1 RAHASIA
MARKAS BESAR ANGKATAN ANGKATAN DARAT DIREKTORAT KESEHATAN KESEHATAN
Lampiran III Keputusan Dirkesad Dirkes ad Nomor Kep / !" / # / $"1% Tan&&a' $% Okto(er $"1%
TUGAS- TUGAS DOKTER BATALYON DAN DANTON KES
BAB I PENDAHULUAN
1. Umum. Bata')on Bata')on In*anteri In*anteri +,oni*+,oni*- merupakan merupakan satuan satuan tempur tempur +satpur+satpur- )an& akan memainkan peranan pentin& da'am sistem perta.anan keamanan rak)at semesta +Sis.anka +Sis.ankamratamrata- o'e. karena karena itu maka dokter ,oni* ,oni* dan Dantonkes Dantonkes ,oni* ,oni* memer'ukan memer'ukan pedoman tu&as )an& dapat dianda'kan
2.
Maksud dan Tujuan. a. Maksud. Naska. Seko'a. Sementara ini disusun se(a&ai pedoman (a&i Gadik dan 0asis da'am proses (e'aar men&aar men&aar . Tujuan. A&ar 0asis mema.ami tentan& tu&as2tu&as per3ira kese.atan se(a&ai sta* k.usus (idan& kese.atan
!. Ruan" L#n"ku$ dan Ta%a U&u%. Ruan& 'in&kup Naska. Seko'a. Sementara ini disusun den&an tata urut se(a&ai (erikut 4 a ( 7 d e *
'.
0enda.u'uan Kedudukan5 Tu&as dan Tan&&un& 6a3a( Dokter ,on Kedudukan5 Kedudukan 5 Tu&as dan Tan&&un& 6a3a( Dantonkes Danton kes Mekanisme Hu(un&an Kera Dokter ,on dan Dantonkes E8a'uasi Ak.ir 0e'aaran 0enutup
R()(&(ns#. a Buku 0etunuk An& An&katan Darat Kese.atan Nomor !! 2 "" Nomor Kep/$!$/9II/1:;! tan&&a' $1 6u'i 1:;! (
Buku 0e 0edoman Da Dantonkes5 Ta Ta.un $" $""!
7 6uk'a uk'ap p Bata') ta')on on In*a In*ant nter erii ROI ROI ;! / 6uk 6uk'ap 'ap ,on ,oni* i* ROI ROI ;! Nomor Nomor 11 11 2"1 2"12"! 2"! +SIKES,ONI<- d
Or&as ,oni* TO0 ROI5 $"":
RAHASIA
$
e Keputusan Danpusdikkes Kodik'at TNI AD Nomor Kep/!1/#/$""= tan&&a' $$ No8em(er $""= tentan& Naska. Departemen Tu&as dokter ,on dan Dantonkes untuk Diksar7a(kes
BAB II KEDUDUKAN TUGAS DAN TANGGUNG *A+AB DOKTER YONI,
. Umum. Ke(eradaan dokter (ata')on di satuan san&at di (utu.k'an demi ter7iptan)a penin&katan deraat kese.atan )an& optima' da'am ran&ka mendukun& tu&as pokok satuan terse(ut
.
P(n"(&%#an. a 0em(inaan Kese.atan Ada'a. semua usa.a dan ke&iatan dari pen7e&a.an pen)akit dan derita5 penin&katan tara* kese.atan dan perpanan&an masa .idup den&an 7ara 4 peme'i.araan5 pen&o(atan5 .ospita'isasi5 e8akuasi5 pen)em(u.an pemu'i.an +re.a(i'itasi- dan penin&katan kese.atan se7ara umum den&an maksud untuk men7apai da)a &una )an& setin&&i2tin&&in)a dari pada unsur tena&a persone' TNI AD (eserta ke'uar&an)a )an& (er.ak a&ar ter(ina da)a pe'aksanaan tu&as )an& se(aik2(aikn)a setiap 3aktu ( Satuan Kese.atan Lapan&an +Satkes'ap- Ada'a. satuan kese.atan )an& dipersiapkan untuk mendukun& pem(inaan kese.atan (a&i satuan tempur maupun kesatuan )an& disiapkan untuk tempur/operasi 'ainn)a 7 Tindakan Beda. Lapan&an Ada'a. suatu tindakan (eda. )an& dapat di'aksanakan se7ara (ertan&&un& a3a( den&an men&&unakan persone'5 per'en&kapan dan o(at2o(atan da'am situasi operasiona' di 'apan&an
/.
K(dudukan Tu"as dan Tan""un" *a0a Dk%(& Yn#). a Dokter Bata')on Ada'a. seoran& 0er3ira >km )an& (erpan&kat Kapten den&an kua'i*ikasi dokter umum 'u'usan Diksar7a(kes5 diutamakan memi'iki kua'i*ikasi ATLS + Advance Trauma Life Support - atau ATLS >om(at (
Dokter Bata')on Mempun)ai Tu&as 4 1-
Tu&as se(a&ai dokter a-
Da'am (idan& teknis medis antara 'ain 4 +1Memeriksa penderita +$Mem(uat dia&nosa +!Men&o(ati penderita atau mem(eri petunuk tentan& pen&o(atan +%Mem(eri nase.at kedokteran +Mem(uat pro&ram pen7e&a.an pen)akit untuk (ata')on
!
