3a$o $oss $! "os "os !=3r !=3ran8 an8!r !ros os a$o3an3!s o !n3r! "as ins3i3'cion!s a'3ori#a$as or és3os< Los !=3ran8!ros !=3ran8!ros r!si$!n3!s !n !" P!r con 'na !rman!ncia !rman!ncia m!nor $! $os a;os a;os s! ri2!n ri2!n or "as $isos $isosici icion!s on!s so5r! so5r! A$oc A$oción ión in3!rna in3!rnacio ciona" na"<< Los !=3ran8!ros r!si$!n3!s !n !" P!r con 'na !rman!ncia ma7or s! s'8!3an a "as $isosicion!s '! ri2!n "a A$oción ara "os !r'anos< Los !=3ran8!ros no r!si$!n3!s !n !" P!r '! $!s!aran a$o3ar a 'n ni;o o a$o"!sc!n3! a$o"!sc!n3! !r'ano !r'ano r!s!n3ar&n s' so"ici3'$ so"ici3'$ $! A$oción6 A$oción6 or m!$io $! "os r!r!s!n3an3!s $! "os c!n3ros o ins3i3'cion!s a'3ori#a$os or !s! a(s ara ara 3rami3 3rami3ar ar a$oci a$ocion!s on!s in3!rna in3!rnacio ciona" na"!s< !s< Lo .ar&n .ar&n an3! an3! "a O4icin O4icina a $! A$ocion!s o "as ins3i3'cion!s 5"icas $!5i$am!n3! a'3ori#a$as or és3a< Es3as or2ani#acion!s ac3'ar&n r!sa"$a$as !n conB!nios c!"!5ra$os !n3r! !" Es3a$o $!" P!r 7 "os Es3a$os corr!son$i!n3!s6 o !n3r! "os or2anismos r!conoci$os or s' Es3a$o $! ori2!n 7 !" Es3a$o P!r'ano<
I0 %NIDAD ADMINISTRACIÓN DE %STICIA ESPECIALIZADA EN EL NIÑO Y EL ADOLESCENTE. DECIMO PRIMERA SEMANA
%RISDICCIÓN La o3!s3a$ 8'ris$icciona" $!" Es3a$o !n ma3!ria 4ami"iar s! !8!rc! or "as *a"as $! Fami"ia6 Fami"ia6 "os J'#2a$os $! Fami"ia Fami"ia 7 "os J'#2a$os $! Pa# L!3ra$os L!3ra$os !n "os as'n3os '! "a L!7 $!3!rmina< En Casación r!so"B!r& "a Cor3! *'r!ma< Los J'#2a$os $! Fami"ia as'm!n com!3!ncia !n ma3!ria ciBi"6 3'3!"ar 7 $! in4raccion!s 7 s! $iBi$!n !n 3a"!s !s!cia"i#acion!s6 si!mr! '! !=is3an como J'#2a$os Es!cia"i#a$os<
SALAS DE )AMILIA Las *a"as $! Fami"ia conoc!n: aH 5H cH
En 2ra 2ra$ $o $! a! a!"a "aci ció ón6 "os "os ro roc! c!so soss r!s' r!s'!" !"33os or or "os "os J'# J'#2 2a$os a$os $! $! Fami"ia D! "as con3i!n$as $! com!3!ncia romoBi oBi$as !n3 !n3r! J'# J'#2a$os a$os $! Fami"ia $!" mismo $is3ri3o 8'$icia" 7 !n3r! és3os 7 o3ros 8'#2a$os $! $is3in3a !s!cia"i$a$ $! s' 8'ris$icción 3!rri3oria" D! "as "as '! '!8a 8ass $! $! $!r $!r!c !c.o .o or or $!n $!n!2 !2a3 a3or oria ia $!" $!" r!c r!c'r 'rso so $! a!" a!"ac ació ión n
$H
D! "os $!m&s as'n3os '! s!;a"a "a "!7<
COMPETENCIA La com!3!ncia $!" 8'!# !s!cia"i#a$o s! $!3!rmina: aH 5H
Por !" !" $omici"io $! "os "os a$r a$r!s o r! r!sonsa nsa5"!s Por Por !" !" "'2 "'2ar ar $on$ $on$! ! s! s! !nc !nc'! '!n3 n3ra ra !" ni;o ni;o o a$o a$o"! "!sc sc!n !n3! 3! c'an c'an$o $o 4a"3 4a"3an an a$r!s o r!sonsa5"!s 7 cH Por Por !" "'2a "'2arr $on$ $on$! ! s! s! com! com!3i 3ió ó !" ac3 ac3o in4 in4rac3 rac3or or o or or !" !" $om $omic icii"io "io $!" $!" a$o"!sc!n3! in4rac3or6 $! s's a$r!s o r!sonsa5"!s< La "!7 !s3a5"!c! "a com!3!ncia !n "as ma3!rias $! con3!ni$o ciBi" 7 3'3!"ar< En "os s''!s3os $! con!=ión6 "a com!3!ncia !n "as ma3!rias $! con3!ni$o !na" s! $!3! !3!rmi rminar& ar& con4orm! a "as nor normas con3 on3!ni$as !n !" Có$i ó$i2o $! Proc!$imi!n3os P!na"!s<
%EZ DE )AMILIA +. DIRECTOR DEL PROCESO E" J'!# !s !" Dir!c3or $!" roc!so como 3a"6 "! corr!son$! "a con$'cción6 or2ani#ación 7 $!sarro""o $!" $!5i$o roc!so< E" J'!# imar3! ór$!n!s a "a Po"ic(a J'$icia" ara "a ci3ación6 comar!c!ncia o $!3!nción $! "as !rsonas< Los s!rBicios $!" E'io M'"3i$isci"inario $! "a o4icina mé$ico?"!2a"6 $! "a Po"ic(a 7 $! c'a"'i!r o3ra ins3i3'ción ara !" !sc"ar!cimi!n3o $! "os .!c.os ao7an "a "a5or 8'ris$icciona"<
2. ATRIB%CIONES DEL %EZ Corr!son$! a" J'!# $! Fami"ia: aH 5H cH $H !H 4H
R!so" !so"BB!r "os "os roc! roc!ssos !n ma3 ma3!ria !riass $! con3 con3!n !ni$ i$o o ciBi ciBi"6 "6 3'3! 3'3!"a "arr 7 $! in4raccion!s6 !n "os '! in3!rBi!n! s!2n s' com!3!ncia +ac!r 'so $! "as m!$i$as ca'3!"ar!s 7 co!rci3iBas $'ran3! !" roc!so 7 !n s' !3aa $! !8!c'ción6 r!'iri!n$o !" ao7o o"icia" si 4'!r! !" caso Diso Dison!r n!r "as "as m!$ m!$i$ i$as as soci socio o ? !$'c !$'ca3 a3iB iBas as 7 $! $! ro ro3! 3!cc cció ión n !n !n 4aB 4aBor or $!" $!" ni;o o a$o"!sc!n3!6 s!2n s!a !" caso R!mi R!mi3i3irr a" R!2i R!2is3 s3ro ro $!" $!" A$o A$o"! "!sc sc!n !n3! 3! In4 In4ra rac3 c3or or $! "a "a Cor3! Cor3! *' *'!r !rio ior6 r6 s!$! $!" J'#2a$o6 coia $! "a r!so"'ción '! $ison! "a m!$i$a socio? !$'ca3iBa A"ic A"icar ar sanci sancion! on!ss so5 so5r! r! "as "as con3 con3raB raB!nc !ncio ion!s n!s a "os "os $!r!c $!r!c.o .oss $!" $!" ni;o ni;o 7 $!" a$o"!sc!n3!< La sanción o$r& s!r .as3a $! $i!# Uni$a$!s $! R!4!r!ncia Proc!sa" 7 C'm C'm"i"irr "as "as $!m& $!m&ss 4'nc 4'ncio ion! n!ss s!; s!;a" a"a$ a$as as !n !s3! !s3! Có$i Có$i2o 2o 7 o3r o3ras as "!7!s<
E" J'!# !s3& 4ac'"3a$o ara 4i8ar "a !nsión $! a"im!n3os6 $!n3ro $!" mismo roc!so6 !n "os casos $! "i3i2ios or Pa3ria Po3!s3a$6 T!n!ncia 7 Ré2im!n $! Visi3as<
)ISCAL DE )AMILIA +. =MBITO E" Fisca" 3i!n! or 4'nción rimor$ia" B!"ar or !" r!s!3o $! "os $!r!c.os 7 2aran3(as 2aran3(as $!" ni;o 7 $!" a$o"!sc!n3!6 a$o"!sc!n3!6 romoBi!n$o romoBi!n$o $! o4icio o4icio o a !3ición $! ar3! "as accion!s "!2a"!s6 8'$icia"!s o !=3ra8'$icia"!s corr!son$i!n3!s< 2. TIT%LARIDAD E" Minis3!rio P5"ico !s !" 3i3'"ar $! "a acción 7 como 3a" 3i!n! "a car2a $! "a r'!5a !n "os roc!sos a" a$o"!sc!n3! in4rac3or< En !s3! caso '!$! so"ici3ar !" ao7o $! "a Po"ic(a< 3. =MBITO DE COMPETENCIA E" &m5i &m5i3o 3o $! com com!3 !3!nc !ncia ia 3!rri 3!rri3o 3ori ria" a" $!" $!" Fisca Fisca"" !s $!3! $!3!rm rmin ina$ a$o o or or !" '! '! corr!son$! a "os r!s!c3iBos J'#2a$os 7 *a"as $! Fami"ia< *'s 4'ncion!s s! ri2!n or "o $is'!s3o !n !" r!s!n3! Có$i2o6 s' L!7 Or2&nica 7 or "!7!s !s!cia"!s< . DICTAMEN E" Dic3am!n6 !n "os casos '! roc!$!6 !s 4'n$am!n3a$o $!s'és $! ac3'a$as "as r'!5as 7 an3!s $! '! s! !=i$a *!n3!ncia< Los !$i$os '! 4orm'"a $!5!n s!r mo3iBa$os 7 r!s!n3a$os !n 'na so"a oor3'ni$a$< H. N%LIDAD La 4a"3a $! in3!rB!nción $!" Fisca" !n "os casos r!Bis3os or "a "!7 acarr!a n'"i$a$6 "a '! s!r& $!c"ara$a $! o4icio o a !3ición $! ar3!< . LIBRE ACCESO E" Fisca"6 !n !8!rcicio $! s's a3ri5'cion!s6 3i!n! "i5r! acc!so a 3o$o "'2ar !n $on$! s! r!s'ma "a Bio"ación $! $!r!c.os $!" ni;o o a$o"!sc!n3!< ,. COMPETENCIA Com!3! a" Fisca": aH 5H
Conc Conc!$ !$!r !r "a R! R!misi misión ón como como 4orm 4orma a $! $! != !=c"'s c"'sió ión n $!" $!" roc roc!s !so o In3!rB!nir6 $! o4i o4icio 7 $!s$! "a !3aa inicia"6 !n 3o$a c"as! $! roc!$imi!n3os o"icia"!s 7 8'$icia"!s !n r!s2'ar$o 7 ro3!cción $! "os $!r!c.os $!" ni;o 7 $!" a$o"!sc!n3!< Es o5"i2a3oria s' r!s!ncia an3! "a Po"ic(a !n "as $!c"aracion!s '! s! ac3!n !n casos $! Bio"!ncia s!='a" con3ra ni;os o a$o"!sc!n3!s6 5a8o sanción $! n'"i$a$ 7 r!sonsa5i"i$a$ 4'nciona"< En !s3! "3imo caso6 or$!nar& "a !Ba"'ación c"(nica 7 sico"ó2ica $! "a B(c3ima or !rsona" ro4!siona" !s!cia"i#a$o !s!cia"i#a$o 76 conc"'i$a conc"'i$a $ic.a !Ba"'ación6 !Ba"'ación6
cH
$H !H 4H
2H .H
iH 8H
r!mi3ir& a" Fisca" ProBincia" P!na" $! 3'rno 'n in4orm!6 !" ac3a '! con3i!n! !" in3!rro2a3orio $! "a B(c3ima 7 "os r!s'"3a$os $! "a !Ba"'ación< D'ran3! "a $!c"aración $! "a B(c3ima '!$! ar3iciar c'a"'i!ra $! "os a$r!s o "a !rsona '! 3!n2a 5a8o s' 3'3!"a a" m!nor $! !$a$6 si!mr! '! no 4'!ran "os $!n'ncia$os< *i "os a$r!s o "a !rsona '! 3i!n! 5a8o s' 3'3!"a a" m!nor $! !$a$ no '$i!ran ar3iciar6 o$r&n $!si2nar 'na !rsona '! "os r!r!s!n3! PromoB!r "os roc!$imi!n3os r!"a3iBos a "as in4raccion!s a3ri5'i$as a "os a$o"!sc!n3!s< En !s3! caso6 corr!son$! a" Fisca" inB!s3i2ar s' ar3iciación con !" roósi3o $! so"ici3ar "a m!$i$a socio?!$'ca3iBa n!c!saria ara s' r!.a5i"i3ación PromoB!r "as accion!s $! a"im!n3os6 si 4'!r! !" caso6 con4orm! a "o $is'!s3o !n !" r!s!n3! Có$i2o 7 "as normas roc!sa"!s $! "a ma3!ria PromoB!r "a acción ciBi" o a$minis3ra3iBa ara "a ro3!cción $! "os in3!r!s!s $i4'sos o co"!c3iBos $! "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s r!Bis3os !n !s3! Có$i2o Ins!ccionar 7 Bisi3ar "as !n3i$a$!s 5"icas 7 riBa$as6 "as or2ani#acion!s com'na"!s 7 "as or2ani#acion!s socia"!s $! 5as! !ncar2a$as $! 5rin$ar a3!nción in3!2ra" a" ni;o 7 a$o"!sc!n3! 7 B!ri4icar !" c'm"imi!n3o $! s's 4in!s *o"ici3ar !" ao7o $! "a 4'!r#a 5"ica6 as( como "a co"a5oración $! "os s!rBicios mé$icos6 !$'ca3iBos 7 $! asis3!ncia 5"ica 7 riBa$a6 !n !" !8!rcicio $! s's 4'ncion!s Ins3a'rar roc!$imi!n3os !n "os '! o$r&: ? Or$!nar no3i4icacion!s ara so"ici3ar "as $!c"aracion!s ara !" $!5i$o !sc"ar!cimi!n3o $! "os .!c.os< En caso $! inconc'rr!ncia $!" no3i4ica$o6 és3! o$r& s!r r!'!ri$o m!$ian3! "a in3!rB!nción $! "a a'3ori$a$ o"icia" ? *o"ici3ar a "as a'3ori$a$!s 3o$a c"as! $! in4ormación6 !ricias 7 $oc'm!n3os '! con3ri5'7an a" !sc"ar!cimi!n3o $!" .!c.o inB!s3i2a$o ? P!$ir in4ormación 7 $oc'm!n3os a ins3i3'cion!s riBa$as6 con !" mismo 4in 7 Las $!m&s a3ri5'cion!s '! s!;a"a "a L!7< Ac3'ar como Conci"ia$or $!" con4"ic3o !n as'n3os $! 4ami"ia6 ara roiciar ac'!r$os !n3r! "as ar3!s 7 "o2rar "a so"'ción cons!ns'a" a" con4"ic3o6 si!mr! 7 c'an$o no s! .'5i!r! inicia$o roc!so 8'$icia"< No o$r& roiciar ac'!r$os so5r! $!r!c.os no $isoni5"!s6 irr!n'ncia5"!s o so5r! ma3!rias '! 3!n2an conno3ación !na"< 5
5 I#&i!4 "'i&i4#"'4 4r el Art&7l4 2 'e l" Le N 2> 7Fli&"'" el + AFril 2**H> l" 1i!1" <7e 'e &4#Q4r1i'"' &4# l" Pri1er" Di!4!i&i# C41le1e#t"ri" e#tr"r e# vi6e#&i" " l4! trei#t" 3*5 '"! 'e !7 7Fli&"&i#. INSCRIPCIÓN DEL NACIMIENTO
*i $'ran3! !" roc!so s! comr'!5a '! !" ni;o o !" a$o"!sc!n3! car!c!n $! ar3i$a $! nacimi!n3o6 corr!son$! a" Fisca" Es!cia"i#a$o so"ici3ar "a inscrición s'"!3oria an3! !" J'!# $! Pa# L!3ra$o $! s' $omici"io6 $! con4ormi$a$ con "as normas "!2a"!s !r3in!n3!s< En 3a"!s casos6 !" roc!$imi!n3o 8'$icia" !s 2ra3'i3o< Esa inscrición só"o r'!5a !" nacimi!n3o 7 !" nom5r!< La na3'ra"!#a 7 !4!c3os $! "a 4i"iación s! ri2!n or "as normas $!" Có$i2o CiBi"<
ABOGADO DE)ENSOR +. ABOGADOS DE O)ICIO E" Es3a$o6 a 3raBés $!" Minis3!rio $! J's3icia6 $!si2na !" nm!ro $! a5o2a$os $! o4icio '! s! !ncar2ar&n $! 5rin$ar asis3!ncia 8'$icia" in3!2ra" 7 2ra3'i3a a "os ni;os o a$o"!sc!n3!s '! "a n!c!si3!n< En "os casos $! Bio"!ncia s!='a" con3ra ni;os 7 a$o"!sc!n3!s6 "a asis3!ncia "!2a" 2ra3'i3a a" a2raBia$o 7 a s' 4ami"ia !s o5"i2a3oria< 2. BENE)ICIARIOS E" ni;o6 !" a$o"!sc!n3!6 s's a$r!s o r!sonsa5"!s o c'a"'i!r !rsona '! 3!n2a in3!rés o cono#ca $! "a Bio"ación $! "os $!r!c.os $!" ni;o 7 $!" a$o"!sc!n3! '!$!n ac'$ir a" a5o2a$o $! o4icio ara '! "! as!sor! !n "as accion!s 8'$icia"!s '! $!5a s!2'ir< 3. A%SENCIA Nin2n a$o"!sc!n3! a 'i!n s! "! a3ri5'7a 'na in4racción $!5! s!r roc!sa$o sin as!sorami!n3o "!2a"< La a's!ncia $!" $!4!nsor no os3!r2a nin2n ac3o $!" roc!so6 $!5i!n$o !" J'!#6 !n caso $! a's!ncia6 nom5rar roBisiona"m!n3! 'n s's3i3'3o !n3r! "os a5o2a$os $! o4icio o a5o2a$os !n !8!rcicio< DECIMO SEG%NDA SEMANA ORGANOS A%;ILIARES +. E/%IPO M%LTIDISCIPLINARIO ". CON)ORMACIÓN E" E'io M'"3i$isci"inario !s3ar& con4orma$o or mé$icos6 sicó"o2os 7 asis3!n3!s socia"!s< Ca$a Cor3! *'!rior $! J's3icia $!si2nar& a "os ro4!siona"!s $! ca$a &r!a6 "os '! !8!rc!r&n s's 4'ncion!s !n 4orma o5"i2a3oria !n ca$a J'#2a$o '! !8!r#a com!3!ncia !n ni;os 7 a$o"!sc!n3!s< F. ATRIB%CIONES *on a3ri5'cion!s $!" E'io M'"3i$isci"inario: aH Emi3ir "os in4orm!s so"ici3a$os or !" J'!# o !" Fisca"
5H cH
+ac!r !" s!2'imi!n3o $! "as m!$i$as 7 !mi3ir $ic3am!n 3écnico6 ara !4!c3os $! "a !Ba"'ación corr!son$i!n3!6 as( como "as r!com!n$acion!s ara "a 3oma $! "as m!$i$as !r3in!n3!s 7 Las $!m&s '! s!;a"! !" r!s!n3! Có$i2o<
2. POLICÍA ESPECIALIZADA ". DE)INICIÓN La Po"ic(a !s!cia"i#a$a !s "a !ncar2a$a $! a'=i"iar 7 co"a5orar con "os or2anismos com!3!n3!s $!" Es3a$o !n "a !$'cación6 r!B!nción 7 ro3!cción $!" ni;o 7 !" a$o"!sc!n3!< F. ORGANIZACIÓN La Po"ic(a !s!cia"i#a$a !s3& or2ani#a$a a niB!" naciona" 7 coor$ina s's accion!s con !" PROMUDE+ 7 con "as ins3i3'cion!s $!5i$am!n3! a'3ori#a$as< &. RE/%ISITOS E" !rsona" $! "a Po"ic(a !s!cia"i#a$a6 a$!m&s $! "os r!'isi3os !s3a5"!ci$os !n s's r!s!c3iBas normas6 $!5!r&: aH 5H cH
T!n!r 4ormación !n "as $isci"inas roias $!" $!r!c.o $!" ni;o 7 !" a$o"!sc!n3! 7 !n $!r!c.o $! 4ami"ia T!n!r 'na con$'c3a in3ac.a5"! 7 No 3!n!r an3!c!$!n3!s 8'$icia"!s ni $isci"inarios<
'. CAPACITACIÓN La Po"ic(a Naciona" coor$ina con !" MIMP 7 con "as ins3i3'cion!s $! 5i!n!s3ar 4ami"iar $!5i$am!n3! a'3ori#a$as or és3!6 "a caaci3ación $!" !rsona" '! $!s!m!;ar& "as 4'ncion!s roias $! "a Po"ic(a !s!cia"i#a$a< e. )%NCIONES *on 4'ncion!s $! "a Po"ic(a !s!cia"i#a$a: aH 5H cH $H !H
V!"ar or !" c'm"imi!n3o $! "as normas $! ro3!cción $! ni;os 7 $! a$o"!sc!n3!s '! imar3!n "as ins3i3'cion!s $!" Es3a$o 7 or "a !8!c'ción $! "as r!so"'cion!s 8'$icia"!s D!sarro""ar6 !n coor$inación con o3ras !n3i$a$!s6 ac3iBi$a$!s !$'ca3iBas 7 r!cr!a3iBas 3!n$!n3!s a "o2rar "a 4ormación in3!2ra" $! ni;os 7 a$o"!sc!n3!s Con3ro"ar ! im!$ir !" in2r!so 7 !rman!ncia $! ni;os 7 a$o"!sc!n3!s !n "'2ar!s 5"icos o riBa$os '! a3!n3!n con3ra s' in3!2ri$a$ 4(sica o mora" Im!$ir "a os!sión o com!rcia"i#ación $! !scri3os6 a'$ioBis'a"!s6 im&2!n!s6 ma3!ria" orno2r&4ico 7 o3ras '5"icacion!s '! '!$!n a4!c3ar "a 4ormación $! "os ni;os o a$o"!sc!n3!s Vi2i"ar !" $!s"a#ami!n3o $! ni;os o a$o"!sc!n3!s $!n3ro 7 4'!ra $!" a(s6 !s!cia"m!n3! !n "os a!ro'!r3os 7 3!rmina"!s $! 3ransor3!
