Nava Dampatulaku Doctor Samaram Salahalu

#=^ŒOѨ`«∞ʼnõΩ

_®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ 

_®II ã¨=∞~°O

qHõ qHõìsìsѨѨaa¡+¡+¨~¨~üû üû

_À~ü "å~° Ït"åi gkè å~åOѨ _À~ü _À~ü..<≥.<≥<≥OOO..30–17–3Z, .30–17–3Z, 30–17–3Z,"å~° "å~°}}}Ït"åi Ït"åigkè gkè,,ã‘,ã‘ã‘```å~åOѨ å~åOѨÙÙ~°~°Ù~°OOO,,, q[Ü« 520 002. 2444156. q[Ü« q[Ü«∞∞"å_» ∞"å_» "å_»–––520 520002. 002.á¶á¶á¶ÈÈÈ<£<£<£::0866 :0866 0866–––2444156. 2444156.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ #=^ŒOѨ`«∞ʼnõΩ

_®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

™ÈÖò _çã ¢ |ì≤ ∂º@~üû – PO„^Ñ „Œè ^¨ âÕ ò u

N "≥OHõ>Ëâ◊fi~° |∞H± _çáÈ

2

30-17-3A, "å~°}Ït"åi gkè, ã‘`å~åOѨÙ~°O, q[Ü«∞"å_» - 2. á¶È<£ : 0866 - 2444156 YYY

™ê~Ú "≥OHõ>Ëâ◊fi~° |∞H± _çáÈ C Ln.

I. Ramakumar, PMJF

Immadisetty Akkeswara Rao Charitable Trust, Vijayawada.

26-27-77, ÉÏ\Ï ëÈ~°∂"£∞ Z^Œ∞~°∞, QÍOnè#QÆ~ü, q[Ü«∞"å_»-520 003. á¶È<£ : (0866) 2570192, 2570309 ™ÈÖò _çã ¢ |ì≤ ∂º@~üû – `≥ÅOQÍ}

N "≥OHõ>Ëâ◊fi~° |∞H± _çáÈ „Ѩ^=Œä ∞ =Ú„^Œ} - 2013 kfifÜ«∞ =Ú„^Œ} - 2015

"≥Å. ~°∂.

200–00

áê¡\ò <≥O. 3, 103, 2-4-1085, ™ê~ÚÅH©; xˆH`«<,£ ~å=∞Hõ$ëê‚ Ç¨ã¨Ê@Öò Z^Œ∞~°∞gkè, HÍzQÆ∂_» ‰õΩ=∂~ü käÜÕ∞@~ü ^ŒQÆæ~°, xOÉ’e J_»¤, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞-500027. á¶È<£ : (040) 65528228, 24653879 (á¶êH±û) 24745257, ÃãÖò : 9346771314 YYY

^Œ∞~åæ |∞H± _ç¢ã≤ì|∂º@~üû 4–5–172, "≥Ú^Œ\ ˜ JO`«ã¨∞Î, QÀY∞Öò @=~üû, QÀY∞Öò Kå\ò "≥#∞Hõ, ǨÏ㨇`üQÆO*ò, HÀ\˜, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ – 500 095 á¶È<£ : (040) 24752801, 64542801

#

YYY

Also available at: www.newshunt.com www.kinige.com

Åe`å |∞H± _çáÈ

15–1–515, ëêѨ٠<≥O.1/a. +≤HÍ Z<£ˆH¡"£ ã≤^ŒúO|~ü |*Ï~ü, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ – 500012 á¶È<£ : 040–66825776 ÃãÖò. <≥O. 9290061323

=∞#q : =∂KÕ „ѨK∞« iOK«|_ç# Jxfl ~°H=õ ÚŠѨÙã¨HÎ =õ ÚÅ∞ Jxfl „Ѩ=ÚY |∞H± ëêѨÙÅÖ’#∞, qâßÖÏO„^èŒ =∞iÜ«Ú „Ѩ*Ïâ◊HΘ |∞H± ǨÏ∫ãπ Jxfl „ÉÏOzÅÖ’#∞ ÅaèOK«∞#∞. ÅaèOK«x Ü≥∞_»Å =∞=Ú‡Å#∞ <Õ~∞° QÍ ã¨O„ѨkOK«QÅÆ ~°∞. ѨÙãHΨ ÍÅÖ’ U"≥<· å Ö’áêÅ∞, `«ÑC¨ Å∞ L<åfl `≥eÜ«∞KÕã#≤ `«^∞Œ Ѩi =Ú„^Œ}Ö’ ã¨iKÕÜ∞« QÆÅO. U q+¨Ü∞« "≥∞#ÿ ramakumarimmadisetty @yahoo.com "≥∞~ÚÖò‰Ωõ `≥eÜ«∞ *ËÜ«∞=K«∞Û#∞. g∞‰õΩ HÍ=Åã≤# ѨÙã¨ÎHÍʼnõΩ : SBI online A/c. No. 32987503888 qHõìs Ѩa+¡ ~¨ ûü , q[Ü«∞"å_» ¿Ñ~°∞# [=∞KÕã,≤ g∞‰õΩ ^ŒQ~æÆ ° QÆÅ „\Ï<£ûáÈ~°∞ì q=~åÅ∞ `≥Å∞Ѩ=Öˇ#∞. Published by :

qHõsì Ѩa+¡ ~¨ ûü , q[Ü«∞"å_»

We have made many efforts to present this book without errors. But some errors might have crept in. We do not take any legal responsibility for such errors and omissions. If you bring them to our notice we shall correct them in our next edition. All disputes are subject to Vijayawada Jurisdiction only.

WO^ΰ..... I.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u

3

„ã‘ΠѨÙ~°∞+¨ [#<ÕO„kÜ«∂Å∞

„ã‘Î [#<ÕO„kÜ«∂Å q*Ï˝#O

23

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

24 24 24 25 25 26 26 27 27 27 28 28 28 29 29

#= ^ŒOѨ`«∞ÅÖ’ HõeˆQ ã¨O^ÕǨÏO #= ^ŒOѨ`«∞ÅH˜ ÃãH±û q*Ï˝#O J=ã¨~°O â◊$OQÍ~åxH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ „ã‘Î [#<ÕO„kÜ«∂Å x~å‡}O Ü≥∂xÖ’ U=ÚO\Ï~Ú? Ü≥∂x ^•fi~°O Ü≥∂x =∂~åæxH˜ ˆQ\ò"Õ Ü≥∂x HõO_»~åÅ =¸ºlH± Ü≥∂x=∂~°Oæ =¸_»∞#fl~° JOQÆ∞àÏÅ∞–ѨÙ~°∞ëêOQÆO P~°∞ JOQÆ∞àÏÅ∞ ÃãH±ûÖ’ Ǩ~ÚH˜ Ü≥∂x =∂~°æOÖ’ =∂~°∞ÊÅ∞ ѨÙ~°∞ëêOQÍxfl áÈe# „ã‘Î Ü≥∂x j~°¬O <À\˜Ö’ `«_Öç ÏQÍ<Õ Ü≥∂xÖ’ `«_ç „ã‘ÎÅÖ’ JO`«~ü [#<ÕO„kÜ«∂Å∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ x~å‡}O JO_»O „Ѩܫ∂}O Ñ≤O_»O Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ ã¨∞Y„áêÑ≤ÎÖ’ ‰õΩ^Œ∞Ѩ٠WKÕÛ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O

ѨÙ~°∞+¨ [#<ÕO„kÜ«∂Å q*Ï˝#O

30

1. ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’ "≥∞`«Îx \˜+¨Øº 2. ÃãH±û Ǩ~À‡#∞¡

30 31

II.

"≥Ú^Œ\˜ ~å„u I.

`˘e ã¨∞YOÖ’ â’Éè#í O QÆk

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

"Õ_çQÆk =∞x+≤Ö’x '"Õ_ç— x K«O¿Ñã¨∞ÎOk K«Å¡x QÆk K«Hõ¯x ã¨∞MÏxH˜ P#O^ŒxÅÜ«∞O ã¨∞Y„Ѩ^Œ"≥∞ÿ# áê#∞Ê– ÃãH±ûH˜ ѨÓÅáê#∞Ê ã¨∞QÆO^èŒ Ñ¨i=∞àÏÅ∞ ÃãH±ûH˜ „¿Ñ~°HÍÅ∞ JÅ∞ѨÙx `«yOæ z PǨ^¡ •xfl HõeyOKÕ =¸ºlH± ѨO_»∞¡ Ѷ¨ÖÏÅ∞ L~°HõÖË¿ã =∞#ã¨∞‰õΩ TѨÙx™êÎ~Ú ~å„u â’Éèí#O..... ѨQÆÅ∞ qǨ~°O

32 32 33 33 33 34 34 34

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ II. ^•OѨ`åºxH˜ =ºH˜Q Î `Æ « â◊√„Éè`í « 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. III.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. IV.

1. 2. 3. 4. 5. 6.

u 4

35

âßs~°Hõ â◊√„Éèí`« Ö’Ñ≤¿ãÎ =º=Ǩ~°O ɡ_çã≤H˘_»∞`«∞Ok K≥=∞@ "åã¨# â◊$OQÍ~åxH˜ â◊„`«∞=Ù ^Œ∞ã¨∞ÎÖË HÍ^Œ∞ áê#∞Ê ‰õÄ_® ѨÓ=ÙÖÏ LO_®e =ºH˜ÎQÆ`« Ѩiâ◊√„Éèí`« â◊$OQÍ~åxH˜ J`«ºO`« J=ã¨~°O "≥Ú^Œ\ ˜~å„u áê\˜OK«=Åã≤# ÃãH±û ÃÇ·Ïl<£ =∞~å‡=Ü«∞"åŠѨiâ◊√„Éèí`« ^Œ∞~åfiã¨# x~°∂‡Å#H˜ =¸ÅO ÃÑ· |@ìÖË HÍ^Œ∞ ֒ѨŠ|@ìÅ∞ ‰õÄ_® â◊√„ÉèíOQÍ LO_®e l_»∞¤ `«ÅÅ∞! l_»∞¤ =∞#∞+¨μºÅ∞!! Ѩ_»HõQÆkÖ’ Ѩi=∞àÏÅ∞ â◊$OQÍ~åxH˜ <Õ™êÎÅ∞

35 36 36 36 36 37 38 38 38

H˘`«Î ^ŒOѨ`∞« Ö’¡ ÃãH±û=Öò ZH±û„ÃÑ+¨<û£

39

„¿Ñq∞‰õΩÅH˘Hõ ÉèÏ+¨– ÃãH±û=Öò ZH±û„ÃÑ+¨<£ûH˜ XHõ Ãã·ìÖò! „¿Ñq∞‰õΩÖ’¡ =Ú^Œ∞ÌHõO>Ë H“yeO`«ˆH Ѷ¨ãπì „Ñ≤Ѷ¨~°<£û! QÀà◊§QÍ@∞ XHõ Q˘Ñ¨Ê J#∞Éè∂í u H˘`«Î ÃÑo§ ‰õÄ`«∞~°∞`À =º=ǨÏiOKÕ f~°∞ Ü«ÚH˜ÎQÍ =º=Ǩ~°O – ~°H˜ÎQÍ ã¨OÜ≥∂QÆO fÜ«∞x =∂@Å∞ – KÕ`«Å‰õΩ ™êfiQÆ`« `À~°}ÏÅ∞ z~°∞ H“yeO`« z=i ã¨∞YO ^•HÍ fã¨∞‰õΩ "≥à◊√`«∞Ok H˘O^Œ~°∞ H˘`«Î ÃÑo¡H˘_»∞‰õΩÖ’¡ i=~üû =º=Ǩ~°O

39 40 40 41 41 41 43 44

Ѷ¨ãπì <≥·\ò – ã¨HõûãπѶ¨ÙÖò ÃãH±û „ˆHrÅ∞H±û`À áê@∞ ''*ˇb¡—— ‰õÄ_® J=ã¨~°"Õ∞ `˘e HõÅ~ÚHõ ã¨HõûãπH˜ ÉèÏ~°º ã¨Ç¨ÏHÍ~°O J=ã¨~°O ÉÏ^èŒÖËx "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõ‰õΩ =Ú^Œ∞Ì =ÚK«Û@ J=ã¨~°O "≥∞ÿHõOÖ’ =∞*Ï– =∞~°∞ã¨\ ˜ ~ÀAH˜ =º^èŒ! Ǩh=¸<£ ã≤Ãã·ì\ ˜ãπ "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõÖ’¡ ÉÏ^èŒÅ∞ „ã‘ÎňH HÍ^Œ∞ ѨÙ~°∞+¨μÅH© LO\Ï~Ú

45 45 46 46 47 47 48

ÃãH±û ÉèíÜ«∂Å∞ I.

`˘e HõÅ~ÚHõÖ’¡x "≥Ñ· Ö¨¶ ϺÅ∞

1. ^Œà◊ã¨Ô~·# Hõ<≥flá⁄~° KåÖÏ J~°∞^Œ∞ 2. ã¨Ç¨ÏHÍ~°O– ã¨OÜ≥∂QÆO 3. ÃãH±û HÍ"åÅ<Õ LO@∞Ok J~Ú<å [~°QÆx ÃãH±û

49 49 50 50

u

5

4. 5. 6. 7. 8.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

Ããxû\©"£QÍ L#fl „ã‘ÎÅÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~Ú‰õÅ∞ =lxãπ=∞ãπ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞ "≥Ú^Œ\’¡ PÖòÔ~·\ò – `«~°∞"å`«<Õ _çѶ≤HõÖòì ! ÃãH±û JO>Ë hK«=∞<Õ ÉèÏ=O ‰õÄ_® =lxãπ=∞ãπH˜ HÍ~°}O =lxãπ=∞ãπH˜ zH˜`«û

51 51 51 52 52

ÃãH±û JáÈǨÏÅ∞ – "åã¨"Î åÅ∞

54

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.

ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO P~ÀQƺ ÅHõΔ}"Õ∞ HÍx ǨxHõ~°O HÍ^Œ∞ ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO QÆ∞iOz J~°úOÖËx JáÈǨÏÅ∞ g~°ºO `«Ü«∂i g~°ºO JO>Ë... g~°ºO q_»∞^ŒÅ =∞Å =¸„`« qã¨~°˚# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ g~°º ã¨öÅ#O g~°ºO „ѨÜ≥∂[#O ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO KÕã≤#"åiÖ’ JOQÆã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÅºO #H˜b ÃãH±û ÃãÊ+¨eãπìÅ∞ – HÍÅO K≥e¡# ã≤^•úO`åÅ∞ „ã‘ÎÅÖ’#∂ ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO JÅ"å@∞ „ã‘ÎÅÖ’ ã¨fiÜ«∞O`«$Ñ≤Î JÅ"å@∞ – âß`«O „ã‘ÎÅÖ’ ã¨fiÜ«∞O`«$Ñ≤Î – ÃãH±û `«$Ñ≤Î ~°uÖ’ [_»`«fiO L#fl"åiH˜ zH˜`«ûQÍ Ç¨Ïã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO ã¨fiѨfl ã¨öÅ<åÅ∞ – ÃãH±û |ÅÇ‘Ï#`« g~°ºO zHõ¯# – ÃãH±û ™ê=∞~°÷ºO g~°ºO ѨÅK«# – ã¨O`å#O JOQÆ Ñ¨i=∂}O – ÃãH±û `«$Ñ≤ΠǨ~À‡#¡ ֒ѨO – JOQÆ Ñ¨i=∂}O ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO – JOQÆ Ñ¨i=∂}O „|ǨχK«~°ºO – PÜ«Ú+¨μ¬ „"ÕÖÏ_Õ c~å˚Å∞

55 55 56 56 56 57 57 58 58 59 59 60 60 60 61 61 61 62 62 63 63

JOQÆ ã¨OÎ Éè#í "≥Ñ· Ũ¶ ºO – zH˜`û«

64

II.

III.

1. JOQÆ ã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÅºO HõÅQÆ_»OÖ’ PO`«~°ºO 2. PÖϯǨÖò – ÃãH±û ™ê=∞~°÷ºO 3. Ѩ\ ˜+¨ì"≥∞ÿ# JOQÆã¨ÎOÉèí#H˜ „ã‘Î „¿Ñ~°}

64 65 65

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ 4. 5. 6. 7.

=ÚѨC `≥KÛÕ =Úã¨e`«#O ÉèÏ=O ÃãH±ûÖ’ É’~ü_»"£∞ ! J~°"≥·Ö’ W~°"≥· ÃãH±û Ǩ~À‡#∞¡ – ~°uÖ’ ã¨=∞~°ú`«

u 6

66 66 66 67

ãà H±û J#∞=∂<åÅ∞ I.

„ã‘ÅÎ Ö’¡ ~°HÍÅ∞ ! ÃãH±ûÖ’ `Õ_®Å∞

1. „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μÖ’¡ ~°HÍÅ∞ ÖË<Õ ÖË=Ù 2. Jâß„ã‘ÎÜ«∞"≥∞ÿ# Jaè„áêÜ«∂Å∞ 3. ~°uÖ’ `«$Ñ≤Î Jã¨O`«$ѨÙÎÅH˜ ѨÙ~°∞ëêOQÆO áê„`«! 4. ã¨ÎOaèOz# ѨÙ~°∞ëêOQÆO JO^ŒiÖ’ XˆH Ѩi=∂}O 5. |ÅOQÍ LO_Õ"åiÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆO 6. ÃÑ^ŒÌ ѨÙ~°∞ëêOQÆO – ~°uÖ’ `«$Ñ≤Î 7. =∞x+≤ Zky<å Z^ŒQÆx ѨÙ~°∞ëêOQÆO 8. ÃãH±ûÖ’ P#OkOK«HõáÈ=_®xH˜ HÍ~°}ÏÅ∞ 9. ÃãH±û JO>Ë Z=~°¬<£ 10. ÃÑo¡‰õÄ`«∞~°∞Ö’ „Ѷ≤l_ç\ ˜ 11. "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõÖ’ HõeˆQ ÉÏ^èŒ ÃãH±ûÖ’ J<åã¨H˜Îx Hõeyã¨∞ÎOk ! 12. J=∂‡~ÚÅÖ’ ÃãH±ûx "Õ∞ÖÁ¯ÅѨ_»O II. ÃÑo§H˜ ѨxH˜~åx Ѩiã≤` ÷ ∞« Å∞ 1. qÅ¡O|∞ÖÏ =OyáÈÜÕ∞ ѨÙ~°∞ëêOQÆO – ÃÇ·ÏáÈã≤Ê_çÜ«∂ãπ 2. ~Ô O_»∞QÍ peáÈ~Ú# c[HÀâ◊O 3. ÃÇ·ÏáÈã≤Ê_çÜ«∂ãπÖ’ ''HÍi¤—— 4. ã¨∞Y"åº^èŒ∞Ö’¡ JOQÆO =OHõ~° 5. "≥∞O@Öò [|∞ƒ L#fl"åà◊§H˜ ÃÑo§ 6. ã≤¯*’„Ѷ≤xÜ«∂ – ^•OѨ`«ºO 7. c[HÀâ◊OÖ’ ÖËx =$+¨}ÏÅ∞ 8. c[HÀâ◊O kQÆx =$+¨}ÏÅH˜ PѨˆ~+¨#∞ 9. =$+¨}ÏŠѨi=∂}O – ѨÙOã¨`«fiO 10. =$+¨}ÏÅx ^≥|ƒf¿ã QÆ=^Œaà◊§Å∞ 11. ™êy# c[HÀâ◊O

68 68 69 69 70 70 71 71 71 72 72 72 73

74 74 75 75 76 76 77 77 78 79 80 80

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u

7

12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.

ÃãH±û Ǩ~À‡#¡ÃÑ· =∞^ŒºO „ѨÉèÏ=O ÃãH±û g∞^Œ =∞`«∞Î=∞O^Œ∞Å („_»Q∑û) „ѨÉèÏ=O =∞`«∞Î aà◊§Å∞ – ÃãH±û |ÅÇ‘Ï#`« ÃãH±û g∞^Œ =∞O^Œ∞Å „ѨÉèÏ=O JOQÆ "≥·HõźO – ÃãH±û |∞kú=∂O^ŒºO – ÃãH±û Ѷ≤\òû "åºkè L#fl"åiH˜ ÃÑo¡

81 81 82 82 83 83 84

#ѨÙOã¨Hõ`«fiO I.

ÃÑo¡ xâ◊ÛÜ«∞O HÍQÍ<Õ #ѨÙOã¨H`õ fi« O

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

ÉèíÜ«∞O =∞x+≤x xsfi~°ºO KÕã¨∞ÎOk ã¨ÉòHÍx¬Ü«∞ãπ "≥∞ÿO_£ XHõ ÃÑ^ŒÌ ѨlÖò ÃÑo¡ JO>Ë ÉèíÜ«∞O U#∞QÆO`«"å_»∞ ‰õÄ_® ^À=∞ÅH˜ ɡ^Œ~°=K«∞Û Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ HõeˆQ #ѨÙOã¨Hõ`«fiO XHõi ^ŒQÆæ~° ã¨Hõûãπ =∞~˘Hõi ^ŒQÆæ~° ÃѶ~ÚÅ∂º~ü JuQÍ =∞^ŒºO ¿ãq¿ãÎ ÃãH±û _Ò#∞ =∞O^Œ∞Å∞ H˘xfl JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ #ѨÙOã¨Hõ`åfixfl Hõey™êÎ~Ú JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ HõeˆQ #ѨÙOã¨Hõ`åfixH˜ zH˜`«û

86 87 87 87 88 88 89 89 89 90

ÃãH±û |ÅÇ‘Ï#`« – zH˜`û«

91

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

91 92 92 93 93 94 95 95 96 97 98

II.

#~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« J#∞‰õΩ<Õk x[OQÍ #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« HÍ^Œ∞ #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« JO>Ë... `≥Å¡"å~°∞~°≠Ï=Ú# [iˆQ JOQÆ ã¨ÎOÉèí# „áê^è•#º`« JOQÆã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÖϺxH˜ ѨsHõΔÅ∞ q<åà◊„QÆO^èŒ∞Š֒ѨO =Å¡ ÃãH±û |ÅÇ‘Ï#`« ÃãH±û |ÅÇ‘Ï#`«Ö’ ѨÙ~°∞+¨ ÃãH±û Ǩ~À‡#¡ áê„`« ÃãH±ûx „ѨÉèÏq`«O KÕ¿ã W`«~° Ǩ~À‡#∞¡ ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ ~°Hõ΄Ѩã¨~°} ֒ѨO`À ѨÙOã¨`«fiOÖ’ `Õ_® WO„\ψH=~°flãπ ÃÑáê=~üfl WO[Hõ¬<£... =∞^èŒ∞"Õ∞ǨÏO LO>Ë #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« _®Ñ¨¡~ü >ˇãπì

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 8

„ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μÖ’¡ HÍ"≥∂„^ÕHõO 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24.

ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#ÅH˜ =HΔÀ*ÏÅÖ’ =KÕÛ =∂~°∞Ê ÃÑo¡HÍx J=∂‡~ÚÅÖ’... ÃÑà‹·¡# J=∂‡~ÚÅÖ’!! ÃãH±û ÔH·¡=∂H±ûÖ’ =HΔÀ*ÏÅ∞ HÍ=∞O Hõey# „ã‘ÎÖ’ âßs~°HõOQÍ HõeˆQ =∂~°∞ÊÅ∞ HÍ"≥∂„^ÕHõO =Å¡ [#<ÕO„kÜ«∂ÅÖ’ HõeˆQ =∂~°∞Ê ã¨∞Y„áêÑ≤ÎÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O =∂~°∞ÊÅ∞ ÃãH±û„¿Ñ~°}Ö’ Ѩi=∂}O ÃÑiˆQ Ü≥∂x j~°¬O ã¨∞Y„áêÑ≤ÎÖ’ Ü≥∂x =∂~°æO ~°Ç¨Ï㨺O ! ÃÑ^•ÌѨˆ~+¨#∞ – ã¨∞Y„áêÑ≤Î ™êÊO*òɡ_£QÍ =∂ˆ~ Ü≥∂x =∂~°æO ã¨∞Y„áêÑ≤Î âßs~°Hõ =∂#ã≤Hõ LÖÏ¡™êÅ ã¨"Õ∞‡à◊#O HÍ"≥∂„^ÕHõO ÔH·¡=∂H±ûÖ’ „ã‘ÎÖ’ HõxÑ≤OKÕ =∂~°∞ÊÅ∞ QÆiƒù}© „ã‘ÎÖ’ ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ – #+¨ìO „^ä≥>ˇO_£ JÉÏ~°¬<£ JÜÕ∞º"åiÖ’ ÃãH±û <≥ÅÅ∞ xO_ç# QÆiƒù}©Ö’ ÃãH±û „¿Ñ~°}Å∞ HÍ=∞O Hõey`Õ á⁄uÎ Hõ_»∞ѨÙÖ’ aQÆ∞`«∞ "≥∞<Àáê*ò =zÛ# „ã‘ÎÖ’ ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ "≥∞<Àáê*ò =Å¡ ã¨∞Y„áêÑ≤ÎÖ’ HõeˆQ ÉÏ^èŒÅ∞ ã¨∞Y„Ѩ^Œ"≥∞ÿ# ã¨∞Y„áêÑ≤ÎH˜ á¶È~ü¿Ñ¡ áê„`« Ü≥∂xÖ’ `«_ç Öˇ·OyHÍ#O^•xH˜˜ J#∞"≥·# ѨÙ~°∞ëêOQÆ x~å‡}O "≥∞^Œ_»∞ ã¨OˆH`åÅ∞ Öˇ·OyHÍ#O^•xH˜ ™Èáê<åÅ∞ HÍ=∞O „Ѩ[fiie¡# ѨÙ~°∞+¨μxÖ’ HõeˆQ =∂~°∞ÊÅ∞ QÆ∞O_≥[|∞ƒÖ’ ZÔH·˚\ò"≥∞O\ò

100 101 101 102 102 103 103 104 105 105 106 107 108 109 109 109 110 111 112 113 113 114 115 116

~°uÖ’ `«$Ñ≤Î – ã¨∞Y„áêÑ≤Î „ã‘ÖÎ ’ ã¨∞Y„áêÑ≤HÎ ˜ J=~À^è•Å∞ – Ѩiëê¯~åÅ∞

118

1. „ˆHr ÉÏ~Úãπ ! „ˆHr QÆ~°Öòû !! |\ò <À „käÖò !! 2. „Ѷ≤l_ç\ ˜Ö’ ÃãH±û Ǩ~À‡#¡ áê„`« 3. ã¨∞Y„áêÑ≤Î J=~À^èŒOÖ’ "åº^èŒ∞Å áê„`«

118 119 119

I.

u

9

4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. II.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

„Ѷ≤l_ç\ ˜H˜ HÍ=∞<å_»∞Š֒ѨO ™êO„Ѩ^•Ü«∞Hõ ÉèÏ"åÅ∞ HõeyOKÕ „Ѷ≤l_ç\ ˜ g}H˜ @∂º<£ =∞#ã¨∞ûH˜ @∂º<£ Ô~O_»∂ =ÚYº"Õ∞ J~°÷O ÖËx ÉèíÜ«∂Å∞ P#O^•xH˜ J=~À^è•Å∞ W<£Ñ¶‘iÜ«∂i\˜ HÍOÃÑ¡H±û `≥KÕÛ =ÚѨC `«fi~°QÍ ã¨ÊOkOK«x „ã‘ÎÅ∞ – ã¨∞MÏxH˜ ã‘Å∞ âßs~°Hõ JÅã¨@ ã¨∞Y„áêÑ≤ÎH˜ â◊„`«∞=Ù QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎO^Œ<Õ ÉèíÜ«∞O HõeyOKÕ J=~À^èŒO ã¨∞Y„áêÑ≤Îx x~ÀkèOKÕ Ñ¨Ù~°∞+¨ ^Õfi+¨O ѨÙ~°∞+¨μx j„Ѷ¨∞ã¨öÅ#O – ã¨∞Y„áêÑ≤ÎH˜ Q˘_»¤eÃÑ@∞ì ~°uÖ’ „kÖä Hò ˜ ɡ_~£ ∂° "£∞Ö’ ÉèÃË +#· ™⁄Å∂º+¨<–£ =∂ã¨~ì ûü JO_£ *Ï#û<£ >ˇHfl˜ H± J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åÖËQÍx P#O^ŒO ^ŒOѨ`«∞Å ™⁄O`«O

~°uÖ’ ^ŒOѨ`∞« e^ŒiÌ H˜ XˆH™êi ã¨∞Y„áêÑ≤Î

120 120 120 121 121 122 122 123 123 123 123 124

125

1. "≥∞~°∞ѨÙÖÏQÍ "≥∞i¿ã J#∞Éèí∂u =∞QÆ"åxk ! ã¨=Ú„^ŒOÖ’x ÔH~°\ÏÅ∞ÖÏQÆ Ñ¨_çÖËKÕ =∞^èŒ∞~å#∞Éèí∂u „ã‘Îk!! 125 2. ÉèÏ=„áêÑ≤HÎ ˜ XˆH ã¨=∞Ü«∞O =ÚYºO HÍ^Œ∞!xÅ|_Õ ã¨OÎ Éè#í â◊HΘ =ÚYºO! 125 3. =∞^èŒ∞~å#∞Éèí∂uH˜ =∞#¿ã =ÚYºO 126 4. ~°u ÉèíOy=∞Å∞ |\˜ì ã¨∞Y„áêÑ≤ÎÖ’ `Õ_® 126

Öˇ·OyHõ LnÌѨ#Å∞ 1. 2. 3. 4. 5.

"Õ∞_£ Ѷ¨~ü DKü J^Œ~üQÍ LO_®ÅO>Ë _»Öò ÃãH±û Öˇ·Ñ¶πH˜ Öˇ·OyHõ LnÌѨ#Å∞ ǨÏyæOQ∑ JO`«∞ÖËx Ǩ~Úx Hõeyã¨∞ÎOk ÃãH±û=Öò Ѷ‘eOQ∑ûH˜ „ˆHr Å∞H±û! „ã‘ÎÅÖ’ Öˇ·OyHõ „¿Ñ~°}Å∞

127 128 128 129 129

ÖË\ò =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ =∂ºˆ~l 1. 2. 3. 4.

ÖË\ò =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ =∂ºˆ~*ò – ÃãH±û J#∞Éèí∂u 132 =Ü«∞ã¨∞k HÍ^Œ∞ ֒ѨO =∞#ã¨∞û^Õ ! 132 rq`« =∂^èŒ∞~°ºO á⁄O^•ÅO>Ë =∞#ã¨∞ x`«º#∂`«#OQÍ LO_®e 133 ÖË\ò =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ Ѷ¨∂@∞ „¿Ñ=∞ 133

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ 5. 6. 7. 8. 9.

_≥ɡ·ƒù =zÛ<å `«QÆæx ÃãH±û ™ê=∞~°÷ºO =Ü«∞ã¨∞û =∞o§# "åiÖ’ q"åǨÅ∞ `«# "åà◊§<Õ Z"≥∂+¨#Öò Z\ÏKü"≥∞O\ò ÖË\ò =∂ºˆ~*ò, q_À =∂ºˆ~*ò, q_ÀÜ«∞~ü =∂ºˆ~*ò ÖË\ò =∂ºˆ~*ò J~Ú# „ã‘ÎÅ∞

u 10

133 134 134 135 135

J<å~ÀQƺ Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ ÃãH±û 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16.

[fi~°O HõΔÜ«∞ "åºkè ѨK«Û HÍ"≥∞~°∞¡ Ñ≤zÛ‰õΩHõ¯ HÍ@∞ Ü«∂O*ˇ·<å QÆ∞O_≥ <˘Ñ≤Ê H©à◊§ <˘Ñ¨CÅ∞ L|ƒã¨O ã¨#fl|_»¤ ~°HõÎ<åàÏÅ∞ =¸„`«Ñ≤O_®Å "åº^èŒ∞Å∞ =∞^èŒ∞"Õ∞ǨÏO =¸~°Ûù"åºkè ~°HõÎáÈ@∞ ѨHõΔ"å`«=Ú |Ç≤Ï+¨μì ‰õΩ+¨μª "åºkè QÆl˚, `å=∞~°

139 141 141 142 142 142 143 143 143 143 144 145 145 145 146 147

ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ – ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•Å∞ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

XHõ¯™êiˆH ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ =™êÎÜ«∂? x~À^è£`À ÃãH±û – ÃãH±û "åº^èŒ∞ÅH˜ P@Hõ@∞ì =¸„`«O =∞O@ ÃãQÆ "åºkè ^Œ∞+¨Êi}Ï=∂Å∞ ÃãQÆ "åºkè HÍx ÃãQÆ"åºkè JOQÆO g∞^Œ ѨÙO_»∞ ã≤Ѷ≤eãπ "åºkè Ô~O_»= ^Œâ◊

148 149 149 150 150 151 151

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

11 u

8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22.

ã≤Ѷ≤eãπ "åºkè =¸_»= ^Œâ◊ ã≤Ѷ≤eãπ "åºkèH˜ zH˜`«û ëêOHõ~å~Ú_£ ѨÙà◊√¡ ëêOHõ~å~Ú_£Ö’ ÉÏ^èŒÅ∞ „ã‘ÎÅÖ’ ëêOHõ~å~Ú_£ ëêOHõ~å~Ú_£H˜ zH˜`«û „QÍ#∞ºÖ’=∂ WOQÆfi~Ú<åÖˇ „QÍ#∞ºÖ’=∂ WOQÆfi~Ú<åÖˇ – zH˜`û« eOá¶È„QÍ#∞ºÖ’=∂ "≥hiÜ«∞O Ü«∞Öò.l.q. ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑ¡H±û „ã‘ÎÅÖ’ ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑ¡H±û ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑ¡H±û – zH˜`«û [#<ÕO„kÜ«∂Å g∞^Œ LeÑ≤iHÍÜ«∞Å∞ ÃÑo¡H˜ H©¡<£ ã¨iìѶ≤ÔH\ò

151 152 152 153 153 154 155 155 155 156 156 157 157 159 159

‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} I.

''@∞_Õ—— "≥*#·ˇ Öò \Ïɡ\¡ òû

1. ''@∞_Õ—— "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\òû "å_Õ Ñ¨^Œúu 2. „Ѩu ã¨OÜ≥∂QÍxH˜ H˘`«Î ''@∞_Õ—— "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\ò 3. ZO^ŒiHÀ ѨxH˜ =KÕÛ @∞_Õ "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\ò II. x~À^è£ III.

163 163 163 164

165

1. x~À^è£ "å_»HõO

165

‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} =∂„`«

166

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

166 166 167 167 167 168 168 168

QÆ~°ƒù x~À^èŒHõ =∂„`« ZÖÏ QÆ~åƒùxfl x~Àkèã¨∞ÎOk? QÆ~°ƒù x~À^èŒHõ =∂„`« – H˘xfl J#∞=∂<åÅ∞ QÆ~°ƒù x~À^èŒHõ =∂„`« – ^Œ∞+¨Êùe`åÅ∞ H˘O^ŒiH˜ x¿+kèOѨ|_ç# =∂„`« QÆ~°ƒù x~À^èŒHõ =∂„`«Å∞ áêÅ∞ Wã¨∞Î#fl `«Å∞¡Å∞ "å_»=KåÛ? H˘xfl ã¨O`å# x~À^èŒHõ <À\˜=∂„`«Å∞ <À\˜=∂„`«Å∞ ZO`«HÍÅO "å_»=K«∞Û? <≥ÅH˜ XHõ\ ˜ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ Hõeã≤<å <À\˜=∂„`«Å∞ <≥ÅO`å "å_®ÖÏ?

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ 9. <À\˜=∂„`«Å∞ q∞ãπ H˘_ç`Õ... 10. QÆ~°ƒù x~À^èŒHõ =∂„`«Å∞ – JOQÆ "≥·HõźO IV.

168 169

Å∂Ñπ – ~°HÍÅ∞

170

1. 2. 3. 4. 5. 6.

170 171 171 171 171 172

V.

V.

u 12

Å∂Ñπ ZѨC_»∞ "ÕÜ∂« e? HÍ#∞Ê J~Ú# `«~åfi`« Å∂Ñπ Å∂Ñπ "Õ~ÚOK«∞‰õΩ#fl `«~åfi`« =∞m§ _®Hõì~°∞H˜ Hõ#|_®ÖÏ? Å∂Ñπ ZO`«HÍÅO LOK«∞HÀ=K«∞Û? Å∂Ñπ Z=~°∞ "Õ~ÚOK«∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞? ÃÑo§ HÍQÍ<Õ Å∂Ñπ "Õ~ÚOK«∞HÀ=KåÛ?

~°uÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆ LѨãO¨ ǨÏ~°}

173

1. ã¨OÉè’QÆ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ g~åºxfl Ѩ_»‰õΩO_® KÕ¿ãÎ... 2. LѨã¨OǨÏ~°} – Ѩ^Œú`«∞Å∞ 3. LѨã¨OǨÏ~°} Ѩ^Œúu – ~°uÖ’ Jã¨O`«$Ñ≤Î

173 174 174

|Ç≤Ï+¨μHì ˜ =ÚO^Œ∞ |Ç≤Ï+¨μHì ˜ `«~åfi`« QÆ~ƒ° Où ~åx ~ÀAÅ∞

176

1. ¿ãѶπ Ñ≤iÜ«∞_£Ö’ _ÕO[~ü

177

|Ç≤Ï+¨μì ÉÏ^èŒÅ∞ ÃÑm¡_∞» =zÛ<å ~°[ã¨fiÅ HÍx J=∂‡~Ú II. „Ñ‘"∞≥ #∞„ã¨∞= ì Öò >ˇ#¬<£ I.

1. 2. 3. 4. 5. 6. III.

Z#Éèˇ· âß`«O „ã‘ÎÅÖ’ Hõ#|_Õ „Ñ‘"≥∞#∞„ã¨∞ì=Öò >ˇ#¬<£ Ñ≤zÛQÍ =∂ˆ~Û Ñ≤.Ü«∞O.\˜. Ñ≤.Ü«∞O.\˜. ÅHõΔ}ÏÅ∞ "≥∞O@Öò _ç„Ѩ+¨<£, "≥∞O@Öò _»Öò<≥ãπ Ñ≤.Ü«∞O.\˜.H˜ zH˜`«û Ѩ^䌺O Uq∞\˜?

178 180 180 181 181 181 182 182

"≥∞#ûãπ ÃÑ~Ú<£ – F=~ü c¡_Oç Q∑

183

1. 2. 3. 4. 5. 6.

183 183 184 184 185 185

<≥Å<≥ÖÏ =KÕÛ |Ç≤Ï+¨μì <˘Ñ≤Ê – _çãπ"≥Ú<ÀiÜ«∂ |Ç≤Ï+¨μì <˘Ñ≤Ê Z‰õΩ¯=QÍ LO_Õ „ã‘ÎÅ∞ "≥Ú^Œ\’¡ ÖËHõáÈ~Ú<å `«~°∞"å`« Hõ#|_Õ _çãπ"≥Ú<ÀiÜ«∂ Hõ_»∞Ѩ٠<˘Ñ≤Ê`À áê@∞ W`«~° ÉÏ^èŒÅ∞ |Ç≤Ï+¨μì <˘Ñ≤ÊH˜ zH˜`«û <≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

13 u

7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.

|Ç≤Ï+¨μì „™ê=O JO`«∞ÖËx c¡_çOQ∑ c¡_çOQ∑x HõO„\’Å∞ KÕ¿ã z<åflѨˆ~+¨<£ JO`«∞ÖËx c¡_çOQ∑H˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ# =∞O^Œ∞Å∞ <≥ÅH˜ =KÕÛ c¡_çOQ∑ 15 ~ÀAňH ~å=_»OÖ’x PO`«~°ºO ! <≥Å HÀ\Ï =∂=¸ÖË ! |Ç≤Ï+¨μìÖ’ c¡_çOQ∑ JkèHõOQÍ LO>Ë... "≥∞<Àˆ~lÜ«∂H˜ =∞O^Œ∞Å∞ |Ç≤Ï+¨μìÖ’ `«‰õΩ¯= c¡_çOQ∑ `«‰õΩ¯= c¡_çOQ∑ – ã¨O`å#O |Ç≤Ï+¨μì HÍHõáÈ`Õ ÉÏ^èŒÅ∞ K«^Œ∞=Ù‰õΩ<Õ J=∂‡~ÚÅÖ’ <≥Åã¨i

186 187 187 188 188 190 190 191 192 193 193 194

^•OѨ`«ºO – QÆ~°ƒù^è•~°} QÆ~°ƒùO ~å=_®xH˜ ѨÅ∞=∂~°∞¡ ^•OѨ`«ºOÖ’ áêÖÁæ#_»O J=ã¨~°=∂? 196 1. ™È‡H˜OQ∑ ã¨O`å# ™êѶ¨Åº`«x `«yæã¨∞ÎO^•? 196 2. _≥·\ ˜OQ∑ Z‰õΩ¯= KÕ¿ãÎ HõeˆQ #+¨ìO 197

I.

II.

ÉèÏ~åºÉè~í Åΰ |¡_£ „QÆ∂ѨÙÅ∞

198

1. 2. 3. 4.

198 198 199 199

|¡_£„QÆ∂ѨÙÅ∞ "ÕÔ~·<å QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎOk P~ü.ÃÇÏKü. <≥y\˜"£ `«e¡H˜ P~ü.ÃÇÏKü. áêl\˜"£ a_»¤ Ü«∂O\˜ – _ç WO[HõΔ#∞ J=ã¨~°O Z.a.F. W<£HõOáêi@ae\˜

III. „ã‘Ö Î ’

200

1. JO_»O q_»∞^ŒÅ`À ÃÑiˆQ â◊s~° LëÈ‚„QÆ`« 2. JO_»O q_»∞^ŒÅ HõeyOKÕ Hõ_»∞Ѩ٠<˘Ñ≤Ê 3. <≥ÅÖ’ Zxfl JO_®Å∞ q_»∞^ŒÅ=Ù`å~Ú?

200 201 201

Ñ≤ÅÅ¡ ∞ HõÅQÆ#ѨC_»∞ z<åflѨ~ˆ +¨#∞

202

1. ã¨∂k ɡ[˚O HõO>Ë ã¨#flQÍ LO_Õ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O HõO~î°O 2. Ñ≤Å¡Å∞ ѨÙ@ìx"åiÖ’ ѨsHõΔÅ∞

202 203

=¸ã¨∞‰õΩxáÈ~Ú# JO_»"åÇ≤ÏHõÅ∞

204

1. =O^茺`«fi x"å~°}Ö’ P^èŒ∞xHõ Ѩ^Œú`«∞Å∞ 2. Éèí~°Î g~°ºOÖ’ c[Hõ}ÏÅ∞ ÖËHõáÈ`Õ?

204 205

IV.

V.

JO_»O q_»∞^ŒÅ

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ VI. „ã‘` Î fi« O `˘}˜Hãõ Ö¨ Ï_»∞`«∞#fl QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O ÖËx"åà◊√§ 1. Z^ŒQÆx QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O, Hõ#|_»x ~°[ã¨fiÅ 2. Ü≥∂x =∂~°æO ÖËx „ã‘ÎÅ∞O\Ï~å? 3. áê¡ã≤ìH± ã¨~°˚s`À Hõ$„u=∞ Ü≥∂x=∂~°æO

206 206 207 207

„ã‘ÅÎ Ö’¡ @∂º|∞Å∞ =¸ã¨∞‰õΩáÈ`Õ QÆ~ƒ° Où ~å^•?

208

1. QÆ~°ƒù„™ê"åÅ =Å¡ =¸ã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞ @∂º|∞Å∞ 2. ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ HõeyOKÕ #+¨ìO 3. ã¨~°˚s ^•fi~å uiy `≥~°∞K«∞‰õΩ<Õ @∂º|∞Å∞

208 208 209

ã¨O`å#O HõÅQÆHáõ È=_»OÖ’ ÃãH±û „áê|¡"∞£

210

VII.

VIII.

1. JO_»O q_»∞^ŒÅÜÕ∞º k<åÖ’¡ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#HõáÈ`Õ... 2. j„Ѷ¨∞ã¨öÅ#O ã¨=∞㨺 ÃãH±ûH˜ J=~À^èŒ=∂? 3. _ç„Ѩ+¨<£`À ÃãH±û WO„@ãπì r~À

210 211 211

ã¨O`å#O HõÅQÆHáõ È=_»OÖ’ ѨÙ~°∞+¨μx áê„`«

212

1. kQÆx =$+¨}ÏÅ∞, HõÅQÆx ã¨O`å#O 2. =∞^ŒºO, =∞`«∞ΠѨ^•~°úO `≥KÕÛ =ÚѨC 3. g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎH˜ `À_»Ê_Õ Ç¨~À‡#¡ WO[Hõ¬#∞¡

212 212 213

QÆ~ƒ° Où ~å=_®xH˜ g~°ºHõ}ÏÅ ã¨OYº =ÚYº=∂?

214

1. g~°ºO ѨÅK«QÍ LO>Ë QÆ~°ƒùO ~å^•? 2. QÆ~°ƒùO ~å=_®xH˜ ZO`« g~°ºO LO_®e? 3. JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ g~°ºHõ}ÏÅ∞ `«yæáÈ=KåÛ?

214 215 215

IX.

X.

u 14

QÆ~°ƒùO – HÍ#∞Ê I. "Õqà◊√§

217

1. 2. 3. 4. 5.

217 217 218 218 218

II.

"Õqà◊√§ U <≥ÅÖ’ "≥Ú^ŒÅ=Ù`å~Ú? "Õqà◊√§ ÉÏ^èŒ `«QÍæÅO>Ë... JuQÍ LO_Õ "Õqà◊√§ ÃÇ·ÏѨ~ü Zq∞ã≤ãπ „QÍq_Õ~°"£∞ HõeyOKÕ J<å~ÀQƺO JuQÍ HõeˆQ "Õqà◊¡H˜ zH˜`«û

QÆ~ƒ° Où ^•eÛ# `˘ek<åÖ’¡ Hõ#|_Õ zǨflÅ∞

219

1. <≥Å `«Ñ≤Ê# „ã‘ÎÖ’ "≥∞`«ÎQÍ =∂ˆ~ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~î°O 2. ÃÑiˆQ â◊s~° L+¨‚O 3. JkèHõ™ê~°∞¡ =¸„`«O

219 219 220

15 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

4. =HΔÀ*ÏÅÖ’ =KÕÛ =∂~°∞Ê 5. QÆ~°ƒùã¨÷ tâ◊√=Ù QÆ∞O_≥ ÖÉò_»ÉòÅ∞

<≥Å `«ÑÊ≤ # ^ŒQ~æÆ ° #∞Oz QÆiƒù}H© ˜ P~ÀQƺ ѨsHõΔ

253 – 254

1. QÆ∞O_≥ [|∞ƒ LO>Ë QÆ~°ƒùO ~å=KåÛ? 2. ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌi |¡_£„QÆ∂ѨÙÅÖ’ `Õ_® ѨxH˜~å^•? 3. QÆiƒù}© „ã‘ÎH˜ ~°HõÎO ZO`« LO_®e?

221 222 222

<≥Å `«ÑÊ≤ # `«~åfi`« Z^Œ∞~°Ü∞Õ º ÉÏ^èÅŒ ∞

223

1. 2. 3. 4.

223 224 224 224

III.

IV.

V.

220 220

QÆiƒù}©Ö’ Z‰õΩ¯=ÜÕ∞º "≥·\ò _çâßÛi˚ QÆ∞O_≥Ö’¡ HõeˆQ =∞O@ „H˘`«ÎQÍ `«Öˇ`ÕÎ "≥ÚÅÅ ÉÏ^èŒ HÍà◊§ ^ŒQÆæ~° LÉ˃ ~°HõÎ<åàÏÅ∞

QÆiƒù}© fã¨∞HÀ=Åã≤# *Ï„QÆ`ÅΫ ∞

225

1. 2. 3. 4.

225 225 226 226

VI.

QÆiƒù}© „ѨHõ¯‰õΩ uiy Ѩ_»∞HÀ"åe ã¨∂÷ÅHÍÜ«∞O `≥KÕÛ #+¨ìO QÆiƒù}© „ã‘Î – q=∂#Ü«∂#O =∞Å|^ŒúHõO LO>Ë UO KÕÜ«∂e?

QÆiƒù}© fã¨∞HÀ=Åã≤# PǨ~°O

227

1. 2. 3. 4.

227 227 228 228

VII.

`«e¡Ö’ áÈ+¨HÍǨ~° ֒ѨO – a_»¤‰õΩ HõeˆQ #+¨ìO =∂Oã¨Hõ$`«∞ÎÅ J=ã¨~°O ~°HõÎÇ‘Ï#`«#∞ `˘ÅyOKÕ PǨ~°O q@q∞<£ '_ç— áê„`«

QÆiƒù}© ¢ãHΑ ˜ a–HÍOÃÑH¡ û± aà◊§Å∞

229

1. QÆiƒù}© „ã‘ÎH˜ á¶ÈeH± Ü«∂ã≤_£ J=ã¨~°O 2. a–HÍOÃÑ¡H±û ֒ѨO`À <À\˜Ñ¨Ó`« 3. QÆiƒù}© „ã‘ÎÖ’ x~°¡HõΔ ºO KÕÜ«∞‰õÄ_»x <À\˜Ñ¨Ó`«

229 230 230

`«e¡ QÆ~ƒ° Où Ö’x #="≥∂™êÅ∞ a_»¤ |Ü≥∂_Õ\Ï

231

VIII.

1. 2. 3. 4. 5.

Ô~O_»= <≥Å Ñ≤O_»O <åÅæ= <≥Å tâ◊√=Ù P~°= <≥Å a_»¤ Zxq∞^Œ= <≥Å a_»¤ <≥ÅÅ∞ xO_ç# tâ◊√=Ù

231 231 232 232 232

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ IX. QÆiƒù}© „ã‘Å Î H˜ =¸„`«OÖ’ =∞O@

X.

u 16

233

1. QÆiƒù}© „ã‘ÎÅÖ’¡ =∂~°∞Ê =KÕÛ =¸„`«"åÇ≤ÏHõÅ Hõ^ŒeHõÅ∞ 2. =¸„`«"åÇ≤ÏHõÅ "åº^èŒ∞Å∞ QÆ~°ƒùã¨÷ Ñ≤O_®xH˜ #+¨ìO Hõey™êÎÜ«∂?

233 234

QÆiƒù}© „ã‘HÎ ˜ "Õ_ç KÕ¿ãÎ c¡_Oç Q∑ Hõ#|_»∞`«∞O^•?

235

1. QÆiƒù}©H˜ c¡_çOQ∑ Hõ#|_ç`Õ QÆ~°ƒùO áÈ`«∞O^•? 2. c¡_çOQ∑ Hõ#|_ç`Õ Ñ¨ÓiÎ Ô~ãπì HÍ"åÖÏ?

235 236

Zxfl™ê~°∞¡ QÆ~ƒ° Où =zÛ<å xÅ=^≥O^Œ∞Hõx?

237

1. 2. 3. 4.

237 237 238 238

XI.

QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’ Ö’áêÅ∞ "≥Ú^Œ\ ˜ <≥ÅÖ’¡ QÆ~°ƒù„™ê"åÅH˜ HÍ~°}=∞ÜÕ∞º [#∞º^ÀëêÅ∞ QÆ~°ƒù„™ê"åxfl x~ÀkèOKÕ Ç¨~À‡#∞¡ ã≤Ѷ≤eãπ "åºkè – QÆ~°ƒù„™ê"åÅ∞

HÍ#∞ÊH˜ =ÚO^Œ∞ QÆiƒù}© „ã‘ÖÎ ’ Z^Œ∞~°Ü∞Õ º ÃãH±û ã¨=∞㨺Å∞

XII.

1. QÆiƒù}©H˜ „ã‘ÎÖ’ áê^•Å "åѨ٠2. P#"å~ÚfQÍ JÉÏ~°¬#∞¡ 3. QÆiƒù}© „ã‘ÎÅÖ’¡ JkèHõOQÍ "≥·\ò _çâßÛ~ü˚ XIII. ã≤*i Ë Ü«∞<£ PѨ~ˆ +¨#∞

1. ã≤*ËiÜ«∞<£ ZѨC_»∞ J=ã¨~°=∞ø`«∞Ok? 2. XHõ™êi ã≤*ËiÜ«∞<£ KÕ¿ãÎ Ô~O_À™êi ‰õÄ_® J=ã¨~°"Õ∞<å? 3. QÆ∞„~°Ñ¨Ù"å`«O =zÛ# "åiÖ’... XIV.

Hõ=ÅÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ Ñ¨Ù_»`å~°∞

239 239 240 240

241 241 242 242

243

1. XˆH JO_»O`À W^ŒÌ~°∞ a_»¤ÖÏ ! 2. <≥ÅH˜ XHõ\ ˜H˜ q∞Oz Z‰õΩ¯= JO_®Å∞ q_»∞^ŒÅ=Ù`åÜ«∂? 3. Hõ=ÅÅ∞ QÆ~°ƒùOÖ’ LO>Ë HõeˆQ J<å~ÀQƺO

243 244 244

áêÅ∞ Z‰õΩ¯= Ѩ_®ÅO>Ë `«e¡ Z@∞=O\˜ PǨ~°O fã¨∞HÀ"åe?

245

1. 2. 3. 4.

245 245 246 246

XV.

XVI.

áêÅ∞ Z‰õΩ¯= `åy`Õ a_»¤H˜ Z‰õΩ¯= áêÅ∞ Ѩ_»`åÜ«∂? `«e¡ fã¨∞‰õΩ<Õ PǨ~°O a_»¤ g∞^Œ „ѨÉèÏ=O K«∂Ñ≤ã¨∞ÎO^•? "≥Ú^Œ\’¡ Ѩ_Õ `«e¡áêÅ∞ a_»¤H˜ ''J=∞$`«O—— „ÔQ·Ñπ "å@~ü J=ã¨~°=∂?

HÍ#∞Ê `«~åfi`« ~°uÖ’ ÉÏ^èŒ ã¨ÇϨ [=∂? x"å~°} ZÖÏ?

1. ~°uÖ’ <˘Ñ≤ÊH˜ HÍ#∞Ê ã¨=∞Ü«∞OÖ’x z<åflѨˆ~+¨<£ HÍ~°}=∂? 2. <å@∞ =∞O„`«™ê#∞Å =Å¡ HõeˆQ J#~å÷Å∞ 3. Ü≥∂x p~°∞‰õΩxáÈQÍ HõeˆQ ѨÙO_»∞

247 247 248 248

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ XVII. ÉÏeO`«~åeÖ’ "≥∞Å ÿ ZѨC_»∞ `«Q∞Æ `æ ∞« Ok? ^•OѨ`º« O ZO`«HÍÖÏxH˜?249 17 u

1. ÉÏeO`«~åeÖ’ "≥∞ÿÅ ^Œ∞~åfiã¨# ZO^Œ∞‰õΩ? 2. HÍ#∞Ê J~Ú# ZO`«HÍÖÏxH˜ áêÅ∞ Ѩ_`» å~Ú? 3. K«#∞"≥Ú#Å∞ z#flQÍ LO>Ë áêÅ∞ W=fi@O ZÖÏ? XVIII.

HÍ#∞Ê `«~åfi`« ÃãH±û `«$Ñ≤ÖÎ ’ `Õ_®

249 250 250

251

1. HÍ#∞Ê J~Ú# <≥ňH ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•Å∞ 251 2. ѨÙ\˜#ì a_»¤ PÅ㨺OQÍ ~˘=Ú‡ Ѩ\`ì˜ Õ áêÅ∞ Ѩ_@» O ‰õÄ_® PÅ㨺"Õ∞ 252 3. HÍ#∞Ê J~Ú# "åiÖ’ Ü≥∂x Å∂A 252

=HΔÀ*ÏÅÖ’x ~°Ç¨Ï㨺O 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.

=HΔÀ*ÏÅ x~å‡}O áêÅ L`«ÊuÎ =HΔÀ*ÏÅ ¿+Ñπ z#fl =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ =KÕÛ ~˘=Ú‡ QÆ_»¤Å∞ ÃѶ·„É’ Z_ç<À=∂ ÃѶ·„É’ Z_ç<Àã≤ãπ ~˘=Ú‡Ö’ p=ÚQÆ_»¤Å∞ p=ÚQÆ_»¤ =Å¡ ÉÏ^èŒÅ∞ p=ÚQÆ_»¤‰õΩ zH˜`«û áêeO_»¡Ö’ áêÅ∞ áêÅ∞ Z‰õΩ¯= L`«ÊuÎÖ’ PO`«~°ºO ÃÑ^ŒÌ áêeO_»∞¡ – áêÅ∞ áêeã¨∞Î#fl „ã‘ÎÖ’ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞

253 254 254 255 255 256 257 257 258 258 258 259 260

„ã‘ÎÅÖ’¡ `≥Å¡|@ì "åºkè 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

ZO^Œ~À „ã‘ÎÅÖ’ JÜÕ∞º `≥Å∞Ѩ٠`≥Å¡|@ì JÜÕ∞º „ã‘ÎÅÖ’¡ QÆ~°ƒùO ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ `≥Å¡|@ìx Hõey™êÎ~Ú. QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_® KÕ™êÎ~Ú QÆ~°ƒùO ~åHõáÈ=_®xH˜ Jã¨Å∞ HÍ~°}ÏÅ∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ "åº^èŒÅ∞ – =O^茺`«fiO ^Œ∞~°^Œ, =∞O@ HõeyOKÕ '`≥Å¡|@ì— "åºkè – HÍx_çÜ«∂ã≤ãπ ! „ã‘ÎÅÖ’ JkèHõOQÍ Hõ#|_Õ „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ !

261 262 262 263 263 263 265

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ 8. =∞~å‡=Ü«∞=OÖ’ ^Œ∞~°^Œ, =∞O@ 9. „ã‘Î ÉÏǨϺ [#<ÕO„kÜ«∂Å "åѨ٠– `≥Å¡|@ì 10. `≥Å¡|@ì "åºkè – ˆH#û~ü

u 18

266 269 271

ã¨O^ÕǨÅ∞ WOHÍ Wg – Jg I.

II.

273 274 274

c[HÀâ◊OÖ’ kQÆx =$+¨}ÏÅ∞ =Å¡ HõeQˆ #+¨Oì

275

1. „H˜O^ŒH˜ kQÆx =$+¨}ÏʼnõΩ PѨˆ~+¨#∞ ZѨC_»∞? 2. á⁄uÎ Hõ_»∞ѨÙÖ’<Õ =$+¨}O LO>Ë Ñ¨ÙOã¨`«fiO `«QÆ∞æ`«∞O^•? 3. ѨÙ@∞ìHõ`À<Õ XHõ¯>Ë =$+¨}O LO>Ë Ñ¨ÙOã¨`«fiO `«QÆ∞æ`«∞O^•?

275 275 276

ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓ~°fiK«~‡° O =¸ã¨∞‰õΩx LO>Ë

277

1. ѨÙ@∞ìHõ`À<Õ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O =¸ã¨∞‰õΩx LO@∞O^•? 2. aQÆ∞`«∞QÍ =∂ˆ~ ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O 3. U =Ü«∞ã¨∞ "åiÔH·<å ã¨∞hÎ KÕÜ«∞=KåÛ?

277 278 278

JOQÆãOΨ Éè#í ÖËx"åiÖ’ Hõ$„u=∞ ™ê^è<Œ åÅ∞ ZO`«=~°‰Ωõ `À_»Ê_»`å~Ú? 279 1. >ˇ™Èìã≤ì~À<£ ֒ѨO HõeyOKÕ ÃãH±û Jã¨=∞~°÷`« 2. ~°HõÎ<åàÏÖ’¡ ֒ѨO HõeyOKÕ #ѨÙOã¨Hõ`«fiO 3. ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’ WOáê¡O\òû

V. ѨÙ~∞° +¨μ_»∞ „ãÖ Î ‘ ÏQÍ, „ãÎ ‘ ѨÙ~∞° +¨μ_»∞ÖÏQÍ JÅOHõiOK«∞HÀ=_»OÖ’ PO`«~º° O Uq∞\˜?

VI.

273

1. ^À=∞Å∞ HõeyOKÕ =ic[O ! 2. „Ѩu |∞_»¤"åѨ٠=ic[O HÍ^Œ∞ 3. =ic*ÏÖ’¡ ~°HÍÅ∞

III.

IV.

=ic[O ZO^Œ∞‰õΩ =ã¨∞OÎ k? =∞O^Œ∞Å`À `«Q^æÆ •?

279 280 280

281

1. „\Ï<£û"≥ã≤ì[O 2. P_»"åà◊√§ÖÏQÍ =∂iáÈ"åÅ#∞‰õΩ<Õ H˘O^Œ~°∞ =∞QÆ"åà◊√§ 3. â◊„ã¨ÎzH˜`«û ^•fi~å ÃãH±û KèÕO*ò

281 282 282

=∞QÆ∞"≥#· ѨÊ\˜H© =∞QÆ"åxÃÑ· =∞#ã¨∞ HõÅQÆ^∞Œ . ZO^Œ∞Hõx?

283

1. `«e¡ H˘OQÆ∞Kå@∞ Ñ≤Å¡Å∞ ÃãH±ûÖËx „ã‘ÎÅ=Ù`å~å? 2. H˘`«Î =^èŒ∞=ÙÖ’ Éèí~°Î g∞^Œ „¿Ñ=∞x ÃÑOK«_»"≥∞ÖÏ? 3. z#fl`«#OÖ’<Õ ÃÑo¡ „ã‘ÎÖ’ ÃãH±û q<åtx

283 284 284

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ VII. HÀiHõ HõÅQÆHá õ È=_»OÖ’ PO`«~º° O Uq∞\˜? 286 19 u

1. KÕ^Œ∞ J#∞Éèí"åÅ∞ HõeyOKÕ „Ѷ≤l_ç\ ˜ 2. Éèí~°ÎÖ’ `«O„_çx K«∂¿ã Ѩiã≤÷u

QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« HõO~îåxH˜ ѨÓ`« ZO^Œ∞‰õΩ =ã¨∞OÎ k? `«Q_æÆ "» ∞≥ ÖÏ?

VIII.

287 287

288

1. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~îåxH˜ ѨÓ`« 288 2. ã¨O`å#O ÖËx"åiH˜ ‰õÄ_® QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~îåxH˜ ѨÓ`« =ã¨∞ÎO^•? 289 3. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~îåxH˜ ѨÓ`« LO>Ë zH˜`«û Uq∞\˜? 289 IX.

X.

XI.

~˘=Ú‡ Hˆ #û~üx QÆ∞iÎOK«@O ZÖÏ? zH˜`û« Uq∞\˜?

290

1. ˆH#û~ü QÆ_»¤Å∞ Ô~O_»∞ ~˘=Ú‡ÅÖ’ =™êÎÜ«∂? 2. ~˘=Ú‡ ˆH#û~ü =ÚO^Õ QÆ∞iÎOK«_»O ZÖÏ? 3. ˆH#û~ü Ô~O_»= ^Œâ◊ ZÖÏ LO@∞Ok?

290 290 291

ÃãH±û g∞^Œ =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç „Ñ¨ÉÏè =O

292

1. 2. 3. 4. 5.

=∂#ã≤Hõ XuÎ_çx ÃÑOKÕ L^ÀºQÍÅ∞, "åºáê~åÅ∞ =∂#ã≤Hõ XuÎ_çÖ’ Hõ#|_Õ qO`« „Ѩ=~°Î# q^•º~°∞úÖ’¡ ‰õÄ_® =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç âßs~°Hõ J<å~ÀQƺOQÍ HõxÑ≤OKÕ =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç =∂#ã≤Hõ XuÎ_çx `«yæOK«∞HÀ=_»O ZÖÏ?

292 292 293 293 293

^•OѨ`º« rq`«OÖ’ „ã‘Î ZO^Œ∞‰õΩ ÉèÜ í ∞« Ѩ_∞» `«∞Ok?

294

1. ÃãH±û „¿Ñ~°} ZÖÏ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok? 2. Ü≥∂x =^Œ∞Å∞ ÃãH±ûÖ’ `≥KÕÛ `«O@ 3. ÃãH±ûÖ’ ZO*ÏÜü∞"≥∞O\ò ZÖÏ?

294 295 295

H˘O^Œ~∞° „ã‘ÅÎ H˜ ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ <˘Ñ≤Ê ZO^Œ∞Hõx?

296

1. Ü≥∂x „ѨHõ¯<Õ ÉÏ^èŒ HõeyOKÕ p=ÚQÆ_»¤Å∞ 2. JuQÍ _»∂+π ‰õÄ_® ǨxHõ~°"Õ∞ 3. Pã¨∞Ѩ„`«∞ÅÖ’ HÍ#∞ÊÅ∞ J<ÕHõ ÉÏ^èŒÅ‰õΩ ^Œ∂~°O

296 297 297

XII.

XIII.

ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë á⁄uÎ Hõ_∞» ѨÙÖ’ <˘Ñ≤Ê ZO^Œ∞Hõx?

1. ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å =Å¡ á⁄uÎ Hõ_»∞ѨÙÖ’ <˘Ñ≤Ê 2. HÍ#∞Ê `«~åfi`« Hõ_»∞ѨÙÖ’ <˘Ñ≤Ê ZO^Œ∞Hõx? XIV.

QÆ~åƒùâÜ ◊ ∂« xH˜ QÆ_Ö¤» Oˇ ^Œ∞‰õΩ =™êÎ~Ú? zH˜`û« Uq∞\˜?

1. ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û LO>Ë P~ÀQƺO ZÖÏ LO@∞Ok? 2. ÃÑ·„¶ ÉÏ~Ú_£û zH˜`«û Uq∞\˜?

298 299 299

300 300 301

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ XV. ÃãH±ûH˜ ÃãifiH±û H ˆ #û~üH˜ ã¨O|O^èOŒ LO^•?

u 20

302

1. Éèí~°Î ã¨∞hÎ KÕ~ÚOK«∞‰õΩO>Ë ÉèÏ~°ºH˜ ˆH#û~ü ~å^•? 2. "≥∞#ûãπ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ F=~ü c¡_çOQ∑ ˆH#û~üH˜ zǨÏfl=∂?

302 303

„ã‘ÅÎ Ö’ #_»∞=Ú<˘Ñ≤ÊH© – ÃãH±ûH© ã¨O|O^èOŒ LO^•?

304

XVI.

1. *Ïi# QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O HõeyOKÕ #_»∞O <˘Ñ≤Ê 304 2. #_»∞=Ú HõO_»~åÅÖ’ |ÅÇ‘Ï#`« #_»∞=Ú <˘Ñ≤Ê Hõeyã¨∞ÎOk 305 3. #_»∞=Ú <˘Ñ≤Ê HõeyOKÕ "≥#∞fl "åº^èŒ∞Å∞, =¸„`«Ñ≤O_®Å "åº^èŒ∞Å∞ 305

J„Hõ=∞ QÆ~ƒ° „ù ™ê"åÅ∞ „áê}ÏO`«H=õ ∂?

306

1. J„Hõ=∞ QÆ~°ƒù„™ê"åÅ∞ ÃãÑ≤ìH± J=Ù`å~Ú 2. aà◊§Å`À Hõ_»∞Ѩ٠áÈ^•?

306 307

XVII.

XVIII. `«‰Ωõ ¯= =Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ |Ç≤Ï+¨μÅ ì ∞ âßâ◊fi`«OQÍ PyáÈ=KåÛ?

1. „Ñ≤"≥∞K«∂º~ü "≥∞<Àáê*ò ZO^Œ∞=Å¡? 2. z#fl =Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ "≥∞<Àáê*ò 3. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O f¿ã¿ãÎ "≥∞<Àáê*ò LO_»^•? XIX.

„ã‘ÅÎ H˜ =¸„`«qã¨~#˚° Ö’ =∞O@ ZO^Œ∞Hõx?

1. 2. 3. 4. XX.

„ã‘ÎÅÖ’¡ =¸„`« ã¨O|Okè`« "åº^èŒ∞ÖË Z‰õΩ¯= ! ~ÀAH˜ =¸_»∞ b@~°¡ =∞Ozhà◊§`À Ü«¸i#i W<£ÃѶHõ¬<£ ^Œ∂~°O #∂`«# =^èŒ∂=~°∞Ö’¡ Ǩh=¸<£ ã≤ã¨ì~Ú\˜ãπ ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ HõeyOKÕ =¸„`«"åÇ≤ÏHõÅ "åº^èŒ∞Å∞

_ç JO_£ ã≤ ZO^Œ∞‰õΩ KÕ™êÎ~∞° ?