b) Da'am (idan& administrasi medis5 men&isi / menandatan&ani antara 'ain4
+1+$+!+%++?-
Buku Kese.atan Insani +individual health record - Surat Keteran&an Se.at Surat Keteran&an Istira.at Surat Keteran&an Kematian Visum Et Reperetum Da*tar 0en&auan 0em(eka'an Kese.atan
c) Me'aksanakan pendidikan dan 'ati.an5 peni'aian5 pem(inaan etika di (idan& kese.atan
7
Se(a&ai 0er3ira Sta* K.usus 1Meren7anakan dan me'akukan pen&a3asan teknis ter.adap pem(inaan kese.atan (ata')on $Mem(erikan saran kese.atan ter.adap se'uru. ke&iatan/akti*itas ,oni* )an& (erpen&aru. 'an&sun& maupun tidak 'an&sun& ter.adap kese.atan praurit5 utaman)a saat 'ati.an/penu&asan !Mem(uat perkiraan keadaan kese.atan terus menerus %Men&adakan koordinasi den&an 0a Sta* 'ain aSta* 1/Inte' tentan& pem(uatan risa'a. inte'med (Sta* $/Ops tentan& dik'at5 0em(uatan 4 renops5 rendukkes5 kirkes dan ren'at 7Sta* !/0ers tentan& Binpers an&&ota Tonkes dSta* %/Lo& tentan& Lo&istik kese.atan Me'akukan koordinasi den&an satuan kese.atan atas dan instansi kese.atan terkait 'ainn)a da'am ran&ka pem(inaan kese.atan Bata')on
d
Bidan& pendidikan dan 'ati.an 1Me'aksanakan ke&iatan pe'ati.an 'on&ma'ap ter.adap se'uru. persone' Bata')on $Me'aksanakan ke&iatan pe'ati.an 'on&dar'ap ter.adap se'uru. persone' Tonkes !Me'aksanakan ke&iatan pe'ati.an prosedur perto'on&an kor(an aki(at nu(ika %Me'aksanakan ke&iatan penataran5 pe'ati.an teknis medis 'ainn)a sesuai den&an kemampuan
e Da'am pe'aksanaan tu&as dan tan&&un& a3a(n)a dokter (ata')on (ertan&&un& a3a( se7ara 'an&sun& kepada Dan)oni*5 namun se7ara teknis )an& (er.u(un&an den&an ke7a(an&an kese.atan (ertan&&un& a3a( kepada Dan/ Kasatkes satuan atas * Dokter Bata')on di(antu o'e. seoran& sopir dari Markas Bata')on +Kima ,on-
%
.
E3a4uas#. a
6e'askan tu&as dokter ,oni* da'am (idan& teknis medis @
(
6e'askan tu&as dokter ,oni* da'am (idan& administrasi medis @
7
6e'askan tu&as dokter ,oni* se(a&ai 0er3ira Sta* K.usus @
BAB III KEDUDUKAN TUGAS DAN TANGGUNG *A+AB DANTONKES
5. Umum Dantonkes se(a&ai pe'aksana dukun&an kese.atan dan pe'a)anan kese.atan di satuan ter(a3a. mempun)ai kedudukan5 tu&as dan tan&&un& a3a( )an& 7ukup komp'ek5 se7ara operasiona' ke&iatan (ertan&&un& a3a( kepada Dankima dan k.usus teknis medis (ertan&&un& a3a( kepada dokter (ata')on
16.
K(dudukan Tu"as dan Tan""un" *a0a Dan%nk(s. a Dantonkes Ada'a. seoran& 0ama (erpan&kat Letnan (erkua'i*ikasi pera3at5 diutamakan perna. men&ikuti BTLS +Basic Trauma Life Support - atau penan&anan trauma tempur dasar / BTLS >om(at Tu&as dan tan&&un& a3a(n)a ada'a. 4 (
Dantonkes mempun)ai tu&as 4 1-
Se'aku Dantonkes ,oni* aMemimpin ke&iatan Tonkes ,oni* (Menamin ter'aksanan)a dukun&an kese.atan kepada Bata')on In*anteri 7Meme'i.ara mori'5 disip'in5 .ukum dan tata terti( an&&ota Tonkes ,oni*
$-
Se'aku 0emimpin 0os'on&)on aMemimpin dan men&a3asi pe'aksanaan tu&as pos'on&)on (eserta se'uru. (a&iann)a (Men&a3asi pen)era.an penderita/kor(an dari re&u tandu kepada 0OS5 sam(i' memper.atikan pen7atatan data kor(an/ penderita dan pen)impanan a'kapsat / a'kaporn)a )an& di'aksanakan o'e. Baminkes 7Me'akukan pemeriksaan penda.u'uan ter.adap penderita/ kor(an tempur den&an 7ara 4 +1Mene'iti kartu 'uka dan mem(uat 7atatan seper'un)a +$Memisa.kan penderita / kor(an da'am &o'on&an (erat5 rin&an dan me'aksanakan tindakan &a3at darurat
!- Se'aku 0er3ira 0en&o(atan Berat +0ao((er- (ata')on me'aksanakan pen&o(atan (erat den&an 7ara 4
Mem(antu dokter
aMen)empurnakan 'on&dar'ap (Men7e&a. dan men&o(ati &u&at +s)ok- 7Mem(erikan in*us/tran*usi (i'a per'u dMen7atat pada kartu 'uka tentan& pen&o(atan )an& te'a. di(erikan untuk kepentin&an tindakan 'anutan %Da'am pe'aksanaan tu&as )an& (er.u(un&an den&an *un&si teknis kese.atan/medis Dantonkes (ertan&&un& a3a( kepada Dokter Bata')on5 sedan&kan se7ara sruktura' (ertan&&un& a3a( kepada Dankima
11.