4H 2H .H
Ao7ar con ro2ramas $! !$'cación 7 r!cr!ación a "as ins3i3'cion!s !ncar2a$as $! "a Bi2i"ancia $! a$o"!sc!n3!s in4rac3or!s C'an$o "as circ'ns3ancias "o !=i8an6 !ncar2ars! $! "a Bi2i"ancia $! "os a$o"!sc!n3!s in4rac3or!s !n c!n3ros !s!cia"i#a$os Las $!m&s '! "! com!3!n $! con4ormi$a$ con !" r!s!n3! Có$i2o6 s' L!7 Or2&nica 7 "as $!m&s normas<
3. POLICÍA DE APOYO A LA %STICIA ". DE)INICIÓN La Po"ic(a $! ao7o a "a 8's3icia !n as'n3os $! ni;os 7 $! a$o"!sc!n3!s !s "a !ncar2a$a $! !4!c3'ar no3i4icacion!s or man$a3o $! "a a'3ori$a$ 8'$icia" 7 $!" Fisca" com!3!n3! 7 $! co"a5orar con "as m!$i$as '! $ic3! !" J'!#< F. )%NCIONES Las 4'ncion!s son: aH 5H cH $H
InB!s3i2ar "os casos $! inc'm"imi!n3o $! "os $!5!r!s $! asis3!ncia 4ami"iar R!a"i#ar or man$a3o 8'$icia" "as inB!s3i2acion!s '! "! s!an so"ici3a$as E8!c'3ar "as ór$!n!s $! comar!c!ncia6 con$'cción 7 $!3!nción $! a$'"3os $ic3a$as or !" J'!# 7 "as *a"as $! Fami"ia6 as( como !4!c3'ar no3i4icacion!s 8'$icia"!s 7 Co"a5orar con !" J'!# !n "a !8!c'ción $! s's r!so"'cion!s<
. SER0ICIO M-DICO LEGAL DEL NIÑO Y DEL ADOLESCENTE ". DE)INICIÓN En !" Ins3i3'3o $! M!$icina L!2a" !=is3! 'n s!rBicio !s!cia" 7 2ra3'i3o ara ni;os 7 a$o"!sc!n3!s6 $!5i$am!n3! acon$iciona$o6 !n "'2ar $is3in3o a" $! "os a$'"3os< E" !rsona" ro4!siona"6 3écnico 7 a'=i"iar '! 5rin$a a3!nción !n !s3! s!rBicio !s3ar& $!5i$am!n3! caaci3a$o<
H. REGISTRO DEL ADOLESCENTE IN)RACTOR ". DE)INICIÓN En 'n r!2is3ro !s!cia" a car2o $! "a Cor3! *'!rior s! r!2is3rar&n6 con car&c3!r con4i$!ncia"6 "as m!$i$as socio?!$'ca3iBas '! s!an im'!s3as or !" J'!# a" a$o"!sc!n3! in4rac3or< *! ano3ar&n !n $ic.o r!2is3ro: aH E" nom5r! $!" a$o"!sc!n3! in4rac3or6 $! s's a$r!s o r!sonsa5"!s 5H E" nom5r! $!" a2raBia$o cH E" ac3o $! in4racción 7 "a 4!c.a $! s' comisión $H Las m!$i$as socio?!$'ca3iBas im'!s3as con in$icación $! "a 4!c.a 7
!H
La $!nominación $!" J'#2a$o6 *!cr!3ario 7 nm!ro $!" !=!$i!n3!<
DECIMO TERCERA SEMANA *EGUNDO EAMEN PARCIAL DECIMO C%ARTA SEMANA ACTI0IDAD PROCESAL. MATERIAS DE CONTENIDO CI0IL. +. PROCESOS Corr!son$! a" J'!# !s!cia"i#a$o !" conocimi!n3o $! "os roc!sos si2'i!n3!s: aH 5H cH $H !H 4H
*'s!nsión6 ér$i$a o r!s3i3'ción $! "a Pa3ria Po3!s3a$ T!n!ncia Ré2im!n $! Visi3as A$oción A"im!n3os 7 Pro3!cción $! "os in3!r!s!s $i4'sos ! in$iBi$'a"!s '! a3a;!n a" ni;o 7 a" a$o"!sc!n3!<
2. PROCESO WNICO E" J'!# !s!cia"i#a$o6 ara r!so"B!r6 3oma !n c'!n3a "as $isosicion!s $!" Proc!so ]nico !s3a5"!ci$o !n !" Ca(3'"o II $!" T(3'"o II $!" Li5ro C'ar3o $!" r!s!n3! Có$i2o 76 !n 4orma s'"!3oria6 "as normas $!" Có$i2o Proc!sa" CiBi"< 3. PROCESOS NO CONTENCIOSOS Corr!son$! a" J'!# !s!cia"i#a$o r!so"B!r "os si2'i!n3!s roc!sos no con3!nciosos: aH 5H cH $H !H
T'3!"a Cons!8o $! Fami"ia Lic!ncia ara !na8!nar ' o5"i2ar s's 5i!n!s A'3ori#acion!s Los $!m&s '! s!;a"! "a "!7<
. OTROS PROCESOS NO CONTENCIOSOS Los roc!sos no con3!nciosos '! no 3!n2an roc!$imi!n3o !s!cia" con3!m"a$o !n !s3! Có$i2o s! ri2!n or "as normas $!" Có$i2o Proc!sa" CiBi"<
H. PROCESO WNICO POST%LACIÓN DEL PROCESO
La $!man$a s! r!s!n3a or !scri3o 7 con3!n$r& "os r!'isi3os 7 an!=os !s3a5"!ci$os !n "os ar3(c'"os @0@ 7 @0 $!" Có$i2o Proc!sa" CiBi"< No !s !=i2i5"! !" conc'rso $! a5o2a$os ara "os casos $! a"im!n3os< Para s' r!s!n3ación s! 3i!n! !n c'!n3a "o $is'!s3o !n "a *!cción C'ar3a $!" Li5ro Prim!ro $!" Có$i2o Proc!sa" CiBi"<
INADMISIBILIDAD O IMPROCEDENCIA R!ci5i$a "a $!man$a6 !" J'!# "a ca"i4ica 7 '!$! $!c"arar s' ina$misi5i"i$a$ o imroc!$!ncia $! con4ormi$a$ con "o !s3a5"!ci$o !n "os Ar3(c'"os @0- 7 @09 $!" Có$i2o Proc!sa" CiBi"<
MODI)ICACIÓN Y AMPLIACIÓN DE LA DEMANDA E" $!man$an3! '!$! mo$i4icar 7 am"iar s' $!man$a an3!s $! '! és3a s!a no3i4ica$a<
MEDIOS PROBATORIOS E;TEMPOR=NEOS L'!2o $! in3!r'!s3a "a $!man$a6 só"o '!$!n s!r o4r!ci$os "os m!$ios ro5a3orios $! 4!c.a os3!rior6 "os r!4!ri$os a .!c.os n'!Bos 7 a'!""os s!;a"a$os or "a o3ra ar3! !n s' con3!s3ación $! "a $!man$a<
TRASLADO DE LA DEMANDA A$mi3i$a "a $!man$a6 !" J'!# $ar& or o4r!ci$os "os m!$ios ro5a3orios 7 corr!r& 3ras"a$o $! !""a a" $!man$a$o6 con conocimi!n3o $!" Fisca"6 or !" 3érmino !r!n3orio $! cinco $(as ara '! !" $!man$a$o "a con3!s3!<
TAC$AS % OPOSICIONES Las 3ac.as ' oosicion!s '! s! 4orm'"!n $!5!n acr!$i3ars! con m!$ios ro5a3orios 7 ac3'ars! $'ran3! "a a'$i!ncia nica<
A%DIENCIA Con3!s3a$a "a $!man$a o 3ransc'rri$o !" 3érmino ara s' con3!s3ación6 !" J'!# 4i8ar& 'na 4!c.a ina"a#a5"! ara "a a'$i!ncia< Es3a $!5! r!a"i#ars!6 5a8o r!sonsa5i"i$a$6 $!n3ro $! "os $i!# $(as si2'i!n3!s $! r!ci5i$a "a $!man$a6 con in3!rB!nción $!" Fisca"< En "os roc!sos $! Bio"!ncia 4ami"iar no .a7 a'$i!ncia $! conci"iación<
ACT%ACIÓN Inicia$a "a a'$i!ncia s! '!$!n romoB!r 3ac.as6 !=c!cion!s o $!4!nsas r!Bias '! s!r&n a5s'!"3as or !" $!man$an3!<
*!2'i$am!n3!6 s! ac3'ar&n "os m!$ios ro5a3orios< No s! a$mi3ir& r!conB!nción< Conc"'i$a s' ac3'ación6 si !" J'!# !nc'!n3ra in4'n$a$as "as !=c!cion!s o $!4!nsas r!Bias6 $!c"arar& san!a$o !" roc!so 7 s!2'i$am!n3! inBocar& a "as ar3!s a r!so"B!r "a si3'ación $!" ni;o o a$o"!sc!n3! conci"ia3oriam!n3!< *i .a7 conci"iación 7 és3a no "!siona "os in3!r!s!s $!" ni;o o $!" a$o"!sc!n3!6 s! $!8ar& cons3ancia !n ac3a< 1s3a 3!n$r& !" mismo !4!c3o $! s!n3!ncia< *i $'ran3! "a a'$i!ncia nica !" $!man$a$o ac!3ara "a a3!rni$a$6 !" J'!# 3!n$r& or r!conoci$o a" .i8o< A !s3! !4!c3o !nBiar& a "a M'nicia"i$a$ '! corr!son$a6 coia c!r3i4ica$a $! "a i!#a 8'$icia" r!s!c3iBa6 or$!nan$o "a inscrición $!" r!conocimi!n3o !n "a ar3i$a corr!son$i!n3!6 sin !r8'icio $! "a con3in'ación $!" roc!so< *i !" $!man$a$o no conc'rr! a "a a'$i!ncia nica6 a !sar $! .a5!r si$o !m"a#a$o B&"i$am!n3!6 !" J'!# $!5! s!n3!nciar !n !" mismo ac3o a3!n$i!n$o a "a r'!5a ac3'a$a<
CONTIN%ACIÓN DE LA A%DIENCIA DE PR%EBAS *i no '$i!ra conc"'irs! "a ac3'ación $! "as r'!5as !n "a a'$i!ncia6 s!r& con3in'a$a !n "os $(as s'c!siBos6 sin !=c!$!r $! 3r!s $(as6 a "a misma .ora 7 sin n!c!si$a$ $! n'!Ba no3i4icación<
RESOL%CIÓN APROBATORIA A 4a"3a $! conci"iación 76 si ro$'ci$a és3a6 a cri3!rio $!" J'!# a4!c3ara "os in3!r!s!s $!" ni;o o $!" a$o"!sc!n3!6 és3! 4i8ar& "os 'n3os con3roB!r3i$os 7 $!3!rminar& "os '! s!r&n ma3!ria $! r'!5a< E" J'!# '!$! r!c.a#ar a'!""as r'!5as '! consi$!r! ina$misi5"!s6 im!r3in!n3!s o in3i"!s 7 $ison$r& "a ac3'ación $! "as c'!s3ion!s '! so5r! !s3a $!cisión s! s'sci3!n6 r!so"Bién$o"as !n !" ac3o< D!5!r& 3am5ién !sc'c.ar a" ni;o o a" a$o"!sc!n3!< Ac3'a$os "os m!$ios ro5a3orios6 "as ar3!s 3i!n!n cinco min'3os ara '! !n "a misma a'$i!ncia !=r!s!n ora"m!n3! s's a"!2a3os< Conc!$i$os "os a"!2a3os6 si "os .'5i!r!6 !" J'!# r!mi3ir& "os a'3os a" Fisca" ara '! !n !" 3érmino $! c'ar!n3a 7 oc.o .oras !mi3a $ic3am!n< D!B'!"3os "os a'3os6 !" J'!#6 !n i2'a" 3érmino6 !=!$ir& s!n3!ncia ron'nci&n$os! so5r! 3o$os "os 'n3os con3roB!r3i$os<
ACT%ACIÓN DE PR%EBAS DE O)ICIO E" J'!# o$r&6 !n $!cisión ina!"a5"!6 !n c'a"'i!r !s3a$o $!" roc!so6 or$!nar $! o4icio "a ac3'ación $! "as r'!5as '! consi$!r! n!c!sarias6 m!$ian3! r!so"'ción $!5i$am!n3! 4'n$am!n3a$a<
E/%IPO T-CNICO> IN)ORME SOCIAL Y E0AL%ACIÓN PSICOLÓGICA L'!2o $! con3!s3a$a "a $!man$a6 !" J'!#6 ara m!8or r!so"B!r6 o$r& so"ici3ar a" !'io 3écnico 'n in4orm! socia" r!s!c3o $! "as ar3!s in3!rBini!n3!s 7 'na !Ba"'ación sico"ó2ica si "o consi$!ra n!c!sario< Los !ncar2a$os $! r!a"i#ar !" in4orm! socia" 7 "a !Ba"'ación sico"ó2ica $!5!n !Bac'ar s' in4orm! $!n3ro $!" 3!rc!r $(a6 5a8o r!sonsa5i"i$a$<
MEDIDAS CA%TELARES Las m!$i$as ca'3!"ar!s a 4aBor $!" ni;o 7 $!" a$o"!sc!n3! s! ri2!n or "o $is'!s3o !n !" r!s!n3! Có$i2o 7 !n !" T(3'"o C'ar3o $! "a *!cción 'in3a $!" Li5ro Prim!ro $!" Có$i2o Proc!sa" CiBi"<
MEDIDAS TEMPORALES En r!so"'ción $!5i$am!n3! 4'n$am!n3a$a6 !" J'!# $ic3ar& "as m!$i$as n!c!sarias ara ro3!2!r !" $!r!c.o $!" ni;o 7 $!" a$o"!sc!n3!< E" J'!# a$o3ar& "as m!$i$as n!c!sarias ara !" c!s! inm!$ia3o $! ac3os '! ro$'#can Bio"!ncia 4(sica o sico"ó2ica6 in3imi$ación o !rs!c'ción a" ni;o o a$o"!sc!n3!< E" J'!# !s3& 4ac'"3a$o !n !s3os casos inc"'so ara $ison!r !" a""anami!n3o $!" $omici"io<
APELACIÓN La R!so"'ción '! $!c"ara ina$misi5"! o imroc!$!n3! "a $!man$a 7 "a s!n3!ncia !s a!"a5"! con !4!c3o s's!nsiBo6 $!n3ro $! "os 3r!s $(as $! no3i4ica$a< Las $!cision!s a$o3a$as or !" J'!# $'ran3! "a a'$i!ncia son a!"a5"!s6 sin !4!c3o s's!nsiBo 7 3i!n!n "a ca"i$a$ $! $i4!ri$as<
TR=MITE DE LA APELACIÓN CON E)ECTO S%SPENSI0O Conc!$i$a "a a!"ación6 !" a'=i"iar 8'ris$icciona"6 5a8o r!sonsa5i"i$a$6 !nBiar& !" !=!$i!n3! a "a *a"a $! Fami"ia $!n3ro $!" s!2'n$o $(a $! conc!$i$a "a a!"ación 7 "a a$.!sión !n s' caso< R!ci5i$os "os a'3os6 "a *a"a "os r!mi3ir& !n !" $(a a" Fisca" ara '! !mi3a $ic3am!n !n !" "a#o $! c'ar!n3a 7 oc.o .oras 7 s!;a"ar&6 $!n3ro $! "os cinco $(as si2'i!n3!s6 "a 4!c.a ara "a Bis3a $! "a ca'sa< *ó"o !=c!ciona"m!n3! "as ar3!s o$r&n a"!2ar .!c.os n'!Bos6 oc'rri$os $!s'és $!" os3'"a3orio< La *a"a r!so"B!r& $!n3ro $! "os 3r!s $(as si2'i!n3!s a "a Bis3a $! "a ca'sa<
PROTECCIÓN COLECTI0OS
DE
LOS
INTERESES
INDI0ID%ALES>
DI)%SOS
Y
Las accion!s ara "a $!4!nsa $! "os $!r!c.os $! "os ni;os 7 "os a$o"!sc!n3!s '! 3!n2an car&c3!r $! $i4'sos6 7a s!an in$iBi$'a"!s o co"!c3iBos6 s! 3rami3an or "as r!2"as !s3a5"!ci$as !n !" r!s!n3! Ca(3'"o< P'!$!n $!man$ar acción ara ro3!2!r !s3os $!r!c.os "os a$r!s6 "os r!sonsa5"!s6 !" Minis3!rio P5"ico6 !" D!4!nsor6 "os Co"!2ios Pro4!siona"!s6 "os C!n3ros E$'ca3iBos6 "os M'niciios6 "os Go5i!rnos R!2iona"!s 7 "as asociacion!s '! 3!n2an or 4in s' ro3!cción<
APERCIBIMIENTOS Para !" $!5i$o c'm"imi!n3o $! s's r!so"'cion!s6 !" J'!# '!$! imon!r "os si2'i!n3!s a!rci5imi!n3os: aH 5H cH
M'"3a $! .as3a cinco 'ni$a$!s $! r!4!r!ncia roc!sa" a "a ar3!6 a'3ori$a$6 4'ncionario o !rsona A""anami!n3o $!" "'2ar 7 D!3!nción .as3a or B!in3ic'a3ro .oras a 'i!n!s s! r!sis3an a s' man$a3o6 sin !r8'icio $! "a acción !na" a '! .'5i!r! "'2ar<
REG%LACIÓN S%PLETORIA To$as "as c'!s3ion!s Binc'"a$as a "os roc!sos !n ma3!rias $! con3!ni$o ciBi" !n "as '! in3!rB!n2an ni;os 7 a$o"!sc!n3!s6 con3!m"a$as !n !" r!s!n3! Có$i2o6 s! r!2ir&n s'"!3oriam!n3! or "o $is'!s3o !n !" Có$i2o CiBi" 7 !n !" Có$i2o Proc!sa" CiBi"<