1. z<åflѨˆ~+¨#∞ KÕ¿ãÎ Ñ≤Å¡Å∞ ѨÙ_»`å~å? 2. QÆ∞@∞ìQÍ LO_Õ J<ÕHõ [|∞ƒÅ#∞ |Ü«∞@ÃÑ>Ëì z<åflѨˆ~+¨#∞ 3. JkèHõOQÍ c¡_çOQ∑ J=Ù`«∂ LO>Ë... XXI.

@∂ºÉˇHqìõ ∞ ÃÑ^•ÌÑ~ˆ¨ +¨#∞H˜ ^•i fã¨∞OÎ ^•?

1. @∂ºÉˇHõìq∞ PѨˆ~+¨<£ ÃÑ^•ÌѨˆ~+¨<£H˜ ^•ifÜ«∞^Œ∞ 2. Hõ_»∞ѨÙÖ’ p=ÚQÆ_»¤Å∞ ZO^Œ∞‰õΩ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú? XXII.

ÃÑ^•ÌÑ~ˆ¨ +¨<£ (Ç≤Ïã¨~Ôì Hõqì ∞) Z=iH˜ KÕ™êÎ~∞° ?

1. Ç≤Ïã¨ìÔ~Hõìq∞ ZO^Œ∞‰õΩ? 2. Z=∞Ô~˚hûQÍ KÕ¿ã Ç≤Ïã¨ìÔ~Hõìq∞ 3. ˆH#û~°∞ `˘e^Œâ◊Ö’ Ç≤Ïã¨ìÔ~Hõìq∞

308 308 309 309

310 310 311 311 311

312 312 313 313

314 314 315

316 316 316 316

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ XXIII. ÃÑ^•ÌÑ~ ˆ¨ +¨#∞ J~Ú# ZO`«HÍÖÏxH˜ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û? 318 21 u

1. ÃÑ^•ÌѨˆ~+¨#∞ J~Ú# "åiÖ’ ÃãH±ûÖ’ ѨÙÖò™êìÑπ Ô~O_»∞ <≥ÅÖË 2. ÃÑ^•ÌѨˆ~+¨<£`À Ü≥∂xÖ’ HõeˆQ `Õ_®Å∞ 3. ã¨ifiH±ûH˜ ˆH#û~ü =zÛ<å ÃãH±ûH˜ J=~À^èŒO ÖË^Œ∞

318 319 319

FÖË*¤ ò =¿ãÎ ÃãH±ûH˜ Ѷ٨ Öò™êìÑπ ÃÑ@ì=Åã≤O^Õ<å?

320

1. P~ÀQͺxH˜ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O =ÚYºO 2. =Ü«∞ã¨∞û =∞o§#"åiÖ’ kQÆ∞Å∞ ÃãH±ûx ^≥|ƒfã¨∞ÎOk

320 321

XXIV.

XXV.

QÆ~ƒ° Où ~å=_®xH˜ g~°ºHõ}ÏÅ ã¨OYº Z‰õΩ¯= ZO^Œ∞‰õΩ LO_®e?

322

1. Ü≥∂x =∂~°æOÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ „Ѩܫ∂}O 322 2. ÃѶ֒Ñ≤<£ @∂º|∞ÅÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ∞ Ѩ_Õ uѨÊÅ∞ 322 3. J<ÕHõ g~°ºHõ}ÏÅ |e^•#O`À XHõ g~°ºHõ}ÏxH˜ =∂~°æO ã¨∞QÆ=∞O 323 XXVI.

1. 2. 3. 4. 5.

g~°ºHõ}ÏÅx xsfi~°ºO KÕ¿ã qO`« Ѩiã≤u÷

324

g~°ºHõ}ÏÅx x¿ãÎ[ѨiKÕ Ü≥∂x „^Œ"åÅ∞ áÈãπì HÍÜü∞@Öò >ˇãπì ZO^Œ∞Hõx? QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~î°O ^ŒQÆæ~° g~°ºHõ}ÏʼnõΩ `À_»Ê_Õ =¸ºHõãπ Ñ≤Å¡Å∞ ѨÙ@ìx"åiÖ’ ѨsHõΔÅ∞ g~°ºHõ}ÏʼnõΩ ‰õÄ_® =ºuˆ~Hõ Hõ}ÏÅ∞ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú

324 324 325 325 326

P~ÀQƺOÖ’ J<å~ÀQƺOÖ’ PǨ¡^•xflKÕÛ ~°u ÉèíOy=∞Å∞ á¶È~ü ¿Ñ¡, ¿Ñ¡, PѶ¨ì~ü ¿Ñ¡ II. ~°u ÉèO í y=∞Å∞ – ~°u ™œÅÉèϺÅ∞ I.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

W~°"≥· Zxq∞k Ѩ^Œú`«∞Å∞ ѨHõΔ"å`«O =zÛ#ѨC_»∞ áÈeÜ≥∂ =zÛ#"å~°∞ =∞ã¨∞¯ ºÅ~ü _ç„ã¨ìѶ≤ QÆ∞O_≥áÈ@∞ Ü«∂O*ˇ·<å QÆ∞O_≥[|∞ƒ L#fl"å~°∞ ã¨∂÷ÅHÍÜ«∞O L#fl"åà◊√§ H©à◊§<˘Ñ¨CÅ∞

328 330 330 334 335 335 335 336 336 336

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16.

L|ƒã¨O ~°HõÎáÈ@∞ QÆiƒù}© „ã‘ÎÅ∞ HÍ#∞Ê `«~åfi`« ÃÑ^•ÌѨˆ~+¨#∞ J~Ú#"åà◊√¡ z<åflѨˆ~+¨<£ @∂ºÉˇHõìq∞ PѨˆ~+¨#∞ =∞^ŒÑ≤zÛ L#fl „ã‘ÎÅ#∞ `«$Ñ≤ΠѨiKÕ q^è•#O xOá¶È"Õ∞xÜ«∂ (=∞^ŒÑ≤zÛ) L#fl „ã‘ÎÅ∞ Z=i`À#∂ ÃãH±ûÖ’ `«$Ñ≤Î á⁄O^Œ~°∞ 17. |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ PyáÈ~Ú# „ã‘ÎÅ`À ÃãH±û

u 22

336 336 337 337 337 337 337 337 338

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

23 u

a

„ã‘ΠѨÙ~°∞+¨ [#<ÕO„kÜ«∂Å∞a I.

„ã‘Î [#<ÕO„kÜ«∂Å q*Ï˝#O

q∞ã¨ì~ü P#O^£, a.>ˇH±. ("≥∞HÍxHõÖò) q∞ãπ #ox, a.Ü«∞ãπ.ã≤. (ã≤.a.*ˇ_£) ÃÑ· W^ŒiÌ ÃÑo¡ "≥Ú#fl<Õ [iyOk. QÆ_çz# ~å„`Õ "åi "≥Ú^Œ\ ˜ ~å„u. U"≥∞ÿO^À Uq∞\’ P #= ^ŒOѨ`«∞Å∞ W^ŒÌ~°∂ L^ŒÜ«∂xHõÖÏ¡ Ǩã¨Ê@ÖòH˜ =KåÛ~°∞. W^ŒÌi "≥ÚǨÖ’¡ kQÆ∞Å∞ ÖË^Œ∞QÍx U^À `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ<Õ Pã¨H˜Î „Ѩã¨∞Êù@OQÍ HÍ#=zÛOk. =ÚO^Œ∞QÍ #ox <À~°∞ qÑ≤ÊOk. ''_®Hõì~ü, W^ŒÌ~°O K«^Œ∞=Ù‰õΩ#fl"åà◊§"Õ∞. ~å„`Õ =∂ "≥Ú^Œ\ ˜ ~å„u. UO KÕÜ«∂Ö’, ZÖÏ KÕÜ«∂Ö’ W^ŒÌiH© `≥b^Œ∞. XHõ\ ˜ KÕÜ«∞É’~Ú WOH˘Hõ\ ˜ KÕ¿ãÎ Jã¨Å∞ˆH J#~°÷O HõÅQÆ=K«∞Û. JO^Œ∞Hõ<Õ W^ŒÌ~°O UO KÕÜ«∞‰õΩO_® ã¨~°^•QÍ Hõ|∞~°∞¡ K≥ѨC‰õΩO@∂ ~å„`«O`å QÆ_ç¿ÑâßO. ÉÏQÆ∞Ok Hõ^Œ∂ =∂ '"≥Ú^Œ\ ˜ ~å„u— JO@∂ Ѷ¨‰õΩ¯# #"Õfiã≤Ok #ox. ''Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O <Õ#∞ K≥|∞`å#∞ _®Hõì~üQÍ~°∂—— Jx #ox =∂@x JO^Œ∞‰õΩx ''„ã‘ÎÅH˜ Ü≥∂xÖ’ Ô~O_»∞ ~°O„^è•Å∞ LO\ÏÜ«∞@. JO^Œ∞Ö’ XHõ¯ ~°O„^èŒ"Õ∞ ÃãH±û HÀã¨=∞@. Ô~O_»=k HÍ^Œ@. Jã¨Å∞ P Ô~O_»∞ ~°O„^è•Å∞ Uq∞\’, ZHõ¯_»∞O\ÏÜ≥∂, ZÖÏ LO\ÏÜ≥∂ `«#H© `≥eÜ«∞^Œ∞, <å‰õÄ `≥eÜ«∞^Œ∞. á⁄~°ÉÏ@∞# XHõ ~°O„^èŒOÖ’ ÃãH±û KÕÜ«∞É’~Ú =∞~À ~°O„^èŒOÖ’ KÕ¿ãÎ U"≥∞ÿ<å „Ñ¨=∂^ŒO [~°QÆ=K«Û#fl ÉèíÜ«∞O HõeyOk. JO^Œ∞Hõx `≥bx Ѩx

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 24

KÕÜ«∞_»O HõO>Ë `≥Å∞ã¨∞‰õΩx KÕÜ«∞_»O =∞Oz^Œx ÉèÏqOKå=Ú. P ~°O„^è•Å∞ Uq∞\’ "å\˜ Hõ^ä•Hõ=∂q∞+¨μ Uq∞\’ q∞=∞‡efl HõÅ∞ã¨∞H˘x q=~°OQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ#∞‰õΩ<åflO. "Õ∞=Ú ã¨iQÍæ<Õ PÖ’zOKå=∂? ÖË^•? U=∞O\Ï~°∞ g∞~°∞?—— JO@∂ <å ã¨=∂^è•#O HÀã¨"Õ∞ Z^Œ∞~°∞ K«∂âß_»∞. W^ŒÌ~°∂ q^•º=O`«∞ÖË. "åi "åi ã¨|˚H±ìÖ’ xëêì`«∞ÖË. É’Å∞ìÅ∞, #@∞ìÅ∞, ǨϟÖòû `≥eã≤# "≥∞HÍxHõÖò WO[h~üH˜ `«# ^•OѨ`«º rq`åxH˜ ã¨O|OkèOz# =ÚYº"≥∞ÿ# ǨϟÖòû `≥eÜ«∞<Õ `≥eÜ«∞^Œ∞. JÖψQ ˆ~a\òû, ~å\òû "å\˜ s„á⁄_çH˜ì"£ ã≤ã¨ì"£∞ QÆ∞iOz ‰õΔΩ}‚OQÍ `≥eã≤# #oxH˜ `«# s„á⁄_»H˜ì"£ ã≤ã¨ì"£∞ QÆ∞iOz JO`å J*Ï˝#"Õ∞. Wn D<å\˜ =∞# q^•ºq^è•#O. `«H˜¯# "å\˜ QÆ∞iOz Jhfl =∞#‰õΩ ‰õΔΩ}‚OQÍ `≥Å∞ã¨∞. =∞# QÆ∞iOz =∂„`«O =∞#‰õΩ Ug∞ `≥eÜ«∞^Œ∞. JO^Œ∞ˆH P#O^£, #ohÅ "≥Ú^Œ\ ˜ ~å„u =∂@Å`À QÆ_çzáÈ~ÚOk.

#= ^ŒOѨ`∞« ÅÖ’ HõeQˆ ã¨O^ÕÇϨ O! Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° Ô~O_»∞ ~°O„^è•Å∞ LO_»@O x["Õ∞. HÍx XHõ\ ˜ =∂„`«"Õ∞ ѨÙ~°∞ëêOQÆO „Ѩ"ÕâßxH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ ÃÑ^ŒÌkQÍ LO@∞Ok. <À\˜x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ =¸ã≤ LOz#>Ë¡ Ü≥∂x ~°O„^è•xfl Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ =¸ã≤ LOK«∞`å~Ú. „"Õà◊√§ ÃÑ\˜ì ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ Ô~O_»∂ "≥_»Å∞Ê KÕ¿ãÎ Ü≥∂x ~°O„^èŒO ã¨Ê+¨ìOQÍ HÍ#=ã¨∞ÎOk. P ~°O„^èŒO K«∂ѨÙ_»∞ „"ÕÅ∞ ÖË^• ÉÁ@#„"ÕÅ∞ ^Œ∂ˆ~@O`« Ѩi=∂}OÖ’ LO@∞Ok. Ü≥∂x ~°O„^èŒO ÃÑ·<Õ Ô~O_»= ~°O„^èŒO LO@∞Ok. D Ô~O_»= ~°O„^èŒO KåÖÏ z#flkQÍ LO@∞Ok. P ~°O„^èŒO =Ú_»∞K«∞‰õΩáÈ~Ú Jã¨Å∞ Hõ#|_»‰õΩO_® ‰õÄ_® LO@∞Ok. ˆH=ÅO =¸„`«O =KÕÛ@ѨC_Õ P ~°O„^èŒO qK«∞Û‰õΩO@∞Ok. ZO`≥·<å Ü≥∂x ~°O„^èŒO HõO>Ë =¸„`«O =KÕÛ D ~°O„^èŒO KåÖÏ z#flk. JO^Œ∞Ö’ ã¨#fl\˜ ÃÑxûÖò ÖË^• |ÅѨOH˜ q∞Oz Ug áÈ=Ù. JO^Œ∞Hõx ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ JOQƄѨ"Õâ◊O á⁄~°ÉÏ@∞QÍ XHõ ~°O„^èŒOÖ’ [~°∞QÆ∞`«∞O^Œ<Õ ÉèíÜ«∞O J~°÷O ÖËxk.

#= ^ŒOѨ`∞« ÅH˜ ÃãH±û q*Ï˝#O J=ã¨~O° ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ 㨄Hõ=∞OQÍ áêÖÁæ#_®xH˜ J~°÷OÖËx ÉèíÜ«∂Å∞, J#∞=∂<åÅ∞ ~å‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜ #=^ŒOѨ`«∞ʼnõΩ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ "åà◊§ [#<ÕO„kÜ«∂Å x~å‡}O QÆ∞iOz, Jq ѨxKÕ¿ã f~°∞ QÆ∞iOz q=~°OQÍ `≥Å∞ã¨∞H˘x =ÙO_»_»O J=ã¨~°O. ÃãH±û q*Ï˝#O L#fl ^ŒOѨ`«∞Å∞ "åi "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõÅx =∞^èŒ∞~°OQÍ =∞ÅK«∞HÀQÆÅQÆ∞`å~°∞.

â◊$OQÍ~åxH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ ã „ Α [#<ÕOk„ Ü«∂Å x~å‡}O Ü≥∂x<Õ „ã‘Î [#<ÕO„kÜ«∂Å∞QÍ ÖË^• =∞~å‡=Ü«∞"åÅ∞QÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. „ã‘Î [# <ÕO„kÜ«∂Åx Ô~O_»∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ K≥ѨCHÀ=K«∞Û.

25 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

1. ÉÏǨϺ [#<ÕO„kÜ«∂Å∞ 2. JO`«~ü [#<ÕO„kÜ«∂Å∞. ÃÑ^Œ=ÙÅx qѨÊHõáÈ`Õ <À~°∞ ֒ѨŠK«∂_»ÖË#>Ë¡ Ü≥∂xH˜ Ô~O_»∞ „ѨHõ¯ÖÏ LO_Õ ÉÏǨº^èŒ~åÅx „ѨHõ¯‰õΩ XuÎyOK«HõáÈ`Õ Ü≥∂x ~°O„^èŒOQÍx, Ü≥∂x =∂~°æO QÍx Hõ#|_»^Œ∞. Ü≥∂x ÉÏǨº^èŒ~åÅÖ’ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞. 1.ÖËaÜ«∂"≥∞[~å 2. ÖËaÜ«∂"≥∞ÿ#~å. ÖËaÜ«∂ "≥∞[~å „H˜O^Œ ÖËaÜ«∂"≥∞ÿ#~å LO@∞Ok. Wq Ü≥∂x ~°O„^è•xH˜ Ô~O_»∞ „ѨHõ¯ÖÏ LO\Ï~Ú.

Ü≥∂xÖ’ U=ÚO\Ï~Ú? Ü≥∂x ÉÏǨº^èŒ~åÅx „ѨHõ¯H˜ `˘ÅyOK«QÍ Ü≥∂x ֒ѨŠÉèÏQÍÅ∞ Hõ#|_»`å~Ú. D Ü≥∂x ÉèÏQÍÅx „H˜O^Œ #∞Oz ÃÑ·H˜ D q^èŒOQÍ K≥ѨCHÀ=K«∞Û. Ü≥∂x ÉÏǨº^èŒ~åÅx „ѨHõ¯H˜ `˘ÅyOz#ѨC_»∞ Ü≥∂x „H˜Ok ÉèÏQÆOÖ’ Ü≥∂x ~°O„^èŒO LO@∞Ok. nx<Õ Ü≥∂x ^•fi~°O Jx ‰õÄ_® JO\Ï~°∞. ^•x ÃÑ·<Õ =¸„`«O =KÕÛ ~°O„^èŒO LO@∞Ok. Jk HõxÊOp HõxÊOK«#@∞¡ LO@∞Ok. =¸„`«^•fi~°O ÃÑ·# Ü≥∂x j~°¬O LO@∞Ok. Wk "Õ~°∞â‹#QÆ yO[O`« Ѩi=∂}OÖ’ |∞_çѨÖÏQÆ "ÕÅ∞H˜ `«QÆ∞Å∞`«∞Ok. nx<Õ ÔH·¡\’iãπ JO\Ï~°∞. WHõ Ü≥∂x ~°O„^èŒO q+¨Ü«∞O fã¨∞‰õΩO>Ë ^•fi~åxH˜ `À~°}O ÖÏQÆ Ü≥∂x ~°O„^èŒO ^ŒQÆæ~° Hõ<≥flá⁄~° LO@∞Ok. y<≥flH˜ JOK«∞ |Ü«∞@ "≥·Ñ¨ÙH˜ LO>Ë Ü≥∂xH˜ JOK«∞QÍ Hõ<≥flá⁄~° Ü≥∂x ~°O„^èŒO ֒Ѩe"≥·Ñ¨ÙH˜ LO@∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ D Hõ<≥flá⁄~° Ü≥∂x ~°O„^èŒO K«∞@∞ì`å LO>Ë =∞iH˘O^ŒiÖ’ Ü≥∂x ~°O„^è•xH˜ ã¨QÆO =~°ˆH JOK«∞QÍ LO@∞Ok. J~°∞^Œ∞QÍ H˘O^ŒiÖ’<Õ Hõ<≥flá⁄~° Ü≥∂x ~°O„^è•xfl ѨÓiÎQÍ =¸ã≤ LOK«_»"≥∂ ÖË^• Hõ<≥flá⁄~° [Öˇ¡_»ÖÏQÆ Ü≥∂x ~°O„^è•xH˜ Hõ<åflÅ∞ Hõey LO_»@"≥∂ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Hõ<≥flá⁄~° ZÖÏ L<åfl Le¡á⁄~° ÖÏQÆ Ñ¨ÅK«QÍ LO@∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ Jã¨Å∞ "≥Ú^Œ\ ˜ #∞OKÕ Hõ<≥flá⁄~° LO_»^Œ∞. ZO^Œi Ö’<À D Hõ<≥flá⁄~° z#fl`«#OÖ’<À, Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞û =zÛ# `«~°∞"å`«<À, P@Å∞ P_»∞`«∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’<À Ü≥∂x ^ŒQ~æÆ ° ^Œ∞~°^Œ JxÑ≤Oz QÀHÀ¯=_»O =Å¡<À ziyáÈ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Hõ<≥flá⁄~° Ü≥∂x ^•fi~åxfl ѨÓiÎQÍ =¸ã≤"ÕÜ«∞|_ç# "åiÖ’ P J=∂‡~Ú ~°[ã¨fiÅ J~Ú<å ~°Hõ΄™ê=O Hõ#|_»^Œ∞. ֒֒ѨŠ<≥Å<≥Å „™ê="≥∞ÿ# ~°HõÎO xÅfi J=Ù`«∂ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ Ѩi=∂}O ÃÑiyáÈ`«∞Ok. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u KåÖÏ J~°∞^Œ∞. HÍx Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞û =zÛ<å ~°[ã¨fiÅ HÍ#ѨC_»∞ ѨsHõΔ KÕ¿ãÎ WÖÏO\˜ Ѩiã≤÷u |Ü«∞@Ѩ_»∞`«∞Ok.

Ü≥∂x ^•fi~°O Ü≥∂x =∂~åæxH˜ Qˆ \ò"!Õ Ü≥∂x ^•fi~°O #∞Oz Ü≥∂x =∂~°æO "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. Ü≥∂x =∂~åæ<Õfl "≥*ˇ·<å JO\Ï~°∞. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ ã¨ÎOaèOz# ѨÙ~°∞ëêOQÆO WO^Œ∞Ö’ˆH „Ѩ"Õtã¨∞ÎOk. HÍѶ‘ á¶ê¡ã¨∞¯ÖÏQÆ Ü≥∂x =∂~°æO "≥Ú^Œ\’¡ ã¨#flQÍ LO_ç ֒ѨeH˜ áÈQÍ "≥_»Å∞ÊQÍ LO@∞Ok. J~Ú`Õ Ü≥∂x =∂~°æO Q˘@ìOÖÏQÆ FÃÑ<£QÍ LO_»^Œ∞. QÍe áÈ~Ú# Ãã·H˜Öò

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 26

@∂º|∞ÖÏQÆ Ü≥∂x =∂~°æO QÀ_»Å∞ XHõ^•xH˘Hõ\ ˜ ^ŒQÆæ~°QÍ LO\Ï~Ú. ѨÙ~°∞ëêOQÆO „Ѩ"Õâ◊O [iy#ѨC_Õ Ü≥∂x =∂~°æO qK«∞Û‰õΩO@∞Ok. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆ Ñ¨i =∂}O |\˜ì Ü≥∂x ~°O„^èŒO qK«∞Û‰õΩO@∞Ok. Ü≥∂x =∂~°æO QÀ_»ÅH˜ ѨÅÛx á⁄~° HõÑ≤Ê LO@∞Ok.D á⁄~° "≥#Hõ ™êÊOl \˜+¨Øº, WÖÏã≤ìH± \˜+¨Øº LO@∞Ok. g\˜`À áê@∞ J<ÕHõ ~°HõÎ<åàÏÅ∞ "å\˜=∞^茺֒ LO\Ï~Ú. qq^èŒ HõO_»~åÅ∞ Ü≥∂x =∂~åæxfl JO\˜ÃÑ@∞ì‰õΩx LO\Ï~Ú. Ü≥∂x ~°O„^èŒO ^ŒQÆæi iOQÆ∞ÖÏQÆ HõO_»~°O LO@∞Ok. =∂=¸Å∞QÍ Ü≥∂x ~°O„^èŒO K«∂ѨÙ_»∞ „"ÕÅ∞ ^Œ∂ˆ~@O`« LO@∞Ok. HÍx Ü≥∂x ~°O„^èŒO QÆ∞O_® ѨÙ~°∞ëêOQÆO „Ѩ"Õtã¨∂Î LO>Ë P\’=∂\˜H±QÍ Ü≥∂x ~°O„^èŒO K«∞@∂ì L#fl iOQÆ∞ÖÏO\˜ HõO_»~°O qK«∞Û‰õΩO@∞Ok.

Ü≥∂x HõO_»~åÅ =∂ºlH±! Ü≥∂x ~°O„^èŒO =∂=¸Å∞QÍ XHõ „"ÕÅ∞ ^Œ∂ˆ~@O`« =∂„`«"Õ∞ L#fl@∞¡ JxÑ≤Oz<å ã¨ÎOaèOz# ѨÙ~°∞ëêOQÆO ã¨∞<åÜ«∞ã¨OQÍ ^•xx "≥_»Å∞Ê KÕã¨∞‰õΩO@∂ Ü≥∂x =∂~°æOÖ’H˜ „Ѩ"Õtã¨∞ÎOk. JÖψQ Ü≥∂x ~°O„^èŒO ^ŒQÆæ~° LO_Õ D iOQÆ∞ÖÏO\˜ HõO_»~°O a_»¤ HÍ#∞Ê JÜÕ∞º ã¨=∞Ü«∞OÖ’ a_»¤ |Ü«∞@H˜ ~å=_®xH˜ a_»¤ Ѩ>Ëì@O`« ѨÓiÎQÍ qK«∞Û‰õΩO@∞Ok. Ü≥∂x =∂~°æO ‰õÄ_® J^Õ q^èŒOQÍ ZO`«\ ˜ Ѩi=∂}ÏxÔH·<å qK«∞ÛHÀ=_»O LO@∞Ok. =∂=¸Å∞QÍ Ü≥∂x ~°O„^èŒO ^ŒQÆæ~° LO_Õ HõO_»~åÅ∞, Ü≥∂x =∂~°æOÖ’x HõO_»~åÅ∞ XHõ ã¨#fl\˜ ÃÑxûÖò<≥·<å *ÏiáȉõΩO_® aQÆѨ\ ˜ì LOK«∞`å~Ú. J"Õ HõO_»~åÅ∞ ZO`«\ ˜ Ѩi=∂}ÏxÔH·<å qK«∞ÛHÀ=_»O ^•xx aQÆѨ\ ˜ì LOK«_»O KÕ™êÎ~Ú. J^Õ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’x HõO_»~åÅ Q˘Ñ¨Ê^Œ#O. Ü≥∂x HõO_»~åŠѨi=∂}O |\˜ì qK«∞ÛHÀ=_»O JO^Œ∞Ö’ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\˜ì# ^•xfl aQÆѨ\ ˜ì LOK«_»O J<Õ „Ѩ`ÕºHõ`« Hõey LO_»@O =Å¡ ѨÙ~°∞ëêOQÆO ÃÑ^ŒÌkQÍ LO>Ë Ü≥∂x ֒ѨeH˜ „Ѩ"ÕtOK«_»O ‰õΩ^Œ~°^Œx Z=Ô~·<å J#∞‰õΩO>Ë Jk á⁄~°ÉÏ>Ë J=Ù`«∞Ok. Ü≥∂x ^•fi~°O, Ü≥∂x =∂~åæxH˜ ã¨O|OkèOz# HõO_»~åÅ∞ K«Hõ¯x >ˇOѨ~ü Hõey LO\Ï~Ú. Wq J=ã¨~°"≥∞ÿ#ѨC_»∞ ~°|ƒ~°∞ ÖÏQÆ™êQÆ∞`å~Ú. =∂=¸Å∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =¸ã¨∞‰õΩx LO\Ï~Ú.

Ü≥∂x =∂~°Oæ =¸_»∞#fl~° JOQÆ∞àÏÅ∞ – ѨÙ~°∞ëêOQÆO P~°∞ JOQÆ∞àÏÅ∞ Ü≥∂x =∂~°æO ("≥*ˇ·<å) =∂=¸Å∞QÍ =¸_»∞#fl~° JOQÆ∞àÏÅ∞ LO@∞Ok. Ü≥∂x =∂~°æO ֒Ѩe QÀ_»Å∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O kQÆ∞=# QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~îåxH˜ JO@∞‰õΩx LO\Ï~Ú. Ü≥∂x =∂=¸Å∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =¸_»∞#fl~° JOQÆ∞àÏÅ Ö’`Õ L<åfl ѨÙ~°∞ëêOQÆO „Ѩ"ÕtOz #ѨC_»∞ Ü≥∂x =∂~°æOÖ’x HõO_»~åÅ∞ ™êQÆ∞`å~Ú. ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}O J~Ú^Œ∞ JOQÆ∞àÏÅ∞ L<åfl P~°∞ JOQÆ∞àÏÅ∞ L<åfl JO`«HõO>Ë Z‰õΩ¯= L<åfl ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}O

27 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

|\˜ì Ü≥∂x=∂~°æO "≥_»Å∞Ê J=@O, á⁄_»=Ù J=@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. =∞m§ ~°u =ÚyÜ«∞QÍ<Õ =∂=¸Å∞ Ãã·AH˜ =KÕÛã¨∞ÎOk.

ÃãH±ûÖ’ Ǩ~ÚH˜ Ü≥∂x=∂~°Oæ Ö’ =∂~°∞ÊÅ∞ „ã‘ÎÖ’ HÍ=∞O Hõey#ѨC_»∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ Ü≥∂x =∂~°æO ֒ѨŠQÀ_»Å∞ L|∞ƒ`å~Ú. "å\˜Ö’x ~°HõÎ<åàÏÅ∞ ÉÏQÍ "åºHÀz™êÎ~Ú. ^•x=Å¡ Ü≥∂x ֒ѨŠ™êÊO*òɡ_£ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. JO`ÕH͉õΩO_® ~°uÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ ~°HÍÎkèHõº`«`À Laƒ "≥∞`«ÎQÍ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú.

ѨÙ~°∞ëêOQÍxfl áÈe# ã „ Α Ü≥∂x j~°¬O HÍ"Õ∞„^ÕHõO Hõey#ѨC_»∞ ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}O ÃÑiy#>Ë¡ „ã‘ÎÅÖ’¡ ‰õÄ_® HÍ"≥∂„^ÕHõO Hõey#ѨC_»∞ Ü≥∂x j~°¬O á⁄OQÆ∞`«∞Ok. =∂=¸Å∞QÍ Ü≥∂x j~°¬O (ÔH·¡\’iãπ) z#fl ѨѨC|^ŒÌÖÏQÆ KÕuH˜ `«QÆÅQÍ HÍ"≥∂„^ÕHõO Hõey#ѨC_»∞ XHõ ÃÑ^ŒÌ |~îåh yO[O`« ÖË^• "Õ~°∞â◊#QÆ yO[O`« J=Ù`«∞Ok. =∂=¸Å∞QÍ Ü≥∂x j~°¬O Ü≥∂x ÃÑ· ÉèÏQÆOÖ’ Ü≥∂x ÉÏǨº^èŒ~åÅ`À =¸Ü«∞|_ç LO@∞Ok. HÍ=∞<å_»∞Å∞ Ü≥∂x j~°¬OÖ’ Z‰õΩ¯=QÍ LO\Ï~Ú. JÖψQ HÍ=∞<å_»∞Å∞ Ü≥∂x ^•fi~°O K«∞@∂ì JkèHõOQÍ LO\Ï~Ú. ~°uÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆO „Ѩ"ÕtOz#ѨC_»∞ Wq fÜ«∞x J#∞Éèí∂ux Hõey™êÎ~Ú. =ÚYºOQÍ Ü≥∂xj~°¬O JkèHõOQÍ ã¨ÊOkã¨∞ÎOk. HÍ=∞<å_»∞Å∞ Ü≥∂x ^•fi~°O j~°¬OÖ’<Õ JkèHõOQÍ ˆHO„nHõiOK«|_ç LO\Ï~Ú. D HÍ=∞<å_»∞Å∞ Ü≥∂x =∂~°æO ֒ѨŠXHõ\ ˜#fl~° JOQÆ∞à◊O "Õ∞~°ˆH LO\Ï~Ú. JO`«HõO>Ë Ö’Ñ¨ÅH˜ HÍ=∞<å_»∞Å∞ LO_»=Ù. XHõ"àÕ ◊ H˘kÌQÍ L<åfl "å\˜=Å¡ HõeQˆ ã¨ÊO^Œ# KåÖÏ `«‰Ωõ ¯=. JO^Œ∞Hõ<Õ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}O ÃÑ^ŒÌkQÍ L<åfl, z#flkQÍ L<åfl XHõ>Ë q^èŒOQÍ `«$Ñ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}O ÃÑ^ŒÌkQÍ L#flO`« =∂„`å# „ã‘ÎH˜ JkèHõOQÍ `«$Ñ≤Î HõÅQÆ_»O JO@∂ LO_»^Œ∞. ~°uÖ’ `«$Ñ≤ÎH˜ ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}O ZO`« L#fl^Œ<Õk „Ѩ^è•#O HÍ^Œ∞. ѨÙ~°∞ëêOQÆO ZO`« K«Hõ¯QÍ ã¨ÎOaèOzO^Œ<Õk =ÚYºO. JO`ÕH͉õΩO_® „ã‘ÎH˜ ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõeˆQ=~°‰õΩ ~°ux H˘#™êyOK«_»O =ÚYºO.

<À\˜Ö’ `«_Öç ÏQÍ<Õ Ü≥∂xÖ’ `«_ç <À\˜ ֒ѨŠZѨC_»∂ ÖÏÖÏ[ÅO T~°∞`«∂ <À~°∞ ZO_çáȉõΩO_® `«_Qç Í LOK«∞`«∞Ok. J^Õ q^èŒOQÍ Ü≥∂x =∂~°æO ֒ѨŠZѨC_»∂ H˘O`« „^Œ=O T~°∞`«∂ `«_çQÍ LO@∞Ok. D „^Œ=O QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~î°O #∞O_ç Ü≥∂x=∂~°æO QÀ_»Å #∞O_ç `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. Ü≥∂x ֒ѨŠTˆ~ D „^Œ"åÅ∞ Ü≥∂x ֒ѨŠ|Ü«∞@ \˜+¨ØºÅ∞ ZO_çáȉõΩO_® HÍáê_»`å~Ú. ÃÑ·QÍ D „^Œ"åÅ∞ P=∞¡ QÆ∞}O Hõey LO\Ï~Ú. JO^Œ∞Hõ<Õ JO`« `ÕeHõQÍ "åºkè „H˜=ÚÅ∞ Ü≥∂x ֒ѨŠÃÑ~°QÆÖËHõáÈ`å~Ú.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 28

ÃãH±û Ѩ~°OQÍ PÖ’K«#Å∞ Hõey<å, ÃãH±û Ѩ~°OQÍ ã¨ÊOkOz<å, ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åfl Ü≥∂xÖ’ „^Œ"åÅ∞ =∂=¸Å∞ HõO>Ë Z‰õΩ¯=QÍ „ã¨q™êÎ~Ú. Ü≥∂xÖ’ D q^èŒOQÍ ÃãH±û ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „^Œ"åÅ∞ JkèHõOQÍ „ã¨qOK«_»O ‰õÄ_® J=ã¨~°"Õ∞. ^•x=Å¡ JOQƄѨ"Õâ◊O `ÕeHõQÍ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÃÑ·QÍ ~°uÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ Ü≥∂x֒ѨŠXiÑ≤_ç JO`«QÍ ÖˉõΩO_® J=Ù`«∞Ok. ^•x=Å¡ ~°u ã¨∞Y„Ѩ^ŒOQÍ JxÑ≤ã¨∞ÎOk.

ã „ ÅΑ Ö’ JO`«~ü [#<ÕOk„ Ü«∂Å∞ ÉÏǨϺ [#<ÕO„kÜ«∂Å∞ „ã‘ÎH˜ ÃãH±ûÖ’ `«$Ñ≤Î#OkOK«QÍ JO`«~ü [#<ÕO„kÜ«∂Å∞ QÆ~°ƒù^è•~°}H©, ÃãH±û Ǩ~À‡#¡H© LѨÜ≥∂QÆѨ_»`å~Ú. QÆ~°ƒùHÀâ◊O (Ü«Ú>ˇ~°ãπ), JO_»"åÇ≤ÏHõÅ∞ (ÃÑÖ¶ ’¡ÑÜ ≤ ∞« <£ @∂º|∞Å∞), JO_®â◊Ü∂« Å∞ (F=sãπ) D =¸_»∞ „ã‘Î JO`«~ü [#<ÕO„kÜ«∂Å∞.

QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« x~å‡}O QÆ~°ƒùHÀâ◊O =¸_»∞ JOQÆ∞àÏÅ á⁄_»=Ù, Ô~O_»∞ JOQÆ∞àÏÅ "≥_»Å∞Ê, XHõ JOQÆ∞à◊O =∞O^ŒO =ÙO@∞Ok. QÆ~°ƒùHÀâ◊OQÀ_»Å∞ =∂=¸Å∞QÍ =Ú_»∞K«∞‰õΩx ^ŒQÆæ~°^ŒQÆæ~°QÍ =ÙO\Ï~Ú. Ñ≤O_»O `«Ü«∂Ô~· ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#flѨC_»∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O QÀ_»Ö’¡x HõO_»~åÅ∞ JѨiq∞`«OQÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. ^•x`À QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O KåÖÏ ÃÑ^ŒÌkQÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. HÍ#∞Ê J~Ú# `«~°∞"å`« JÖÏ ÃÑiy# \˜+¨Øº ‰õΩkOK«∞‰õΩáÈ`«∞Ok. =∞m¡ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O z#fl^≥·áÈ`«∞Ok. QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ Ô~O_»∞ѨHõ¯ÖÏ H˘kÌ ^Œ∂~°OÖ’ JO_®â◊Ü«∂Å∞ (F=sãπ) =ÙO\Ï~Ú. JO_®â◊Ü«∂Ö’¡<Õ „ã‘Î c[Hõ}O L`«ÊuÎ J=Ù`«∞Ok. nx<Õ F=O JO\Ï~°∞. ÖË^• 'JO_»O— JO\Ï~°∞. „ã‘ÖÎ ’ <≥ÅH˜ XHõ>Ë JO_»O q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞Ok. XHõ <≥Å ‰õΩ_ç"Ñ·≥ Ù¨ JO_®â◊Ü∞« OÖ’ JO_»O q_»∞^ŒÖˇ·`Õ Ô~O_»= <≥Å Z_»=∞"≥·Ñ¨Ù JO_®â◊Ü«∞OÖ’ JO_»O q_»∞^ŒÅ=Ù`«∞Ok. J~°∞^Œ∞QÍ XˆH <≥ÅÖ’ Ô~O_»∞ JO_®â◊Ü«∂Å #∞Oz JO_®Å∞ q_»∞^ŒÅ=_»O, XˆH JO_®â◊Ü«∞O #∞Oz Z‰õΩ¯= JO_®Å∞ q_»∞^ŒÅ=_»O =ÙO@∞Ok. J@∞=O@ѨC_»∞ Hõ=ÅÅ∞ ѨÙ@ì_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.

JO_»O Ñ „ Ü ¨ ∂« }O JO_®â◊Ü∞« O #∞Oz q_»∞^ŒÖ#·ˇ JO_»O JO_»"åÇ≤ÏHõ ^•fi~å QÆ~åƒùâÜ ◊ ∂« xH˜ KÕ~∞° `å~Ú. JO_»"åÇ≤ÏHõÅ∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ W@∞ J@∞ =ÙO\Ï~Ú. JO_»"åÇ≤ÏHõÅ∞ @∂º|∞Å∞ÖÏO\˜q. JO_®â◊Ü«∞O #∞Oz q_»∞^ŒÖˇ·# JO_»O JO^Œ∞Ö’ KÕi QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O "≥·Ñ¨ÙH˜ Ѩܫ∞xã¨∞ÎOk. JO_»O JÖÏ „Ѩܫ∂}˜OK«_®xH˜ JO_»"åÇ≤ÏHõÖ’¡ „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ# x~å‡}O =ÙO@∞Ok. ~°uÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ ã¨öeOѨ|_ç# g~°ºHõ}ÏÅ∞ Ü≥∂x=∂~°æO #∞Oz QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’H˜ KÕi PÃÑ·# PO_»"åÇ≤ÏHõÖ’¡ „Ѩ"Õt™êÎ~Ú. JÖÏ JO_®â◊Ü«∂Ö’¡H˜ „Ѩ"ÕtOz# J<ÕHõ g~°º Hõ}ÏÖ’¡ U^À XHõ g~°ºHõ}O JO_»O`À ã¨"≥∞ÿHõºO J=Ù`«∞Ok.

29 u

Ñ≤O_»O Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

JÖÏ ã¨"≥∞ÿHõºO á⁄O^Œ_»O JO_»"åÇ≤ÏHõÖ’¡<Õ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ã¨"≥∞ÿHõº"≥∞ÿ# ã¨OÜ«ÚHõÎ c[Hõ}O x^•#OQÍ „Ѩܫ∂}˜Oz QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ KÕi Ñ≤O_»OQÍ Z^Œ∞QÆ∞`«∞Ok. J~°∞^Œ∞QÍ ã¨OÜ«ÚHõÎ c[Hõ}O QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ KÕ~°‰õΩO_® JO_»"åÇ≤ÏHõÖ’¡<Õ =ÙO_ç JHõ¯_» ÃÑiy @∂º@∞ ѨyeáÈ=_»O, „Ѩ=∂^•xH˜ QÆ∞iHÍ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. „ã‘ÎÖ’ <≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ~å=Å<åfl, QÆ~°ƒùO xÅ|_®Å<åfl Ǩ~À‡#∞¡ HÍ"åe. D Ǩ~À‡#∞¡ JO_®â◊Ü«∂Å #∞Oz L`«ÊuÎ J=Ù`å~Ú. „ã‘ÎÅÖ’ HÍ"≥∂„^ÕHõO ÃÑÅ∞¡aH˜#ѨC_»∞ JO`«~ü [#<ÕO„kÜ«∂Ö’¡ ‰õÄ_® =∂~°∞Ê =ã¨∞ÎOk. „ã‘Î HÍ=∞Ѩ~°OQÍ ã¨ÊOkOz#ѨC_»∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ~°HÍÎkèHõº`«`À L|∞ƒ`«∞Ok. =∂=¸Å∞ Ãã·AHõO>Ë ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. D ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ Ü«∂Éèˇ· #∞Oz =O^Œ âß`«O =ÙO@∞Ok. QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xfl JO\˜ ÃÑ@∞ì‰õΩx z#flg– ÃÑ^ŒÌg eQÆ"≥∞O@∞¡ =ÙO\Ï~Ú. D eQÆ"≥∞O@∞¡ ‰õÄ_® L|∞ƒ`å~Ú. D ~°HõOQÍ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’, eQÆ"≥∞O@¡Ö’ =∂~°∞Ê =zÛ#ѨC_»∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O =∂=¸Å∞ á⁄l+¨<£ #∞Oz ÃÑ·H˜ ÖËã¨∞ÎOk.

ã¨∞Y„áêÑ≤ÎÖ’ ‰õΩ^Œ∞Ѩ٠WKÕÛ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ÃãH±ûѨ~°OQÍ ã¨ÊOkOz#ѨÙ_»∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O QÀ_»Ö’¡ `≥~°Å∞ `≥~°Å∞QÍ HõO„\ÏHõ¬<£û HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. H˘O^ŒiH˜ D HõO„\ÏHõ¬<£û á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæ~° "≥∞e<˘Ñ≤ÊQÍ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. ÖË^• á⁄uÎ Hõ_»∞Ѩ٠aQÆnã≤#@∞¡ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. P aQÆѨ@ì_»O, "≥∞eÃÑ@ì_»O, ã¨∞Y„áêÑ≤Î`À (P~°æ[O`À) Ǩ~Úx Hõey™êÎ~Ú. JÅã¨@Ö’ P#O^ŒOÖÏQÍ aQÆnÜ«∞_»O Jx~°fiK«hÜ«∞"≥∞ÿ# J#∞Éèí∂ux q∞QÆ∞Å∞ã¨∞ÎOk. ÃãH±ûѨ~°OQÍ L„kHõÎ K≥Ok#ѨC_»∞ ÉÏǨϺ [#<ÕO„kÜ«∂Å ^ŒQÆæ~°, JO`«~ü [#<ÕO„k Ü«∂Ö’¡#∂ |~°∞=Ù JxÑ≤OK«_®xH˜ ~°HÍÎkHè ºõ `« HõÅQÆ_O» HÍ~°}O. ã¨∞Y„áêÑ≤Î Hõey# `«~∞° "å`« ‰õÄ_® „ã‘ÎÅH˜ Ѩk– W~°"≥· xq∞ëêÅ∞áê@∞ ~°HÍÎkèHõº`« q∞ye =ÙO_ç "≥K«ÛQÍ ã¨∞MÏ#∞Éèí∂ux Hõeyã¨∞ÎOk. H˘O^ŒiÖ’ =∞$^Œ∞=ÙQÍ HõO„\ÏHõ¬<£û HõÅ∞QÆ∞`«∂ ã¨∞MÏ#∞Éèí∂`«∞Å∞ =ÙO\Ï~Ú. ã¨∞MÏ#∞Éèí∂`«∞ÅH˜ Ü≥∂x^•fi~°O ^ŒQÆæ~°, ÔH·¡\’iãπÖ’x HÍ=∞<å_»∞Å∞ „Ѩ^è•#"≥∞ÿ<å JO`«~ü [#<ÕO„kÜ«∂Ö’¡x ~°HÍÎkèHõº`« `À_≥· J#∞Éèí∂`«∞Åx =∞^èŒ∞~°OQÍ q∞QÆ∞Å∞Û`«∞Ok. Ç≤Ï„ã¨ìHõìg∞ KÕ~ÚOK«∞‰õΩ#fl"åiH˜ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O =ÙO_»^Œ∞ Hõ#∞Hõ "åiÖ’ ÃãH±û `«$Ñ≤Î `«QÆ∞æ`«∞O^Œ<Õ JáÈÇ¨Ï =ÙOk. HÍh ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ `«H˜¯# ÃÑefiH± HõO*ˇ+¨<£, Ü≥∂x j~°¬O W`«~° ã¨ÊO^Œ#Å∞ =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ÙO\Ï~Ú Hõ#∞Hõ ÃãH±û `«$Ñ≤ÎÖ’ `Õ_® =ÙO_»^Œ∞. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

II.

u 30

ѨÙ~°∞+¨ [#<ÕO„kÜ«∂Å q*Ï˝#O

ѨÙ~°∞+¨ [#<ÕO„kÜ«∂Åx Ô~O_»∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèílOK«=K«∞Û. 1. ÉÏǨϺ [# <ÕO„kÜ«∂Å∞ 2. JO`«~ü [#<ÕO„kÜ«∂Å∞ ÉÏǨϺOQÍ Hõ#|_Õ [#<ÕO„kÜ«∂ÅÖ’ 1. ѨÙ~°∞ëêOQÆO 2. c[HÀâ◊O. nx<Õ c~å˚Å∞ ÖË^• =$+¨}ÏÅ∞ JO\Ï~°∞. ѨÙ~°∞ëêOQÆ x~å‡}O „Ѩ`ÕºHõ`« Hõey LOk. ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’ Z@∞=O\˜ Z=ÚHõ LO_»^Œ∞. JÖψQ HÍà◊§H˜, KÕ`«∞ÅH˜ LO_Õ q^èŒOQÍ QÆ\ ˜ì HõO_»~°=Ú LO_»^Œ∞. ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’ ™êÊOlÖÏQÆ LO_Õ \˜+¨Øº=∂„`«"Õ∞ LO@∞Ok. JO^Œ∞=Å¡ =∂=¸Å∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ nxx Z@∞ HÍ"åÅO>Ë J@∞ uѨÊ=K«∞Û. =Ú_»==K«∞Û.

ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’ "≥∞`«xÎ \˜+ب º ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’ HÍ~°Êãπ ˆH=~ü<À[O, HÍ~°Êãπ ™êÊOlÜ≥∞[O J<Õ \˜+¨ØºÅ∞ LO\Ï~Ú. ѨÙ~°∞ëêOQÆO #∞OKÕ =¸„`«<åà◊O „Ѩܫ∂}˜ã¨∞ÎOk. =¸„`«<åà◊O QÆ∞O_® g~°ºO ‰õÄ_® |Ü«∞\˜H˜ =ã¨∞ÎOk. ѨÙ~°∞ëêOQÆO z=i ÉèÏQÆOQÆ∞O„_»OQÍ LO@∞Ok. nx<Õ tâ◊flO JO\Ï~°∞. D tâ◊flOÃÑ·# =¸`«QÍ K«~°‡O LO@∞Ok. nxx ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O JO\Ï~°∞. D K«~°‡O tâ◊flOÃÑ·# JO@∞‰õΩx LO_»^Œ∞. `ÕeHõQÍ tâ◊flO =ÚO^Œ∞H© "≥#HõH© Hõ^Œ∞Å∞`«∞Ok. tâ◊flO "≥#Hõ ÉèÏQÍ# z#fl z#fl „QÆO^äŒ∞Å∞ J<ÕHõO LO\Ï~Ú. g\˜#∞Oz ZѨC_»∂ XHõ ~°Hõ"≥∞ÿ# „^Œ= Ѩ^•~°÷O `«Ü«∂~°=Ù`«∂ tâ◊flO `«_çQÍ LO_Õ@@∞¡ KÕã¨∞ÎOk. tâßflxfl =¸ã≤ LOKÕ K«~å‡xfl ~ÀE "≥#∞Hõ‰õΩ fã≤ â◊√„ÉèíO KÕÜ«∞HõáÈ`Õ tâ◊flO g∞^Œ áêzÖÏQÆ `«Ü«∂Ô~· ^Œ∞~°æO^è•xfl Hõeyã¨∞ÎOk. ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’x \˜+¨Øº LÉ˃ QÆ∞}O, ™êˆQ QÆ∞}O Hõey LO\Ï~Ú. ÃãH±û Ѩ~°"≥∞ÿ# HÀiHõ HõÅQÆQÍ<Õ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆOÖ’x ^èŒ=∞#∞Å∞ ^•fi~å "ÕQÆOQÍ ~°HõÎO ^Œ∂ã¨∞‰õΩ =zÛ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆOÖ’x \˜+¨Øº QÆ^Œ∞Ö’¡H˜ KÕ~°∞`«∞Ok. ^•x`À ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}O ÉÏQÍ

31 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. nx<Õ JOQÆ ã¨ÎOÉèí#O JO\Ï~°∞. JOQÆ ã¨ÎOÉèí#O Hõey`Õ<Õ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞.

c[HÀâ◊OÖ’ =$+¨}ÏÅ∞ ѨÙ~°∞ëêOQÆ „H˜O^Œ ÉèÏQÆ=Ú# XHõ ã¨OzÖÏQÆ LO@∞Ok. nx<Õ c[HÀâ◊O JO\Ï~°∞. WO^Œ∞Ö’ Ô~O_»∞ =$+¨}ÏÅ∞ (>ˇã≤ìHõÖòû) LO\Ï~Ú. Wq g~°ºHõ}ÏÅx L`«ÊuÎ KÕÜ«∞_»"Õ∞ H͉õΩO_® ѨÙ~°∞+¨ ÃãH±û Ǩ~À‡<£x `«Ü«∂~°∞ KÕ™êÎ~Ú. =$+¨}ÏÖ’¡ `«Ü«∂Ô~· g~°ºHõ}ÏÅ∞ g~°º"åÇ≤ÏHõÅ ^•fi~å „Ñ¨Ü«∂}˜Oz â◊√„HõHÀâßÖ’¡H˜ KÕ~°∞`å~Ú. c[HÀâßxH˜ LO_Õ K«~°‡O K«eH˜ =Ú_»∞K«∞‰õΩ<Õ@@∞¡ "Õ_çH˜ ™êˆQ@@∞¡ LO@∞Ok.nxH˜ HÍ~°}O D K«~å‡xH˜ ѨÅÛx HõO_»~°Ñ¨Ù á⁄~° JO@∞‰õΩx LO_»@"Õ∞. =$+¨}ÏÅ∞ g~°ºHõ}ÏÅx `«Ü«∂~°∞KÕã≤<å Jq â◊√„HõHÀâßÖ’¡ LO_çáÈ`å~Ú. ÃãH±ûHÀiHõ qѨs`«OQÍ Hõey#ѨC_À, ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_À g~°ºHõ}ÏÅ∞ |Ü«∞\˜H˜ =™êÎ~Ú. J~Ú`Õ â◊√„HõHÀâßÖ’¡ L#fl g~°ºHõ}ÏÅ∞ `ÕeHõQÍ |Ü«∞@H˜ ~å=_®xH˜ ѨÅÛx „^Œ=O J=ã¨~°O. D „^Œ=O =¸„`«HÀâßxH˜ kQÆ∞=Ù# LO_Õ „áÈ¿ãì\ò „QÆOkä #∞Oz `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. =Ú^ŒÌQÍ LO_Õ g~°ºHõ}ÏÅ∞ „áÈ¿ãì\ò „QÆOkä q_»∞^ŒÅ KÕ¿ã „^Œ=O`À Hõeã≤ `ÕeHõQÍ |Ü«∞@H˜ =™êÎ~Ú.

ÃãH±û Ǩ~À‡#∞¡ >ˇ™Èìã≤ì~å<£ Ǩ~À‡<£ =$+¨}ÏÅ #∞Oz `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. D Ǩ~À‡<£ ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ ѨÙ~°∞+¨μ_»∞QÍ Hõ#|_»\ÏxH˜ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. „ã‘ÎÅÖ’¡ F=sãπ #∞Oz „ã‘Î ÃãH±û Ǩ~À‡#∞¡ J~Ú# D„™Èì[<£, „á⁄lã≤ì~À<£ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú. Wq „ã‘Î ÅHõΔ}ÏÅx ÃÑOá⁄Ok™êÎ~Ú. „ã‘ΖѨÙ~°∞+¨μe^ŒÌiÖ’#∂ ÃãH±û Ǩ~À‡<£ áê„`« QÆ}hÜ«∞OQÍ LO@∞Ok.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

a

I.

u 32

"≥Ú^Œ\˜ ~å„u a

`˘e ã¨∞YOÖ’ â’Éèí#O QÆk

QÆ`« =¸_»∞ ~ÀAÅ∞QÍ „ѨHÍ+π `«# ÃÑo§ ǨÏ_®=Ù_çÖ’ `«Å=Ú#HõÖˇ· L<åfl_»∞. QÆ`« ~å„u Ѷ¨∞#OQÍ ÃÑo¡ [iyOk. J~°ú~å„u =ÚǨ˙~°ÎO HÍ=_»O`À QÆ_çz# ~å„u HõO\˜ g∞^Œ ‰õΩ#∞‰õΩ J<Õ^Õ ÖË^Œ∞. ѨQÆÖˇ·<å Ѩ_»∞HÀ"åÅO>Ë ‰õΩ^Œ∞~°ÖË^Œ∞. ^•xH˜ `À_»∞ =zÛ# |O^èŒ∞q∞„`«∞Å`À ѨQÆÅO`å QÆ_çzáÈ~ÚOk. ^•xH˜ `«QÆæ>Ë¡ D~ÀA ~å„`Õ "≥Ú^Œ\ ˜~å„u J~ÚOk. ã≤^•úOuQÍ~°∞ â’Éèí<åxH˜ ÃÑ\˜ì# =ÚǨ˙~°ÎO `«H˜¯# `«O`«∞ JO`å Hõeã≤ ^•^•Ñ¨Ù J~°÷~å„uH˜ KÕiOk. „ѨHÍ+π H˘`«Î ÃÑo§ ‰õÄ`«∞~°∞`À „ѨHõ¯ g∞kH˜ KÕ~å_»#fl=∂>Ë HÍx =∞#ã¨∞ =∂„`«O Ǩïëê~°∞QÍ ÖË^Œ∞. H˘`«ÎQÍ ÃÑà‹·§# ^ŒOѨ`«∞Å∞ TǨÏÖ’¡ `ÕeáÈ`«∂ P#O^•#flO`å `«=∞™⁄O`«O KÕã¨∞‰õΩO@∂ JO`«∞ Ѩ@ìx â◊H˜Î`À q[$Oaè™êÎ~°x J#∞‰õΩO\Ï~°∞. „ѨHÍ+π ‰õÄ_® JÖψQ J#∞‰õΩ<åfl_»∞. f~å J~å÷Oy`À ɡ_£g∞^ŒH˜ KÕˆ~ã¨iH˜ U^À JÅã¨@ JxÑ≤OzOk. Ü«∂O„uHõOQÍ J~å÷Oyx H“yeOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. ~Ô O_»∞ =Ú^Œ∞ÅÌ ∞ ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞. PÃÑ#· "≥O@<Õ ÃãH±û KÕÜ∂« Å#∞‰õΩ<åfl_»∞. J~Ú`Õ JOQÆO H˘O`Õ QÆ\ ˜ìѨ_çOk HÍx ѨÓiÎQÍ QÆ\ ˜ìѨ_»ÖË^Œ∞. P"≥∞ ‰õÄ_® H˘O`« ã¨Ç¨ÏHõiOzOk. J~Ú<å J=ÖË^Œ∞. ÉèíÜ«∞O HõeyOk. Xà◊§O`å K≥=∞@Å∞ áÈâß~Ú. [fi~°O =zÛ# "å_çÖÏQÍ Xà◊√¡ "Õ_çQÍ JxÑ≤OzOk. QÆk ‰õÄ_® "Õ_≥H˜¯Ok. ã‘eOQ∑ á¶êº<£ u~°∞QÆ∞`«∞<åfl "Õ_çQÍ<Õ `«Ñ¨Ê K«Å¡QÍe =∂>Ë ÖË^Œ∞. z=iH˜ Ug∞ KÕÜ«∞ÖËHõ „ѨHõ¯H˜ uiy Ѩ_»∞‰õΩ<åfl_»∞. QÆkÖ’ J_»∞QÆ∞ÃÑ\˜ì J~°÷QÆO@ ‰õÄ_® HÍÖË^Œ∞. Ug∞ HÍÖË^Œ∞. J~Ú<å J=HõáÈ~Ú<å W^ŒiÌ H© x„^Œ =ÚOK«∞H˘zÛOk. W^ŒÌ~°∂ ɡ_£g∞^Œ K≥~À „ѨHõ¯H˜ uiy x„^Œ áÈÜ«∂~°∞. uiy `≥ÖÏ¡i# `«~°∞"å`Õ x„^Œ #∞Oz "Õ∞ÖÁ¯#_»O. QÆkÖ’ #∞Oz |Ü«∞@H˜ =zÛ# W^ŒiÌ =ÚMÏÅ∞ ~å„`«O`å x„^ŒÖ#Ë @∞¡ JÅã≤áÈ~Ú L<åfl~Ú.

"Õ_Qç kÆ =∞x+≤Ö’x '"Õ_xç — K«O¿Ñã¨∞OÎ k QÆk "Õ_çQÍ LO>Ë JO^Œ∞Ö’ Ѩ_»∞‰õΩ#fl =∞x+≤ LH˜¯áÈ`å_»∞. ^•xH˜`À_»∞ `«Å∞ѨÙÅ∞, H˜\ ˜H©Å∞ =¸ã≤"Õ¿ãÎ QÍÖË P_»^Œ∞. QÆkÖ’ á¶êº<£ L<åfl QÍe ÖË#>Ë¡ J=Ù`«∞Ok. XHõ"Õà◊

33 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

QÍe =zÛ<å Jk "Õ_çQÍÖË J=Ù`«∞Ok. JÅã≤áÈ~Ú# =∞x+≤ "Õ_çQÍ LO_Õ QÆkÖ’ Ѩ_»∞‰õΩO>Ë =∞iO`« Jeã≤áÈ`å_Õ `«Ñ¨Ê x„^ŒáÈ~Ú<å JÅã¨@ f~°^Œ∞. ÃÑ·QÍ Xà◊§O`å |_»eHõQÍ Jx Ñ≤ã¨∞ÎOk. FÑ≤Hõ ÖË#@∞¡QÍ J=Ù`«∞Ok. ÃÑo§à◊√§ Z‰õΩ¯=QÍ ZO_®HÍÅOÖ’ [~°∞QÆ∞`«∂O\Ï~Ú. KåÖÏ=∞Ok LO_Õ Wà◊√§ "Õ_çQÍ JxÑ≤ã¨∞ÎO\Ï~Ú. "≥Ú^Œ\ ˜~å„u ‰õÄ_® JѨC_Õ J=_»O`À, JO^Œ∞Ö’#∂ â’Éèí#O QÆk `«Å∞ѨÙÅ∞ Jhfl =¸¿ãÜ«∞_»O`À =∞iO`« "Õ_çQÍ =∂~°∞`«∞Ok. nxH˜`À_»∞ ZO_»Å =Å¡–ѨQÆÅ∞ |Ü«∞@ u~°QÆ_»O =Å¡ – â’Éèí#O =ÚO^Œ∞ ~å„uà◊√§ W`«~°„`å x„^ŒÖˉõΩO_® QÆ_»Ñ¨_»O =Å¡ – =∞x+≤Ö’ =∞iO`« JÅã¨@ KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞Ok. #~åÖ’¡ ã¨`∞« =Î ÖˉΩõ O_® J=Ù`«∞Ok. #~åÅ xã¨û`«∞=Î âßs~°Hõ JÅã¨@ ÃãH±ûÖ’ `å`å¯eHõOQÍ Jã¨=∞~°÷`«x Hõey™êÎ~Ú. "≥Ú^Œ\ ˜~å„u ~°uÖ’ áêÖÁæ#_®xH˜ Z@∞=O\˜ JÅã¨@ ÖˉõΩO_® LO_®e. JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ 7–8 QÆO@Å∞ ѨÓiÎQÍ x„^ŒáÈ~Ú Ñ¨ÓiΠǨïëê~°∞`À LO_®e. ZÖÏO\˜ "åÔ~·<å x„^ŒÖËHõáÈ`Õ, ZO_»Ö’ uiy`Õ =∂#ã≤HõOQÍ Jeã≤áÈ`Õ âßs~°HõOQÍ â◊H˜Î ÖˉõΩO_®, Ǩïëê~°∞ ÖˉõΩO_® J=Ù`å~°∞. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åÅ<Õ HÀiÔH·`Õ LO_»=K«∞Û HÍx â◊s~°O JO^Œ∞‰õΩ ã¨Ç¨ÏHõiOK«^Œ∞.

K«Åx¡ QÆk K«H¯õ x ã¨∞MÏxH˜ P#O^ŒxÅÜ«∞O â’Éèí#O U~åÊ@∞ KÕ¿ã QÆk "Õ_ç ÖˉõΩO_® LO_®e. K«Å¡QÍ LO_Õ QÆn ÖË^• K«Å¡x QÍe =KÕÛ QÆn J~Ú=ÙO_®e. JÅã¨@ HõÅQÆx â◊s~°O, JÅ∞ÃÑ~°QÆx =∞#ã¨∞H˜ J=ã¨~°O. J@∞=O@ѨC_Õ Pã¨H˜Î`À, L`åûǨÏO`À ÃãH±ûÖ’– áêÖÁæ#_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.

ã¨∞Y„Ѩ^Œ"≥∞ÿ# áê#∞Ê ÃãH±ûH˜ ѨÓÅáê#∞Ê â’Éèí#O ~å„uH˜ ã¨∞Y„Ѩ^ŒOQÍ LO_»\ÏxH˜ K«Å¡QÍ LO_Õ QÆk ZO`« =ÚYº"≥∂ ã¨∞Y „Ѩ^ŒOQÍ Ñ¨=oOK«_®xH˜ áê#∞Ê ‰õÄ_® JO`«QÍ<Õ =ÚYºO. Ѩ~°∞Ѩ٠"≥∞`«ÎQÍ LO_®e. Z`«∞ΠѨÖÏ¡Å∞QÍ LO_»‰õÄ_»^Œ∞. ‰õΩH˜¯ =∞OK«O H͉õÄ_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ ã¨Ô~·# =∞OK«O ÖËHõáÈ`Õ „H˜O^≥·<å Ѩ~°∞Ѩ٠Ѩ~°K«=K«∞Û. ѨHõ¯g∞^Œ ^Œ∞ѨÊ\˜ `≥Å¡QÍ =∞#ã¨∞ûH˜ PǨ¡^ŒOQÍ HõO\˜H˜ WOѨÙQÍ HõxÑ≤OKåe. Ѩ~°∞Ѩ٠"Õ_çQÍ LO_»‰õÄ_»^Œ∞.

ã¨∞QÆO^èŒ Ñ¨i=∞àÏÅ∞ ÃãH±ûH˜ „¿Ñ~°HÍÅ∞ â’Éèí#O QÆk Z@∞=O\˜ =ÚiH˜"åã¨# ÖˉõΩO_® LO_®e. QÆk Ѩiâ◊√„ÉèíOQÍ LO_®e. ã¨∞QÆO^èŒ Ñ¨i=∞àÏÅ∞ "≥^Œ[Å¡|_ç LO_®e. =∞Öˇ¡Å QÆ∞ÉÏoOѨÙ, ã¨OÃÑOQÆÅ ã¨∞"åã¨#Å∞

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 34

=∞`«∞ÎQÍ JxÑ≤OK«_»"Õ∞ H͉õΩO_® =∞iO`« „¿Ñˆ~ѨHÍÅ∞QÍ LO\Ï~Ú. ^ŒOѨ`«∞Å =¸_£x ÔH·¡=∂H±ûH˜ fã¨∞‰õΩ"≥à◊`å~Ú. XHõ\ ˜H˜ <åÅ∞QÆ∞™ê~°∞¡ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ@@∞¡QÍ „¿Ñˆ~Ñ≤™êÎ~Ú. â’Éèí#O QÆkÖ’ LO_Õ JQÆ~°=`«∞ÎÅ∞ HÍx, ã¨∞QÆO^èŒ Ñ¨i=∞àÏÅ∞ HÍx Ǩ~ÚQÍ LO_®eQÍx =∞s Ѷ¨∂@∞QÍ LO_»‰õÄ_»^Œ∞.

JÅ∞ѨÙx `«yOæ z PǨ^¡ •xfl HõeyOKÕ =¸ºlH± â’Éèí#O QÆkÖ’ ã¨#flQÍ qxÑ≤OKÕ W<£„ã¨∞ì"≥∞O@Öò =¸ºlH± ‰õÄ_® >ËÑπiHÍ~°¤~ü ^•fi~å L#fl>ˇÿ¡`Õ #=^ŒOѨ`«∞ŠǨÏ$^ŒÜ«∂Ö’¡ [Å[Åáêˆ~ ÃãÅÜÕ∞à◊§ Ѩ~°∞yà◊√§, Ѩ‰õΔΩÅ H˜ÅH˜ÖÏ ~å"åÅ∞ XHõ H˜‰õΩ¯x W™êÎ~Ú. =∂#ã≤HÀÖÏ¡™êxfl Hõey™êÎ~Ú. ÃãH±ûÖ’ Hõey# JÅã¨@x `˘Åy™êÎ~Ú.

ѨO_»∞¡ Ѷ֨ ÏÅ∞ L~°HÖõ ¿Ë ã =∞#ã¨∞‰õΩ TѨÙx™êÎ~Ú! â’Éèí#O QÆkÖ’ ѨO_»∞¡, Ѷ¨ÖÏÅ∞, ã‘fi@∞¡ L#fl>ˇÿ¡`Õ =∞^茺=∞^茺֒ "å\˜x P~°yã¨∂Î LO>Ë Ô~_ô"Õ∞_£ ˆHÅsãπ JO^Œ∞`å~Ú. QÍ¡ã¨∞ hà◊¡Ö’ <åÅ∞QÆ∞ K≥OKåÅ∞ QÆ∂¡HÀ*ò HõeÑ≤ `åy<å ÃãH±ûÖ’ JÅã¨@ `«fi~°QÍ `˘Å∞QÆ∞`«∞Ok.