E3a4uas#. a
6e'askan tu&as2tu&as Dantonkes se'aku Dantonkes ,oni* @
(
6e'askan tu&as2tu&as Dantonkes se'aku 0emimpin 0os'on&)on @
7 6e'askan +0ao((er- @
tu&as2tu&as
Dantonkes
se'aku
per3ira
pen&o(atan
(erat
BAB I7 MEKANISME HUBUNGAN KER*A DOKTER YON DAN DANTONKES
12. Umum. Kes ,oni* me'akukan tu&asn)a se7ara terus menerus +se'ama $% amdan (er'anut5 (aik pada 3aktu ,oni* (ertu&as operasi maupun tidak
1!.
B(n%uk O&"an#sas# K(s(8a%an Yn#). a. B(n%uk O&"an#sas#. Kes ,oni* ada'a. satuan (adan pe'aksana pem(inaan kese.atan da'am ,oni* )an& terdiri dari 0e'eton Kese.atan dan seoran& dokter ,oni* se(a&ai penan&&un& a3a( teknis medis .
K(dudukan Badan K(s(8a%an da4am Yn#).
DAN,ON KO0ERASI
0ERSIT ADAN,ON
MA,ON
DOKTER ,ON
KIMA
TON KES
KI0AN
KIBAN
?
9.
Dk%(& Ba%a4:n. 1Dokter Bata')on ada'a. seoran& 0er3ira >km (erpan&kat Kapten Dia merupakan an&&ota kese.atan )an& pa'in& senior (aik di(idan& pen&eta.uan kese.atan maupun da'am kepan&katan da'am Kes ,oni* $- Dokter Bata')on ada'a. per3ira sta* k.usus dari Komandan Bata')on untuk *un&si teknis kese.atan mi'iter
d.
Kmandan P(4(%n K(s(8a%an. 1- Dantonkes memimpin ke&iatan Tonkes ,oni*5 memimpin ke&iatan 0os'on&)on5 mem(antu Dokter ,on da'am me'akukan pen&o(atan (erat $- Da'am me'aksanakan tu&as )an& (er.u(un&an den&an *un&si teknis kese.ata /medis Dantonkes (ertan&&un& a3a( kepada Dokter Bata')on5 sedan&kan se7ara struktura' (ertan&&un& a3a( kepada Dankima
(. P(4(%n K(s(8a%an ;Tnk(s<. Ada'a. satuan kese.atan 'apan&an +Satkes'ap- )an& or&anik pada kompi markas dari ,oni* )an& (ersan&kutan se&a'a tindakan maupun ke&iatan Tonkes da'am (idan& teknis medis .arus dipertan&&un& a3a(kan kepada Dan ,oni* me'a'ui dokter Bata')on nsur Tonkes ,oni* )an& mempun)ai peranan se(a&ai pen&enda'i se'uru. ke&iatan Tonkes ,oni*5 terdiri dari 4 1) 2) 3) %?;=:10) 11) 1$1!f.
Komandan pe'eton kese.atan +Danton Kes-5 Bintara administrasi kese.atan +Baminkes-5 Tamtama (antuan / pe'a)an radio +Ta(an)anrad-5 Tamtama pen&emudi am(u'an +Tamudiam(-5 Bintara pen&o(atan (erat +Bao((er-5 Bintara (eda. 'apan&an +(a(eda.'ap-5 Bintara pen&o(atan rin&an +Bao(rin&-5 Tamtama pen&o(atan rin&an +Tao(rin&-5 Tamtama persiapan e8akuasi +Tasiape8-5 Komanadan re&u tandu +Danrutandu-5 Komandan ke'ompok tandu +Danpoktandu-5 Tamtama tandu +Tatandu-5 Tamtama kese.atan kompi +Takeski-
S%&uk%u& O&"an#sas# Tnk(s Yn#). 1$$ + $=
11$ +%0OKKO
TONKES
2!$+0OSLONG,ON
22?+?KESKI
2 1 1$ + 1! RTAND
;
".
Susunan O&"an#sas# Tnk(s Yn#) ;ROI - 2666< %(&d#&# da&#= 1$-
Ke'ompok Komando +0okkoRe&u 0os 0erto'on&an Bata')on +Ru 0os'on&)on- den&an (a&ian 4 a(7d-
0enerimaan / pemeriksaan Oran& Sakit +0OS- 0en&o(atan Rin&an +O(rin&- 0en&o(atan Berat +O((er- 0ersiapan E8akuasi +Siape8-
!Re&u Tandu +Ru Tandu- %Re&u Kese.atan Kompi +Ru Keski-5 an&&ota Keski terdiri dari $ oran& per Kompi
1'.