DECIMO /%INTA SEMANA ADOLESCENTE IN)RACTOR +. DE)INICIÓN E" Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s $!4in! como a$o"!sc!n3! in4rac3or !na" a a'!" c'7a r!sonsa5i"i$a$ .a si$o $!3!rmina$a como a'3or o ar3(ci! $! 'n .!c.o 'ni5"! 3ii4ica$o como $!"i3o o 4a"3a !n "a "!7 !na"< L'!2o !s3a5"!c! '! !" a$o"!sc!n3! in4rac3or ma7or $! >@ a;os6 s!r& asi5"! $! m!$i$as socio!$'ca3iBas< En 3an3o '! !" ni;o 7 a$o"!sc!n3! in4rac3or m!nor $! >@ a;os6 s!r& asi5"! $! m!$i$as $! ro3!cción< Cons!c'!n3!m!n3! !" ni;o 7 !" a$o"!sc!n3! '!$!n s!r s'8!3os ac3iBos !n "a r!a"i#ación $! 'n ac3o r!roc.a5"! or "a soci!$a$ 7 ca"i4ica$o como $!"i3o o 4a"3a< Ac3'a"m!n3! "a $oc3rina $! "a ro3!cción in3!2ra" .a ro3o !" mi3o '! nos 3ra8o "a $! "a si3'ación irr!2'"ar $! irr!sonsa5i"i$a$ a5so"'3aH a" s!;a"ar '! !" m!nor $! !$a$ '!$! com!3!r $!"i3os o 4a"3as 7 no como B!n(a a4irman$o '! so"o com!3(a ac3os an3isocia"!s r!c.a#an$o !" 3érmino $!"i3o< *in !m5ar2o6 !" conc!3o r!a"is3a $! "a $oc3rina $! "a ro3!cción in3!2ra" 5!n!4icia a" a$o"!sc!n3! in4rac3or !na" como a" ni;o '!6 or s' $!sBiación socia"6 com!3! 'n .!c.o consi$!ra$o
como 'na a2r!sión '! m!r!c! !" r!roc.! $! "a soci!$a$6 !n ra#ón $! '! .a $a$o mo3iBo a "a cr!ación $! 'n D!r!c.o P!na" 2aran3is3a !" '! a"ica$o a 3raBés $! 'n roc!$imi!n3o m'7 sin2'"ar no imon! a" ni;o ni a" a$o"!sc!n3! 'na !na< A" ni;o 7 a" a$o"!sc!n3! .as3a "os >@ a;os "o !=c"'7! $! ac3iBi$a$ roc!sa" 8'$icia" 7 so"o a 3raBés $! 'n roc!$imi!n3o a$minis3ra3iBo6 inB!s3i2ación 3'3!"ar6 !" 8'!# imon! "a m!$i$a $! ro3!cción r!s!c3iBa< E" a$o"!sc!n3!6 $! >@ a > a;os !n 'na inB!s3i2ación 8'$icia" som!ra6 "! .a5r& $! imon!r !" J'!# 'na m!$i$a socio? !$'ca3iBa< E" roc!so o inB!s3i2ación !na" $!" a$o"!sc!n3! in4rac3or 3i!n! carac3!r(s3icas m'7 !s!cia"!s '! s! B!r& a con3in'ación6 7 si 5i!n !s ci!r3o '! Ba s!r 8'#2a$o or 'n .!c.o '! or acción ' omisión !s3& 3ii4ica$o como $!"i3o o 4a"3a6 or s!r 'n .!c.o an3i8'r($ico 7 c'"a5"!6 a" $!c"aras! como 3a" no s! "! imon! 'na !na sino 'na m!$i$a socio?!$'ca3iBa< Es3a '!$! s!r r!s3ric3iBa6 "imi3a3iBa o riBa3iBa $! "a "i5!r3a$ 7 s! o$r&n c'm"ir sin $!sarrai2o $! s' nc"!o 4ami"iar o !n 'n c!n3ro 8'B!ni"<
2. DEREC$OS INDI0ID%ALES Y GARANTÍAS DEL ADOLESCENTE PRES%NTO IN)RACTOR En rim!r mom!n3o !s n!c!sario conoc!r "os $!r!c.os in$iBi$'a"!s 7 2aran3(as '! os3!n3a !" a$o"!sc!n3! in4rac3or6 '! s! ma3!ria"i#a !n n'!s3ro Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!6 $!5!n concor$ar con a'!""as '! $!scri5! "a ConB!nción so5r! "os D!r!c.os $!" Ni;o 7 $!m&s ins3r'm!n3os in3!rnaciona"!s ra3i4ica$os or n'!s3ro a(s< In$ican$o '! !" inicio $! 3o$a sanción a" r!s'n3o in4rac3or $!5! nac!r $! "a 5as! $! r!s!3ar s's $!r!c.os !r!nni#a$os !n n'!s3ro Có$i2o $! "os ni;os '! 3i!n! como 5as! "!2a" "a ConB!nción $! D!r!c.os $!" Ni;o6 s!2n !" c'a" nin2n ni;o s!a riBa$o $! s' "i5!r3a$ i"!2a" o ar5i3rariam!n3!< La $!3!nción6 !" !ncarc!"ami!n3o o "a risión $! 'n ni;o s! ""!Bar&n a ca5o $! con4ormi$a$ con "a "!7 7 s! '3i"i#ar& 3an só"o como m!$i$a $! "3imo r!c'rso 7 $'ran3! !" !r(o$o m&s 5r!B! '! roc!$a
". DEREC$OS DEL ADOLESCENTE IN)RACTOR En concor$ancia $! "o $is'!s3o or !" ar3(c'"o > a >9 $!" m!nciona$o c'!ro "!2a"6 '! $is3in2'! "os si2'i!n3!s $!r!c.os:
"5 Nin2n a$o"!sc!n3! $!5! s!r riBa$o $! s' "i5!r3a$ sino or man$a3o !scri3o 7 mo3iBa$o $!" J'!#6 sa"Bo !n !" caso $! 4"a2ran3! in4racción !na"6 !n !" '! '!$! in3!rB!nir "a a'3ori$a$ com!3!n3!< F5 E" a$o"!sc!n3! '!$! im'2nar "a or$!n '! "o .a riBa$o $! s' "i5!r3a$ 7 !8!rc!r "a acción $! +&5!as Cor's an3! !" 8'!# !s!cia"i#a$o<
&5 La riBación $! "a "i5!r3a$ $!" a$o"!sc!n3! 7 !" "'2ar $on$! s! !nc'!n3r! $!3!ni$o s!r&n com'nica$os a" J'!#6 a" Fisca" 7 a s's a$r!s o r!sonsa5"!s6 "os '! s!r&n in4orma$os or !scri3o $! "as ca'sas o ra#on!s $! s' $!3!nción6 as( como $! "os $!r!c.os '! "! asis3!n 7 $! "a i$!n3i4icación $! "os r!sonsa5"!s $! s' $!3!nción< En nin2n caso s!r& riBa$o $!" $!r!c.o $! $!4!nsa< '5 Los a$o"!sc!n3!s riBa$os $! s' "i5!r3a$ !rman!c!r&n s!ara$os $! "os a$'"3os $!3!ni$os< F. GARANTIAS RECONOCIDAS AL ADOLESCENTE IN)RACTOR *! .a in$ica$o '! !" a$o"!sc!n3! in4rac3or !s3& s'8!3o a 'n roc!so !s!cia" 7 como 3a" s'8!3o a 'na s!ri! $! 2aran3(as6 !s3as s! !nc'!n3ran !n "os ar3(c'"os >K?>K> $!" Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s6 '! son:
"5 Pri#&ii4 'e C7l"Fili'"': No s! !nc'!n3ra r!Bis3o !=r!sam!n3! !n !" Có$i2o !ro 3i!n! Bi2!ncia m!$ian3! "a a"icación s'"!3oria $!" Có$i2o P!na" Ar3< VII $!" T(3'"o Pr!"iminar La !na r!'i!r! $! "a r!sonsa5i"i$a$ !na" $!" a'3or< '!$a roscri3a 3o$a 4orma $! r!sonsa5i"i$a$ o58!3iBa<< *! 5'sca !"iminar 4i2'ras $!" $!r!c.o !na" $! a'3or como "a r!inci$!ncia o "a r!i3!rancia con "a 4ina"i$a$ $! !s3a5"!c!r "a r!sonsa5i"i$a$ !na" como cons!c'!ncia $! "a in4racción com!3i$a 7 no or "a Ba"oración $! "as con$icion!s o carac3!r(s3icas !rsona"!s $!" roc!sa$o< D!5! sancionars! or !" .!c.o o con$'c3a '! r!a"i#a 7 no or s's carac3!r(s3icas !rsona"!s<
F5 Pri#&ii4 'e le6"li'"' !i#e 4e#e> !i#e le6e5: Nin2n a$o"!sc!n3! o$r& s!r roc!sa$o ni sanciona$o or ac3o ' omisión '! "a 3i!mo $! com!3!rs! no !s3é r!Biam!n3! ca"i4ica$o !n "as "!7!s !na"!s $! man!ra !=r!sa ! in!'(Boca como in4racción 'ni5"!6 ni sanciona$o con m!$i$a socio?!$'ca3iBa '! no !s3é r!Bis3a !n !" Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s< &5 Pri#&ii4 'e C4#Qi'e#&i"li'"' Re!erv" 'el Pr4&e!4: *on con4i$!ncia"!s "os $a3os so5r! "os .!c.os com!3i$os or "os a$o"!sc!n3!s in4rac3or!s som!3i$os a roc!so< En 3o$o mom!n3o $!5! r!s!3ars! !" $!r!c.o a "a ima2!n ! i$!n3i$a$ $!" a$o"!sc!n3!< EL roc!$imi!n3o 8'$icia" a "os a$o"!sc!n3!s in4rac3or!s !s r!s!rBa$o< Asimismo6 "a in4ormación 5rin$a$a como !s3a$(s3ica no $!5! con3raB!nir"! rinciio $! Con4i$!ncia"i$a$ ni !" $!r!c.o a "a riBaci$a$< '5 Re"Filit"&i#: E" sis3!ma $! 8's3icia $!" a$o"!sc!n3! in4rac3or s! ori!n3a a s' r!.a5i"i3ación 7 a !ncaminar a s' 5i!n!s3ar< La m!$i$a 3oma$a a" r!s!c3o no só"o $!5!r& 5asars! !n !" !=am!n $! "a 2raB!$a$ $!" .!c.o6 sino 3am5ién !n "as circ'ns3ancias !rsona"!s '! "o ro$!an<
e5 Re!et4 'e l"! G"r"#t"!: En "os roc!sos 8'$icia"!s '! s! si2an a" a$o"!sc!n3! in4rac3or s! r!s!3ar&n "as 2aran3(as $! "a A$minis3ración $! J's3icia consa2ra$as !n "a Cons3i3'ción Po"(3ica $!" P!r6 "a ConB!nción so5r! "os D!r!c.os $!" Ni;o6 !" Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s 7 "as "!7!s Bi2!n3!s so5r! "a ma3!ria< *! $!5! a2r!2ar '! !" Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s !n !" ar3(c'"o VII $!" T(3'"o Pr!"iminar in$ica '! !n s' in3!rr!3ación 7 a"icación s! 3!n$r&n !n c'!n3a "os rinciios 7 "as $isosicion!s $! "a Cons3i3'ción Po"(3ica $!" P!r6 "a ConB!nción so5r! "os D!r!c.os $!" Ni;o 7 $! "os $!m&s conB!nios in3!rnaciona"!s ra3i4ica$os or !" P!r<
EL PANDILLAE IN)ANTIL +. DE)INICION DE PANDILLA Comnm!n3! s! $!4in! a "as an$i""as como 'na a2r'ación $! a$o"!sc!n3!s 7 8óB!n!s '! s! !n4r!n3an a ro5"!mas com'n!s 7 comar3!n "os mismos in3!r!s!s 7 '! con !" 3i!mo a 4in $! so"'cionar"os com!3!n ac3os $! Bio"!ncia< La an$i""a !s ar3! $!" 4!nóm!no '! "os !s!cia"is3as .an ""ama$o Bio"!ncia 8'B!ni"6 $on$! 3am5ién s! inc"'7!n o3ras 4ormas $! Bio"!ncia como "as 5arras 5raBas6 "as manc.as !sco"ar!s6 !3c< Francisco Vi""!2as A"arcón !n s' 3!sis Pro3!s3an$o Por No *!r Ci'$a$anos: "os JóB!n!s Pan$i""!ros D! Lima A Fin!s $! "os K/s<6 s!;a"an '! Ias an$i""as 8'B!ni"!s !s 'n 4!nóm!no '! aar!c! !n !" si2"o !n "as 2ran$!s ci'$a$!s6 as( mismo !n s's conc"'sion!s s!;a"a '! "os an$i""!ros !=r!sar(an 'n r!c.a#o a 'na soci!$a$ '! "os mar2ina 7 !n3onc!s cons3r'ir(an s' roia 4orma $! or2ani#ación ara !n4r!n3ars! a "os ro5"!mas a2r!2a '! $!s$! 'n !n4o'! $! c'"3'ras 8'B!ni"!s "as an$i""as son 'na !=r!sión $! "as $!nomina$as 3ri5's 'r5anas '! an3! !" in$iBi$'a"ismo 7 "a a3omi#ación socia" '! imon! "a 2"o5a"i#ación cons3r'7!n man!ras $! r!sis3irs! a !s3a 3!n$!ncia 7 sacan a r!"'cir "a i$!a $!" 5arrio6 7 'na or2ani#ación in4orma" !ro !4!c3iBa ara s's mi!m5ros cons3r'7!n$o as( 'n ar3ic'"ar !s3i"o $! Bi$a< E" B(nc'"o '! 'n! a !s3os an$i""!ros s! $!sarro""a 4'n$am!n3a"m!n3! como cons!c'!ncia $! "as BiB!ncias6 coma;!rismo 7 so"i$ari$a$ a" in3!rior $!" 2r'o6 !" c'a" s! Ba a mani4!s3ar a 3raBés $! "a ro3!cción 7 $!4!nsa 4r!n3! a "os !=3ra;os6 !" 'so $! 'na 8!r2a6 "a $is'3a !n3r! "os $i4!r!n3!s 2r'os ara "a osición $! 'n $!3!rmina$o 3!rri3orio<
2. CLASES DE PANDILLAS Ga5ino A"!=an$!r Vi""!na Gaona6 !n s' 3ra5a8o $! inB!s3i2ación 3i3'"a$o Pan$i""a8! P!rnicioso $!4in! "as si2'i!n3!s c"as!s $! an$i""as:
". LAS DE BARRIO. *on a2r'acion!s '! ac3an !n 'n $!3!rmina$o !sacio 3!rri3oria" o 5arrio< Es3as an$i""as '!$!n s!r: •
•
L"! G7errer"!. *'s mi!m5ros s! $!$ican !=c"'siBam!n3! a" 2'!rr!o a" !n4r!n3ami!n3o con "as an$i""as riBa"!s $! "a #ona ara $irimir s'!riori$a$ 7 con3ro" $!" !sacio 3!rri3oria"< I#Qr"&t4r"! 'eli#&7e#&i"le!. C'an$o6 a$!m&s $!" 2'!rr!o6 'na ar3! $! s's in3!2ran3!s no 3o$os a$o3an con$'c3as in4rac3oras o $!"ic3iBas6 !s!c(4icam!n3!6 !" ro5o 7 asa"3o ca""!8!ro<
F. LAS BARRAS BRA0AS. Aar!c!n Bio"!n3am!n3! !n "os c"&sicos U ? A"ian#a o !n "os ar3i$os 3rasc!n$!n3a"!s $!" cam!ona3o ro4!siona"
3. CA%SAS /%E ORIGINAN LAS PANDILLAS
". LA DESINTEGRACIÓN )AMILIAR: La 4ami"ia como ins3i3'ción 5&sica $! "a soci!$a$ !s3& !n crisis .a7 'n a"3o orc!n3a8! $! s!aracion!s 7 a5an$ono 4ami"iar< Por o3ro "a$o6 "a a's!ncia $! "os a$r!s6 !m'8a$os or "a crisis a $!$icar m&s 3i!mo a "a o53!nción $!" in2r!so 4ami"iar6 2!n!ra 'n Bac(o '! "a s's3i3'ción $! "a crian#a $! "os .i8os or o3ros 4ami"iar!s< Las r!sion!s !conómicas o5"i2an a am"iar "os .orarios $! 3ra5a8o 7 a !"iminar "os mom!n3os $!$ica$os a "a in3!2ración 4ami"iar6 "a a4!c3iBi$a$ 7 "a r!cr!ación !n3r! a$r!s ! .i8os6 !"!m!n3os imor3an3!s !n s' 4ormación< Es3! !s3a$o $! a5an$ono 4ami"iar 7 mora" !n $i4!r!n3!s 2ra$os 7 4ormas6 a"2'nos $! !""os Bio"!n3os 7 3ra'm&3icos< F< LA DESOC%PACIÓN Y EL EMPLEO: En !" P!r "a o5"ación $!s!m"!a$a comr!n$i$a !n3r! "os >@ a 0@ a;os $! !$a$ $! >,6> mi!n3ras '! "a s'5!m"!a$a ""!2a a" @K
s!an r!5!"$!s 7 'i!ran !s3'$iar ni 3ra5a8ar ara !s3ar !n "a an$i""a ni m!8orar s' con$ición socia"<
DECIMO SE;TA SEMANA IN0ESTIGACIÓN Y %ZGAMIENTO RE/%ISITOS PARA %NA DETENCION LÍCITA E" a$o"!sc!n3! só"o o$r& s!r $!3!ni$o or man$a3o 8'$icia" o ar!.!n$i$o !n 4"a2ran3! in4racción6 !n c'7o caso s!r& con$'ci$o a 'na s!cción !s!cia" $! "a Po"ic(a Naciona"< To$as "as $i"i2!ncias s! r!a"i#ar&n con in3!rB!nción $!" Fisca" 7 $! s' $!4!nsor< RESPONSABLES DE LA C%STODIA La Po"ic(a o$r& con4iar "a c's3o$ia $!" a$o"!sc!n3! a s's a$r!s o r!sonsa5"!s c'an$o "os .!c.os no r!Bis3an 2raB!$a$6 s! .a7a B!ri4ica$o s' $omici"io 7 s's a$r!s o r!sonsa5"!s s! comrom!3an a con$'cir"o an3! !" Fisca" c'an$o s!an no3i4ica$os< COND%CCIÓN ANTE EL )ISCAL *i .a m!$ia$o Bio"!ncia o 2raB! am!na#a a "a !rsona a2raBia$a !n "a comisión $! "a in4racción o no .'5i!ra si$o .a5i$os "os a$r!s6 "a Po"ic(a con$'cir& a" a$o"!sc!n3! in4rac3or an3! !" Fisca" !n !" 3érmino $! B!in3ic'a3ro .oras6 acoma;an$o !" In4orm! Po"icia"< DECLARACIÓN DEL IN)RACTOR E" Fisca"6 !n r!s!ncia $! "os a$r!s o r!sonsa5"!s6 si son .a5i$os6 7 $!" D!4!nsor6 roc!$!r& a 3omar s' $!c"aración a" a$o"!sc!n3! in4rac3or6 as( como a" a2raBia$o 7 a "os 3!s3i2os6 si 4'!r! !" caso< ATRIB%CIONES DEL )ISCAL EN EL PROCESO En méri3o a "as $i"i2!ncias s!;a"a$as !" Fisca" o$r&:
"5 *o"ici3ar "a a!r3'ra $!" roc!so F5 Dison!r "a R!misión 7 &5 Or$!nar !" arc.iBami!n3o6 si consi$!ra '! !" .!c.o no cons3i3'7! in4racción< APELACION E" $!n'ncian3! o a2raBia$o '!$! a!"ar an3! !" Fisca" *'!rior $! "a R!so"'ción $!" Fisca" '! $ison! "a R!misión o !" arc.iBami!n3o6 $!n3ro $!" 3érmino $! 3r!s $(as<
*i !" Fisca" *'!rior $!c"ara 4'n$a$a "a a!"ación6 or$!nar& a" Fisca" "a 4orm'"ación $! "a $!n'ncia< No roc!$! r!c'rso im'2na3orio con3ra "a R!so"'ción $!" Fisca" *'!rior<
LA REMISIÓN E" Fisca" o$r& $ison!r "a R!misión c'an$o s! 3ra3! $! in4racción a "a "!7 !na" '! no r!Bis3a 2raB!$a$ 7 !" a$o"!sc!n3! 7 s's a$r!s o r!sonsa5"!s s! comrom!3an a s!2'ir ro2ramas $! ori!n3ación s'!rBisa$os or !" PROMUDE+ o "as ins3i3'cion!s a'3ori#a$as or és3! 76 si 4'!ra !" caso6 roc'rar& !" r!sarcimi!n3o $!" $a;o a 'i!n .'5i!r! si$o !r8'$ica$o< DEL ARC$I0AMIENTO DE LOS ACT%ADOS E" Fisca" $! Fami"ia o$r& $ison!r !" arc.iBami!n3o $! "os ac3'a$os si consi$!ra '! "a in4racción a "a "!7 !na" no r!Bis3! 2raB!$a$ 7 !" a$o"!sc!n3! .'5i!r! o53!ni$o !" !r$ón $!" a2raBia$o6 or .a5érs!"! r!sarci$o !" $a;o< V 5 Art&7l4 i#&4r4r"'4 4r el Art&7l4 3 'el De&ret4 Le6i!l"tiv4 NX *> 7Fli&"'4 el 22 7li4 2**,. CONTENIDO DE LA DEN%NCIA )ISCAL La $!n'ncia $!" Fisca" $!5! con3!n!r 'n 5r!B! r!s'm!n $! "os .!c.os6 acoma;an$o "as r'!5as r!B!"a$oras $! "a !=is3!ncia $! "a in4racción or ar3! $!" a$o"!sc!n3! 7 "os 4'n$am!n3os $! $!r!c.o< Asimismo6 !" Fisca" $!5! so"ici3ar "as $i"i2!ncias '! $!5an ac3'ars!< RESOL%CIÓN %DICIAL E" J'!#6 !n méri3o a "a $!n'ncia6 !=!$ir& "a r!so"'ción mo3iBa$a $!c"aran$o romoBi$a "a acción 7 $ison$r& '! s! 3om! "a $!c"aración $!" a$o"!sc!n3! !n r!s!ncia $! s' a5o2a$o 7 $!" Fisca" $!3!rminan$o s' con$ición roc!sa"6 '! '!$! s!r: "a !n3r!2a a s's a$r!s o r!sonsa5"!s o !" in3!rnami!n3o r!B!n3iBo< En !s3! "3imo caso6 "a or$!n s!r& com'nica$a a "a *a"a *'!rior< INTERNACIÓN PRE0ENTI0A La in3!rnación r!B!n3iBa6 $!5i$am!n3! mo3iBa$a6 só"o '!$! $!cr!3ars!6 a ar3ir $! "os rim!ros r!ca'$os6 si!mr! '! s!a osi5"! $!3!rminar "a conc'rr!ncia $! "os si2'i!n3!s r!s''!s3os:
"5
F5
*'4ici!n3!s !"!m!n3os $! conBicción ara !s3imar ra#ona5"!m!n3! "a comisión $! 'n .!c.o 3ii4ica$o como $!"i3o !n !" Có$i2o P!na" o "!7!s !s!cia"!s6 '! Binc'"!n a" a$o"!sc!n3! como a'3or o ar3(ci! $!" mismo '! !" .!c.o 'ni5"! com!3i$o s!a sanciona$o !n "a "!2is"ación !na" con !na riBa3iBa $! "i5!r3a$ no m!nor $! c'a3ro a;os
&5
Ri!s2o ra#ona5"! $! '! !" a$o"!sc!n3! !"'$a "a acción $! "a 8's3icia ' o5s3ac'"i#ar& "a aB!ri2'ación $! "a B!r$a$<
E" J'!#6 a$!m&s6 3i!n! !n c'!n3a "a 2raB!$a$ $!" .!c.o com!3i$o6 si !" a$o"!sc!n3! in4rac3or s! !nc'!n3ra inc'rso !n a"2'no $! "os s''!s3os $! "os "i3!ra"!s 5H6 cH6 $H 7 !H $!" ar3(c'"o 0, o si .'5i!r! m!$ia$o Bio"!ncia o 2raB! am!na#a con3ra "a B(c3ima< La in3!rnación r!B!n3iBa 3i!n! car&c3!r !=c!ciona"6 !s!cia"m!n3! ara "os a$o"!sc!n3!s !n3r! ca3orc! 7 m!nos $! $i!ciséis a;os6 7 só"o s! a"ica c'an$o no s!a osi5"! a"icar o3ra m!$i$a m!nos 2raBosa< La in3!rnación r!B!n3iBa 3i!n! 'na $'ración m&=ima $! c'a3ro m!s!s6 rorro2a5"!s6 a so"ici3'$ $!" Minis3!rio P5"ico6 .as3a or $os m!s!s6 c'an$o !" roc!so s!a com"!8o o conc'rran circ'ns3ancias '! imor3!n 'na !s!cia" $i4ic'"3a$< V!nci$o $ic.o "a#o6 !" J'!# '!$! imon!r comar!c!ncia con r!s3riccion!s< D'ran3! !" in3!rnami!n3o r!B!n3iBo6 !" a$o"!sc!n3! !s !Ba"'a$o or !" !'io m'"3i$isci"inario6 !" c'a" in4orma a" 8'!# $!" 3ra3ami!n3o '! r!ci5ir&6 si!n$o a$!m&s $! a"icación6 !n "o !r3in!n3!6 !" ar3(c'"o 0@>?D<
APELACIÓN AL MANDATO DE INTERNAMIENTO PRE0ENTI0O Con3ra !" man$a3o $! in3!rnami!n3o r!B!n3iBo roc!$! !" r!c'rso $! a!"ación< Es3! !s conc!$i$o !n 'n so"o !4!c3o6 4orm&n$os! !" c'a$!rno corr!son$i!n3!6 !" '! $!5! s!r !"!Ba$o or !" J'!# $!n3ro $! "as B!in3ic'a3ro .oras $! r!s!n3a$a "a im'2nación6 5a8o r!sonsa5i"i$a$< La *a"a s! ron'nciar& !n !" mismo 3érmino6 sin n!c!si$a$ $! Vis3a Fisca"<
INTERNACIÓN La in3!rnación r!B!n3iBa s! c'm"ir& !n !" C!n3ro $! O5s!rBación 7 Dia2nós3ico $!" Po$!r J'$icia"6 $on$! 'n E'io M'"3i$isci"inario !Ba"'ar& "a si3'ación $!" a$o"!sc!n3!< E" Es3a$o 2aran3i#a "a s!2'ri$a$ $!" a$o"!sc!n3! in4rac3or in3!rna$o !n s's !s3a5"!cimi!n3os< DILIGENCIA La r!so"'ción '! $!c"ara romoBi$a "a acción s!;a"ar& $(a 7 .ora ara "a $i"i2!ncia nica $! !sc"ar!cimi!n3o $! "os .!c.os6 "a '! s! r!a"i#ar& $!n3ro $!" 3érmino $! 3r!in3a $(as6 con r!s!ncia $!" Fisca" 7 !" a5o2a$o< En !""a s! 3omar& "a $!c"aración $!" a2raBia$o6 s! ac3'ar&n "as r'!5as a$mi3i$as 7 "as '! s'r8an !n "a $i"i2!ncia6 !" a"!2a3o $!" a5o2a$o $! "a ar3! a2raBia$a6 !" a"!2a3o $!" a5o2a$o $!4!nsor 7 s' a'3o$!4!nsa< Las r'!5as s! o4r!c!r&n .as3a cinco $(as .&5i"!s an3!s $! "a $i"i2!ncia< *i !" a$o"!sc!n3!6 "'!2o $! .a5!r si$o $!5i$am!n3! no3i4ica$o6 no comar!c! a "a $i"i2!ncia sin 8's3i4icación6 !" J'!# !s3a5"!c! n'!Ba 4!c.a $!n3ro $!" 3érmino $! cinco $(as< D! no conc'rrir or s!2'n$a B!#6 !" J'!# or$!nar& "a con$'cción $!" a$o"!sc!n3! or "a Po"ic(a Naciona"<
RESOL%CIÓN R!a"i#a$a "a $i"i2!ncia6 !" J'!# r!mi3ir& a" Fisca" or !" 3érmino $! $os $(as "os a'3os ara '! !mi3a oinión !n "a '! !=on2a "os .!c.os '! consi$!r! ro5a$os !n !" 8'icio6 "a ca"i4icación "!2a"6 "a r!sonsa5i"i$a$ $!" a$o"!sc!n3! 7 so"ici3! "a a"icación $! "a m!$i$a socio?!$'ca3iBa n!c!saria ara s' r!in3!2ración socia"< Emi3i$a és3a6 !" J'!# !n i2'a" 3érmino !=!$ir& s!n3!ncia<
)%NDAMENTOS E" J'!# a" !mi3ir s!n3!ncia 3!n$r& !n c'!n3a:
"5 La !=is3!ncia $!" $a;o ca'sa$o F5 La 2raB!$a$ $! "os .!c.os &5 E" 2ra$o $! r!sonsa5i"i$a$ $!" a$o"!sc!n3! 7 '5 E" in4orm! $!" E'io M'"3i$isci"inario 7 !" in4orm! socia"< CONTENIDO La s!n3!ncia !s3a5"!c!r&:
"5 La !=osición $! "os .!c.os F5 Los 4'n$am!n3os $! $!r!c.o '! consi$!r! a$!c'a$os a "a ca"i4icación $!" ac3o in4rac3or &5 La m!$i$a socio?!$'ca3iBa '! s! imon2a 7 '5 La r!aración ciBi"< MEDIDAS E" J'!# o$r& a"icar "as m!$i$as socio?!$'ca3iBas si2'i!n3!s: "5 Amon!s3ación F5 Pr!s3ación $! s!rBicios a "a com'ni$a$ &5 Li5!r3a$ asis3i$a '5 Li5!r3a$ r!s3rin2i$a 7 e5 In3!rnación !n !s3a5"!cimi!n3o ara 3ra3ami!n3o< ABSOL%CIÓN E" J'!# $ic3ar& s!n3!ncia a5so"'3oria c'an$o:
"5 No !s3é "!nam!n3! ro5a$a "a ar3iciación $!" a$o"!sc!n3! !n !" ac3o in4rac3or 7 F5 Los .!c.os no cons3i3'7an 'na in4racción a "a "!7 !na"< *i !" a$o"!sc!n3! !s3'Bi!ra in3!rno6 or$!nar& s' "i5!r3a$ inm!$ia3a 7 s!r& !n3r!2a$o a s's a$r!s o r!sonsa5"!s o6 a 4a"3a $! és3os6 a 'na Ins3i3'ción $! D!4!nsa<
APELACIÓN La s!n3!ncia s!r& no3i4ica$a a" a$o"!sc!n3!6 a s's a$r!s o r!sonsa5"!s6 a" a5o2a$o6 a "a ar3! a2raBia$a 7 a" Fisca"6 'i!n!s '!$!n a!"ar !n !" 3érmino $! 3r!s $(as6 sa"Bo '! s! imon2a a" a$o"!sc!n3! "a m!$i$a socio?!$'ca3iBa $! in3!rnación6 "a c'a" "! s!r& "!($a< En nin2n caso6 "a *!n3!ncia a!"a$a o$r& s!r r!4orma$a !n !r8'icio $!" a!"an3!< La ar3! a2raBia$a só"o o$r& a!"ar "a r!aración ciBi" o "a a5so"'ción< A$mi3i$o !" r!c'rso $! a!"ación6 !" J'!# !"!Bar& "os a'3os $!n3ro $! B!in3ic'a3ro .oras con3a$as $!s$! "a conc!sión $!" r!c'rso< La a!"ación no s's!n$! "a !8!c'ción $! "a m!$i$a $!cr!3a$a<
REMISIÓN AL )ISCAL S%PERIOR D!n3ro $! "as B!in3ic'a3ro .oras $! r!ci5i$o !" !=!$i!n3!6 és3! s!r& r!mi3i$o a "a Fisca"(a *'!rior ara '! s' 3i3'"ar !mi3a Dic3am!n !n !" 3érmino $! c'ar!n3a 7 oc.o .oras< D!B'!"3os "os a'3os6 s! s!;a"ar& $(a 7 .ora ara "a Bis3a $! "a ca'sa $!n3ro $!" 3érmino $! cinco $(as< La s!n3!ncia s! !=!$ir& $!n3ro $! "os $os $(as si2'i!n3!s< No3i4ica$a "a 4!c.a $! "a Bis3a6 !" a5o2a$o '! $!s!! in4ormar "o so"ici3ar& or !scri3o6 3!nién$os! or ac!3a$a or !" so"o .!c.o $! s' r!s!n3ación< No s! a$mi3! a"a#ami!n3o< La a'$i!ncia !s r!s!rBa$a<
PLAZO E" "a#o m(nimo ! imrorro2a5"! ara "a conc"'sión $!" roc!$imi!n3o6 !s3an$o !" a$o"!sc!n3! in3!rno6 s!r& $! cinc'!n3a $(as 76 !n ca"i$a$ $! ci3a$o6 $! s!3!n3a $(as<
PRESCRIPCIÓN La acción !na" r!scri5!:
"5 A "os cinco a;os ara "os $!"i3os 3ii4ica$os !n "os ar3(c'"os >/- a" >/?D6 >0> a" >0>?%6 >0 a" >,?A6 >9/ a" >996 >6 >K6 0//6 0K- a" 0K6 ,>K6 ,0/6 ,0> $!" Có$i2o P!na" 7 "os 3ii4ica$os !n !" D!cr!3o L!7 0@9< F5 A "os 3r!s a;os !n "os $!m&s $!"i3os< &5 A "os $i!# m!s!s c'an$o s! 3ra3! $! 4a"3as<
La !8!c'ción $! "as sancion!s s! !=3in2'! or "a m'!r3! $!" "aH a$o"!sc!n3!6 or r!scrición6 c'm"imi!n3o $! "a sanción o $!cisión 8'$icia" $!5i$am!n3! mo3iBa$a $! con4ormi$a$ con "o r!Bis3o !n !s3! Có$i2o< Para "a r!scrición $! "as sancion!s s! a"ican "os mismos "a#os 4i8a$os r!Bis3os ara "a r!scrición $! "a acción !na"6 "os '! s! c'!n3an $!s$! !" $(a !n '! "a s!n3!ncia '!$ó 4irm!< E" a$o"!sc!n3! con3'ma# o a's!n3! !s3ar& s'8!3o a "as normas r!Bis3as !n !" or$!nami!n3o roc!sa" !na"<
DECIMO SEPTIMA SEMANA REMISIÓN DEL PROCESO +. DE)INICIÓN Es "a s!aración $!" roc!so 8'$icia" $!" "'4le!&e#te '! .a com!3i$o 'na in4racción a "a "!7 !na" '! no r!Bis3! ma7or 2raB!$a$6 con !" o58!3o $! !Bi3ar o !"iminar "os !4!c3os n!2a3iBos '! 'n roc!so 3!n$r(a ara é"6 roc'ran$o $ar"! ori!n3ación !s!cia"i#a$a $iri2i$a a corr!2ir s' con$'c3a 7 con3ri5'ir a s' $!sarro""o !rsona" 7 socia"<
2. BASE NORMATI0A *! r!sa"$a !n "a ConB!nción so5r! "os D!r!c.os $!" Ni;o6 '! !s3a5"!c! !n !" ar3(c'"o @/6 aar3a$o >6 '! "os Es3a$os r!conoc!n !" $!r!c.o $! 3o$o ni;o $! 'i!n s! a"!2'! '! .a in4rin2i$o "as "!7!s !na"!s \H a s!r 3ra3a$o $! man!ra acor$! con !" 4om!n3o $! s' s!n3i$o $! "a $i2ni$a$ 7 !" Ba"or6 '! 4or3a"!#ca !" r!s!3o $!" ni;o or "os $!r!c.os .'manos 7 "as "i5!r3a$!s 4'n$am!n3a"!s $! 3!rc!ros 7 !n "a '! s! 3!n2an !n c'!n3a "a !$a$ $!" ni;o 7 "a imor3ancia $! romoB!r "a r!in3!2ración $!" ni;o 7 $! '! és3! as'ma 'na 4'nción cons3r'c3iBa !n "a soci!$a$< Es3& r!Bis3a !n "a "!2is"ación !r'ana6 !s!c(4icam!n3! !n !" Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s L!7 09,,9H6 rom'"2a$o !" 0 $! a2os3o $!" 0///6 !n "os ar3(c'"os 0/@S6 0/-S 7 $!" 00,S a" 00S<
3. OBETI0OS %Defnición legal de ADOLESCENTE.- Para eectos legales, se considera adolescente a toda persona desde los 1 a!os " asta c#$plir los 1% a!os de edad, de ac#erdo a lo esta&lecido en el Art'c#lo ( del T't#lo Preli$inar del Código de los Ni!os ) Adolescentes Esta defnición g#arda perecta concordancia con el Art'c#lo 1 de la Con*ención so&re los Derec"os del Ni!o. El concepto de ni!o #sado en la Con*ención a&arca "asta los 1% a!os c#$plidos+ por tanto, incl#)e al adolescente.