~å„u â’Éè#í O... ѨQÅÆ ∞ qǨ~°O L^ŒÜ«∞O ÖË=QÍ<Õ QÀ~°∞"≥K«Û\˜ hà◊¡`À `«ÖÏ~å ™êfl#O KÕÜ«∂e. QÍe P_Õ =^Œ∞Å∞ #∂Å∞ =„™êÎÅx ^èŒiOKåe. ѨQÆÅ∞ H˘O`«¿ãѨ٠K«Å¡QÍ LO_Õ „Ѩ^Õâ◊OÖ’ x„kOKåe. ™êÜ«∞O„`«O K«Å¡|_Õ "Õà◊ PǨ¡^ŒOQÍ JxÑ≤OKÕ K≥@¡ „H˜O^Œ, áê~°∞¯ÅÖ’x |Å¡Åg∞^Œ, K«Å¡x QÍÅ∞Ö’¡ H˘O`« ã¨=∞Ü«∞O QÆ_»áêe. ^ŒOѨ`«∞Å∞ WO\˜H˜ uiy =zÛ# `«~°∞"å`« =∞m§ ™êfl#O KÕÜ«∂e. â◊√„Éèí"≥∞ÿ# ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ ^èŒiOKåe. #Å∞QÆ∞i`À ‰õÄ~°∞Ûx Ǩ~ÚQÍ Hõ|∞~°∞¡ K≥ѨC‰õΩx P#OkOKåe. JÖÏ Hõey# Ǩïëê~°∞, P#O^ŒO K«Hõ¯x H˜‰õΩ¯x™êÎ~Ú.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

35 u

II.

^•OѨ`åºxH˜ =ºH˜ÎQÆ`« â◊√„Éèí`«

40 ÜÕ∞à◊§ =Ü«∞ã¨∞ QÆÖÏq_» H˘`«ÎQÍ ÃÑà‹·§# `«# 18 Uà◊§ ‰õÄ`«∞~°∞x Ǩã¨Ê@ÖòH˜ fã¨∞‰õΩ=zÛOk. ''_®Hõì~°∞QÍ~°∞, =∂ J=∂‡~ÚH˜ QÍe P=Ç≤ÏOz#@∞¡ LOk. `«#H˜ ÃÑo§ HÍ"åÅO>Ë<Õ KÕâßO. f~å x#fl\˜ ~å„u W^ŒÌih QÆkÖ’H˜ ѨOÑ≤`Õ U"≥∞ÿO^À, Uq∞\’ QÆO>ˇÿ<å QÆ_»=Hõ =ÚO^Õ QÆkÖ’Oz |Ü«∞@H˜ =KÕÛã≤Ok. '<åH© "≥ÚQÆ∞_»∂ =^Œ∞Ì, <åH© Ãã‰õÄû =^Œ∞Ì— JO@∂ U_»∞ѨÙ, "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\˜ìOk. WOHõ Ug∞ K≥ѨÊ^Œ∞. XHõ>Ë U_»∞Ѩ٠XHõ>Ë QÀÅ. `≥ÖÏ¡i# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® J"Õ =∂@Å∞ Jã¨Å∞ D "≥ÚQÆ∞_Õ =^ŒÌO@∞Ok. =∞~À =∞Oz"å_»∞ HÍ"åÅO@∞Ok. Éèí~°ÎÖË"≥∞ÿ<å |*Ï~°∞Ö’ H˘#∞‰õΩ¯<Õ =ã¨∞Î=ÙÖÏ? Uq∞\’ nx ^èÀ~°}˜ J~°÷O HÍ=@O ÖË^Œ∞!—— JO@∂ "åáÈ~ÚOk P `«e¡. `«e¡x |Ü«∞\˜H˜ ѨOÑ≤Oz P H˘`«Î ÃÑo§‰õÄ`«∞~°∞x XO@iQÍ Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O J_çy`Õ P"≥∞ K≥Ñ≤Ê# q+¨Ü«∞O Pâ◊Û~°ºO HõeyOzOk. Pâ◊Û~°ºO JxÑ≤Oz<å J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åeû# q+¨Ü«∞"Õ∞.

âßs~°Hõ â◊√„Éèí`« Ö’Ñ≤¿ãÎ =º=Ǩ~°O ɡ_çã≤H˘_»∞`«∞Ok P H˘`«Î ÃÑo§‰õÄ`«∞~°∞ [iy#^ŒO`å ѨÓã¨QÆ∞zÛ#@∞¡ K≥Ñ≤ÊOk. Z<Àfl fÜ«∞x TǨÏÅ`À, áêÅQÍ¡ã¨∞`À Ѩ_»Hõ QÆkÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOz# `«#x J`«#∞ PáêºÜ«∞OQÍ<Õ ^ŒQÆæiH˜ fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. x^•#OQÍ XO\˜g∞^Œ L#fl =Å∞=Åhfl XH˘¯Hõ¯\˜ fã≤ „ѨHõ¯# ‰õΩѨÊQÍ "Õâß_»∞. J~Ú<å `«#∞ ^ÕxH© HÍ^Œ#ÖË^Œ∞. `å#∞ #QÆflOQÍ =∂i# `«~åfi`« J`«x |@ìÅx `«#x fÜ«∞=∞x HÀ~å_»∞. Jã¨ÖË P =∞x+≤ HÍã¨Î #Å∞ѨÙ. ^•xH˜ `À_»∞ H˘kÌáê\˜ ÃÑ^ŒÌ ÉÁ*Ë˚. #Å∞Ѩ٠~°OQÆ∞, ÃÑiy# ÉÁ[˚ `«#H˜ #K«ÛHõáÈ~Ú<å =ÚO^Õ ~år Ѩ_Oç k. f~å J`«x |@ìÅ∞ f¿ãã≤# `«~åfi`« #_»∞=Ú K«∞@∂ì J~°KÕu =∞O^•# `å=∞~°. QÆ[˚Ö’¡ `«@ì Hõ\ ˜ì#@∞ìQÍ =∞iO`« `å=∞~°. XHõ¯™êiQÍ `«Å uiy#>ˇÿ¡Ok P Ñ≤Å¡H˜. ^•xH˜ `À_»∞ â◊s~°OÖ’Oz "≥Å∞=_»∞`«∞#fl K≥=∞@ "åã¨#. ÃÑ·H˜ `≥Å¡|@ìÅ∞ `˘_»∞H˘¯x, ֒ѨŠWO`« =ÚiH˜ ^•K«∞‰õΩ<åfl_®? J#fl ÉÏ^èŒ HõeyOk. JO`«HõO>Ë Jã¨Ç¨ÏºO HõeyOk. K≥=∞@ "åã¨#O>Ë `«#H˜ Ѩ~°=∞ Jã¨Ç¨ÏºO. JO^Œ∞Hõ<Õ `«#∞ ~ÀAH˜ 4 ™ê~°∞¡ ™êfl#O KÕã≤ Xà◊√§x â◊√„ÉèOí QÍ LOK«∞‰õΩO@∞Ok. J@∞=O\˜ `«#Hˆ W@∞=O\˜ =∞xëê JxÑ≤OzOk. JO`Õ =∂~°∞=∂@ ÖˉõΩO_® QÆkÖ’ xOz |Ü«∞\˜H˜ =KÕÛã≤Ok.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 36

HÍx W^ŒO`å U=∞x K≥|∞`«∞Ok? ZÖÏ K≥|∞`«∞Ok? =∞#ã¨∞H˜ #K«Ûx ^•xH˜ ~À^Œ<Õ ["å|∞QÍ q∞yeOk.

K≥=∞@ "åã¨# â◊$OQÍ~åxH˜ â◊`„ ∞« =Ù ^ŒOѨ`«∞ÖˇÑ¨C_»∂ =ºH˜ÎQÆ`« Ѩiâ◊√„Éèí`«x áê\˜OKåe. KåÖÏ=∞OkH˜ QÆl˚, `å=∞~° =O\˜q H˘^ÀÌ Q˘áÈÊ LO@∂ LO\Ï~Ú. =ÚYºOQÍ "≥∂\Ï~°∞ Ѷ‘Öò¤Ö’, HÍ~°‡QÍ~åÅÖ’, ^Œ∞=Ú‡^èŒ∂o "≥Å∞=_Õ Ñ¨i„â◊=∞Ö’¡, QÍe P_»x LHõ¯áÈ¿ã QÆ^Œ∞Ö’¡ ѨxKÕ¿ã "åà◊§H˜ K«~°‡"åº^èŒ∞Å∞ HõÅQÆ_»O Z‰õΩ¯=. W@∞=O\˜ "åà◊√§ ZÖÏQÆ∂ Xà◊√§ =ÚiHõ=Ù`«∞O^Œx =ºH˜ÎQÆ`« Ѩiâ◊√„Éèí`«x x~°¡HõΔ ºO KÕÜ«∞_»O Z‰õΩ¯=. `å=∞~°, QÆl˚`À ^Œ∞~°^Œ JxÑ≤ã¨∞Î<åfl J_»áê^Œ_»áê QÀHÀ¯=_»O `«Ñ¨Ê "å\˜x Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀ=_»O `«‰õΩ¯=. H˘`«ÎQÍ ÃÑà‹·¡ÜÕ∞º"å~°∞, ^•OѨ`«º rq`«OÖ’ P#O^•xfl ã¨=∂#OQÍ Ñ¨OK«∞HÀ"åÅ#∞ ‰õΩ<Õ"å~°∞ K«~°‡"åº^èŒ∞Å∞ ÖˉõΩO_® *Ï„QÆ`«Î Ѩ_®e. K≥=∞@ "åã¨# ÖˉõΩO_® K«∂ã¨∞HÀ"åe. „ã‘ÎÖˇ·<å, ѨÙ~°∞+¨μÖˇ·<å ~å„u Ѩ_»Hõg∞^ŒH˜ KÕˆ~=ÚO^Œ∞ â◊√„ÉèíOQÍ ™êfl#O KÕã≤ LuH˜# =„™êÎÅx ^èŒiOKåe. LHõ¯áÈã≤ QÍe P_»Hõ XO\˜ #∞Oz K≥=∞@ "åã¨# ~å=K«∞Û. J@∞=O\˜ "åã¨# â◊$OQÍ~°OÖ’ qѶ¨∂`«O HõeyOK«=K«∞Û. JÖÏO\˜ qѶ¨∂`«O HõÅQƉõΩO_® LO_®ÅO>Ë ÃãO@∞¡, Ѩ~ü=Óº"£∞û H˘O`« ~°HõΔ} Hõey™êÎ~Ú. ÃÑ·QÍ =¸_£x HÍã¨Î L`ÕÎ[Ѩ~°∞™êÎ~Ú. J~Ú`Õ P ÃãO@∞, Ѩ~ü=Óº"£∞û ™êѶπìQÍ LO_®e HÍx Ѷ¨∂@∞QÍ LO_»‰õÄ_»^Œ∞.

^Œ∞ã¨∞ÖÎ Ë HÍ^Œ∞ áê#∞Ê ‰õÄ_® ѨÓ=ÙÖÏ LO_®e Ѩ_»HõQÆkÖ’ ^èŒiOKÕ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ ZO`« â◊√„ÉèíOQÍ LO_®Ö’ ɡ_£+‘\ò Ñ≤Ö’¡Hõ=~üû ‰õÄ_® U ~ÀAHÍ~ÀA =∂~°∞Û`«∂ =ÚiH˜ "åã¨# ÖˉõΩO_® K«∂_®e. ÖËx ѨHõΔOÖ’ Ñ≤Ö’¡ Hõ=~üû `«Å #∂<≥ "åã¨#Å∞, ɡ_£+‘\òû K≥=∞@ "åã¨#Å∞ =zÛ =¸_£x áê_»∞KÕ™êÎ~Ú.

=ºH˜ÎQÆ`« Ѩiâ◊√„Éèí`« â◊$OQÍ~åxH˜ J`«ºO`« J=ã¨~°O =ºH˜ÎQÆ`« Ѩiâ◊√„Éèí`«<Õ ''Ѩ~°û#Öò ÃÇ·Ïl<£—— JO\Ï~°∞. J^Õ ÃãH±û q+¨Ü«∞OÖ’ =KÕÛã¨iH˜ ''ÃãH±û ÃÇ·Ïl<£—— JO\Ï~°∞. Xà◊√§ =ÚiH˜ ÖˉõΩO_® LO_»@O, <À\˜ ^Œ∞~åfiã¨# ÖˉõΩO_® K«∂ã¨∞HÀ=_»O, K«~°‡"åº^èŒ∞Å∞ ÖˉõΩO_® LO_»@O, â◊√„Éèí"≥∞ÿ# ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ ^èŒiOK«_»O Ѩ~°û#Öò ÃÇ·Ïl<£ J~Ú`Õ =∞~å‡=Ü«∂Å ^ŒQÆæ~° ~À=∂Å∞ ÃÑ~°QƉõΩO_® â◊√„ÉèíO KÕã¨∞HÀ=_»O, =∞~å‡ =Ü«∂Å #∞Oz ^Œ∞~åfiã¨# ~å‰õΩO_® *Ï„QÆ`«Î Ѩ_»@O ÃãH±û ÃÇ·Ïl<£QÍ ¿Ñ~˘¯#=K«∞Û.

"≥Ú^Œ\~˜ å„u áê\˜OK«=Åã≤# ÃãH±û ÃÇÏ· l<£ Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞û =zÛ# ^ŒQÆæ~°∞flOz „ã‘ÎÅH˜, ѨÙ~°∞+¨μÅH˜ =∞~å‡=Ü«∂Å ^ŒQÆæ~°, K«OHõÖ’¡#∞ ~À=∂Å∞ ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. KåÖÏ=∞OkH˜ "å\˜x `«~°K«∞ `˘ÅyOK«∞‰õΩO@∂ LO_®Å#fl

37 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞^Œ∞. =∞~å‡=Ü«∂Å ^ŒQÆæ~°, K«OHõÖ’¡#∂ ~À=∂Å∞ QÆ∞|∞~°∞QÍ ÃÑiyáÈ`å~Ú. ^•O`À JHõ¯_» K≥=∞@ Z‰õΩ¯=Ѩ_»∞`«∞Ok. =ÚiH˜ ‰õÄ_® KÕ~°∞`«∞Ok.K≥=∞@, =ÚiH˜ K«~°‡ "åº^èŒ∞Å∞ ~å=_®xH˜ ^ÀǨÏ^ŒÑ¨_»`å~Ú. `å=∞~°=O\˜ K«~°‡"åº^èŒ∞Å∞ ‰õÄ_® `«~°K«∂ `«Öˇ`«∞Î `å~Ú. QÆ[˚Ö’¡#∂, K«OHõÖ’¡#∂ #Å¡QÍ `«Ü«∂Ô~· ^Œ∞~°^Œ HõeyOKÕk XHõ q^èŒOQÍ `å=∞ˆ~. H˘`«ÎQÍ ÃÑà‹·¡ "≥Ú^Œ\ ˜~å„u ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ ^ŒOѨ`«∞Å∞ ÃãH±û ÃÇ·Ïl<£ q+¨Ü«∞OÖ’ `«Ñ¨ÊHõ „â◊^Œú =Ç≤ÏOKåe. ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ =∞~å‡=Ü«∂Å ^ŒQÆæ~°, K«OHõÖ’¡#∂ LO_Õ ~À=∂Åx ѨÓiÎQÍ ¿+"£ KÕã¨∞HÀ"åe. JHõ¯_» K≥=∞@ Ѩ\ ˜ì ^Œ∞~åfiã¨# ~å‰õΩO_® <≥·ã≤Öò áœ_»~°∞ Ô~O_»∞ ѨÓ@ÖÏ ~åã¨∞HÀ"åe. „ã‘ÎÅ∞ K«OHõÖ’¡#∂, =∞~å‡=Ü«∂Å ^ŒQÆæ~å =Ù#fl "≥O„@∞HõÅ#∞ ÃÇÏ~Ú~ü i=¸=~üû "å_»@O ^•fi~åQÍx, ¿+qOQ∑ KÕã¨∞HÀ=_»O ^•fi~åQÍx ~À=∂Åx ѨÓiÎQÍ `˘ÅyOK«∞HÀ"åe. „ã‘ÎÖˇ·<å, ѨÙ~°∞+¨μÖˇ·<å „Ñ¨u Ѩk, Ѩk¿ÇÏ#∞ ~ÀAÅH˘Hõ™êi ~À=∂Å∞ `˘ÅyOK«∞ ‰õΩO@∂ â◊√„ÉèíOQÍ LO_®e.

=∞~å‡=Ü«∞"åŠѨiâ◊√É„ `íè « ^Œ∞~åfiã¨# x~°∂‡Å#H˜ =¸ÅO ѨÙ~°∞ëêOQÆO z=~° tâ◊flOÃÑ· K«~°‡O =¸ã≤ LOK«∞`«∞Ok. nx<Õ ''„ѨѨӺ*ò—— ÖË^• ''ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O—— JO\Ï~°∞. Wk tâ◊flO g∞^Œ #∞Oz "≥#∞HõH˜ `ÕeHõQÍ Hõ^Œ∞Å∞ `«∞Ok. tâ◊flO g∞^Œ D K«~°‡O =¸ã≤ LO_»@O`À ^•x „H˜O^Œ áêz `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. áêz`À áê@∞ „H˜=ÚÅ∞ ‰õÄ_® KÕ~°∞`å~Ú. ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O „H˜O^Œ `«Ü«∂~°ÜÕ∞º áêz ^Œ∞~åfiã¨# Hõeyã¨∞ÎOk. JO^Œ∞Hõx Ô~O_»∞ ѨÓ@ÖÏ ™êfl#O KÕ¿ã@ѨC_»∞ tâ◊flOÃÑ· =¸ã≤ LOz# K«~å‡xfl ѨÓiÎ "≥#H˜¯ QÆ∞Ol tâßflxfl ã¨|∞ƒ hà◊¡`À â◊√„ÉèíO KÕÜ«∂e. JÖÏ KÕÜ«∞HõáÈ~Ú#>ˇÿ¡`Õ â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ JOQÆO ã¨ÎOaèOz ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O tâ◊flO g∞^Œ #∞Oz "≥#∞HõH˜ [iy XHõ¯™êiQÍ ^Œ∞~åfiã¨# "≥Å∞=_»∞`«∞Ok. =¸_£x JÑπÃã\ò KÕã∞¨ OÎ k. JO^Œ∞Hõx Ѩ_H» Qõ kÆ Ö’H˜ "≥à§ı =ÚO^Œ∞ â◊√„ÉèOí QÍ ™êfl#O KÕÜ∞« _»O, P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~å‡xfl ѨÓiÎ "≥#∞HõH˜ ÖÏy â◊√„ÉèíѨ~°K«_»O J`«ºO`« J=ã¨~°O. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#fl `«~åfi`« ‰õÄ_® ѨÙ~°∞ëêOQÍxfl â◊√„ÉèíO KÕã¨∞HÀ=_»O P~ÀQƺs`åº JaèÅ+¨}©Ü«∞O. „ã‘ÎÅ∞ ‰õÄ_® Ü≥∂x ^ŒQÆæ~°∞O_Õ K«~°‡O =Ú_»`«Åx â◊√„ÉèíOQÍ Hõ_»∞HÀ¯=_»O, Ü≥∂x ^•fi~°O ^ŒQÆæ~° =ÚiH˜ ÖˉõΩO_® K«∂ã¨∞HÀ=_»O J=ã¨~°O. JÖÏ KÕÜ«∞x ѨHõΔOÖ’ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~°∞flOz, QÆ[˚Ö’¡Oz ^Œ∞~åfiã¨# "≥Å∞=_»∞`«∞Ok. ™êfl#O KÕã≤# `«~°∞"å`« Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° áœ_»~°∞ J^Œ∞ÌHÀ=_»O J=ã¨~°O.

u 38 #=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#fl `«~åfi`« ‰õÄ_® ÖËz "≥o§ =∞~å‡=Ü«∂Åx â◊√„ÉèíO KÕã¨∞HÀ=_»O P~ÀQƺ^•Ü«∞HõO. QÆ~°ƒùO HÍ"åÅ#∞‰õΩ#fl"åà◊√§ =∂„`«O ~°u =ÚyÜ«∞QÍ<Õ "≥O@<Õ ÖËz =∞~å‡=Ü«∂Åx "å+π KÕã¨∞HÀ‰õΩO_® QÆO@, Ô~O_»∞ QÆO@Å∞ PQÆ_»O J=ã¨~°O.

ÃÑ· |>ËÖì HË Í^Œ∞ ֒ѨŠ|@ìÅ∞ ‰õÄ_® â◊√É„ Oíè QÍ LO_®e KåÖÏ=∞Ok ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ ÃÑ·H˜ h\òQÍ á¶êºO@∞, +¨~°∞ì "Õã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. ֒ѨŠ„_®Ü«∞~°∞, |h#∞ =∂~°Û‰õΩO_® Ô~O_»∞ =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ "Õã¨∞‰õΩO@∂ =ÚiH˜QÍ LOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. „ã‘ÎÅÖ’ ‰õÄ_® H˘O^Œ~°∞ ~ÀE p~° =∂~°∞ã¨∂Î<Õ Ö’Ñ¨Å LO_Õ ÉÏ_ôÅ∞, ÅOQÍÅ#∞ Ô~O_»∞ =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ "å_»∞`«∂O\Ï~°∞. Jq =ÚiH˜QÍ, K≥=∞@ "åã¨# "Õ¿ãqQÍ LO\Ï~Ú. W@∞=O\˜ JÅ"å@∞ â◊$OQÍ~åxH˜ HÍx â◊s~° P~ÀQͺxH˜ QÍx ѨxH˜~å=Ù. ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ "Õ¿ã „_®Ü«∞~°∞, |h#∞¡QÍx, „ã‘ÎÅ∞ "å_Õ ÅOQÍ ÉÏ_ôÅ∞QÍx Ô~O_»∞ ѨÓ@ÖÏ =∂~°∞Û‰õΩO@∂ â◊√„Éèí"≥∞ÿ#q ^èŒiOKåe.

l_»∞¤ `«ÅÅ∞! l_»∞¤ ã¨=∞㨺Å∞ !! H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ `«ÅH˜ #∂<≥ ÉÏQÍ Ñ¨\ ˜ìOKÕã≤ l_À¤_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. ^•xH˜`À_»∞ K≥=∞@ Ѩ\ ˜ì `«Å =ÚiH˜ "åã¨# ‰õÄ_® "Õã¨∂Î LO@∞Ok. #= ^ŒOѨ`«∞Å∞ D q+¨Ü«∞OÖ’ *Ï„QÆ`«Î Ѩ_®e. 2–3 ~ÀAÅH˘Hõ™êi `«ÅH˜ ™êfl#O KÕÜ«∂e. K≥=∞@ "åã¨# ~å‰õΩO_® K«∂ã¨∞HÀ=_»O J=ã¨~°O. `«ÅH˜ #∂<≥ Z‰õΩ¯= ~åÜ«∞‰õΩO_® *Ï„QÆ`«Î Ѩ_®e. `«ÅH˜ #∂<≥ Z‰õΩ¯= Ѩ\ ˜ìOK«_»O =Å¡ „Ѩ`ÕºHõ „ѨÜ≥∂[#O Ug∞ ÖË^Œ∞. ~ÀE `«ÖÏ~å ™êfl#O KÕÜ«∂Å#∞‰õΩO>Ë x~°ÉèíºO`«~°OQÍ KÕÜ«∞=K«∞Û. A@∞ì P~°ÃÑ@∞ìHÀ=_®xH˜ ã¨=∞Ü«∞O LO_®ÖË `«Ñ¨Ê ~ÀE `«ÖÏ~å ™êfl#O KÕÜ«∞_»O =Å¡ [Å∞|∞ KÕÜ«∞_»O, A@∞ì áê_»=_»O LO_»^Œ∞.

Ѩ_H» Qõ kÆ Ö’ Ѩi=∞àÏÅ∞ â◊$OQÍ~åxH˜ <Õ™êÎÅ∞ =ºH˜ÎQÆ`« Ѩiâ◊√„Éèí`«`À áê@∞ PǨ¡^ŒHõ~°"≥∞ÿ#@∞=O\˜ "å`å=~°}O ‰õÄ_® #= ^ŒOѨ`«∞Å â◊Ü«∞<åQÍ~°OÖ’ <≥ÅH˘#_»O J=ã¨~°O. JO^Œ"≥∞ÿ# ^ŒOѨ`«∞Å∞ P~ÀQƺHõ~°"≥∞ÿ# JÅ"å@¡`Àáê@∞ Ѩi=∞àÏÅ ™œ~°ÉèÏÅ∞ Ѩ_»Hõ\ ˜O\˜ B#fl`åºxfl =∞iO`« ÃÑOK«∞`å~Ú. â◊$OQÍ~åxH˜ <Õ™êÎÖ·ˇ #=^ŒOѨ`∞« Å =∞#ã¨∞ûÅx ѨÙÅH˜OѨK™Õ êÎ~Ú. JO^Œ∞Hõx Jxfl\˜`Àáê@∞ K«Hõ¯x ã¨∞QÆO^èŒ Ñ¨i=∞àÏÅ∞ Ѩ_»HõQÆkÖ’ LO_»@O J=ã¨~°O. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

39 u

III.

H˘`«Î ^ŒOѨ`«∞Ö’¡ Ãã‰õΩû=Öò ZH±û„ÃÑ+¨<£û

~°[x Ѩ^Œ∞<≥H˜¯# =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ LOk. Lá⁄ÊOˆQ =∞#ã¨∞û, `˘}˜H˜ã¨ÖÏ_Õ ™⁄QÆã¨∞ P"≥∞#∞ =∞iO`« TѨÙ`«∞<åfl~Ú. „H˘`«ÎQÍ ÃÑo¡ HÍ=_»O`À J#∞HÀ‰õΩO_®<Õ Ãã‰õΩû=Öò Ѷ‘eOQ∑û ~°Hõ~°HÍÅ∞QÍ =ºHõÎ=∞=Ù`«∞<åfl~Ú. H“yeO`«Å∞, =Ú^Œ∞ÌÅ∞, ^ŒO`«HõΔ`åÅ∞ J#∞ HÀ‰õΩO_®<Õ [iyáÈ`«∞<åfl~Ú.

„¿Ñq∞‰õΩÅH˘Hõ ÉèÏ+¨– Ãã‰õΩû=Öò ZH±û„ÃÑ+¨<£ûH˜ XHõ Ãã·ìÖò! „¿Ñq∞‰õΩÅ ÉèÏ+¨Ö’ =∂@Å∞O_»=Ù. KÕ`«Å∞O\Ï~Ú. =∂@Å∞<åfl ǨÏ$^ŒÜ«∂O`«~åÅÖ’ #∞Oz ÃÑÅ∞¡aH˜ =ã¨∂ÎO\Ï~Ú. JO^Œ∞Ö’ K≥ѨÊÖË#O`« „ˆH*ò LO@∞Ok. PHõ~°¬} LO@∞Ok. =∞~À „¿Ñq∞‰õΩ_Õ P J#∞Éèí∂ux J~°÷O KÕã¨∞HÀQÆÅ_»∞ HÍx „¿Ñ=∞O>Ë `≥eÜ«∞x"å_çH˜ J~°÷=∞ÜÕ∞ºk ã¨∞<åfl. Ãã‰õΩû=Öò ZH±û„ÃÑ+¨<£û #=^ŒOѨ`«∞ÅÖ’ ѨÅ∞~°HÍÅ∞QÍ LO\Ï~Ú. J=∂‡~Ú Z^Œ∞ ~°∞QÍ =ã¨∞Î#flѨC_»∞ JÉσ~Ú U^À Ѩxg∞^Œ "≥à◊√`«∞#fl@∞¡QÍ "≥à◊√`«∂ `«# â◊s~åxfl P"≥∞ â◊s~åxH˜ `åˆHÖÏ KÕ™êÎ_»∞. WÖÏ KÕÜ«∞_»O =Å¡ P „¿Ñq∞‰õΩe^ŒÌi â◊s~åÅ∞ [Å^Œi™êÎ~Ú, ѨÙÅHõi™êÎ~Ú. „¿Ñ=∞ =∞iO`« ÃÑiy qáêÊ~°∞`«∞Ok. Z=~°∂ K«∂_»#ѨC_»∞ Éèí~°Î =ÚO^Œ∞ `å<Õ^À =ã¨∞Î=Ùx JO^Œ∞‰õΩ<Õ^•xÖÏ J`«x g∞^ŒH˜ =Oy `«# =HΔÀ*ÏÅ`À XiÑ≤_ç Hõeyã¨∞ÎOk. J#∞HÀx P ã¨OѶ¨∞@#H˜ P JÉσ~Ú Ç¨Ï~îå`«∞QÎ Í P"≥∞#∞ ^ŒQiæÆ H˜ ÖÏy QÆ\ Qì˜ Í <˘‰õΩ¯‰õΩO\Ï_»∞.W^ŒiÌ Ö’#∂ HÍ=∞O „Ѩ[fiiÅ∞¡`∞« Ok. W^ŒÌ~°∂ K≥~Ú K≥~Ú HõeÑ≤ #_»∞ã¨∂Î L<åfl XHõi â◊s~°O =∞~˘HõiH˜ J<ÕHõ™ê~°∞¡ ~åK«∞‰õΩ<ÕÖÏ „Ѩ=iΙêÎ~°∞. W^ŒÌiH˜ `≥eã¨∞O_ç ‰õÄ_® JÖÏ KÕã¨∞Î<åfl Uq∞ `≥eÜ«∞#@∞¡QÍ<Õ =º=ǨÏiOK«@O XHõ qO`«. „¿Ñq∞‰õΩÖ’¡ =Ú^Œ∞Ì HõO>Ë =ÚO^Œ∞ HÍ"åÅxÑ≤OKÕk PeOQÆ#O. D PeOQÆ<åÅ∞ ~°Hõ~°HÍÅ∞QÍ LO\Ï~Ú. XHõix XHõ~°∞ ã¨Ê $tOK«_»O, QÆ\ ˜ìQÍ <˘‰õΩ¯HÀ=_»O, QÆ\ ˜ìQÍ ~åK«∞HÀ=_»O, QÆ\ ˜ìQÍ X`«∞ÎHÀ=_»O.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 40

z=~°H˜ P PeOQÆ#O K≥@∞ìH˜ Å`« K«∞@∞ì‰õΩ#fl@∞¡QÍ LO@∞Ok. „ã‘Î `«# KÕ`«∞Å`À ѨÙ~°∞+¨μ_çfl |OkèOz, QÆ\ ˜ìQÍ H“yeOK«∞‰õΩO@∞Ok. K≥@∞ì ÃÑ·H˜ Å`« ZQÆ„ÉÏH˜#@∞¡ `«# =ÚYO ÃÑ·ÔHuΠѨÙ~°∞+¨μx =ÚMÏxfl „H˜O^ŒH˜ =Oz QÍ_è»OQÍ `«# ~˘=Ú‡Åx J`«xH˜ ǨÏ`«∞Î ‰õΩ<Õ@@∞¡ KÕã≤ =∞`≥ÎH˜¯# Hõà◊¡`À J`«x =ÚYOÖ’H˜ K«∂ã¨∂Î ™ê÷}∞=ÙÖÏQÍ LO_çáÈ`«∞Ok. ÖË^• =Ú^Œ∞ÌÅ`À =ÚOK≥`«∞Î`«∞Ok. ÃÑ· q^èŒOQÍ ZH±û„ÃÑãπ J~Ú# HÍ=∞O Xà◊√¡ `≥eÜ«∞‰õΩO_® QÍ_è»"≥∞ÿ# H“yeO`«H˜ HÍ~°}=∞=Ù`«∞Ok. Z=ÚHõÅ∞ q~°∞QÆ∞`åÜÕ∞"≥∂#<Õ PÖ’K«# ‰õÄ_® ÖˉõΩO_® QÍ_è»OQÍ Ç¨Ï`«∞ÎHÀ=_»O LO@∞Ok.

„¿Ñq∞‰õΩÖ’¡ =Ú^Œ∞Ì HõO>Ë H“yeO`«ˆH Ѷ¨ãπì „Ñ≤Ѷ¨Ô~<£û ! J=HÍâ◊O ^˘~°HÍÖË HÍx „¿Ñq∞‰õΩÖ’¡ ÃãH±û=Öò ZH±û„ÃÑ+¨<£H˜ Ѷ¨ãπì „Ñ≤Ѷ¨Ô~<£û H“yeO`«ˆH. `«#∞=Ù `«#∞=Ù `åH˜`Õ HõeˆQO`« `«$Ñ≤Î ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ Ô~O_»∞ Hõe¿ãÎ HõÅQÆ^Œ∞. J~Ú`Õ „¿Ñq∞‰õΩÖ’¡ =Ú^Œ∞Ì „áê^è•#º`« `«‰õΩ¯"Õg∞ HÍ^Œ∞. ÃãH±û=Öò ZH±û„ÃÑ+¨<£Ö’ =Ú^Œ∞Ì =∞Oz „käÖò xã¨∞ÎOk. =Ú^Œ∞Ì ˆH=ÅO ÃÑ^Œ=ÙňH Ѩiq∞`«O J#∞‰õΩO>Ë á⁄~°áê>Ë J=Ù`«∞Ok. â◊s~°OÖ’ qq^èŒ „Ѩ^ÕâßÅÖ’ ÃÑ>Ëì =Ú^Œ∞Ì qq^èŒ ~°HÍÅ∞QÍ HÍ=∂xfl Hõeyã¨∞ÎOk. #∞^Œ∞~°∞, =ÚOQÆ∞~°∞¡, |∞QÆæÅ∞, Hõà◊√¡, =HΔÀ*ÏÅ∞, ÃÑ^Œ=ÙÅ∞, <åÅ∞Hõ– W=hfl =Ú^Œ∞Ì`À Ѩ ~ ° = tOKÕ „áêO`åÅ∞, =Ú^Œ ∞ Ì Å P~å@O`À =ÚK« Û @QÍ "≥ Å ∞=_Õ â◊ | Ì O ‰õ Ä _® HÍ=∞„ѨHÀáêxH˜ =∞iO`« ^ÀǨÏ^ŒO KÕã¨∞ÎOk. „ã‘Î â◊s~°=∞O`å HÍ=∞ ˆHO„^•ÖË. JO^Œ∞Hõx #YtY Ѩ~°ºO`«O =Ú^Œ∞ÌÅ`À =ÚOK≥uÎ#ѨÙ_»∞ P"≥∞ Ѩ~°=tã¨∞ÎOk. =Ú^Œ∞ÌÅ`À ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ Ô~O_»∞ =Ú_çѨ_ç#ѨC_»∞ <åÅ∞HõÅ∞ Ô~O_»∞ ã¨Ü«∂º@ ÖÏ_»`å~Ú. J^˘Hõ Jx~°fiK«hÜ«∞"≥∞ÿ# J#∞Éèí∂ux Hõeyã¨∞ÎOk. =Úx Ѩ#∞fl`À =∞$^Œ∞=ÙQÍ Ô~O_À "åi <åeHõ <˘Hõ¯_»O, ÃÑ^Œq <˘Hõ¯_»O HÍ=∞„¿Ñ~°}H˜ HÍ~°}=∞=Ù`«∞Ok.

QÀà◊Q¡ Í@∞ XHõ Q˘Ñ¨Ê J#∞Éè∂í u „¿Ñq∞‰õΩe^Œ~Ì ∞° HÍ=∞O`À H“yeO`«Ö’ XHõ>#ÿˇ ѨC_»∞ XHõi<˘Hõ~∞° QÀà◊`¡ À yK«∞ÛHÀ=_»O ‰õÄ_® LO@∞Ok. =∂=¸Å∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J~Ú`Õ Jk ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O. HÍ=∞O`À =∞#ã¨∞ =∞`«∞ÎQÍ L#flѨC_»∞ P QÀà◊¡QÍ@∞ XHõ fÜ«∞x áÈ@∞. QÀà◊¡ QÍ@∞`À Hõey# fÜ«∞x áÈ@∞ HÍ"≥∂„^ÕHÍxfl =∞iO`« Ô~K«ÛQ˘_»∞`«∞Ok. ÃÑ·QÍ P ÉÏ^èŒ Ç¨~ÚQÍ LO@∞Ok. QÀà◊¡QÍ@∞ÖÏQÍ<Õ Ñ¨O\˜QÍ@∞¡ ÃãH±û=Öò ZH±û„ÃÑ+¨<£Ö’ „Ѩ`ÕºHõ`« HõeQÆ∞O\Ï~Ú. ÃÑ^Œ=ÙÅ g∞^Œ, |∞QÆæÅg∞^Œ, =HΔÀ*ÏÅg∞^Œ Ѩà◊¡`À =∞$^Œ∞=ÙQÍ <˘Hõ¯_»O`À HÍ=∞O =∞iO`« f„=™ê÷~ÚH˜ KÕ~°∞`«∞Ok. ÉÏ^èŒ Ñ¨Ù>Ëì@O`« Ѩà◊¡`À H˘iH˜`Õ =∂„`«O HÍ=∞O h~°∞ HÍiáÈ`«∞Ok.

41 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ÃãH±û=Öò ZH±û„ÃÑ+¨<£û ˆH=ÅO =∂=¸Å∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ H͉õΩO_® ~°uÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ ‰õÄ_® K«H¯õ x „¿Ñ~°}x Hõey™êÎ~Ú. ~°u H˘#™êQÆ∞`«∞#flѨC_»∞ g\˜ „áê^è•#º`« Z‰õΩ¯=QÍ<Õ LO@∞Ok. H“yeO`«Å∞, =Ú^Œ∞ÌÅ∞, #YHõΔ`åÅ∞, ^ŒO`«HõΔ`åÅ∞ ÖˉõΩO_® [iyáÈÜÕ∞ ~°u Jã¨OѨÓ~°‚OQÍ<Õ LO_çáÈ`«∞Ok.

H˘`«Î ÃÑo¡‰Äõ `«∞~°∞`À =º=ǨÏiOKÕ f~°∞ „ã‘ÎÅ∞ ã¨Ç¨Ï[OQÍ ã¨∞‰õΩ=∂~°∞Å∞. ѨÙ=ÙfiÅ =O\˜"å~°∞. "åi =∞#ã¨∞û JO`«HõO>Ë =∞$^Œ∞"≥#· k. JO^Œ∞Hõx #∂`«# =^è∞Œ =Ù`À ã¨OÜ≥∂QÍxH˜ LѨ„Hõq∞OKÕ@ѨÙ_»∞ ã¨∞‰õΩ=∂~°OQÍ, <åE‰õΩQÍ „Ѩ=iÎOKåe. U ã¨=∞Ü«∞OÖ’#∂ |ÖÏ`å¯~°O ‰õÄ_»^Œ∞. #= =^èŒ∞=Ù =∞#ã¨∞‰õΩ =ÚO^Œ∞ J`«x g∞^Œ #=∞‡HõO HõÅQÍe. „¿Ñ=∞ HõÅQÍe. J`«#∞ HÍ"åÅ<Õ HÀiHõ á⁄O^•e. JÖÏ H͉õΩO_® <Õ~°∞QÍ ÃãH±û KÕÜ«∞É’`Õ ÉèíÜ«∞„ÉèÏO`«∞~åÅÜÕ∞º J=HÍâ◊O LOk. ^•O`À ã¨OÉè’QÆO JO>Ë<Õ q=ÚY`« U~°Ê_»∞`«∞Ok. =∂=¸Å∞ „ã‘Î q+¨Ü«∞OÖ’<Õ WÖÏ LO>Ë ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ a_çÜ«∞O, ã≤QÆ∞æ, [O‰õΩ LO_Õ J=∂‡~Ú QÆ∞iOz "Õˆ~ K≥ѨÊ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞.

Ü«ÚH˜QÎ Í =º=Ǩ~°O– ~°HQΘ Í ã¨OÜ≥∂QÆO : ÃÑà‹·¡# `«~åfi`« P J=∂‡~Ú Ñ¨ÓiÎQÍ `«# ™⁄O`«"Õ∞ J#∞‰õΩx `«#Ö’ L~°HõÖË¿ã HÀiHõ`À g∞^Œ‰õΩ LiH˜`Õ P `«~°∞}˜ ǨÏ`åã¨∞û~åÅ=Ù`«∞Ok. J@∞=O\˜ "≥ÚQÆ∞}˜‚ "≥∂@∞ =∞x+≤QÍ ÉèÏqã¨∞ÎOk. H˘`«Î ÃÑo¡‰õÄ`«∞~°∞ ZѨC_»∂ ‰õÄ_® <åE‰õΩ`«<åxfl HÀ~°∞‰õΩO@∞Ok. Jk QÆ∞iÎOK«‰õΩO_® U H˘`«Î ÃÑo¡H˘_»∞ÔH·<å QÆkÖ’ „Ѩ"ÕtOK«QÍ<Õ H˘kÌ HõΔ}ÏÖ’¡<Õ ^ŒQÆæiH˜ ÖψQã¨∞HÀ=_»O, TÑ≤i ã¨ÅѨ‰õΩO_® H“yeOK«∞HÀ=_»O, =∂~°∞=∂@ ÖˉõΩO_® P"≥∞#∞ q=„ã¨∞Î~åex KÕ¿ãÜ«∞_»O, U=∞O@∞<åfl Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀ‰õΩO_® JOQÆ „Ѩ"ÕâßxH˜ LѨ„Hõq∞OK«_»O [iy`Õ P"≥∞Ö’ HÀѨO, Jã¨Ç¨ÏºO, pè^ŒiOѨ٠XHõ¯™êiQÍ ÃÑÅ∞¡|∞H˜ =™êÎ~Ú. XHõ"Õà◊ H˘`«Î ÃÑo§H˘_»∞‰õΩ =∞QÆ∞= =∞#ã¨∞ `≥eÜ«∞‰õΩO_® "≥Ú^Œ\’¡ JÖÏ „Ѩ=iÎOz<å P"≥∞ iÜ«∂HõΔ<£ QÆ∞iÎOz "≥O@<Õ `«#f~°∞ =∂~°∞ÛHÀ"åe. [iy#^•xH˜, P"≥∞ WëêìxH˜ =ºuˆ~HõOQÍ „Ѩ= iÎOz# ^•xH˜ ÖÏÅ#QÍ ™ês K≥áêÊe. WHõ=ÚO^Œ∞ P"≥∞#∞ ǨÏ~üì KÕÜ«∞‰õΩO_® `«# W+¨ì „ѨHÍ~°"Õ∞ KÕ™êÎ#x x*Ï~ÚfQÍ K≥áêÊe. ^•O`À #∂`«# =^èŒ∞=Ù‰õΩ J`«x g∞^Œ Hõey# Jã¨Ç¨ÏºO, HÀѨO, z~å‰õΩ `˘ÅyáÈ`å~Ú. Ü«ÚH˜Î ÖËx"å_»∞ ^Õxh ~°H˜Î Hõ\ ˜ìOK«ÖË_»x `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. ^•OѨ`«º rq`«OÖ’ JO^Œ∞Ö’#∞ `˘e~å„u, =∞e~å„u =∞QÆ∞= =∞#ã¨∞x QÆ∞iÎã¨∂Î P"≥∞ =∞#ã¨∞û#∞ ~°OlOѨ KÕã¨∂Î ZO`À *Ï„QÆ`«ÎQÍ ~°uÖ’ áêÖÁæ<åe.

fÜ«∞x =∂@Å∞– KÕ`Å« ‰õΩ ™êfiQÆ`« `À~°}ÏÅ∞ #==^èŒ∞=Ù HÍã¨Î aQÆ∞ã¨∞‰õΩx LO>Ë, ~°uH˜ P"≥∂^ŒO K«∂Ѩ‰õΩO_® LO>Ë, H˘`«Î ÃÑo¡H˘_»∞‰õΩ H˘O`« ã¨Ç¨Ï#O K«∂Ñ≤OKåe. JO`«=∂„`å# P"≥∞‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ ‰õÄ~ÀÛ=∞x

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 42

HÍ^Œ∞. „ѨHõ¯‰õΩ uiy Ѩ_»∞HÀ=∞x HÍ^Œ∞. Ü«ÚH˜ÎQÍ U^À XHõ J=ã¨~°O ÃÑ@∞ì‰õΩx P"≥∞ „ѨHõ¯‰õΩ KÕ~åe. K«#∞=ÙQÍ =∂@Ö’¡H˜ kOáêe. P =∂@Ö’¡ =∞#ã¨∞û#∞ yeyO`«Å∞ ÃÑ>Ëì K«Hõ¯x *’H±û LO_®e. K«=∞`å¯~°"≥∞ÿ# =∂@Å`À =∞#ã¨∞ ~°OlOѨ KÕã¨∂Î, PHõ@∞ì‰õΩO@∂ P"≥∞#∞ P#∞HÀ"åe. JÖÏ P#∞‰õΩ#flѨC_»∞ ™ê^è•~°}OQÍ P"≥∞ ^Œ∂~°OQÍ [iyáÈ=_»O LO_»^Œ∞. W+¨ìOQÍ<Õ P#∞‰õΩx ‰õÄ~ÀÛ=_»O LO@∞Ok. PÃÑ·# PÅ㨺O KÕÜ«∞‰õΩO_® „¿Ñ=∞ѨÓ~°fiHõOQÍ PeOQÆ#O KÕã¨∞HÀ"åe. J~Ú`Õ P H“yeO`« =∞s QÆ\ ˜ìQÍ LO_»‰õÄ_»^Œ∞. H˘`«Î ÃÑo§H˘_»∞‰õΩ =∞QÆ∞= „ѨHõ¯‰õΩ *Ëi PeOQÆ#O KÕã¨∞HÀQÍ<Õ, HÍ"≥∂„^ÕHõO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JÖÏ =∞QÆ"åxÖ’ HÍ"≥∂„^ÕHõO ÃÑÅ∞¡|‰õΩO_® LO_®ÅO>Ë H“yeO`« =∞s QÍ_è»OQÍ LO_»‰Äõ _»^∞Œ . J@∞=O@ѨC_»∞ #= =^è∞Œ =ÙÖ’ L#fl ™È¡ ÃãH±ûH˜ ã¨=∂#OQÍ H˘`«Î ÃÑo§H˘_»∞‰õΩ ‰õÄ_® @∂º<£ J=_»O LO@∞Ok. #= =^èŒ∞=Ùx ÉÁ_»∞¤‰õΩ ÃÑ· ÉèÏQÆOÖ’ =∂„`«"Õ∞ H“yeOK«∞HÀ"åe. J`«x KÕ`«∞Å∞ P"≥∞#∞ =∞$^Œ∞=ÙQÍ `åHõ_»O`À HÍ=∞O H˘O`« HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. QÆkÖ’ "≥Å∞`«∞~°∞ ‰õÄ_® JO`«QÍ ÖˉõΩO_®, HõxÑ≤Op HõxÑ≤OK«#@∞¡QÍ<Õ L#fl>ˇÿ¡`Õ =∞QÆ∞= `«# ã≤QÆ∞æ#∞ q_»z F J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ "Õã¨∞ÎOk. H“yeO`«H˜ „Ѩuã¨ÊO^Œ# K«∂ѨÙ`«∞Ok. QÆkÖ’ nѨO "≥Å∞`«∞~°∞ Z‰õΩ¯=QÍ LO>Ë P"≥∞Ö’ JO`«s¡#OQÍ L#fl ã≤QÆ∞æ, [O‰õΩ HÍ=∂xfl ZH±û„ÃÑãπ KÕÜ«∞_®xH˜ J_»∞¤Ñ¨_»`å~Ú. PeOQÆ#O KÕã≤#ѨC_»∞ P =∞ã¨Hõ =∞ã¨Hõ pHõ\’¡ J=∂‡~Ú =ÚYOÖ’ z~°∞#=Ùfi "≥Å∞Q˘O^Œ∞`«∞Ok. ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ Ô~O_»∂ HÍã¨Î =}∞‰õΩ`å~Ú. =}˜ˆH ÃÑ^Œ=ÙÅ =∞^茺#∞Oz zÅHõiOKÕ z~°∞#=Ùfi P"≥∞ JOwHÍ~åxH˜ ã¨∂K«# J=Ù`«∞Ok. Jk QÆ∞iÎOz H˘`«Î ÃÑo§H˘_»∞‰õΩ `«# <À\˜`À Å=OQÍxfl QÍx, Ü«∂ÅHͯܫ∞x QÍx ã¨QÆO H˘iH˜ `«H˜¯# ã¨QÆO P"≥∞ <À\˜H˜ JOkOKåe. „ѨHõ¯<Õ `åO|∂ÅO L#fl>ˇÿ¡`Õ ã¨QÆO `«#∞ H˘iH˜ q∞ye# ã¨QÆO ÉèÏ~°º <À\˜H˜ JOkOKåe. ™ê^è•~°}OQÍ #= =^èŒ∞=Ù W+¨ìO`À<Õ P ZOyex JO^Œ∞‰õΩO@∞Ok. PÃÑ·# K«=∞`å¯~°"≥∞ÿ# =∂@Å`À =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# PǨ¡^ŒHõ~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Å`À "å`å=~°}Ïxfl JO^ŒOQÍ, P#O^ŒOQÍ =∞ÅK«∞HÀ"åe. Å=OQÆ=Ú, `åO|∂Å=Ú <À\˜H˜ JOkOKÕ `«~°∞}OÖ’<Õ ã¨Ê~°≈ ã¨∞YO HõeˆQÖÏ |∞QÆæ g∞^À, "≥∞_»g∞^À P"≥∞ KÕug∞^À =Ú^Œ∞ÌÃÑ\Ïìe. ^•O`À P"≥∞Ö’ `≥eÜ«∞x ã¨ÊO^Œ# HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. P"≥∞ KÕ`« Ô~O_»∞ =ÚHõ¯Å∞ =∂\Ï¡_çOKÕO^Œ∞‰õΩ „Ѩܫ∞uflOKåe. P"≥∞ =∂\Ï¡_Õ =∂@Å`À Ѩ~°=tOzáÈ~Ú#@∞¡ Hõ#|_®e. =∞QÆ"åxÖ’x P Ѩ~°=â◊O P"≥∞#∞ Hõiy áÈÜÕ∞ÖÏ KÕã¨∞ÎOk. H˘O^Œ~°∞ J=∂‡~ÚÅ∞ ѨÅ∞ˆH |OQÍ~°OÖÏ Ñ¨eH© ѨÅHõ#@∞¡QÍ =∞ø#OQÍ LO_ç áÈ`å~°∞. HÍx "åiÖ’ ã≤QÆ∞æ "≥ÚQÆæ `˘_»∞QÆ∞`«∞Ok. `«Å =OK«∞‰õΩx =Úã≤=Úã≤ #=ÙfiÅ∞ #=Ùfi`å~°∞ ÖË^• z~°∞HÀѨO „ѨHõ\ ˜ã¨∂Î J^ÀÖÏ K«∂™êÎ~°∞. P z~°∞HÀѨO ‰õÄ_® "åiÖ’ ÃÑÅ∞¡aH˜# „¿Ñ=∞H˜, HÍ=∂xH˜ zǨÏfl"Õ∞.

43 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

z~°∞ H“yeO`« z=i ã¨∞YO ^•HÍ fã¨∞HÔ à◊√`«∞Ok

#= =^èŒ∞=ÙH˜ z~°∞H“yeÖ’ ã¨Ê~°≈ã¨∞YO HõeyOK«@O`À [O‰õΩ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. ã≤QÆ∞æ =^Œ∞Å∞`«∞Ok. x^•#OQÍ P"≥∞ =∞iO`« J`«xH˜ KÕ~°∞==Ù`«∞Ok. J`«x X_çÖ’ XkyáÈ`«∞Ok. J@∞ ÃÑ·# H˘`«Î ÃÑo§H˘_»∞‰õΩ #= =^èŒ∞=Ùx `«# `˘_»g∞^ŒH˜ ‰õÄ~ÀÛ ÃÑ@∞ìHÀ"åe. P"≥∞ K«∞@∂ì `«# KÕ`«∞Å`À PeOQÆ# ã¨∞YO HõeyOKåe. P"≥∞ ÃÑ^Œ=ÙÅ g∞^Œ, |∞QÆæÅg∞^Œ, #∞^Œ∞~°∞ g∞^Œ, "≥∞_» g∞^Œ fÜ«∞QÍ =Ú^Œ∞ÌÅ∞ ÃÑ\Ïìe. PÃÑ·# `«##∞ =Ú^Œ∞Ì ÃÑ@∞ìHÀ=_®xH˜ ‰õÄ_® P"≥∞‰õΩ J=HÍâ◊O W"åfie. PeOQÆ#Å`À, =Ú^Œ∞ÌÅ`À HÍ"≥∂„^ÕHõO ÃÑOz# `«~åfi`« J`«x KÕ`«∞Åx p~° =Ú_ç"≥·Ñ¨ÙH˜ áÈx"åfie. J_»∞¤K≥¿ÑÊ P"≥∞ KÕ`«∞Å`À `«# KÕ`«∞Å∞ ‰õÄ_® HõÅáêe. =ÚO^Œ∞ ã≤QÆ∞æ`À P"≥∞ KÕ~Ú J_»∞¤ÃÑ\˜ì<å p~° =Ú_ç qѨÊ_»OÖ’<Õ `å<Õ ã¨Ç¨ÏHõiã¨∞ÎOk. P `«~°∞"å`« JÉσ~ÚQÍ~°∞ P =∂@ D =∂@ K≥|∞`«∂ =∞$^Œ∞=ÙQÍ<Õ =∞~°‡™ê÷<åxfl, =∞~°‡ „Ѩ^ÕâßÅx `«_»∞=Ú`«∂ H˘O`«¿ãѨ٠QÆ_»áêe. JO`ÕQÍx `˘O^Œ~°Ñ¨_ç ÃãH±ûH˜ LѨ„Hõq∞OK«~å^Œ∞. x^•#OQÍ, =∞$^Œ∞=ÙQÍ WÖÏ KÕÜ«∞_»O =Å# P „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μ_»O>Ë ZO`À W+¨ì Ѩ_»∞ `«∞Ok. `«#H˜ ã¨iáÈ~Ú# *’_»∞ P#∞‰õΩO@∞Ok. x^•#OQÍ áê#∞Ê g∞^ŒH˜ ^˘~°∞¡`«∞Ok. `«#„ѨH¯õ H˜ J`«xx ÖωõΩ¯O@∞Ok. PÃÑ#· =∞ø#OQÍ ã¨OÜ≥∂QÍxH˜ `«# HÀiHõx =ºH©HÎ iõ ã¨∞OÎ k. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ "≥ÚO_çQÍ LO\Ï~°∞. "åiÖ’ ѨÙ~°∞+¨ ã¨Ê~°≈ Z@∞=O\˜ ã¨ÊO^Œ<å HõeyOK«^Œ∞. Z@∞=O\˜ HÍ=∞ „¿Ñ~°}Å∞ LO_»=Ù. `«#∞=٠ѨÙÅH˜OK«_»O, TǨÏÅ∞ TÜ«∞Å Å∂QÆ_»O LO_»=Ù. "åiÖ’x HÍ=∞O x„^•}OQÍ LO@∞Ok. JO`«=∂„`å# "å~°∞ ÃãH±ûH˜ ѨxH˜~å~°x HÍ^Œ∞. `«e¡ H˘OQÆ∞Kå@∞# Zky# H˘O`«=∞Ok Ñ≤Å¡Ö’¡ WOˆHn J=ã¨~°O JxÑ≤OK«^Œ∞. `«e¡ „¿Ñ=∞‰õΩ q∞Oz, ѨÙ\˜ìO\˜ „¿Ñ=∞‰õΩ q∞Oz D ã¨$+≤ìÖ’ WOˆHn W=fiÖË^Œx "å~°∞ J#∞‰õΩO\Ï~°∞. JO^Œ∞Hõx ÃÑà‹·¡<å Éèí~°Îx ˆH~ü KÕÜ«∞~°∞. Éèí~°Î Ѩ~å~Ú"å_ç „H˜O^Õ ÖˇHõ¯. J`«xH˜ ^ŒQÆæ~° J=_®xH˜ =∞#ã¨∞û JOwHõiOK«^Œ∞. WHõ J@∞=O@ѨC_»∞ HÍ=∞Ѩ~°"≥∞ÿ# HÀiHõÅH˜ KÀ>Ë LO_»^Œ∞. W@∞=O\˜ „ã‘ÎÅ q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® HÍ=∞Ѩ~°"≥∞ÿ# ã¨ÊO^Œ#Å∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. HÍx H˘O`« PÅ㨺O J=Ù`«∞Ok. J~Ú`Õ Éèí~°ÎH˜ F~°∞Ê HÍ"åe. #= =^èŒ∞=Ù =∞#ã¨∞û ^ÀK«∞HÀ= _®xH˜ H˘xfl =ã¨O`« ~å„`«∞Å∞ =$^ä•HÍHõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. HÍx #= =^èŒ∞=Ù =∞#ã¨∞x ^ÀK«∞HÀ=_®xH˜ Ü«ÚH˜ÎQÍ „Ѩܫ∞`åflÅ∞ H˘#™êyã¨∂Î LO_®e. P „Ѩܫ∞`åflÅ∞ x^•#OQÍ ÃãìÑπ ɡ· ÃãìÑπQÍ LO_®e. JѨC_Õ P"≥∞Ö’ ѨÙ\˜ìO\˜Ö’ ZO`« „¿Ñ=∞, P^Œ~°} ^˘~°∞‰õΩ`åÜ≥∂ JO`«QÍ<À JO`«‰õΩ Ô~\˜ìOѨÙQÍ<À Éèí~°Î J~Ú# "åx ^ŒQÆæ~° ‰õÄ_® ^˘~°∞‰õΩ`åÜ«∞<Õ #=∞‡HõO HõÅ∞QÆ∞ `«∞Ok. P #=∞‡HõO HõÅQÆ_®xH˜ Éèí~°Î KåÖÏ Fiq∞`À =º=ǨÏiOKåe. Éèí~°ÎÖ’ F~°∞Ê ÖËHõáÈ`Õ P"≥∞Ö’ =∂~°∞Ê ~å^Œ∞. ÃÑ·QÍ WOHÍ aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ`«∞Ok. ÃÑ·QÍ Ñ¨Ù\˜ìO\˜Ö’ á⁄O^Õ

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 44

„¿Ñ=∞ WOHõ ZHõ¯_® JO^Œ^Œx `å#∞ ѨÙ\˜ìO\˜H˜, `«e¡ „¿Ñ=∞H˜ ^Œ∂~°O H͉õÄ_»^Œx J#∞ ‰õΩO@∞Ok. Éèí~°Î ÖËHõáÈ~Ú<å ѨÙ\˜ìO\˜Ö’x „¿Ñ=∞`À Ǩ~ÚQÍ LO_çáÈQÆÅ#x J#∞ ‰õΩO@∞Ok. JO`Õ `«Ñ¨Ê `«#H˘Hõ Éèí~°Î LO_®Åx, `À_»∞ HÍ"åÅx JO^Œ∞Ö’ ã¨∞YO á⁄O^•Åx `≥eÜ«∞^Œ∞. J@∞=O\˜ „ã‘ÎÖ’ Éèí~°Î „¿Ñ=∞ ZO`À Q˘Ñ¨Ê^Œx K«∂Ñ≤OKåeû# ÉÏ^茺`« H˘`«Î ÃÑo§H˘_»∞‰õΩH˜ LOk. J~Ú`Õ Ü«ÚH˜ÎQÍ P"≥∞ =∞#ã¨∞x =â◊Ѩ~°∞ÛHÀ"åe. PÃÑ·# `«# ™⁄O`«O KÕã¨∞HÀ"åe.

H˘O^Œ~°∞ H˘`«Î ÃÑo¡H˘_»∞‰õΩÖ’¡ i=~üû =º=Ǩ~°O : H˘O^Œ~°∞ #∂`«# =^èŒ∞=ÙʼnõΩ ÃãH±û JO>Ë ÉèíÜ«∞O, [O‰õΩ LO_ç ÃãH±ûH˜ ^Œ∂~°OQÍ L#fl>Ë¡ H˘O^Œ~°∞ H˘`«Î ÃÑo§H˘_»∞‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® „H˘`«ÎQÍ ÃÑà‹·¡# J=∂‡~Ú Zxfl Å"£ ã≤QÆflÖòû WzÛ<å â◊$OQÍ~° KÕ+¨ìÅ∞ KÕã≤<å Z@∞=O\˜ ã¨ÊO^Œ# ÖˉõΩO_® ™ê÷}∞=ÙÖÏ¡QÍ LO\Ï~°∞. "åi =∞#ã¨∞ =Ú_»∞K«∞‰õΩáÈ~Ú LO@∞Ok. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO^•=∞<Õ HÀiˆH ѨÙ@ì^Œ∞. ÃãH±û JO>Ë ÉèíÜ«∞O L#fl"åiÖ’ ™ê^è•~°}OQÍ WÖÏO\˜ Ѩiã≤÷u LO@∞Ok. #∂º~À\˜H± Ѩ~°û<åe\˜ L#fl"åà◊¡Ö’ Ãã‰õΩû=b¡ iÖË>ˇ_£ Ü«∂OÔH·˚\ ˜ LO@∞Ok. H˘`«Î J=∂‡~ÚÖ<åfl H˘`«Î Ѩ#<åfl [O‰õΩ, ÉèíÜ«∞O LO\Ï~Ú. HõOQÍ~°∞, QÍÉèí~å =™êÎ~Ú. QÆ∞O_≥ ^Œ_» "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. KÕ`«∞Å∞, HÍà◊¡Ö’¡ =}∞‰õΩ „áê~°OÉèí=∞=Ù`«∞Ok. XHõ"Õà◊ #∂`«# =^èŒ∞=Ù HÀiHõ "Õ∞~°‰õΩ ~°uÖ’ áêÖÁæ#É’~Ú<å JOQÆO ã¨ÎOaèOK«<Õ ã¨ÎOaèOK«^Œ∞. ^•xHõO`«\ ˜H˜ J`«xÖ’ L#fl #∂º~À\˜H± Ѩ~°û<åe\©ÜÕ∞ HÍ~°}O. H˘O^Œ~°∞ =∞QÆ"åà◊√§ â’Éèí#O QÆkÖ’ J_»∞QÆ∞ÃÑ\˜ì# `«~åfi`« qO`«QÍ =∂iáÈ`å~°∞. JO`«=~°‰õΩ Ç‘Ï~ÀÖÏ¡QÆ L#fl"åà◊√§ r~ÀÅ∞ J~ÚáÈ`å~°∞. H˘`«Î ÃÑo§‰õÄ`«∞~°∞ K˘~°= fã¨∞‰õΩO@∞#fl H˘nÌ <À\˜=∂@ ÃÑQÆʼnõΩO_® a`«Î~°K«∂ѨÙÅ∞ K«∂™êÎ~°∞. =∞QÆ"åà◊¡Ö’ W@∞=O\˜ #∂º~˘\˜H˜ Ѩ~û° <åe\˜ LO@∞O^Œx `≥eÜ«∞x #∂`«# =^è∞Œ =Ù JÜ≥∂=∞Ü«∞OÖ’ Ѩ_çáÈ`«∞Ok. Jã¨Å∞ J`«x =∞QÆ`«#O g∞^Õ JѨ#=∞‡HõO U~°Ê~°∞K«∞‰õΩO@∞Ok. W@∞=O\˜ i=~üû =º=Ǩ~°O L#flѨC_»∞ `≥eqQÆÅ #∂`«# =^è∞Œ =Ù J`«x ÃãH· ÍÅrx J~°÷O KÕã¨∞‰õΩx "≥∞ʼnõΩ=QÍ =º=ǨÏiOKåe. ÃãH±û HÀã¨O `å#∞ P~å@O K≥O^Œ∞`«∞#fl@∞¡ H͉õΩO_® J`«x J#∞~åQÆO HÀã¨O P~å@O K≥O^Œ∞`«∞#fl@∞¡QÍ HõxÑ≤OKåe. XHõ"Õà◊ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæx Ug∞ KÕÜ«∞ÖËHõáÈ~Ú<å `«#H˜ Ug∞ ÉÏ^èŒ HõÅQÆÖË^Œx Jã¨Å∞ ^•xH˜ `å#∞ „áê=ÚYº`«x W=fiÖË^Œx K≥áêÊe. H˘O`«HÍÅO áê@∞ ˆH=ÅO Ǩ~ÚQÍ u~°QÆ_®xH˜, ‰õΩÖÏ™êQÍ Hõ|∞~°∞¡ K≥ѨCHÀ=_®xH˜ ˆH\Ï~ÚOKåe. ^•x`À x^•#OQÍ J`«xÖ’ ÉèíÜ«∞O `˘ÅyáÈ`«∞Ok. H˘`«Î JO>Ë [O‰õΩ ÖˉõΩO_® áÈ`«∞Ok. Ǩïëê~°∞QÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. `«~åfi`« Z@∞=O\˜ ~°u ÉèíOy=∞Ö’¡<≥·<å áêÖÁæ#_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

45 u

IV.

Ѷ¨ãπì<≥·\ò– ã¨HõûãπѶ¨ÙÖò ÃãH±û

''_®Hõì~ü, =∂k „¿Ñ=∞ q"åǨÏ"Õ∞. PÜ«∞#O>Ë <å‰õΩ ZO`À W+¨ìO. ÃÑo§H˜ =ÚO^Œ∞ PÜ«∞# ##∞fl ^ŒQÆæ~°‰õΩ fã¨∞‰õΩO>Ë ZO`À ѨÙÅH˜OzáÈÜÕ∞^•xfl. "åi "Õ_ç H“yeÖ’ <Õ#∞ ZO`À "Õ_çQÍ =∂ˆ~^•xfl. PÜ«∞#`À ZѨC_»∞ XHõ¯@=Ù`å<å Jx `«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_Õ^•xfl. "≥Ú^Œ\ ˜~å„u "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚÖ’ "≥Ú`«ÎO =∂^èŒ∞~åºxfl <å ™⁄O`«O KÕã¨∞HÀ"åÅx âßâ◊fi`«OQÍ QÆ∞~°∞Î ÃÑ@∞ìHÀ"åÅx ZO`«QÍ<À Lqfià◊¥¡~å#∞. HÍx <å "≥Ú^Œ\ ˜ ~å„u ^•xH˜ aè#flOQÍ =∂iOk. =∂ â◊s~åÅ∞ Ô~O_»∂ XHõ@=Ù`«∂O>Ë Ç¨~ÚQÍ JxÑ≤OKÕ |^Œ∞Å∞ JO`«∞ÖËx ÉÏ^èŒQÍ JxÑ≤OzOk. ÉÏ^èŒ#∞ `«@∞ìHÀÖËHõ QÆ\ ˜ìQÍ ˆHHõÅ∞ ‰õÄ_® ÃÑ\Ïì#∞. JO`«\ ˜`À =∂ "å~°∞ WOHõ Ug∞ KÕÜ∞« ‰õΩO_® T~°∞‰õΩ<åfl~°∞. `˘e HõÅ~ÚHõÅ∞ JO^ŒiH© WÖψQ ÉÏ^è•Hõ~O° QÍ LO\ÏÜ«∂? ZO`«HÍÅO WÖÏ ÉÏ^èŒÑ¨_»=Åã≤ =ã¨∞ÎOk? Jã¨Å∞ ÉÏ^èŒ HõÅQƉõΩO_® ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O ‰õΩ^Œ~°^•?—— JO@∂ ZO`À P"Õ^Œ#`À J_çyOk Jx`«. Jã¨Å∞ `˘e HõÅ~ÚHõ JO`« ÉÏ^è•Hõ~°OQÍ =∂~°#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. „ã‘Î =∞#ã¨∞û ÃãH±ûH˜ ã¨=∂Ü«∞`«Î"≥∞ÿ`Õ Ü≥∂x HõO_»~åÅ∞ Ѩ@∞ì =kÖË™êÎ~Ú. Ü≥∂x ^•fi~°O, Ü≥∂x =∂~°æO =^Œ∞Öˇ·áÈ`å~Ú. Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° „^Œ"åÅ∞ „ã¨qOz JOQƄѨ"Õâ◊O `ÕeHõQÍ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. W@∞=O\˜ J#∞‰õÄŠѨiã≤÷u U~°Ê_®ÅO>Ë ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ=ÚO^Œ∞ (á¶È~ü¿Ñ¡) J=ã¨~°O. ^•O`À Éèí~°Î g∞^Œ „ˆH*ò ÃÑOá⁄O^Œ_»"Õ∞ H͉õΩO_® HÀiHõ`À =∞#ã¨∞û, `«#∞=Ù Ô~O_»∂ ÃãH±ûH˜ Ô~_ô J=Ù`å~Ú. JѨC_»∞ JOQƄѨ"Õâ◊O `ÕeHõQÍ J=Ù`«∞Ok.