Tu"as K(s Yn#) da4am O$(&as#. a 0eranan Tiap 0raurit 0asukan Da'am medan pertempuran ada ka'an)a (an)ak kor(an atu. Tidak semuan)a se7ara serentak dapat dito'on& o'e. an&&ota kese.atan5 maka dari itu tiap praurit TNI AD .arus dapat mem(erikan perto'on&an pertama pada dirin)a sendiri5 dan ka3an terdekatn)a den&an kemampuan )an& ada padan)a Se'a'u .arus diin&at (a.3a C,an& mendekat pada setiap praurit )an& men&a'ami ke7e'akaan ia'a. dirin)a sendiriC O'e. karena itu ada'a. mut'ak (a.3a tiap praurit ,oni* .arus memi'iki pen&eta.uan dan di'ati. untuk dapat mem(erikan 'on&ma'ap ntuk keper'uan itu5 tiap praurit ,oni* di(eka'i peran&kat praurit pasukan Isi dari peran&kat ini suda. 7ukup untuk meno'on& diri sendiri den&an 7ara seder.ana5 sam(i' menun&&u perto'on&an 'e(i. 'anut (
0eranan Ru Keski 1-
Tu&as ke3ai(an an&&ota Ru Keski ada'a. 4 aMenemukan kor(an pertempuran (Mem(erikan Lon&ma'ap 7Men&isi kartu 'uka dan men)ertakan pada kor(an sedemikian rupa5 se.in&&a tidak muda. .i'an& d) Men&amankan kor(an ter.adap tem(akan 'intas datar Misa'n)a den&an men)eretn)a ke parit5 'u(an& (om dan 'ain se(a&ain)a eMem(erikan tanda )an& 'e(i. muda. di'i.at dekat tempat dimana kor(an ter(arin& *Men&irimkan penderita ke pokko Tonkes men&enai tempat kor(an dan keadaann)a Ini dikerakan me'a'ui pokko Kipan )an& (ersan&kutan
$Sete'a. se'esai me'akukan tu&as terse(ut5 an&&ota Rukeski .arus se&era men&ikuti &erakan Kompi dimana dia ditempatkan !Se&a'a .a' )an& 'e(i. terperin7i di(a.as da'am 6uk'ap Ru Keski
=
7
0eranan Ru Tandu 1Sete'a. Dantonkes menerima (erita +me'a'ui Ko ,on- tentan& kor(an serta 'okasin)a5 se&era Danru tandu diperinta.kan men7ari mereka dan men&am(i'n)a $Sesampai di pos'on&)on5 kor(an/penderita disera.kan ke(a&ian 0OS di(a3a. pen&a3asan Danru )andu !Danru Tandu (ertan&&un& a3a( atas penukaran a'at kese.atan se7ara tepat5 pen)era.an/pen)impanan per'en&kapan dari kor(an dan pen7atatan serta pen&a3asan teknis medis ter.adap kor(an5 se(e'um diterima o'e. 0OS %Danru )andu men&usu'kan kepada Dantonkes pen&iriman am(u'an untuk mem(antu pen&am(i'an kor(an dari daera. pertempuran Se&a'a .a' )an& 'e(i. terperin7i di(a.as da'am uk'ap Ru Tandu
d
0eranan 0os'on&)on 1-
Ba&ian 0OS +0enerimaan Oran& Sakit- aSete'a. kor(an sampai di 0OS maka di'akukan pemeriksaan den&an 7epat o'e. 0a O((er untuk menentukan (erat/rin&an penderitan)a +pemeriksaan pen)arin&an- (0enderita/kor(an )an& ter&o'on& rin&an +R- atau san&at rin&an +SR- di7atat se&a'a .a' )n& pentin& ter'e(i. da.u'u se(e'um dikirim ke (a&ian O(rin& 7Ba&i 0enderita/kor(an )an& ter&o'on& (erat +B- 4 +1Se&era kirim ke O((er +$0en7atatan di'aksankan nanti atau se3aktu kor(an sedan& di(eri perto'on&an O((er d-
Ha'2.a' )an& per'u di7atat ia'a. 4 +1+$+!-
Nama / 0an&kat / NR0 Kesatuan Tindakan apa )an& te'a. di(erikan
eSe&a'a .a' )an& (e'um terperin7i di(a.as da'am 6uk'ap administrasi kor(an pertempuran $-
Ba&ian O((er a0etu&as )an& (er3enan& me'aksanakan tindakan dan pen&o(atan pada O((er ada'a. dokter Bata')on dan 0a O((er (Mereka di(antu o'e. Ba O((er 7Tindakan teknis medis )an& dapat di'akukan pada O((er ada'a. semua tindakan darurat sampai den&an (eda. 'apan&an dKor(an )an& suda. dapat pen&o(atan (erat5 per'u die8akuasikan 'e(i. 'anut me'a'ui (a&ian siape8 e0en)era.an pada (a&ian siape8 .arus disertai den&an 7atatan tentan&5 tindakan )an& te'a. di(erikan
:
*Se&a'a .a' tindakan )an& (e'um terperin7i di(a.as da'am 6uk'ap Beda. Lapan&an !-
Ba&ian O(rin& a0ada umum)a um'a. kor(an &o'on&an rin&an atau san&at rin&an 'e(i. (esar dari pada )an& ter&o'on& (erat (Tindakan teknis medis )an& di'akukan pada (a&ian ini ada'a. pen)empurnaan Lon&ma'ap )an& di(erikan se(e'umn)a 7Tindakan terse(ut di'akukan o'e. Ba O(rin& den&an di(antu o'e. Ta O(rin& sesuai den&an petunuk Dokter Bata')on dMereka dian&&ap masi. dapat kem(a'i (ertu&as dikirim kem(a'i keinduk pasukann)a sete'a. mendapat doron&an Cmori'C seper'un)a eMereka )an& seka'ipun dapat (ertu&as namun masi. memer'ukan kontro' pen&o(atan5 dianurkan untuk ditu&askan pada kesatuan )an& 'okasin)a (erdekatan den&an pos'on&)on *Dokter Bata')on (er3enan& menentukan apaka. kor(an dapat atau tidak dapat se&era dikem(a'ikan ke kesatuann)a
%-
Ba&ian 0ersipan E8akuasi +Siape8- a0etu&as pada (a&ian ini men)iapkan penderita untuk e8akuasi sesuai petunuk / perinta. Danton Kes serta men&em(a'ikan an&&ota ke Kesatuann)a (Di(a&ian ini di7atat4 +1+$+!+%+-
6um'a. kor(an )an& die8akuasi tiap .ari Kemana die8akuasi 0e'aksanaan e8akuasi 6um'a. penderita )an& kem(a'i ke pasukan 6um'a. penderita )an& masi. per'u (ero(at a'an
Ke'ompok Komando +0okko- Merupakan tempat Komando dan pen&enda'ian da'am me'aksanakan pem(inan kese.atan da'am ,oni*5 pokko 'an&sun& dipimpin o'e. Dantonkes
1.