". )%NDAMENTAL Es r!sca3ar a" a$o"!sc!n3! '! .a com!3i$o 'na in4racción '! no !s 2raB!< 'i!r! !Bi3ar '! !" a$o"!sc!n3! in2r!s! a" c(rc'"o Bicioso '! con 4r!c'!ncia s! a5r! a" $ic3ars! 'na sanción 8'$icia"< F. ESPECÍ)ICOS EBi3ar a" a$o"!sc!n3! '! .a com!3i$o 'na in4racción '! no r!Bis3a 2raB!$a$6 "os !4!c3os n!2a3iBos '! '!$! acarr!ar"! 'n roc!so 8'$icia" 3a"!s como: "as cons!c'!ncias "!2a"!s $! 'na s!n3!ncia6 n!c!sariam!n3! $'ras 7 3ra'm&3icas a 'na !$a$ 3an cor3a "a mar2inación socia" '! '!$! r!s'"3ar $!" aso or !" sis3!ma !na" !" !"i2ro $! s!r !s3i2ma3i#a$o como 'na !rsona !"i2rosa "a B!r2^!n#a !rsona" 7 "a 3!nsión 4ami"iar cons!c'!n3! !" con3ac3o no $!s!a5"! con o3ros a$o"!sc!n3!s roc!sa$os o s!n3!ncia$os6 '! r!s!n3an ro5"!mas $! con$'c3a m&s 2raB!s !" !"i2ro cons!c'!n3! $! !m!orar "a con$'c3a $!" a$o"!sc!n3!< O4r!c!r a" a$o"!sc!n3! "a oor3'ni$a$ $! mo$i4icar s' con$'c3a m!$ian3! !" c'm"imi!n3o $! 'n Pro2rama $! Ori!n3ación< D! !s3! mo$o6 "a R!misión !s3im'"a a" a$o"!sc!n3! a s!2'ir !" camino $! s' m!8or $!sarro""o !rsona" 7 socia"6 7 a a"!8ars! $!" $!"i3o< Proc'rar !" r!sarcimi!n3o $!" $a;o in4!ri$o a "a B(c3ima $! "a in4racción a "a "!7 !na"<
. RE/%ISITOS DE LA REMISIÓN Para .a5"ar $! R!misión6 !s n!c!sario:
"5 '! !=is3a 'na in4racción a "a "!7 !na" '! no r!Bis3a 2raB!$a$< F5 '! !" s'8!3o $! "a in4racción a "a "!7 !na" s!a 'n a$o"!sc!n3!< &5 '! !" a$o"!sc!n3! consi!n3a !n c'm"ir !" Pro2rama $! Ori!n3ación $is'!s3o ara é"< Asimismo6 8'n3o con "os cri3!rios an3!rior!s6 "a a'3ori$a$ $!5!r& 3!n!r !n c'!n3a "os an3!c!$!n3!s $!" a$o"!sc!n3! 7 s' m!$io 4ami"iar H. PROCESO DE REMISIÓN *!2n !" Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s6 "a R!misión '!$! s!r $!ci$i$a or !" Fisca" $! Fami"ia6 !" J'!# $! Fami"ia o "a *a"a $! Fami"ia< La R!misión '!$! s!r so"ici3a$a or !" roio a$o"!sc!n3!6 s's a$r!s o r!sonsa5"!s "!2a"!s o s' a5o2a$o< P!ro no s! r!'i!r! $! so"ici3'$ ara '! !" Fisca" $! Fami"ia6 o !n s' caso !" J'!# $! Fami"ia o "a *a"a $! Fami"ia6 $!ci$an a"icar"a<
La R!misión s! '!$! a"icar a" a$o"!sc!n3! '! .a com!3i$o 'na in4racción an3!s $!" roc!so o $'ran3! é"< An3!s $!" roc!so6 "a R!misión '!$! s!r $is'!s3a or !" Fisca" $! Fami"ia< Es3o !s "o '! comnm!n3! s! $!nomina R!misión 4isca"< D'ran3! !" roc!so6 "a R!misión '!$! s!r $is'!s3a or !" J'!# $! Fami"ia o or "a *a"a $! Fami"ia6 !n c'a"'i!r !s3a$o $!" roc!so< Es3o !s "o '! comnm!n3! s! $!nomina R!misión 8'$icia"<
. E)ECTOS %RÍDICOS E" !4!c3o 8'r($ico 5&sico $! "a R!misión !s .ac!r '! !" a$o"!sc!n3! '!$! !=c"'i$o $!" roc!so '! s! "! si2'! o '! s! "! '$i!ra s!2'ir or .a5!r com!3i$o 'na in4racción a "a "!7 !na"< En cons!c'!ncia6 no s! "! a5r! roc!so o és3! '!$a !=3in2'i$o< O3ro !4!c3o 8'r($ico imor3an3! s! r!"aciona con "a r!sonsa5i"i$a$ !na" $!" a$o"!sc!n3!< En !4!c3o6 "a ac!3ación $! "a R!misión no im"ica ara !" a$o"!sc!n3! !" r!conocimi!n3o $! "a in4racción '! s! "! a3ri5'7!< Tamoco 2!n!ra an3!c!$!n3!s !n s' con3ra<
,. REMISIÓN )ISCAL An3! 'na r!s'n3a in4racción a "a "!7 !na"6 !" Fisca" $! Fami"ia $!5! 3omar a" a$o"!sc!n3! s' $!c"aración 76 !n méri3o a "as r'!5as r!'ni$as6 $!ci$ir or 'na $! 3r!s a"3!rna3iBas:
"5 Arc.iBar !" roc!so6 si consi$!ra '! !" .!c.o no cons3i3'7! in4racción o '! !" a$o"!sc!n3! no 3i!n! r!sonsa5i"i$a$ !n !" .!c.o< F5 *o"ici3ar "a a!r3'ra $!" roc!so an3! !" J'!# $! Fami"ia6 si consi$!ra '! a"can#a r!sonsa5i"i$a$ a" a$o"!sc!n3!< &5 Dison!r "a R!misión6 si "a in4racción "!2a" no !s 2raB! 7 !" a$o"!sc!n3! s! comrom!3! a s!2'ir 'n Pro2rama $! Ori!n3ación< Por 3an3o6 !" Fisca" $! Fami"ia '!$! $ic3ar "a R!misión $!s'és $! 3omar "a $!c"aración $!" a$o"!sc!n3! 7 como m!$i$a a"3!rna3iBa a "a a!r3'ra $! roc!so< En cons!c'!ncia6 'na B!# $!ci$i$a "a R!misión or !" Fisca" $! Fami"ia6 no s! a5rir& roc!so a" a$o"!sc!n3!< Con !""a6 como !s o5Bio6 no s! a5r! roc!so a"2'no a" a$o"!sc!n3!< *i "a R!misión !s $!ci$i$a m&s a$!"an3!6 or !" J'!# $! Fami"ia o "a *a"a $! Fami"ia6 s'c!$! 7a $'ran3! 'n roc!so 8'$icia" !n c'rso< Lo m&s imor3an3!6 sin !m5ar2o6 !s '! !n !" caso $! "a R!misión 4isca"6 s! '!$! $!ci$ir con inm!$ia3!# 3!mora" r!s!c3o a "a in4racción com!3i$a< Para '! s! $ic3! "a R!misión !" a$o"!sc!n3! $!5! .a5!r !=r!sa$o "a Bo"'n3a$ $! s!2'ir 'n Pro2rama $! Ori!n3ación< En cons!c'!ncia6 'na B!# $ic3a$a "a R!misión6 !" a$o"!sc!n3! $!5!r& c'm"ir con s!2'ir "as ac3iBi$a$!s $! 'n Pro2rama $! Ori!n3ación s'!rBisa$o or !" Minis3!rio $! "a M'8!r 7 D!sarro""o *ocia" MIMDE*H<
E" con3!ni$o $!" Pro2rama $! Ori!n3ación !s3a a$!c'a$o a "a !$a$6 !" $!sarro""o 7 "a caaci$a$ $!" a$o"!sc!n3!6 m!$ian3! 'n $ia2nós3ico $! s's a3i3'$!s '! osi5i"i3! ori!n3ar s' !r4i" oc'aciona" 7 or2ani#ar 'n ro7!c3o $! Bi$a6 a 4in $! in3!2rar"o a s' m!$io socia" 7 4ami"iar< E" Fisca" $! Fami"ia $ison! "os 3érminos 7 con$icion!s !n '! .a $! c'm"irs! !" Pro2rama $! Ori!n3ación a" a$o"!sc!n3!6 a "os c'a"!s .an $! c!;irs! "as !n3i$a$!s '! r!s3an !" Pro2rama $! Ori!n3ación<
. DE LAS SANCIONES: MODI)ICACIONES INTROD%CIDAS POR EL DECRETO LEGISLATI0O N +2* ". CRITERIOS PARA LA DETERMINACION DE LAS SANCIONES M!$ian3! D!cr!3o L!2is"a3iBo NS >0/@6 '5"ica$o !n !" $iario o4icia" E" P!r'ano !" 0, $! s!3i!m5r! $! 0/>6 s! .a mo$i4ica$o !" Có$i2o $! "os Ni;os 7 A$o"!sc!n3!s ? L!7 N 09,,9< E" r!ci3a$o D!cr!3o L!2is"a3iBo $!ro2a6 mo$i4ica ! incorora ar3(c'"os !n "o r!4!r!n3! a" A$o"!sc!n3! In4rac3or $! "a L!7 P!na"< E" m!nciona$o D!cr!3o L!2is"a3iBo si2'! "as a'3as 4i8a$as !n "os ConB!nios In3!rnaciona"!s< E" ar3(c'"o 0,/S $!" r!s!n3! D!cr!3o L!2is"a3iBo6 r!4i!r! '!6 !" J'!#6 a" mom!n3o $! imon!r "a sanción6 $!5!r& 3!n!r !n c'!n3a "o si2'i!n3! •
La !$a$ $! "os a$o"!sc!n3!s6 s' si3'ación sico"ó2ica6 !$'ca3iBa6 4ami"iar 7 socioc'"3'ra"< La ma2ni3'$ $!" $a;o ca'sa$o< E" niB!" $! in3!rB!nción !n "os .!c.os< La caaci$a$ $! c'm"ir "a sanción< Las circ'ns3ancias a2raBan3!s o a3!n'an3!s r!2'"a$as !n !" Có$i2o P!na" o "!7!s !s!cia"!s< La roorciona"i$a$6 raciona"i$a$ ! i$on!i$a$ $! "a sanción< Los !s4'!r#os a3!n'an3!s ara r!arar $ir!c3a o in$ir!c3am!n3! !" $a;o< •
• • •
• •
*!2n s! '!$! ar!ciar !" ar3(c'"o !n m!nción .ac! r!4!r!ncia a" cri3!rio '! $!5! 3!n!r !" J'!# ara $!3!rminar "a sanción6 !s m'7 in3!r!san3! 7 r!ciso '! s! "asm! !n "a norma6 as( !" J'!# $! Fami"ia 3i!n! "as r!2"as c"aras6 a'n'! !""o s! !nc'!n3ra norma$o !n $oc'm!n3os in3!rnaciona"!s 7 3am5ién !n "as o5s!rBacion!s $! "a UNICEF6 a" r!s!c3o<
F. TIPOS DE SANCIONES En c'an3o a" 3io $! sancion!s6 !" D< L!2< N >0/@ an3!s $! "a mo$i4icación s! !s3a5"!c(a "a Amon!s3ación6 Pr!s3ación $! *!rBicios6 Li5!r3a$ Asis3i$a6 Li5!r3a$ R!s3rin2i$a6 In3!rnación< A.ora6 s! .ac! 'na sis3!ma3i#ación $! "as sancion!s ! inc"'7! n'!Bas sancion!s6 3a"!s como: Pr!s3ación $! *!rBicios a "a Com'ni$a$6 R!aración a "a V(c3ima6 In3!rnación Domici"iaria6 In3!rnación Pr!B!n3iBa6 Limi3a3iBas $! $!r!c.o 5asa$as !n "as normas $! con$'c3a $is'!s3as or !" J'!#
ara r!2'"ar !" $!sarro""o socia" $!" a$o"!sc!n3!< As(6 !n !" ar3(c'"o 0,> s! !s3a5"!c!n 3r!s mo$a"i$a$!s $! sancion!s:
F.+. SOCIOED%CATI0AS6 '! s! s'5$iBi$!n !n c'a3ro6 si!n$o "as si2'i!n3!s: Li1it"tiv"! 'e Dere&4!6 '! !s 'na m!$i$a n'!Ba 7 '! B!n$r(a a s!r como "as normas $! con$'c3as '! s! a"ican a "os a$'"3os6 c"aro !s3&6 r!s!3an$o s's $!r!c.os como !rsona6 si!n$o !s3as: •
•
A14#e!t"&i#6 Consis3! !n "a ""ama$a $! a3!nción B!r5a" '! .ac! !" J'!# a" a$o"!sc!n3!6 a s's a$r!s o r!sonsa5"!s< D!5! !n3!n$!rs! '! !s3a !s 3am5ién 'n ""ama$o $! r!4"!=ión $ir!c3a a "os a$r!s ara "a 5s'!$a $! 'n m!8orami!n3o !n "as con$'c3as $! s's .i8os 7 ara "os a$o"!sc!n3!s !s 'n s!;a"ami!n3o $ir!c3o $! s' con$'c3a 7 "as cons!c'!ncias $! s's ac3os< LiFert"' A!i!ti'"6 Consis3! !n "a $!si2nación or "a G!r!ncia $! O!racion!s $! c!n3ros J'B!ni"!s $!" Po$!r J'$icia" $! 'n 3'3or ara "a ori!n3ación6 s'!rBisión 7 romoción $!" a$o"!sc!n3! 7 s' 4ami"ia6 or 'n !rio$o $! m(nimo $! /- m!s!s 7 m&=imo >0 m!s!s< *! a"ica si!mr! '! !" .!c.o 'ni5"! s! !nc'!n3r! 3ii4ica$o como $!"i3o $o"oso 7 s!a sanciona$o !n !" Có$i2o P!na" con !na riBa3iBa $! "a "i5!r3a$ no ma7or $! /0 a;os 7 no .a7a si$o com!3i$o m!$ian3! Bio"!ncia o am!na#a6 ni '!s3o !n 2raB! ri!s2o "a Bi$a o "a in3!2ri$a$ 4(sica o sico"ó2ica $! "as !rsonas<
•
•
Pre!t"&i# 'e Servi&i4 " l" C417#i'"' 6 Consis3! !n "a r!a"i#ación $! 3ar!as 2ra3'i3as acor$!s a "a a3i3'$ $!" a$o"!sc!n3! sin !r8'$icar s' sa"'$6 !sco"ari$a$6 ni 3ra5a8oH or 'n !rio$o m&=imo $! 3r!in3a 7 s!is 8orna$as< Es3a sanción s! a"ica si!mr! '! !" .!c.o 'ni5"! s! !nc'!n3r! 3ii4ica$o como $!"i3o $o"oso 7 s!a sanciona$o !n !" Có$i2o P!na" con !na riBa3iBa $! "a "i5!r3a$ no ma7or $! /, a;os Re"r"&i# Dire&t" " l" 0&ti1"< Consis3! !n "a r!s3ación $ir!c3a $! 'n s!rBicio or ar3! $!" a$o"!sc!n3! !n 4aBor $! "a B(c3ima6 con !" 4in $! r!sarcir !" $a;o ca'sa$o con "a in4racción< *! a"ica si!mr! '! !" .!c.o 'ni5"! s! !nc'!n3r! 3ii4ica$o como $!"i3o $o"oso 7 s!a sanciona$o !n !" Có$i2o P!na" con !na riBa3iBa $! "a "i5!r3a$ no ma7or $! /, a;os6 r!'irién$os! !" ac'!r$o $! "a B(c3ima con !" a$o"!sc!n3!<
F.2. LIMITATI0AS DE DEREC$OS 6 '! !s 'na m!$i$a n'!Ba 7 '! B!n$r(a a s!r como "as normas $! con$'c3as '! s! a"ican a "os a$'"3os6 c"aro !s3&6 r!s!3an$o s's $!r!c.os como !rsona<
Man$a3os 7 ro.i5icion!s Consis3! r!2"as $! con$'c3a im'!s3as or !" J'!# con !" O58!3o $! r!2'"ar !" $!sarro""o socia" $!" a$o"!sc!n3!6 as( como romoB!r s' 4ormación< Ti!n! 'na $'ración m&=ima $! /0 a;os< *i inc'm"! c'a"'i!ra $! !s3as o5"i2acion!s6 !" 8'!# '!$!6 $! o4icio o a !3ición $! "as ar3!s mo$i4icar "a sanción im'!s3a< "a sanción '!$! s!r a'3ónoma o acc!soria $! o3ra sanción si!n$o !s3as: •
• •
• •
•
•
Fi8ar 'n "'2ar $! r!si$!ncia $!3!rmina$o o cam5iar $! "'2ar $! r!si$!ncia a" ac3'a" No 4r!c'!n3ar $!3!rmina$as !rsonas No 4r!c'!n3ar 5ar!s6 $isco3!cas o $!3!rmina$os c!n3ros $! $iB!rsión6 !s!c3&c'"os ' o3ros "'2ar!s s!;a"a$os or !" J'!# No a's!n3ars! $!" "'2ar $! r!si$!ncia sin a'3ori#ación 8'$icia" r!Bia Ma3ric'"ars! !n 'na ins3i3'ción !$'ca3iBa 5"ica o riBa$aH o !n o3ra c'7o o58!3o s!a "a 2!n!ración $! 'n o_cio o ro4!sión6 $! ac'!r$o a "as con$icion!s 7 r!'isi3os '! s! !s3a5"!#can !n !" R!2"am!n3o6 !n con2r'!ncia con "o !s3a5"!ci$o !n "a L!7 G!n!ra" $! E$'cación< D!s!m!;ar 'na ac3iBi$a$ "a5ora" o 4orma3iBa "a5ora" si!mr! '! s!a osi5"! s' !8!c'ción 7 s! !nc'!n3r! $!n3ro $! "as marcos "!2a"!s No cons'mir o in2!rir 5!5i$as a"co.ó"icas o $ro2as < In3!rnar a" a$o"!sc!n3! !n 'n c!n3ro $! sa"'$6 5"ico o riBa$o6 ara 'n 3ra3ami!n3o $!sa$ic3iBo
F.3. PRI0ATI0AS DE LA LIBERTAD6 s! s'5$iBi$!n !n 3r!s: •