„ˆHrÅ∞H±û`À áê@∞ ''*ˇb¡—— ‰õÄ_® J=ã¨~°"Õ∞ „ã‘Î =∞#ã¨∞ HÀiHõ`À "Õ_≥H˜¯# `«~°∞"å`« ã¨OÜ≥∂QÍxH˜ "≥O@<Õ „Ѩܫ∞uflOK«‰õΩO_® Éèí~°Î `«# K«∂ѨÙ_»∞ „"ÕÅ∞x Ü≥∂xÖ’xH˜ *ÁÑ≤ÊOz W@∞ J@∞ Hõ^Œ∞ѨÙ`«∂ Ü≥∂x ^•fi~åxfl, Ü≥∂x =∂~åæxfl "≥_»Å∞Ê KÕÜ«∂e. "ÕÅ∞H˜ QÀà◊√§ ÖˉõΩO_® =ÚO^Õ *Ï„QÆ`«Î Ѩ_®e. "ÕÅ∞H˜ #∂<≥QÍx, "Õ[Öˇ·<£QÍx, P=Ú^ŒOQÍx U^≥·# HÍã¨Î ~åã¨∞‰õΩx Ü≥∂x ^•fi~°OÖ’H˜ *ÁÑ≤Ê¿ãÎ Ü≥∂x ^•fi~°O *Ï~°∞_»∞QÍ =∂~°∞`«∞Ok. *ˇ·Ö’ÔH·<£ *ˇe¡ ÖË^• ÔH."≥·. *ˇe¡ ÖË^• ÃѶ~Ú<£*ˇb¡ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ ^ŒQÆæ~° LOK«∞‰õΩO>Ë "å\˜x "å_»@O =∞s =∞Ozk. K«∂ѨÙ_»∞ "ÕÅ∞ ÃÑ·H˜ ÃÑ· *ˇb¡Ö’¡ U^À XHõ\ ˜ "Õã¨∞‰õΩx

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 46

Ü≥∂x ^•fi~°O K«∞@∂ì`å ~åÜ«∂e. P `«~°∞"å`« =∞iO`« *ˇb¡ fã¨∞‰õΩx Ü≥∂x ~°O„^èŒO ^ŒQÆæ~° ~åÜ«∂e. P `«~°∞"å`« Ü≥∂x=∂~°æO ֒ѨeHõÖÏ¡ ~åÜ«∂e. K«∂ѨÙ_»∞ "ÕÅ∞x Ü≥∂x =∂~°æO ֒ѨeÔHÖÏ¡ ѨÓiÎQÍ *ÁÑ≤ÊOKåe. Ü≥∂x =∂~åæxfl "≥_»Å∞Ê KÕÜ«∂e. *ˇ·Ö’ÔH·<£ *ˇe¡ ÖË^• ÔH."≥·. *ˇe¡ ÖË^• ÃѶ~Ú<£*ˇb¡QÍx ~åÜ«∞_»O=Å¡ JHõ¯_» #~åÅ∞ "≥Ú^Œ∞ÌÉÏi ÃãH±ûÖ’ <˘Ñ≤Ê `≥eÜ«∞‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ ÃãH±ûÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõÖ’¡ ÉÏ^èŒ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. D *ˇbÅ¡ ∞ P ÉÏ^è#Œ ∞ ÖˉΩõ O_® KÕ™êÎ~Ú. JO`ÕH͉õΩO_®Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° *Ï~°∞_»∞QÍ =∂~°∞™êÎ~Ú. ^•x`À ã¨∞<åÜ«∂ã¨OQÍ Ü≥∂xÖ’H˜ JOQÆ „Ѩ"Õâ◊ [iy áÈ`«∞Ok. D ~°HõOQÍ Ô~O_»∞–=¸_»∞ ~ÀAÅ∞ „Ѩf™êi ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#fl ѨC_»∞ *ˇb¡ ~åã≤#>ˇÿ¡`Õ ÃãH±û ZO`ÀǨ~ÚQÍ [iyáÈ`«∞Ok. „Ѩu XHõ¯iH˜ *ˇb¡`À J=ã¨~°O LO_»^Œ∞. Ü≥∂x ~°O„^è•xfl "Õe`À H˘kÌQÍ "≥_»Å∞Ê KÕã≤<å `ÕeHõQÍ JOQƄѨ"Õâ◊O [iy áÈ`«∞Ok. JOQƄѨ"Õâ◊O [i¿Ñ =ÚO^Œ∞ ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓ~°fiK«~å‡xfl tâ◊flO "≥#H˜¯ ÖÏQÍe. ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ ‰õÄ_® tâ◊flO g∞^Œ *ˇe¡ ~åã≤#>ˇÿ¡`Õ JOQƄѨ"Õâ◊O `ÕeHõQÍ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓ~°fiK«~å‡xfl "≥#H˜¯ ÖÏQƉõΩO_® ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë JOQƄѨ"Õâ◊O [~°QÆ_»O H˘O`« Hõ+¨ìO J=Ù`«∞Ok.

`˘e HõÅ~ÚHõ ã¨ÔHûãπH˜ ÉèÏ~°º ã¨Ç¨ÏHÍ~°O J=ã¨~°O KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÎÅ∞ ÃãH±û KÕÜ«∞=Åã≤# ÉÏ^茺`« Éèí~°Î^Õ J#∞H˘O\Ï~°∞. JO^Œ∞Hõx JOQƄѨ"Õâ◊O [~°QÆ_®xH˜ U =∂„`«O ã¨Ç¨ÏHõiOK«~°∞. HÍx `˘e HõÅ~ÚHõÅ∞ ã¨HõûãπѶ¨ÙÖòQÍ [~°QÍÅ<åfl ÉÏ^èŒ ÖˉõΩO_® J"åfiÅ<åfl ÉèÏ~°º ã¨Ç¨ÏHÍ~°O J=ã¨~°O. ÉèÏ~°º ã¨Ç¨ÏHõiOK«Hõ áÈ~Ú#>ˇÿ¡`Õ KåÖÏ ã¨O^Œ~åƒùÖ’¡ ѨÙ~°∞ëêOQÆO Ü≥∂x ~°O„^èŒOÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOK«‰õΩO_® ^•xH˜ W@∂ J@∂ „H˜O^• ÃÑ·<å `«QÆ∞Å∞`«∞O^Õ `«Ñ¨Ê Ü≥∂x ~°O„^èŒOÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOK«^Œ∞. ^•xH˜ HÍ~°}O H˘`«Î ÃÑo§‰õÄ`«∞~°∞Ö’ Ü≥∂x ~°O„^èŒO ÉÏǨº^èŒ~åÅ`À =¸ã≤ LO_»@"Õ∞. „ã‘Î "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨_»∞‰õΩx Ô~O_»∞ HÍà◊§x "≥∂HÍà◊§ ^ŒQÆæ~° =Ú_çz, ѨHõ¯H˜ =∞Oz ~°uH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ Ñ¨_»∞HÀ"åe. ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ ã¨ÎOaèOz# ѨÙ~°∞ëêOQÍxfl `«# KÕ`ÀΠѨ@∞ì‰õΩx Ü≥∂x ~°O„^èŒOÖ’H˜ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@∞ìHÀ"åe. Ü≥∂xÖ’H˜ ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓiÎQÍ „Ѩ"ÕtOKÕ =~°‰õΩ ^•xx Ѩ@∞ìH˘x ã¨Ç¨ÏHÍ~°O JOkOKåe. JÖÏ KÕ¿ãÎ<Õ "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõÅ∞ `ÕeHõQÍ [~°∞QÆ∞`å~Ú.

ÉÏ^èÖŒ xË "≥Ú^Œ\˜ HõÅ~ÚHõ‰Ωõ =Ú^Œ∞= Ì ÚK«Û@ J=ã¨~O° "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõ U^À |Å=O`«O KÕÜ«∞_»O H͉õΩO_® =Ú^Œ∞Ì =ÚK«Û@¡`À =∞#ã¨∞ûx ~°OlOѨKÕã≤# `«~°∞"å`Õ KÕÜ«∞_»O J=ã¨~°O. ~°Hõ~°HÍÅ∞QÍ „ã‘Îx ѨÙ~°∞+¨μ_»∞, ѨÙ~°∞+¨μ_çfl „ã‘Î ÃãH±ûѨ~°OQÍ „¿Ñˆ~Ñ≤OK«∞HÀ"åe. =¸_£ ÔH·¡=∂H±ûH˜ KÕ~°∞`«∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =ÚO^Œ∞QÍ K≥ѨC‰õΩ#fl q^èŒOQÍ Ü≥∂x ~°O„^è•xfl "ÕÅ∞`À "≥_»Å∞Ê KÕÜ«∂e. JÖÏ "ÕÅ∞`À Ü≥∂x

47 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

~°O„^èOŒ "≥_Å» ∞Ê KÕÜ∞« _»O ‰õÄ_® ÃãH±ûѨ~O° QÍ K«H¯õ x „¿Ñ~°} J=Ù`«∞Ok. P ÃÑ#· JOQƄѨ"âÕ O◊ [~°áêe. WO`« KÕã≤# `«^Œ∞Ѩi ‰õÄ_® H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ H˘O`« ÉÏ^èŒ JxÑ≤OK«=K«∞Û. J~Ú<å Jk ÉèíiOKÕ ™ê÷~ÚÖ’<Õ LO@∞Ok. HÍx ÃãH±û z=~° ^Œâ◊Ö’ Hõey# `«$Ñ≤Î P ÉÏ^èŒx =∞iÑ≤OѨKÕã¨∞ÎOk.

"≥∞ÿHõOÖ’ =∞*Ï–=∞~°∞ã¨\˜ ~ÀAH˜ =º^èŒ! H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ "≥Ú^Œ\ ˜ ~ÀA ÃãH±ûÖ’ Zxfl™ê~°∞¡ áêÖÁæ<åfl Z@∞=O\˜ ÉÏ^èŒ JxÑ≤OK«^Œ∞. ÃÑ·QÍ P ZH±ûÑ‘iÜ«∞<£û „käe¡OQ∑QÍ LO@∞Ok. HÍx =∞~°∞ã¨\ ˜ ~ÀAH˜ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° =∞O@, <˘Ñ≤Ê "≥Ú^ŒÅ=Ù`å~Ú. u#flQÍ #_»"åÅO>Ë ‰õÄ_® ‰õΩ^Œ~°x Ѩiã≤÷u U~°Ê_»∞`«∞Ok. nxH˜ HÍ~°}O JO`«=~°‰õΩ J<£@Kü_£QÍ L#fl =∞~å‡=Ü«∞"åÅ∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O`À #Å∞QÆ∞`å~Ú. ^•O`À JHõ¯_» H˘O`« "åѨÙ, <˘Ñ≤Ê HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u U~°Ê_ç#ѨC_»∞ Ô~O_»∞,=¸_»∞ ~ÀAÅ∞áê@∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#‰õΩO_® LO_»@O =∞Ozk. <˘Ñ≤Ê LO_»@O=Å¡ ÃãH±û HÍ"åÅx "åà‹§ÖÏQÆ∂ HÀ~°~°∞. Éèí~°Î P"≥∞ ÉÏ^èŒ#∞J~°÷O KÕã¨∞‰õΩx ™ê#∞Éèí∂uQÍ Ô~O_»∞ ~ÀAÅ∞ Py`Õ J`«x Z_»Å P"≥∞‰õΩ „¿Ñ=∂aè=∂<åÅ∞ =∞iO`« ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. P Ô~O_»∞ ~ÀAÅáê@∞ Éèí~°Î K«∂Ñ≤OKÕ ã¨Ç¨Ï#O Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ P"≥∞ JOkOKÕ ã¨Ç¨ÏHÍ~åxH˜ ™Èáê#O J=Ù`«∞Ok. H˘O^ŒiH˜ D <˘Ñ≤Ê Z‰õΩ¯=QÍ L#flѨC_»∞ <˘Ñ≤Ê, "åѨ٠`«QÆæ_®xH˜ aà◊§Å∞ "å_»=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. a_®Ol<£ á¶È~üì \Ïɡ¡\òû, HÍOaá¶ê¡"£∞ \Ïɡ¡\òû Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞ ‰õÄ_® L^ŒÜ«∞O– XHõ\ ˜ =∞^蕺ǨÏflO XHõ\ ˜– ~å„u XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# Ô~O_»∞, =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ "å_®e. ^•O`À <˘Ñ≤Ê, "åѨ٠`«fi~°QÍ `«yæáÈ`å~Ú.

ǨÏh=¸<£ ã≤Ãã\ ì· ã ˜ π `˘e HõÅ~ÚHõÅ =Å¡ =∞~å‡=Ü«∞"åÅ ^ŒQÆæ~° ÉÏ^èŒ JxÑ≤OK«_»"Õ∞ H͉õΩO_® H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ =¸„`«O =∂\˜=∂\˜H© ~å=_»O, =∞O@ JxÑ≤OK«_»O, á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæ~° aQÆnÜ«∞_»O, H˘kÌáê\˜ [fi~°O LO\Ï~Ú. g@xflO\˜H˜ =¸ÅO ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O =Å¡ =∞~å‡=Ü«∞"åÅ ^ŒQÆæ~° #ey H˘O`« W<£Ñ¶≤ÜÕ∞+¨<£. =∞iH˘O`« W<£ÃѶHõΔ<£ HõÅQÆ_»O HÍ~°}O. D Ѩiã≤÷u<Õ Ç¨Ïh=¸<£ ã≤Ãã·ì\ ˜ãπ JO\Ï~°∞. ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜=ÚÅ∞ =¸„`«<åà◊O ^•fi~å =¸„`«HÀâ◊OÖ’H˜ KÕi =∞O@, <˘Ñ≤Ê, [fi~°O HõÅQÆKÕ™êÎ~Ú. =¸„`«HÀâ◊OÖ’H˜ KÕi# D ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜=ÚÅ∞ Éè~í ΰ #∞Oz ã¨O„Hõq∞OK«_O» HÍ^Œ∞.ã¨ÇϨ [OQÍ<Õ =∞~å‡=Ü«∞"åÅ^ŒQ~æÆ ° ã¨|Î `ú Q« Í L#fl ÉÏH©iì Ü«∂ „H˜=ÚÅ∞ W<£ÃѶHõΔ<£ HõÅQÆKÕÜ«∞_®xH˜ HÍ~°}O HÍ=K«∞Û. KåÖÏ=∞Ok WÖÏ Hõey# W<£ÃѶHõΔ<£ H˘`«ÎQÍ ÃÑà‹·¡ x„^ŒÖˉõΩO_® ~å„uà◊√¡ QÆ_»Ñ¨_»O=Å¡ "Õ_ç KÕã≤O^Œx J#∞H˘x– K«Å= KÕÜ«∞_®xHõx ѨO_»¡ ~°™êÅ∞, x=∞‡HÍÜ«∞ hà◊√§, H˘|ƒi ÉÁO_®O hà◊√§ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. Uq∞ fã¨∞‰õΩ<åfl, fã¨∞HÀHõáÈ~Ú<å KåÖÏ=∞OkÖ’ =¸_»∞,

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 48

<åÅ∞QÆ∞ ~ÀAÅÖ’<Õ Ç¨Ïh=¸<£ ã≤Ãã·ì\ ˜ãπ `«yæáÈ`«∞Ok. H˘O^ŒiH˜ =∂„`«O <˘Ñ≤Ê, =∞O@, Hõ_»∞Ѩ٠aQÆnÜ«∞_»O, [fi~°O LO\Ï~Ú. "åiH˜ zH˜`«û J=ã¨~°O J=Ù`«∞Ok. `˘e HõÅ~ÚHõÅ =Å¡ Hõey# ÉÏ^èŒÅ∞ `˘ÅQÆ_®xH˜ <å~üÉÏH˜ì<£– 400 aà◊§Å∞ L^ŒÜ«∞O–XHõ\ ˜, ~å„u– XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# "å~°O ~ÀAÅ∞ "å_®e. =¸„`«O =∞O@ `«QÆæ_®xH˜ ''Ü«Úi™êÊãπ—— aà◊§Å∞ „Ѩu P~°∞ QÆO@ÅH˜ XHõ\ ˜– Ô~O_»∞ K˘Ñ¨C# <åÅ∞ÔQ·^Œ∞ ~ÀAÅ∞ "å_®e. <˘Ñ≤Ê `«QÆæ_®xH˜ HÍOaá¶ê¡"£∞ aà◊§Å∞ `«_»=H˜ XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# ~ÀAH˜ =¸_»∞™ê~°∞¡ <˘Ñ≤Ê `«ˆQæ=~°‰õΩ "å_®e. =∞~å‡=Ü«∞"åÅ ^ŒQÆæ~° "åѨ٠JxÑ≤¿ãÎ `«fi~°QÍ `«QÆæ_®xH˜ a_®Ol<£ á¶È~üì aà◊§Å∞ L^ŒÜ«∞O– XHõ\ ˜, =∞^蕺ǨÏflO–XHõ\ ˜, ~å„u–XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# <åÅ∞ÔQ·^Œ∞ ~ÀAÅ∞ "å_®e.

"≥Ú^Œ\˜ HõÅ~ÚÖ’¡ ÉÏ^èŒÅ∞ „ã‘ÎňH HÍ^Œ∞ ѨÙ~°∞+¨μÅH© LO\Ï~Ú „ã‘ÎÅÖ’¡ ÖÏQÍ<Õ Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ ‰õÄ_® "≥Ú^Œ\ ˜~å„u ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ ѨÙ~°∞ëêOQÆO X~°∞ã¨∞‰õΩáÈ=_»O, =∞O@ ѨÙ@ì_»O LO\Ï~Ú. J@∞=O@ѨC_»∞ ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ ‰õÄ_® ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# =∞O^Œ∞Å<Õ <åÅ∞ÔQ·^Œ∞ ~ÀAÅ∞ "å_®e. ѨÙ~°∞ëêOQÆO "åѨÙ, =∞O@ `«ˆQæ=~°‰õΩ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#‰õΩO_® PQÍe. `˘e HõÅ~ÚHõÖ’¡x ÉÏ^èŒÅ∞ „ã‘ÎÅÔH·<å ѨÙ~°∞+¨μÅÔH·<å "å~°O–Ѩk ~ÀAÅ áê>Ë LO\Ï~Ú. P `«~°∞"å`« J=hfl ã¨~°∞̉õΩáÈ`å~Ú. Z=iÔH·<å "å~°O–Ѩk ~ÀAÅ∞ ^•\˜<å ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë ÉÏ^è•Hõ~°OQÍ LO>Ë _®Hõì~°∞H˜ K«∂Ñ≤OK«∞‰õΩx zH˜`«û á⁄O^Œ_»O J=ã¨~°O.

=∞#ã¨∞Ö’ a_çÜ∞« O– ã¨O™ê~° ã¨∞MÏxH˜ J=~À^èOŒ a_çÜ«∞O LO_Õ =º‰õΩÎÖ’¡ "åiѨ@¡ "åiH˜ ã¨Ô~·# qâßfiã¨O ã¨Ô~·# ^Œ$HõÊ^äŒO LO_»^Œ∞. JÖψQ W`«~°∞Åx ã¨iQÍæ J=QÍǨÏ# KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ „Ѩܫ∞uflOK«~°∞. a_çÜ«∞O`Àáê@∞ ã≤QÆ∞æ ‰õÄ_® KÀ@∞KÕã¨∞‰õΩO>Ë WHõ W`«~°∞Å ^ŒQÆæ~° "åi W|ƒOk QÆ∞iOz K≥ѨÊ<Õ J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. WHõ „Ѩu ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’#∂ Z^Œ∞~°∞ ^≥|ƒÅ∞ u#=Åã≤ =ã¨∞ÎOk =∂#ã≤Hõ "Õ^Œ#H˜ QÆ∞i HÍ=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. =∂#ã≤Hõ âß„ã¨Î"Õ`«ÎŠѨijÅ# „ѨHÍ~°O a_çÜ«∂xH˜, Z^Œ∞\˜"åà◊§`À HõÅ=ÖËHõáÈ=_®xH˜ z#fl`«#OÖ’<Õ c*ÏÅ∞ U~°Ê_»∞`å~Ú. nxH˜ =ÚYºOQÍ Ñ≤Å¡Å Z_»Å `«e¡^ŒO„_»∞Å „Ѩ=~°Î#, |_çÖ’ Láê^蕺ܫÚÅ „Ѩ=~°Î# HÍ~°}O. a_çÜ«∞O =∞#ã¨Î`«fiO L#fl =º‰õΩÎÅ∞ ^•x #∞O_ç |Ü«∞@Ѩ_»\ÏxH˜ Hõ$+≤ KÕÜ«∂e. z#fl<å\˜ ÉÏ^è•Hõ~° 㨇 $`«∞Åx `«∞_çz"Õã¨∞HÀ"åe. W`«~°∞Å∞ WKÕÛ „áÈ`åûǨxfl, KÕÜ«¸`«x ã‘fiHõiOz a_çÜ«∂xfl =kÖËã≤ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈ"åe. `«#Ö’ L#fl a_çÜ«∞O `«# Jaè=$kúˆH J_»¤O Jx QÆ∞iÎOKåe. JѨC_Õ =ºH˜Î`«fiO ÃÑOá⁄O^Œ∞`«∞Ok. =ºH˜Î qHÍã¨O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ^•OѨ`«º rq`«OÖ’ ‰õÄ_® ã¨∞MÏÅx `«=∞ ™⁄O`«O KÕã¨∞HÀ=_»=∞=Ù`«∞Ok. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

49 u

a

I.

ÃãH±û ÉèíÜ«∂Å∞a

`˘e HõÅ~ÚHõÖ’¡x "≥·Ñ¶¨ÖϺÅ∞

~°[xH˜ ÃÑà‹·¡ <åÅ∞QÆ∞ "å~åÖˇ·Ok. WO`«=~°‰õΩ P"≥∞Ö’ JOQƄѨ"Õâ◊O [~°QÆÖË^Œ∞. ã¨OÜ≥∂QÆO HÀã¨O Éèí~°Î „Ѩܫ∞uflOz#ѨC_»ÖÏ¡ ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ∞`ÀO^Œx QÀÅÃÑ@ì_»O`À „Ѩu™ês "≥Ú^Œ\’¡<Õ q~°q∞OK«∞HÀ=_»O [~°∞QÆ∞`ÀOk. XHõ¯ ÃãH±û q+¨Ü«∞OÖ’ `«Ñ¨Ê `«H˜¯# ã¨O^Œ~åƒùÖ’¡ J`«#O>Ë P"≥∞‰õΩ ZO`À „¿Ñ=∞. J`«xH˜ Jhfl KÕã≤ ÃÑ_»∞`«∞Ok. ã≤x=∂ÅH˜, +≤HÍ~°¡H˜ K≥@ìѨ\ÏìÖËã¨∞‰õΩx Ǩïëê~°∞QÍ "≥à◊√`«∞Ok. f~å ɡ_£ g∞^ŒH˜ KÕi# `«~°∞"å`« Éèí~°Î P"≥∞ ÃÑ·H˜ ~åQÍ<Õ 'J"≥∂‡ =^Œ∂Ì...— JO@∂ `Àã≤"Õã¨∞ÎOk. Éèí~°Î JO>Ë JO`« „¿Ñ=∞QÍ LO_Õ P ~°[hÜÕ∞<å J#flO`« J#∞=∂#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Éèí~°ÎH˜ P"≥∞ =∞#ã¨Î`«fiO JO`«∞Ѩ@ì‰õΩO_® J~ÚOk. JO^Œ∞Hõ<Õ F ~ÀA# ~°[hx fã¨∞‰õΩx Éèí~°Î Pã¨∞Ѩ„uH˜ =KåÛ_»∞. QÆ_çz# <åÅ∞QÆ∞ "å~åÅ q+¨Ü«∂xfl q=iOKå_»∞. ''_®Hõì~ü <å‰õΩ `≥eÜ«∞Hõ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl#∞, P"≥∞ Hõ<≥flá⁄~° ^Œà◊ã¨iQÍ LO_ç ã¨OÜ≥∂QÆO ‰õΩ^Œ~°‰õΩO_® J=Ù`ÀO^•? JO^Œ∞=ÖË¡ P"≥∞‰õΩ <˘Ñ≤Ê HõÅ∞QÆ∞`ÀO^•?— Jx KåÖÏ J=∂Ü«∞HõOQÍ J_çQÍ_»∞. J`«x J#∞=∂#O ZO`«=~°‰õΩ x["≥∂ Jx ~°[hx ѨsHõΔ KÕ¿ãÎ Hõ<≥flá⁄~° U =∂„`«O ^Œà◊ã¨iQÍ ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ Hõ<≥flá⁄~° ziˆQ LOk. D <åÅ∞QÆ∞ "å~åÅ∞ ÃãH±ûH˜ „Ѩܫ∞uflOK«_»OÖ’ ZѨC_À ziyáÈ~ÚOk.

^Œà◊ã¨Ô~·# Hõ<≥flá⁄~° KåÖÏ J~°∞^Œ∞ KåÖÏ=∞OkÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõ [~°QÆHõáÈ=_®xH˜ Hõ<≥flá⁄~° ^Œà◊ã¨iQÍ LO_»@O HÍ~°}=∞<Õ JáÈÇ¨Ï LOk. HÍx ZHõ¯_À Z=iHÀ `«Ñ¨Ê Hõ<≥flá⁄~° ^Œà◊ã¨iQÍ LO_»@O [~°QÆ^Œ∞. Hõ<≥flá⁄~° ÃãH±ûH˜ J_»∞¤HÀ=_»=∞<Õk KåÖÏ J~°∞^Œ∞.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 50

WO[HõΔ<£ JO>Ë ÉèíÜ«∞O`À ZO`À=∞Ok aQÆ∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. JÖψQ ZO^Œ~À „ã‘ÎÅÖ’¡ JOQÆ „Ѩ"Õâ◊O ÉÏ^èŒ Hõeyã¨∞ÎO^Œ<Õ ÉèíÜ«∞O JO`«s¡#OQÍ LO@∞Ok. `å=Ú U HÍã¨Î<˘Ñ≤Ê<≥·<å `«@∞ìHÀÖË=∞x J#∞H˘O\Ï~°∞. =∞#ã¨∞Ö’ ÃãH±û HÍ"åÅ<Õ P~å@O L<åfl Jã¨Å∞ ã¨=∞Ü«∂xH˜ ÉèíÜ«∞O Hõey aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Éèí~°Î JOQƄѨ"Õâ◊O H˘~°‰õΩ „Ѩܫ∞uflã¨∞Î#fl H˘nÌ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° HõO_»~åÅ∞ =∞iO`« aQÆ∞ã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷ux =lxãπ=∞ãπ JO\Ï~°∞. Wk ˆH=ÅO ÉèíÜ«∞O =Å¡ HõeˆQ^Õ `«Ñ¨Ê âßs~°HõOQÍ JHõ¯_» "≥Ú^Œ@∞flOz U^À J=~À^èŒO LO_»@O HÍ^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ ÃãH±ûѨ~°OQÍ „¿Ñ~°} á⁄Ok`Õ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° „^Œ"åÅ∞ T~°`å~Ú.JO`Õ H͉õΩO_® ÃãH±û Ѩ~°OQÍ „¿Ñ~°} á⁄Ok#ѨC_»∞ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° HõO_»~åÅ∞ aQÆ∞`«∞ ã¨_»Å∞`å~Ú. ^•O`À JOQƄѨ"Õâ◊O ã¨∞Å∞=ÙQÍ [iyáÈ`«∞Ok. =∞#ã¨∞Ö’ ã≤QÆ∞æ, [O‰õΩ, ÉèíÜ«∞O ÖË#ѨC_»∞ Éèí~°Î KÕ¿ã á¶È~ü¿Ñ¡`À HÍ=∞„¿Ñ~°} K«Hõ¯QÍ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ^•O`À JOQƄѨ"Õâ◊O Z@∞=O\˜ ÉÏ^èŒÖˉõΩO_® [~°∞QÆ∞`«∞Ok. K«Hõ¯x `«$Ñ≤Îx, Ǩ~Úx Hõeyã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊ "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõ H˘O`« <˘Ñ≤Ê JxÑ≤Oz<å Ô~O_»= HõÅ~ÚHõ Z@∞=O\˜ ÉÏ^è• LO_»^Œ∞.

ã¨ÇϨ HÍ~°O– ã¨OÜ≥∂QÆO "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõ `«$Ñ≤ÎHõ~°OQÍ [~°QÍÅO>Ë ÉèÏ~°º ã¨Ç¨ÏHÍ~°O KåÖÏ J=ã¨~°O. =∞#ã¨∞Å∞ XHõ>ˇÿ H“yeO`«Å`À "≥∞ÿ=∞iz =∞`«∞ÎQÍ =∂i`Õ JO`å ã¨∞Y„Ѩ^ŒOQÍ [iyáÈ`«∞Ok. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ ÃÑà‹·¡ ZO`«HÍÅ"≥∞ÿ<å ã¨OÜ≥∂QÆ"Õ∞ [~°QÆ^Œ∞. ^•xH˜ HÍ~°}O ÉèÏ~°º ã¨iQÍæ ã¨Ç¨ÏHõiOK«HõáÈ=_»"Õ∞. XHõ"Õà◊ ã¨Ç¨ÏHõiOz#@∞¡ JxÑ≤Oz<å P"≥∞Ö’ ÃãH±ûѨ~°OQÍ ã¨ÊO^Œ# HõÅQÆHõáÈ=_»"Õ∞. ÃãH±û Ѩ~°OQÍ „ã‘Î ã¨ÊOkOK«#ѨC_»∞ Ü≥∂x „_≥·QÍ<Õ LO@∞Ok. Ü≥∂x „_≥·QÍ L#flѨC_»∞ JOQÆO ѨÓiÎQÍ Ö’x „Ѩ"ÕtOK«^Œ∞. XHõ"Õà◊ JOQƄѨ"Õâ◊O [iy<å Ü≥∂x ֒ѨŠá⁄_çQÍ LO_»@O`À =∞O@ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ^•O`À P"≥∞ ÃãH±ûH˜ ã¨Ç¨ÏHõiOK«‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok.

ÃãH±û HÍ"åÅ<Õ LO@∞Ok J~Ú<å [~°QxÆ ÃãH±û H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’¡ ÃãH±û HÀiHõ K«Hõ¯QÍ LO@∞Ok. ÃãH±ûÖ’ `«$Ñ≤Î á⁄O^•Å<Õ P~å@=¸ LO@∞Ok. J~Ú<å ã¨OÜ≥∂QÆO ‰õΩ^Œ~°<Õ ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. ZO`« á¶È~üû KÕã≤<å JOQƄѨ"Õâ◊O [~°QÆ<Õ [~°QÆ^Œ∞. qz„`«O Uq∞@O>Ë W@∞=O\˜ „ã‘ÎÅÖ’ ÃãH±û JO>Ë W+¨ì"Õ∞. HÍx "åiH˜ `≥eÜ«∞‰õΩO_® JO`«s¡#OQÍ =∞#ã¨∞Ö’ Ѩk Ô~@∞¡ ÃãH±û JO>Ë ÉèíÜ«∞O LO@∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ ÉÏźOÖ’, H“=∂~°OÖ’ "åà◊§H˜ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ ÃãH±û QÆ∞iOz ÉèíÜ«∞O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ÃãH±û QÆ∞iOz ÉèíÜ«∞O Hõey# q+¨Ü«∂xfl =∞izáÈ~Ú<å JO`«s¡#OQÍ =∞#ã¨∞ á⁄~°Ö’¡ P ÉèíÜ«∞O KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞Ok. JÖÏ "åiÖ’ ÉèíÜ«∞O LO^Œ#fl q+¨Ü«∞O "åiˆH `≥eÜ«∞^Œ∞.

51 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

Ããxû\˜"£QÍ L#fl „ã‘ÎÅÖ’ "≥Ú^Œ\˜ HõÅ~ÚHõÅ∞

'@Kü g∞ <å\ò— "≥ÚHõ¯ P‰õΩÅ∞ KÕ`«∞Å∞ `«ye`Õ KåÖÏ =Ú_»∞K«∞‰õΩáÈ`å~Ú. JÖψQ '@Kü g∞ <å\ò— „ã‘ÎÅ∞ ‰õÄ_® LO\Ï~°∞. gi =∞#ã¨∞ ZO`« Ããxû\˜"£QÍ =ÙO@∞O^À Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° HõO_»~åÅ∞ JO`«Hõ<åfl Ããxû\˜"£QÍ =ÙO\Ï~Ú. JO^Œ∞Hõ<Õ W@∞=O\˜ „ã‘ÎÅÖ’¡ ѨÙ~°∞ëêOQÆO @Kü HÍQÍ<Õ Ü≥∂x ^•fi~°O ^ŒQÆæ~° HõO_»~åÅ∞ aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ`å~Ú. ^•O`À Ü≥∂x ^•fi~°O Ju z#fl^≥· áÈ`«∞Ok. Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° #~åÅ∞ JO`« Ããxû\˜"£QÍ =∂~°_®xH˜ =∞#ã¨∞Ö’ `≥eÜ«∞x ÉèíÜ«∞O LO_»@"Õ∞ HÍ~°}O. nx<Õ Ãã·HÀ #∂º~À\˜H± HõO_ç+¨<£ JO\Ï~°∞. JÖÏ L#flѨC_»∞ "å~°∞ #∂º~À\˜H±QÍ =∂~°`å~°∞. D #∂º~Àã≤ãπ J<Õk Jxfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’#∂, Jxfl q+¨Ü«∂Ö’¡#∂ H͉õΩO_® „Ѩ`ÕºHõ ã¨=∞Ü«∞OÖ’, „Ѩ`ÕºHõ q+¨Ü«∞OÖ’ LO_»=K«∞Û. `«H˜¯# "å@xflO\˜Ö’ "åà◊√§ ZO`À "≥ÚO_çQÍ, ^è≥·~°ºOQÍ LO_»=K«∞Û. W@∞=O\˜ „ã‘ÎÅÖ’<Õ =lxãπ=∞ãπ LO@∞Ok.

=lxãπ=∞ãπ ~Ô O_»∞ ~°HÍÅ∞ 1. „ÃÑ·=∞s =lxãπ=∞ãπ 2. ÃãHõO_»s =lxãπ=∞ãπ „ÃÑ·=∞s =lxãπ=∞ãπ J<Õk ˆH=ÅO =∂#ã≤Hõ"≥∞ÿ#^Õ. ÃãHõO_»s =lxãπ=∞ãπ J<Õk Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° QÍÜ«∞"≥∂, QÆ_À¤ =∞~˘Hõ\’ LO_»@O =Å¡ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ã¨OÜ≥∂QÆO ZO`«H© ‰õΩ^Œ~°#ѨC_»∞ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ѨsHõΔ KÕã≤ ÃãHõO_»s =lxãπ=∞ãπ Ѩiã≤÷u U^≥·<å LO^Õ"≥∂ x~åú~°} KÕã¨∞HÀ"åe. J@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u LO>Ë ^•xH˜ `«y# zH˜`«û KÕ¿ãÎ H˘kÌ ~ÀAÖ’¡ Ѩiã≤÷u K«Hõ¯|_ç ã¨OÜ≥∂QÆO ã¨O`«$Ñ≤ÎQÍ [iyáÈ`«∞Ok.

"≥Ú^Œ\’¡ PÖòÔ~·\ò `«~°∞"å`«<Õ _çѶπHõbì! H˘O^Œ~∞° „ã‘ÅÎ Ö’ "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõÅ∞ K«H¯õ QÍ [iy H˘kÌ~ÀAÅ `«~∞° "å`« ‰õΩ^Œ∞~°‰Ωõ O_® J=Ù`«∞Ok. Éèí~°Î ZO`« „Ѩܫ∞uflOz<å JOQƄѨ"Õâ◊O [~°QÆ^Œ∞. ÃÑ·QÍ ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷ux ÃãHõO_»s =lxãπ=∞ãπ J#=K«∞Û. "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõÖ’ Ü≥∂x aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ~Ú "åÜ«∞=K«∞Û. ÖË^• Ü≥∂x ֒ѨŠp~°∞‰õΩáÈ=K«∞Û. ^•x =Å¡ `≥eÜ«∞x <˘Ñ≤Ê Hõey JOQƄѨ"Õâ◊O [~°Ñ¨É’ÜÕ∞ ã¨=∞Ü«∂xH˜ Ü≥∂x HõO_»~åÅ∞ aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ=K«∞Û. ÃãHõO_»s =lxãπ=∞ãπ Ѩiã≤÷u H˘O`«HÍÅO HÍѨÙ~°O KÕã≤# `«~°∞"å`«, HÍ#∞ÊÅ `«~°∞"å`«, Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° PѨˆ~+¨<£ J~Ú# `«~°∞"å`«, Öˇ·OyHõ "åº^èŒ∞Å∞ =zÛ#ѨC_»∞ Z^Œ∞~°==K«∞Û. =¸ÅHÍ~°}Ïxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩx zH˜`«û KÕ¿ãÎ ã¨OÜ≥∂QÆO ã¨∞Y=O`«OQÍ [~°∞QÆ∞`«∞Ok.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 52

H˘O^ŒiÖ’ ÃãHõO_»s =lxãπ=∞ãπH˜ zH˜`«û KÕã≤ Ѩiã≤÷ux K«Hõ¯kkÌ<å ã¨OÜ≥∂QÆO ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ü≥∂x ^•fi~°O HõO_»~åÅ∞ aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ=_»O, JOQƄѨ"Õâ◊O [~°QÆHõáÈ=_»O LO@∞Ok. W@∞=O\˜ "åiÖ’ =¸ÅHÍ~°}Ïxfl K«Hõ¯kkÌ<å "åi =∞#ã¨∞Ö’ KÀ@∞KÕã¨∞‰õΩ#fl ÉèíÜ«∞O `˘ÅQÆHõáÈ=@"Õ∞ HÍ~°}O. JO^Œ∞Hõx =lxãπ=∞ãπ Ѩiã≤÷u L#fl"åi =∂#ã≤Hõ Ѩiã≤÷ux ѨijeOKåe.

ÃãH±û JO>Ë hK«=∞<Õ ÉèÏ=O ‰õÄ_® =lxãπ=∞ãπH˜ HÍ~°}O „ÃÑ=· ∞i =lxãπ=∞ãπH˜ „ã‘ÅÎ Ö’¡ LO_Õ H˘xfl ÉèÏ"åÅ∞ ‰õÄ_® HÍ~°}O. XHõ"Ñ·≥ Ù¨ =∞#ã¨∞Ö’ ÃãH±û HÀiHõ L<åfl =∞~˘Hõ"≥·Ñ¨Ù =∞#ã¨∞Ö’ Öˇ·OyHõ HÍ~°ºO hK«=∞<Õ ÉèÏ=O |ÅOQÍ KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl>ˇÿ¡`Õ ÃãH±û [~°QÆhÜ«∞‰õΩO_® Ü≥∂x ^•fi~°O ^ŒQÆæ~° JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ HõO_»~åÅ∞ aQÆnã¨∞ ‰õΩO\Ï~Ú. ÃãH±û QÆ∞iOz ã¨Ô~·# J=QÍǨÏ# Hõey¿ãÎ =lxãπ=∞ãπ KåÖÏ=~°‰õΩ `˘ÅyáÈ=K«∞Û. H˘O^ŒiÖ’ =∞#ã¨∞Ö’ KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl ÉèíÜ«∞O, [O‰õΩ, PO^Àà◊# `˘ÅQÆ_®xH˜ Ãã·HÀ^ä≥~°Ñ≤ J=ã¨~°O J=Ù`«∞Ok. =lxãπ=∞ãπ L#fl KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÎÅÖ’¡ `«=∞ Ü≥∂x ~°O„^èŒO KåÖÏ z#fl^Œ<Õ ÉèÏ=O áê`«∞‰õΩáÈ~Ú LO@∞Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ `«=∞Ö’ JOQÆ „Ѩ"Õâ◊O ‰õΩ^Œ~°@O ÖË^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. =lxãπ=∞ãπ L#flѨC_»∞ P „ã‘ÎH˜ ÔQ·xH± K≥HõÑπ J~Ú#@∞=O\˜ Ñ≤.q. ‰õÄ_® KÕÜ«∞@O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. _®Hõì~ü `«# „"Õà◊§x Ü≥∂x =∂~°æOÖ’H˜ K˘Ñ≤ÊOz ѨsHõΔ KÕÜ«∞ÖËHõáÈ`å~°∞. ^•xH˜ HÍ~°}O Ñ≤.q. HÀã¨O ‰õÄ_® „"Õà◊√§ Ü≥∂xÖ’H˜ "≥à◊§=<Õ Jaè„áêÜ«∞O QÆ\ ˜ìQÍ LO_»@"Õ∞. XHõ"Õà◊ _®Hõì~ü ѨsHõΔ KÕ¿ãÎ `«=∞ Ü≥∂x ~°O„^èŒO z#flk HÍ|\˜ì KåÖÏ ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œ<Õ ÉèíÜ«∞O "åiÖ’ LO@∞Ok. JO^Œ∞=Å¡ _®Hõì~ü Ñ≤.q. KÕÜ«∂Å<åfl, Ü≥∂x ~°O„^èŒO ^ŒQÆæ~° HõO_»~åÅ∞ aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ=_»O =Å¡ ‰õΩ^Œ~°‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok.

=lxãπ=∞ãπH˜ zH˜`û« =lxãπ=∞ãπ Ѩiã≤÷u H˘O^ŒiÖ’ KåÖÏ [\˜ÅOQÍ LO@∞Ok. W@∞=O\˜ "åiH˜ ѨÓiÎ =∞`«∞Î WzÛ Ü≥∂xÖ’ "≥_»ÖÏÊ\˜ _≥·ÖË\Ï~ü „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\˜ì `≥eq =zÛ# `«~åfi`« "åiH˜ K«∂Ñ≤Oz JOQƄѨ"ÕâßxH˜ Ü≥∂x =∂~°æO U =∂„`«O ã¨#flk, z#flk HÍ^Œx `≥eÜ«∞KÕÜ«∞=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. P `«~°∞"å`« Ãã·AÅ "åi _≥·ÖË\Ï~üû WzÛ "åi =∞@∞‰õΩ "å~°∞ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ@@∞¡ tHõΔ} W=fi=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. ^•O`À x^•#OQÍ "åi =∞#ã¨∞ =∂~°∞`«∞Ok. ÉÏ^èŒ ÖˉõΩO_® JOQƄѨ"Õâ◊O [~°∞QÆ∞`«∞O^Õ<Õ qâßfiã¨O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. =lxãπ=∞ãπH˜ `≥bx ÉèíÜ«∞O HÍ~°}O QÆ#∞Hõ iÖψHû+¨<£ ^ä≥~°Ñ≤ Z=i=∞@∞‰õΩ "å~°∞ ZÖÏ KÕã¨∞HÀ"åÖ’ <Õ~°∞Û‰õΩO>Ë ^•xfl „áêH©ìãπ KÕÜ«∞_»O =Å¡ =∂=¸Å∞QÍ =∂~°`å~°∞. ÃãH±ûÖ’ ÉèíÜ«∞O `˘ÅyáÈ`«∞Ok.

53 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

=lxãπ=∞ãπ Ѩiã≤÷ux Z=i=∞@∞‰õΩ "å~°∞ `˘ÅyOK«∞HÀ=_®xH˜ =∞~˘HõѨ^Œúu LOk. =lxãπ=∞ãπ L#fl"å~°∞ XO@iQÍ XHõ QÆkÖ’ KÕi XO\˜g∞^Œ L#fl |@ìÅx ѨÓiÎQÍ fã≤"ÕÜ«∂e. <ÕÅg∞^Œ XHõ ÃÑ^ŒÌJ^ŒÌO ÃÑ\˜ì ^•xH˜ Z^Œ∞~°∞QÍ ‰õÄ~ÀÛ"åe. P J^ŒÌOÖ’ `«=∞ Ü≥∂xx K«∂ã¨∞HÀQÆÅQÍe. P `«~°∞"å`« `«# "ÕÅ∞x Ü≥∂x ~°O„^èŒOÖ’H˜ x^•#OQÍ *ÁÑ≤ÊOKåe. H˘kÌ~ÀAÅ∞ JÖÏ KÕã≤# `«~åfi`« „"ÕÅ∞x Ü≥∂x=∂~°æO ֒ѨeH˜ ѨÓiÎQÍ áÈx"åfie. JÖÏ ^Œâ◊Å "åiQÍ KÕÜ«∞_»O`À ÉèíÜ«∞O, ã¨OHÀK«O `˘Åy P`«‡qâßfiã¨O ÃÑOá⁄O^Œ∞`«∞Ok. XHõ „"ÕÅ∞x ѨÓiÎQÍ *ÁÑ≤ÊOK«QÆey# `«~°∞"å`« Ô~O_»∞ „"Õà◊§x ѨÓiÎQÍ *ÁÑ≤ÊOK«_®xH˜ „Ѩܫ∞`«flO KÕÜ«∂e. WÖÏ „"Õà◊§x Ü≥∂x=∂~°æOÖ’H˜ áÈx=fi_®xH˜ #∂<≥QÍx, "Õ[Öˇ·<£QÍx, *ˇ·Ö’ÔH·<£ *ˇb¡QÍx, ÔH."≥·. *ˇb¡QÍx LѨÜ≥∂yOK«=K«∞Û. „"Õà◊¡x Ü≥∂x=∂~°æOÖ’H˜ áÈxã¨∞Î#flѨC_»∞ J^ŒÌOÖ’ ã¨Ê+¨ìOQÍ K«∂_®e. ^•O`À `«=∞ Ü≥∂x z#flkHÍ^Œx, ÃÑ^ŒÌ^Õ#x P`«‡qâßfiã¨O ÃÑOá⁄O^Œ∞`«∞Ok. JÖÏ H˘O`«HÍÅO Ü≥∂x Ö’H˜ "Õà◊§x áÈxzÛ „áêH©ìã¨∞ KÕã≤# `«~°∞"å`« _®Hõì~ü K≥Ñ≤Ê#@∞¡ "≥_»Å∞ÊQÍ LO_Õ _≥·ÖË\Ï~üûx Ü≥∂xÖ’H˜ *ÁÑ≤ÊOKåe. D ~°HõOQÍ =lxãπ=∞ãπ L#fl"åiÖ’ `«=∞ g∞^Œ `«=∞H˜ #=∞‡HõO HõeyOKåe. ^•O`À "åiÖ’ [O‰õΩ, ÉèíÜ«∞O `˘ÅyáÈ`å~Ú. PÃÑ·# Éèí~°Î P"≥∞ Z_»Å PáêºÜ«∞OQÍ LO@∂ ÃãìÑπ ɡ· ÃãìÑπ ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ áêÖÁæ<åe. =lxãπ=∞ãπx „¿Ñ=∞`À K«Hõ¯k^ŒÌ=Åã≤O^Õ `«Ñ¨Ê á¶È~°∞û`À K«Hõ¯k^ÕÌk HÍ^Œ∞. WO^Œ∞‰õΩ Éèí~°Î ã¨Ç¨Ï#O, ã¨Ç¨ÏHÍ~°O J=ã¨~°O.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

II.

u 54

ÃãH±û JáÈǨÏÅ∞ – "åã¨Î"åÅ∞

Jk j`åHÍÅO JѨC_»Ñ¨C_Õ =∞OK«∞ `≥~°Åx KèÕkã¨∂Î L^ŒÜ«∞ÉèÏ#∞_»∞ |OQÍ~°∞ "≥Å∞QÆ∞Åx q~°l=Ú‡`«∞<åfl_»∞. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ á¶È<£ „"≥∂yOk. J@∞#∞Oz XHõ Ü«Ú=‰õΩx Q˘O`«∞, KåÖÏ PO^Àà◊#QÍ LOk. ''_®Hõì~ü, q∞=∞‡efl J~°˚O\òQÍ Hõ#ûÖòì KÕÜ«∂e. ÖËHõáÈ`Õ <Õ<Õ"≥∞ÿáÈ`å<À `≥eÜ«∞_»O ÖË^Œ∞.—— J`«x Q˘O`«∞Ö’ P^Œ∞~åÌ LOk. JÉèíº~°ú# LOk. ''^≥<£.. Ñ‘¡*ò Hõ"£∞ Wg∞‡_çÜ«∞\©¡—— J<åfl#∞. JÖψQ =KåÛ_»∞. P ‰õΩ„~°"å_»∞ P~°_»∞QÆ∞Å∞ LO\Ï_»∞. Jq∞`åÉòÖÏQÆ L<åfl_»∞. HÍx J`«#∞ Ç‘Ï~ÀÖÏQÆ Hõ#|_»@O ÖË^Œ∞. r~ÀQÍ L<åfl_»∞. Z^Œ∞~°∞QÍ L#fl ‰õΩsÛÖ’ Pã‘#∞_»Ü«∂º_»∞. H˘kÌ HõΔ}ÏÅ∞ W^ŒÌi =∞^茺 xâ◊≈|ÌO KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩOk. ''_®Hõì~ü, g∞ˆ~ ##fl ~°H˜ΔOKåe—— JO@∂ xâ◊≈ÉÏÌxfl ÉèíQÆflO KÕã¨∂Î JÉèíº~°÷#. ''FÔH... >ˇÖò Ü«Ú=~ü „áê|¡"£∞— JÉèíÜ«∞O Wã¨∂Î Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O J_çQÍ#∞. ''_®Hõì~ü, ~å„`Õ <å "≥Ú^Œ\ ˜ ~å„u. ÃÑo§H˜ =ÚO^Œ∞ <Õ#∞ qѨs`«OQÍ Ç¨Ïã¨Î„ѨÜ≥∂QÆO KÕâß#∞. ǨÏã¨Î„ѨÜ≥∂QÆO KÕ¿ã"åà◊√§ "≥·"åÇ≤ÏHõ rq`åxH˜ ѨxH˜~å~°x <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. HÍx <åÖ’ HõeˆQ f„="≥∞ÿ# ÃãH±û HÀiHõÅH˜ `«@∞ìHÀÖËHõ `«~°K«∞ ǨÏã¨Î„ѨÜ≥∂QÆO KÕ¿ã"å_çfl. ǨÏã¨Î„ѨÜ≥∂QÆO =∂#∞HÀ"åÅx Z<Àfl™ê~°∞¡ „Ѩܫ∞uflOKå#∞. J~Ú<å =∂#ÖËHõáÈÜ«∂#∞. JO^Œ∞Hõ<Õ WO`«=~°‰Ωõ ÃÑo§ "å~Ú^• "Õã∂¨ Î =KåÛ#∞. <Õ#∞ ÃÑo§H˜ ѨxH˜~å‰õΩO_® áÈÜ«∂#x

55 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

`≥Å∞ã¨∞. J~Ú<å P q+¨Ü«∞O J=∂‡<å#flÅ`À K≥ѨÊÖËHõáÈÜ«∂#∞. z=iH˜ |Å=O`«OQÍ XÑ≤ÊOz ÃÑo§KÕ¿ãâß~°∞. ÉèíÜ«∞Ѩ_ç#O`å [iyOk. ~å„u ÉèÏ~°º „ѨHõ¯H˜ KÕi`Õ JOQÆO QÆ\ ˜ì Ѩ_»<Õ ÖË^Œ∞. H˘`«Î ÃÑo§‰õÄ`«∞Ô~·<å ã≤QÆ∞æ q_çz <å ѨÙ~°∞ëêOQÍxfl ZO`À „¿Ñˆ~Ñ≤OzOk. J~Ú<å QÆ\ ˜ìѨ_»ÖË^Œ∞. ¿+"£∞ J~ÚáÈÜ«∂#∞. K«zÛáÈ^•=∞xÑ≤OzOk. J~Ú<å g∞`À XHõ=∂@ J_çˆQã≤ ÃѶ·#ÖòQÍ x~°‚Ü«∞O fã¨∞‰õΩO^•=∞#∞‰õΩ<åfl#∞—— Jx =ÚyOKå_»∞ P Ü«Ú=‰õΩ_»∞. J`«x Hõà◊§ #∞Oz Ô~O_»∞ Hõhfl\˜ ÉÁ@∞¡ HÍOuÇ‘Ï#"≥∞ÿ# |∞QÆæÅ g∞^Œ #∞Oz „H˜OkH˜ *ÏiѨ_ç z\Ï¡~Ú – J`«x „|`«∞‰õΩ z\˜¡#@∞¡QÍ. "åã¨Î"åxH˜ J`«x „|`«∞‰õΩ U=∂„`«O áê_»=ÖË^Œ∞. J`«x =∞#¿ã áê_≥·Ok. ^•xH˜ HÍ~°}O ÃãH±û q*Ï˝#O ÖËHáõ È=_»O. ÃãH±û QÆ∞iOz JáÈǨÏÅ∞ J<ÕHOõ LO_»@O.

ǨÏã¨Ñ „Î Ü ¨ ∂≥ QÆO P~ÀQƺ ÅHõ} Δ "Õ∞ HÍx ǨxHõ~O° HÍ^Œ∞ Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞û =zÛ# ^ŒQÆæ~°∞flOz 92 #∞Oz 98 âß`«O ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO JÅ"å@∞ LOk. ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO JѨC_»Ñ¨C_»∞ KÕ¿ã"åà◊¥¡ LO\Ï~°∞. ~ÀE KÕ¿ã"åà◊√¡ LO\Ï~°∞. XˆH ~ÀAÖ’ ѨÅ∞=∂~°∞¡ KÕ¿ã"åà◊√¡ LO\Ï~°∞. ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO KÕÜ«∞x"åà◊√¡ Z=~°∂ LO_»~°∞. Z=Ô~·<å "Õ∞=Ú ZѨC_»∂ ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO KÕÜ«∞ÖË^Œx JO>Ë "åà◊§Ö’ U^Œ<åfl ֒ѨO LO^Õ"≥∂ ѨsH˜ΔOKåe. "≥∞O@Öò i\ψ~¤+¨<£ (=∂#ã≤Hõ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ ÖËx"åà◊√§), ÃãH±û Ǩ~À‡#∞ ֒ѨO, =∂#ã≤Hõ "åºkè L#fl"åà◊¡Ö’¡ ÃãH±û Ѩ~°"≥∞ÿ# HÀiHõÅ∞ HõÅQÆ=Ù. ÃãH±û Ѩ~°"≥∞ÿ# HÀiHõÅ∞ HõÅQÆ#ѨC_»∞ ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO KÕÜ«∂Åx LO_»^Œ∞. ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO KÕÜ«∞_»O ÃãH±û Ѩ~°OQÍ J`«xÖ’ =∂#ã≤Hõ ѨiѨHõfi`« =zÛO^Œ#_®xH˜ zǨÏflO. PHõe "Õ¿ãÎ J#flO u#_»O ZO`« ã¨Ç¨Ï["≥∂, Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞û =zÛ# `«~åfi`« ÃãH±û HÀiHõ Hõey ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO KÕÜ«∞_»O JO`«QÍ<Õ ã¨Ç¨Ï[O.

ǨÏã¨Î Ñ „ Ü ¨ ∂≥ QÆO QÆ∞iOz J~°O÷ ÖËx JáÈǨÏÅ∞ ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO KÕ¿ãÎ g~°º#+¨ìO Hõey =∞x+≤ h~°ã≤Oz áÈ`å_»x, #~åÅ∞ ^≥|ƒuO\ÏÜ«∞x, *Ï˝Ñ¨Hõâ◊H˜Î `«QÆ∞æ`«∞O^Œx, HõO\˜ K«∂Ѩ٠`«QÆ∞æ`«∞O^Œx, ÃÑo§H˜ ѨxH˜~å~°x, JOQÆO Ѩ\ ˜+¨ìOQÍ xÅ|_»^Œx, PÜ«Ú+¨μ¬ `«yæáÈ`«∞O^Œx– WÖÏ Z<Àfl JáÈǨÏÅ∞, J#∞ =∂<åÅ∞ ã¨=∂[OÖ’ „Ѩ|e L<åfl~Ú. UO_»¡ H˘Åk W@∞=O\˜ JáÈǨÏÅ∞, J#∞=∂<åÅ∞ ã¨=∂[OÖ’ LO@∂ =ã¨∞Î<åfl~Ú. D J#∞=∂<åÅ∞, ÉèíÜ«∂Å∞ Jhfl J~°÷O ÖËx"Õ. Jâß„ã‘ÎÜ«∞"≥∞ÿ#"Õ.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 56

g~°ºO ZO`« áÈ~Ú<å =∞x+≤ h~°ã≤OK«_»∞. g~°ºO U =∂„`«O |Å=~°÷Hõ Ѩ^•~°÷O HÍ^Œ∞. |Å=~°÷Hõ Ѩ^•~å÷Å #∞Oz g~°ºO `«Ü«∂~°∞ HÍ^Œ∞. JO^Œ∞=Å¡ g~°ºO áÈ`Õ |Å=~°÷Hõ Ѩ^•~°÷O nx HÀã¨O =$^è• J~ÚO^Œx J#∞HÀ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. XHõ g~°ºO ÉÁ@∞ì =O^Œ ~°HõÎѨ٠ÉÁ@¡`À ã¨=∂#=∞x XHõ JáÈÇ¨Ï LOk. g~°ºO U =∂„`«O qÅ∞"≥·Ok HÍ^Œ∞ Hõ#∞Hõ Wk J~°÷OÖËx =∂@. =O^Œ ~°HõÎѨ٠ÉÁ@∞¡ Hõeã≤ XHõ g~°ºÑ¨Ù ÉÁ@∞ìQÍ =∂~°_»=∞<Õk ‰õÄ_® [~°QÆ^Œ∞. g~°ºO `«Ü«∂s g~°ºO J<Õk =ÚYºOQÍ Ô~O_»∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèílOK«∞HÀ=K«∞Û. XHõ\ ˜– g~°º Hõ}ÏÅ∞, Ô~O_»∞–`≥Å¡x „^Œ=O. g~°ºHõ}ÏÅ∞ =$+¨}ÏÅ (>ˇã≤ìHõÖòû) #∞O_ç L`«ÊuÎ J=Ù`å~Ú. "≥Ú`«ÎO g~°º~åtÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ~åt XHõâß`«O =∂„`«"Õ∞. `«H˜¯# 99 âß`«O ˆH=ÅO `≥Å¡x „^Œ=O. g~åºxH˜ ã¨O|OkèOz# „^Œ=O =ÚYºOQÍ „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkè #∞Oz `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok.

g~°ºO JO>Ë... „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkè`Àáê@∞ â◊√„HõHÀâßÅ∞ ‰õÄ_® H˘`Ϋ „^Œ"åxfl `«Ü«∂~°∞ KÕ™êÎ~Ú. JÖψQ H“Ѩ~üû „QÆO^èŒ∞Å∞ ‰õÄ_® H˘kÌQÍ „^Œ"åxfl `«Ü«∂~°∞ KÕ™êÎ~Ú. J~Ú`Õ â◊√„HõHÀâßÅ∞, H“Ѩ~üû „QÆO^èŒ∞Å∞ `«Ü«∂~°∞KÕ¿ã „^Œ=O KåÖÏ `«‰õΩ¯=. „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkè q_»∞^ŒÅKÕ¿ã „^Œ=O KåÖÏ Z‰õΩ¯=. „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkè, â◊√„HõHÀâßÅ∞, H“Ѩ~üû „QÆOkè q_»∞^ŒÅKÕ¿ã „^Œ"åÅÖ’ H˘xfl ~°™êÜ«∞<åÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. â◊s~°OÖ’ Jxfl „^Œ"åÖ’¡ LO_Õ q^èŒOQÍ<Õ g\˜Ö’¡#∂ D ~°™êÜ«∞ <åÅ∞ LO\Ï~Ú. JO`Õ`«Ñ¨Ê Jq „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ#g HÍ=Ù. Z‰õΩ¯= âß`«=¸ HÍ^Œ∞. g~°ºOÖ’ LO_Õ ~°™êÜ«∞#HÍÅ∞ "Õˆ~ WOˆHg∞ HÍ^Œ∞– PÅ∞ƒq∞<£, á¶êã¨Ê~°ãπ, ™È_çÜ«∞O HÀ¡Ô~·_£, ™È_çÜ«∞O á¶ê¿ãÊ\ò, PÔH· û_£, Ããq∞#Öò „QÍ#∂ºÖòû, Z"≥∞ÿ<À Ü«∂ã≤_£û LO\Ï~Ú. Wq Ju ™ê^è•~°}"≥∞#ÿ q. =$+¨}ÏÖ’¡ `«Ü«∂Ô~·# g~°ºHõ}ÏÅ∞ g~°º"åÇ≤ÏHõÅ ^•fi~å áê‰õΩ‰õΩO@∂ â◊√„HõHÀâßÅ ^•HÍ =™êÎ~Ú. JHõ¯_ç#∞Oz ѨÙ~°∞ëêOQÆO ^•fi~å ã¨öeOѨ|_»\ÏxH˜ KÕÜ«¸`« HÍ"åe. â◊√„HõHÀâßÖ’¡#∂, „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkèÖ’#∂ `«Ü«∂~°ÜÕ∞º „^Œ=O g~°ºHõ}ÏÅx Z‰õΩ¯= ã¨OYºÖ’ XHõ¯™êiQÍ |Ü«∞@‰õΩ <≥@ì_®xH˜ `À_»Ê_»∞`«∞Ok.

g~°ºO q_»∞^ŒÅ â◊√„HõHÀâßÅ^•HÍ KÕi# g~°ºHõ}ÏÅ∞ JHõ¯_Õ PQÆ∞`å~Ú. PÃÑ·# |Ü«∞@‰õΩ ~å=_®xH˜ „Ѩ`ÕºHõ Ѩiã≤÷`«∞Å∞ HÍ=Åã≤O^Õ. P „Ѩ`ÕºHõ Ѩiã≤÷`Õ – ÃãH±û Ü«∂H±ì. =∞x+≤Ö’ ÃãH±û „¿Ñ~°} HõÅQÆQÍ<Õ =$+¨}ÏÅ ^ŒQÆæ~°#∞Oz â◊√„HõHÀâßÅ∞, „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkèè =~°‰õΩ JÅ[_ç "≥Ú^ŒÅ=Ù `«∞Ok. J=hfl ZÅ~üì J~ÚáÈ`å~Ú. K«HõK«HÍ Ü«∂Hõ¬<£Ö’H˜ =KÕÛ™êÎ~Ú.

57 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ÃãH±û ÔH·¡=∂H±ûH˜ KÕ~°QÍ<Õ <å_ô Ü«∞O„`åOQÆO ÃÇ·Ï „Ѷ‘ÔHfihûÖ’ ã≤ì=ÚºÖË+¨<£ W=fiQÍ g~°º"åÇ≤ÏHõÅ∞, â◊√„HõHÀâßÅ∞, „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkè XHõ¯™êiQÍ HÍO„\ωõΩì J=Ù`å~Ú. =ÚYºOQÍ „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkè x=∞‡HÍÜ«∞ Ñ≤O_»|_ç#@∞¡ 㑯 fi*ò J=Ù`«∞Ok. XHõ¯™êiQÍ D „^Œ=O QÀ^•=i "≥Å∞¡=ÖÏ g~°ºHõ}ÏÅx HõÅ∞ѨىõΩx ã¨öeOѨ|_»∞`«∞Ok. J^Õ g~°ºã¨öÅ#O. Hõey# ÃãH±û HÀiHõ, ÃãH±û „¿Ñ~°}#∞ |\˜ì „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkè 㑯 fi*ò J=_»O (=Ú_»∞K«∞ HÀ=_»O) =ÙO@∞Ok. ÃãH±û HÀiHõ, „¿Ñ~°} Z‰õΩ¯= =ÙO>Ë #~åÅ L„kHõÎ`«`À „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkè Z‰õΩ¯=QÍ ã‘¯ fi*ò J~Ú Z‰õΩ¯= „^Œ=O ã¨öeã¨∞ÎOk. XHõ™êi „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkè 㑯 fi*ò J~Ú# `«~°∞"å`« uiy JO^Œ∞Ö’x „QÆO^èŒ∞Å∞ Ü«∂H˜ì"£ J~Ú „^Œ"åxfl `«y#O`« `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_®xH˜ H˘xfl QÆO@Å =º=kè Ѩ_»∞`«∞Ok. Ü«∞ø=#OÖ’ =ÙO_»QÍ D „QÆOkè Z‰õΩ¯= K≥·`«#º=O`«OQÍ =ÙO_ç `«‰õΩ¯= =º=kèÖ’<Õ „^Œ"åxfl L`«ÊuÎ KÕã¨∞ÎOk.

=∞Å=¸„`« qã¨~#˚° ã¨=∞Ü«∞OÖ’ g~°ºã¨Åö #O H˘O^ŒiÖ’ ÃãH±ûѨ~°OQÍ ZQÆ˚~Ú\òH͉õΩO_®<Õ =∞Å, =¸„`« qã¨~°˚# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆO #∞Oz g~°ºO H˘O`« q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞Ok. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ â◊√„HõHÀâßÅ∞, „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkèg∞^Œ H˘O`« XuÎ_ç Hõey „^Œ=O |Ü«∞@‰õΩ ~å=_»"Õ∞ HÍ~°}O. <À\’¡ ÖÏÖÏ[Å „QÆO^èŒ∞Å∞ ÖÏÖÏ[ÖÏxfl ZÖÏ `«Ü«∂~°∞KÕã¨∞Î<åflÜ≥∂ „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkè ‰õÄ_® „^Œ"åxfl JÖψQ `«Ü«∂~°∞KÕã¨∞ÎOk. JO`Õ`«Ñ¨Ê =$+¨}ÏÖ’¡H©, „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkèÖ’H© „Ѩã¨iOKÕ ~°HõÎO qÅ∞"≥·# Ѩ^•~å÷Å∞ g~°ºOQÍ =∂~°_»OQÍh [~°QÆ^Œ∞.

g~°ºO Ñ „ Ü ¨ ∂≥ [#O XHõ =ÚYº q+¨Ü∂« xfl QÆ=∞xOKåe– <À\’¡x ÖÏÖÏ[ÅO <À\˜x `«_Qç Í =ÙOK«_®xH˜ `À_»Ê@"Õ∞Q͉õΩO_® PǨ~°O r~°‚O J=_®xH˜ ‰õÄ_® `À_»Ê_»∞`«∞Ok. g~°ºO q+¨Ü«∞O fã¨∞‰õΩO>Ë JO^Œ∞Ö’x g~°ºHõ}ÏÅ∞ QÆ~°ƒù^è•~°}H˜ `«Ñ¨Ê WOÔHO^Œ∞‰õÄ `À_»Ê_»=Ù. g~°ºOÖ’x „^Œ=O â◊√„HõHÀâßÖ’¡ g~°ºHõ}ÏÅ∞ „|uH˜ =ÙO_»\ÏxH˜, P `«~°∞"å`« "å\˜x |Ü«∞@‰õΩ fã¨∞‰õΩ ~å=_®xH˜ ™ê^èŒ#OQÍ `«Ñ¨Ê WOÔHO^Œ∞‰õÄ `À_»Ê_»^Œ∞. g~°º#+¨ìO HõÅQƉõΩO_® x~À kèOK«∞‰õΩO>Ë `Õ[ã¨∞û ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O^Œ#∞HÀ=_»O `≥eÜ«∞Hõ J#∞HÀ=_»"Õ∞. Jã¨Å∞ [# <ÕO„kÜ«∂Ö’¡ `«Ü«∂Ô~·# g~°ºO XO\˜H˜ KÕ~°_»O =ÙO_»^Œ∞. =Ü«∞ã¨∞û ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#flH˘nÌ „áÈ¿ãì@∞„QÆOkèÖ’ Hõ}ÏÅ∞ѨxKÕÜ«∞_»O `«yæ g~°ºO `«‰õΩ¯= L`«ÊuÎ J=Ù`«∞Ok. JÖψQ ~°™êÜ«∞#HÍÖ’¡ H˘O`« =∂~°∞Ê =zÛ g~°ºO ~°OQÆ∞ =∂~°∞`«∞Ok. `≥e™È `≥eÜ«∞HÀ ZO`« g~°ºO áÈ~Ú<å, ZO`« z#fl =Ü«∞ã¨∞û #∞Oz áÈ~Ú<å Z@∞=O\˜ #+¨ìO HõÅQÆ^Œ∞. ^•OѨ`«º rq`«OÖ’ Z@∞=O\˜ Jã¨O`«$Ñ≤Î U~°Ê_»^Œ∞.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 58

ǨÏã¨Î„ѨÜ≥∂QÆO KÕÜ«∞_»O =Å¡ JOQÆO Ѩ\ ˜+¨ì`« HÀÖ’Ê=_»O, JOQÆO "≥∞`«Î|_ç áÈ=_»O, ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#HõáÈ=_»O [~°QÆ<Õ [~°QÆ^Œ∞. HÍx H˘O^Œ~°∞ ǨÏã¨Î„ѨÜ≥∂QÆO QÆ∞iOz J# =ã¨~°OQÍ PO^Àà◊# K≥O^Œ∞`å~°∞. ÃãH±û q+¨Ü«∞OÖ’ U =∂„`«O ÉèíÜ«∞O L<åfl, PO^Àà◊# L<åfl ÃãH±û KÕÜ«∞ÖË=∞<Õ Ñ≤iH˜`«#O L<åfl, U^À `«Ñ¨C [iyáÈ~ÚO^Œ<Õ JѨ~å^èŒ ÉèÏ=O L<åfl JOQÆO ã¨iQÍæ ã¨ÎOaèOK«^Œ∞. XHõ"Õà◊ ã¨ÎOaèOz<å =∞^茺֒<Õ JOQÆO "≥∞`«Î|_»∞`«∞Ok. nx<Õ 'Ãã‰õΩû=b¡ iÖË>ˇ_£ Ü«∂OÔH·˚\ ©— JO\Ï~°∞. `«# Ѩ~üá¶êÔ~‡<£û QÆ∞iOz =∞#ã¨∞Ö’ JO`«s¡#OQÍ U=∂„`«O L<åfl ~°uÖ’ áêÖÁæ #flѨC_»∞ JOQÆO _Ò<£ J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx ǨÏã¨Î„ѨÜ≥∂QÆO U=∂„`«O `«Ñ¨CHÍ^Œx ^•x =Å¡ ÃãH±û |ÅÇ‘Ï#`« HõÅQÆ^Œx ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. =∞#ã¨∞Ö’ xOz J~°÷O Ѩ~°÷OÖËx J#∞=∂<åÅx, ÉèíÜ«∂Åx ѨÓiÎQÍ `˘ÅyOK«∞HÀHõáÈ`Õ JOQÆã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÅºO HõeˆQ J=HÍâ◊O LOk. ÃãH±û q*Ï˝#O ÖËHõáÈ=_»O =Å¡<Õ â◊s~°OÖ’ U ÉÏ^èŒ Hõey<å U `Õ_® =zÛ<å ǨÏã¨Î„ѨÜ≥∂QÆO =Å¡, g~°º#+¨ìO =Å¡ Jx J#∞=∂#Ѩ_»@O, ÉèíÜ«∞Ѩ_»@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. P ÉèíÜ«∞"Õ∞ "åi JOQÆã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÖϺxH˜ HÍ~°}=∞=Ù`«∞Ok. JO`Õ `«Ñ¨Ê ǨÏã¨Î„ѨÜ≥∂QÆO HÍ~°}O HÍ<Õ HÍ^Œ∞.