Tu"as K(s Yn#) $ada +ak%u Yn %#dak M(4akukan Tu"as O$(&as#. a.
Umum. 1,oni* Ada'a. Kesatuan )an& merupakan Satminka' Dida'amn)a termasuk kesatrian5 asrama dan komp'ek peruma.an )an& menampun& pasukan dari ,on terse(ut (ersama den&an ke'uar&an)a $Komp'ek (an&unan untuk tin&&a' dan (ekera +minima' untuk satu Kompi- (a&i satu kesatuan tempur san&at diper'ukan untuk mena&a kesiapan tempur5 pem(inaan disip'in dan 'ain se(a&ain)a !0asukan dan ke'uar&a ,oni* tentu memer'ukan pe'a)anan Kese.atan5 meskipun ,oni* tidak da'am tu&as operasi
1"
. P&#ns#$ m(n(%a$.
$(4aksanaan $(m#naan k(s(8a%an da4am Yn#) :an" s(dan"
10en&o(atan5 e8akuasi dan pera3atan penderita disandarkan pada satkes)a. dimana ,on terse(ut ditempatkan $Ke&iatan pre8enti* mendapat per.atian utama dan dise'en&&arakan den&an imunisasi5 pendidikan kese.atan +Health Education- dan pen&a3asan H)&iene dan Sanitasi !Kes ,on5 k.ususn)a 0os'on&)on5 men)e'en&&arakan suatu po'ik'inik Bata')on5 )an& mendapat pem(eka'an se7ara (erka'a dari Satkes)a. setempat %Beka' Dasar Kese.atan +Medical Basic Luggage- dari Kes ,oni* tidak (o'e. di&unakan untuk keper'uan pen&o(atan / pera3atan kese.atan di 'uar tu&as operasi 9.
P(4aksanaan. 1-
0e'a)anan Kese.atan di Kompi aBintara piket kompi5 se(e'um ape' pa&i me'akukan penda*taran da'am (uku 'apor sakit5 .a' ini dikerakan (a&i an&&ota Kompi dan ke'uar&an)a )an& sakit dan )an& memer'ukan pen&o(atan (Buku 'apor sakit terse(ut diaukan ke per3ira piket kompi untuk diketa.ui dan disetuui 7Sete'a. ape' pa&i5 semua penderita terse(ut diantar o'e. Ba piket kompi ke po'ik'inik (ata')on eDa'am keadaan sakit keras )an& mendadak maka piket kese.atan dipan&&i' untuk memeriksa penderita mem(erikan perto'on&an pertama5 men&o(ati atau men&irimkan penderita ke rumkit)a. setempat5 atas perinta. Dokter Bata')on/Dantonkes *Sete'a. penderita se'esai (ero(at5 mereka diantar kem(a'i o'e. Ba piket masin&2masin& Danki )an& (ersan&kutan mempe'aari keputusan dokter )on )an& kemudian memerinta.kan pen)e'esaian administrasi dan men&urus ke(utu.an (a&i penderita
$-
0e'a)anan 0os'on&)on a0os'on&)on men)e'en&&arakan po'ik'inik (ata')on )an& di(a&i da'am (a&ian se(a&ai (erikut4 +1+$+!+%-
Ba&ian 0OS Ba&ian O((er Ba&ian O(rin& Ba&ian Siape8
(0ada (a&ian 0OS5 penderita )an& datan& se&era diperiksa o'e. Dantonkes5 disini ditentukan &o'on&ann)a 4 sakit rin&an atau (erat 7Da'am 0os'on&)on dari ,oni* )an& tidak da'am tu&as operasi5 tidak diadakan (a&ian o((er Da'am .a' ini diperkirakan tidak akan ada penderita )an& ter&o'on& (erat Ka'aupun ada penderita sakit keras5 akan me'e3ati (a&ian Siape8 dari po'ik'inik ,on .arus dikirim
11
ke Rumkit)a. terdekat Ini di'aksanakan sete'a. ada pemeriksaan o'e. Dokter Bata')on Da'am keadaan tertentu Dokter Bata')on dapat men&anurkan pera3atan darurat sementara da'am Kamar Sakit Asrama +KSA- Namun pera3atan 'e(i. dari $ $% am .arus diadakan diinstansi kurati* terdekat 0ersone' O((er ditu&askan sesuai perinta. Dantonkes d0enderita rin&an dikirim ke(a&ian O(rin& dan dio(ati o'e. Bakes )an& (ertu&as sesuai prosedur e0enderita rin&an )an& memer'ukan pera3atan an&ka pendek5 atas saran Dokter Bata')on dapat dira3at maksima' $ $% am +di kamar sakit asrama- 0era3atan ini .an)a (er'aku (a&i an&&ota Mi'iter Ke'uar&an)a )an& memer'ukan pera3atan sementara .arus die8akuasikan ke Rumkit)a. setempat *Sete'a. mendapat pen&o(atan penderita rin&an dikem(a'ikan disertai nase.at dan keteran&an )an& per'u men&enai pen)akitn)a Buku 'aporan sakit per'u ditunukkan kepada Dokter Bata')on untuk diisi/di'en&kapi Mereka )an& memer'ukan istira.at/kera rin&an .arus di(eri surat keteran&an dokter &Am(u'an diper(antukan kepada (a&ian Siape8 untuk men&adakan e8akuasi ke instansi )an& 'e(i. tin&&i Ba&ian Siape8 di'en&kapi den&an 21" tempat tidur dan sarana 'ainn)a untuk pera3atan sementara Isi ada'a. Kamar Sakit Asrama +KSA- den&an kemampuan pera3atan maksima' $ $% am
1.