I#ter#"&i# D41i&ili"ri"< Es "a sanción riBa3iBa $! "a "i5!r3a$ $!" a$o"!sc!n3! !n s' $omici"io .a5i3'a"6 $on$! s! !nc'!n3ra s' 4ami"ia6 c'7a $'ración no !s ma7or $! /> a;o< *! a"ica si!mr! '! !" .!c.o 'ni5"! s! !nc'!n3r! 3ii4ica$o como $!"i3o $o"oso 7 s!a sanciona$o !n !" Có$i2o P!na" con !na riBa3iBa $! "a "i5!r3a$ no m!nor $! /, 7 no ma7or $! /@ a;os< C'an$o no s! c'!n3! con nin2n 4ami"iar6 '!$! or$!nars! "a in3!rnación !n 'na !n3i$a$ riBa$a<
•
LiFert"' Re!tri#6i'"< Es 'na sanción riBa3iBa $! "a "i5!r3a$ !n m!$io "i5r!6 a 3raBés $! "a asis3!ncia 7 ar3iciación $iaria 7 o5"i2a3oria $!" a$o"!sc!n3! a ro2ramas $! in3!rB!nción $i4!r!ncia$os6 c'7a $'ración !s no m!nor $! /- m!s!s ni ma7or $! /> a;o< *! a"ica si!mr! '! !" .!c.o 'ni5"! s! !nc'!n3r! 3ii4ica$o como $!"i3o $o"oso 7 s!a sanciona$o !n !" Có$i2o P!na" con !na riBa3iBa $! "a "i5!r3a$ no m!nor $! /@ a;os6 o c'an$o no o5s3an3! 3!n!r 'na !na riBa3iBa $! "a "i5!r3a$ no m!nor $! /- a;os6 no s! .a7a '!s3o
$!"i5!ra$am!n3! !n 2raB! sico"ó2ica $! "as !rsonas< •
4(sica o
I#ter#"&i#. Es 'na sanción riBa3iBa $! "i5!r3a$ $! car&c3!r !=c!ciona" 7 s! a"ica como "3imo r!c'rso6 si!mr! '! s! c'm"a c'a"'i!ra $! "os si2'i!n3!s r!s''!s3os:
•
ri!s2o "a Bi$a o "a in3!2ri$a$
C'an$o s! 3ra3!n $! .!c.os sanciona$os !n !" Có$i2o P!na"6 con !na riBa3iBa $! "a "i5!r3a$ no m!nor $! /- a;os6 si!mr! '! s! .a7a '!s3o !n 2raB! ri!s2o "a Bi$a o "a in3!2ri$a$ 4(sica o sico"ó2ica $! "as !rsonas< C'an$o !" a$o"!sc!n3! in4rac3or .a7a inc'm"i$o in8's3i4ica$a 7 r!i3!ra$am!n3! "as sancion!s $! man$a3os 7 ro.i5icion!s o "as riBa3iBas $! "i5!r3a$ im'!s3as $is3in3as a "a in3!rnación< C'an$o s!2n !" in4orm! r!Bio6 !" a$o"!sc!n3! s!a consi$!ra$o $! a"3a !"i2rosi$a$< Es3a sanción no '!$! a"icars! c'an$o !" .!c.o !s3! sanciona$o !n !" Có$i2o P!na" con !nas $is3in3as a "a riBa3iBa $! "a "i5!r3a$<
La sanción $! in3!rnami!n3o $'rar& 'n !rio$o m(nimo $! /> 7 m&=imo /- a;os<
Y c'an$o 3!n2a !n3r! >- 7 > a;os "a sanción s!r& no m!nor $! /- a;os ni ma7or $! >/ a;os6 7 s! 3ra3! $! $!"i3os 3ii4ica$os !n "os ar3(c'"os .omici$io ca"i4ica$o6 4!minici$io6 sicaria3o6 consiración o4r!cimi!n3o ara !" sicaria3o6 "!sion!s 2raB!s6 ar3iciación !n an$i""a8! !rnicioso6 s!c'!s3ro6 Bio"ación s!='a"6 Bio"ación $! !rsona !n !s3a$o $! inconci!ncia o imosi5i"i$a$ $! r!sis3ir6 Bio"ación s!='a" $! m!nor $! !$a$6 ro5o a2raBa$o '"3ima ar3!6 !=3orsión6 3r&4ico i"(ci3o $! $ro2as 7 c'an$o s!a in3!2ran3! $! 'na or2ani#ación crimina"6 ac3'é or !ncar2o $! !""a o s! !nc'!n3r! Binc'"a$o a "a sima<
C'an$o 3!n2a !n3r! >@ 7 >- a;os 7 s! 3ra3! $! "os $!"i3os an3!s m!nciona$os6 "a sanción $! in3!rnación !s no m!nor /@ ni ma7or $! / a;os<
La in3!rnación s!r& c'm"i$a !n C!n3ros J'B!ni"!s !=c"'siBos ara a$o"!sc!n3!s< 1s3os s!r&n '5ica$os s!2n s' !$a$6 s!=o6 "a 2raB!$a$ $! "a in4racción 7 !" in4orm! r!"iminar $!" E'io M'"3i$isci"inario $!" C!n3ro J'B!ni"6 si!n$o !" !ncar2a$o $! con3ro"ar "a !8!c'ción $! "as sancion!s im'!s3as !" J'!# Es!cia"i#a$o< E" J'!# $! Fami"ia 3i!n! "a 4ac'"3a$ $! Bariar "as m!$i$as a"ica$as6 con3an$o con "os in4orm!s 3écnicos $!" !'io m'"3i$isci"inario< Es3a r!so"'ción '!$! s!r im'2na5"!<
H. E;CEPCIONES:
*i !" a$o"!sc!n3! a$'i!r! "a ma7or(a $! !$a$ $'ran3! !" c'm"imi!n3o $! "a m!$i$a6 !" 8'!# ro"on2a c'a"'i!r m!$i$a .as3a !" 3érmino $! "a misma< *i !" 8'!# !na" s! in.i5! or .a5!rs! !s3a5"!ci$o "a minori$a$ a" mom!n3o $! "os .!c.os6 as'm! com!3!ncia !" 8'!# $! 4ami"ia a'n'! !" in4rac3or .a7a a"can#a$o ma7or(a $! !$a$
. DEREC$OS DEL ADOLESCENTE D%RANTE LA INTERNACIÓN D'ran3! "a in3!rnación !" a$o"!sc!n3! 3i!n! $!r!c.o a: aH Un 3ra3o $i2no 5H Oc'ar !s3a5"!cimi!n3os '! sa3is4a2an "as !=i2!ncias $! .i2i!n! 7 !s3én a$!c'a$os a s's n!c!si$a$!s cH R!ci5ir !$'cación 7 4ormación ro4!siona" o 3écnica $H R!a"i#ar ac3iBi$a$!s r!cr!a3iBas !H Pro4!sar s' r!"i2ión 4H R!ci5ir a3!nción mé$ica 2H R!a"i#ar 'n 3ra5a8o r!m'n!ra$o '! com"!m!n3! "a ins3r'cción imar3i$a .H T!n!r con3ac3o con s' 4ami"ia or m!$io $! Bisi3as6 $os B!c!s a "a s!mana6 o or 3!"é4ono iH Com'nicars! !n 4orma r!s!rBa$a con s' a5o2a$o 7 a so"ici3ar !n3r!Bis3a con !" Fisca" 7 !" J'!# 8H T!n!r acc!so a "a in4ormación $! "os m!$ios $! com'nicación socia" `H R!ci5ir6 c'an$o s!a !=3!rna$o6 "os $oc'm!n3os !rsona"!s n!c!sarios ara s' $!s!nBo"Bimi!n3o !n "a soci!$a$ IH Im'2nar "as m!$i$as $isci"inarias a$o3a$as or "as a'3ori$a$!s $! "a ins3i3'ción 76 mH *!r !Ba"'a$o !rió$icam!n3! !n s' sa"'$ m!n3a"6 ca$a s!is m!s!s< Es3os $!r!c.os no !=c"'7!n o3ros '! "!s '$i!ran 4aBor!c!r<
,. BENE)ICIO DE SEMILIBERTAD E" a$o"!sc!n3! '! .a7a c'm"i$o con "as $os 3!rc!ras ar3!s $! "a m!$i$a $! in3!rnación o$r& so"ici3ar "a s!mi"i5!r3a$ ara conc'rrir a" 3ra5a8o o a" c!n3ro !$'ca3iBo 4'!ra $!" C!n3ro J'B!ni"6 como 'n aso r!Bio a s' !=3!rnami!n3o< Es3a m!$i$a s! a"icar& or 'n 3érmino m&=imo $! $oc! m!s!s<
. 0ARIACIÓN DE LA INTERNACIÓN C'm"i$o "a mi3a$ $!" "a#o $! in3!rnación im'!s3o 7 con !" in4orm! 4aBora5"! $!" !'io m'"3i$isci"inario6 !" J'!#6 $! o4icio o a !$i$o $! ar3!6 '!$! Bariar "a sanción $! in3!rnación or o3ra $! m!nor 2raB!$a$6 r!$'cir s' $'ración o $!8ar"a
sin !4!c3o si!mr! '! s!a n!c!sario ara !" r!s!3o a" rinciio $!" in3!rés s'!rior $!" "aH a$o"!sc!n3! 7 s! .a7an c'm"i$o "os 4in!s $! "a sanción< *in !r8'icio $! "o $is'!s3o !n !" an3!rior &rra4o6 !" J'!# r!Bisa !n !rio$os $! 'n a;o con3a$os a ar3ir $! "a $!n!2a3oria o imroc!$!ncia $! "a Bariación6 a 4in $! B!ri4icar si s! man3i!n!n "as circ'ns3ancias '! .ici!ron n!c!saria s' con3in'i$a$ o no< Para !4!c3'ar "a Bariación6 !" J'!# 3i!n! !n consi$!ración "as si2'i!n3!s r!2"as:
"5
F5
C'an$o s! 3ra3! $!" s''!s3o comr!n$i$o !n !" rim!r &rra4o $!" ar3(c'"o 0,-6 "a sanción $! in3!rnami!n3o o$r& s!r Baria$a or 'na $! "i5!r3a$ asis3i$a6 r!s3ación $! s!rBicios a "a com'ni$a$ o con 'na "imi3a3iBa $! $!r!c.os< C'an$o s! 3ra3! $! "os s''!s3os comr!n$i$os !n !" s!2'n$o 7 3!rc!r &rra4o $!" ar3(c'"o 0,-6 "a sanción $! in3!rnami!n3o so"o o$r& s!r Baria$a or 'na $! in3!rnami!n3o $omici"iario o "i5!r3a$ r!s3rin2i$a<
Para !s3os !4!c3os6 !" J'!# conBoca a "as ar3!s a 'na a'$i!ncia con !" roósi3o $! !Ba"'ar "a osi5i"i$a$ $! Bariar "a sanción im'!s3a< La r!so"'ción '! $ison! s' Bariación !s im'2na5"!<
. %BICACIÓN Y TRASLADO La in3!rnación !s c'm"i$a !n C!n3ros J'B!ni"!s !=c"'siBos ara a$o"!sc!n3!s6 r!4!r!n3!m!n3! !n !" m&s ró=imo a" !n3orno 4ami"iar 7 socia" $!" in4rac3or< Los a$o"!sc!n3!s son '5ica$os s!2n s' !$a$6 s!=o6 "a 2raB!$a$ $! "a in4racción 7 !" in4orm! r!"iminar $!" E'io M'"3i$isci"inario $!" C!n3ro J'B!ni"< E" 3ras"a$o $!" "aH a$o"!sc!n3! $! 'n C!n3ro J'B!ni" a o3ro !s a'3ori#a$o !=c"'siBam!n3! or "a G!r!ncia $! C!n3ros J'B!ni"!s 7 roc!$! !n a3!nción a "os si2'i!n3!s mo3iBos: aH 5H cH $H !H 4H 2H .H
E" a$o"!sc!n3! "i$!ra o ar3icia !n r!7!r3as6 mo3in!s6 4'2as 7 s'5"!Bación !n con3ra $! "a a'3ori$a$ +acinami!n3o o so5r!o5"ación *a"'$ $!" "aH a$o"!sc!n3! in3!rno A so"ici3'$ $!" "aH a$o"!sc!n3!6 r!Bia !Ba"'ación $!" caso C'an$o s' !rman!ncia !n !" C!n3ro J'B!ni" $! ori2!n r!r!s!n3! 'n !r8'icio !n s' 3ra3ami!n3o Por !ncon3rars! !n !"i2ro "a in3!2ri$a$ 4(sica $!" "aH a$o"!sc!n3! Por on!r !n !"i2ro "a in3!2ri$a$ 4(sica $! "os in3!rnos 7Qo 3ra5a8a$or!s Por m!$i$as $! s!2'ri$a$ $!" C!n3ro J'B!ni"<
C'an$o !" a$o"!sc!n3! a$'i!ra "a ma7or(a $! !$a$ $'ran3! !" c'm"imi!n3o $! "a sanción o $! "a in3!rnación r!B!n3iBa6 !rman!c! !n !" C!n3ro J'B!ni"6 $on$! $!5! con3in'ar !" 3ra3ami!n3o in$iBi$'a"i#a$o '! !s3'Bo r!ci5i!n$o .as3a c'"minar"o<
+*. CASOS ESPECIALES DE TRASLADO Tra3&n$os! $! a$o"!sc!n3!s in3!rnos comr!n$i$os !n "os s''!s3os $!" s!2'n$o 7 3!rc!r &rra4o $!" ar3(c'"o 0,-6 !s3os s!r&n s!ara$os $! "os $!m&s a$o"!sc!n3!s 7 3ras"a$a$os a 'n am5i!n3! $!" Es3a5"!cimi!n3o P!ni3!nciario '! .a5i"i3! !" Ins3i3'3o Naciona" P!ni3!nciario con $ic.a 4ina"i$a$6 $!n3ro $! 'na s!cción !s!cia" 7 s!ara$a $! "a o5"ación !na" or$inaria6 $on$! $!5! con3in'ar !" 3ra3ami!n3o in$iBi$'a"i#a$o6 a car2o $!" C!n3ro J'B!ni"6 '! !s3'Bo r!ci5i!n$o .as3a c'"minar"o6 si!mr! '! conc'rran "os si2'i!n3!s r!s''!s3os:
"5 F5 &5
+a5!r c'm"i$o "a ma7or(a $! !$a$ $'ran3! "a !8!c'ción $! s' sanción !n 'n C!n3ro J'B!ni" Con3ar con 'n in4orm! 3écnico $!" !'io $isci"inario '! s's3!n3! "a n!c!si$a$ $!" 3ras"a$o 76 '! !" am5i!n3! a $on$! son 3ras"a$a$os !rmi3a con3in'ar con s' sanción s!ara$os $! "os a$'"3os6 $!5i!n$o con3ar con !s3ric3as m!$i$as $! con3ro" 7 s!2'ri$a$6 as( como con a3!nción mé$ica !s!cia"i#a$a $! s!r n!c!sario<
La $isosición $! 3ras"a$o !s $! car&c3!r a$minis3ra3iBo 7 $! com!3!ncia !=c"'siBa $! "a G!r!ncia G!n!ra" $! C!n3ros J'B!ni"!s6 'i!n a'3ori#a o $!ni!2a "a so"ici3'$ $! "os $ir!c3or!s $! "os C!n3ros $! In3!rnami!n3o< La $!cisión '! s! !mi3a !s inim'2na5"!<
++. ACTI0IDADES D'ran3! "a in3!rnación6 inc"'so "a r!B!n3iBa6 son o5"i2a3orias "as ac3iBi$a$!s !$a2ó2icas 7 "as !Ba"'acion!s !rió$icas a" a$o"!sc!n3! or !" E'io M'"3i$isci"inario6 as( como s' ar3iciación !n ro2ramas sico3!raé'3icos6 3ra3ami!n3o $! comor3ami!n3o6 m'"3isis3émicos 7 "os '! corr!son$an6 a3!n$i!n$o a 'n "an in$iBi$'a" !n !" '! s! 3!n$r& !n c'!n3a "as con$icion!s !rsona"!s $!" "aH a$o"!sc!n3!6 2aran3i#&n$os! s's !s3'$ios o "a con3in'i$a$ $! !s3os $! s!r !" caso6 as( como s' ar3iciación !n ro2ramas ori!n3a$os a" $!sarro""o !rsona" 7 a "a r!aración ara "a Bi$a "a5ora" $!" "aH a$o"!sc!n3!<
+2. COMPETENCIA Y MAYORÍA DE EDAD *i !" J'!# P!na" s! in.i5! or .a5!rs! !s3a5"!ci$o "a minori$a$ a" mom!n3o $! "os .!c.os6 as'm! com!3!ncia !" J'!# $! Fami"ia a'n'! !" in4rac3or .a7a a"can#a$o ma7or(a $! !$a$<
La ma7or(a $! !$a$ a$'iri$a $'ran3! !" roc!so o !n !" c'm"imi!n3o $! "a sanción im'!s3a6 no "o !=im! $! c'"minar a'!""a< V
EEC%CIÓN DE LAS SANCIONES +. OBETI0O DE LA EEC%CIÓN La !8!c'ción $! "as sancion!s 3i!n! or o58!3iBo "a r!ins!rción socia" $!" "aH a$o"!sc!n3!6 a 3raBés $! "os ro2ramas $! ori!n3ación 7 4ormación '! "! !rmi3an s' !rman!n3! $!sarro""o !rsona"6 4ami"iar 7 socia"6 as( como !" $!sarro""o $! s's caaci$a$!s< Los a$o"!sc!n3!s6 !n "a !8!c'ción $! "a sanción6 r!ci5!n "os c'i$a$os6 "a ro3!cción 7 3o$a "a asis3!ncia n!c!saria6 7a s!a socia"6 !$'caciona"6 ro4!siona"6 sico"ó2ica6 mé$ica o 4(sica6 '! '!$an r!'!rir !n a3!nción a s' !$a$6 s!=o 7 !rsona"i$a$ 7 !n in3!rés $! s' $!sarro""o sano< En !s3a 4as! s! 2aran3i#a s' 3ra3ami!n3o !'i3a3iBo6 as( como !" $!r!c.o $! acc!so $! "os a$r!s o 3'3or!s< Asimismo6 s! 4om!n3a "a coo!ración !n3r! "os Minis3!rios ! ins3i3'cion!s com!3!n3!s6 ara $ar 4ormación aca$émica o ro4!siona" a$!c'a$a a" a$o"!sc!n3!6 a 4in $! 2aran3i#ar s' !$'cación<