#H˜b ÃãH±û ÃãÊ+¨eãπìÅ∞– HÍÅO K≥e¡# ã≤^•úO`åÅ∞ H˘O^Œ~°∞ ÃãH±û ÃãÊ+¨eãπìÅ=∞x „ѨKå~°O KÕã¨∞‰õΩO@∂ ǨÏã¨Î„ѨÜ≥∂QÆO =Å¡ g~°º#+¨ìO =Å¡ ÃÑo§H˜ ѨxH˜ ~å‰õΩO_® J=Ù`å~°x [<åÅx ÉèíÜ«∞ÃÑ_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. U"Õ"À =∞O^Œ∞ eã¨∂Î _»|∞ƒÅ∞ ^ÀKÕã¨∂Î LO\Ï~°∞. "åã¨Î"åxH˜ WÖÏ K≥¿ÑÊ"åà◊√§ Z=~°∂ x["≥∞ÿ# ÃãH±û ÃãÊ+¨eãπìÅ∞ HÍ<ÕHÍ^Œ∞. "åà◊√§ K≥¿ÑÊ=hfl "≥∂ã¨Ñ¨Ù =∂@ÖË. ÃãH±û q*Ï˝#O ÖËx"åi J=∂Ü«∞ Hõ`åfixfl, J*Ï˝<åxfl ™⁄=Ú‡ KÕã¨∞‰õΩ<Õ"åàı§. H˘O^Œ~°∞ ^ÕjÜ«∞ "≥·^ŒºO ¿Ñi@ „áêp# „QÆO^ä•ÅÖ’ ǨÏã¨Î„ѨÜ≥∂QÆO ǨxHõ~°O Jx, g~°ºO ZO`À qÅ∞"≥·O^Œx, g~°ºO áÈ`Õ =∞x+≤ ÃãH±û Ѩ~°OQÍ |ÅÇ‘Ï#=∞=Ù`«∞_®_»x ~åã≤ LO^Œx K≥|∞`«∂ [<åÅx ÉèíÜ«∞ÃÑ_»∞`«∂ J~°÷OÖËx "≥·^•ºÅhfl KÕ™êÎ~°∞. "åà◊√§ K≥¿ÑÊ =∂@Åhfl Jâß„ã‘ÎÜ«∞"≥∞ÿ#"Õ. P^èŒ∞xHõ "≥·^Œº q*Ï˝#O ǨÏã¨Î„ѨÜ≥∂QÆO U =∂„`«O ǨxHõ~°O HÍ^Œx ÃÑ·QÍ P~ÀQƺ ÅHõΔ}=∞x, g~°ºO U=∂„`«O qÅ∞"≥·Ok HÍ^Œx âß„ã‘ÎÜ«∞OQÍ qâı¡+¨} KÕã≤ x~°∂Ñ≤OzOk. J~Ú<å „áêp# "≥·^Œº „QÆO^è•ÅÖ’ U^À ~åã¨∞O^Œx Jk #=∞‡=∞x K≥ѨÊ_»O Ǩ™êºã¨Ê^ŒO. ѨÓ~°fiHÍÅO Éèí∂q∞ |šѨ~°∞ѨÙQÍ LO^Œ#∞‰õΩ<Õ "åà◊√§ ã¨∂~°∞º_»∞ `«∂~°∞Êx |Ü«∞Å∞^Õi Ѩ_»=∞~°H˜ „Ѩܫ∂}O KÕ™êÎ_»x J#∞‰õΩ<Õ"å~°∞ HÍx Jaè=$kú K≥Ok# Ãã·<£û J=hfl `«Ñ¨Êx

59 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

~°∞A=Ù KÕã≤Ok. "åã¨Î=O Uq∞\’ D<å_»∞ JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. J^Õ q^èŒOQÍ P^èŒ∞xHõ "≥·^Œº q*Ï˝#O Z<Àfl áê`« Jaè„áêÜ«∂Åx `«Ñ¨Êx ~°∞A=Ù KÕã≤ K«∂Ñ≤Oz Uk x["≥∂ x~åú~°} KÕã≤Ok. WOHÍ H˘O^Œ~°∞ HÍÅO K≥e¡# ÉèÏ"åÅx, Jâß„ã‘ÎÜ«∞"≥∞ÿ# "å\˜x Ѩ@∞ì‰õΩx "å\˜<Õ x[=∞#∞HÀ=_»O =\˜ì =¸~°`ö fi« O.

ã „ ÅΑ Ö’#∂ ǨÏã¨Ñ „Î Ü ¨ ∂≥ QÆO JÅ"å@∞ „ã‘ÎÅÖ’ ‰õÄ_® ǨÏã¨Î„ѨÜ≥∂QÆO JÅ"å@∞ LO@∞Ok. J~Ú`Õ Ç¨Ïã¨Î„ѨÜ≥∂QÆO JÅ"å@∞ QÆ∞iOz ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç#O`« „ã‘ÎÅ∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_»~°∞. J~Ú`Õ "åiÖ’ ‰õÄ_® ǨÏã¨Î„ѨÜ≥∂QÆO (ã¨fiÜ«∞O`«$Ñ≤Î) QÆ∞iOz J~°÷OÖËx J#∞=∂<åÅ∞, ÉèíÜ«∂Å∞ LO\Ï~Ú. „ã‘ÎÅÖ’ 62 âß`«O =∞OkH˜ ã¨fiÜ«∞O`«$Ñ≤Î JÅ"å@∞ =ÙO@∞Ok. ѨÙ~°∞+¨μÅ`À áÈeÛ #@¡~Ú`Õ „ã‘ÎÅÖ’ ã¨fiÜ«∞O`«$Ñ≤Î JÅ"å@∞ `«‰õΩ¯=. nxH˜ H˘O`« HÍ~°}O z#fl`«#OÖ’<Õ "åix D q+¨Ü«∞OÖ’ ÃÇÏK«ÛiOK«_»"Õ∞. 36 âß`«O P_»Ñ≤Å¡Å∞ ѨÙ\˜ì# "≥Ú^Œ\ ˜ ã¨O=`«û~°OÖ’<Õ `≥eÜ«∞‰õΩO_® =∞~å‡=Ü«∞"åÅ ^ŒQÆæ~° ~°∞^Œ∞ÌHÀ=_»O KÕ™êÎ~°∞. Jk "åiH˜ XHõ q^èŒ"≥∞ÿ# Ǩ~Úxã¨∞ÎOk. Ô~O_»∞, =¸_»∞ ã¨O=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞Ö’ =∞iO`«Z‰õΩ¯=QÍ KÕ™êÎ~°∞. Jk QÆ=∞xOz# `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ "åix HÀѨÊ_»@O, K≥_»∞ JÅ"å@∞QÍ ¿Ñ~˘¯#_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ^•x`À "å~°∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç P JÅ "å@∞H˜ ^Œ∂~°O J=Ù`å~°∞.

ã „ ÅΑ Ö’ ã¨fiÜ«∞O`«$Ñ≤Î JÅ"å@∞ âß`«O uiy 12–13 ã¨O=`«û~åÅ∞ =KÕÛã¨iH˜ 30 âß`«O =∞Ok ã¨fiÜ«∞O`«$Ñ≤ÎH˜ JÅ"å@∞ Ѩ_»`å~°∞. 20 ã¨O=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞û =KÕÛã¨iH˜ 30 âß`åxH˜ ÃÑ·QÍ D JÅ"å@∞‰õΩ Ö’#=Ù`å~°∞. „ã‘ÎÅÖ’<≥·<å, ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’<≥·<å ã¨fiÜ«∞O`«$Ñ≤Î JÅ"å@∞ Ju ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ#k. Ǩx ÖËxk. D JÅ"å@∞ P~ÀQƺHõ~°"≥∞ÿ#^Õ `«Ñ¨Ê #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« HõeyOKÕk HÍ^Œ∞. „ã‘ÅÎ Ö’ ÃãH±û PÖ’K«#Å∞ Hõey#ѨC_»∞ =∞~å‡=Ü«∞"åÅx KÕu`À XiÑ≤_ç HõeyOK«_O» , Ü≥∂x j~å¬xfl "ÕÅ∞`À „¿Ñˆ~Ñ≤OK«_»O KÕ™êÎ~°∞. [#<ÕO„kÜ«∂Ö’¡H˜ "ÕÅ∞áÈxzÛ XiÑ≤_ç HõeyOK«_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. H˘O^Œ~°∞ =HΔÀ*ÏÅ ^ŒQÆæ~°#∞Oz „¿Ñ~°} Hõeyã¨∂Î z=iH˜ `«=∞ KÕ`«∞Åx =∞~å‡ =Ü«∞"åÅ ^ŒQÆæiH˜ KÕ~°∞™êÎ~°∞. =∞iH˘O^Œ~°∞ `˘_»Åx Ô~O_çO\˜h QÆ\ ˜ìQÍ Jkq∞ XuÎ_ç HõeyOz Ǩ~Úx á⁄O^Œ∞`å~°∞. ã¨fiÜ«∞O`«$Ñ≤Î U q^èŒOQÍ á⁄Ok<å #+¨ìO Uq∞ =ÙO_»^Œ∞. ÃÑ·QÍ ÃãH±ûѨ~°OQÍ =∞#ã¨∞x @∂º<£ KÕÜ«∞_»O `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

„ã‘ÎÖ’ ã¨fiÜ«∞O`«$Ñ≤Ζ ÃãH±û`«$Ñ≤Î

u 60

ÃãH±û âß„ã¨ÎA˝Å ѨijÅ#Å „ѨHÍ~°O ã¨fiÜ«∞O`«$Ñ≤Î JÅ"å@∞ =Ù#fl"å~°∞ ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ Z‰õΩ¯= `«$Ñ≤Îx, Ǩ~Úx á⁄O^Œ∞`å~°∞. ^•OѨ`«ºOÖ’ Éèí~°ÎH˜ `«QÆ∞ `À_®Ê@∞ JOkOz P#OkOѨKÕÜ«∞_»"Õ∞ H͉õΩO_® `å=¸ P#Ok™êÎ~°∞. ã¨fiÜ«∞O`«$Ñ≤Î JÅ"å@∞ =Ù#fl „ã‘ÎÅH˜ #~åÅ∞ "≥Ú^Œ∞ÌÉÏ~°∞`åÜ«∞h, Jã¨Å∞ ÃãH±ûÖ’ P#OkOK«ÖË~°h JáÈÇ¨Ï =ÙOk. JÖψQ ã¨fiÜ«∞O`«$Ñ≤Î=Å¡ ã¨O`å#O HõÅQÆ^Œx, „ã‘Î ™œO^Œ~°ºO `«yæáÈ`«∞O^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. W=hfl U=∂„`«O x*ÏÅ∞ HÍ^Œ∞. ã¨fiÜ«∞O`«$Ñ≤Î JÅ"å@∞ ÃÑo§ J~Ú# "åiÖ’, HÍx "åiÖ’ ‰õÄ_® =ÙO@∞Ok. Éèí~°Î ^ŒQÆæ~À¡ ÖË#ѨC_»∞, Éèí~°Î j„Ѷ¨∞ã¨öÅ#O`À ~°ux Ju `«fii`«OQÍ =ÚyOz#ѨC_»∞ ã¨fiÜ«∞O `«$Ñ≤Î`À K≥ň~y# HÍ"≥∂„^ÕHÍxfl ѨiѨÓ~°‚O KÕã¨∞‰õΩx Ǩ~ÚQÍ =∂~°_»O =ÙO@∞Ok.JÖÏÔQ·<å HÀiHõ ѨiѨÓ~°‚O HÍHõáÈ`Õ #∂º~À\˜H±QÍ =∂~°_»O, zH͉õΩ, HÀѨO ÃÑ~°QÆ_»O =O\˜q [~°∞QÆ∞`å~Ú.

~°uÖ’ [_»`fi« O L#fl"åiH˜ zH˜`û« QÍ Ç¨Ïã¨Î Ñ „ Ü ¨ ∂≥ QÆO ~°uÖ’ [_»`«fiO („Ѷ≤l_ç\ ˜) =Ù#fl"åiH˜ P~åæ[O (ã¨∞Y„áêÑ≤Î) á⁄O^Œ_»"≥∞ÖÏQÀ tHõΔ} W=fi_®xH˜ ã¨fiÜ«∞O`«$Ñ≤Îx XHõ ™ê^èŒ#OQÍ ¿Ñ~˘¯#_»O =ÙO@∞Ok. ã¨fiÜ«∞O`«$Ñ≤ÎÖ’x ÉèÏQÆ"Õ∞ "≥·„ÉË@~üû LѨÜ≥∂QÆO ‰õÄ_®. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ ÃÇ·ÏáÈÃã‰õΩû"åe\© LO@∞Ok. "åiÖ’ ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ KåÖÏ PÅ㨺OQÍ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. W@∞=O\˜ "åi q+¨Ü«∞OÖ’ Éèí~°Î =ÚO^Œ∞QÍ Ü≥∂x j~å¬xfl „¿Ñˆ~Ñ≤OKåe. =∞~å‡=Ü«∞"åÅ ^ŒQÆæ~° XiÑ≤_ç KÕÜ«∂e. P"≥∞Ö’ HÍ"≥∂„^ÕHõO HõeˆQ =~°‰õΩ Éèí~°Î JÖÏ KÕÜ«∂e. ÖË^• ÉèÏ~°º J~Ú<å =ÚO^Œ∞QÍ ã¨fiÜ«∞O`«$Ñ≤ΠѨ^Œúu ^•fi~å =∞#ã¨∞x ã¨=∂Ü«∞`«ÎO KÕÜ«∂e. JѨC_Õ ã¨iQÍæ „â◊√uÃÑ\˜ì# g}ÖÏQÍ HÍ=∞<å_»∞Åhfl ã¨ÊOkOK«_»O =ÙO@∞Ok. ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’QÍ<Õ „ã‘ÎÅÖ’ ‰õÄ_® ã¨fiÜ«∞O`«$Ñ≤Î QÆ∞iOz J~°÷OÖËx ÉèíÜ«∂Å∞ J#∞ =∂<åÅ∞ =Ù<åfl~Ú. ã¨fiÜ«∞O`«$Ñ≤Î JÅ"å@∞ U =Ü«∞ã¨∞Ö’ =Ù#fl"åiÔH·<å ÃÑà‹·¡#"åiH©–HÍx "åiH© U Ǩh HõeyOK«^Œ∞.ÃÑ·QÍ Jã¨Å∞ ~°u 㨄Hõ=∞OQÍ `«$Ñ≤Î á⁄O^Œ_®xH˜ tHõΔ} Wã¨∞ÎOk.

ã¨fiѨflã¨Åö <åÅ∞– ÃãH±û |ÅÇ‘Ï#`« Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞û =zÛ# ^ŒQÆæ~°∞flOz KåÖÏ=∞OkÖ’ `«~°K«∞QÍ<À JѨC_»Ñ¨C_À x„^ŒÖ’ g~°ºO Ѩ_çáÈ`«∞Ok. H˘O^ŒiÔH·`Õ ÃãH±ûѨ~°"≥∞ÿ# HõÅÅ∞ =zÛ g~°ºO Ѩ_»∞`«∞Ok. x„^ŒÖ’ WÖÏ g~°ºO áÈ=_®xfl ã¨fiѨfl ã¨öÅ<åÅ∞QÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞.

61 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ã¨fiѨfl ã¨öÅ<åÅ∞ #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« =Å¡ HõÅQÆ=Ù. Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞ =zÛ# ^ŒQÆæ~°∞flOz g~°ºO `«Ü«∂~°=Ù`«∂<Õ LO@∞Ok. JÖÏ `«Ü«∂~°~Ú# g~°ºO ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO JÅ"å@∞Ö’¡, ã¨fiѨfl ã¨öÅ<åÅ~°∂ѨOÖ’<À, =∞Å qã¨~°˚#H˜ =¸„`åxH˜ "≥o§#ѨC_À áÈ`«∂<Õ LO@∞Ok. g~°ºO áȉõΩO_® PѨىõΩO^•=∞<åfl PˆQk HÍ^Œ∞. g~°ºO áȉõΩO_® x~ÀkèOK«∞‰õΩ<åfl Z@∞=O\˜ ÖÏÉèíO ÖË^Œ∞. g~°ºO áÈ=_»O Z@∞=O\˜ #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« HÍ^Œ∞, ÃãH±û |ÅÇ‘Ï#`« HÍ^Œ∞. g~°ºO áȉõΩO_® PѨ_®xH˜ Z@∞=O\˜ =∞O^Œ∞Å∞ "å_»#=ã¨~°O ÖË^Œ∞.

g~°ºO zHõ¯# – ÃãH±û ™ê=∞~°÷ºO KåÖÏ=∞Ok g~°ºO zHõ¯QÍ LO>Ë ÃãH±ûѨ~°OQÍ |ÅOQÍ L#fl@∞¡ g~°ºO ѨÅK«QÍLO>Ë ÃãH±ûѨ~°OQÍ |ÅÇ‘Ï#`« L#fl@∞¡ ÉèÏq™êÎ~°∞. g~°ºO zHõ¯QÍ L<åfl, ѨÅK«QÍ L<åfl XHõ>Ë. g~°ºO zHõ¯QÍ LO_»@O HÀã¨=∞x H˘O^Œ~°∞ ^ÕjÜ«∞ "≥·^Œ∞ºÅ∞, <å@∞ "≥·^Œ∞ºÅ∞U"Õ"À =∞O^Œ∞Å∞ W™êÎ~°∞. g~°ºO ѨÅK«QÍ LO>Ë ÃãH±ûÖ’ `«y#O`« ZO*ÏÜü∞"≥∞O\ò HõÅQÆ^Œx, „ã‘Î ‰õÄ_® P ѨÙ~°∞+¨μx =Å¡ `«$Ñ≤Î K≥O^Œ^Œx HõÅ¡ÉÁe¡ Hõ|∞~°∞¡ J<ÕHõO qxÑ≤™êÎ~°∞. JÖψQ g~°ºO ѨÅK«QÍ LO>Ë ã¨O`å#O HõÅQÆ^Œx ÉèíÜ«∞ÃÑ_»`å~°∞. g~°ºO ѨÅK«QÍ L<åfl zHõ¯QÍ L<åfl „ã‘ÎH˜ XHõ>Ë q^èŒOQÍ `«$Ñ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ѨÙ~°∞+¨μxH˜ ‰õÄ_® g~°ºO ѨÅK«QÍ L<åfl, zHõ¯QÍ L<åfl XˆH q^èŒOQÍ `«$Ñ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.

g~°ºO ѨÅK«#– ã¨O`å#O g~°ºO ѨÅK«QÍ LO>Ë ã¨O`å#O HõÅQÆ^Œ#_»O J~°÷~°Ç≤Ï`«O. ã¨O`å#O HõÅQÆ_®xH˜ g~°ºO ѨÅK«QÍ LO^• zHõ¯QÍ LO^• J<Õk „Ѩ^è•#O HÍ^Œ∞. g~°ºOÖ’ g~°º Hõ}ÏÅ∞ ÖËHõáÈ`Õ QÆ~°ƒùO ~å^Œ∞. g~°ºOÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ∞ ÖËHõáÈ=_»=∞<Õk g~°ºO ѨÅK«QÍ L<åfl [~°∞QÆ∞`«∞Ok. zHõ¯QÍ L<åfl [~°∞QÆ∞`«∞Ok. g~°ºO zHõ¯QÍ `«Ü«∂~°=_®xH˜ Z@∞=O\˜ =∞O^Œ∞Å∞ "å_»#=ã¨~°O ÖË^Œ∞.

JOQÆ Ñ¨i=∂}O– ÃãH±û `«$Ñ≤Î „ã‘HÎ ˜ ÃãH±ûÖ’ `«y# `«$Ñ≤Î HõÅQÍÅO>Ë JOQÆÑi¨ =∂}O ÃÑ^ŒkÌ QÍ LO_®Å<Õ Jaè„áêÜ«∞O ZO^ŒiÖ’<À LOk. „ã‘ÎH˜ ~°uÖ’ `«$Ñ≤Î HõÅQÆ_®xH˜ JOQÆ Ñ¨i=∂}ÏxH˜ ã¨O|O^èŒO ÖË^Œ∞. JO^Œi ѨÙ~°∞+¨μÅ JOQÆ Ñ¨i=∂}O ^•^•Ñ¨Ù XHõ>Ë q^èŒOQÍ LO@∞Ok. =∂=¸Å∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ~Ô O_»∞ #∞Oz <åÅ∞QÆ∞ JOQÆ∞àÏÅ∞ LO@∞Ok. J~Ú`Õ JOQÆO ã¨OÎ aèOz#ѨC_»∞ ^•^•Ñ¨Ù JO^Œik XHõ>Ë Ñ¨i=∂}O LO@∞Ok. H˘xfl HÍ~°}ÏÅ =Å¡ H˘O^ŒiÖ’ JOQÆ Ñ¨i=∂}O `«H¯˜ # "åiHõO>Ë KåÖÏ z#flkQÍ L<åfl ÃãH±û `«$Ñ≤Î HõÅQÆ_»OÖ’ „ã‘ÎÖ’ Z@∞=O\˜ `Õ_® ~å^Œ∞. „ã‘ÎH˜ ÃãH±ûÖ’ `«$Ñ≤Î HõÅQÆ_®xH˜

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 62

JOQÆ Ñ¨i=∂}O ZO`« LO^Œ<Õk „Ѩ^è•#O HÍ^Œ∞. „ã‘ÎH˜ ÃãH±ûÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõeˆQ=~°‰õΩ JOQÆã¨ÎOÉèí# LO_»@O, ~°ux H˘#™êyOK«@O „Ѩ^è•#O. „ã‘ÎH˜ HÍ=∞<å_»∞Å∞ Ü≥∂xÖ’ XHõ\ ˜#fl~° JOQÆ∞à◊O =~°ˆH LO\Ï~Ú. JO`«HõO>Ë Ö’Ñ¨eH˜ HÍ=∞<å_»∞Å∞ LO_»=Ù. HÍ=∞<å_»∞Å∞ Jhfl Ü≥∂x ^•fi~°O ^ŒQÆæ~° ÔH·¡\’iãπÖ’<Õ LO\Ï~Ú. JO^Œ∞Hõx Ãã·O\˜Ñ¶≤H±QÍ K≥áêÊÅO>Ë „ã‘ÎH˜ ~°uÖ’ `«$Ñ≤Î HõÅQÍÅO>Ë ã¨ÎOaèOz# ѨÙ~°∞ëêOQÆO =¸_»∞ JOQÆ∞àÏÅ∞ LO>Ë KåÅ∞. HÍ=eûO^ŒÖÏ¡ JOQÆã¨ÎOÉèí#O K«Hõ¯QÍ LO_»@O, x=ÚëêÅÖ’<Õ ã¨∞Y„áêÑ≤Îx á⁄Ok`Õ =∞iH˘O`« „ã‘ÎÅ∞ ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Œ_®xH˜ J~Ú^Œ∞ Ѩk x=ÚëêÅ∞ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. „ã‘ÎÅÖ’¡ ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõÅQÆ_»O J<Õk "åiH˜ HõeˆQ Öˇ·OyHõ LnÌѨ#Å |\˜ì, =º‰õΩÎÅ |\˜ì, Ѩiã≤÷`«∞Å |\˜ì LO@∞Ok.

Ǩ~À‡#¡ ֒ѨO– JOQÆ Ñ¨i=∂}O H˘O^ŒiÖ’ Ǩ~À‡#¡ ֒ѨO LO_ç Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞û =zÛ<å JOQÆ Ñ¨i=∂}O ÃÑ~°QÆ ‰õΩO_® z#flÑ≤Å¡ÅÖ’ÖÏQÆ ã¨#flkQÍ z#flkQÍ LO@∞Ok. W@∞=O\˜ "åiÖ’ ÃãH±û HÀiHõÅ∞ HõÅQÆ_»O HÍx, JOQÆã¨ÎOÉèí# HÍx LO_»^Œ∞. ZѨC_À HõѨC_»∞ Ü«∂O„uHõOQÍ H˘O`« JOQÆO QÆ\ ˜ìѨ_»∞`«∂ LO_˘K«∞Û. HÍx Ǩ~À‡#∞ ֒ѨO=Å¡ JÖÏ JѨC_»Ñ¨C_»∞ Ü«∂O„uHõOQÍ HõeˆQ JOQÆã¨ÎOÉèí#Å∞ U=∂„`«O ѨxH˜~å=Ù. LÑ¨Öˇ·OyHõ ÅHõΔ}ÏÖˇ·# K«OHõÖ’#∂, =∞~å‡=Ü«∂Å ^ŒQÆæ~° "≥O„@∞HõÅ∞, LO_ç =$+¨}ÏŠѨi=∂}O =Ü«∞ã¨∞ „ѨHÍ~°OQÍ L#fl>ˇÿ¡`Õ JOQÆã¨ÎOÉèí#Å∞ ‰õÄ_® =∂=¸Å∞QÍ LO\Ï~Ú. JOQÆ ã¨ÎOÉèí#Å∞ =∂=¸Å∞QÍ LO_ç ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO JÅ"å@∞ LO_ç ÃãH±û HÀiHõÅ∞ =∂=¸Å∞QÍ LO>Ë JOQÆ Ñ¨i=∂}O QÆ∞iOz kQÆ∞Å∞ K≥O^Œ_»O J#=ã¨~°O. JOQÆ Ñ¨i=∂}Ïxfl ÃÑOK«_®xH˜ „Ѩ`ÕºHõOQÍ =∞O^Œ∞Å∞ ÖË=Ù. =∂=¸Å∞QÍ JO^ŒiH˜ 2–4 JOQÆ∞àÏÅ∞ ֒Ѩ٠JOQÆ Ñ¨i=∂}O LO@∞Ok. Ǩ~À‡#¡ ֒ѨO LO_ç ѨÙ~°∞ëêOQÆO z#fl Ñ≤¡ÅÖÏQÆ LO>Ë `«y# Ǩ~À‡#¡ WO[HõΔ<£ WzÛ JOQÆ Ñ¨i=∂}O ÃÑOK«=K«∞Û.

ǨÏã¨Î Ñ „ Ü ¨ ∂≥ QÆO– JOQÆ Ñ¨i=∂}O H˘O^ŒiÖ’ ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO QÆ∞iOz J~°÷OÖËx ÉèíÜ«∞O LO@∞Ok. ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO KÕ¿ãÎ JOQÆO z#fl^≥·áÈ`«∞O^Œx ÉèíÜ«∞Ѩ_»`å~°∞. P ÉèíÜ«∞O "åiÖ’ „ÉèÏOu =∞#ã¨Î`åfixfl ÃÑOá⁄Okã¨∞ÎOk. „ÉèÏOu =∞#ã¨Î`«fiO =Å¡ JOQÆ Ñ¨i=∂}O `«QÆæHõáÈ~Ú<å `«yæ#@∞¡ Ѷ‘Å=Ù`å~°∞. "åi HõO\˜H˜ JÖψQ Hõ#|_»∞`«∞Ok. ^•xH˜ HÍ~°}O ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO QÆ∞iOz L#fl ÉèíÜ«∞O, PO^Àà◊<Õ HÍ~°}O. ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO =Å¡ Z@∞=O\˜ #+¨ìO [~°QÆ^Œ<Õ q*Ï˝<åxfl "åiH˜ Hõey¿ãÎ "åiÖ’ ÉèíÜ«∞O `˘ÅyáÈ`«∞Ok. „ÉèÏOu =∞#ã¨Î`«fiO ‰õÄ_® ÖˉõΩO_® J=Ù`«∞Ok. P ÃÑ·# ÃãH±ûÖ’ K«Hõ¯QÍ áêÖÁæ#QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

63 u

„|ǨχK«~°ºO– PÜ«Ú+¨μ¬

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

g~°ºO #+¨Oì HõÅQƉΩõ O_® ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#‰õΩO_® aQÆ∞`«∞QÍ ÅOQÀ@ Hõ>ãìË ≤ „|ǨχK«~º° O áê\˜¿ãÎ PÜ«Ú~åÌÜ«∞O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. „|ǨχK«~°ºO U q^èŒOQÍ#∞ PÜ«Ú +¨μ¬x, P~ÀQͺxfl ÃÑOK«^Œ∞. #ѨÙO㨉õΩÅ∞`«Ñ¨Ê Jã¨öe`« „|ǨχKå~°∞ºÅO@∂ Z=~°∂ LO_»~°∞. g~°ºO `≥e™È `≥eÜ«∞‰õΩO_®<À ZѨC_À XHõѨC_»∞ áÈ`«∂<Õ LO@∞Ok. g~°ºO U =∂„`«O qÅ∞"≥·Ok HÍ^Œ∞. g~°ºO ZO`« áÈ~Ú<å #+¨ìO HÍ^Œ∞.

" „ ÖÕ Ï_Õ c~å˚Å∞ c~°˚HÀâ◊OÖ’ c~å˚Å∞ W\ÁHõ\ ˜ J\ÁHõ\ ˜ LO\Ï~Ú. c~°˚HÀâ◊O =Ú_»∞K«∞H˘x J~Ú<å LO_»=K«∞Û, ™êÔQ·<å LO_»=K«∞Û. c[HÀâ◊O =Ú_»∞K«∞‰õΩ<Õ LO_®Åx JÖÏ LO_»HõáÈ`Õ U^À XHõ ֒ѨO LO^Œx J#∞‰õΩO>Ë á⁄~°ÉÏ>Ë. c~°˚HÀâ◊O ™êy L#flѨC_»∞ JO^Œ∞Ö’x c~å˚Å∞ H˘=∞‡H˜ =∂q∞_çHÍÜ«∞Å∞ „"ÕÖÏ_ç#@∞ìQÍ „H˜OkH˜ „"ÕÖÏ_»∞`«∂ Hõ#|_»`å~Ú. WÖÏ c~°˚HÀâ◊OÖ’x =$+¨}ÏÅ∞ „"ÕÖÏ_»@O Z@∞=O\˜ gH±<≥ãπ HÍ^Œ∞. Jq U q^èŒOQÍ<≥·# LO_»=K«∞Û. ™ê^è•~°}OQÍ c~å˚ÅH˜ "Õ_ç Z‰õΩ¯"≥·#ѨC_»∞ c~°˚HÀâ◊O ™êy QÍe áÈã¨∞‰õΩx a~å˚Åx K«Å¡|~°∞™êÎ~Ú. â◊s~°O ֒Ѩe ÉèÏQÍÅHõO>Ë c~å˚ÅH˜ Ô~O_»∞–=¸_»∞ _ç„wÅ∞ ÃãO\©„ˆQ_£ Ç‘Ï\ò `«‰õΩ¯= LO_®e. JO^Œ∞HÀã¨=∞x c~å˚Å∞ Ç‘Ï\òQÍ L#flѨC_»∞ c~°˚HÀâ◊O ™êy c~å˚ÅH˜ K«Å¡^Œ<åxfl Hõeyã¨∞ÎOk. D q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞Hõ `«=∞Ö’ U^À #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« LO^Œx, c~å˚Å∞ ™êyáÈÜ«∂Ü«∞x kQÆ∞Å∞ K≥O^Œ∞`å~°∞.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

III.

u 64

JOQÆ ã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÅºO – zH˜`«û

~å*Ï~å=ÙH˜ 40 Uà◊√§. J`«xk ÖË\ò =∂ºˆ~*ò. D q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞x H˘O^Œ~°∞ #∞=Ùfi ÃãÔHO_£ =∂ºˆ~*ò KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl"å Jx J_çy# "åà◊√§ ‰õÄ_® ÖËHõáÈÖË^Œ∞. HÍx K≥Öˇ¡à◊§ ÃÑo§à◊√§, `«O„_ç KÕã≤# JѨCÅ∞– WÖÏO\˜=hfl X_»∞¤# Ѩ_Õã¨iH˜ ~å*Ï~å=ÙH˜ <åÅ∞QÆ∞ Ѩ^Œ∞Å∞ W>Ëì xO_çáÈÜ«∂~Ú. J`«xH˜ `«QÆæ>Ëì JO`«=~°‰õΩ =∂ºˆ~*ò HÍx 35 Uà◊§ J=∂‡~Ú ÉèÏ~°ºQÍ ÅaèOzOk. D =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ÃÑo§ KÕã¨∞‰õΩ#fl ~å*Ï~å=ÙH˜ J<ÕHõ ~°HÍŠѶ‘eOQ∑û L<åfl~Ú. XHõ „ѨHõ¯ Hõhã¨O WѨC_≥·<å ÃãH±û ZO*ÏÜü∞ KÕ^•ÌO J<Õ ÉèÏ=O LO>Ë =∞~˘Hõ „ѨHõ¯ ÖË@∞ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ÃãH±û ã¨iQÍæ LO@∞O^• J#¯ J#∞=∂#O J#∞HõΔ}O =∞kÖ’ "≥∞^Œ∞Å∞`«∂<Õ LO@∞Ok. Ѷ¨ãπì<≥·\ò JO^ŒiÖÏQÍ<Õ ZO*ÏÜü∞ KÕã≤<å XHõ\ ˜H˜ <åÅ∞QÆ∞™ê~°∞¡ KÕÜ«∞ÖËHõ áÈÜ«∂#<Õ Ñ¶‘eOQÆ∞ =∂„`«O q∞yeáÈ~ÚOk. "≥Ú^Œ\’¡ ~ÀAH˜ XHõ¯™êi ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ"å_»∞. WѨC_»∞ 2–3 ~ÀAÅH˘Hõ™êÔ~·<å ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O QÆQÆ#"≥∞ÿáÈ`ÀOk. ÉèÏ~°º <À~°∞ qÑ≤Ê Uq∞ J#HõáÈ~Ú<å =∞~˘Hõ¯™êi HÍ"åÅx J_»QÆHõáÈ~Ú<å P"≥∞‰õΩ ã¨∞YO JOkOK«ÖËHõáÈ`«∞<åfl<Õ ybì Ѷ‘eOQÆ∞ q∞yeáÈ~ÚOk. ^•xH˜`À_»∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ# É’`Õ XHÀ™êi JOQÆO "≥∞`«ÎQÍ LO_çáÈ`«∞Ok. JѨC_»Ñ¨C_»∞ ~°u =∞^茺֒<Õ "≥∞`«Î|_ç áÈ`«∞Ok. ~å*Ï~å=ÙH˜ W^ŒO`å J~°úO H͉õΩO_® LOk. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åÅ<Õ HÀiHõ LO_ç ‰õÄ_® ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#ÖËHõáÈ=_»O, JOQÆ ã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÅºO HõÅQÆ_»O JO`«∞Ѩ@ìx q+¨Ü«∞OQÍ =∂iOk. F ~ÀA <Õ~°∞QÍ Ç¨ã¨Ê@ÖòH˜ =zÛ ''_®Hõì~ü W\©=Å <å‰õΩ `«~°K«∞ JOQÆ ã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÅºO HõÅ∞QÆ∞`ÀOk. JOQÆ ã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÅºO HõÅQÆ_»OÖ’ PO`«~°ºO Uq∞\˜? <å‰õΩ JOQÆO QÆ\ ˜ìQÍ xÅ=^•? ÃãH±ûÖ’ =∂ Pq_»H˜ ã¨∞MÏxfl W=fiÖË<å?—— Jx ZO`À PO^Àà◊#QÍ J_çQÍ_»∞.

JOQÆ ã¨OÎ Éè#í "≥Ñ · Ũ¶ ºO HõÅQÆ_O» Ö’ PO`«~º° O âßs~°HõOQÍ, =∂#ã≤HõOQÍ F=~ü =~ü¯ KÕÜ«∞_»O, JuQÍ JÅã≤áÈ=_»O, =∂#ã≤HõOQÍ XuÎ_ç HõÅQÆ_»O JOQÆã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÖϺxH˜ HÍ~°}O. W@∞=O\˜ ^•xH˜ =∞O^Œ∞ J=ã¨~°OÖË^Œ∞. HõO\˜xO_® ѨÓiÎQÍ x„^ŒáÈ=_»O XHõ¯>Ë=∂~°Oæ . ^•x`À JÅã¨@, =∂#ã≤HXõ uÎ_ç f~°∞`«∞Ok.

65 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

`ÕeÔH·# =∞#ã¨∞, K«∞~°∞ÔH·# ÃãH±ûH˜ =¸ÅO. ÃãH±ûH˜ LѨ„Hõq∞OKÕ =ÚO^Œ∞ =∞#ã¨∞ `ÕeHõѨ_Õ q+¨Ü«∂Å∞, L`ÕÎ[ѨiKÕ q+¨Ü«∂ÖË =∂\Ï¡_®e. K«^Œ"åe. =¸_£ Ze"Õ\ò J"åfie. JÖÏHÍHõ =¸_£ _»Öò J~Ú`Õ JOQÆ ã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÅºO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.

PÖϯǨÖò – ÃãH±û ™ê=∞~°÷ºO PůǨÅ∞ Ô~O_»∞ ÃÑQÆ∞æÅ∞ Z‰õΩ¯= Ѩ_ç<å P ~ÀA JOQÆ ã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÅºO [~°∞QÆ∞ `«∞Ok. HÀiÔH·`Õ HõÅQÆ=K«∞Û QÍx ÃÑ~üá¶êÔ~‡<£û =ÙO_»^Œ∞. PůǨÅ∞ "≥∂`å^Œ∞ q∞Oz#"åiÖ’ P ~ÀAH˜ JOQÆO ã¨OÎ aèOK«^∞Œ .„HÍxH± PůǨeH±ûÖ’ `«~K° ∞« JOQÆãOΨ Éè#í "≥Ñ· Ũ¶ ºO [~°∞QÆ∞`«∂ =ÙO@∞Ok. ^•xH˜ HÍ~°}O "åiÖ’ PůǨeH± #∂ºÔ~·\ ˜ãπ ÃÑOá⁄O^Œ_»O, PůǨÅ∞=Å¡ ÃãH±û Ǩ~À‡#∞ J~Ú# >ˇ™Èìã≤ì~À<£ Öˇ"≥Öòû `«yæáÈ=_»O. Hõ_»∞ѨÙxO_® Éèí∞lOz "≥O@<Õ Ãã‰õΩûÖ’ áêÖÁæO>Ë, JOQÆ ã¨ÎOÉèí# HõÅQÆHõáÈ=K«∞Û. Éè’[#O KÕÜ∞« QÍ<Õ ~°H„Îõ Ѩ™ê~°O r~å‚âÜ ◊ ∂« xH˜, HÍÖËÜ∂« xH˜ JkèHOõ QÍ =∞o§, ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ `«Q∞Æ `æ ∞« Ok. ^•x`À HÀiHõ ѨÙ\˜<ì å ѨÙ~°∞ëêOQÆO Ѩ\ +˜ Oì¨ QÍ =∂~°^∞Œ . H˘O^Œ~∞° XH˘¯Hõ¯~ÀA# ÃãH±û KÕã≤ „ã‘Îx "≥∞Ñ≤ÊOKåÅ<À ÖË^• `å=Ú `«$Ñ≤Î K≥O^•Å<À P~å@O K≥O^Œ∞`å~°∞. J@∞ =O\˜ "åiÖ’ Z^Œ∞~°ÜÕ∞ºk JOQÆ ã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨Åº"Õ∞. ^•xH˜ HÍ~°}O– P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åiÖ’ Hõey# P~å@"Õ∞. JOQÆ ã¨OÎ Éè#í J#∞‰õΩ#fl@∞¡ ÖËHáõ È=_»O`À HõOQÍ~°∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. U"≥∞ÿ<å JOQÆOã¨ÎOaèOKåÅx P~å@O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.Jk =∞iO`« "≥·Ñ¶¨ÖϺxH˜^•i fã¨∞ÎOk.

Ѩ\˜+¨ì"≥∞ÿ# JOQÆ ã¨ÎOÉèí#H˜ „ã‘Î „¿Ñ~°} ÃãH±û q+¨Ü«∞OÖ’ „ã‘ΖѨÙ~°∞+¨μÅ=∞^茺 Ѩ~°ã¨Ê~° PHõ~°¬}, ã¨Ç¨ÏHÍ~°O =ÙO_®e. 'h ÃãH±û ã¨∞YO HÀã¨"Õ∞ <Õ#∞— Jx „ã‘Î JxÑ≤OKåe. JÖψQ ѨÙ~°∞+¨μx#∞Oz „ã‘ÎH˜ JxÑ≤OKåe. JÖÏHÍHõ „ã‘Î ÃãH±ûÖ’ xi¡Ñ¨ÎOQÍ Hõ#|_ç<å, ÃãH±ûÖ’ Pã¨H˜ÎÖË#@∞¡ Hõ#|_ç<å JOQÆO ã¨ÎOaèOK«^Œ∞. XHõ"Õà◊ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#fl „ã‘Î #∞Oz `«y# „¿Ñ~°}, Pã¨H˜Î ÖËHõáÈ=_»O`À ѨÙ~°∞+¨μxÖ’ Hõey# HÀiHõ _Ò#∞ J~Ú JOQÆO "≥∞`«Î|_»∞`«∞Ok. ÃãH±û =∞^茺֒<Õ =Úyã≤áÈ`«∞Ok. „ã‘Î ÃãH±ûÖ’ JuQÍ Pã¨H˜Î K«∂ѨÙ`«∞#flѨC_»∞. ÃãH±û HÍ"åÅx HÀ~°∞`«∞#flѨC_»∞ P"≥∞ HÀiHõ "Õ∞~°‰õΩ `«#Ö’ `«y#O`« ÃãH±û ™ê=∞~°÷ºO =ÙO^• ÖË^• Jx J#∞=∂#O Hõey#ѨC_»∞ JOQÆO ã¨ÎOaèOK«‰õΩO_® áÈ`«∞Ok. JHõ¯_» _Ò@∞ U~°Ê_»@"Õ∞ ÃãH±û "≥·Ñ¶¨ÖϺxH˜ =¸ÅO. ѨÙ~°∞+¨μxH˜ ZѨC_»∂ `«# ÃãH±û ™ê=∞~°÷ºO g∞^Œ J#∞=∂#O ~å‰õÄ_»^Œ∞. 40–50 ã¨O=`«û~åÅ∞ =KÕÛã¨iH˜ â◊H˜Î`«yæ#@∞¡, FÑ≤HõÖË#@∞¡, =∞u=∞~°∞Ѩ٠=ã¨∞Î#fl@∞¡, x„^Œ ã¨iQÍæ Ѩ@ì_»O ÖË#@∞¡ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. W=hfl =$^•úѨº ÅHõΔ}ÏÅx JxÑ≤™êÎ~Ú.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

=ÚѨC `≥KÛÕ =Úã¨e`«#O ÉèÏ=O

u 66

ZѨC_≥·<å ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ h~°ã¨OQÍ JxÑ≤¿ãÎ `«#H˜ =Úã¨e`«#O =™ÈÎO^Œx JxÑ≤ã¨∞ÎOk. '=Úã¨e`«#O— ÉèÏ=O =∞#ã¨∞Ö’ "≥∞ke#ѨC_»∞ XHõ¯™êiQÍ _ç„Ѩã≤û"£ Ѷ‘eOQ∑ Hõey JOQÆO ã¨ÎOaèOK«‰õΩO_® áÈ`«∞Ok. q∞_çÖò U*òÖ’ W@∞=O\˜ JOQÆ ã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÅºO ã¨Ç¨Ï[O. JO`Õ `«Ñ¨Ê x[OQÍ ÃãH±û ™ê=∞~°÷ºO `«QÆæ_»O `«‰õΩ¯=. Hõ#∞Hõ =∞#ã¨∞x ZѨC_»∂ Ǩïëê~°∞QÍ, Ü«∞OQ∑QÍ =ÙOK«∞HÀ"åe. "åºáê~åÅ∞, L^ÀºQÍÅ∞ KÕ¿ã"åà◊§Ö’ `≥eÜ«∞‰õΩO_® =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç, Pi÷Hõ W|ƒO ^Œ∞Å∞, =∂#ã≤Hõ =º^èŒÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. J=hfl "åºáê~åÖ’¡, L^ÀºQÍÖ’¡ =∂=¸ÖË J#∞‰õΩ<åfl `≥eÜ«∞‰õΩO_® Ãã‰õΩû=Öò ÃÑ~üá¶êÔ~‡<£û g∞^Œ ѨxKÕã≤ JѨC_»Ñ¨C_»∞ JOQÆ ã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÖϺÅx Hõey™êÎ~Ú.

ÃãH±ûÖ’ É’~ü_" » ∞£ ! ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•Å∞ É’~ü J=_®xH˜ ÉèÏ~°º Z_»Å PHõ~°¬} `«QÆæ_»"Õ∞ HÍ~°}O. ÉèÏ~°ºx K«∂¿ãÎ ÃãH±û„¿Ñ~°} HõÅQÆHõáÈ=_»O HÍ~°}O, ^•xH˜ „Ѩ^è•#OQÍ =Ü«∞ã¨∞ g∞^ŒÑ¨_ç# H˘nÌ „ã‘ÎÖ’ JO^ŒO `«QÆæ_»O, ÃÑ·QÍ Ñ≤Å¡Å∞ HõÅQÆ_»O`À, ã¨O™ê~°ÉèÏ~°O ÃÑ~°QÆ_»O`À P"≥∞Ö’ ÃãH±ûHõO>Ë W`«~° q+¨Ü«∂Å g∞^Œ =∞#ã¨∞ Z‰õΩ¯= ˆHO„nHõ$`«O HÍ=_»O „Ѩ^è•# HÍ~°}O. Ѩ_»HõQÆkÖ’ XˆH =∞OK«O g∞^ŒH˜ KÕi<å P"≥∞ Ü«∂O„uHõOQÍ Éèí~°ÎH˜ `À_®Ê@∞ JOkOK«_»"Õ∞ `«Ñ¨Ê L^ÕfiQÆO`À, LÖÏ¡ã¨O`À, L`åûǨÏO`À áêÖÁæ#_»O =ÙO_»^Œ∞. ^•x`À ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•Å`À "≥Ú<À@h KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞Ok.

J~°"Ö·≥ ’ W~°"·≥ 50–60 ã¨O=`«û~åÅ∞ =KÕÛã¨iH˜ ÃãH±û Z_»Å ѨÙ~°∞+¨μxÖ’ Pã¨H˜Î `«yæáÈ=_»O, ™ê=∞~°÷ºO `«yæ áÈ=_»O HÍ~°}O HÍ^Œ∞. JO^Œ∞Hõ<Õ H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ D =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ÉèÏ~°º`À Ô~O_»∞– =¸_»∞ "å~åÅH˜ XHõ™êˆ~ ~°uÖ’ áêÖÁæ#QÍ, `«=∞H˜ #zÛ# Ѩ~å~Ú „ã‘Î`À ~ÀAH˜ 1–2 ™ê~°∞¡ ~°uÖ’ áêÖÁæO\Ï~°∞. ÃãH±ûÖ’ K«Hõ¯x „käÖò á⁄O^Œ∞`å~°∞. áê`«O>Ë ~À`«, H˘`«Î JO>Ë "≥∂A HÍ=_»"Õ∞ WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O `«yæáÈ=_»O`À ѨÙ~°∞+¨μxÖ’ XHõ q^èŒ"≥∞ÿ# qã¨∞QÆ∞, xi¡Ñ¨Î`«KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ q+¨Ü«∂xfl ‰õÄ_® _»∂º\©QÍ fã¨∞‰õΩO>Ë U^À J~ÚO^Œx Ñ≤OK«∞HÀ=_»O `«Ñ¨Ê „käÖò á⁄O^Œ_»O =ÙO_»^Œ∞. ÃãH±ûÖˇ·Ñ¶πÖ’ Ü«∂H˜ì"£QÍ =Ù#fl "åà◊√§ ZO`« =Ü«∞ã¨∞û g∞^ŒÑ¨_ç<å x`«ºrq`«OÖ’ ‰õÄ_® Ǩïëê~°∞QÍ, â◊H˜Î=O`«OQÍ =ÙO\Ï~°∞. 50–60 ã¨O=`«û~åÅ∞ =KÕÛã¨iH˜ ÃãH±ûÖ’ JÅã¨@, J<åã¨H˜Î Hõ#|_»\ÏxH˜ âßs~°Hõ |ÅÇ‘Ï#`«HõO>Ë =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç „Ñ¨^è•# HÍ~°}O. ^•xx JkèQÆq∞OK«QÆey#"å~°∞ ÃãH±ûÖ’ `«~°QÆx P#O^•xfl á⁄O^Œ∞`å~°∞.

67 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ÃãH±ûÖ’ |ÅÇ‘Ï#`«H˜ âßs~°Hõ JÅã¨@ ‰õÄ_® HÍ~°}"Õ∞ J~Ú#ѨÊ\˜H© ^•xx ã¨ik^Œ∞Ì HÀ=K«∞Û. K«Hõ¯x "åºÜ«∂=∞O, áœ+≤ìHÍǨ~°O `«fi~°QÍ JÅã≤áȉõΩO_® x~Àkè™êÎ~Ú. =∞o§# =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ =∞^èŒ∞"Õ∞ǨÏO, ~°HõÎáÈ@∞, QÆ∞O_≥[|∞ƒ, L|ƒã¨O =O\˜ „HÍxH± "åº^èŒ∞Å∞ âßs~°HõOQÍ |ÅÇ‘Ï#`« HõeyOK«_»"Õ∞HÍHõ ÃãH±ûѨ~°OQÍ Jã¨=∞~°÷`«x Hõey™êÎ~Ú. D "åº^èŒ∞Å∞ =∂#ã≤HõOQÍ kQÆ∞Å∞ HõeyOK«_»O`À ÃãH±ûÖ’ Pã¨H˜Î `«yæ™êÎ~Ú. D "åº^èŒ∞Åx "≥Ú^Œ\ ˜#∞Oz J^Œ∞ѨÙÖ’ =ÙOK«∞‰õΩO>Ë ÃãH±ûÖ’ Jã¨=∞~°÷`« <≥ÅH˘#_»O J<Õk =ÙO_»^Œ∞.

ÃãH±û Ǩ~À‡#∞¡– ~°uÖ’ ã¨=∞~°÷`« H˘O`«=∞Ok ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ =Ü«∞ã¨∞û=∞à◊§_»O`À ÃãH±ûǨ~À‡#∞¡ `«yæ ÃãH±û Jã¨=∞~°÷`« HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. "å~°∞ ÃãH±ûǨ~À‡#∞¡ H˘O`«HÍÅO "å_»@"Õ∞H͉õΩO_® âßs~°HõP~ÀQͺxfl ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åe. ^•x`À =∞o§# =Ü«∞ã¨∞Ö’ ÃãH±û™ê=∞~°º÷ O HÍ=Åã≤#O`« q∞yÖË =ÙO@∞Ok. =Ü«∞ã¨∞ =∞o§# ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ ÃãH±ûÖ’ JѨC_»Ñ¨C_»∞ ÃѶ~ÚÖò J=_»O =ÙO@∂<Õ =ÙO@∞Ok. ^•xx DrQÍ fã¨∞HÀ=_»O, ÃÑ~¶ ÚÅ∂º~üx =∞~°záÈ=_»O =ÙO_®e. JO`Õ`Ñ« ʨ Ô~O_»=~ÀA ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ "≥Ú^Œ\ ˜~ÀA ÃѶ~ÚÅ∂º~ü =∞#ã¨∞Ö’ "≥∞ke`Õ =∞m¡ Z^Œ∞~°ÜÕ∞ºk ÃѶ~ÚÅ∂ºˆ~. JO^Œ∞Hõx JѨ[Ü«∞O HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œ<Õ ÉèíÜ«∂xH˜ =∞#ã¨∞Ö’KÀ@∞ W=fi‰õÄ_»^Œ∞. PÖ’K«#Ö’¡ Ü«∞OQ∑QÍ =Ù#fl"åiÖ’ =Ü«∞ã¨∞û =∞o¡<å ÃãH±û `«~°QÆ_»O =ÙO_»^Œ∞.

ѨO[~°OÖ’ ѨHÖΔ˜ ÏQÍ ÃÑOz`Õ "≥"· åÇ≤ÏHõ rq`«OÖ’ Jhfl ã¨=∞㨺ÖË! ѨO[~°OÖ’ ѨH˜ΔÖÏQÍ ÃÑOK«|_ç# "åiÖ’ ÃÑà‹·¡`Õ JxflO\˜H˜ ÉèíÜ«∂ÖË. Jhfl ã¨=∞㨺ÖË. W@∞=O\˜ ™È+¨Öò á¶ÈaÜ«∂ LO_Õ"åi q+¨Ü∞« OÖ’ =∞#ã¨`Î fi« âß„ã¨"Î `Õ ÅΫ ∞ KåÖÏ q=iOKå~°∞. W@∞=O\˜ =º‰õΩÎÅ∞ z#flѨÊ\˜#∞Op ѨÓiÎQÍ `«e¡^ŒO„_»∞Å h_»Ö’ ÃÑOK«|_»`å~°∞. gi =ºH˜Î`«fiO ÃÑ~°QÆ_®xH˜ J=HÍâ◊O W=fi~°∞. ã¨fi`«O„`«OQÍ z#fl Ѩ<≥·<å KÕÜ«∞_®xH˜ „áÈ`«û Ç≤ÏOK«~°∞. ѨO[~°OÖ’x ѨH˜ΔÖÏQÍ ÃÑOK«|_»`å~°∞. g~°∞ ZO`« `≥eq`Õ@Å∞ QÆÅ "åÔ~·<å ã¨fi`«O„`«OQÍ =º=ǨÏiOK«_O» , â◊H–Θ ™ê=∞~å÷ºÅx =ºH©HÎ iõ OK«_O» LO_»^∞Œ . ^•x=Å¡ =Ü«∞ã¨∞û =KÕÛã¨iH˜ P`«‡qâßfiã¨O ÃÑOá⁄O^Œ^Œ∞. #Å∞QÆ∞i`À "≥∞ÅQÆ_»O KÕ`«H͉õΩO_® áÈ`«∞Ok. HÍã¨Î ÃÑ^ŒÌ"åà◊√§ J~Ú# `«~°∞"å`« #Å∞QÆ∞i`À Hõeã≤ u~°QÍÅ<åfl, =∂\Ï¡_®Å<åfl ^è≥·~°ºOQÍ XHõ Ѩx KÕÜ«∂Å<åfl z#fl`«#O #∞Op "åiÖ’ ^•xH˜ `«y# „Ѩܫ∞`«flO, „áÈ`åûǨÏO ÖËHõ áÈ=_»O`À W<£Ñi‘¶ Ü«∂i\˜ HÍOÃÑH¡ û± , PO^Àà◊#, Jã¨=∞~°`÷ « |ÅѨ_áç È`å~Ú. Wq ™ê=∞~°º÷ O L#fl =ºH˜Îx ‰õÄ_® J=ã¨~°"≥∞ÿ# ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ K«=@QÍ =∂ˆ~Û™êÎ~Ú. "åiH˜ `«y# tHõΔ}, ^è≥·~°ºO W=fi@O`À KåÖÏ=~°‰õΩ D ÉèíÜ«∂Å#∞ áÈQ˘@ì=K«∞Û. J^Õ q^èŒOQÍ "≥·"åÇ≤ÏHõ rq`«OÖ’ ‰õÄ_®. z#flѨÊ\˜#∞Oz #Å∞QÆ∞i`À HõÅ=_»O, K«iÛOK«_»O ÖËHõáÈÜÕ∞ã¨iH˜ ZO`« =Ü«∞ã¨∞û =zÛ<å J#∞Éèí= ~åÇ≤Ï`«º"Õ∞ LO@∞Ok. J#∞Éèí= ~åÇ≤Ï`«ºO ã¨=∞㨺ÅH˜ =¸ÅO, "Õ^Œ#ÅH˜ HÍ~°}=∞=Ù`«∞Ok. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

a

u 68

ãà H±û J#∞=∂<åÅ∞a

1. „ã‘ÎÅÖ’¡ ~°HÍÅ∞ ! – ÃãH±ûÖ’ `Õ_®Å∞ !!

q[Üü∞H˜ ÃÑà‹·¡ Ѩk ~ÀAÖˇ·Ok. ÃãH±ûÖ’ `å#∞QÍx `«# ÉèÏ~°ºQÍx W^ŒÌiÖ’ Z=~°∂‰õÄ_® ã¨∞YѨ_»@O ÖË^Œx JxÑ≤OzOk. ^•xH˜ `«QÆæ@∞ì ÃÑà‹·¡# "≥Ú^Œ@∞flOz ÉèÏ~°º `«#O>Ë HÍã¨Î =ÚÉèÏ=OQÍ LO_»@O, ^ŒQÆæ~°H˜ fã¨∞HÀÉ’`Õ Ug∞ J=ã¨~°O ÖË^Œ∞ÖË Jx „ѨHõ¯H˜ [iy Ѩ_»∞HÀ=_»O J`«x J#∞=∂<åxH˜ =∞iO`« |ÅO KÕ‰õÄiOk. q[Üü∞ XHõ ~ÀA# Ǩã¨Ê@Öò H˘zÛ ''_®Hõì~ü! „ã‘ÎÅÖ’¡ Ѩk‡x, z„u}˜, â◊Od}˜, ǨÏã≤Îx Jx <åÅ∞QÆ∞ ~°HÍÅ∞QÍ LO\Ï~°@ Hõ^•. JÖψQ ѨÙ~°∞+¨μÖ’¡ â◊â◊*Ïu, =$+¨*Ïu, Jâ◊fi*Ïu Jx =¸_»∞ ~°HÍÅ∞ LO\Ï~°@ Hõ^•. U ~°HÍxH˜ K≥Ok# „ã‘Î`À P ~°HÍxH˜ `«y# ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ Éèí~°ÎQÍ Åaè¿ãÎ<Õ ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌiH˜ ~°uÖ’ x["≥∞ÿ# ã¨∞YO HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œh ÖËHõáÈ`Õ "åi ÃãH±ûrq`«O Jã¨O`«$Ñ≤ÎQÍ<Õ LO@∞O^Œh Wk=~°‰õΩ ZHõ¯_À K«k"å#∞. WѨC_»∞ =∂ ^•OѨ`«º rq`«O q+¨Ü«∞O K«∂¿ãÎ =∂ W^ŒÌiÖ’ U^À JѨâ◊$u KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩO^Œx Jx Ñ≤™ÈÎOk. =∞=∞‡efl W^ŒÌih ѨsHõΔ KÕã≤ W^ŒÌ~°O XHõiH˜ XHõ~°O ã¨iáÈÜ«∂"≥∂ ÖË^À `ÕeÛ K≥ѨÊO_ç. `Õ_® U^≥·<å LO>Ë rq`åO`«O ÉÏ^èŒÑ¨_»@O ZO^Œ∞‰õΩ? WѨC_Õ q_çáÈ`åO—— J<åfl_»∞ ZO`À P"Õ^Œ#`À.

„ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μÖ’¡ ~°HÍÅ∞ ÖË<Õ ÖË=Ù „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μÅ =∞~å‡=Ü«∂Å |\˜ì „ã‘ÎÅx <åÅ∞QÆ∞ ~°HÍÅ∞QÍ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_çx =¸_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ qÉèílOK«_»O J~°÷O ÖËxk. ÃãH±ûÖ’ `«$Ñ≤ÎH˜ „ã‘Î Ü≥∂x Ö’`«∞H˜, ѨÙ~°∞ëêOQÆO Ѩi=∂}ÏxH˜ Z@∞=O\˜ ã¨O|O^èŒOÖË^Œ∞. Ãã·O\˜Ñ¶≤H±QÍ K≥áêÊÅO>Ë JO^Œi „ã‘ÎÅ Ü≥∂x Ö’`«∞ ^•^•Ñ¨Ù XHõ>Ë q^èŒOQÍ LO@∞Ok. JÖψQ ã¨ÎOaèOz# ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}O ^•^•Ñ¨Ù JO^ŒiÖ’ XHõÖÏQÆ LO@∞Ok. JnQÍHõ ÃãH±ûÖ’ `«$Ñ≤ÎH˜ [#<ÕO„kÜ«∞ Ѩi=∂}ÏxH˜

69 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

Z@∞=O\˜ ã¨O|O^èŒO ÖË^Œ∞. U ^ŒOѨ`«∞Öˇ·# ÃãH±ûÖ’ `«y# q^èŒOQÍ `«$Ñ≤Î K≥O^Œ_»OÖË^ŒO>Ë "åi^ŒÌi =∞^茺 PHõ~°¬} ÖËHõáÈ=@"≥∂, =∞#ã¨∞Å∞ HõÅ=HõáÈ=@"≥∂, XHõ~°O>Ë =∞~˘HõiH˜ Jã¨Ç¨ÏºOQÍ LO_»@"≥∂, =∞#ã¨∞ =∞~˘Hõi g∞^Œ LO_»@"≥∂ HÍ~°}"Õ∞ `«Ñ¨Ê â◊s~° J= Ü«∞"åÖ’¡ `Õ_® HÍ~°}O HÍ<Õ HÍ^Œ∞.

Jâß„ãÜ Î‘ ∞« "≥∞#ÿ Jaèá„ êÜ«∂Å∞ ѨÙ~°∞ëêOQÆO =∞s á⁄\˜ìQÍ LO>Ë J`«#∞ â◊â◊*Ïu ѨÙ~°∞+¨μ_»x, JO`« á⁄\˜ì H͉õΩO_® =∞^茺~°HõOQÍ LO>Ë J`«#∞ =$+¨*Ïu ѨÙ~°∞+¨μ_»h, LO_»=Åã≤# ^•xHõ<åfl ѨÙ~°∞ëêOQÆO KåÖÏ á⁄_»∞QÍæ LO>Ë Jâ◊fi*Ïu ѨÙ~°∞+¨μ_»<Õ ÉèÏ=O LOk. JÖψQ „ã‘ÎÅ =∞~å‡OQÆO ÃÇÏK«∞Û `«QÆ∞æÅ |\˜ì =Úiæ, |_»|, ǨÏã≤Îx Jx =¸_»∞ ~°HÍÅ „ã‘ÎÅ∞ L<åfl~°x JO\Ï~°∞. HÍx „ã‘ÎÅÖ’ HÍx ѨÙ~°∞+¨μÖ’¡QÍx =∞~å‡=Ü«∞"åÅ∞ ^•^•Ñ¨Ù XHõ>Ë Ñ¨i=∂}O Hõey LO\Ï~Ú. â◊â◊ *Ïu ѨÙ~°∞+¨μ_ç JOQÆO P~°OQÆ∞àÏÅ á⁄_»∞QÆ∞ LO@∞O^Œx JÖψQ =Úiæ *Ïu „ã‘Î Ü≥∂x P~°OQÆ∞àÏÅ Ö’`«∞ LO@∞O^Œx J@∞=O\˜ "åi^ŒÌi =∞^茺 q"åǨÏO [iy`Õ<Õ ã¨∞YѨ_»`å~°x, D =∞~å‡=Ü«∞"åÅ H˘Å`«Ö’¡ `Õ_® LO>Ë W^ŒÌiÖ’ Z=iHÀ XHõiH˜ Jã¨O`«$Ñ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. J^Õ q^èŒOQÍ =$+¨*Ïu ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ JOQÆO `˘q∞‡k JOQÆ∞àÏÅ á⁄_»∞QÆ∞ |_»| *Ïu „ã‘Î Ü≥∂x `˘q∞‡k JOQÆ∞àÏÅ Ö’`«∞, Jâ◊fi*Ïu ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ JOQÆO Ѩ<≥flO_»∞ JOQÆ∞àÏÅ∞ ǨÏã≤Îx *Ïu „ã‘Î Ü≥∂x Ѩ<≥flO_»∞ JOQÆ∞àÏÅ∞ Ö’`«∞ LO\ÏÜ«∞x "åà◊§ =∞^èÕº q"åǨO [iy`Õ ã¨∞YѨ_»`å~°x J#∞‰õΩO\Ï~°∞. JÖψQ „ã‘ÎÅÖ’¡, Ѩk‡x, z„`«}˜, â◊Od}˜, ǨÏã≤Îx Jx <åÅ∞QÆ∞ ~°HÍÅ∞QÍ LO\Ï~°x "åi âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ â◊$OQÍ~° Ѩiã≤÷`«∞Å∞ `Õ_®QÍ LO\ÏÜ«∞x JO\Ï~°∞. Ѩk‡x *Ïu „ã‘Î L`«Î=Ú~åÅx, z„u}˜ =∞^茺=∞x, â◊Od}˜ J^èŒ=∞=∞x, ǨÏã≤Îx J^èŒ=∂^èŒ=∞x JO\Ï~°∞. „ã‘ÎÅ =∞#ã¨Î`åfiÖ’¡ `Õ_®Å∞ LO_˘K«∞Û. JÖψQ ѨÙ~°∞+¨μÅ Ãã·HÍÅrÖ’ ‰õÄ_® `Õ_® LO_»=K«∞Û. HÍx "åà◊§ Ãã·HÍÅr „ѨHÍ~°OQÍ âßâ◊fi`«OQÍ <åÅ∞QÆ∞ `«~°QÆ`«∞Å∞QÍ qÉèílOK«_»O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. Ѩiã≤÷`«∞Å |\˜ì, =∞#∞+¨μÅ |\˜ì, Ѩiã¨~åÅ |\˜ì =º‰õΩÎÅ „Ѩ=~°Î#, =∂#ã≤Hõ ã≤÷uQÆ`«∞Å∞ =∂~°∞ `«∞O\Ï~Ú. JO^Œ∞Hõx „ã‘ÅÎ xQÍx ѨÙ~°∞+¨μÅxQÍx ÃãH±û q+¨Ü∞« OÖ’ „Ѩ`ºÕ HõOQÍ qÉèlí OK«_O» Jâß„ã‘ÎÜ«∞O.