Tu"as dan Tan""un" *a0a P(&sn(4 Ps4n":n . a. Ps4n":n. Ada'a. unsur Kes ,oni* )an& men)e'en&&arakan pen&o(atan 'anutan dan pera3atan darurat (a&i an&&ota ,oni* )an& 'uka atau sakit .
Ps4n":n %(&d#&# da&#= 1$!%-
Ba&ian penerimaan/pemeriksaan oran& sakit +0OS- Ba&ian 0en&o(atan Rin&an +O(rin&- Ba&ian 0en&o(atan Berat +O((er- Ba&ian 0ersiapan E8akuasi +Siape8-
9. Tu"as dan %an""un" ja0a s(&%a kua4#)#kas# $(&sn(4 $s4n":n ada4a8 s(a"a# (&#ku% = 1<
Dan%n K(s a-
Se'aku pemimpin 0os'on&)on da'am kedudukan ini (ertu&as 4 1Memimpin pe'aksanaan tu&as da'am pos'on&)on5 da'am (idan&2(idan& pe'aksanaan teknis medis ini dia (ertan&&un& a3a( kepada Dokter Bata')on $Me'aksanakan pemeriksaan ter.adap penderita / kor(an tempur den&an 4 +aMene'iti seper'un)a
kartu
'uka
dan
mem(uat
7atatan
1$
+(Memisa.kan penderita/kor(an da'am &o'on&an Berat5 Rin&an dan )an& dapat se&era dikem(a'ikan ketu&as !Men&a3asi pen)era.an penderita/kor(an dari re&u tandu kepada 0OS sam(i' memper.atikan penukaran a'at kese.atan da'am .a' ini ia di(antu o'e. Tamtama Siape8 < S(4aku Pa O(&. Mem(antu dokter (ata')on me'aksanakan pen&o(atan (erat den&an 4 1Men)empurnakan 'on&ma'ap $Men7e&a. dan men&o(ati Gu&at +s)ok- !Mem(erikan in*us/trans*usi (i'a per'u %Men7atat pada kartu 'uka tentan& pen&o(atan )an& te'a. di(erikan untuk kepentin&an tindakan 'anutan nanti Da'am me'aksanakan tu&as terse(ut di(antu o'e. Ba O((er 2< B#n%a&a adm#n#s%&as# k(s(8a%an ;Bam#nk(s<. Bintara kese.atan den&an pan&kat Serma (erkua'i*ikasi pera3at5 diutamakan 'u'usan Susur(a3at Kes'ap/Susur(akespre8mi' aMen)e'en&&arakan administrasi kese.atan )an& (erkaitan den&an kor(an/pasien )an& ditan&ani di pos'on&)on serta 'o&istik kese.atan pe'eton kese.atan se7ara kese'uru.an (Da'am pe'aksanaan tu&asn)a (ertan&&un& a3a( kepada Dantonkes !< Tam%ama P(man%u>P(4a:an Rad# ;Taan:an&ad<. Tamtama kese.atan den&an pan&kat Kopra'5 'u'usan tamtama kese.atan 'apan&an +Dikmata 0K Ta.ap II Ke7a(an&an Kese.atan- serta mendapatkan pe'ati.an te.nik komunikasi radio aMem(antu pe'aksanaan tu&as Baminkes serta me'a)ani pen)e'en&&araan komunikasi radio Tonkes)on (Da'am pe'aksanaan tu&asn)a (ertan&&un& a3a( kepada Baminkes '<
Tam%ama $(n"(mud# amu4an.
Tamtama kese.atan den&an pan&kat 0ratu20raka5 'u'usan Tamtama Kese.atan Lapan&an +Dikmata 0K Ta.ap II Ke7a(an&an Kese.atan- dan te'a. mendapatkan pe'ati.an te.nik men&emudi kendaraan aMe'aksanakan e8akuasi kor(an dari &aris depan den&an sarana am(u'an sesuai petunuk (Da'am pe'aksanaan tu&asn)a (ertan&&un& a3a( kepada Baminkes < B#n%a&a P(n"a%an B(&a% ;Ba O(&<. Ada'a. Bintara Kese.atan )an& (erpan&kat Serda2Sertu den&an kua'i*ikasi 0era3at5 'u'usan Susur
1!