2. PLAN DE TRATAMIENTO INDI0ID%AL La !8!c'ción $! "as sancion!s s! r!a"i#a m!$ian3! 'n P"an $! Tra3ami!n3o In$iBi$'a" $! E8!c'ción ara ca$a s!n3!ncia$o< La !"a5oración $!" P"an s! !nc'!n3ra a car2o $! !rsona" !s!cia"i#a$o $!" C!n3ro J'B!ni" o "a '! .a2a s's B!c!s 7 $!5! comr!n$!r 3o$os "os 4ac3or!s in$iBi$'a"!s $!" "aH a$o"!sc!n3!6 !s!ci4icar "os o58!3iBos $!" 3ra3ami!n3o6 !" "a#o 7 "os m!$ios6 !3aas 7 4as!s !n '! .a7a '! roc'rar $ic.os o58!3iBos< E" P"an $! E8!c'ción $!5! !s3ar "is3o6 5a8o r!sonsa5i"i$a$6 a m&s 3ar$ar 'n m!s $!s'és $!" in2r!so $!" s!n3!ncia$o a" c!n3ro $! $!3!nción<
3. COMPETENCIA E" J'!# !s!cia"i#a$o !s !" !ncar2a$o $! con3ro"ar "a !8!c'ción $! "as sancion!s im'!s3as a" a$o"!sc!n3!6 5a8o r!sonsa5i"i$a$ 4'nciona"< Ti!n! com!3!ncia ara r!so"B!r "as c'!s3ion!s o "os inci$!n3!s '! s! s'sci3!n $'ran3! "a !8!c'ción 7 ara con3ro"ar !" c'm"imi!n3o $! "os o58!3iBos $! !s3a !3aa< Para 3a" !4!c3o6 !" J'!# c'!n3a con "as si2'i!n3!s a3ri5'cion!s:
aH 5H cH
$H !H 4H
Con3ro"ar '! "a !8!c'ción $! c'a"'i!r sanción no r!s3rin8a $!r!c.os 4'n$am!n3a"!s '! no s! !nc'!n3r!n 4i8a$os !n "a s!n3!ncia con$!na3oria6 !s!cia"m!n3! !n "os casos $! in3!rnación< Vi2i"ar '! "as m!$i$as s! c'm"an $! ac'!r$o a "o $is'!s3o !n "a r!so"'ción '! "as or$!na6 !4!c3iBi#an$o ara !""o "os a!rci5imi!n3os '! "a "!7 "! 4ac'"3a< R!Bisar !rió$icam!n3!6 $! o4icio o a so"ici3'$ $! ar3!6 "as sancion!s ara mo$i4icar"as o s's3i3'ir"as6 c'an$o no c'm"an con "os o58!3iBos ara "os '! 4'!ron im'!s3as o or s!r con3rarias a" roc!so $! r!ins!rción socia"< Con3ro"ar !" o3or2ami!n3o o $!n!2ación $! c'a"'i!r 5!n!4icio r!"aciona$o con "as m!$i$as im'!s3as !n s!n3!ncia< D!cr!3ar !" c!s! $! "a sanción< Las $!m&s a3ri5'cion!s '! !s3a ' o3ras "!7!s "! asi2n!n<
. DEREC$OS DEL LA5 ADOLESCENTE D%RANTE LA EEC%CIÓN D'ran3! "a !8!c'ción $! "as sancion!s6 a3!n$i!n$o a "a na3'ra"!#a 7 o58!3iBo $! ca$a 'na $! !""as6 !" a$o"!sc!n3! 3i!n!6 sin !r8'icio $! "os '! "a Cons3i3'ción Po"(3ica $!" P!r 7 o3ras "!7!s "! asi2n!n6 "os si2'i!n3!s $!r!c.os: aH 5H cH $H !H 4H 2H .H iH
D!r!c.o a "a Bi$a6 "a $i2ni$a$ 7 "a in3!2ri$a$ 4(sica 7 mora"< D!r!c.o a "a i2'a"$a$ an3! "a "!7 7 a no s!r $iscrimina$o< D!r!c.o a !rman!c!r6 r!4!ri5"!m!n3!6 !n s' m!$io 4ami"iar6 si !s3! r!n! "os r!'isi3os a$!c'a$os ara !" $!sarro""o $!" "aH a$o"!sc!n3!< D!r!c.o a r!ci5ir "os s!rBicios $! sa"'$6 !$'ca3iBos 7 socia"!s a$!c'a$os a s' !$a$ 7 con$icion!s 7 a '! s! "os roorcion!n !rsonas con "a 4ormación ro4!siona" r!'!ri$a< R!a"i#ar ac3iBi$a$!s r!cr!a3iBas 7 c'"3'ra"!s< Pro4!sar 7 rac3icar s' r!"i2ión si "a 3'Bi!ra< R!ci5ir6 c'an$o s!a !=3!rna$o6 "os $oc'm!n3os !rsona"!s n!c!sarios ara s' $!s!nBo"Bimi!n3o !n "a soci!$a$ *!r !Ba"'a$o !rió$icam!n3! !n s' sa"'$ m!n3a"6 ca$a s!is m!s!s< D!r!c.o a r!ci5ir in4ormación6 $!s$! !" inicio $! "a !8!c'ción $! "a sanción6 so5r!: •
•
•
•
Los r!2"am!n3os in3!rnos so5r! comor3ami!n3o 7 Bi$a !n !" c!n3ro6 !n !s!cia" "a r!"a3iBa a "as sancion!s $isci"inarias '! '!$an a"ic&rs!"!< *'s $!r!c.os !n r!"ación con "os 4'ncionarios r!sonsa5"!s $!" c!n3ro $! in3!rnación< E" con3!ni$o $!" "an in$iBi$'a" $! !8!c'ción ara r!ins!r3ar"o !n "a soci!$a$< La 4orma 7 "os m!$ios $! com'nicación con !" m'n$o !=3!rior6 "os !rmisos $! sa"i$a 7 !" ré2im!n $! Bisi3as< En 3a" s!n3i$o6
!" Es3a$o $!5! 5rin$ar 4aci"i$a$!s ara '! !" a$o"!sc!n3! '!$a:
R!ci5ir Bisi3as r!2'"ar!s 7 4r!c'!n3!s6 or "o m!nos 'na B!# a" m!s6 !n con$icion!s '! r!s!3!n "a n!c!si$a$ $!" a$o"!sc!n3!6 !" con3ac3o 7 "a com'nicación sin r!s3riccion!s con "a 4ami"ia 7 con !" a5o2a$o $!4!nsor<
Com'nicars! or !scri3o o or 3!"é4ono6 a" m!nos $os B!c!s or s!mana6 con "a !rsona $! s' !"!cción6 sa"Bo '! s! "! .a7a ro.i5i$o "!2a"m!n3! .ac!r 'so $! !s3! $!r!c.o6 7 $!5!r& r!ci5ir "a asis3!ncia n!c!saria ara '! '!$a !8!rc!r !4ica#m!n3! !s! $!r!c.o< To$o a$o"!sc!n3! 3!n$r& $!r!c.o a r!ci5ir corr!son$!ncia<
In4ormars! !rió$icam!n3! $! "os acon3!cimi!n3os or "a "!c3'ra $! $iarios6 r!Bis3as ' o3ras '5"icacion!s6 m!$ian3! !" acc!so a ro2ramas $! ra$io 7 3!"!Bisión 7 a" cin!< D!r!c.o a r!s!n3ar !3icion!s an3! c'a"'i!r a'3ori$a$ 7 a '! s! "! 2aran3ic! r!s'!s3a !n 4orma oor3'na< D!r!c.o a '! s! "! man3!n2a6 !n c'a"'i!r caso6 s!ara$o $! "os a$'"3os< D!r!c.o a '! s! "! '5i'! !n 'n "'2ar a3o ara !" c'm"imi!n3o $!" "an $! 3ra3ami!n3o in$iBi$'a" 7 a '! no s! "! 3ras"a$! ar5i3rariam!n3!< D!r!c.o a no s!r incom'nica$o !n nin2n caso6 ni a s!r som!3i$o a" ré2im!n $! ais"ami!n3o ni a "a imosición $! !nas corora"!s< E=c!ciona"m!n3! s! a"icar& "a incom'nicación o !" ais"ami!n3o ara !Bi3ar ac3os $! Bio"!ncia con3ra !" a$o"!sc!n3! o 3!rc!ros6 !s3a m!$i$a s! com'nicar& a" J'!# !s!cia"i#a$o ara s' conocimi!n3o 7 4in!s !r3in!n3!s<
8H `H "H mH
E" E'io M'"3i$isci"inario6 a$!m&s $! "as 4'ncion!s !s3a5"!ci$as !n "a r!s!n3! L!76 $!n'nciar& an3! "a a'3ori$a$ com!3!n3! "os .!c.os '! 3'Bi!ra conocimi!n3o .an B'"n!ra$o o Bio"a$o "os $!r!c.os $! "os a$o"!sc!n3!s in3!rna$os< D! !ncon3rars! r!sonsa5i"i$a$ $! ar3! $! a"2n 4'ncionario6 s! a"ican "as sancion!s a$minis3ra3iBas s!;a"a$as !n !" ar3(c'"o 9/6 sin !r8'icio $! a"icars! "as sancion!s !na"!s a '! $i!ra "'2ar6 si 4'!s! !" caso<
H. IN)ORMES SIT%ACIONALES DE LA EEC%CIÓN DE LAS SANCIONES E" Dir!c3or $!" Es3a5"!cimi!n3o $on$! s! in3!rn! a" a$o"!sc!n3!6 a ar3ir $! s' in2r!so6 !nB(a a" J'!# !s!cia"i#a$o 'n in4orm! 3rim!s3ra" so5r! "a si3'ación $!" in3!rno 7 !" $!sarro""o $!" "an $! !8!c'ción in$iBi$'a" con r!com!n$acion!s ara !" c'm"imi!n3o $! "os o58!3iBos $! !s3a L!7< E" inc'm"imi!n3o $! "a o5"i2ación $!
!nBiar !" in4orm! an3!rior6 acarr!a r!sonsa5i"i$a$ 4'nciona"6 "a c'a" !s com'nica$a or !" J'!# a "a G!r!ncia G!n!ra" $! C!n3ros J'B!ni"!s ara "a sanción corr!son$i!n3!< *in !r8'icio $! '! !" J'!# "o B!ri4i'! $ir!c3am!n3!6 "as !n3i$a$!s 5"icas o riBa$as $on$! s! !8!c'3an "as sancion!s $! "i5!r3a$ asis3i$a 7 $! r!s3ación $! s!rBicios com'ni3arios $!5!n in4ormar !rió$icam!n3! so5r! s's r!s'"3a$os 7 s!2'imi!n3o $! "a m!$i$a im'!s3a< E" inc'm"imi!n3o $!" $!5!r $! in4ormar a" J'!# s! sanciona con m'"3a no ma7or $! $i!# Uni$a$!s $! R!4!r!ncia Proc!sa"6 sin !r8'icio $! "a acción !na" '! corr!son$a< En !" caso $! "as sancion!s $! r!aración $! $a;os6 "os man$a3os 7 ro.i5icion!s6 $! in3!rnación $omici"iaria 7 $! "i5!r3a$ r!s3rin2i$a6 "a G!r!ncia $! O!racion!s $! C!n3ros J'B!ni"!s $!" Po$!r J'$icia" !s "a !ncar2a$a $! in4ormar a" J'!# 7 $! s'!rBisar $ir!c3am!n3! "a !8!c'ción $! "a sanción6 5a8o r!sonsa5i"i$a$ $!" o "os 4'ncionarios com!3!n3!s<
. BENE)ICIO DE SEMILIBERTAD E" a$o"!sc!n3! '! .a7a c'm"i$o con "as $os 3!rc!ras ar3!s $! "a m!$i$a $! in3!rnación o$r& so"ici3ar "a s!mi"i5!r3a$ ara conc'rrir a" 3ra5a8o o a" c!n3ro !$'ca3iBo 4'!ra $!" C!n3ro J'B!ni"6 como 'n aso r!Bio a s' !=3!rnami!n3o< Es3a m!$i$a s! a"icar& or 'n 3érmino m&=imo $! $oc! m!s!s< 5
MEDIDAS DE PROTECCIÓN AL NIÑO /%E COMETA IN)RACCIÓN A LA LEY PENAL PROTECCIÓN A" ni;o '! com!3! in4racción a "a "!7 !na" "! corr!son$! "as m!$i$as $! ro3!cción< E" 8'!# !s!cia"i#a$o o$r& a"icar c'a"'i!ra $! "as si2'i!n3!s m!$i$as:
"5 E" c'i$a$o !n !" roio .o2ar6 ara "o c'a" s! ori!n3ar& a "os a$r!s o r!sonsa5"!s ara !" c'm"imi!n3o $! s's o5"i2acion!s6 con3an$o con ao7o 7 s!2'imi!n3o 3!mora" or Ins3i3'cion!s $! D!4!nsa F5 Par3iciación !n 'n ro2rama o4icia" o com'ni3ario $! D!4!nsa con a3!nción !$'ca3iBa6 $! sa"'$ 7 socia" &5 Incororación a 'na 4ami"ia s's3i3'3a o co"ocación 4ami"iar 7 '5 A3!nción In3!2ra" !n 'n !s3a5"!cimi!n3o $! ro3!cción !s!cia"<
MEDIDAS DE PROTECCIÓN AL NIÑO Y ADOLESCENTE EN PRES%NTO ESTADO DE ABANDONO +. DE)INICIÓN DE MEDIDAS DE PROTECCIÓN
En !" In4orm! D!4!nsoria" NS >/ s! $!4inió a "as m!$i$as $! ro3!cción como "as $iB!rsas accion!s !s3a3a"!s ""!Ba$as a ca5o m!$ian3! ór2anos !s!cia"i#a$os6 ori!n3a$as a com!nsar car!ncias ma3!ria"!s 7Qo a4!c3iBas '! a4!c3!n a "os ni;os6 ni;as 7Qo a$o"!sc!n3!s 7 '! .an si$o 2!n!ra$as or 'na si3'ación $! 2raB! $!s!s3r'c3'ración o con4"ic3o 4ami"iar o or "a in!=is3!ncia $! 'na 4ami"ia n'c"!ar o !=3!nsa< Asimismo6 !n !" In4orm! D!4!nsoria" s! "an3!ó '! $ic.as m!$i$as $!5!r(an inc"'ir s!rBicios $! ao7o o as!sor(a a "os in3!2ran3!s $! "a 4ami"ia ara !Bi3ar '! s! r!4'!rc!n "as circ'ns3ancias '! am!nac!n o B'"n!r!n s's $!r!c.os< E" o58!3iBo 4'n$am!n3a" $! !s3as m!$i$as !s r!B!r3ir "a si3'ación $! $!sro3!cción '! a3raBi!sa 'n ni;o6 ni;a 7Qo a$o"!sc!n3!6 or m!$io $! "a r!s3i3'ción $! s's $!r!c.os 4'n$am!n3a"!s6 !n c'm"imi!n3o $!" rinciio $!" In3!rés *'!rior $!" Ni;o T!8!iro6 0//H<
2. )INALIDAD DE LA ADOPCCIÓN DE LAS MEDIDAS DE PROTECCIÓN EN CASOS DE SIT%ACIÓN DE ABANDONO La a$oción $! m!$i$as $! ro3!cción r!'i!r! 'n roc!$imi!n3o '! 5's'! 2aran3i#ar "a r!s3i3'ción $! "os $!r!c.os $! "os ni;os6 ni;as o a$o"!sc!n3!s '! s! !nc'!n3ran !n si3'ación $! a5an$ono6 rincia"m!n3! !" $!r!c.o a BiBir !n 'na 4ami"ia6 r!conoci$o or "a norma3iBi$a$ 7 8'risr'$!ncia naciona" ! in3!rnaciona" 7 '! $!5! as!2'rars! in$!!n$i!n3!m!n3! $! "a 4ami"ia a "a '! s! !r3!n!#ca 7 $! s' con4i2'ración< A" r!s!c3o6 ca5! s!;a"ar '! "a Cor3! In3!ram!ricana $! D!r!c.os +'manos .a r!cisa$o '! !" $!r!c.o a '! s! ro3!8a "a 4ami"ia 7 a BiBir !n !""a6 r!conoci$o !n !" ar3(c'"o >9 $! "a ConB!nción6 con""!Ba '! !" Es3a$o !s3& o5"i2a$o no só"o a $ison!r 7 !8!c'3ar $ir!c3am!n3! m!$i$as $! ro3!cción $! "os ni;os6 sino 3am5ién a 4aBor!c!r6 $! "a man!ra m&s am"ia6 !" $!sarro""o 7 "a 4or3a"!#a $!" nc"!o 4ami"iar< Por !n$!6 "a s!aración $! ni;os $! s' 4ami"ia cons3i3'7!6 5a8o ci!r3as con$icion!s6 'na Bio"ación $!" ci3a$o $!r!c.o6 '!s inc"'siB! "as s!aracion!s "!2a"!s $!" ni;o $! s' 4ami"ia so"o '!$!n roc!$!r si !s3&n $!5i$am!n3! 8's3i4ica$as !n !" in3!rés s'!rior $!" ni;o6 son !=c!ciona"!s 76 !n "o osi5"!6 3!mora"!s< En !s! s!n3i$o6 "a 4ina"i$a$ $! "as m!$i$as $! ro3!cción no so"o $!5! a'n3ar a cons3a3ar "a si3'ación $! a5an$ono o B'"n!ración $! "os $!r!c.os 4'n$am!n3a"!s $! "as !rsonas m!nor!s $! !$a$6 sino $!5! ori!n3ars! a "a r!s3i3'ción $! "os $!r!c.os B'"n!ra$os 2racias a "a a$oción $! m!$i$as '! 5's'!n riBi"!2iar '! "os ni;os6 ni;as 7 a$o"!sc!n3!s !rman!#can con s' 4ami"ia6 or cons3i3'ir és3a s' !n3orno m&s c!rcano6 as( como or s!r és3a r!sonsa5"! $! s' ro3!cción< Ta" como sos3i!n! T!8!iro 0//H no s! 3ra3a $! $!c"arar a" ni;o !n a5an$ono ara "'!2o iniciar "a 5s'!$a $! s' '5icación 4ami"iar: s! 3ra3a $! im!$ir '! !" ni;o ""!2'! a "as !n3i$a$!s $! ro3!cción $!" !s3a$o6 $! mo$o '! s! riBi"!2i!