~°uÖ’ `«$Ñ≤Î Jã¨O`«$ѨÙÅÎ H˜ ѨÙ~°∞ëêOQÆO áê„`!« âß„ã‘ÎÜ«∞ Ѩiâ’^èŒ#Ö’¡ xQÆ∞æ`Õe# ã¨`«ºO XHõ\ ˜ =ÙOk. ѨÙ~°∞ëêOQÆO =∂=¸Å∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ z#flkQÍ =Ù<åfl, ÃÑ^ŒÌkQÍ =Ù<åfl ã¨ÎOaèOz# `«~°∞"å`« Ô~O_»∂ XHõ>Ë Ñ¨i=∂}O =ÙO\Ï~Ú. =∂=¸Å∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆO 5 ÃãO\©g∞@ˆ~¡ =Ù<åfl 10

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 70

ÃãO\©g∞@ˆ~¡ =Ù<åfl ÃãH±û HÀiHõ`À ã¨ÎOaèOz# `«~°∞"å`« J~°ÃãO\©g∞@~ü, XHõ ÃãO\©g∞@~ü `Õ_®`À XHõ>Ë Ñ¨i=∂}O =ÙO\Ï~Ú.

ã¨OÎ aèOz# ѨÙ~°∞ëêOQÆO JO^ŒiÖ’ XˆH Ѩi=∂}O á⁄_»∞QÆ∞QÍ Hõ#|_Õ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆOÖ’ WÖÏã≤ìH± <ÕK«~ü `«‰õΩ¯= =ÙO@∞Ok. á⁄\˜ìQÍ Hõ#|_Õ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆOÖ’ WÖÏã≤ìH± <ÕK«~ü Z‰õΩ¯= =ÙO@∞Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ ã¨ÎOaèOz# `«~°∞"å`« ^•^•Ñ¨Ù XHõ>Ë Ñ¨i=∂}O =ÙO\Ï~Ú. "≥·*Ï˝xHõ Ѩiâ’^èŒ#Ö’¡ U_»∞#fl~°, `˘q∞‡k ÃãO\©g∞@~°∞¡ =ÙO_Õ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO ã¨ÎOaèOz #ѨC_»∞ ^•^•Ñ¨Ù _»|∞Öò J=Ù`«∞O^Œx `ÕeOk. U_»∞#fl~°, `˘q∞‡k ÃãO\©g∞@~°∞¡ =ÙO_Õ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO ã¨ÎOaèOz#ѨC_»∞ =∞~À U_»∞#fl~° ÃãO\©g∞@~°∞¡ J^Œ#OQÍ Ñ¨i=∂}O ÃÑiyOk. Ѩk Ѩ^ŒH˘O_»∞#fl~° ÃãO\©g∞@~°∞¡ =ÙO_Õ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO ‰õÄ_® ã¨ÎOaèOz#ѨC_»∞ J^Œ#OQÍ U_»∞, U_»∞#fl~° ÃãO\©g∞@~°¡ Ѩi=∂}O ÃÑiyOk. Ѩk Ѩ^ŒH˘O_»∞#fl~° ÃãO\© g∞@~°∞¡ =ÙO_Õ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO ‰õÄ_® ã¨ÎOaèOz#ѨC_»∞ J^Œ#OQÍ U_»∞, U_»∞#fl~° ÃãO\©g∞@~°¡ Ѩi=∂}O ÃÑiyOk. JO`Õ `«Ñ¨Ê Ѩk ÃãO\©g∞@~°∞¡ =ÙO_Õ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO _»|∞Öò Ѩi=∂}O ÃÑ~°QÆÖË^Œ∞. "≥·^ŒºÑ¨iâ’^èŒ#Ö’¡ |∞∞A"≥·# ã¨`«ºO =∞~˘Hõ\ ˜ =ÙOk. U_»∞#fl~° ÃãO\©g∞@~°∞¡ =Ù#fl ѨÙ~°∞ëêOQÆO ã¨ÎOaèOz#ѨC_»∞ =∞~À U_»∞#fl~° Ѩi=∂}O ÃÑ~°QÆQÍ Ñ¨^ŒH˘O_»∞ ÃãO\©g∞@~°∞¡ =Ù#fl ѨÙ~°∞ëêOQÆO ã¨ÎOaèOz#ѨC_»∞ S^Œ∞#fl~° ÃãO\©g∞@~°∞¡ =∂„`«"Õ∞ ÃÑiyOk. D ~°HõOQÍ ÉÏºÖˇ<£û J=_»O Ѩiâ’^èŒ#Ö’¡ Hõ#|_çOk.

|ÅOQÍ LO_Õ"åiÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ =∞~À JáÈÇ¨Ï =ÙOk. ÉèÏsQÍ, |ÅOQÍ =ÙO_Õ Ñ¨Ù~°∞+¨μxÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆO Ѩi=∂}O ‰õÄ_® ÃÑ^ŒÌkQÍ =ÙO@∞O^Œ<Õ ÉèÏ=O =ÙO@∞Ok. =∞x+≤ X_»∂¤–á⁄_»=ÙH©, |~°∞=ÙH© – ÉèÏs â◊s~åxH© ѨÙ~°∞ëêOQÆO Ѩi=∂}O`À ã¨O|O^èŒOÖË^Œ∞. 5 J_»∞QÆ∞Å 11 JOQÆ∞àÏÅ Z`«∞Î =ÙO_ç, 178 áœO_»¡ |~°∞=Ù =Ù#fl =ºH˜ÎÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆO Ѩi=∂}O ˆH=ÅO 6 ÃãO\©g∞@ˆ~¡ =ÙO_»QÍ, 5 J_»∞QÆ∞Å 7 JOQÆ∞àÏÅ Z`«∞Î =ÙO_ç 152 áœO_»∞¡ |~°∞=Ù L#fl z#fl =ºH˜ÎÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆO Ѩi=∂}O 14 ÃãO\©g∞@~°∞¡ =ÙO_»@O âß„ã‘ÎÜ«∞ Ѩiâ’^èŒ#Ö’¡ QÆ=∞xOK«_»O [iyOk. HÍh W^ŒÌiÖ’#∂ JOQÆã¨ÎOÉèí#Å∞, ~°u ™ê=∞~°÷ºO K«Hõ¯QÍ =Ù<åfl~Ú. =∂=¸Å∞QÍ XHõiÖ’ JOQÆO ÃÑ^ŒÌkQÍ, =∞~˘HõiÖ’ z#flkQÍ =Ù<åfl ã¨ÎOaèOz#ѨÙ_»∞ Ô~O_»∂ ^•^•Ñ¨Ù XHõ>Ë Ñ¨i=∂}O =Ù<åfl~Ú.

71 u

ÃÑ^ŒÌ ѨÙ~°∞ëêOQÆO– ~°uÖ’ `«$Ñ≤Î

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

~°uÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ QÆ\ ˜ìQÍ „™Èì‰õΩ W¿ãΠѨÙ~°∞ëêOQÆO QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~îåxH˜ `«ye „ã‘ÎH˜ Ǩ~Ú JxÑ≤ã¨∞ÎO^Œ<Õ JáÈÇ¨Ï ‰õÄ_® =ÙOk. ™ê^è•~°}OQÍ ~°uÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ ZO`« QÆ\ ˜ìQÍ „™ÈìH±û WzÛ<å ѨÙ~°∞ëêOQÆO QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~îåxH˜ `«QÆÅ_»O [~°QÆ^Œ∞. XHõ"Õà◊ ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ QÆ~°ƒùO `«ye#@∞¡ JxÑ≤¿ãÎ Jk QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~î°O HÍ^Œ∞. Jk ÃÑefiãπ "≥#∞Hõ ÉèÏQÆO Z=ÚHõ J~Ú# âß„Hõ"£∞ =∂„`«"Õ∞. Ü≥∂x =∂~°æOÖ’H˜ ѨÙ~°∞ëêOQÆO Ö’`«∞QÍ "≥o§# H˘nÌ ÃÑefiãπ "≥#∞Hõ ÉèÏQÍxH˜ "≥à◊√`«∞OkQÍx QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O"≥·Ñ¨ÙH˜ "≥à◊¡^Œ∞. ÃÑ·QÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ÃÑ·H˜ QÆ∞O*ËÜ«∞|_»∞`«∞Ok. Ü≥∂x =∂~°æOÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O HõO~î°OQÍx, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OQÍx =ÙO_»=Ù. QÆ\ Qì˜ Í „™ÈìHû± W¿ãÎ „ã‘HÎ ˜ `«$Ñ≤Î HõÅQÆ_=» ∞<Õk Ü≥∂x j~å¬xH˜ XiÑ≤_ç HõÅQÆ_O» =Å¡
=∞x+≤ Zky<å Z^ŒQxÆ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO H˘O^ŒiH˜ Ǩ~À‡#¡ ֒ѨO=Å¡, „HÀ"≥∂*’"£∞û J™ê^è•~°}Ѩiã≤÷u=Å¡ ѨÙ~°∞ëêOQÆOÃÑ~°QÆ ‰õΩO_® |ÅѨO=ÚHõ¯ÖÏQÍ Ju z#flkQÍ =ÙO@∞Ok. =$+¨}ÏÅ∞ Juz#flqQÍ =ÙO\Ï~Ú. =∞~å‡=Ü«∞"åÅ ^ŒQÆæ~°, K«OHõÖ’¡#∂ "≥O„@∞HõÅ∞ ~å=Ù. JOQÆã¨ÎOÉèí#Å∞ =ÙO_»=Ù. ÃãH±û HÀiHõÅ∞ JO`«O`« =∂„`«OQÍ =ÙO\Ï~Ú. W@∞=O\˜ =º‰õΩÎÅH˜ `«y# "≥·^ŒºÑ¨sHõΔÅ∞ [iÑ≤ =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç`Õ Ç¨~À‡#¡ ֒ѨO ã¨ik^ŒÌ|_»∞`«∞Ok. JOQÆѨi=∂}O ‰õÄ_® ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. =∂=¸Å∞QÍ =∞~å‡=Ü«∞"åÅ ^ŒQÆæ~°, K«OHõÖ’¡#∞ "≥O„@∞HõÅ∞ =zÛ#"åiH˜ JOQÆO z#flkQÍ Hõ#|_ç<å Jk"åiH˜ ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# Ãã·*Ë `«Ñ¨Ê Ǩ~À‡#¡ ֒ѨO HÍ^Œ∞. giÖ’ JOQÆ ã¨ÎOÉèí#Å∞, ÃãH±û ™ê=∞~°÷ºO =ÙO\Ï~Ú.

ÃãH±ûÖ’ P#OkOK«Háõ È=_®xH˜ HÍ~°}ÏÅ∞ ÃÑo§ J~Ú# H˘`«ÎÖ’ KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÎÅ∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_®xH˜ ã≤QÆ∞æѨ_»`å~°∞. ÃãH±ûÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõÅQÍÅO>Ë, =∞^èŒ∞~å#∞Éèí∂`«∞Å∞ HõÅQÍÅO>Ë =∞#ã¨∞H˜ Z@∞=O\˜ Hõà‹¡O =ÙO_» ‰õÄ_»^Œ∞. =∞#ã¨∞ ¿ãfiK«ÛùQÍ =ÙO_®e. =∂@Ö’¡, KÕ+¨ìÖ’¡ `å#∞ J#∞‰õΩ#fl q^èŒOQÍ, #KÕÛ q^èŒOQÍ áêÖÁæ#QÆÅQÍe. Éèí~°Î ‰õÄ_® ѨÓiÎQÍ JÖψQ =º=ǨÏiOKåe. ÉèÏ~°º =∞#ã¨∞x K«Hõ¯QÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. W^ŒÌiÖ’#∂ Z@∞=O\˜ W<£Ç≤Ïa+¨<£û =ÙO_»‰õÄ_»^Œ∞.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ÃãH±û JO>Ë Z=~°¬<£

u 72

H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ ZѨÊ\˜H© ÃãH±ûÖ’ „käÖò á⁄O^Œ_»O =ÙO_»^Œ∞. ÃÑ·QÍ "åiH˜ ÃãH±û JO>Ë<Õ Z=~°¬<£. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ Éèí~°Î ã¨∞YO HÀã¨O Ü«∂O„uHõOQÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë =∞iH˘O^Œ~°∞ Éèí~°Î ^ŒQÆæiH˜ =¿ãÎ Dã¨_çOz H˘_»`å~°∞. „ã‘ÎÅÖ’ ~°uÖ’ =ÙO_Õ Z=~°û<£x, ~°uÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^ŒHõáÈ=_®xfl '~°uÖ’ [_»`«fiO— ÖË^• '„Ѷ≤l_ç\ ˜— JO\Ï~°∞. „Ѷ≤l_ç\ © =ÙO_Õ „ã‘ÎH˜ ZO`« ÃãH±û „¿Ñˆ~Ѩ} KÕã≤<å Z@∞=O\˜ ã¨ÊO^Œ# =ÙO_»^Œ∞.XHõ"Õà◊ H˘O`« ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ Hõey<å Jq ÔH·¡=∂H±ûH˜ KÕ~°_»O [~°QÆ=Ù. ™ê^è•~°}OQÍ „ã‘ÎH˜ ÃãH±û „¿Ñ~°} Hõey`Õ [#<ÕO„kÜ«∂Ö’¡ ~°HÍÎkèHõº`« ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ü≥∂xÖ’ „^Œ"åÅ∞ JkèHõOQÍ T~°∞`å~Ú. Ü≥∂x=∂~°æOÖ’x HõO_»~åÅ∞ =^Œ∞Öˇ· Ü≥∂x aQÆ∞`«∞ ã¨_»Å∞`«∞Ok. HÍx „Ѷ≤l_ç\ © =Ù#fl „ã‘ÎÖ’ ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ ZO`« „¿Ñˆ~Ѩ} HõeyOz<å Ü≥∂xÖ’ „^Œ"åÅ∞ „ã¨qOK«_»O, Ü≥∂x aQÆ∞`«∞ ã¨_»Å_»O =ÙO_»^Œ∞.

ÃÑo§‰õÄ`«∞~°∞Ö’ „Ѷ≤l_ç\© „Ѷ≤l_ç\ © Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ =ÙO@∞Ok. „ÃÑ=· ∞s „Ѷl≤ _ç\ © : D HÀ=H˜ K≥Ok# „ã‘Î Z#fl_»∂ Éèí~°Î`À<≥·<å, =∞~˘Hõi`À<≥·<å ÃãH±û „¿Ñ~°} á⁄O^Œ_»O, „käÖò á⁄O^Œ_»O [~°QÆ^Œ∞. ÃãHõO_»s „Ѷ≤l_ç\ © : W@∞=O\˜ „ã‘ÎÅ∞ ZšѨC_»∂ HÍHõáÈ~Ú<å JѨC_»Ñ¨C_»∞ ÃãH±ûÖ’ J#∞Éèí∂u, ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Œ_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. "åiH˜ `«y# ã¨=∞Ü«∞O, ã¨O^Œ~°ƒùO J=ã¨~°=∞=Ù`«∞Ok. H˘O^Œ~°∞ `«=∞ Éèí~°Î`À ÃãH±ûÖ’ ã¨ÊO^Œ#Å∞ á⁄O^Œx"å~°∞ =∞#ã¨∞Ѩ_ç# =∞QÆ"åx`À ÃãH±ûÖ’ „käÖò á⁄O^Œ_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ fÜ«∞x J#∞Éèí∂`«∞Å∞ á⁄O^Œ∞`å~°∞, Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° „^Œ"åÅ∞ „ã¨q™êÎ~Ú, HÍx ÔH·¡=∂H±ûH˜ KÕ~°_»O, ã¨∞Y„áêÑ≤Î (P~°æ[O) á⁄O^Œ_»O =ÙO_»^Œ∞. ÃãH±ûÖ’ H˘O`«"Õ∞~°ˆH J#∞Éèí∂`«∞Å∞ á⁄O^Œ∞`å~°∞. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u ‰õÄ_® „Ѷ≤l_ç\ © „H˜O^ŒˆH =ã¨∞ÎOk. giH˜ `≥eÜ«∞x W<£Ç≤Ïa+¨<£û =ÙO_ç L~°HõÖË¿ã =∞#ã¨∞H˜ J_»∞¤Ñ¨_»_»O`À ã¨ÊO^Œ#Å∞ H˘O`«"Õ∞~°ˆH Hõey JO`«HõO>Ë =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ=Ù. W@∞=O\˜ "åà◊√§ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ "≥∂_»ã‘ìx, Ǩϟ^•x =∞~°z „Ѷ‘QÍ áêÖÁæO>Ë ã¨∞Y„áêÑ≤Îx á⁄O^Œ∞`å~°∞. ÖËHõáÈ`Õ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O "≥Ú‰õΩ¯|_çQÍ `«Ü«∂~“`«∞Ok. W@∞=O\˜"å~°∞ Z@∞=O\˜ Ѩiã≤÷`«∞Å∞, Ѩiã¨~åÅ∞, =∂#ã≤Hõ ã≤÷uQÆ`«∞Å∞ J=~À^èŒOQÍ =∂~°∞`«∞<åflÜ≥∂ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx "å\˜x K«Hõ¯k^Œ∞ÌHÀ"åe.

"≥Ú^Œ\˜ HõÅ~ÚHõÖ’ HõeˆQ ÉÏ^èŒ ÃãH±ûÖ’ J<åã¨H˜Îx Hõeyã¨∞ÎOk! H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ H“yeO`«∞Å∞, =Ú^Œ∞ÌÅ`À HõiyáÈ`å~°∞. ÔH·¡\’iãπ ã≤ì=ÚºÖË+¨<£`À ѨÙÅH˜OzáÈ`å~°∞. f~å JOQƄѨ"Õâ◊O [~°Ñ¨É’ÜÕ∞ã¨iH˜ =Ú_»∞K«∞‰õΩáÈ`å~°∞. ^•xH˜ HÍ~°}O

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

73 u

"åiÖ’ JOQƄѨ"Õâ◊O <˘Ñ≤Ê HõeyOK«_»"≥∂, ã¨OÜ≥∂QÆO JO>Ë ÉèíÜ«∞O =ÙO_»_»"≥∂ HÍ~°}O. Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ ѨÙO_»∞, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O "åѨÙ, á⁄uÎHõ_»∞ѨÙÖ’ #~åÅ "åѨ٠=ÙO>Ë ã¨OÜ≥∂QÆO <˘Ñ≤Ê Hõeyã¨∞ÎOk. JOQƄѨ"Õâ◊O [~°Ñ¨É’ÜÕ∞ã¨iH˜ <˘Ñ≤Ê`À, XHõ¯™êiQÍ K≥ň~y# HÍ=∞O g∞^Œ K«hflà◊√¡ K«Å¡_»=∞=Ù`«∞Ok. JÖψQ ÃãH±ûÜ«∂H±ì QÆ∞iOz ÉèíÜ«∞O=Ù<åfl Jã¨Å∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =Ú_»∞K«∞‰õΩáÈ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. J^Õ P"≥∞Ö’ =ÙO_Õ „Ѷ≤l_ç\ ©H˜ =ÚYº"≥∞ÿ# HÍ~°}O. WÖÏ „Ѷl≤ _ç\H© ˜ J<ÕHõ ~°HÍÖˇ#· âßs~°H,õ =∂#ã≤Hõ HÍ~°}ÏÅ∞ =Ù<åfl~Ú. H˘xfl JO`«∞Ѩ>ìË HÍ~°}ÏÅ∞, =∞iH˘xfl JO`«∞Ѩ@ìx HÍ~°}ÏÅ∞. âßs~°Hõ HÍ~°}ÏÅ∞ KåÖÏ=~°‰õΩ `≥Å∞™êÎ~Ú. "å\˜x ã¨ik^ŒÌ=K«∞Û.

J=∂‡~ÚÅÖ’ ÃãH±ûx "Õ∞ÖÁ¯ÅѨ_O» „Ѷ≤l_ç\ © =Ù#fl „ã‘ÎÖ’ [_»`«fiO áÈQ˘\˜ì ÃãH±û„¿Ñ~°}Å∞ HõeyOK«_®xH˜ =∂ã¨ì~üû JO_£ *Ï#û<£û >ˇH˜flH± KåÖÏ=~°‰õΩ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. Ѩ_»HõQÆkÖ’ ɡ_£g∞^Œ ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌ~°∂ q=„ã¨∞ÎÖˇ· D >ˇH˜flH±x „áêH©ìãπ KÕÜ«∂e. Éèí~°Î HÍà◊√¡ Ô~O_»∂ KåÑ≤ ɡ_£g∞^Œ ‰õÄ~ÀÛ"åe. Éèí~°Î Ô~O_»∞HÍà◊§ =∞^茺 ÉèÏ~°º J`«xfl P#∞‰õΩx ‰õÄ~ÀÛ"åe. Éèí~°Î P"≥∞ "≥∞_» ^ŒQÆæ~° #∞Oz [#<ÕO„kÜ«∂Å =~°‰õΩ =∞$^Œ∞=ÙQÍ `«# KÕ`«∞Å`À x=∞~åe. P"≥∞ ÔH·¡\’iãπH˜ „¿Ñˆ~Ѩ} HõeyOKåe. JÖÏ H˘kÌ~ÀAÅ∞ P"≥∞ â◊s~°OÖ’ qq^èŒ ÉèÏQÍÅx ã¨Ê $t¿ãÎ x„^•}O #∞Oz "Õ∞ÖÁ¯O\Ï~Ú. =∞#ã¨∞x =ÚiÑ≤™êÎ~Ú. z=iH˜ QÆ∞=fiÖÏ J`«xÖ’ XiyáÈÜÕ∞ÖÏ KÕ™êÎ~Ú.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

II.

u 74

ÃÑo§H˜ ѨxH˜~åx Ѩiã≤÷`«∞Å∞

„ѨnÑπH˜ Jã¨ÖË JOQÆO z#flk. ^•xH˜ `À_»∞ =¸„`«O JOQÆO z=~°#∞Oz H͉õΩO_® JOQÆO =∞^茺֒#∞Oz =ã¨∞ÎOk. J`«xÖ’ ÃãH±û HÀiHõÅÔH·`Õ Ö’Ñ¨OÖË^Œ∞. HÍx JOQÆO ã¨ÎOaèOz#ѨC_»∞ =∞^茺֒ =OyáÈ~Ú J~°÷K«O„^•HÍ~°OQÍ =∂~°∞`«∞Ok. ZO`« QÆ∞Ol<å u#flQÍ J=^Œ∞. ZO^Œ∞ÔH·<å =∞Oz^Œx >ˇãπìHÀã¨=∞x XHõ „ã‘Î ^ŒQÆæ~°‰õΩ "≥àϧ_»∞. JOQƄѨ"Õâ◊O ѨÓiÎQÍ [~°QÆÖË^Œ∞. Ü≥∂x^ŒQÆæ~° ѨÙ~°∞ëêOQÆO @Kü J=Ù`«∞O^Õ `«Ñ¨Ê Ü≥∂x֒ѨeH˜ u#flQÍ „Ѩ"ÕtOK«_»O ÖË^Œ∞. ^•O`À `å#∞ ÃÑo§H˜ ѨxH˜~å#x ÉèíÜ«∞Ѩ_®¤_»∞. ZO^Œ∞ÔH·<å =∞Oz^Œx [iy#^ŒO`å `«O„_çH˜ K≥¿ÑÊâß_»∞. ''_®Hõì~ü =∂ JÉσ~ÚH˜ ÃÑo§ ã¨O|O^è•Å∞ K«∂ã¨∞Î<åflO. "å_çH˜ JOQÆO =OHõ~°QÍ LO^Œx WO`«=~°‰õΩ =∂‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞.JOQÆO =OHõ~°QÍ LO>Ë ÃãH±ûH˜ ѨxH˜~å~å? JOQÆO =OHõ~° ã¨iKÕÜ«∞_»O ‰õΩ^Œ∞~°∞`«∞O^•?—— Jx ZO`À PO^Àà◊#`À „ѨnÑπ `«O„_ç J_çQÍ_»∞.

qÅ¡O|∞ÖÏ =OyáÈÜÕ∞ ѨÙ~°∞ëêOQÆO– ÃÇÏ· áÈã≤Ê_çÜ∂« ãπ ѨÙ~°∞ëêOQÆO x~å‡}OÖ’ ֒Ѩ=∞<Õk ™ê^è•~°}OQÍ ÃÇ·ÏáÈã≤Ê_çÜ«∂ãπ J=Ù`«∞Ok. giÖ’ =¸„`«^•fi~°O ѨÙ~°∞ëêOQÆO \˜Ñπ# H͉õΩO_® tâ◊flO QÍ_çH˜ kQÆ∞=<À, ѨÙ~°∞ëêOQÆO =∞^茺֒<À =ÙO@∞Ok. W@∞=O\˜"åiH˜ =¸„`«O JO^ŒiÖÏQÍ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO H˘##∞Oz H͉õΩO_® kQÆ∞=#∞Oz =ã¨∞ÎOk. nx=Å¡ =¸„`«qã¨~°˚# KÕã¨∞Î#flѨC_»∞ HÍà◊¡g∞^Œ Ѩ_»@"≥∂, |@ìÅ∞ `«_»=_»"≥∂ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÃÑ·QÍ ÃÇ·ÏáÈã≤Ê_çÜ«∂ãπ =Ù#fl"åiH˜ ѨÙ~°∞ëêOQÆO HÍã¨Î =Oy =ÙO_»=K«∞Û. ֒ѨO Z‰õΩ¯=QÍ LO>Ë Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ `«‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. J~Ú<å giÖ’ ÃãH±û HÀiHõÅ∞ ÉÏQÍ<Õ LO\Ï~Ú. JOQÆã¨ÎOÉèí<åÅ∞ LO\Ï~Ú. =∞iH˘O^ŒiH˜ ѨÙ~°∞ëêOQÆO kQÆ∞=Ù# =∞^茺֒ ~°O„^èŒO LO@∞Ok. JHõ¯_»#∞OKÕ =¸„`«O =ã¨∞ÎOk. nxx ''Ñ≤<≥·Öò ÃÇ·ÏáÈã≤Ê_çÜ«∂ãπ—— JO\Ï~°∞. WÖÏ L#fl"åiH˜ PѨˆ~+¨<£ `«Ñ¨Êxã¨i.

75 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

WOH˘O^ŒiH˜ c[HÀâ◊O ^ŒQÆæ~° ~°O„^èŒO =ÙO@∞Ok. giÖ’ =¸„`«O ѨÙ~°∞ëêOQÆOz=~° #∞Oz H͉õΩO_® "≥Ú^Œ\’¡#∞OKÕ =ã¨∞ÎOk. Wk =∞s W|ƒOkHõ~°OQÍ =ÙO@∞Ok. nxx ''Ñ≤<À„™È¯@~ü ÃÇ·ÏáÈã≤Ê_çÜ«∂ãπ— JO\Ï~°∞.

~Ô O_»∞QÍ peáÈ~Ú# c[HÀâ◊O J~°∞^Œ∞QÍ H˘O^ŒiH˜ c[HÀâ◊O „ã‘ÎÅÖ’x Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ÖÏQÍ Ô~O_»∞QÍ pe =ÙO@∞Ok. ÃÑ·QÍ =$+¨}ÏÅ∞ ‰õÄ_® c[HÀâ◊OÖ’ ÖˉõΩO_® á⁄uÎ Hõ_»∞Ѩ٠ÃÑ·# =ÙO\Ï~Ú. =¸„`«O =KÕÛ ~°O„^èŒO Ô~O_»∞QÍ pe# c[HÀâ◊O =∞^茺֒ =ÙO@∞Ok. ѨÙ~°∞ëêOQÆO z#flkQÍ =ÙO@∞Ok. W@∞=O\˜ "åi q+¨Ü«∞OÖ’ XH˘¯Hõ¯™êi ѨÙ~°∞+¨μÖÏ– „ã‘ÎÖÏ J<Õ J#∞=∂#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. HÍh #∂\˜H˜ #∂~°∞áêà◊√¡ ѨÙ~°∞+¨μÖË. W@∞=O\˜ Ö’áêxfl 'ÃÑixÜ«∞Öò ÃÇ·ÏáÈã≤Ê_çÜ«∂ãπ— JO\Ï~°∞. giH˜ z#fl`«#OÖ’<Õ `«y# PѨˆ~+¨<£ KÕ¿ãÎ =∂=¸Å∞QÍ J=_®xH˜ J=HÍâ◊O =ÙOk. tâ◊flO ^ŒQÆæ~À¡ ÃÇ·ÏáÈã≤Ê_çÜ«∂ãπ =Ù#fl "åiH˜ Z@∞=O\˜ PѨˆ~+¨<£ J=ã¨~°O ÖË^Œ∞QÍh ѨÙ~°∞ëêOQÆO =∞^茺֒QÍh, "≥Ú^ŒÅ∞Ö’QÍh =Ù#fl"åiH˜ PѨˆ~+¨<£ `«Ñ¨Êxã¨i. =∂=¸Å∞QÍ D PѨˆ~+¨<£ a_»¤‰õΩ 3–4 ã¨O=`«û~åÅ∞ =zÛ# `«~°∞"å`« KÕ™êÎ~°∞. ֒ѨO f„=`« |\˜ì H˘O^ŒiH˜ XHõ\ ˜– Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞Ö’<Õ PѨˆ~+¨<£ KÕ¿ãÎ H˘O`« Ö’áêxfl ã¨ikkÌ uiy 3–4 ã¨O=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞Ö’ uiy PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ `«H˜¯# Ö’áêxfl ã¨ik^Œ∞Ì`å~°∞.

ÃÇ·ÏáÈã≤Ê_çÜ«∂ãπ`À ''HÍi¤—— ÃÇ·ÏáÈã≤Ê_çÜ«∂ãπ =Ù#fl"å~°∞ KåÖÏ=∞Ok z#fl=Ü«∞ã¨∞ûÖ’ _®Hõì~°∞H˜ K«∂Ñ≤OK«∞HÀ~°∞. PѨˆ~+¨<£ KÕ~ÚOK«∞HÀ~°∞. Z^Œ∞QÆ∞`«∞#fl H˘nÌ JOQÆO ‰õÄ_®P~üÛÖÏQÍ =∂~°∞`«∞Ok. nxx ''HÍs¤—— JO\Ï~°∞. JÖÏ `«Ü«∂Ô~·#"åiH˜ PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ =OHõ~°x ã¨iKÕÜ«∂e. H˘O^ŒiH˜ HÍs¤ =ÙO_»^Œ∞. HÍh H˘kÌáê\˜ =OHõ~° H˜O^ŒHÀ, ѨHõ¯HÀ =ÙO@∞Ok. nxH˜ ã¨~°˚s U=∂„`«O J=ã¨~°O =ÙO_»^Œ∞. ÃÇÏ· áÈã≤Ê_çÜ∂« ãπ =Ù#flѨÊ\˜H© ÃãH±û ÖˇÑ· Öπ¶ ’ áêÖÁæ#_®xH˜ Z@∞=O\˜ P@OHõO =ÙO_»^∞Œ . ÃãH±û `«$Ñ≤Î HõÅQÆ_»OÖ’#∂ ֒ѨO =ÙO_»^Œ∞. „ã‘Î ‰õÄ_® =∂=¸Å∞QÍ<Õ `«$Ñ≤Î K≥O^Œ∞`«∞Ok. HÍh ÃãH±û KÕã¨∞Î#flѨC_»∞ g~°ºã¨öÅ#O ѨÙ~°∞ëêOQÆO \˜Ñπ #∞O_ç H͉õΩO_® ѨÙ~°∞ëêOQÆO =∞^茺֒ #∞OKÀ, "≥Ú^ŒÅ∞#∞OKÀ J~ÚáÈ=_»O =Å¡ g~°ºO Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ H͉õΩO_® Ü≥∂x |Ü«∞>Ë Ñ¨_»∞`«∞Ok. ^•x=Å¡ ã¨O`å#O HõÅQÆ^Œ∞. giH˜ ã¨O`å#O HõÅQÆ_®xH˜ ã¨~°˚s `«Ñ¨Êxã¨i.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ã¨∞Y"åº^è∞Œ Ö’¡ JOQÆO =OHõ~°

u 76

H˘O^ŒiH˜ „Ѩ=∂^•Ö’¡ ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ ÉÏQÍ QÍÜ«∞"≥∞ÿ =¸„`«O =KÕÛ <åà◊O ^≥|ƒ uO@∞Ok. JÖψQ QÆ<ÕiÜ«∂ =O\˜ "åº^èŒ∞Å∞ =zÛ ã¨Ô~·# zH˜`«û á⁄O^ŒHõáÈ=_»O`À =¸„`«<åà◊O ÉÏQÍ ã¨#fl|_»∞`«∞Ok. nx=Å¡ =¸„`«O aQÆѨ\ ˜ì =ã¨∞ÎOk. ã¨#flQÍ ^è•~° =ã¨∞ÎOk. nx=Å¡ =¸„`«HÀâ◊O ѨÓiÎQÍ MÏmÖËHõ =¸„`«HÀâ◊O LaƒáÈ`«∞Ok. W@∞=O\˜"å~°∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åfl g~°ºO KåÖÏ x^•#OQÍ =ã¨∞ÎOk. ÉÏ^èŒQÍ =ÙO@∞Ok. =¸„`«<åà◊O =¸ã¨∞‰õΩáÈ~Ú#ѨC_»∞, ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ ^≥|ƒ `«ye#ѨC_»∞ ã¨Ô~·# zH˜`«û "≥Ú^Œ\’¡<Õ á⁄O^•e. =¸„`«<åà◊O ã¨#fl|_ç#"åiÖ’ KåÖÏ=∞OkH˜ Hõ_ô¤Å∞ "Õã≤ "≥_»Å∞Ê KÕ¿ãÎ ã¨i J=Ù`«∞Ok. H˘O^ŒiH˜ Jk ‰õÄ_® ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. J@∞=O\˜"åiH˜ ã¨~°˚s KÕã≤ ã¨iKÕÜ«∞=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkä ÃÑiy =¸„`«<åà◊O =¸ã¨∞‰õΩáÈ~Ú#ѨC_»∞ ã¨~°˚s KÕã≤ „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkäx `˘ÅyOK«=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. „áÈ¿ãì@∞„QÆOkäx `˘ÅyOz# H˘O^ŒiÖ’ ÃãH±û `«QÆ∞æ`«∞Ok. „ã‘ÎÅÖ’ ‰õÄ_® H˘O^ŒiH˜ =¸„`«<åà◊O ã¨#fl|_»@O, =¸„`«O ã¨#flQÍ ~å=_»O, `«~°K«∞ =¸„`« ã¨O|Okè`« "åº^èŒ∞Å∞ ~å=_»O =ÙO@∞Ok.

"≥∞O@Öò [|∞ƒ =Ù#fl"åà◊§H˜ – ÃÑo§ ÃãH±û g∞^Œ =∞#ã¨∞ „ѨÉèÏ=O KåÖÏ =ÙO@∞Ok. =∞#ã¨∞Ö’ [O‰õΩ, ÉèíÜ«∞O, PO^Àà◊#, HõOQÍ~°∞ =ÙO>Ë ÃãH±ûx ZO*ÏÜü∞ KÕÜ«∞ÖË~°∞. ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ JOQÆO Ѩ\ ˜+¨ìOQÍ ã¨ÎOaèOK«^Œ∞. =∂#ã≤Hõ "åº^èŒ∞Å∞ =Ù#fl"åiÖ’ ÃãH±û qÅHõΔ}OQÍ =ÙO@∞Ok. _ç„Ѩ+¨<£, ã≤¯*’„Ѷ≤xÜ«∂ =O\˜ =∂#ã≤Hõ "åº^èŒ∞Ö’¡ ÃãH±û HÀiHõ `«‰õΩ¯=QÍ =ÙO_»_»"Õ∞ H͉õΩO_®, ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åfl JO^Œ∞Ö’ `«$Ñ≤Îx, „käÖòx á⁄O^Œ_»O [~°QÆ^Œ∞. „ã‘Î, ѨÙ~°∞+¨μe ^ŒÌiÖ’#∂ W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u ã¨Ê+¨ìOQÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. _ç„Ѩ+¨<£ J<Õ =∂#ã≤Hõ"åºkè XHõ\ ˜ =ÙOk. D =∂#ã≤Hõ "åºkèÖ’ ÅHõΔ}ÏÅ∞ H˘O^ŒiÖ’ Ju `«‰õΩ¯=Ö’ =ÙO_»QÍ, =∞iH˘O^ŒiÖ’ Z‰õΩ¯=QÍ =ÙO\Ï~Ú. "åºkè f„=`« |\˜ì ÃãH±û g∞^Œ „ѨÉèÏ=O Hõ#|_»∞`«∞Ok. "åºkè f„=`« ZÖÏ =Ù<åfl P "åºkè KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl"åiÖ’ ÃãH±û HÀiHõ `«yæáÈ=_»O, ÃãH±ûx `«y# q^èŒOQÍ ZO*ÏÜü∞ KÕÜ«∞HõáÈ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. _ç„Ѩ+¨<£ "åºkè =Ù#fl"åiÖ’ ^Õxg∞^Œ Pã¨H˜Î JO`«QÍ =ÙO_»^Œ∞. J^Õ q^èŒOQÍ ÃãH±û q+¨Ü«∞O Ö’#∂ =ÙO_»^Œ∞. `«#K«∞@∂ì =Ù#fl"åà◊√§ ZO`À Ǩïëê~°∞QÍ =Ù<åfl, "å`å=~°}O ZO`« PǨ¡^ŒOQÍ =Ù<åfl _ç„Ѩ+¨<£ KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞ P#OkOK«_»O =ÙO_»^Œ∞. `«=∞H˜ Ug∞ Ѩ@ì#@∞¡

77 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

‰õÄ~°∞ÛO\Ï~°∞. XO@iQÍ =ÙO\Ï~°∞. XO@i`«<åxfl HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞. "åi =ÚYOÖ’ U^À kQÆ∞Å∞ KÀ@∞KÕã¨∞‰õΩO@∞Ok. ZO`« `«~°z K«∂ã≤<å kQÆ∞Å∞H˜ HÍ~°}O Hõ#|_»^Œ∞. _ç„Ѩ+¨<£ =Ù#fl H˘O^ŒiÖ’ ~å„`«OQÍ K«Hõ¯QÍ x„^ŒáÈ~Ú<å L^ŒÜ«∞O JÜ«∂ºHõ WOHÍ JÅã¨@QÍ, FÑ≤Hõ ÖË#@∞¡QÍ _»Öò JxÑ≤ã¨∞ÎOk. H˘O`« ~ÀA QÆ_çz# `«~°∞"å`Õ "åiÖ’ â◊H˜Î Hõ#|_»∞`«∞Ok. =∞iH˘O^ŒiÖ’ L^ŒÜ«∞O ѨÓ@ ÉÏQÍ<Õ =ÙO_ç ™êÜ«∞O„`«O JÜÕ∞ºã¨iH˜ â◊H˜Î#O`å HÀÖ’Ê~Ú#@∞¡ _ôÖÏѨ_ç Hõ#|_»`å~°∞. _ç„Ѩ+¨<£ =Ù#fl"åiÖ’ PHõe `«yæáÈ`«∞Ok. ~å„uѨÓ@ ã¨iQÍæ x„^ŒÑ¨@ì^Œ∞. H˘O^ŒiÖ’ '"Õ∞xH± _ç„Ѩã≤"£ Ãã·HÀã≤ãπ— J<Õ =∂#ã≤Hõ "åºkè =ÙO@∞Ok. giÖ’ H˘O`«HÍÅO _ç„Ѩ+¨<£ ÅHõΔ}ÏÅ∞ =∞iH˘O`«HÍÅO "Õ∞xÜ«∂ ÅHõΔ}ÏÅ∞ Hõ#|_»`å~Ú. "Õ∞xÜ«∂ ÅHõΔ}ÏÅ∞ U~°Ê_ç#ѨC_»∞ Jhfl JuQÍ<Õ =ÙO\Ï~Ú. _ç„Ѩ+¨<£ =Ù#flѨC_»∞ Z@∞=O\˜ ÃãH±û Pã¨H˜Î ÖËx"å~°∞ "Õ∞xÜ«∂ ^Œâ◊ =zÛ#ѨC_»∞ ÃãH±ûÖ’ qѨs`«OQÍ =∂iáÈ`å~°∞. XHõ\ ˜H˜ <åÅ∞QÆ∞™ê~°∞¡ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O, Z=~°∞ U=∞~Ú<å J#∞‰õΩO\Ï~°x PÖ’K«# ÖËHõáÈ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ _ç„Ѩ+¨<£ ÖˉõΩO_®<Õ ˆH=ÅO "Õ∞xÜ«∂ U~°Ê_»∞`«∞Ok. ˆH=ÅO "Õ∞xÜ«∂ =Ù#fl"åiÖ’ =∂=¸Å∞ ~ÀAÅÖ’HõO>Ë ÃãH±ûÖ’ Pã¨H˜Î qѨs`«OQÍ ÃÑiyáÈ`«∞Ok.

ã≤¯*’„Ñx≤¶ Ü«∂– ^•OѨ`º« O ã≤¯*’„Ѷ≤xÜ«∂ =∂#ã≤Hõ "åºkèÖ’ =¸_£ KèÕO*ˇãπ Z‰õΩ¯= =ÙO\Ï~Ú. giÖ’ _»Öò<≥ãπ JkèHõO. PÖ’K«#Å∞ 㨄Hõ=∞OQÍ LO_»=Ù. =∂#ã≤HõOQÍ ã¨„Hõ=∞OQÍ =ÙO_»~°∞. =∂#ã≤Hõ P~ÀQƺO 㨄Hõ=∞OQÍ ÖËHõáÈ=_»O`À ÃãH±ûÖ’#∂ 㨄Hõ=∞OQÍ =ÙO_»~°∞. =∂#ã≤HõOQÍ ÉÏQÆ∞#fl"åiÖ’<Õ ÃãH±û ‰õÄ_® P~ÀQƺHõ~°OQÍ =ÙO@∞Ok. ÃãH±û HÀiHõÅ∞QÍx, ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»OQÍx, JO^Œ∞Ö’ `«$Ñ≤Î K≥O^Œ_»OQÍx 㨄Hõ=∞OQÍ =ÙO\Ï~Ú. "≥∞*Ïi\˜ =∂#ã≤Hõ "åº^èŒ∞Å∞ ÃãH±ûg∞^Œ „ѨÉèÏ=O K«∂Ñ≤™êÎ~Ú. ÃãH±û ÃÑ~üá¶êÔ~‡<£û ÖˉõΩO_® KÕ™êÎ~Ú. JO^Œ∞Hõ<Õ =∂#ã≤HõOQÍ ã¨„Hõ=∞OQÍ =Ù<åfl~å ÖË^• J<Õ ^•xfl |\˜ì "åi ÃãH±û x~åúiOѨ|_»∞`«∞Ok. KåÖÏ =∂#ã≤Hõ "åº^èŒ∞Å∞ =∂#ã≤Hõ zH˜`«û`À #Ü«∞O KÕÜ«∞|_»`å~Ú. HÀÖ’Ê~Ú# ÃãH±ûx uiy J#∞ÉèíqOKÕÖÏ KÕÜ«∞=K«∞Û.

c[HÀâ◊OÖ’ ÖËx =$+¨}ÏÅ∞ `«e¡QÆ~°ƒùOÖ’ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂ =ÙO_»QÍ "≥Ú^Œ\ ˜ H˘kÌ=∂™êÅ∞ =$+¨}ÏÅ∞ a_»¤ á⁄uÎ Hõ_∞» ѨÙÖ’<Õ =ÙO\Ï~Ú. ã¨iQÍæ HÍ#∞ÊH˜ XHõ\ ˜ ~Ô O_»∞ <≥ÅÅ=ÚO^Œ∞ c[HÀâ◊OÖ’H˜ kQÆ∞`å~Ú.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 78

JO^Œ∞Hõ<Õ <≥ÅÅ∞ xO_»‰õΩO_® U_»= <≥Å, Zxq∞^Œ= <≥ÅÖ’ ѨÙ\˜ì# Ñ≤Å¡Ö’¡ =$+¨}ÏÅ∞ c[HÀâ◊OÖ’ H͉õΩO_® á⁄uÎHõ_»∞ѨÙÖ’ =ÙO_»@O Z‰õΩ¯=. |~°∞=Ù `«‰õΩ¯=`À#∂, <≥ÅÅ∞ xO_»‰õΩO_® ѨÙ\˜ì# 30 âß`«O =∞QÆÑ≤Å¡Ö’¡ =$+¨}ÏÅ∞ Ô~O_»∂ á⁄uÎ Hõ_»∞ѨÙÖ’<Õ =ÙO\Ï~Ú. <≥ÅÅ∞ xO_ç ѨÙ\˜ì#ѨÊ\˜H˜ 3 âß`«O Ñ≤Å¡Ö’¡ =$+¨}ÏÅ∞ á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæˆ~ =ÙO\Ï~Ú. HÍx H˘kÌ ~ÀAÖ’¡ c[HÀâ◊OÖ’H˜ kQÆ∞`å~Ú. H˘O^ŒiH˜ XHõ ã¨O=`«û~°OÖ’ =$+¨}ÏÅ∞ H˜OkH˜ ky Ü«∞^è•™ê÷#OÖ’ =ÙO\Ï~Ú. =$+¨}ÏÅ∞ c[HÀâ◊OÖ’H˜ kQƉõΩO_® á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæˆ~ =ÙO_çáÈ~Ú# "åiÖ’ ã¨O=`«û~°O QÆ_çz<å H˜O^ŒH˜ kQÆHõáÈ`Õ "å@O`«@H˜ Jq kQÆ@O WHõ J~°∞^Õ. =$+¨}ÏÅ∞ H˜O^ŒH˜ kQÆx =∞QÆ Ñ≤Å¡ÅH˜ PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ H˜OkH˜ kOÑ≤ c[HÀâ◊OÖ’ ÃÑ\Ïìe. D Ѩã≤a_»¤H˜ <åÅ∞QÆ∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ xO_Õ Ö’Ñ¨Å [~°QÍe. ÖËx ѨHõΔOÖ’ P a_»¤Ö’ g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ ^≥|ƒuO@∞Ok. =$+¨}ÏÖ’¡ g~°ºHõ}ÏÅx `«Ü«∂~°∞KÕ¿ã Ããq∞xÃѶ~°ãπ @∂º|∞ºÖòû =¸_»∞ #∞Oz J~Ú^Œ∞ ã¨O=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ XHõ ~°∂áêxH˜ =™êÎ~Ú. J~Ú^Œ∞ ã¨O=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞ HõÖÏ¡ >ˇã≤ìHõÖòû c[HÀâ◊OÖ’ Ü«∞^è•™ê÷#OÖ’ =ÙO>Ë Ããq∞xÃѶ~°ãπ @∂º|∂ºÖòû 㨄Hõ=∞OQÍ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú. Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞û =zÛ# `«~°∞"å`« g~°ºHõ}ÏÅx K«Hõ¯QÍ `«Ü«∂~°∞KÕ™êÎ~Ú. 5 ã¨O=`«û~åÅ∞ =zÛ<å >ˇã≤ìHõÖòû á⁄uÎHõ_»∞ѨÙÖ’<Õ =ÙO>Ë g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ ^≥|ƒu<Õ J=HÍâ◊O Z‰õΩ¯=. H˘O^ŒiH˜ XHõ"≥·Ñ¨Ù =$+¨}O c[HÀâ◊OÖ’ =ÙO_ç Ô~O_»=k á⁄uÎHõ_»∞ѨÙÖ’ =ÙO@∞Ok. W@∞=O\˜"åiH˜ ã¨O`å# ™êѶ¨Åº`« `«QÆæHõáÈ~Ú<å =$+¨}O c[HÀâ◊OÖ’H˜ kQƉõΩO_®ÃÑ·<Õ =ÙO_çáÈ=_»O =∞OzkHÍ^Œ∞. c[HÀâ◊OÖ’ H͉õΩO_® á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæˆ~ L#fl"åiÖ’ =$+¨}O "≥∞eHõ uiy JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ <˘Ñ≤Ê =KÕÛ J=HÍâ◊O Z‰õΩ¯=. JO`ÕH͉õΩO_® á⁄uÎ Hõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæ~° =ÙO_»|\˜ì U^À XHõ ^≥|ƒ `«yÖË „Ѩ=∂^ŒO =ÙOk. ÃÑ·QÍ giÖ’ ÃÇÏiflÜ«∂ =KÕÛ J=HÍâ◊O Z‰õΩ¯=. JxflO\˜H© q∞Oz c[HÀâ◊OÖ’ =$+¨}O ÖËHõáÈ=_»O =Å¡ Ñ≤Å¡"å_»∞ Zky# `«~°∞"å`« `«#ˆH^À 㨄Hõ=∞OQÍ ÖË^Œx W<£Ñ¶‘iÜ«∂i\© Ѷ‘Öò J=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.

c[HÀâ◊OÖ’ kQÆx =$+¨}ÏÅH˜ PѨ~ˆ +¨#∞ c[HÀâ◊OÖ’ =$+¨}O XHõ\ ˜QÍx, Ô~O_»∞QÍx kQÆx"åiÖ’ 3–4 ã¨O=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ 'Ji¯_ÀÃÑH©û— PѨˆ~+¨<£ KÕÜ«∂e. WÖÏ PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ ÃÑ·# =Ù#fl =$+¨}ÏÅx c[HÀâ◊OÖ’H˜ `≥zÛÃÑ\˜ì#>ˇÿ¡`Õ "å\˜ Ѩxx ѨÓiÎQÍ xÅɡ\ ˜ì#@¡=Ù`«∞Ok. 5–12 ã¨O=`«û~åŠ֒Ѩ٠Ñ≤Å¡Öˇ·<å =$+¨}ÏÅ∞ ÉÏQÍ =$kú K≥Ok#@¡~Ú`Õ 'Pi¯_À ÃÑH©û— KÕÜ«∂e. =$+¨}ÏÅ∞ ÃÑ~°QƉõΩO_® z#flqQÍ =ÙO_çáÈ`Õ fã≤"ÕÜ«∂e. WOHÍ ÃÑ^ŒÌ"åà◊√§

79 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

J~Ú#@¡~Ú`Õ "å\˜x fã≤"ÕÜ«∞_»"Õ∞ =∞Ozk. ZO^Œ∞HõO>Ë "å\˜x kOÑ≤ c[HÀâ◊OÖ’ =ÙOz<å „Ñ¨Ü≥∂[#O =ÙO_»^Œ∞. H˜OkH˜ kOÑ≤<å „Ñ¨Ü≥∂[#O ÖË#ѨC_»∞ ÃÑ·<Õ =kÖËÜ«∞ =K«∞ÛHõ^• Jx H˘O^Œ~°∞ J#∞‰õΩO\Ï~°∞. H˜OkH˜ kQƉõΩO_® á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæˆ~ =ÙO_çáÈ~Ú# =$+¨}ÏÅ∞ P~ÀQͺxH˜ „Ѩ=∂^ŒO `≥KÕÛ J=HÍâ◊O =ÙOk. "å\˜=Å¡ „ѨÜ≥∂[#O ÖË^Œx _®Hõì~ü x~å÷i¿ãÎ "å\˜x `˘ÅyOKåe. XHõ>Ë =$+¨}O =ÙO_ç Ô~O_»=k ÖËHõáÈ`Õ ÃãH±ûѨ~°OQÍ |ÅÇ‘Ï#`« HõÅQÆ=K«∞Û#x H˘O^Œ~°∞ J#∞‰õΩO\Ï~°∞. XHõ¯>Ë =$+¨}O =Ù<åfl ÃãH±ûѨ~°OQÍ Z@∞=O\˜ |ÅÇ‘Ï#`å HõÅQÆ^Œ∞ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅÖ’ ֒ѨO =ÙO_»^Œ∞. Ñ≤Å¡Å∞ ѨÙ@ì_»OÖ’ `Õ_® HõÅQÆ^Œ∞. JO^Œ∞Hõx 15–20 ã¨O=`«û~åÅ∞ ^•\˜#"å~°∞ á⁄uÎ Hõ_»∞ѨÙÃÑ·<Õ =ÙO_çáÈ~Ú# =$+¨}Ïxfl f~ÚO KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. ^•x=Å¡ ÖÏÉèí"Õ∞ `«Ñ¨Ê Z@∞=O\˜ #+¨ìO ÖË^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ 15–20 ã¨O=`«û~åÅ∞ ^•\˜#"åiÖ’ á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠=^ÕÌ =ÙO_çáÈ~Ú# =$+¨}O ÃÑ~°QƉõΩO_® z#flkQÍ =ÙO_çáÈ`«∞Ok. ѨÙ@∞ìHõ`À<Õ =$+¨}ÏÅ∞, ѨÙ~°∞ëêOQÆO q+¨Ü«∞OÖ’ Ö’áêÅ∞ =Ù#flѨC_»∞ ã¨Ô~·# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ K«Hõ¯kkÌ`Õ K«Hõ¯QÍ ÉÏQÆ∞Ѩ_»`å~°∞.

=$+¨}ÏŠѨi=∂}O – ѨÙOã¨`fi« O „Ѩf =ºH˜ÎH˜ Ô~O_Õã≤ =$+¨}ÏÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. XH˘¯Hõ¯ =$+¨}O 4–5 ÃãO\©g∞@~°∞¡ xÅ∞=Ù H˘Å`«, Ô~O_»∞#fl~° ÃãO\©g∞@~°¡ "≥_»Å∞Ê, 3 ÃãO\©g∞@~°¡ =∞O^ŒO =ÙO@∞Ok. =$+¨}O |~°∞=Ù 10–14 „QÍ=ÚÅ∞ =ÙO@∞Ok. D Ѩi=∂}O |\˜ì Ѩije¿ãÎ ÃÑ^ŒqÌ QÍ Hõ#|_Õ =$+¨}ÏÖ’¡ `Õ_® HõeyO^Œx QÆ∞iÎOK«=K«∞Û. =$+¨}ÏÅ∞ =ÚYºOQÍ Ô~O_»∞ q^èŒ∞Å∞ x~°fiiΙêÎ~Ú. XHõ\ ˜– ѨÙ~°∞+¨ Ǩ~À‡#¡x L`«ÊuÎ KÕÜ«∞_»O. Ô~O_»∞– QÆ~°ƒù^è•~°}H˜ HÍ=Åã≤# g~°ºHõ}ÏÅx `«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞_»O. =$+¨}ÏÅÖ’ ÖË_çQÀ ÃãÖòû J<Õq =ÙO\Ï~Ú. Wq ѨÙ~°∞+¨ ÃãH±û Ǩ~À‡#¡x `«Ü«∂~°∞ KÕ™êÎ~Ú. =$+¨}ÏÖ’¡ Ãã=∞xÃѶ~°ãπ @∂º|∂ºÖòû =ÙO\Ï~Ú. D @∂º|∞Ö’¡ g~°ºHõ}ÏÅx `«Ü«∂~°∞KÕ¿ã Hõ}ÏÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. g~°ºHõ}ÏÅx L`«ÊuÎKÕ¿ã D Q˘\ÏìÅhfl Hõeã≤ XHõ Q˘@ìOQÍ `«Ü«∂~°∞=Ù`å~Ú. ^•x<Õ g~°º"åÇ≤ÏHõ ("åãπ_≥Ѷ¨Ô~<£û) JO\Ï~°∞. Ããq∞xÃѶ~°ãπ @∂º|∂ºÖòû #∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ Q˘\ÏìÅ∞QÍ =zÛ XHõ QÆ∞OѨÙQÍ U~°Ê_ç# "å\˜x 'ZÑ≤__ç qç ∞ãπ— JO\Ï~°∞. =$+¨}ÏÅx KÕu`À Jkq∞ K«∂¿ãÎ r_çÑѨ C¨ JO`« Ѩi =∂}OÖ’ XHõ ÉÁ_çÑ≤ `«QÆ∞Å∞`«∞Ok. H˘O^Œ~°∞ ZÑ≤_ç_çq∞ãπx JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ QÆ∞iÎOz U^À HõOu U~°Ê_çO^Œx ÉèíÜ«∞Ѩ_»`å~°∞. J~Ú`Õ H˘O^ŒiÖ’ W<£ÃѶHõΔ<£=Å¡ ZÑ≤_ç_çq∞ãπ "åK«_»O, <˘Ñ≤Ê KÕÜ«∞_»O =ÙO@∞Ok. J@∞=O@ѨC_»∞ `«y#=∞O^Œ∞Å∞ "å_ç`Õ "åѨÙ, <˘Ñ≤Ê `«yæáÈ`å~Ú.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 80

H˘O^ŒiÖ’ =$+¨}ÏÅ∞ =ÙO_»=Åã≤# Ѩi=∂}O HõO>Ë KåÖÏ z#flqQÍ, ‰õΩO‰õΩ_»∞ HÍÜ«∞O`« Ѩi=∂}OÖ’ =ÙO\Ï~Ú. JÖÏ =Ù#fl"åiÖ’ Ǩ~À‡#¡ L`«ÊuÎ =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ÙO@∞Ok. ѨÙOã¨`«fiO ‰õÄ_® ÉÏQÍ<Õ =ÙO@∞Ok. HÍh "åiÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ LO_»^Œ∞. ^•x=Å¡ "åiÖ’ ã¨O`å# ™êѶ¨Åº`« =ÙO_»^Œ∞.

=$+¨}ÏÅx ^≥|ƒf¿ã QÆ=^Œaà◊§Å∞ QÆ=^Œaà◊§Å∞ =zÛ#"åiÖ’ =$+¨}ÏÅ∞ "åz`Õ g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ `«yæáÈÜÕ∞ J= HÍâ◊O =ÙOk. JÖψQ =∞iH˘xfl W<£ÃѶHõΔ<£û =zÛ#ѨC_»∞ =$+¨}ÏÅ∞ "åz Ããq∞xÃѶ~°ãπ @∂º|∂ºÖòû ^≥|ƒuO\Ï~Ú. ^•x=Å¡ g~°ºHõ}ÏÅ∞ `«yæáÈ=_»"≥∂, Jã¨Å∞ÖˉõΩO_® áÈ=_»"≥∂ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx =$+¨}ÏÅ∞ "åz#ѨC_»∞ "≥O@<Õ `«y# zH˜`«û á⁄O^•e. =$+¨}ÏÅ g∞^Œ @∂ºxHÍ "≥*ˇ·<åeãπ Jx ã¨#fl\˜ á⁄~° HõÑ≤Ê =ÙOK«∞`«∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ =$+¨}ÏÅ g∞^Œ =Úã¨∞QÆ∞QÍ =Ù#fl D á⁄~°H˜O^Œ h~°∞ KÕ~°∞`«∞Ok. P h~°∞ Z‰õΩ¯= J=_»O`À |∞_»¤QÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. |∞_»¤<Õ =ic[O Jh, ÃÇ·Ï„_Àã≤Öò Jh JO\Ï~°∞. =ic[O `«Ü«∂~°=_®xH˜ ZO^ŒiÖ’<À ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# HÍ~°}O Hõ#|_»^Œ∞. =$+¨}ÏÅH˜ W<£ÃÑH¶ <Δõ £ =zÛ#ѨC_»∞, ^≥|ƒÅ∞ `«ye#ѨC_»∞ ÃÑÖ·¶ iË Ü«∂ "åºkè ™ÈH˜#ѨC_»∞ h~°∞ KÕ~∞° `«∞Ok. "åºkè„H˜=ÚÅ=Å¡, É’^Œ"åºkè=Å¡ =ic[O U~°Ê_Õ"åiÖ’ `«ˆQæ J=HÍâ◊O =ÙOk. =ic[O Ѩi=∂}O ÃÑiy# `«~°∞"å`« PѨˆ~+¨<£ KÕÜ«∞=Åã≤O^Õ `«Ñ¨Ê =∞O^Œ∞Å`À `«QÆæ^Œ∞. H˘O`«=∞OkÖ’ =$+¨}ÏÅH˜ ^≥|ƒ `«ye#ѨC_»∞ JHõ¯_» ~°HõÎO KÕi Ѩi=∂}O ÃÑ~°∞QÆ∞ `«∞Ok. ÃÑ·H˜ K«∂_»\ÏxH˜ =ic[O JxÑ≤ã¨∞ÎOk HÍh ^•xÖ’ ~°HõÎO =ÙO@∞Ok. Ãã·A ÃÑiy# „Ѩf =$+¨}O =ic[O HÍ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. H˘O^ŒiÖ’ h~°∞ KÕ~°‰õΩO_®<Õ =$+¨}O Ãã·A ÃÑ^ŒÌk J=Ù`«∞Ok. WÖÏ Ñ¨i=∂}O ÃÑ~°QÆ_»O JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ [~°QÆ=K«∞Û ÖË^• x^•#OQÍ ÃÑ~°QÆ=K«∞Û. =$+¨}O Ѩi=∂}O ÃÑ~°QÆ_®xH˜ ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜=ÚÅ∞, ÃѶ·ÖËiÜ«∂ „H˜=ÚÅ∞ KÕ~°_»O HÍ~°}O HÍ=K«∞Û. J~°∞^Œ∞QÍ H˘O^ŒiH˜ >ˇã≤ìHõÖòû @∂º=∞~üû U~°Ê_»`å~Ú. W@∞=O\˜"åiH˜ >ˇã≤ì‰õΩºÖÏ~ü |Ü«∂Ñ‘û fã≤ "åºkèx~åú~°} KÕÜ«∂e.

™êy# c[HÀâ◊O =$+¨}ÏÅ∞ c[HÀâ◊OÖ’ =ÙO\Ï~Ú. ™ê^è•~°}OQÍ Z_»=∞"≥·Ñ¨Ù =$+¨}O ‰õΩ_ç"≥·Ñ¨Ù ^•xHõO>Ë HÍã¨Î H˜O^ŒH˜ =ÙO@∞Ok. =$+¨}ÏÅ∞ ~Ô O_»∂ ã¨=∂#OQÍ XHõ>Ë Öˇ"Ö≥ òÖ’ =ÙO_®Åx H˘O^Œ~°#∞‰õΩO\Ï~°∞. Jk HõÔ~H±ì HÍ^Œ∞. c[HÀâ◊OÖ’ =$+¨}ÏÅ∞ H˜O^ŒH© ÃÑ·H˜ =ÙO_»@O ã¨Ç¨Ï["Õ∞. =$+¨}ÏÅH˜ â◊s~°O "Õ_çHõO>Ë 20 ÃãO\©„ˆQ_»∞ "Õ_ç `«‰õΩ¯= =ÙO_®e. =$+¨}ÏÅ∞ "Õ_≥H˜¯`Õ c[HÀâ◊O ™êQÆ∞`«∞Ok. c[HÀâ◊O K«~°‡OÖ’ =ÙO_Õ Ñ¨ÅÛx HõO_»~åÅ∞ ™êQÆ_»O`À

81 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

=$+¨}ÏÅ∞ QÍeáÈã¨∞‰õΩx K«Å¡|_»`å~Ú. ZO_®HÍÅOÖ’ c~å˚Å∞ ™êy =ÙO_»_»O, K«eHÍÅOÖ’ =Ú_»∞K«∞‰õΩx =ÙO_»@O ã¨Ç¨Ï["Õ∞. c[HÀâ◊OÖ’ =$+¨}ÏÅ∞ „H˜=∂ã≤ìiH± HõO_»~åÅ`À „"ÕÖÏ_ç =ÙO\Ï~Ú. D HõO_»~åÅH˜ ™êˆQ QÆ∞}O. =Ú_»∞K«∞‰õΩ<Õ QÆ∞}O =ÙO@∞Ok. J=ã¨~°"≥∞ÿ#ѨC_»∞ D HõO_»~åÅ∞ ™êQÆ∞`å~Ú. JѨC_»∞ =$+¨}ÏÅ∞ H˜OkH˜ „"ÕÖÏ_»∞`«∂ Hõ#|_»`å~Ú. „H˜=∂ã≤ìiH± =Ú_»∞K«∞‰õΩO>Ë =$+¨}ÏÅ∞ c[HÀâ◊OÖ’ ÃÑ·"≥·Ñ¨ÙH˜ =ÙO\Ï~Ú.

ÃãH±û Ǩ~À‡#¡ÃÑ· =∞^ŒºO „ѨÉèÏ=O J<å~ÀQƺO |\˜ì qq^èŒ ~°HÍÅ =∞O^Œ∞Å∞ "å_»`å~°∞. J<å~ÀQƺO =Å¡ ÃãH±û ÃÑ~ü á¶êÔ~‡<£ûÖ’ H˘O`« =∂~°∞Ê ~å=_»O =ÙO_»QÍ, "å_ç# =∞O^Œ∞Å∞ ÃãH±û g∞^Œ K«∂¿Ñ „ѨÉèÏ=O =∞iH˘O`«. H˘xfl =∞O^Œ∞Å∞ L`ÕÎ[O HõeyOz ÃãH±ûx ÃÑOK«QÍ =∞iH˘xfl ÃãH±û ™ê=∞~å÷ºxfl `å`å¯eHõOQÍ ^≥|ƒf™êÎ~Ú. Ѩiq∞`« "≥∂`å^Œ∞Ö’ =∞^ŒºO =∞x+≤Ö’ ÉèíÜ«∂xfl, PO^Àà◊#x, W<£Ñ¶‘iÜ«∂i\© HÍOÃÑ¡H±ûx `«yæOz, ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_®xH˜ ã¨=∞~°÷`«x ÃÑOK«QÍ, "≥∂`å^Œ∞ q∞OK«QÍ "≥∞^Œ_»∞ _»Öò J=Ù`«∞Ok. HÀiÔH·`Õ =ÙO@∞OkQÍx ÃãH±ûÖ’ ã¨=∞~°÷`« `«QÆ∞æ`«∞Ok. ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ =∞^ŒºO Z‰õΩ¯= fã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞ >ˇ™Èìã≤ì~å<£ Ǩ~À‡<£ Öˇ"≥Öòûx `«yæã¨∞ÎOk. ^•x`À ÃãH±û ™ê=∞~°÷ºO `«QÆ∞æ`«∞Ok. W<£Ç≤Ïa+¨<£û `«yæ ÃãH±û HÀiHõ ÃÑiy<å ÃãH±û ã¨=∞~°÷`« =∂„`«O `«QÆ∞æ`«∞Ok.