Beda. Lapan&an +Susur(a3at Beda. 'apan&an- Diutamakan perna. men&ikuti BTLS atau penan&anantrauma tempur dasar / BTLS >om(at aMem(antu dokter Bata')on/Dantonkes +0ao((er- da'am pem(erian pen&o(atan (erat di(antu Bintara (eda. 'apan&an +Ba(eda.'ap- 7Da'am pe'aksanaan tu&asn)a (ertan&&un& a3a( kepada Dantonkes < B#n%a&a B(da8 La$an"an ;Ba B(da84a$<. Bintara kese.atan (erpan&kat Serda2Sertu (erkua'i*ikai pera3at5 Lu'usan kursus keuruan (intara pera3atan (eda. 'apan&an +Susur(a3at Beda. Lapan&an- dan diutamakan perna. men&ikuti BTLS atau penan&anan trauma tempur dasar / BTLS >om(at aMem(antu Bao((er me'aksanakan pen&o(atan (erat (Da'am pe'aksanaan tu&asn)a (ertan&&un& a3a( kepada Dantonkes /< B#n%a&a P(n"a%an R#n"an ;Ba O&#n"<. Ada'a. Bintara Kese.atan (erpan&kat Serda2Sertu den&an kua'i*ikasi pera3at5 Diutamakan 'u'usan kursus keuruan Bintara pera3atan kese.atan (eda. 'apan&an +Susur(a3at Kes'ap- aMen&o(ati penderita &o'on&an pen)akit rin&an sesuai petunuk (Men)arankan pen&em(a'ian kor(an/penderita ke satuan semu'a (i'a tidak memer'ukan pera3atan 'e(i. 'anut 7Men7atat pada kartu 'uka pen&o(atan/pera3atan )an& te'a. di(erikan dDa'am pe'aksanaan tu&asn)a (ertan&&un& a3a( kepada Dantonkes < Tam%ama P(n"a%an R#n"an ;Ta O&#n"<. Tamtama kese.atan (erpan&kat Kopra'5 'u'usan kursus keuruan tamtama pera3atan kese.atan 'apan&an +Susurta3at Kes'ap- aMem(antu Bao(rin& me'aksanakan pen&o(atan rin&an (Da'am me'aksanak'an tu&asn)a (ertan&&un& a3a( kepada Bao(rin& 5< Tam%ama S#a$(3 ;Ta S#a$(3<. Tamtama kese.atan (erpan&kat Kopra'5 'u'usan kursus keuruan tamtama pera3atan kese.atan 'apan&an +Susurta3at Kes'ap- a) Me'akukan pera3atan sementara per.adap kor(an/penderita )an& akan die8akuasikan ke (e'akan& sesuai petunuk (Men)iapkan penderita/kor(an )an& memer'ukan e8akuasi ke (e'akan& sesuai petunuk 7Mem(uat pen7atatan kor(an/penderita )an& die8akuasi ke (e'akan& dan disera.kan kepada Baminkes
1%
dDa'am pe'aksanaan tu&asn)a (ertan&&un& a3a( kepada Baminkes >atatan 4 penderita/kor(an akan die8akuasi ke insta'asi pera3atan atasan atau ke insta'asi 'ain )an& ditunuk untuk itu e8akuasi ke (e'akan& di'akukan o'e. kesatuan e8akuasi dari satuan atasan 0ada e8akuasi ini di'akukan penukaran a'at kese.atan )an& terpakai 16< Kmandan R("u Tandu ;Dan&u Tandu<. Bintara kese.atan den&an pan&kat Serda2Sertu5 'u'usan kursus keuruan (intara pera3atan kese.atan 'apan&an +Susur(a3at Kes'ap- a) Mem(antu Dantonkes da'am peren7anaan pe'aksanaan e8akuasi kor(an/penderita dari daera. depan den&an men)arankan sarana dan rute e8akuasi serta men)iapkan ke'ompok tandu untuk me'aksanakan e8akuasi terse(ut (Da'am pe'aksanaan tu&asn)a (ertan&&un& a3a( kepada Dantonkes
11< Kmandan K(4m$k Tandu ;Dan$k %andu<. Tamtama kese.atan (erpan&kat Kopra'5 'u'usan kursus keuruan tamtama pera3atan kese.atan 'apan&an +Susurta3at Kes'ap- aMemimpin pe'aksanaan e8akuasi dari daera. depan5 me'aksanakan sera. terima kor(an/penderita dari Takeski serta men)empurnakan Lon&dar'ap )an& te'a. di(erikan (Da'am pe'aksanaan tu&asn)a (ertan&&un& a3a( kepada Dantonkes 12< Tam%ama Tandu ;Ta%andu<. Tamtama kese.atan (erpan&kat 0ratu20raka5 'u'usan tamtama kese.atan 'apan&an +Dikmata 0K Ta.ap II Ke7a(an&an Kese.atan- aMe'aksanakan e8akuasi kor(an/penderita dari daera. depan sesuai perinta. Danpok tandu (Da'am pe'aksanaan tu&asn)a (ertan&&un& a3a( kepada Danpok tandu 1!< Tam%ama K(s(8a%an Km$# ;Tak(sk#<. Tamtama kese.atan (erpan&kat 0ratu20raka5 'u'usan tamtama kese.atan kese.atan 'apan&an +Dikmata 0K Ta.ap II Ke7a(an&an Kese.atan- aMem(erikan 'on&dar'ap ter.adap kor(an pertempuran (Men&amankan kor(an ter.adap tem(akan 'intas datar Misa'n)a den&an men)eretn)a ke parit5 'u(an& (om dan 'ain se(a&ain)a 7Mem(erikan tanda )an& 'e(i. muda. di'i.at dekat tempat dimana kor(an ter(arin& dMe'aporkan kepada danki senapan )an& diikutin)a data data men&enai kor(an5 termasuk 'okasi/koordinat kor(an diamankan
1
eTakeski se'a'u men&ikuti &erakan kompi senapan untuk siap mem(erikan perto'on&an (i'a di(utu.kan *Da'am me'aksanakan tu&asn)a Takeski (ertan&&un& a3a( kepada Dantonkes
1/.