si!mr! man3!n!r a" ni;o !n s' !n3orno 4ami"iar 7 so"o !n casos !=c!ciona"!s s!arar"os $! !""a6 !n a"icación $!" rinciio $!" in3!rés s'!rior $!" ni;o 7 !n Bir3'$ $!" &rra4o ,S $! "as Dir!c3ric!s $! "as Nacion!s Uni$as so5r! "as mo$a"i$a$!s a"3!rna3iBas $! c'i$a$o $! "os ni;os< D! a.( '! s! '!$a .ac!r r!4!r!ncia a $os osi5"!s cons!c'!ncias $'ran3! "a a"icación $! m!$i$as $! ro3!cción: 'na6 marca$a or !" 3ra5a8o $! r!s3i3'ción $! $!r!c.os6 inc"'i$a "a r!comosición $! "os B(nc'"os
3. MEDIDAS DE PROTECCIÓN AL NIÑO Y ADOLESCENTE EN PRES%NTO ESTADO DE ABANDONO. D! ac'!r$o con "o sos3!ni$o or !" Tri5'na" Cons3i3'ciona" !" ar3(c'"o @S $! "a Cons3i3'ción consa2ra 'na ro3!cción 2!n!ra" a "os ni;os6 ni;as 7 a$o"!sc!n3!s or s' con$ición $! 3a"!s6 7 on! !n én4asis !n ro3!2!r a a'!""os 7 a'!""as '! s! !nc'!n3ran !n si3'ación $! ri!s2o o a5an$ono 7 '! or 3a" mo3iBo m!r!c!n 'n 3io $! ro3!cción !s!cia" $! car&c3!r r!4or#a$o< En 3a" s!n3i$o6 si como cons!c'!ncia $! "a in!=is3!ncia $! 'n nc"!o 4ami"iar o $! "a r!s!ncia $! $!3!rmina$as si3'acion!s con4"ic3iBas o ro5"!m&3icas !n !" s!no $! 'na 4ami"ia6 s! cons3a3a 'na si3'ación '! B'"n!ra o am!na#a 2raB!m!n3! "os $!r!c.os $! "os ni;os6 ni;as 7 a$o"!sc!n3!s 7 or !n$! s' ro3!cción 7 c'i$a$o6 corr!son$! a" Es3a$o6 !n 4orma s'5si$iaria6 $ic3ar m!$i$as !s!cia"!s $! ro3!cción6 7a '! !" Es3a$o !s !" 2aran3! $! "os $!r!c.os 4'n$am!n3a"!s $! "as !rsonas6 !n !s!cia" $! a'!""as !r3!n!ci!n3!s a "os 2r'os m&s B'"n!ra5"!s6 $! con4ormi$a$ con "o $is'!s3o or "os ar3(c'"os >S6 @S 7 @@S $! "a Cons3i3'ción< Es3as m!$i$as !s!cia"!s $! ro3!cción '!$!n $!4inirs! como "as $iB!rsas accion!s !s3a3a"!s ""!Ba$as a ca5o a 3raBés $! s!rBicios !s!cia"i#a$os6 ori!n3a$as a com!nsar car!ncias ma3!ria"!s 7 a4!c3iBas '! a4!c3an a "os ni;os6 ni;as 7 a$o"!sc!n3!s6 con !" o58!3iBo 4'n$am!n3a" $! r!B!r3ir s' $!sro3!cción o B'"n!ración $! $!r!c.os6 2!n!ra$a 7a s!a or 'na si3'ación $! 2raB! $!s!s3r'c3'ración o con4"ic3o 4ami"iar o or "a in!=is3!ncia $! 4ami"ia< D! con4ormi$a$ con !" Có$i2o $! "os Ni;os 7 a$o"!sc!n3!s6 E" Minis3!rio $! "a M'8!r 7 Po5"acion!s V'"n!ra5"!s o$r& a"icar a" ni;o 7 a" a$o"!sc!n3! '! "o r!'i!ra c'a"'i!ra $! "as si2'i!n3!s m!$i$as $! ro3!cción: aH
5H cH $H
E" c'i$a$o !n !" roio .o2ar6 ara "o c'a" s! ori!n3ar& a "os a$r!s6 4ami"iar!s o r!sonsa5"!s !n !" c'm"imi!n3o $! s's o5"i2acion!s6 con3an$o con ao7o 7 s!2'imi!n3o 3!mora" or ins3i3'cion!s $! $!4!nsa La ar3iciación !n !" Pro2rama O4icia" o Com'ni3ario $! D!4!nsa con a3!nción !$'ca3iBa6 $! sa"'$ 7 socia" Incororación a 'na 4ami"ia s's3i3'3a o co"ocación 4ami"iar A3!nción in3!2ra" !n 'n !s3a5"!cimi!n3o $! ro3!cción !s!cia" $!5i$am!n3! acr!$i3a$o 76
!H
Dar !n a$oción a" ni;o o a$o"!sc!n3!6 r!Bia $!c"aración $!" !s3a$o $! a5an$ono !=!$i$a or !" J'!# !s!cia"i#a$o<
. OBLIGACIÓN DE IN)ORMAR Los r!sonsa5"!s $! "os !s3a5"!cimi!n3os $! asis3!ncia socia" 7Qo $! sa"'$6 5"icos o riBa$os6 !s3&n o5"i2a$os a in4ormar a" ór2ano com!3!n3! $! "as inB!s3i2acion!s 3'3!"ar!s $!" MIMDE* so5r! "os ni;os 7Qo a$o"!sc!n3!s '! s! !nc'!n3ran !n r!s'n3o !s3a$o $! a5an$ono !n 'n "a#o m&=imo $! s!3!n3a 7 $os 90H .oras $! 3!n!r conocimi!n3o $!" .!c.o<
H. IN0ESTIGACIÓN T%TELAR E" MIMDE*6 a" 3omar conocimi!n3o6 m!$ian3! in4orm! o"icia" o $!n'ncia $! ar3!6 '! 'n ni;o o a$o"!sc!n3! s! !nc'!n3ra !n a"2'nas $! "as ca'sa"!s $! a5an$ono6 a5rir& inB!s3i2ación 3'3!"ar6 con conocimi!n3o $!" Fisca" $! Fami"ia 7 $ison$r& !n 4orma roBisiona" "as m!$i$as $! ro3!cción !r3in!n3!s<
. IN)ORMES En "a r!so"'ción $! inicio $! "a inB!s3i2ación 3'3!"ar !" MIMP $ison$r& "as si2'i!n3!s $i"i2!ncias: aH 5H
cH
$H !H
D!c"aración $!" ni;o o a$o"!sc!n3!6 o "a $!scrición $! s's carac3!r(s3icas 4(sicas6 as( como "a 3oma $! .'!""as a"mar!s 7 "an3ar!s E=am!n sicosom&3ico ara $!3!rminar s' !$a$6 s' !s3a$o $! sa"'$ 7 $!sarro""o sico"ó2ico< 1s3! s!r& r!a"i#a$o or "a o4icina mé$ico? "!2a" !s!cia"i#a$a 7 s's r!s'"3a$os s! com'nican !n !" "a#o $! $os 0H $(as $! no !=is3ir 'ni$a$ $! m!$icina "!2a" s! $ison$r& "a r&c3ica $! $ic.a !ricia !n "os !s3a5"!cimi!n3os $!" Minis3!rio $! *a"'$6 or 'n ro4!siona" mé$ico P!ricia P!"ma3oscóica ara !s3a5"!c!r "a i$!n3i$a$ $!" ni;o o a$o"!sc!n3!< Conoci$a és3a6 s! a$8'n3ar& "a ar3i$a $! nacimi!n3o 7 "a coia $!" !=am!n sicosom&3ico6 7 $!5!r& !mi3irs! "a !ricia !n !" 3érmino $! $os 0H $(as< *i s! 3ra3a $! 'n ni;o o a$o"!sc!n3! $! 'i!n s! $!sconoc! s' i$!n3i$a$6 "a !ricia s! !mi3ir& !n !" 3érmino $! $i!# >/H $(as ca"!n$ario6 ara "o c'a" $!5!r& a$8'n3ars! a" o4icio coia $!" !=am!n sicosom&3ico In4orm! $!" !'io m'"3i$isci"inario o !" '! .a2a s's B!c!s6 ara !s3a5"!c!r "os 4ac3or!s '! .an $!3!rmina$o "a si3'ación $!" ni;o o a$o"!sc!n3! Los in4orm!s 3écnicos m'"3i$isci"inarios6 r!a"i#a$os or ro4!siona"!s $! "as ins3i3'cion!s '! a"5!r2'!n a "os 3'3!"a$os
4H
a$!m&s $! "os '! s! r!mi3ir&n !n 4orma !rió$ica ca$a 3r!s ,H m!s!s In4orm! $! "a DiBisión $! P!rsonas D!saar!ci$as6 !" '! s! so"ici3ar& !=oni!n$o !n 4orma $!3a""a$a "as circ'ns3ancias !n '! s! !ncon3ró a" 3'3!"a$o6 a 4in $! '! in$i'! si !=is3! $!n'ncia or "a $!saarición o s!c'!s3ro $!" ni;o o a$o"!sc!n3!< E" MIMDE* a$8'n3ar& a s' so"ici3'$6 coia $! "a ar3i$a $! nacimi!n3o o6 !n s' $!4!c3o6 coia $!" !=am!n $! !$a$ aro=ima$a o $! "a !ricia !"ma3oscóica< E" in4orm! s! !mi3ir& !n !" 3érmino $! 3r!s ,H $(as<
,. DILIGENCIAS Emi3i$os "os in4orm!s a '! s! r!4i!r! !" ar3(c'"o r!c!$!n3!6 !" MIMDE* so"ici3ar& a "a Po"ic(a Naciona" "a 5s'!$a 7 '5icación $! "os a$r!s o r!sonsa5"!s a$8'n3an$o "a 4ic.a $! inscrición $!" RENIEC< D! no s!r .a5i$os6 $ison$r& "a no3i4icación or !" $iario o4icia" 7 o3ro $! ma7or circ'"ación $!" "'2ar $!" "3imo $omici"io $!" ci3a$o6 si 4'!r! conoci$o o6 !n s' $!4!c3o6 !n !" "'2ar $on$! s! r!a"i#a "a inB!s3i2ación< La '5"icación s! .ar& or $os 0H $(as !n 4orma in3!r$iaria $isoni!n$o a$!m&s "a no3i4icación or ra$io$i4'sión !n "a !misora o4icia" !n i2'a" 4orma< D! no s!r .a5i$os "os a$r!s o r!sonsa5"!s $!" ni;o o a$o"!sc!n3!6 'na B!# conc"'i$a "a inB!s3i2ación6 !" MIMP r!mi3ir& a" J'!# com!3!n3! !" !=!$i!n3! $! "a inB!s3i2ación 3'3!"ar a 4in $! '! !=i$a "a r!so"'ción $! "a $!c"aración 8'$icia" $! !s3a$o $! a5an$ono<
DECLARACIÓN %DICIAL DEL ESTADO DE ABANDONO +. DE)INICIÓN DE ABANDONO E" roc!so 3'3!"ar $! m!nor!s !n !" P!r6 si 5i!n comr!n$! a" 'niB!rso $! "a in4ancia a$o"!sc!ncia !r'anos6 !s3& $iri2i$o !n 4orma !s!c(4ica a a'!""os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s '! r!si$!n !n 3!rri3orio !r'ano6 '! or ra#on!s $! a5an$ono6 !="o3ación6 ma"3ra3os $! c'a"'i!r (n$o"!6 !3c<6 s! !nc'!n3ran !n si3'ación $! "!sión o ri!s2o $! s' Bi$a6 s' in3!2ri$a$ 4(sica 7 sico"ó2ica6 as( como c'an$o s! a3!n3! con3ra s' norma" $!sarro""o< La na3'ra"!#a $!" a5an$ono6 !n3!n$i$o como 'na si3'ación $! B'"n!ración $! $!r!c.os6 r!son$! a "a conc!ción $! "a Doc3rina $! "a Pro3!cción In3!2ra" consa2ra$a !n "a ConB!nción $! "os D!r!c.os $!" Ni;o 7 r!co2i$a or n'!s3ro Có$i2o6 "a c'a" consi$!ra 'n mo$o $is3in3o $! conc!5ir 7 a5or$ar "a si3'ación $! $!sro3!cción !n '! s! !nc'!n3ran o s! '$i!ran !ncon3rar "os ni;os6 ni;as 7Qo a$o"!sc!n3!s< La norma3iBi$a$ naciona" Bi2!n3! no $!4in! !" conc!3o o noción $! a5an$ono6 !" c'a" cons3i3'7! 'na si3'ación concr!3a !n "a c'a" s! !nc'!n3ran $!3!rmina$os ni;os6 ni;as 7 a$o"!sc!n3!s6 7 c'7a !s!cia" 2raB!$a$ roicia 'n $!3!rmina$o 3io $! in3!rB!nción !s3a3a"< Para !4!c3os $i$&c3icos o$r(amos $!4inir !" !s3a$o $! a5an$ono $! 'n ni;o6 ni;a o a$o"!sc!n3!6 como a'é""a si3'ación anóma"a '! !rmi3! '! 'n m!nor $! > a;os $! !$a$6 s! !nc'!n3r! !n !"i2ro $! !r$!r "a Bi$a6 "a in3!2ri$a$ $! s' sa"'$ 4(sica o sico"ó2ica6 or'! no s! "! 5rin$an "as
con$icion!s $! 'n $!sarro""o 5io?sico?!siri3'a" a$!c'a$o6 7a s!a or in3!rm!$io $! s's r!r!s!n3an3!s "!2a"!s6 "as !rsonas '! con4orm! a "a "!7 son "os !ncar2a$os $! s' c'i$a$o6 !n rim!r or$!n 7Qo or amaro s'"!3orio r!'irién$os! $! '! !" Es3a$o P!r'ano6 $ison2a "as m!$i$as $! ro3!cción m&s a$!c'a$as6 a 4in $! '! "a !=3!nsa norma3iBi$a$ Bi2!n3! '! $!c"ara 7 2aran3i#a !" !8!rcicio $! "os $!r!c.os $! "os ni;os 7 a$o"!sc!n3!s6 no '!$! !n "!3ra m'!r3a<
2. CASOS EN /%E PROCEDE LA DECLARACION DE ABANDONO E" J'!# !s!cia"i#a$o o$r& $!c"arar !n !s3a$o $! a5an$ono a 'n ni;o o a$o"!sc!n3! c'an$o:
"5 F5
&5 '5
e5 4H
65
.H
i5
*!a !=ósi3o Car!#ca6 !n 4orma $!4ini3iBa6 $! "as !rsonas '! con4orm! a "a "!7 3i!n!n !" c'i$a$o !rsona" $! s' crian#a6 !$'cación o6 si "os .'5i!ra6 inc'm"an "as o5"i2acion!s o $!5!r!s corr!son$i!n3!s o car!ci!ran $! "as ca"i$a$!s mora"!s o m!n3a"!s n!c!sarias ara as!2'rar "a corr!c3a 4ormación *!a o58!3o $! ma"3ra3os or 'i!n!s !s3&n o5"i2a$os a ro3!2!r"os o !rmi3ir '! o3ros "o .ici!ran *!a !n3r!2a$o or s's a$r!s a 'n !s3a5"!cimi!n3o $! asis3!ncia socia" 5"ico o riBa$o 7 "o .'5i!ran $!sa3!n$i$o in8's3i4ica$am!n3! or s!is m!s!s con3in'os o c'an$o "a $'ración s'ma$a !=c!$a $! !s3! "a#o *!a $!8a$o !n ins3i3'cion!s .osi3a"arias ' o3ras simi"ar!s con !" !Bi$!n3! roósi3o $! a5an$onar"o +a7a si$o !n3r!2a$o or s's a$r!s o r!sonsa5"!s a ins3i3'cion!s 5"icas o riBa$as6 ara s!r romoBi$o !n a$oción *!a !="o3a$o !n c'a"'i!r 4orma o '3i"i#a$o !n ac3iBi$a$!s con3rarias a "a "!7 o a "as 5'!nas cos3'm5r!s or s's a$r!s o r!sonsa5"!s6 c'an$o 3a"!s ac3iBi$a$!s s!an !8!c'3a$as !n s' r!s!ncia< *!a !n3r!2a$o or s's a$r!s o r!sonsa5"!s a o3ra !rsona m!$ian3! r!m'n!ración o sin !""a con !" roósi3o $! s!r o5"i2a$o a r!a"i#ar 3ra5a8os no acor$!s con s' !$a$ 7 *! !nc'!n3r! !n 3o3a" $!samaro<
La 4a"3a o car!ncia $! r!c'rsos ma3!ria"!s !n nin2n caso $a "'2ar a "a $!c"aración $!" !s3a$o $! a5an$ono<
3. DECLARACIÓN %DICIAL DEL ESTADO DE ABANDONO R!ci5i$o !" !=!$i!n3! !" J'!# !Ba"'ar& !n 'n "a#o no ma7or $! cinco H $(as si s! .an r!a"i#a$o "as $i"i2!ncias con3!m"a$as $!n3ro $!" roc!so6 !n caso con3rario $!Bo"B!r& a" MIMP !" !=!$i!n3! ara !" "!Ban3ami!n3o $! "as o5s!rBacion!s<