ÃãH±ûg∞^Œ =∞`«∞Î=∞O^Œ∞Å („_»Q∑û) „ѨÉèÏ=O H˘O^ŒiÖ’ Ü«∞Öò.Ü«∞ãπ._ç. =∂iA<å JÅ"å@∞ =ÙO@∞Ok. Wq =∞^ŒºO HõO>Ë Z‰õΩ¯= ÃãH±û HÀiHõx ÃÑOz#@∞¡ Hõ|_»`å~Ú. ^•xH˜ HÍ~°}O =∞^ŒºO HõO>Ë ã‘Ê_£QÍ =∞x+≤Ö’ W<£Ç≤Ïa+¨<£û áÈQ˘_»`å~Ú. Ѩiã¨~åÅ QÆ∞iOz PÖ’K«# `˘Åy™êÎ~Ú. PO^À à◊#x, ÉèíÜ«∂xfl `«yæ™êÎ~Ú. #~åÅx Z‰õΩ¯= L„kHõÎ`« Ѩ~°∞™êÎ~Ú. "å\˜x fã¨∞‰õΩ<Õ =ÚO^Œ∞ =∞#ã¨∞Ö’ U PÖ’K«#Å∞ =Ù<åflÜ≥∂, UO KÕÜ«∂Åx =ÙO@∞O^À "å\˜x „¿Ñˆ~Ñ≤™êÎ~Ú. Ãã‰õΩû=Öò Ѷ‘eOQ∑ûx `«fi~°QÍ Ü«∂HõΔ<£Ö’xH˜ `≥™êÎ~Ú. Ü«∞Öò.Ü«∞ãπ._ç. =∂iA<å =∞x+≤ =¸_£x ÃÑOK«∞`å~Ú. Ô~O_»="≥·Ñ¨Ù "≥∞^Œ_»∞ #~åÅ∞ âßâ◊fi`«OQÍ _®"Õ∞r J=Ù`å~Ú. =∞x+≤ „Ѩ=~°Î#x, PÖ’K«#Åx qÅHõΔ}OQÍ =∂~°∞™êÎ~Ú. x„^Œ aà◊¡Å∞, =∞`«∞Î aà◊¡Å∞ ‰õÄ_® PO^Àà◊#Åx, ÉèíÜ«∂Åx `«yæOz =∞x+≤Ö’ ÃãH±û ™ê=∞~åúºxfl ÃÑOz#@∞¡ Hõ#|_»`å~Ú. "≥Ú^Œ\’¡ g\˜=Å¡ K«Hõ¯x Ѷ¨e`åÅ∞ Hõ#|_ç<å, "å\˜ "≥∂`å^Œ∞ ÃÑ~°QÆ_»O`À „Hõ=∞OQÍ "≥∞^Œ_»∞ "≥Ú^Œ∞ÌÉÏ~°∞`«∞Ok.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 82

=∞`«∞Î =∞O^Œ∞Å∞, =∂^ŒHõ„^Œ"åºÅ JÅ"å@∞Ö’¡ H˘ÔH·<£ JÅ"å@∞ XHõ\ ˜. D JÅ"å@∞ ‰õÄ_® `«H˜¯# =∂^ŒHõ „^Œ"åºÅÖÏQÍ<Õ Z‰õΩ¯=QÍ =ÙOk. H˘ÔH·<£ ÃãH±û HÀiHõx ÃÑOK«_»"Õ∞ H͉õΩO_® ÃãH±ûÖ’ ™ê=∞~å÷xfl ÃÑOK«∞`«∞Ok. HÍh H˘ÔH·<£ JÅ"å@∞ =∞x+≤x =∂#ã≤Hõ ~ÀyQÍ =∂~°∞ã¨∞ÎOk. "≥Ú^Œ\’¡ H˘ÔH·<£ K«Hõ¯x H˜H± W=fiQÍ H˘O`«HÍÖÏxH˜ =∞x+≤x _ç„Ѩãπ KÕã¨∞ÎOk. ~ÀyQÍ =∂~°∞ã¨∞ÎOk.

=∞`«∞Îaà◊§Å∞– ÃãH±û |ÅÇ‘Ï#`« _≥·láêO =O\˜ „\ÏOH˜fiÖˇ·[~üû =∞x+≤Ö’ ÉèíÜ«∂Åx, PO^Àà◊#Åx `˘ÅyOz ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ@@∞¡ KÕ™êÎ~Ú. g\˜ "≥∂`å^Œ∞ q∞OK«#O`«=~°‰õΩ #+¨ìO =ÙO_»^Œ∞. "≥∂`å^Œ∞ q∞Oz# `«~°∞"å`« =ºã¨#OQÍ =∂i =∞x+≤x _»Öò KÕ™êÎ~Ú. ÖÏ~åæH˜ìÖò =O\˜q "å_ç`Õ ÃãH±û _»Öò J=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. _ç„ÃÑ+¨<£ `«QÆæ_®xH˜ "å_Õ =∞O^Œ∞Å∞, _ç„ÃÑ+¨<£ `«yæOz =∞x+≤Ö’ ÃãH±ûx "Õ∞ÖÁ¯Å∞ ѨÙ`å~Ú. H˘O`«=∞OkÖ’ g\˜=Å¡ _ç„Ѩ+¨<£ `˘ey<å ÃãH±û ™ê=∞~°÷ºO JO`«QÍ ÃÑ~°QÆ^Œ∞. Ü«∂O\˜ _ç„ÃÑ+¨<£ „_»Q∑û PÑ≤# `«~°∞"å`« ÃãH±û =∂=¸Å∞QÍ =ÙO@∞Ok. Hõ_∞» ѨÙÖ’ ѨÙO_»∞ `«Q_æÆ ®xH˜"å_Õ ~åx\˜_<ç ,£ á¶ê"≥∂\˜_<ç £ =O\˜ =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç#ѨC_»∞ H˘O^ŒiÖ’ Jq "å_Õ HÍÅOÖ’ H˘O`« ÃãH±û `«yæ#@∞¡ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. "å\˜ HÀ~°∞û ѨÓiÎ J~Ú# `«~∞° "å`« ÃãH±û =∞m§ =Ú#∞Ѩ\ Ö˜ Ï =∂=¸Å∞ J=Ù`«∞Ok.

ÃãH±ûg∞^Œ =∞O^Œ∞Å „ѨÉèÏ=O ~°HõÎáÈ@∞H˜ "å_Õ PÖ’¤"≥∞\ò, _ÀѨ"≥∞\ò =∞O^Œ∞Å∞=Å¡ ÃãH±ûHÀiHõ `«yæ#@∞¡ J=Ù `«∞Ok. ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ `«fi~°QÍ ã¨öÅ#O H͉õΩO_® J=Ù`«∞Ok. S`Õ D =∞O^Œ∞Å∞ Z‰õΩ¯= "≥∂`å^Œ∞Ö’ "å_ç#ѨC_Õ D Ѩiã≤÷u U~°Ê_ç, "≥∂`å^Œ∞x `«yæOK«QÍ<Õ =∂=¸Å∞ J=Ù`«∞Ok. D ~ÀAÖ’¡ ÃãH±ûx „ѨÉèÏq`«O KÕÜ«∞x =∞O^Œ∞Å∞ =ÙO_»_»O =Å¡ ~°HõÎáÈ@∞H˜ "å_Õ =∞O^Œ∞Å =Å¡ ÃãH±û `«QÆæ_»OÖË^Œ∞. XO\˜H˜ h~°∞ KÕi`À ÖÏQÆ_®xH˜ "å_Õ aà◊§Å∞ =Å¡ `å`å¯eHõOQÍ „ã‘ÎÅÖ’ Ü≥∂x `«_ç `«QÆ∞æ`«∞Ok. ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ JOQÆã¨ÎOÉèí# |ÅÇ‘Ï#=∞=Ù`«∞Ok. „ã‘ÎÅÖ’¡ ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} HÀã¨O "å_Õ <À\˜ =∂„`«Å=Å¡ H˘O^ŒiÖ’ ÃãH±û HÀiHõ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. JÖψQ D„™Èì[<£ aà◊§Å∞ "å_»∞`«∞#flѨC_»∞ Ü≥∂xÖ’`«_ç ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÃãH±û HÀiHõ Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ >ˇ™Èìã~ì≤ å<£ ÃãH±û HÀiHõx ÃÑOK«∞`«∞Ok. ÃãH±ûÖ’ ã¨=∞~°`÷ x« ÃÑOK«∞`«∞Ok.

83 u

JOQÆ"≥·HõźO – ÃãH±û

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

JOQÆ"≥·HõźO ÃãH±ûH˜ âßѨO HÍ^Œ∞. #_»=ÖËHõáÈ~Ú<å "åiÖ’ JOQÆã¨ÎOÉèí#Å∞ =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ÙO\Ï~Ú. J~°∞^Œ∞QÍ <å_ç=∞O_»ÅO ^≥|ƒ u#flѨC_»∞ JOQÆã¨ÎOÉèí#Å∞ ÖˉõΩO_® áÈ`å~Ú. J~Ú<å giÖ’ ÃãH±ûѨ~°"≥∞ÿ# "åOKè«Å∞ =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ÙO\Ï~Ú. P^èŒ∞xHõ "≥·^Œº q*Ï˝#O ѨÙ~ÀQÆ=∞#O`À JOQÆã¨ÎOÉèí#Å∞ ѨÓiÎQÍ ÖˉõΩO_® áÈ~Ú# "åiH˜ ‰õÄ_® ÃÑ<≥·Öò „áÈã¨÷ã≤ãπ`À ã¨O™ê~° ™ê=∞~°÷ºO HõeyOK«_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÃãH±ûѨ~°"≥∞ÿ# ™ê=∞~°÷ºO, JOQÆã¨ÎOÉèí#O J<Õk U^À XHõ q+¨Ü«∞O g∞^Œ<Õ P^è•~°Ñ¨_ç ÖË^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ =∞#ã¨∞Ö’ ÃãH±ûѨ~°OQÍ HõeˆQ PÖ’K«#Å`À <å_ô=∞O_»ÅO ã¨ÊOkOz P ã¨OˆH`åÅx ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ KÕ~°"Õ¿ãÎ JO^Œ∞Ö’x ~°HõÎ<åàÏÅ∞, ~°HõÎѨ٠QÆ^Œ∞Å∞ "åºHÀzOz ~°HõÎO`À xO_çáÈ`å~Ú. ^•x`À JOQÆã¨ÎOÉèí#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. nxH˜ â◊s~°OÖ’ L`«ÊuÎ JÜÕ∞º ÃãH±û Ǩ~À‡#∞¡, "å\˜ J#∞|O^èŒ JO`«~ü„QÆO^äŒ∞Å∞ `À_»Ê_»`å~Ú. H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ ÃãH±ûѨ~°"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å∞ HõÅQÆ=Ù. J@∞=O@ѨC_»∞ ˆHO„^Œ <å_ô =∞O_»ÅO ("≥∞^Œ_»∞) #∞Oz #~åÅ∞ ÃãH±û ã¨OˆH`åÅx fã¨∞‰õΩx "≥à◊§=Ù. JO`« =∂„`å# "åiÖ’ JOQÆãOΨ Éè#í Å∞ ÖˉΩõ O_® áÈ`åÜ«∞x QÍx, ^•OѨ`åºxH˜ ѨxH˜ ~å‰õΩO_® J=Ù`å~°#∞ HÀ‰õÄ_»^Œ∞. ÃãH±û „¿Ñ~°}Ö’ ã¨Ê~°≈H˜ ã¨O|OkèOz# <å_»∞Å∞ ‰õÄ_® „Ѩ^è•#áê„`« =Ç≤Ï™êÎ~Ú. ѨÙ~°∞ëêOQÍxfl KÕu`À XiÑ≤_ç HõeyOz<å, „ã‘Î JOQÆK«∂+¨} KÕã≤<å ã¨Ê~°≈<å_»∞Å∞ ã¨ÊOkOz „H˜Ok#∞Oz "≥∞^Œ_»∞H˜ ã¨OˆH`åÅx KÕ~°"Õ™êÎ~Ú. ^•x`À "≥∞^Œ_»∞Ö’x ÃãH±û ˆHO„^ŒO "Õ∞ÖÁ¯x ѨÙ~°∞ëêOQÆO ã¨ÎOaèOKÕÖÏ ã¨OˆH`åÅx ѨOÑ≤ã¨∞ÎOk. JOQÆ"≥·HõźO L#fl"åiH˜ XHõ"Õà◊ "≥∞^Œ_»∞ #∞Oz ã¨OˆH`åÅx KÕ~°"Õ¿ã #~åÅ∞ =∂~°æO =∞^茺֒ ^≥|ƒux â◊H˜Î=O`«OQÍ ÖËHõáÈ`Õ ã¨Ê~°≈<å_»∞ÅH˜ L`ÕÎ[O HõeyOz "å\˜x Ü«∂HõΔ<£Ö’H˜ kOÑ≤`Õ ^•OѨ`«ºOÖ’ ã¨=∞~°ú=O`«OQÍ áêÖÁæ#_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. H˘O^ŒiH˜ "≥∞^Œ_»∞ _»ÖòQÍ =ÙO@∞Ok. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#É’`Õ JOQÆO Ѩ\ ˜+¨ìOQÍ =∂~°^Œ∞. HÍx ^ŒOѨ`«∞Å∞ ɡ_£~°∂"£∞Ö’ #QÆflOQÍ =∂i H“yeO`«Å`À âßs~°HõOQÍ ^ŒQÆæÔ~·`Õ ã¨Ê~°≈<å_»∞Å∞ ZO`À ã¨ÊOkOz, Ѩ~°=tOz ÃãH±û ã¨∞MÏÅhfl J#∞ÉèíqOKÕ@@∞ì KÕ™êÎ~Ú.

|∞kú=∂O^ŒºO – ÃãH±û H˘O^ŒiH˜ "≥∞O@Öò i\ψ~¤+¨<£ =ÙO@∞Ok. `≥eq`Õ@Å∞ KåÖÏ `«‰õΩ¯= =ÙO\Ï~Ú. ^Õx QÆ∞iOp ã¨Ô~·# J=QÍǨÏ# =ÙO_»^Œ∞. H˘O^ŒiH˜ |∞kú=∂O^ŒºO Z‰õΩ¯= âß`«OÖ’ =ÙO>Ë =∞iH˘O^ŒiH˜ `«‰õΩ¯= âß`«OÖ’ =ÙO@∞Ok. |∞kú=∂O^ŒºO f„=OQÍ =Ù#flѨC_»∞

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 84

"åiÖ’ ÃãH±û PÖ’K«#Å∞ ~å=Ù. XHõ"Õà◊ =zÛ<å Jq 㨄Hõ=∞OQÍ =ÙO_»=Ù. ÃãH±ûÖ’ ã¨=∞~°ú =O`«OQÍ áêÖÁæ<Õ `≥eq`Õ@Å∞ =ÙO_»=Ù. |∞kú=∂O^ŒºO XHõ "≥∂`å^Œ∞Ö’ =Ù#flѨC_»∞ "åiH˜ `«y# tHõΔ} W¿ãÎ H˘O`«=~°ÔH·<å ^•OѨ`«ºOÖ’ áêÖÁæ<Õ Ñ¨iã≤÷u =ÙO@∞Ok. JO^Œ∞Hõx |∞kú=∂O^ŒºO ("≥∞O@Öò i\ψ~¤+¨<£) ZO`« ™ê÷~ÚÖ’ =ÙO^À JOK«<å "ÕÜ«∞_»O, "å~°∞ ZO`«=~°‰õΩ ÃãH±ûÖ’ ã¨=∞~°÷=O`«OQÍ áêÖÁæ#QÆÅ~À x~å÷~°} KÕã¨∞HÀ=_»O J=ã¨~°O. ѨÙ@∞ìHõ`À<Õ H˘O^ŒiH˜ "≥∞O@Öò i\ψ~¤+¨<£ =ÙO>Ë, H˘O^ŒiH˜ "≥∞^Œ_»∞ "åº^èŒ∞Å∞ ~å=_»O =Å¡, KåÖÏ ã¨O=`«û~åÅ#∞Oz Ѷ≤@∞û "åºkè, f„=OQÍ =ÙO_»_»O=Å¡, f„="≥∞ÿ# =∂#ã≤Hõ "åº^èŒ∞Å =Å¡ "≥∞O@Öò i\ψ~¤+¨<£ U~°Ê_»∞`«∞Ok. WÖÏ U~°Ê_ç# "≥∞O@Öò i\ψ~¤+¨<£ H˘O^ŒiÖ’ H˘O`«HÍÖÏxH˜ HÀÅ∞HÀ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. H˘O^ŒiH˜ `≥eq`Õ@Å∞ `«‰õΩ¯=QÍ =ÙO\Ï~Ú. JÖÏ =ÙO_»_»O J=∂Ü«∞Hõ`«fiO J#∞ ‰õΩO\Ï~°∞. ÃÑà‹·¡`Õ ÉÏQÆ∞Ѩ_»`å~°#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍh Jk JáÈ¿ÇÏ. ÃÑà‹·¡`Õ J=∂Ü«∞Hõ`«fiO =keáÈ`«∞O^Œ<À, K«∞~°∞‰õΩQÍ `«Ü«∂~°=Ù`å~°<À J#∞‰õΩO>Ë `«Ñ¨C JO^Œ∞Hõx |∞kú=∂O^ŒºO =Ù#fl "åi q+¨Ü∞« OÖ’ xt`«OQÍ PÖ’zOKåe.

Ѷ\ ≤ ûò "åºkè L#fl"åiH˜ ÃÑo§ 'ZÑ≤ÖˇÑ‘û— J<Õ "åºkè =ÙOk. nx<Õ =¸~°Ûù"åºkè ÖË^• Ѷ≤\òû"åºkè JO\Ï~°∞. "≥∞^Œ_»∞Ö’ #~åÅ∞ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ L„kHõÎ`«H˜ Ö’#∞ J=Ù`å~Ú. JѨ™ê‡~°Hõ Ѩiã≤÷u U~°Ê_»∞`«∞Ok. HõO_»~åÅ∞ @Hõ@Hõ H˘@∞ì‰õΩO\Ï~Ú. â◊s~°=∞O`å JuQÍ ¿+H± J~ÚáÈ`«∞Ok. HõO\˜QÆ∞_»∞¡ y~°y~å u~°QÆ_»O, <À\˜ "≥O@ K˘OQÆ ~å=_»O, âßfi㨠"ÕQÆOQÍ fÜ«∞_»O. Ñ≤_çH˜à◊√§ aQÆ∞ã¨∞HÀ=_»O, HÍà◊√§, KÕ`«∞Å∞ =OѨÙÅ∞ uiyáÈ=_»O– WÖÏ ÅHõΔ}ÏÅ∞ HõÅ∞QÆ∞ `å~Ú. W"Õg J`«xH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. ^•xHõO`«\ ˜H˜ ã¨Ê $Ç¨Ï HÀÖ’Ê=_»O HÍ~°}O. H˘O^ŒiH˜ W@∞=O\˜ Ѷ≤\òû ~ÀE =¿ãÎ =∞iH˘O^ŒiH˜ <≥Ö’– ã¨O=`«û~åxHÀ =™êÎ~Ú. U"≥∞ÿ<å ã¨Ô~·# zH˜`«û KÕ¿ãÎ ZO`«=∞OkHÀ Ѷ≤\òû ~å‰õΩO_® =ÙO\Ï~Ú. D "åºkè x"å~°}H˜ KåÖÏ HÍÖO =~°‰õΩ =∞O^Œ∞Å∞ "å_®e. Ѷ≤\òû =Ù#fl"åà◊√§ ~å„uà◊√§ Z‰õΩ¯=¿ãѨ٠"Õ∞Å∞HÀ=_»O ѨxH˜~å^Œ∞. J~°ú~å„u =~°‰õΩ \©.g. K«∂_»_»O, ã≤x=∂ K«∂_»@O =∞OzkHÍ^Œ∞. ~å„uà◊√§ x„^Œ ÖˉõΩO_® „Ѩܫ∂}ÏÅ∞ KÕÜ«∞_»O ‰õÄ_® =∞Ozk HÍ^Œ∞. JÖÏ x„^Œ ÖˉõΩO_® "Õ∞ÖÁ¯O>Ë `«yæ# Ѷ≤\òû uiy =KÕÛ J=HÍâ◊O =ÙOk. Ѷ≤\òû "åºkè JO@∞"åºkè HÍ^Œ∞. JO^Œ∞Hõx JO^Œi`À HõÅã≤"≥∞Åã≤ =ÙO_»=K«∞Û. =Oâ◊OÖ’ Z=iÔH·<å Ѷ≤\òû =ÙO>Ë =∞~˘HõiH˜ `«Ñ¨ÊHõ ~å"åÅx ÖË^Œ∞. `«e¡

85 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

^ŒO„_»∞e^ŒÌiH© Ѷ≤\òû =ÙO>Ë Ñ≤Å¡ÅH˜ Ѷ≤\òû "åºkè ~å=K«∞Û. "åiÖ’ XHõiˆH =ÙO>Ë ã¨O`å<åxH˜ ~å=_»O KåÖÏ J~°∞^Œ∞. Ѷ≤\òû "åºkè =Ù<åfl ÃÑo§ KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. ã¨O`å<åxfl Hõ#=K«∞Û. JO^ŒiÖÏ<Õ ^•OѨ `«ºOÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. J~Ú`Õ Ñ¶≤\òû q+¨Ü«∞OÖ’ ѨÓiÎ "≥·^Œº ѨsHõΔÅ∞ KÕ~ÚOK«∞‰õΩx x~åú~°} "Õ∞~°‰õΩ =∞O^Œ∞Å∞ „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® xÜ«∞q∞`« HÍÅO "å_®e. J#flO u#_»"≥∞ÿ<å =∂#=K«∞ÛQÍx =∞O^Œ∞Å∞ =∂#‰õÄ_»^Œ∞. Ѷ≤\òû~å=_»OÖË^Œx =∞O^Œ∞Å∞ =∂<Õ¿ãÎ uiy Ѷ≤\òû L^èŒ$`«OQÍ =™êÎ~Ú. z=i™êiQÍ Ñ¶≤\òû Hõ#|_ç# ^ŒQÆæ~°#∞Oz Hõhã¨O =¸_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ =∞O^Œ∞Å∞ "å_®e. =∞O^Œ∞Å∞ "å_»∞`«∞<åfl J_»áê ^Œ_»áê Ѷ≤\òû Hõ#|_Õ"åà◊√§ S^Õà’¡, Ѩ^Õà’¡ rq`åO`«"≥∂ =∞O^Œ∞Å∞ "Õã¨∞HÀ"åe. Ѷ≤\òû =¿ãÎ KÕ`«∞Ö’¡ `åàÏÅ∞ ÃÑ_ç`Õ `«QÆ∞æ`åÜ«∞x J#∞‰õΩO\Ï~°∞. KÕ`«∞Ö’¡ `åàÏÅ∞ ÃÑ\˜ì QÆ∞ÃÑÊ@ QÆ\ ˜ìQÍ =¸ã≤<å Ѷ≤\òû `«QÆæ=Ù. =¸~°Ûù"åºkè =Ù<åfl =∂=¸Å∞ Ѩ#∞Åhfl KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. HÍ~°∞ „_≥·qOQ∑, #kÖ’ D`« ѨxH˜~å=Ù. =∞O^Œ∞Å∞ "å_»QÍ `«yæ#"å~°∞ D Ѩ#∞Åhfl `«~°∞"å`« KÕÜ«∞=K«∞Û. Ѷ≤\òû =Ù<åfl PѶ‘ã¨∞ Ѩx, ÉÏ^茺`åÜ«Ú`«"≥∞ÿ# Ѩ#∞Åhfl KÕÜ«∞=K«∞Û. „H©_®HÍ~°∞ÅÖ’, "Õ∞^è•=ÙÖ’¡ ZÑ≤ÖˇÑ‘û =Ù#fl"å~°∞ =Ù<åfl~°∞. "åi „ѨuÉèíH˜ D Ѷ≤\òû "åºkè P@OHõO HÍÖË^Œ∞. EeÜ«∞ãπ ã‘[~ü, JÅQÍ˚O_»~ü, <≥áÈeÜ«∞<£ =O\˜ =∞ǨÜ≥∂^èŒ∞Å∞ D "åºkè áêÅ|_ç#"åˆ~. Ѷ≤\òû "åºkè =Ù#fl"å~°∞ P "åºkè q=~°O ѨÓiÎQÍ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë ÉèíÜ«∞O ÖˉõΩO_® "åi r=#QÆ=∞<åxfl fiÛk^Œ∞ÌHÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

a

I.

u 86

#ѨÙOã¨Hõ`«fiOa

ÃÑo¡ xâ◊ÛÜ«∞O HÍQÍ<Õ #ѨÙOã¨Hõ`«fiO

~°"Õ∞+π Ѩk ~ÀAÅ „H˜`«O =~°‰õΩ 'ÃÑ^ŒÌÇ‘Ï~À— J`«xÖ’ Ãã‰õΩû=Öò Ѷ‘eOQ∑û Z=~ü „w<£QÍ LO_Õq. ~ÀE ǨÏã¨Î„ѨÜ≥∂QÆO KÕÜ«∞x^Õ Ãã‰õΩû=Öò ÃÑ¡[~ü á⁄O^ŒO^Õ x^Œ∞~°Ñ¨>Ëìk HÍ^Œ∞. JѨC_»Ñ¨C_»∞ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ`À ÃãH±ûÖ’ ZO*ÏÜü∞ KÕÜ«∞_»O ‰õÄ_® LO_Õk. ÃÑo§ H͉õΩO_®<Õ ÃãH±ûÖ’ ZO`À „käÖò á⁄Ok<å ~°"Õ∞+π ÃÑo§ xâ◊ÛÜ«∞"≥∞ÿO^Œx J#QÍ<Õ Zyi XHõ QÆO`Õâß_»∞. HÍx U"≥∞ÿO^À Uq∞\’, ÃÑo§ xâ◊ÛÜ«∞"≥∞ÿ Ô~O_»∞, =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ u~°QÆ ‰õΩO_®<Õ ÃÑo§ KÕã¨∞HÀ<å, =^•Ì? J#fl _≥·Å=∂Ö’ Ѩ_çáÈÜ«∂_»∞. J`«#∞ K«∂¿ãÎKåÖÏ _ç„Ѩãπ_£QÍ Hõ#Ѩ_»∞`«∞<åfl_»∞. "≥Ú#fl\˜^•HÍ L#fl Ǩïëê~°∞ WѨC_»∞ HÍ#~å=@"Õ∞ ÖË^Œ∞. ^•xHõO`«\ ˜H˜ HÍ~°}O ÃÑo§ ~ÀA ^ŒQÆæ~°=Ù`«∞#fl H˘kÌ JOQÆã¨ÎOÉèí# ÖˉõΩO_® J~ÚáÈ~ÚOk. ZO^Œ∞H˜ÖÏ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ ÃãH±ûÖ’ gH±<≥ãπ =zÛO^À JO`«∞Ѩ@ì‰õΩO_® J~ÚOk. J#∞HõΔ}O J`«x =∞#ã¨∞Ö’ J^Õ PO^Àà◊#, J^Õ PÖ’K«#. U Ѩxg∞^Œ =∞#ã¨∞ ÅQÆflO HÍ=@O ÖË^Œ∞. `å#∞ ÃãH±ûH˜ Ѷ≤\Ïì, J<£Ñ¶≤\Ïì `ÕÅ∞ÛHÀ"åÅx ѨÓ~°fiO "≥o§# J=∂‡~Ú ^ŒQÆæiˆH >ˇã¨∞ì HÀã¨O "≥àϧ_»∞. qz„`«O Uq∞\’ ZO`« „Ѩܫ∞uflOz<å ''JOQÆO QÆ\ ˜ìѨ_»<Õ ÖË^Œ∞. WÖÏ J~Ú`Õ #∞=Ùfi ÃÑo§H˜ ZÖÏ Ñ¨xH˜ =™êÎ=Ù? ZO^Œ∞ÔH·<å =∞Ozk, ÃÑo§H˜ =ÚO^Õ _®Hõì~ü ^ŒQÆæiH˜ "≥o§, ѨsHõΔ KÕ~ÚOK«∞HÀ. ÖËHõáÈ`Õ J=∂‡~Ú =ÚO^Œ∞ Ѷ¨ÓÖò J~ÚáÈ`å=Ù—— J#fl^•"≥∞. P =∂@Å`À ~°"Õ∞+π =∞iO`« Hõ$OyáÈÜ«∂_»∞. u#flQÍ Ç¨ã¨Ê@Öò H˘KåÛ_»∞. ''_®Hõì~ü <å‰õΩ K«zÛáÈ"åÅx LOk. <Õ#∞ ÃãH±ûH˜ ѨxH˜~å‰õΩO_® JÜ«∂º#∞. z=iQÍ g∞`À K«∂Ñ≤OK«∞‰õΩx g∞~°∞ ‰õÄ_® ѨxH˜~å#O>Ë P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞‰õΩO^•=∞#∞‰õΩO@∞<åfl#∞. ÃãH±ûH˜ ѨxH˜~åx =∞QÆ"å_»∞ „|`«Hõ_»O J#=ã¨~°O—— Jx P"Õ^Œ#`À J<åfl_»∞.

87 u

ÉèÜ í ∞« O =∞x+≤x xsfi~°ºO KÕã∞¨ OÎ k

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

H˘O^Œ~°∞ ÃÑo§ HÍ#O`«=~°‰õΩ ÃãH±û q+¨Ü«∂Ö’¡ KåÖÏ Ç¨ïëê~°∞QÍ LO\Ï~°∞. Z@∞ =O\˜ [O‰õΩ ÖˉõΩO_® ÃãH±û ã¨O|O^è•Å∞ ‰õÄ_® ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞. J~Ú<å gà◊§Ö’ H˘O`« #∂º~À\˜H± Ѩ~û° <åe\˜ LO@∞Ok. U^≥·<å ÉÏ^茺`åÜ«Ú`«"≥∞ÿ# Ѩx KÕѨ\ÏìÅO>Ë [O‰õΩ, ÉèíÜ«∞O LO\Ï~Ú. P`«‡qâßfiã¨O `«‰õΩ¯= LO@∞Ok. "å~°∞ KÕ¿ã Ѩx ÃÑ^ŒÌ „áê=ÚYº`« ÖËx^Œ#∞‰õΩO>Ë Z@∞=O\˜ [O‰õΩ LO_»^Œ∞. J^Õ Ñ¨x „áê^è•#º`« ã¨O`«iOK«∞‰õΩO@∞O^ŒO>Ë ÉèíÜ«∞Ѩ_çáÈ`å~°∞. L^•Ç¨Ï~°} K≥áêÊÅO>Ë H˘O^Œ~°∞ #Å∞QÆ∞iÖ’ ‰õÄ~°∞Û#ѨC_»∞ KåÖÏ Q˘Ñ¨ÊQÍ Hõ|∞~°∞¡ K≥¿ÑÊ™êÎ~∞° . KåÖÏ K«H¯õ x q+¨Ü∂« Å∞ ‰õÄ_® K≥|∞`å~°∞. P K«H¯õ x q+¨Ü∂« Åx H˘<≥·fl<å XHõ z#flã¨=∂"Õâ◊O U~°Ê~°z JHõ¯_» L#fl"åiH˜ K≥ѨÊ=∞O>Ë ¿+H± J~ÚáÈ`å~°∞.<À\˜ "≥O@=∂@ ‰õÄ_® ÃÑQÆÅ^Œ∞. Ü«∞^è•ÖÏѨOQÍ Z<≥·fl<å K≥|∞`å~°∞, KÕ™êÎ~°∞ QÍx J=ã¨~°OQÍ KÕÜ«∞=∞<åfl, K≥ѨÊ=∞<åfl ZO^Œ∞‰õÄ Ñ¨xH˜~åx"å~°∞ J=Ù`å~°∞. ÃãH±û q+¨Ü«∞OÖ’#∂ JO`Õ. ÃÑo§H˜ =ÚO^Œ∞ ZO`« uiy<å Jhfl ÉÏ^茺`å~°Ç≤Ï`«OQÍ Ü«∞^è•ÖÏѨOQÍ KÕ¿ã"Õ. HÍx ÃÑo§ J=QÍ<Õ ÉèÏ~°ºx ÃãH±ûÖ’ "≥∞Ñ≤ÊOK«@O Éèí~°Î ÉÏ^茺`«QÍ "åà◊§H˜ QÆ∞~°∞Î =ã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊ KÕÜ«∞ÖËHõáÈ`Õ Jã¨=∞~°∞úx „H˜O^Œ, #ѨÙO㨉õΩ_ç „H˜O^Œ [=∞Hõ_»`å~°<Õ ÉèíÜ«∞O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. =∞#ã¨∞Ö’ J@∞=O\˜ ÉèÏ=O HõÅQÆQÍ<Õ ÉèíÜ«∞O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JO`« =~°‰õΩ `«# ÃãH±û ™ê=∞~°÷ºO g∞^Œ ~åx J#∞=∂#O =ã¨∞ÎOk. W=hfl ÃÑ·H˜ `≥eÜ«∞‰õΩO_® P =ºH˜ÎÖ’x P`«‡qâßfi™êxfl ^≥|ƒf™êÎ~Ú. P`«‡qâßfiã¨O HÀÖ’Ê~Ú#"å_»∞ U ѨxH© ™êǨÏã≤OK«ÖË_»∞.

ã¨ÉòHÍx¬Ü«∞ãπ "≥∞ÿO_£ XHõ ÃÑ^ŒÌ ѨlÖò =∞#O ÃÑ·H˜ KåÖÏ PÖ’zã¨∂Î<Õ LO\ÏO. Z<Àfl PÖ’K«#Å∞ =∞#H˜ ÃÑ·H˜ `≥Å∞ã¨∂Î LO\Ï~Ú. J~Ú`Õ ÃÑ·H˜ `≥eÜ«∞x PÖ’K«#Å∞ =∞Ô~<Àfl ã¨ÉòHÍx¬Ü«∞ãπ "≥∞ÿO_£Ö’ "≥∞^Œ∞Å∞`«∂ LO\Ï~Ú. ã¨ÉòHÍx¬Ü«∞ãπ "≥∞ÿO_£Ö’ "≥∞kÖË PÖ’K«#Å∞ U=∂„`«O =∞#H˜ `≥eÜ«∞‰õΩO_® =∞#O KÕ¿ã Ѩ#∞Åx, PÖ’K«#Åx qѨs`«OQÍ „ѨÉèÏ=O KÕ™êÎ~Ú. JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ HõeˆQ ÉèíÜ«∂Å∞, [O‰õΩÅ∞ D ã¨ÉòHÍx¬Ü«∞ãπ "≥∞ÿO_£ Ü≥ÚHõ¯ „ѨÉèÏ="Õ∞. ã¨ÉòHÍx¬Ü«∞ãπ "≥∞ÿO_£Ö’x ÉèíÜ«∂Å∞, J#∞=∂<åÅ∞ =∞#H˜ JO`«∞Ѩ\ìxq. #∂º~À\˜H± Ѩ~°û<åe\˜ L#fl"åà◊§Ö’ ã¨ÉòHÍx¬Ü«∞ãπ "≥∞ÿO_£ `«# „ѨÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤OK«_»O =∞iO`« Z‰õΩ¯=.

ÃÑo§ JO>Ë ÉèÜ í ∞« O ''U<å_»∞ „ã‘Î JO>Ë ÉèíÜ«∞Ѩ_»ÖË^Œ∞. WѨC_»∞ ÃÑo§ JO>Ë ÉèíÜ«∞O Uq∞\˜? <åÖ’ U^Œ<åfl JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« =zÛ LO_»=K«∞Û Hõ^•—— Jx H˘O^Œ~°_»∞QÆ∞`å~°∞. ã¨ÉòHÍx¬Ü«∞ãπ "≥∞ÿO_£ qÅHõΔ}OQÍ „Ѩ=iÎOK«@O "åiH˜ `≥eÜ«∞x q+¨Ü«∞O. JO^Œ∞Hõ<Õ

u 88 #=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ U^≥·<å #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ U~°Ê_çO^Œ#∞‰õΩO\Ï~°∞. HõΔ}‚OQÍ Ñ¨sHõΔ KÕã≤<å

#~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« Un Hõ#|_»^Œ∞. W@∞=O\˜ =º‰õΩÎÅx Ãã·HÀ Z<åÅã≤ãπ KÕ¿ãÎ "åiÖ’ J~°÷O ÖËx ÉèíÜ«∂Å∞, J#∞=∂<åÅ∞ JO`«s¡#OQÍ KÀ@∞KÕã¨∞‰õΩ<åflÜ«∞x `≥Å∞ã¨∞ÎOk. ÃÑo§ xâ◊ÛÜ«∞"≥∞ÿ#ѨC_»∞ JO`«s¡#OQÍ L#fl ÉèíÜ«∂Å∞ "åiÖ’ PO^Àà◊#x Hõey™êÎ~Ú. P`«‡ qâßfiã¨O áÈQ˘_»`å~Ú. W@∞=O\˜ =º‰õΩÅÎ =∞#ã¨∞Ö’ JO`«s#¡ OQÍ L#fl J#∞=∂<åÅx, ÉèíÜ«∂Åx `≥Å∞ã¨∞‰õΩx `«y# q*Ï˝<åxfl HõeyOz, P`«‡ qâßfi™êxfl ÃÑOá⁄Ok¿ãΠѨÓiÎQÍ =∂=¸Å=Ù`å~°∞. KåÖÏ =~°‰õΩ gi =∞#ã¨∞Ö’ JO`«s¡#OQÍ QÆ∂_»∞Hõ@∞ì‰õΩ#fl ÉèíÜ«∂Å∞, J#∞=∂<åÅ∞ KåÖÏ ã≤b¡QÍ LO\Ï~Ú. ZѨC_À, ZHõ¯_À, Z=iHÀ [iy# ã¨OѶ¨∞@#Å∞ gix `≥eÜ«∞‰õΩO_® „ѨÉèÏq`«O KÕ™êÎ~Ú. PÖ’K«#Å∞ ˆ~ÔHuΙêÎ~Ú. `«=∞H˜ ‰õÄ_® J@∞=O\˜ J#∞Éèí"åÖË Z^Œ∞Ô~·`Õ ZÖÏ J<Õ ÉèíÜ«∂Åx Hõey™êÎ~Ú. J@∞=O\˜ J#∞=∂<åÅ∞, ÉèíÜ«∂Å∞ U<å\˜"À HÍ=K«∞Û. =∞#ã¨∞û á⁄~°Å J_»∞QÆ∞# Ѩ_çáÈ~Ú LO_»=K«∞Û. J~Ú<å J@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∞O =zÛ#ѨC_»∞ J@ì_»∞QÆ∞# Ѩ_ç L<åfl PÖ’K«#Å∞, ÉèíÜ«∂Å∞ XHõ¯™êiQÍ ã¨ÉòHÍx¬Ü«∞ãπ "≥∞ÿO_£Ö’ "≥∞^Œ∞Å∞`å~Ú. J"Õ =∞x+≤x ¿+H± KÕ™êÎ~Ú.

U#∞QÆO`«"å_»∞ ‰õÄ_® ^À=∞ÅH˜ ɡ^~Œ = ° K«∞Û gà◊√§ "åà◊√§ J<Õ `Õ_® ÖˉõΩO_® Z=iÔH·<å, ZѨC_≥·<å H˘xfl ÉèíÜ«∂Å∞, J#∞=∂<åÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. ZO`À =∞<Àx|ƒ~°O LO^Œ#∞‰õΩ<Õ "åà◊√§ ‰õÄ_® _Ò<£ J~ÚáÈ`å~°∞. J~Ú`Õ q+¨Ü«∞*Ï˝#O L#fl"å~°∞, HÍx¬Ü«∞ãπ "≥∞ÿO_£ J<£HÍx¬Ü«∞ãπ "≥∞ÿO_£ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞ `Õ e Hõ Q Í `« # Ö’ Hõ e y# Éè í Ü « ∂ Åx, |ÅÇ‘ Ï #`« Å x 㨠i k^Œ ∞ Ì ‰ õ Ω O\Ï~° ∞ . rq`åxfl P#O^ŒHõ~°OQÍ =∞Å∞K«∞‰õΩO\Ï~°∞.

ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ HõeˆQ #ѨÙOã¨Hõ`«fiO H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’, =ÚYºOQÍ Ü«Ú=‰õΩÖ’¡ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ #ѨÙOã¨Hõ`«fiO KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞Ok. W@∞=O\˜ #ѨÙOã¨Hõ`«fiO ˆH=ÅO =∂#ã≤Hõ"≥∞ÿ#^Õ. Z@∞=O\˜ #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`«, Ǩ~À‡#¡ ֒ѨO HÍ<ÕHÍ^Œ∞. =∂#ã≤Hõ HÍ~°}ÏÅ=Å¡ HõeQˆ #ѨÙOã¨H`õ fi« O ZѨC_»∂ JHõ™ê‡`«∞QÎ Í =ã¨∞ÎOk. âßs~°HõOQÍ HõeˆQ #ѨÙOã¨Hõ`«fiO ZѨC_»∂ x^•#OQÍ =ã¨∞ÎOk. âßs~°Hõ HÍ~°}ÏÅ=Å¡ HõeˆQ #ѨÙOã¨Hõ`«fiOÖ’ "≥Ú^Œ\’¡ JOQÆã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÅºO JѨC _»Ñ¨C_»∂ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. H˘O`«HÍÅO `«~°∞"å`« ÃãH±ûÖ’ Jã¨=∞~°÷`« U~°Ê_»∞`«∞Ok. W@∞=O\˜ âßs~°Hõ #ѨÙOã¨Hõ`«fiO H˘xfl~°HÍÅ =∞O^Œ∞aà◊§Å∞ n~°…HÍÅOQÍ "å_»∞`«∞#flѨC_»∞, =∞^èŒ∞"Õ∞Ç¨Ï "åºkè =Ù#flѨC_»∞, _ç„Ѩ+¨<£ =O\˜ =∂#ã≤Hõ "åºkè =Ù#flѨC_»∞, H˘xfl~°HÍÅ ZO_À„ÔH·#Öò _ç*Ï~°¤~üû =Ù#flѨC_»∞ =ã¨∞ÎOk. Jk ‰õÄ_® KåÖÏ x^•#OQÍ<Õ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.

89 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

XHõi ^ŒQÆæ~° ã¨ÔHûãπ =∞~˘Hõi ^ŒQÆæ~° ÃѶ~ÚÅ∂º~ü

=∂#ã≤HõOQÍ U~°Ê_Õ #ѨÙOã¨Hõ`«fiO qz„`«OQÍ LO@∞Ok. KåÖÏ =∞Ok ǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆO KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. g~åºxfl ã¨öe™êÎ~°∞. HÍh „ã‘Î`À HõÅ=É’`Õ JOQÆO QÆ\ ˜ìѨ_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ QÆ\ ˜ìѨ_ç<å Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ „Ѩ"ÕtOKÕã¨iH˜ Ѩ@∞`åfixfl HÀÖ’Ê`«∞Ok. WOH˘O^Œi q+¨Ü«∞OÖ’ =∞iO`« qO`«QÍ =ÙO@∞Ok. ÉèÏ~°º`À ÃãH±û KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. HÍx Ѩ~å~Ú „ã‘Î ^ŒQÆæ~° "≥·Ñ¶¨ÅºO K≥O^Œ∞`å~°∞. =∂#ã≤Hõ #ѨÙOã¨Hõ`åfixH˜ =ÚYº HÍ~°}O– "åiÖ’ Ãã‰õΩû=Öò ÃÑ~üá¶êÔ~‡<£ûH˜ ã¨O|OkèOz# Ü«∂OQÆ˚~Ú\© JO`«s¡#OQÍ =ÙO_»@"Õ∞. nx<Õ Ãã‰õΩû=b¡ iÖË>ˇ_£ Ü«∂OQÆ˚~Ú\© JO\Ï~°∞. "åiH˜ W@∞=O\˜ Ü«∂OQÆ˚~Ú\© (PO^Àà◊#) =ÙO^Œ<Õ q+¨Ü«∞"Õ∞ `≥eÜ«∞^Œ∞. `«H˜¯# q+¨Ü«∂Ö’¡ "åiH˜ ZO`À =∞<Àx|ƒ~°O, ^è≥·~°ºO, K˘~°= =ÙO\Ï~Ú. D XHõ¯ q+¨Ü«∞OÖ’<Õ "åiH˜ `≥eÜ«∞x Ü«∂OQÆ˚~Ú\© =ÙO@∞Ok. J^Õ "åiH˜ =∂#ã≤Hõ #ѨÙOã¨Hõ`åfixH˜ HÍ~°}O. nxH˜ `À_»∞ „ã‘Î Jã¨O`«$Ñ≤Î =ºHõΠѨiz<å, ''Uq∞\˜ÖÏ?—— J<åfl, =∂#ã≤Hõ #ѨÙOã¨H`õ fi« O =∞iO`« Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. ZO`« „Ѩܫ∞uflOz<å JOQÆO ã¨ÎOaèOK«‰õΩO_®áÈ`«∞Ok.

JuQÍ =∞^ŒºO ¿ãq¿ãÎ ÃãH±û _Ò#∞ H˘O^ŒiÖ’ âßs~°Hõ HÍ~°}ÏÅ∞ #ѨÙOã¨Hõ`åfixfl HõeyOK«QÍ, "å\˜x ã¨ikÌ_»O [~°∞QÆ∞ `«∞Ok. J~Ú<å H˘O^ŒiÖ’ #ѨÙOã¨Hõ`«fiO `˘ÅQƉõΩO_® =ÙO_çáÈ`«∞Ok. L^•Ç¨Ï~°}H˜– =∞^Œº JkèHõOQÍ ¿ãqOKÕ"åiÖ’ #~åÅ∞ ѨxKÕÜ«∞‰õΩO_® `«Ü«∂Ô~· #ѨÙOã¨Hõ`«fiO HõÅ∞QÆ∞ `«∞Ok. =∞^ŒºO =∂<Õã≤ #~åÅ∞ HÀÅ∞HÀ=_®xH˜ =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç`Õ JO`å =∂=¸Å∞ ã≤÷u U~°Ê_»∞`«∞Ok. J~Ú<å P =ºH˜ÎÖ’ ѨÙOã¨`«fiO ѨÙOAHÀ=_»O Hõ#|_»^Œ∞. nxH˜ HÍ~°}O– âßs~°Hõ HÍ~°}ÏÅ =Å¡ U~°Ê_ç# #ѨÙOã¨Hõ`«fiO =∞#ã¨∞x YOQÆ∞ u<Õ@@∞ì KÕã¨∞ÎOk. ^≥|ƒu#fl =∞#ã¨∞ HÀÅ∞HÀ‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok.

=∞O^Œ∞Å∞ H˘xfl JHõ™ê‡`«∞QÎ Í #ѨÙOã¨H`õ åfixfl Hõey™êÎ~Ú W^Õ Ñ¨iã≤÷u ~°HõÎáÈ@∞H˜ "å_Õ =∞O^Œ∞Å=Å¡ ‰õÄ_® HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ~°HõÎáÈ@∞H˜ =∞O^Œ∞Å∞ =∂iÛ<å, XHõ"Õà◊ =∞O^Œ∞Å∞ =∂<Õã≤<å JOQÆO =∂„`«O ã¨ÎOaèOK«^Œ∞. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u U~°Ê_ç# "åiH˜ `«y# q*Ï˝<åxfl, qâßfi™êxfl Hõey¿ãÎ =∞#ã¨∞ ‰õΩ^Œ∞@Ѩ_∞» `«∞Ok. ÃãH· Öõ ÏlHõÖò H“xûeOQ∑ ZO`À J=ã¨~°O.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ HõeˆQ #ѨÙOã¨Hõ`åfixH˜ zH˜`«û

u 90

Ç≤ÏáÈfl^ä≥~°Ñ‘ ^•fi~å =∂#ã≤Hõ Ãã·÷~åºxfl, P`«‡qâßfi™êxfl, ÃãH±û ™ê=∞~°÷ºO g∞^Œ #=∞‡HÍxfl HõeyOKÕ „™êìOQ∑ áêl\˜"£ ã¨[+¨<£ W=fi_»O, "åiÖ’ <≥ÅH˘#fl _ç„ÃÑ+¨<£, Ãã‰õΩû=b¡ iÖË>_ˇ £ Ü«∂OQÆ~˚ Ú\© áÈ=_®xH˜ „\ÏOH˜fiÖˇ[· ~üû "å_ç`Õ =∂#ã≤Hõ #ѨÙOã¨H`õ fi« O `˘Å∞QÆ∞`«∞Ok. KåÖÏ =∞Ok ÃãH±û ã≤ì=ÚºÖË+¨<£ H˘~°‰õΩ =∞O^Œ∞ aà◊§Å∞ q∞Oy ÃãH±û ™ê=∞~°÷ºO á⁄O^•Å#∞‰õΩO\Ï~°∞. "åã¨Î"åxH˜ "å\˜Ö’¡x B+¨^èŒO _Ò@∞Ѷ¨ÙÖò. HÍh P =∞O^Œ∞ "Õã¨∞‰õΩO>Ë ÃãH±û ™ê=∞~°÷ºO K«Hõ¯QÍ =KÕÛã¨∞ÎO^Œ<Õ P\’ã¨l+¨<£ H˘O^ŒiÖ’ ÃãH±ûÖ’ Jã¨=∞~°÷`«x `˘Åy ã¨∞ÎOk. HÍh JkèHõ ã¨OMϺ‰õΩÖ’¡ Jq U „ѨÜ≥∂[<åhfl HõeyOK«=Ù. ^•xH˜ HÍ~°}O "åiÖ’ QÆ∂_»∞Hõ@∞ì‰õΩ#fl Ü«∂OQÆ˚~Ú\©, =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç, _ç„ÃÑ+¨<£ HÍ~°}O. ^•xx `˘ÅyOK«_®xH˜ =∂#ã≤Hõ zH˜`«û, PO^Àà◊# `«QÆæ_®xH˜ =∞O^Œ∞Å∞ J=ã¨~°O. =∂#ã≤Hõ #ѨÙOã¨Hõ`«fiO q+¨Ü«∞OÖ’ ÃÑà‹·¡#"å~°∞ ‰õÄ_® ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ =∂„`«"Õ∞ _®Hõì~üx ã¨O„Ѩk™êÎ~°∞. JÖÏH͉õΩO_® ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌ~°∂ Hõeã≤ _®Hõì~üx ã¨O„ѨkOK«_»O, _®Hõì~ü`À ѨÓiÎQÍ =∞#ã¨∞qÑ≤Ê =∂\Ï¡_»@O KåÖÏ J=ã¨~°O. W^ŒÌiH© `«y# H“xûeOQ∑ XˆH™êi KÕ¿ãÎ ã¨=∞㨺 ã¨∞ÅÉèíOQÍ Ñ¨iëê¯~°O J=Ù`«∞Ok. ÖËHõáÈ`Õ JO`«s¡#OQÍ ^À|∂K«∞ÖÏ_Õ JѨ~å^èŒ ÉèÏ=O, W<£Ñ¶‘iÜ«∂i\© HÍOÃÑ¡‰õΩû, W`«~° HÍOÃÑ¡‰õΩûŠѨiã≤÷u Ѩiëê¯~°O J=‰õΩO_® J_»∞¤Ñ¨_»`å~Ú.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

91 u

II.

ÃãH±û |ÅÇ‘Ï#`«– zH˜`«û

#g<£H˜ 20 ã¨OIIÅ∞ LO\Ï~Ú. WOHÍ ÃÑo¡ HÍÖË^Œ∞. WO\’¡ "åà◊√§ ã¨O|O^è•Å∞ ‰õÄ_® K«∂ã¨∞<Î åfl~°∞. #g<£ =zÛ# „Ѩu ã¨O|O^è•xfl U^À XHõ =OHõ ÃÑ\˜ì „uÑ≤ÊH˘_»∞`«∞<åfl_»∞. |OQÍ~°OÖÏO\˜ J=∂‡~ÚÅx ‰õÄ_® |∞QÆæÅ∞ ÉÏQÍ ÖË=<À, |OQÍ~°∞KèåÜ«∞ ÖË^Œ<À U^À XHõ =OHõÃÑ\˜ì `«Ñ≤ÊOKÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. nxHõO`«\ ˜H© HÍ~°}O `«#ˆH^À #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« LO^Œ<Õ ÉèÏ=O =∞#ã¨∞Ö’ LO_»@"Õ∞. J~Ú`Õ ÃãH±û |ÅÇ‘Ï#`«, #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« L<åflÜ«∞x ÃÑ·H˜ K≥ѨCHÀ=_®xH˜ JǨÏO J_»∞¤=™ÈÎOk. z=iH˜ J`«x „Ѩ"Õ∞Ü«∞O ÖˉõΩO_® `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ `«=∞H˜ #zÛ# J=∂‡~Úx Hõ@ìɡ>ËìO^Œ∞‰õΩ x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. XHõ ~ÀA# Ǩã¨Ê@ÖòH˜ =zÛ ''_®Hõì~ü, <å‰õΩ #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« LOk. ÃãH±ûH˜ ѨxH˜ ~å#x `ÕeáÈ~ÚOk. XHõ=∂‡~Ú Ñ≤e¿ãÎ "≥àϧ#∞. HÍx UO KÕÜ«∞ÖËHõáÈÜ«∂#∞. ^•O`À <å ÃãH±û ™ê=∞~°÷ºO g∞^Œ <åˆH J#∞=∂#O U~°Ê_çOk. JO^Œ∞Hõx =∞m§ WOH˘Hõ¯™êi >ˇãπì KÕã¨∞‰õΩO^•=∞x ÖÏ_ç˚Ö’ <≥·@O`å XHõ=∂‡~Ú`À QÆ_çáê#∞. P J=∂‡~Ú `«# ^Œ∞ã¨∞ÎÅhfl f¿ãã≤ <å g∞^Œ Ѩ_®¤ <åÖ’ K«Å#O ~åÖË^Œ∞. <åÖ’ #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« LO^Œ#_®xH˜ WO`« HõO>Ë WOˆHO HÍ"åe? <å‰õΩ =zÛ# #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« `«QÆ∞æ`«∞O^•? `«QÆæ^•? <Õ#∞ ÃÑo§H˜ ѨxH˜=™êÎ<å? ѨxH˜~å<å?—— Jx J_çQÍ_»∞.

#~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« J#∞‰õΩ<Õk x[OQÍ #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« HÍ^Œ∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#ÖËHáõ È`Õ, JOQÆO ã¨OÎ aèOK«Háõ È`Õ, ~°u =∞^躌 Ö’<Õ JOQÆO "≥∞`«|Î _çáÈ`Õ #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« LO^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx WÖÏ J#∞‰õΩ<Õk x[OQÍ #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« HÍ<ÕHÍ^Œ∞. ÉèíÜ«∞O=Å¡, PO^Àà◊# =Å¡ JOQÆO ã¨ÎOaèOK«‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok ÖË^• ~°u =∞^茺֒<Õ JOQÆO "≥∞`«Î|_çáÈ`«∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ H˘`«Î J#∞Éèí=O HÍ=_»O, H˘`«Î =º‰õΩÎÅ∞, H˘`«Î Ѩiã¨~åÅ∞ HÍ=_»O JOQÆã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÖϺxH˜ HÍ~°}ÏÅ∞. P Ѩiã¨~åÅ∞, P =º‰õΩÎÅ∞ áê`«|_çáÈ`Õ ÉèíÜ«∞OÖËx "å`å=~°} U~°Ê_ç`Õ JOQÆã¨ÎOÉèí#Å∞ Ѩ\ ˜+¨ìOQÍ<Õ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 92

ÃÑ· q+¨Ü«∂Åx J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO>Ë "≥Ú^Œ\’¡ JOQÆã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÅºO Hõey<å DrQÍ fã¨∞‰õΩx P `«~åfi`« K«Hõ¯x JOQÆã¨ÎOÉèí#Å`À ÃãH±û ZO*ÏÜü∞ KÕ™êÎ~°∞. ÃãH±û QÆ∞iOz J=QÍǨÏ# ÖËx"åà◊√§ XHõ™êi ÃãH±ûÖ’ ÃѶ~ÚÖò J~Ú`Õ XHõ q^èŒ"≥∞ÿ# ÉèíÜ«∂xfl, Ü«∂OÔH·˚\ ©x ÃÑOK«∞‰õΩx ~°uÖ’ áêÖÁæ#fl „Ѩu™êi JOQÆã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÖϺxfl á⁄O^Œ∞`å~°∞.

#~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« JO>Ë... JOQÆO ã¨ÎOaèOK«HõáÈ=_®xH˜ #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« J<Õk XHõ HÍ~°}O =∂„`«"Õ∞. #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`«=Å¡ JOQÆO ã¨ÎOaèOK«HõáÈ=_»O KåÖÏ J~°∞^Œ∞. +¨μQÆ~ü =ÙO>Ë ÃãH±ûÖ’ Jã¨=∞~°÷`« HõÅQÆ=K«∞Û, #~åÅ∞ "≥Ú^Œ∞ÌÉÏ~°=K«∞Û, "≥#∞flH˜ PѨˆ~+¨<£ [iy`Õ J\’<åq∞H± #~üfi ã≤ã¨ìO ^≥|ƒu#=K«∞Û. J~Ú`Õ JO^ŒiÖ’#∂ HÍ^Œ∞. HÍh JÖÏ [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx ÉèíÜ«∞Ѩ_ç`Õ "åã¨Î"åxH˜ JHõ¯_ç #~åÅ∞ ^≥|ƒu#Hõ áÈ~Ú<å, ÉèíÜ«∞O=Å¡ JOQÆã¨ÎOÉèí<åÅ∞ ÖËHõáÈ=K«∞Û. JO^Œ∞Hõx x[OQÍ<Õ #~åÅ∞ ^≥|ƒu#fln ÖËxn x~åú~°} KÕÜ«∞_®xH˜ #∂º~°ÖÏlHõÖò ZQÍ˚q∞<Õ+¨<£ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. „Ѩ`ÕºHõOQÍ KÕ¿ã #~åŠѨsHõΔÖ’¡<ÕH͉õΩO_® ~˘\©<£QÍ KÕ¿ã ѨsHõΔÖ’¡ ‰õÄ_® JOQÆ ã¨ÎOÉèí#‰õΩ `À_»Ê_Õ #~åÅ∞ ^≥|ƒu#fln ÖËxn `≥Å∞ã¨∞ÎOk. giÖ’ ™ê^è•~°}OQÍ 'h Ǩ=∞~ü— `À KÕ¿ã ѨsHõΔÖ’ HÍà◊¡Ö’x _ôÑπ >ˇO_®<£ iÃѶ¡H±û `«‰õΩ¯= ™ê÷~ÚÖ’ =ÙO\Ï~Ú. ÉÖ’ƒHÍ=~°flãπ iÃѶ¡H±û ÖˉõΩO_® J=Ù`«∞Ok. ã¨∂k`À QÆ∞zÛ`Õ Ü«∞ãπ 2, Ü«∞ãπ 4 #~üfiû ã¨~°Ñ¶¨~å JÜÕ∞º „Ѩ^ÕâßÅ∞ "≥Ú^Œ∞ÌÉÏi =ÙO\Ï~Ú. D ѨsHõΔÅ∞ Ju ã≤OѨÙÖò. ~˘\©<£QÍ KÕ¿ãq. g\˜x |\˜ì JOQÆã¨ÎOÉèí#H˜ HÍ=Åã≤# #~åÅ∞ P~°¤~üÖ’ =Ù#flg ÖËxg `≥Å∞ã¨∞ÎOk. #~åŠѨsHõΔ`À XHõ x~åú~°}‰õΩ =KÕÛ =ÚO^Œ∞ J=ã¨~°O|\˜ì ã‘~°O >ˇ™Èìã≤ì~À<£, W`«~° Ǩ~À‡#¡ âß`«O ZO`« =Ù#fln x~åú~°} KÕÜ«∞=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. =∞^èŒ∞"Õ∞ǨÏO "åºkè =Ù#fln ÖËxn `ÕÅ∞ÛHÀ=_»O, Ǩ~À‡#¡ Ѩiã≤÷u JOK«<å "ÕÜ«∞_»O, W`«~° âßs~°Hõ J<å~ÀQƺ Ѩiã≤÷`«∞Å#∞ ѨsHõΔ KÕÜ«∞_»O [iy# `«~°∞"å`« J=ã¨~°O|\˜ì #~åÅH˜ ã¨O|OkèOz# =∞iH˘xfl ѨsHõΔÅ∞ KÕÜ«∞=Åã≤ =ÙO\Ï~Ú. g\˜Ö’ H˘xfl Ju™ê^è•~°} ѨsHõΔÖˇ·`Õ =∞iH˘xfl ™ÈѶ≤ã≤ìˆH>ˇ_£ J=Ù`å~Ú. #~åÅ∞ Ѷ¨OHõΔ<£Ö’ ÖË#ѨC_»∞ Jã¨Å∞ JOQÆã¨ÎOÉèí<Õ =ÙO_»^Œ∞. =∞#ã¨∞Ö’ `≥eÜ«∞x ÉèíÜ«∞O, PO^Àà◊#, HõOQÍ~°∞, W<£Ñ¶‘iÜ«∂i\© HÍOÃÑ¡H±û, J#∞=∂#O, K«=@ =∞#ã¨Î`«fiO =Ù#fl"åiÖ’ "≥∞ʼnõΩ=QÍ =Ù#flѨC_»∞ JOQÆã¨ÎOÉèí# =ÙO_»^Œ∞. ZO`« „Ѩܫ∞uflOz<å JOQÆO QÆ\ ˜ìѨ_»^Œ∞.

`≥Å" ¡ å~°∞~°≠Ï=Ú# [iˆQ JOQÆãOΨ Éè#í Å á„ ê^è•#º`« W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u =Ù#fl"å~°∞ `«=∞H˜ #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« =ÙO^Œx JáÈÇ¨Ï K≥O^Œ∞`å~°∞. "åã¨Î"åxH˜ giÖ’ JOQÆã¨ÎOÉèí#ÅH˜ HÍ=Åã≤# #~åÅ∞ ÃÑ~üÃѶH±ìQÍ =ÙO\Ï~Ú. Ü«∞<£.Ñ≤.\˜.

93 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

(<åHõì~°flÖò ÃÑ<≥·Öò @∞º"≥∞Ãã<£û) >ˇãπì ^•fi~å Wk x~åú~°} KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. giÖ’ "≥∞ʼnõΩ=QÍ =Ù#flѨC_»∞ JOQÆO ã¨ÎOaèOK«_»O =ÙO_»^Œ∞. x„^ŒÖ’ =∂„`«O JOQÆO ѨÓiÎQÍ QÆ\ ˜ìѨ_»∞`«∞Ok. =ÚYºOQÍ `≥Å¡"å~°∞~°≠Ï=Ú# JOQÆO ÉÏQÍ QÆ\ ˜ìѨ_ç Hõ#|_»∞`«∞Ok. ѨHõ¯# =Ù#fl"å~°∞ "åi Ѩiã≤÷ux JOK«<å "ÕÜ«∞=K«∞Û.

JOQÆã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÖϺxH˜ ѨsHõΔÅ∞ Ü«∞<£.Ñ≤.\˜. >ˇãπìx Z=i=∞@∞‰õΩ "å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. ~å„u Ѩ_»∞‰õΩ<Õ =ÚO^Œ∞ ÃÑ~üá¶⁄ˆ~+¨<£ (Hõ<åflÅ∞) =Ù#fl áÈã¨ìÖò ™êìOѨÙÅx ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ QÆ∞O„_»OQÍ JO\˜OKåe. x„^ŒÖ’ JOQÆO ã¨ÎOaèOK«QÍ áÈã¨ìÖò ™êìOѨÙÅH˜ =∞^茺 Hõ<åflÅ∞ =Ù#flKÀ@ ziy "Õ~°∞ "Õ~°∞ J=Ù`å~Ú. JÖÏ "ÕÔ~·# ™êìOѨÙÅ|\˜ì JOQÆO ã¨ÎOaèOz#@∞¡ x~åú~°} KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`Õ =ÙO>Ë JOQÆO ã¨ÎOaèOK«_»O, ÃÑ~üá¶⁄ˆ~+¨<£ ^ŒQÆæ~° ™êìOѨÙÅ∞ ziy "Õ~°∞ J=_»O [~°QÆ^Œ∞. ZÅ„HÀì=∞Ü≥∂„QÆÑ‘¶ (W.Ü«∞O.l) : ѨsHõÅΔ ^•fi~å ‰õÄ_® #~åÅ "åºkèx QÆ∞iÎOK«=K«∞Û. "å™ÈÜ«∂H˜"ì £ „_»Qû∑ `À >ˇãìπ : ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ <Õ~∞° QÍ HÍ=~°flãπ Ãã#· ãπÖ’H˜ 'Ѩáê=i<£— WO[Hõ<Δ £ KÕ¿ãÎ 10 xq∞ëêÖ’¡<Õ JOQÆO ѨÓiÎQÍ ã¨OÎ aèã∞¨ OÎ k. D >ˇãìπ ‰õÄ_® JOQÆãOΨ Éè<í åxH˜ #~åÅ∞ K«Hõ¯QÍ Ñ¨xKÕã¨∞Î<åflÜ«∞x `≥eÜ«∞*Ëã¨∞ÎOk. _®Ñ¨Å~ü ZQÍ˚q∞<Õ+<¨ £ ^•fi~å JOQÆã¨ÎOÉèí<åxH˜ HÍ=Åã≤# ~°Hõ΄Ѩ™ê~°O 㨄Hõ=∞OQÍ =Ù#fln ÖËxn, ~°HõÎ<åàÏŠѨiã≤÷u ZÖÏ =Ù#fln `≥Å∞ã¨∞ÎOk. ÃÑ<≥Ö· ò „ÉËHÜ ˜ ∞« Öò WO_≥Hû± ‰õÄ_® JOQÆã¨ÎOÉèí#H˜ HÍ=Åã≤# ã¨=∂Kå~åxfl `≥eÜ«∞ *Ëã¨∞ÎOk. XHõ ÃãÊ+¨Öò ÃÑ<≥·Öò HõѶπ, _®Ñ¨Å~ü „áÈÉò`À ѨÙ~°∞ëêOQÆ=¸– K≥~ÚºH˜ ã¨O|OkèOz# ã≤™ÈìeH± |¡_£„ÃÑ+¨~üû QÆ∞iÎOz ÃÑ<≥·Öò s_çOQ∑`À K≥~ÚºH˜ K≥Ok# s_çOQ∑`À _ç"≥·_£ KÕ¿ãÎ ÃÑ<≥·Öò „ÉËH˜Ü«∞Öò WO_≥H±û =ã¨∞ÎOk. Wk 0.8 HõO>Ë `«‰õΩ¯= =ÙO>Ë Ñ¨Ù~°∞ëêOQÍxH˜ ~°HõÎ „Ѩ™ê~°O `«‰õΩ¯= =Ù#fl@∞¡, ^•x=Å¡ JOQÆã¨ÎOÉèí#Å∞ ÖË#@∞¡ ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. D q^èŒOQÍ JOQÆã¨ÎOÉèí#H˜ ã¨O|OkèOz# ѨsHõΔÅ∞ J=ã¨~°O |\˜ì KÕã≤ JOQÆã¨ÎOÉèí#O ZO^Œ∞‰õΩ ÖË^À x~åú~°} KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.

q<åà◊Q„ OÆ ^è∞Œ Š֒ѨO =Å¡ ÃãH±û |ÅÇ‘Ï#`« "≥∞^Œ_»∞Ö’ =ÙO_Õ Ñ≤@∂º@s „QÆOkè, "≥∞_» =ÚO^Œ∞ =ÙO_Õ ^ä≥·~å~Ú_£ „QÆOkè, Hõ_»∞ѨÙÖ’ =ÙO_Õ áê<£„H˜Ü«∂ãπ „QÆOkä á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠kQÆ∞=Ù# =ÙO_Õ F=sãπ– W=hfl q<åà◊ „QÆO^èŒ∞ÖË.

u 94 #=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ D q<åà◊ „QÆO^èŒ∞Å∞ H˘xfl ~°HÍŠǨ~À‡#¡x `«y# "≥∂`å^Œ∞Ö’ q_»∞^ŒÅ KÕ™êÎ~Ú. Jq "≥Ú^Œ\ ˜#∞Oz `«y#O`« q_»∞^ŒÅ KÕÜ«∞HõáÈ~Ú<å, "≥Ú^Œ\’¡ ÉÏQÍ<Õ =ÙO_ç, `«~°∞"å`« `«yæ<å W`«~° âßs~°Hõ ÉÏ^èŒÅ`À áê@∞ ÃãH±û |ÅÇ‘Ï#`« ‰õÄ_® U~°Ê_»∞`«∞Ok.