P(&anan Ru Tandu. a Sete'a. Dantonkes menerima (erita +me'a'ui Ko ,on- tentan& kor(an serta Lokasin)a5 se&era Danru Tandu diperinta.kan men7ari mereka dan men&am(i'n)a ( Sesampai di 0os'on&)on5 kor(an/penderita disera.kan ke (a&ian 0OS di (a3a. pen&a3asan Danru Tandu 7 Danru Tandu (ertan&&un& a3a( atas penukaran a'at kese.atan se7ara tepat5 pen)era.an/pen)impanan per'en&kapan dari kor(an dan pen7atatan serta pen&a3asan teknis medis ter.adap kor(an5 se(e'um diterima o'e. 0OS d Danru Tandu men&usu'kan kepada Dantonkes pen&iriman am(u'an untuk mem(antu pen&am(i'an kor(an dari daera. pertempuran e Se&a'a .a' )an& 'e(i. terperin7i di(a.as da'am uk'ap Ru Tandu
1.
K(4m$k Kmand ; POKKO <. a 0okko tetap me'aksanakan tu&as dan ke3ai(an )an& suda. di&ariskan +terutama men)an&kut 'ati.an kesiapan- ( Se'ain tu&as rutin pokko meren7ankan pen)e'en&&araan intensi* dari 4 1$!%-
H)&iene dan Sanitasi Kese.atan I(u dan Anak sa.a Ke'uar&a Beren7ana 0en&enda'ian 0en)akit Menu'ar +termasuk pro&ram imunisasi- 0eneran&an di Bidan& Kese.atan +Health Education-
7 Ke(utu.an materii' kese.atan untuk tu&as terse(ut di atas dipenu.i dari Satkes)a. setempat d 0e'aksanaan tu&as terse(ut memer'ukan koordinasi den&an Satkes)a. dan instansi kes sipi' setempat5 .a' ini dikordinasikan den&an Dokter Bata')on e Dantonkes men&&unakan persone' kes )on )an& tidak mendapat tu&as tertentu untuk me'aksanakan tu&as terse(ut diatas Lain dari pada itu an&&ota Kes ,oni* se7ara (er&i'ir per'u mem(antu Rumkit)a. setempat Ini u&a per'u da'am ran&ka pen)e&aran Se&a'a sesuatu tentu den&an kera sama den&an Satkes)a. dan atas iin dari Dan,on
15.
Km$# B(&d#&# S(nd#&# ;K#>BS.< RAHASIA a 0ada Ki/BS dapat ditempatkan Ba 0era3at den&an tu&as seperti Danton 1? Kes pada ,oni* ( 0enderita rin&an dio(ati den&an di(eri pene'asan tentan& sakitn)a dan keteran&an men&enai dinasn)a 7 0enderita sakit (erat di(eri perto'on&an sementara kemudian se&era dikirim ke Rumkit)a. terdekat atau ke 0o'ik'inik ,on 0en&o(atan dan pera3atan se'anutn)a ada'a. sama
1?
d Se&a'a tindakan medis )an& diper'ukan per'u di'aporkan se7ara terperin7i pada Dokter Bata')on +tertu'is atau 'isan-
26.
E3a4uas#. a.
Gam(arkan struktur or&anisasi Kes ,oni* @
b.
6e'askan tu&as2tu&as Kes ,oni* da'am operasi @
c. 6e'askan tu&as2tu&as Kes ,oni* pada 3aktu (ata')on tidak me'akukan tu&as operasi @
BAB 7 E7ALUASI AKHIR PELA*ARAN + Bukan Naska. ian -
21.
E3a4uas# Ak8#&. a.
6e'askan )an& dimaksud den&an pem(ukuan kese.atan @
b.
6e'askan tu&as dokter (ata')on @
c.
6e'askan tu&as dantonkes @
d.
6e'askan (a&ian dari pos'on&)on @
e.
6e'askan tu&as Kes ,oni* da'am operasi @
BAB 7I PENUTUP
22. P(nu%u$. Demikian Naska. Seko'a. Sementara tentan& Tu&as2tu&as Dokter Bata')on dan Dantonkes ini disusun se(a&ai pedoman (a&i Gadik dan 0asis da'am proses (e'aar men&aar pada 0endidikan Dasar Ke7a(an&an Kese.atan Direktur Kese.atan An&katan Darat5
dr Du(e' Meri)enes5 SpB5 S Bri&adir 6endera' TNI RAHASIA