L^•Ç¨Ï~°}H˜– áê<£„H˜Ü«∂ãπ „QÆOkè #∞O_ç W#∞ûe<£ L`«ÊuÎ J=Ù`«∞Ok. W#∞ûe<£ L`«ÊuÎ `«y#O`« ÖËHõáÈ~Ú<å, `«yæáÈ~Ú<å =∞^èŒ∞"Õ∞ǨÏO (_»Ü«∂ɡ\ ˜ãπ) "åºkè =ã¨∞ÎOk. =∞^èŒ∞"Õ∞ǨÏO "åºkè<Õ K«ÔH¯~° "åºkè, +¨μQÆ~ü "åºkè Jx ‰õÄ_® JO\Ï~°∞. D "åºkè HõÅQÆ_»O =Å¡ ~°HõÎOÖ’ +¨μQÆ~ü âß`«O JkèHõOQÍ ÃÑiyáÈ`«∞Ok. nxx "≥Ú^Œ\’¡<Õ QÆ∞iÎOz zH˜`«û á⁄O^ŒHõáÈ~Ú<å, ÖË^• "åºkèx ѨÓiÎQÍ J^Œ∞ѨÙÖ’ =ÙOK«HõáÈ~Ú<å H˘O^ŒiÖ’ #~åÅ∞ "≥Ú^Œ∞ÌÉÏ~°`å~Ú. ~°HõÎ<åàÏÅ∞ ã¨#fl|_»`å~Ú. ~°HõÎ „Ѩ™ê~°O `«QÆ∞æ`«∞Ok. ÃÑ·QÍ giÖ’ „áÈÖÏH˜ì<£ Öˇ"≥Öòû ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. g@xflO\˜=Å¡ JOQÆO `«y#O`« QÆ\ ˜ìѨ_»^Œ∞. ^ä≥·~å~Ú_£ „QÆOkè 㨄Hõ=∞OQÍ Ñ¨xKÕÜ«∞Hõ áÈ=_»O=Å¡ ^ä≥·~åH˜û<£ L`«ÊuÎ `«QÆ∞æ`«∞Ok. ^ä≥·~åH˜û<£ `«y#O`« L`«ÊuÎ J=Ù`«∞#flѨC_»∞ P Ǩ~À‡<£ „ѨÉèÏ=O =Å¡ "≥∞^Œ_»∞Ö’x ÃÇ·ÏáÈ^ä•Å =∞ãπ, Ñ≤@∂º@s `«y# q^èŒOQÍ Ñ¨xKÕã≤ =$+¨}ÏÅ #∞Oz `«y#O`« >ˇ™Èìã≤ì~À<£ (ѨÙ~°∞+¨ ÃãH±û Ǩ~À‡<£) x L`«ÊuÎ KÕ™êÎ~Ú. ^ä≥·~å~Ú_£ „QÆOkè U HÍ~°}O=Å¡<≥·<å `«y#O`« ѨxKÕÜ«∞Hõ áÈ`Õ Ñ¨Ù~°∞+¨ ÃãH±û Ǩ~À‡<£ L`«ÊuÎ `«QÆ∞æ`«∞Ok. ^•x`À ÃãH±ûÖ’ |ÅÇ‘Ï#`« U~°Ê_»∞`«∞Ok.

ÃãH±û |ÅÇ‘Ï#`«Ö’ ѨÙ~°∞+¨ ÃãH±û Ǩ~À‡#¡ áê„`« ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#fl Ô~O_»∞ Ǩ~À‡#¡HõO>Ë Ñ¨Ù~°∞+¨μxÖ’ =$+¨}ÏÅ #∞Oz q_»∞^ŒÅÜÕ∞º ÃãH±û Ǩ~À‡<£ (>ˇ™Èìã≤ì~À<£) Öˇ·OyHõ ™ê=∞~å÷ºxH˜ Z‰õΩ¯= `À_»Ê_»∞`«∞Ok. ѨÙ~°∞+¨ ÃãH±û ™ê=∞~åúºxH˜ `À_»Ê_Õ D Ǩ~À‡#¡x Ü«∂O„_À[<£û Jx JO\Ï~°∞. U HÍ~°}O=Å¡<≥·<å ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ Ô~O_»∞ =$+¨}ÏÅx `˘ÅyOK«_»O [iy`Õ "åiÖ’ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® ÃãH±û ™ê=∞~°÷ºO `«QÆ∞æ`«∞Ok. JOQÆã¨ÎOÉèí#Å∞ =ÙO_»=Ù. =$+¨}ÏÅ∞ Z^ŒQƉõΩO_® =ÙO_ç, LÑ¨Öˇ·OyHõ ÅHõΔ}ÏÅ∞ `«y#O`« ~å#ѨC_»∞ >ˇ™Èìã≤ì~å<£ WO[HõΔ<£û KÕ¿ãÎ "åiÖ’ QÆ_®¤Å∞– g∞™êÅ∞ K«Hõ¯QÍ =™êÎ~Ú. ÃãH±û HÀiHõÅ∞ L~°HõÖË™êÎ~Ú. JOQÆã¨ÎOÉèí#O Ѩ\ ˜+¨ìOQÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. nxfl|\˜ì ѨÙ~°∞+¨μxÖ’ Ü«∂O„_À[<£û (>ˇ™Èìã≤ì~å<£) ÃãH±û ™ê=∞~å÷ºxH˜ ZO`« `À_»Ê_»∞`«∞O^À `≥Å∞ã¨∞ÎOk. >ˇ™Èìã~ì≤ å<£ Ǩ~À‡<£x =$+¨}ÏÖ’¡x Öˇ_· Oç Q∑ ÃãÖòû L`«ÊuÎ KÕã<≤ å Ñ≤@∂º@s „QÆOkè#∞O_ç L`«ÊuÎ JÜÕ∞º Å∂º\˜<≥·lOQ∑ Ǩ~À‡<£ WO^Œ∞‰õΩ J=ã¨~°O. Wk `«y#O`« L`«ÊuÎ HÍHõáÈ`Õ =$+¨}ÏÅ #∞Oz ÃãH±û Ǩ~À‡<£ `«y#O`« L`«ÊuÎ HÍ^Œ∞. Å∂º\˜<≥·lOQ∑ Ǩ~À‡<£ ã¨iQÍæ q_»∞^ŒÅ HÍ"åÅO>Ë "≥∞^Œ_»∞Ö’x ÃÇ·ÏáÈ^ä•Å=∞ãπ „áêO`«O #∞Oz Q˘<å_À„\ÏÑ≤<£ iblOQ∑ Ǩ~À‡<£ `«y#O`« L`«ÊuÎ HÍ"åe. D Q˘<å_À

95 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

„\ÏÑ≤<£ iblOQ∑ Ǩ~À‡<£ ã¨iQÍæ q_»∞^ŒÅ HÍ"åÅO>Ë "≥∞^Œ_»∞Ö’ =ÙO_Õ #∂º~°Öò ÃÑѨì~Ú_£û, #∂º~À „\Ï<£ûg∞@~ü J<Õ ZO*ˇ·"£∞û 㨄Hõ=∞OQÍ Ñ¨xKÕÜ«∂e.

ÃãH±ûx „ѨÉèÏq`«O KÕ¿ã W`«~° Ǩ~À‡#∞¡ W"Õ H͉õΩO_® _ÀѨq∞<£ J<Õ =∞~À ZO*ˇ·"£∞ `«‰õΩ¯= L`«ÊuÎ HÍ=_»O`À Ñ≤@∂º@s „QÆOkè #∞O_ç „áÈÖÏH˜ì<£ Ǩ~À‡<£ Z‰õΩ¯= L`«ÊuÎ J~Ú Q˘<å_À „\ÏÑ≤<£ iblOQ∑ Ǩ~À‡<£x `«y#O`« q_»∞^ŒÅH͉õΩO_® KÕã¨∞ÎOk. ^•x`À >ˇ™Èìã≤ì~å<£ L`«ÊuÎ `«yæ JOQÆã¨ÎOÉèí#O 㨄Hõ=∞OQÍ ÖˉõΩO_® J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx JOQÆã¨ÎOÉèí<åÅ∞ x[OQÍ `«y#O`« ÖË#ѨC_»∞ ã‘~°O „áÈÖÏH˜ì"£ Öˇ"≥Öòû Z‰õΩ¯= J~Ú#n ÖËxn QÆ=∞xOKåe. JÖψQ Å∂º@<≥·lOQ∑ Ǩ~À‡<£ âß`«O ZO`« =Ù#fln `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. XHõ"Õà◊ ã‘~°O „áÈÖÏH˜ì"£ âß`«O ÃÑiy`Õ `«QÆæ_®xH˜ „É’"≥∂„H˜ã≤ì<£ =∞O^Œ∞Å∞ "å_®e. >ˇ™Èìã≤ì~å<£ Ǩ~À‡<£ âß`«O ѨsHõΔKÕã≤, `«‰õΩ¯= =Ù#fl@¡~Ú`Õ D Ǩ~À‡<£ WO[HõΔ<£û Ѩk– Ѩk¿ÇÏ#∞ ~ÀAÅH˜ XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# KÕ~ÚOKåe. Ǩ~À‡#¡ ֒ѨO =Ù#fl"åiH˜ D WO[HõΔ<£û KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O =Å¡ =∞Oz Ѷ¨e`«O =ÙO@∞Ok.

ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ ~°HÑ „Îõ ã ¨ ~¨ } ° ֒ѨO`À ѨÙOã¨`fi« OÖ’ `Õ_® ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ JOQÆã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÅºO HõÅQÆ_»OÖ’ =∂#ã≤Hõ PO^Àà◊# „Ѩ^äŒ=∞ ™ê÷#O P„Hõq∞OK«QÍ P `«~°∞"å`« ™ê÷#O ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’x ~°HõÎ<åàÏŠ֒ѨO Ô~O_»= ™ê÷#O á⁄O^Œ∞`«∞Ok. n~°H… ÍÅOQÍ ~°HáÎõ È@∞ =Ù#fl"åiÖ’, Zkä~Àã≤¯¡ ~Àã≤<£ =Å¡ ~°H<Îõ åàÏÅ∞ QÆ\ Ñì˜ _¨ #ç "åiÖ’, JkèHõOQÍ á⁄QÆ`åˆQ JÅ"å@∞#fl"åiÖ’, ~°HõÎOÖ’ H˘Öˇã¨ì~åÖò, „>ˇÿy¡ã¨Ô~·_£û JkèHõâß`«OÖ’ =ÙO_Õ"åiÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ ~°Hõ΄Ѩ™ê~°O ֒ѨO ~å=K«∞Û. c~å˚ÅH˜ kQÆ∞=ÉèÏQÆOÖ’ „Ѩ=∂^Œ=âß`«∞Î QÍÜ«∞"≥∞ÿ ~°HõÎ<åàÏÅ∞ ^≥|ƒu#fl"åiÖ’, ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ ~°Hõ΄Ѩ™ê~°O KÕ¿ã ~°HõÎ<åàÏÅH˜ U^≥·<å PѨˆ~+¨<£ [iy#ѨC_»∞ ~°Hõ΄Ѩã¨~°}Ö’ ֒ѨO U~°Ê_ç JOQÆã¨ÎOÉèí# JO`« Ѩ\ ˜+¨ìOQÍ =ÙO_»HõáÈ=K«∞Û. ~°Hõ΄Ѩã¨~°}Ö’ ֒ѨO=Å¡ JOQÆO 㨄Hõ=∞OQÍ ã¨ÎOaèOK«_»OÖË^•, =∂#ã≤Hõ PO^Àà◊# =Å¡ ã¨ÎOaèOK«_»O ÖË^• J<Õk `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜, x„^ŒÖ’ JOQÆã¨ÎOÉèí<åÅ∞ =Ù#fln ÖËxn `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ '<åHõì~°flÖò ÃÑ<≥·Öò @∞º"≥∞Ãã<£û JO_£ il™ê¯<£—, ÃÑ<≥·Öò „ÉËdÜ«∞Öò „ÃÑ+¨~ü WO_≥H±û, _ÀѨÅ~ü "Õ"£á¶ê~ü‡ Z<åÅã≤ãπ, ÃÑ<≥·Öò ^ä≥~À‡„QÆѶ‘ =O\˜ ѨsHõΔÅ∞ `À_»Ê_»`å~Ú. JÖψQ ˆH=~Àfl ã≤"≥∞„\©, ˆH=~Àfl„QÆѶ‘ ѨsHõΔÅ∞ `À_»Ê_»`å~Ú. ~°HõÎ<åàÏÖ’¡ ֒ѨO `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ ÃÑ<≥·Öò Ü«∂OlÜ≥∂„QÆѶ‘ ‰õÄ_® `À_»Ê_»∞`«∞Ok. HÍh D ѨsHõΔÅ∞ Y~°∞Û, „â◊=∞`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl\˜ìq.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

WO„\ψH=~°flãπ ÃÑáê=~üfl WO*Hõ¬<£

u 96

ÃÑ· ѨsHõΔÅ`À J=ã¨~°O ÖˉõΩO_®<Õ ''WO„\ψH=~°flãπ ÃÑáê=i<£ WO*Hõ¬<£—— ѨsHõΔ K«Hõ¯x ã¨=∂Kå~åxfl JO^Œ*Ëã¨∞ÎOk. 60 q∞.„QÍ. Ѩáê=i<£ WO[Hõ¬<£ ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’x ˆH=~°flãπ Ãã·#ã¨ãπÖ’H˜ KÕÜ«∞_»O`À H˘kÌ xq∞ëêÖ’¡<Õ JOQÆO ã¨ÎOaèã¨∞ÎOk. WO[Hõ¬<£ KÕã≤# `«~°∞"å`« JOQÆO ã¨ÎOaèOK«_®xH˜ fã¨∞‰õΩ#fl ã¨=∞Ü«∞O, JOQÆã¨ÎOÉèí# xÅ|_ç# ã¨=∞Ü«∞O ~°H<Îõ åàÏÅ P~ÀQƺ Ѩiã≤u÷ x `≥eÜ«∞*Ëã∞¨ OÎ k. JOQÆO ã¨iQÍæ ã¨OÎ aèOK«_O» =ÙO_» H õ á È`Õ ^•xH˜ HÍ~° } Ïxfl `≥ e Ü« ∞ *Ë ã ¨ ∞ Î O k. Ѩ á ê=i<£ WO[Hõ ¬ <£ |^Œ ∞ Å∞QÍ ''„áÈ™êìQÍ¡O_ç<£ W1—— WO[Hõ¬<£ ‰õÄ_® "å_»=K«∞Û. ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ ~°Hõ΄Ѩã¨~°}Ö’ ֒ѨO ÖËHõáÈ`Õ WO„\ψH=~°flãπ ÃÑáê=~üfl WO*Hõ¬<£ WzÛ# Ѩ<≥flO_»∞ xq∞ëêÅÖ’QÍ JOQÆO ѨÓiÎQÍ QÆ\ ˜ìѨ_»∞`«∞Ok. JÖÏ QÆ\ ˜ìѨ_ç# ѨÙ~°∞ ëêOQÆO Hõhã¨O =ÚÃÑ·Ê xq∞ëêÅ∞ Ѩ\ ˜+¨ìOQÍ =ÙO@∞Ok. ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ ~°Hõ΄Ѩã¨~°}Ö’ ֒ѨO=ÙO>Ë, ~°HõÎ<åàÏÅ∞ ã¨#fl|_ç ~°Hõ΄Ѩã¨~°} `«‰õΩ¯= =ÙO>Ë WO„\ψH=~°flãπ ÃÑáê=i<£ WO*Hõ¬<£ WzÛ# `«~°∞"å`« ã¨ÎOaèOK«_®xH˜ Ѩ<≥flO_»∞ xq∞ëêÅ HõO>Ë Z‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞O fã¨∞‰õΩO@∞Ok. XHõ"Õà◊ ã¨ÎOaèOz<å JOQÆO ѨÓiÎQÍ QÆ\ ˜ìѨ_»@O [~°QÆ^Œ∞. XHõ"Õà◊ H˘^ÀÌ Q˘áÈÊ QÆ\ ˜ìѨ_ç<å `«fi~°QÍ "≥∞`«Î|_»∞`«∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ ~°HõÎ<åàÏÅ∞ K«Hõ¯QÍ<Õ =ÙO_ç ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’H˜ ~°HõÎO K«Hõ¯QÍ „Ѩã¨iã¨∞ÎOk. WO„\ψH=~°flãπ ÃÑáê=i<£ WzÛ# H˘kÌ xq∞ëêÖ’¡<Õ JOQÆO K«Hõ¯QÍ QÆ\ ˜ìѨ_»∞`«∞Ok. J~Ú<å =¸_»∞– <åÅ∞QÆ∞ xq∞ëêÖ’¡ JOQÆO "≥∞`«Î|_çáÈ`«∞Ok. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷ux g#ãπ bˆH*òQÍ fã¨∞HÀ=K«∞Û. ѨÙ~°∞ëêOQÆO QÆ\ ˜ìѨ_ç Z‰õΩ¯=¿ãѨ٠xÅ|_ç =ÙO_®ÅO>Ë JOQÆO ã¨ÎOaèOz# `«~°∞"å`« ã≤~Å° ∞ ("≥~Ú<£û) ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’H˜ KÕi# ~°HÍÎxfl ~°u =Úy¿ã =~°‰Ωõ [#~°Öò ã¨~∞° ¯ ºÖË+<¨ Ö£ ’H˜ KÕ~°Û‰õΩO_® ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’<Õ xÅɡ\ ˜ì =ÙOz JOQÆ Ñ¨\ ˜+¨ì`«x HÍáê_®e. g#ãπ bˆH*ò =Ù#fl"åiÖ’ JOQÆO QÆ\ ˜ìѨ_ç xÅ|_»@O =ÙO_»^Œ∞. D Ѩiã≤÷u =Ù#fl"åiÖ’ ã¨~°˚s KÕã≤ Ѩiã≤÷ux K«Hõ¯k^ŒÌ=Åã≤ =ÙO@∞Ok. WO„\ψH=~°flãπ ÃÑáê=i<£ WO*Hõ¬<£ <Õ~°∞QÍ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÍxH˜ WO[Hõ¬<£ WKÕÛ Ñ¨^Œúu. Wk ǨxHõ~°O HÍ^Œ∞. J~°∞^Œ∞QÍ H˘O^ŒiÖ’ JÖÏ ã¨ÎOaèOz# ѨÙ~°∞ëêOQÆO QÆO@Å `«~°|_ç =ÙO_ç W|ƒOk Hõeyã¨∞ÎOk. J@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u U~°Ê_ç#"åiH˜ Ѷ≤<≥·Öˇ„Ѷ≤<£`À zH˜`«û KÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. H˘Öˇã¨ì~åÖò âß`«O Z‰õΩ¯= =Ù#fl "åiÖ’, =∞^èŒ∞"Õ∞ǨÏO =Ù#fl"åiÖ’, ^èŒ∂=∞áê#O KÕ¿ã"åiÖ’ ~°HõÎ<åàÏÅ∞ QÆ\ ˜ìѨ_ç, ã¨#fl|_ç ~°Hõ΄Ѩ™ê~°O `«yæ ÃãH±ûÖ’ Jã¨=∞~°ú`« HõÅQÆ=K«∞Û.

97 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

JO^Œ∞Hõx =∞^èŒ∞"Õ∞Ǩxfl ѨÓiÎQÍ J^Œ∞ѨÙÖ’ =ÙOK«∞HÀ"åe. H˘Öˇã¨ì~åÖò ÃÑ~°QƉõΩO_® PǨ ~°OÖ’ *Ï„QÆ`«Î Ѩ_®e. ^èŒ∂=∞áê#O =∂x"ÕÜ«∂e. ~°Hõ΄Ѩã¨~°}x JOK«<å "ÕÜ«∞_®xH˜ "å_Õ 'WO„\ψH=~°flãπ Ѩáê=i<£— WO*Hõ¬<£x JOQÆã¨ÎOÉèí# ÖËx"å~°Ö’ _®Hõì~ü ã¨ÅǨ "Õ∞~°‰õΩ Z=iH˜ "å~°∞ WO[Hõ¬<£ KÕã¨∞‰õΩx ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ zH˜`åû Ѩ^Œúu ‰õÄ_® =ÙOk.

=∞^è" Œ ∞Õ Ç¨ÏO =ÙO>Ë #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« JkèHõ ã¨OMϺHõ +¨μQÆ~ü ~ÀQÆ∞Ö’¡ +¨μQÆ~ü "åºkè=Å¡ Ѩk #∞Oz W~°"≥· âß`«O =∂„`«"Õ∞ |ÅÇ‘Ï#`« U~°Ê_»∞`«∞Ok. D `Õ_®=Å¡ JOQÆO ã¨ÎOaèOK«_»OÖ’, QÆ\ ˜ìѨ_»_»OÖ’ H˘kÌQÍ PÅ㨺O HõÅQÆ=K«∞Û. XHõ™êi JOQÆã¨ÎOÉèí# Hõey# `«~°∞"å`« JO`å =∂=¸Å∞QÍ ã¨„Hõ =∞OQÍ<Õ =ÙO@∞Ok. +¨μQÆ~ü"åºkè =Å¡ JOQÆO ã¨ÎOaèOK«HõáÈ=_®xH˜ P "åºkè=Å¡ â◊s~°OÖ’x `«H˜¯# ~°HõÎ <åàÏÅ∞ÖÏQÍ<Õ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆOÖ’ ~°HõÎ<åàÏÅ∞ ‰õÄ_® QÆ\ ˜ìQÍ =∂~°`å~Ú. QÆ∞O_≥ ~°HÍÎxfl ѨOѨ٠KÕã≤#ѨC_»ÖÏ¡ ѨÓiÎQÍ "åºHÀzOK«_»O =ÙO_»^Œ∞. ^•x=Å¡ ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’x HÍ=~°flãπ Ãã·#ãπÖ’H˜ ~°HõÎO xO_»∞QÍ KÕ~°_»O =ÙO_»^Œ∞. ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’H˜ ~°HõÎO ѨÓiÎQÍ KÕ~°HõáÈ`Õ JOQÆO QÆ\ ˜ìѨ_»_»O [~°QÆ^Œ∞. Jk JÖÏ =ÙO_»QÍ +¨μQÆ~ü "åºkè =Å¡ ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’x JuѨÅÛx HõO_»~åÅ∞ ™êQƉõΩO_®áÈ`å~Ú. +¨μQÆ~ü "åºkè =Å¡ ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’x Ju ã¨∞xfl`« #~åÅ∞ "≥Ú^Œ∞ÌÉÏ~°∞`å~Ú. Jq "≥∞^Œ_»∞ #∞Oz =KÕÛ ã¨OˆH`åxH˜QÍh, W`«~°„`å â◊s~°OÖ’ HõeˆQ „¿Ñ~°}ÅxQÍh á⁄Ok L`ÕÎ[O á⁄O^Œ=Ù. Jq "≥Ú^Œ∞ÌÉÏ~°_»O`À ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’x ~°HõÎ<åàÏÅx, ~°HõÎO KÕˆ~ QÆ^Œ∞Åx "åºHÀzOKÕ@@∞¡ „¿Ñˆ~Ñ≤OK«ÖËHõáÈ`å~Ú. "≥∞^Œ_»∞Ö’ `«Ü«∂~°ÜÕ∞º XHõ q^èŒ"≥∞ÿ# #∂º~À„\Ï<£ûg∞@~üû ÃãH±û „¿Ñ~°HÍÅ∞QÍ Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú. +¨μQÆ~ü "åºkè =zÛ# "åiÖ’ D #∂º~À„\Ï<£ûg∞@~üû `«yæáÈ`å~Ú. ^•x=Å¡ ѨÙ~°∞ëêOQÆO ã¨iQÍæ ã¨ÎOaèOK«^Œ∞. +¨μQÆ~ü "åºkè =Ù#fl "åiÖ’ ÃãH±ûÖ’ "≥·Ñ¶¨ÅºO HõÅ∞QÆ∞`«∞#flѨC_»∞ x[OQÍ<Õ #~åÅ∞ "≥Ú^Œ∞ÌÉÏ~åÜ«∂, ~°HõÎ<åàÏÅ∞ ã¨#fl|_ç ~°HõÎ „Ѩ™ê~°O `«yæáÈ~ÚO^• Jx `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ ã≤OѨÙÖò J|˚ˆ~fi+¨<£ KåÅ∞. x„^ŒáÈ`«∞#flѨC_»∞QÍh, `≥Å¡"å~°∞~°≠Ï=Ú#QÍh JOQÆO QÆ\ ˜ìѨ_ç xÅ|_»∞`ÀO^• ÖË^• J<Õk „ã‘ΠѨijeOKåe. JOQÆO QÆ\ ˜ìѨ_»@O =ÙO>Ë, ÃãH±ûÖ’ "≥·Ñ¶¨Åº =∞<Õk +¨μQÆ~ü "åºkè =Å¡ =∞#ã¨∞Ö’ Hõey# kQÆ∞Å∞=Å¡<Õ Jx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. P kQÆ∞Å∞ =^ŒÅ_®xH˜ `«y#O`« Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

_®Ñ¨¡~ü >ˇãπì

u 98

D ã≤OѨÙÖò J|˚ˆ~fi+¨<£ JÖÏ =ÙO_»QÍ |¡_£ ã¨∞QÆ~ü >ˇãπì ^•fi~å "åºkè f„=`«x JOK«<å "ÕÜ«∞_»O, _®Ñ¨¡~ü >ˇãπì ^•fi~å ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’x ~°HõÎ<åàÏÖ’¡H˜ ~°HõÎO `«y#O`« "≥à◊√`«∞#fln ÖËxn `ÕÅ∞ÛHÀ=_»O, il™ê¯<£ ^•fi~å JOQÆO ^Œ$_è»`åfixfl `ÕÅÛ_»O =O\˜q ZO`≥·<å J=ã¨~°O. ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’ Ѩáê=i<£ WO[Hõ¬<£ WzÛ<å JOQÆO ã¨ÎOaèOKÕn ÖËxn `≥Å∞ã¨∞ÎOk. ÃÑ<≥·Öò Ü«∂OlÜ≥∂„QÆѶ‘, HÍ=~°fl™È„QÆѶ‘ =O\˜ ѨsHõΔÅ∞ ‰õÄ_® WO^Œ∞‰õΩ `À_»Ê_»∞`å~Ú. g@xfl\˜H˜ `À_»∞ P =ºH˜Î =∂#ã≤Hõ ã≤÷ux JOK«<å "ÕÜ«∞_»O J=ã¨~°O. +¨μQÆ~ü "åºkè W#∞ûe<£ WO[Hõ¬<£ˆH `«QÆ∞æ`«∞O^•, =∂„`«Å`À `«QÆ∞æ`«∞O^• x~åú~°} KÕã¨∞‰õΩx P ~°HõOQÍ Ñ¨ÓiÎ "≥∂`å^Œ∞Ö’ =∞O^Œ∞ "å_ç "åºkèx ѨÓiÎQÍ J^Œ∞ѨÙÖ’H˜ fã¨∞‰õΩ ~å"åe. |¡_£ +¨μQÆ~üx ZѨC_»∂ <å~°‡ÖòQÍ =ÙO_Õ@@∞¡ K«∂_®e. +¨μQÆ~ü ÃÑ~°QƉõΩO_® *Ï„QÆ`«ÎѨ_®e. +¨μQÆ~ü=Å¡ #~åÅ∞,~°HõÎ<åàÏÅ∞ ÉÏQÍ ^≥|ƒu#fl@¡~Ú`Õ +¨μQÆ~üx ZO`« J^Œ∞Ѩ٠KÕã≤<å Ãã‰õΩû=Öò Ѩ=~ü ѨÓiÎQÍ <å~°‡ÖòH˜ ~å=_»O =ÙO_»^Œ∞. JOQÆO ѨÓiÎQÍ QÆ\ ˜ìѨ_»_»O [~°QÆ^Œ∞. J~Ú<å g~°∞‰õÄ_® ÃãH±ûÖ’ `«$Ñ≤HÎ ~õ O° QÍ áêÖÁæ<@ Õ @∞¡, „ã‘HÎ ˜ ÃãH±û `«$Ñ≤Î HõeQˆ @@∞¡ KÕÜ∞« =K«∞Û. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ „Ѩf™ês WO„\ψH=~°flãπ Ѩáê=i<£ WO*Hõ¬<£ KÕã¨∞‰õΩO>Ë JOQÆO QÆ\ ˜ìѨ_ç ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O ™ê^茺=∞=Ù`«∞Ok. Z~°H± Z~Ú_£ ã≤ã¨ìO ã¨Ç¨ÏHÍ~°O`À ‰õÄ_® JOQÆO QÆ\ ˜ìѨ_Õ@@∞¡ KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. JÖÏ ‰õÄ_® ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. ÃÑ<≥·Öò WOáê¡O\òû ÃÑ\˜ìOK«∞HÀ=_»O =Å¡ ‰õÄ_® ÃãH±û ™ê^茺=∞=Ù`«∞Ok. D ã≤÷u^•HÍ ~å‰õΩO_® +¨μQÆ~ü "åºkè "≥Ú^Œ\ ˜ ^Œâ◊Ö’<Õ QÆ∞iÎOz *Ï„QÆ`«Î fã¨∞‰õΩO>Ë ÃãH±ûx rq`«HÍÅO ZO*ÏÜü∞ KÕÜ«∞=K«∞Û.

^≥Ñ≤Ê á⁄_»∞ѨÙÅ`À ѨK«Ûx ã¨O™ê~åxfl |*Ï~°∞áêÅ∞ KÕã¨∞‰õΩ<Õ ^ŒOѨ`«∞Å∞ „ã‘ÎÖˇ·<å ѨÙ~°∞+¨μÖˇ·<å z#fl`«#O #∞Oz Z=iH˜ "å~°∞ XHõ „Ѩ`ÕºHõ =ºH˜Î`åfixfl qt+¨ì`«x ã¨O`«iOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. ÃÑOѨHõO „ѨÉèÏ=O ‰õÄ_® "åi g∞^Œ LO@∞Ok. ZѨÊ\˜H© XHõix =∞~˘Hõ~°∞ ѨÓiÎQÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀ=_»O [~°QÆ^Œ∞. J~Ú`Õ ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ =∞^茺 HõÅ`«Å∞ ~å‰õΩO_® LO_®ÅO>Ë =∞#ã¨∞Å∞ Hõeã≤# q+¨Ü«∂ÅH˜ P#OkOK«@O, aè#fl ^Œ$HõÊ^èŒOÖ’ L#fl q+¨Ü∂« Åx Jaè=∂xOK«@O KÕÜ∂« e. Z^Œ∞\˜"åiÖ’ Ö’áêÅ∞ ZuÎ K«∂Ѩ_O» QÍHõ "åiÖ’ L#fl ™ê=∞~å÷ºxfl "≥∞K«∞ÛHÀ"åe. JѨC_Õ ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ =∞^茺 HõÅǨÅH˜ KÀ@∞ ÖˉõΩO_® áÈ~Ú P#O^ŒO "≥e¡q~°∞ã¨∞ÎOk. "åi =ºH˜Î`åfiÖ’¡ JÉèí∞º^ŒÜ«∞O Hõ#|_»∞`«∞Ok. iii

99 u

a

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

„ã‘Î – ѨÙ~°∞+¨μÖ’¡ HÍ"≥∂„^ÕHõO a

''_®Hõì~ü, =∂ Pq_»H˜ ZÅs˚ =™ÈÎOk—— J<åfl_»∞ J[Üü∞. ''ZÅs˚ JO>Ë U=∞ø`ÀOk—— Jx J_çQÍ#∞. J[Üü∞ =ÚYOÖ’ ã≤QÆ∞æ, ã¨OHÀK«O KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~Ú. J`«x „ѨHõ¯<Õ ‰õÄ~°∞Û#fl J`«x ÉèÏ~°º JO[e ‰õÄ_® ã≤QÆ∞æ`À `«Å=OK«∞‰õΩx ‰õÄ~°∞ÛOk. <Õ#_çy#^•xH˜ W^ŒÌi#∞Oz Z@∞=O\˜ ã¨=∂^è•#O ÖË^Œ∞. ''ZÅs˚ JO>Ë——, Jx =∞m§ J_çQÍ#∞. ''ZÖÏ K≥áêÊÖ’ `≥eÜ«∞_»OÖË^Œ∞ _®Hõì~ü, ÃÑ·QÍ K≥áêÊÅO>Ë ã≤QÆ∞æQÍ LOk—— J<åfl_»∞ J[Üü∞. H˘kÌ ã¨=∞Ü«∞O fã¨∞‰õΩ#fl `«~åfi`« `å<Õ K≥áêÊ_»∞. ''_®Hõì~ü, =∂ Pq_»H˜ ZÅs˚ =∂=¸Å∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Hõ#|_»^Œ∞. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_Õ Hõ#|_»∞`«∞Ok. JO^Œ∞Ö’#∂ P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ XO\˜g∞^Œ ^Œ∞ã¨∞ÎÅhfl `˘ÅyOKÕÜ«∞_»O`À =∞iO`« Hõ#|_»∞`«∞Ok. â◊s~°=∞O`å P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Z„~°x ^Œ^Œ∞Ì~°∞ =ã¨∞ÎOk. Xà◊§O`å "Õ_çQÍ =∂~°∞`ÀOk. ÃÑ·QÍ âßfi㨠Z‰õΩ¯=™ê~°∞¡ fÜ«∞_»O, Ô~ãπìÖˇãπQÍ J=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Kèåug∞^Œ `«Å Px¿ãÎ QÆ∞O_≥"ÕQÆOQÍ H˘@∞ì‰õΩO@∞#fl@∞¡ JxÑ≤ã¨∞ÎOk—— Jx K≥áêÊ_»∞ J[Üü∞. WOHÍ H˘#™êyã¨∂Î ''XHõ qO`« q+¨Ü«∞O K≥ѨÊ<å _®Hõì~ü, `«# QÆ∞iOz <Õ#∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∞O>Ë P"≥∞ =∂„`«O Uq∞ Ѩ@ì#@∞¡, Uq∞ J=#@∞¡ Hõ#|_»∞`«∞Ok. ''ÃÑ·QÍ <å‰õΩ ZO`À „käÖòQÍ LOk, PQÆ∞`å"ÕO\˜ JO@∞Ok. P"Õâ◊Ѩ_»∞`«∞Ok. W^ŒO`å q∞ã¨ìsQÍ LOk _®Hõì~ü—— J<åfl_»∞. J[Üü∞ K≥ѨÊ_»O PÑ≤ <å =OHõ, P"≥∞ =OHõ J=Ö’H˜ã¨∂Î K«∂âß_»∞. JO[e =∞iO`« ã≤QÆ∞æѨ_çáÈ~ÚOk. ã≤QÆ∞æ`À =∞iO`« =Ú_»∞K«∞‰õΩáÈ~ÚOk. P"≥∞ <À\˜"≥O@ XHõ>Ë=∂@ "≥Å∞=_çOk. ''_®Hõì~ü, P ZÅs˚ÖËq∞\’ <å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. JO`å PÜ«∞#ˆH Ѩ\ ˜ìOk. <å‰õΩ P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JO`å =∞`«∞ÎQÍ<Õ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. J^˘Hõ =∞^èŒ∞~å#∞Éèí∂u—— Jx =ÚyOzOk.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 100

J[Üü∞H˜ JO`«∞Ѩ@ìx q+¨Ü«∞O, JO[eH˜ J~°÷OHÍx q+¨Ü«∞O– J^Õ^À JO`«∞Ѩ@ìx [|∞ƒHÍ^Œ∞. P#O^ŒHõ~° ^•OѨ`«ºrq`«OÖ’ J@∞=O\˜ 'ZÅs˚— ‰õÄ_® F ÉèÏQÆ"Õ∞. J[Üü∞ J#∞‰õΩ#fl ZÅi˚H±~å+π =∞~˘Hõ\ ˜ HÍ^Œ∞. ^•xx 'ÃãH±û ÃѶ¡+π— JO\Ï~°∞. =∞#ã¨∞Å∞ Ô~O_»∂ XHõ>ˇÿ =∞#∞+¨μe^ŒÌ~°∞ ^ŒQÆæÔ~·#ѨC_»∞ HÍ=∞O â◊s~°OÖ’ J<ÕHõ =∂~°∞ÊÅ∞ Hõeyã¨∞ÎOk. J=hfl J[Üü∞H˜, JO[eH˜ q=iOKå#∞. =∞|∞ƒ `≥~°Å∞ q_çáÈ~Ú#@∞¡ "åi^ŒÌi =ÚMÏÅÖ’ P#O^Œˆ~YÅ∞ "≥e¡qi™ê~Ú.

ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#ÅH˜ =HΔÀ*ÏÅÖ’ =KÕÛ =∂~°∞Ê ÃãH±ûѨ~°OQÍ „¿Ñ~°} á⁄Ok#ѨC_»∞ [#<ÕO„kÜ«∂ÅÖ’, ~˘=Ú‡ÅÖ’ HõeˆQ =∂~°∞ÊÅx <åÅ∞QÆ∞ ^Œâ◊Å∞QÍ (ÃãìÑπûQÍ) qÉèílOK«=K«∞Û. 1. ZÔH·˚\ò"≥∞O\ò ¿Ñ¶*ò, 2. áê¡\’¿Ñ¶*ò, 3. P~°æ[q∞H± ¿Ñ¶*ò, 4. i[Å∂º+¨<£ ¿Ñ¶*ò. Öˇ·OyHõ „¿Ñ~°} Hõey#ѨC_»∞ JOK≥ÅOK≥Å∞QÍ [#<ÕO„kÜ«∂ÅÖ’ HõeˆQ Ѩi}Ï=∂ÖË =HΔÀ*ÏÅÖ’ ‰õÄ_® HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ HõÅQÆQÍ<Õ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\ ˜QÍ#∂, „Ѩ^è• #OQÍ#∂ HõeˆQk–~°HÍÎkèHõº`«. [#<ÕO„kÜ«∂Å∞, =HΔÀ*ÏÅ∞ JkèHõOQÍ ~°HÍÎxfl xOѨ٠‰õΩO\Ï~Ú. JkèHõOQÍ ~°HõÎO KÕ~°_»=∞<Õk D J=Ü«∞"åÅ ^ŒQÆæ~° =ÙO_Õ K«~°‡OÖ’<Õ H͉õΩO_®, D J=Ü«∞"åÅH˜ ã¨O|OkèOz# HõO_»~åÅÖ’‰õÄ_® [~°∞QÆ∞`«∞Ok. nx<Õ ã¨∂Ѩ~ü Ѷ≤+≤Ü«∞Öò JO_£ _ôÑπ "å™ÈHõOl+¨<£ JO\Ï~°∞. Öˇ·OyHõ „¿Ñ~°} Hõey#ѨC_»∞ „ã‘ÎÅ =HΔÀ*ÏÅÖ’ HõeˆQ =∂~°∞ÊÅ∞ XH˘¯Hõ¯iÖ’ XHÀ¯ÖÏQÍ =ÙO\Ï~Ú. ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#ÅH˜ ã¨O|OkèOz# "≥Ú^Œ\ ˜ ^Œâ◊ (ZÔH·˚\ò"≥∞O@∞ ¿Ñ¶*ò)Ö’ =ÚO^Œ∞QÍ K«#∞"≥Ú#Å∞ xHõ¯ÉÁ_»∞K«∞‰õΩO\Ï~Ú. QÆ\ ˜ìQÍ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú. K«#∞"≥Ú#ÅÖ’ =ÙO_Õ Ñ¨ÅÛx HõO_»~åÅ∞ >ˇ#¬<£H˜ Ö’#∞HÍ=_»O=Å¡ D Ѩi}Ï=∞O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. K«#∞"≥Ú#Å∞ Ô~O_»∂ XˆH™êi xHõ¯ÉÁ_»∞K«∞HÀ=_»O =ÙO_»^Œ∞. =ÚO^Œ∞QÍ XHõ\ ˜, HÍã¨Î PÅ㨺OQÍ Ô~O_»=k [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx =ÚO^Œ∞QÍ XHõ\ ˜ QÆ\ ˜ìQÍ =∞~˘Hõ\ ˜ HÍã¨Î "≥∞`«ÎQÍ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ÃãH±û „¿Ñ~°}`À xHõ¯ÉÁ_»∞K«∞‰õΩ#fl K«#∞"≥Ú#Å∞ J~°ÃãO\©g∞@~ü #∞Oz ÃãO\©g∞@~ü J^Œ#OQÍ Ñ¨i=∂}O ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. K«∞@∞ìH˘Å`« ‰õÄ_® áê=Ù ÃãO\©g∞@~ü #∞Oz J~° ÃãO\©g∞@~ü J^Œ#OQÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. ™ê^è•~°}OQÍ ÃÑ^ŒÌqQÍ =ÙO_Õ K«#∞"≥Ú#Å∞ JO`«QÍ ÃÑ^ŒÌq J~Ú#@∞¡ Hõ#|_»=Ù. z#flqQÍ =Ù#fl K«#∞"≥Ú#Å∞ ÃãH±û „¿Ñ~°}`À Ѩi=∂}O ÃÑiy#@∞¡ ã¨Ê+¨ìOQÍ Hõ#|_»`å~Ú. ZQÆ˚~Ú\ò"≥∞O\ò ¿Ñ¶*òÖ’<Õ =HΔÀ*ÏÅÖ’ ~°HÍÎkèHõº`« ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. =HΔÀ*ÏŠѨi=∂}OÖ’ =∂~°∞Ê =ã¨∞ÎOk.

101 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

H˘kÌ xq∞ëêÖ’¡ Öˇ·OyHõ „¿Ñ~°}Å∞ f„="≥∞ÿ áê¡\’¿Ñ¶*ò „áê~°OÉèí"≥∞ÿ#^•xH˜ zǨÏflOQÍ ~°HÍÎkèHõº`« ÃÑiy =HΔÀ*ÏŠѨi=∂}O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. K«#∞"≥Ú#Å K«∞@∂ì ~°∂áê~Ú "Õ∞~° L^• ~°OQÆ∞Ö’ =ÙO_Õ K«~°‡O (UiÜ≥∂ÖÏ) L|∞ƒQÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. UiÜ≥∂ÖÏ L|ƒ_»O`À JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ ¿ãì*òÖ’ Ѩi=∂}O ÃÑiy# K«#∞"≥Ú#Å Ãã·A `«yæ#@∞¡ Hõ# |_»∞`«∞Ok. HÍh "åã¨Î"åxH˜ K«#∞"≥Ú#ŠѨi=∂}O `«QÆæ^Œ∞.

ÃÑo§HÍx J=∂‡~ÚÅÖ’... ÃÑà‹#¡· J=∂‡~ÚÅÖ’!! Ñ≤Å¡Å∞ HõÅQÆx, a_»¤ÅH˜ áêÅ∞ W=fix `«Å∞¡ÅÖ’ Öˇ·OyHõ ã¨ÊO^Œ#Å∞ Hõey#ѨC_»∞ =HΔÀ*ÏŠѨi=∂}O 1/4 –1/5 J^Œ#OQÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. D Ãã·A ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. =HΔÀ*ÏÅ∞ |~°∞=Ù JxÑ≤™êÎ~Ú. aQÆ∞`«∞ JxÑ≤™êÎ~Ú. ã¨Å∞Ѩ٠JxÑ≤™êÎ~Ú. nxHõO`«\ ˜H© HÍ~°}O Öˇ·OyHõ „¿Ñ~°} HõÅQÆ_»O`À =HΔÀ*ÏÅÖ’ ~°HõÎO JkèHõOQÍ KÕ~°_»"Õ∞. Ñ≤Å¡Å∞ Hõey ã¨Î#ºO WzÛ# „ã‘ÎÅÖ’ Öˇ·OyHõ „¿Ñ~°}`À =HΔÀ*ÏŠѨi=∂}O ÃÑ~°QÆ_»O JO`«QÍ Hõ#|_»^Œ∞. HÍh ÃãH±û „¿Ñ~°} =HΔÀ*ÏÅÖ’ =∞^èŒ∞~å#∞Éèí∂`«∞Å∞, ÃãH±ûã¨ÊO^Œ#Å∞ =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ÙO\Ï~Ú.

ÃãH±û ÔH·¡=∂H±ûÖ’ =HΔÀ*ÏÅ∞ =HΔÀ*ÏŠ֒ѨÅ, =HΔÀ*ÏÅÃÑ·# K«~°‡OÖ’#∂ áê¡\’¿Ñ¶*òÖ’ ~°HÍÎkèHõº`« ÃÑ~°QÆ_»O`À XO\˜g∞^Œ Z„~°\ ˜ ѨÓŠѨÙá⁄Ê_ç [e¡#@∞¡ =HΔÀ*ÏÅ ^ŒQÆæ~° Hõ#|_»∞`«∞Ok. nx<Õ ''ÃãH±ûÃѶ¡+π—— JO\Ï~°∞. K«Hõ¯x KèåÜ«∞ HõÅ"åiÖ’ ÃãH±ûÃѶ¡+π ã¨Ê+¨ìOQÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. áê¡\’¿Ñ¶*òÖ’ Hõ#|_Õ ÃãH±ûÃѶ¡+π ˆH=ÅO =HΔÀ*ÏÅ g∞^Œ H͉õΩO_®, Kèåug∞^Œ, W`«~° KÀ@¡, ÃÑ· Hõ_»∞Ѩ٠ÃÑ·# Hõ#|_»∞`«∞Ok. ÃãH±ûÃѶ¡+π J#|_Õ ~å+π =ÚO^Œ∞QÍ Ô~O_»∞ =HΔÀ*ÏÅH˜ =∞^茺QÍ HÍã¨Î kQÆ∞=Ù# „áê~°OÉèí=∞=Ù`«∞Ok. ÃãH±ûÃѶ¡+π _ÕÖˇ·\òÖ’ Hõ#|_»∞`«∞Ok. áê¡\’¿Ñ¶*ò #∞Oz Öˇ·OyHõ ã¨ÊO^Œ#Å∞ ã¨∞Y„áêÑ≤ÎH˜ Ѩ~°∞QÆ∞Å∞f™êÎ~Ú. ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõeˆQ ã≤÷u<Õ 'P~°æ[O— JO\Ï~°∞. D P~°æ[q∞H± ¿Ñ¶*òÖ’ =HΔÀ*ÏÅÖ’ aQÆ∞`«∞ JÖψQ xÅ|_ç =ÙO@∞Ok. K«#∞"≥Ú#Å∞, UiÜ≥∂ÖÏ LÉ˃ =ÙO\Ï~Ú. K«#∞"≥Ú#Å∞ ÉÏQÍ xHõ¯ÉÁ_»∞K«∞‰õΩO\Ï~Ú. ÃãH±û„¿Ñ~°}`À HÀiHõ ÔH·¡=∂H±ûH˜ KÕi P~°æ[O (ã¨∞Y„áêÑ≤Î) á⁄Ok# `«~°∞"å`« =∞#ã¨∞ âßOuOz =∂=¸Å∞ ã≤÷uH˜ KÕ~°∞HÀ=_»O "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. D ^Œâ◊<Õ i[Å∂º+¨<£ ¿Ñ¶*ò— JO\Ï~°∞. ã¨∞Y„áêÑ≤Î `«~°∞"å`« =HΔÀ*ÏÅÖ’ JkèHõOQÍ KÕi# ~°HõÎO uiy Ô~QÆ∞ºÅ~ü ã¨~°∞¯ ºÖË+¨<£Ö’H˜ "≥à◊§_®xH˜ 5 #∞Oz 10 xq∞ëêÅ∞ Ѩ_»∞`«∞Ok. i[Å∂º+¨<£ ¿Ñ¶*òÖ’ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\ ˜QÍ J^Œ$â◊º=∞ÜÕ∞ºk– ÃãH±ûÃѶ¡+π, P `«~°∞"å`« L|∞ƒQÍ =∂i# UiÜ≥∂ÖÏ L|ƒ~°O `«QÆæQÍ<Õ uiy K«#∞"≥Ú#Å∞ ÃÑ^ŒÌqQÍ Hõ#|_»`å~Ú. uiy XHõ¯™êiQÍ K«#∞"≥Ú#Å∞ Ãã·A ÃÑiy#@∞¡ „Éèí=∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. HÍh UiÜ≥∂ÖÏ

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 102

L|ƒ~°O `«QÆæ_»"Õ∞ HÍ~°}O.P `«~°∞"å`« K«#∞"≥Ú#Å∞ Ѩi=∂}O ‰õÄ_® `«QÆ∞æ`å~Ú. ã¨∞Y „áêÑ≤Î Hõey# Ѩk xq∞ëêÖ’¡, =HΔÀ*ÏÅ∞, K«#∞"≥Ú#Å∞ Ü«∞^ä•ã≤÷uH˜ =™êÎ~Ú.

HÍ=∞O Hõey# „ã‘ÎÖ’ âßs~°HõOQÍ HõeˆQ =∂~°∞ÊÅ∞ : HÍ"≥∂„^ÕHõO`À „ã‘Î ÔH·¡=∂H±ûH˜ "≥o§#ѨC_»∞ HÍà◊√§ KÕ`«∞Å HõO_»~åÅ∞ aQÆ∞ã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. KÕu"Õà◊√¡, HÍe"Õà◊√¡, Ѩ\ ˜ì QÆ∞O*Ëã≤#@∞¡ J=Ù`å~Ú. ã¨∞Y„áêÑ≤Î Hõey# H˘kÌ¿ãѨ\ ˜H˜ JÖÏ aQÆѨ@ì_»O `«yæáÈ`«∞Ok. =∂=¸Å∞QÍ âßfi㨠xq∞ëêxH˜ 18 ™ê~°∞¡ fã¨∞‰õΩO>Ë ÃãH±ûѨ~O° QÍ ZÔH\˚· ò J~Ú#ѨC_»∞ xq∞ëêxH˜ 40 ™ê~°∞¡ fã¨∞HÀ=_»O =ÙO@∞Ok. JÖψQ QÆ∞O_≥ xq∞ëêxH˜ 72 ™ê~°∞¡ H˘@∞ìHÀ=_»O =ÙO>Ë HÍ=∞Ѩ~°OQÍ L„^ÕHõO K≥Ok#ѨC_»∞ 110 #∞Oz 180 ™ê~°∞¡ H˘@∞ìHÀ=_»O =ÙO@∞Ok. ~°HõÎáÈ@∞ ‰õÄ_® P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ 30 #∞Oz 80 H˜ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. ~°uÖ’ ÉÏQÍ L„kHõÎ`« K≥Ok# „ã‘ÎÖ’ â◊s~°O ÉÏQÍ "Õ_≥H˜¯# J#∞Éèí∂u HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ã¨∞Y„áêÑ≤Î Hõey# `«~°∞"å`« K«Ñ¨Ê|_ç#@∞¡ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ K«=∞@Å∞ Ѩ_»`å~Ú. =ÚYºOQÍ „ã‘ÎÅÖ’ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#fl `«~°∞"å`« =¸„`«qã¨~°˚# KÕÜ«∂ÅxÑ≤ã¨∞ÎOk. ^•xH˜ HÍ~°}O ÃãH±ûÖ’ [#<ÕO„kÜ«∂Å`Àáê@∞ =¸„`«HÀâ◊O ‰õÄ_® L„kHõÎ`« K≥O^Œ_»"Õ∞.

HÍ"≥∂^„ HÕ Oõ =Å¡ [#<ÕOk„ Ü«∂ÅÖ’ HõeQˆ =∂~°∞Ê ~°uÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ ÃãH±ûѨ~°OQÍ L„kHõÎ`« K≥Ok# „ã‘ÎÖ’ Ü≥∂xH˜ Ô~O_»∞ ѨHõ¯ÖÏ =ÙO_Õ ÖËaÜ«∂ "≥∞ÿ<˘~å (Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞) ~°HÍÎkèHõº`«`À L|∞ƒ`å~Ú. Wq =∂=¸Å∞QÍ =ÙO_Õ Ñ¨i=∂}O HõO>Ë Ô~O_»∞–=¸_»∞ Ô~@∞¡ ÃÑ^ŒÌq J=Ù`å~Ú. ÖËaÜ≥∂ "≥∞ÿ<À~å ÃÑ·<Õ =ÙO_Õ ÖËaÜ«∂ "Õ∞*’~å ѨÅÛQÍ#∂, "≥_»Å∞ÊQÍ#∂ =∂~°∞`å~Ú. ÖˇO· yHõÑ~¨ O° QÍ L„kHõ`Î « K≥Ok#ѨC_»∞ Ü≥∂x =∂~°Oæ Ö’ „^Œ"åÅ∞ JkèHOõ QÍ „ã¨qOK«_O» =ÙO_»QÍ Ü≥∂x ^•fi~°O ^ŒQÆæ~° =ÙO_Õ ÉÏ~À¤eÜ«∞<£ „QÆOkè lQÆ∞~°∞ =O\˜ Ѩ^•~åúxfl XHõ\ ˜, Ô~O_»∞ K«∞Hõ¯Å∞ q_»∞^ŒÅ KÕã≤ *Ï~°∞_»∞QÍ =∂~°∞ã¨∞ÎOk. Öˇ·OyHõOQÍ „ã‘Î L„kHõÎ`« K≥Ok# 10–30 ÃãHõO_»¡Ö’<Õ Ü≥∂x =∂~°æOÖ’ „^Œ"åÅ∞ „ã¨q™êÎ~Ú. Ü≥∂x =∂~°æOÖ’ ("≥*ˇ·<åÖò) ‰õÄ_® =∂~°∞ÊÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. Ü≥∂x =∂~°æO ^•#O`«@Hõ^Õ qK«∞Û‰õΩx "≥_»Å∞Ê J=Ù`«∞Ok. Ü≥∂x=∂~°æO á⁄_»=Ù ‰õÄ_® 2–3 ÃãO\©g∞@~°∞¡ JkèHõO J=Ù`«∞Ok. ѨÙ~°∞ëêOQÆ „Ѩ"Õâ◊O`À =∞iO`« ™êQÆ∞`«∞Ok. ã¨∞Y„áêÑ≤Î Hõey# `«~°∞"å`« =∞m§ =Ú_»∞K«∞‰õΩáÈ`«∞Ok. ã¨∞Y„áêÑ≤Î Hõey#ѨC_»∞ Ü≥∂x =∂~°æO֒ѨŠJÅÅ∞ JÅÅ∞QÍ HõO_»~° ã¨OHÀK«O =ÙO@∞Ok. D HõO_»~° ã¨OHÀK«O XHõ =∞^èŒ∞~å#∞Éèí∂ux q∞QÆ∞Å∞ã¨∞ÎOk.

103 u

ã¨∞Y„áêÑ≤ÎÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O =∂~°∞ÊÅ∞ :

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

Öˇ·OyHõOQÍ L„kHõÎ`« K≥Ok#ѨC_»∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xfl JO\˜ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl eQÆ"≥∞O@∞¡ ~°HÍÎkè Hõº`«`À L|∞ƒ`å~Ú. Ѷ¨e`«OQÍ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O =∂=¸Å∞ á⁄l+¨<£ HõO>Ë ÃÑ·H˜ QÆ∞O[|_»∞ `«∞Ok. QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« HõO~îO° ‰õÄ_® ~°HÍÎkHè ºõ `«`À L|∞ƒ`«∞Ok. ^•x #∞Oz „^Œ"åÅ∞ „ã¨q™êÎ~Ú. HÍ"≥∂„^ÕHõO K«Å¡|_ç# H˘kÌ¿ãѨ\ ˜H˜ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O =∂=¸Å∞ á⁄l+¨<£H˜ =ã¨∞ÎOk. „^Œ"åÅ∞ „ã¨qOK«_»O `«QÆ∞æ`«∞Ok. ã¨∞Y„áêÑ≤Î Hõey#ѨC_»∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O HõO_»~åÅ∞ ™êÊ["£∞H˜ Ö’#∞ J=Ù`å~Ú. "≥∞<À áê*ò =zÛ# H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ W@∞=O\˜ ™êÊ["£∞ á⁄uÎ Hõ_»∞ѨÙÖ’ H˘O`« ÉÏ^èŒ Hõeyã¨∞ÎOk. Öˇ·OyHõѨ~°OQÍ L„kHõÎ`« K≥Ok#ѨC_»∞ [#<ÕO„kÜ«∂Å ^ŒQÆæ~° ÃÑiy# ~°HÍÎkèHõº`« Ѩk, W~°"≥· xq∞ëêÅ∞ `«~°∞"å`« `«QÆ∞æ`«∞Ok. HÍ=∞O Hõey#ѨC_»∞ Ü≥∂x j~°¬O ÉÏQÍ L|∞ƒ`«∞Ok. ÃãH±ûѨ~°OQÍ =∞^èŒ∞~å#∞ Éèí∂`«∞Åx HõeyOK«_»OÖ’ Ü≥∂x j~°¬O „áê^è•#º`« KåÖÏ =ÙOk. ÃãH±ûѨ~°OQÍ ã¨ÊOkOz#ѨC_»∞ HõeˆQ âßs~°Hõ =∂~°∞ÊÅ J=QÍǨÏ# =Ù#flѨC_»∞ ^ŒOѨ`«∞Å∞ "åi ^•OѨ`«º rq`åxfl =∞iO`« =∞^èŒ∞~°OQÍ =∞~°Å∞Û‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O =ÙOk.

ÃãH±û ¿„ Ñ~°}Ö’ Ѩi=∂}O ÃÑiˆQ Ü≥∂x j~°¬O â◊s~°OÖ’ U JOQÍxH˜ ÖËx „Ѩ`ÕºHõ`« Ü≥∂x j~å¬xH˜ (ÔH·¡\’iãπH˜) =ÙOk. XˆH JOQÆO Ô~O_»∞ q^è•Å∞QÍ Ñ¨x KÕã¨∞ÎOk. ÔH·¡\’iãπH˜ U=∂„`«O XiÑ≤_ç Hõey<å ã¨ÊOkOz HÍ=∞Ѩ~°"≥∞ÿ# ã¨ÊO^Œ#Åx "≥∞^Œ_»∞Ö’ „¿Ñˆ~Ñ≤OK«_»O KÕÜ«∞QÍ, J^Õ JOQÆO J^Õ ™ê÷~ÚÖ’ "≥∞^Œ_»∞#∞Oz =zÛ# ÃãH±û „¿Ñ~°}Åx JO^Œ∞‰õΩx Jq∞`«OQÍ L„kHõÎ`« K≥O^Œ∞`«∞Ok. =∞^èŒ∞i=∞Åx ѨOK«∞`«∞Ok. U H˘kÌ ã¨Ê~°≈ÔH·<å Ü≥∂x j~°¬O ѨÙ~°∞ëêOQÆO=Öˇ ã¨ÎOaèã¨∞ÎOk. XHõ ~°HõOQÍ K≥áêÊÅO>Ë Ü≥∂x j~°¬O J<Õk „ã‘ÎÅÖ’ z#fl ™ê÷~ÚH˜ K≥Ok# ѨÙ~°∞ëêOQÆO. ѨÙ~°∞ëêOQÆO ÖÏQÍ<Õ z#fl tâ◊flO, HÍO_»O =ÙO\Ï~Ú. tâ◊flO ÃÑ·# ѨÓ~°fi K«~°‡OÖÏQÍ<Õ Ü≥∂x j~°¬O ‰õÄ_® K«~°‡O`À HõѨÊ|_ç =ÙO@∞Ok. ã¨ÎOaèOz#ѨC_»∞ P K«~°‡O `˘Åy Ü≥∂xj~°¬O tY~å„QÆO ã¨Ê+¨ìOQÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. Ü≥∂x j~°¬O „ã‘ÎH˜ „ã‘ÎH˜ KåÖÏ `Õ_®QÍ =ÙO@∞Ok. 4–5 q∞b¡g∞@~°¡ #∞O_ç XHõ ÃãO\©g∞@~°∞ Ѩi=∂}O =~°‰õΩ =ÙO@∞Ok. ÃãH±ûѨ~°OQÍ ã¨ÊOkOz ÃÑ^ŒÌ^≥·#ѨC_»∞ Ô~O_»∞#fl~° ÃãO\©g∞@~°∞¡ =~°‰õΩ =ÙO@∞Ok. ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}O |\˜ì ÃãH±û `«$Ñ≤Î P^è•~°Ñ¨_ç ÖË#>Ë¡ „ã‘ÎÅÖ’ ‰õÄ_® ÔH·¡\’iãπ Ѩi=∂}O |\˜ì ÃãH±û `«$Ñ≤Î HõÅQÆ_»O P^è•~°Ñ¨_ç ÖË^Œ∞.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 104

ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖÏQÍ<Õ ÔH·¡\’iãπÖ’ ‰õÄ_® ™êÊOl \˜+¨Øº, WÖÏã≤ìH± \˜+¨Øº =ÙO@∞Ok. ÃãH±û „¿Ñ~°}`À ~°HõÎO ^Œ∞=∞HõQÍ<Õ ÔH·¡\’iãπÖ’ =ÙO_Õ MÏm „Ѩ^ÕâßÅ∞ ~°HõÎO`À xO_çáÈ`å~Ú. P ~°HõOQÍ Ü≥∂x j~°¬O L|ƒ_»O, ™êQÆ_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÃãH±ûÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõÅQÆQÍ<Õ ~°HÍÎkèHõº`« `«yæ ÔH·¡\’iãπ =∂=¸Å∞ Ѩi=∂}ÏxH˜ =KÕÛã¨∞ÎOk. ÃãH±ûã¨ÊO^Œ#Å`À Ѩi=∂}O ÃÑiy#ѨC_»∞ XHõ JOQÆ∞à◊O =ÙO@∞Ok. Ü≥∂x j~å¬xH˜, Ü≥∂x ^•fi~åxH˜ =∞^茺 =¸„`«O =KÕÛ ~°O„^èŒO =ÙO@∞Ok. =∂=¸ Å∞QÍ K«∂ã≤#ѨC_»∞ Ü≥∂x ^•fi~åxH˜, Ü≥∂xj~å¬xH˜ =∞^茺 ^Œ∂~°O =Ù#fl@∞¡ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. JÖÏ ^Œ∂~°O =ÙO_»|\˜ì ~°uÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ Ü≥∂x j~å¬xH˜ XiÑ≤_ç HõÅQƉõΩO_® J=Ù`«∞O^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍh ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}OÖ’ Ü≥∂x ^•fi~°O qK«∞Û‰õΩx P ^Œ∂~°O ÖˉõΩO_® J=Ù`«∞Ok. ÔH·¡\’iãπ _≥·Ô~‰õΩìQÍ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÍxH˜ @Kü J=Ù`«∞Ok. P ~°HõOQÍ JOQƄѨ"Õâ◊O`À ÔH·ì\’iãπH˜ `«y# „¿Ñ~°} HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ^•x=Å¡ ~°uH˜ ѨÓ~°fiO "ÕÅ∞`À<À, =∞~À q^èŒOQÍ<À Ü≥∂xj~å¬xH˜ Hõey# ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ ѨÙ~°∞ëêOQÆ „Ѩ"Õâ◊O`À ÔH·¡=∂H±ûH˜ KÕi ã¨∞Y„áêÑ≤Îx (P~°æ[O) Hõey™êÎ~Ú. =¸„`«<åàÏxH˜, Ü≥∂x =∂~åæxH˜ =∞^茺 H˘xfl HÍ=∞<å_»∞Å∞ =ÙO\Ï~Ú. Ü≥∂x =∂~°æOÖ’ "ÕÅ∞ áÈxzÛ =¸„`«<åà◊O "≥·Ñ¨Ù Jkq∞`Õ D HÍ=∞<å_»∞Å∞ ã¨ÊOkOz ã¨∞MÏ#∞ Éèí∂`«∞Å∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.

ã¨∞Y„áêÑ≤ÖÎ ’ Ü≥∂x =∂~°Oæ ~°ÇϨ 㨺O! =ÚYºOQÍ Ü≥∂x =∂~°æOÖ’ XHõ\ ˜#fl~° JOQÆ∞à◊O ֒ѨŠ=¸„`«<åà◊O "≥·Ñ¨Ù Jkq∞`Õ ã¨∞MÏ#∞Éèí∂`«∞Å∞ Jq∞`«OQÍ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. nx<Õ l.™êÊ\ò— JO\Ï~°∞. ~°uÖ’ ‰õÄ_® Wk ÉÏQÍ ã¨ÊOkOz =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# ã¨∞MÏ#∞Éèí∂`«∞Åx Hõeyã¨∞ÎOk. LѨ~°uÖ’#∂ =∞iH˘xfl ~°u ÉèíOy=∞Ö’¡#∂ „ã‘ÎH˜ ã¨∞MÏ#∞Éèí∂`«∞Å∞ J`«ºkèHõOQÍ HõÅQÆ_®xH˜ Ü≥∂x j~å¬xH˜ <Õ~°∞QÍ XiÑ≤_ç HõÅQÆ_»"Õ∞ HÍ~°}O JO^Œ∞Hõ<Õ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ H˘xfl ~°u ÉèíOQÆ=∞Åx „Ѩ`ÕºHõOQÍ W+¨ìѨ_»`å~°∞. ~°uÖ’ ã¨∞MÏ#∞Éèí∂`«∞Åx Jq∞`«OQÍ HõeyOKÕk Ü≥∂xj~°¬O. Ü≥∂x ^•fi~°O K«∞@∂ì =ÙO_Õ HÍ=∞<å_»∞ÖË QÍx Ö’`≥·# Ü≥∂x HÍ^Œ∞. Ü≥∂x j~å¬xH˜ XiÑ≤_ç HõeˆQ suÖ’ ~°uÖ’ áêÖÁæO>Ë Ü≥∂x =^Œ∞Å∞QÍ =Ù#fl „ã‘ÎH˜ ѨÓiÎ `«$Ñ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx Ü≥∂x =∂~°æO =^Œ∞Å∞QÍ =Ù#fl ^ŒOѨ`«∞Å∞ `«y# ~°u ÉèíOy=∞x Z#∞flHÀ=_»O J=ã¨~°O. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ Ü≥∂x j~å¬xfl „¿Ñˆ~Ñ≤Oz<å, l.™êÊ\òx „¿Ñˆ~Ñ≤Oz<å Z@∞=O\˜ ÃãH±û „¿Ñ~°}Å∞ HõÅQÆ=Ù. JO`«=∂„`å# "åiÖ’ Ü≥∂xj~°¬O ÖË^Œx HÍ^Œ∞. HÍ=∞<å_»∞Å∞

105 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ÖË=h HÍ^Œ∞. „Ѷ≤l_ç\ © =Ù#fl „ã‘ÎÅÖ’ HÍ=∞<å_»∞Å∞ ã¨ÊOkOK«_»O =ÙO_»^Œ∞. "åiÖ’ HÍ=∞ <å_»∞Å∞ ã¨ÊOkOK«HõáÈ=_®xH˜ "åi =∂#ã≤Hõ ã≤÷`Õ HÍ~°}O HÍh âßs~°Hõ ֒ѨO HÍ^Œ∞.

ÃÑ^•ÌѨˆ~+¨#∞– ã¨∞Y„áêÑ≤Î H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ Ç≤Ïã¨ìÔ~Hõìg∞ (ÃÑ^•ÌѨˆ~+¨<£) J~Ú`Õ Ü≥∂xÖ’ `«_ç =ÙO_»^Œ#∞‰õΩO\Ï~°∞. Jk x[O HÍ^Œ∞. Öˇ·OyHõOQÍ L„kHõÎ`« K≥O^ŒQÍ<Õ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ („^Œ"åÅ∞) =∂=¸Å∞QÍ<Õ „ã¨q™êÎ~Ú. H˘O^ŒiH˜ Hõ$„u=∞OQÍ Ü≥∂x=∂~°æO x~å‡}O KÕÜ«∞=Åã≤=ã¨∞ÎOk. giÖ’ ‰õÄ_® „^Œ"åÅ∞ „ã¨q™êÎ~Ú. ÃãH±ûѨ~°OQÍ L„kHõÎ`« á⁄O^Õ "≥Ú^Œ\ ˜ ^Œâ◊x–'ZQÆ˚~Ú\ò"≥∞O\ò ¿Ñ¶*ò— JO\Ï~°∞. Öˇ·OyHõOQÍ L„kHõÎ`« K≥Ok`Õ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆ „Ѩ"Õâ◊O ÖˉõΩO_®<Õ Ü≥∂x =∂~°æO QÀ_»Ö’¡x HõO_»~åÅ∞ ™êy á⁄_»=Ù ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ü≥∂x =∂~°æO qK«∞Û‰õΩx qâßÅOQÍ =∂~°∞`«∞Ok. Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ ÃÑ·ÉèÏQÆOÖ’ =ÙO_Õ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ÃÑ·H˜ QÆ∞O[|_»∞`«∞Ok. QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ kQÆ∞= ÉèÏQÆOÖ’ =ÙO_Õ eQÆ"≥∞O@∞¡ D Ѩx KÕ™êÎ~Ú. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O ÃÑ·H˜ QÆ∞O[|_»@O`À Ü≥∂x =∞iO`« Ö’`«∞QÍ, Ü≥∂x =∂~°æO =∞iO`« á⁄_»=ÙQÍ =∂~°∞`«∞Ok. D ~°HõOQÍ ZÔH·˚\ò"≥∞O\ò ¿Ñ¶*òÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆ „Ѩ"Õâ◊O [~°QƉõΩO_®<Õ 8–9 ÃãO\©g∞@~°∞¡ =ÙO_Õ Ü≥∂x=∂~°æO 11–12 ÃãO\©g∞@~°∞¡ á⁄_»=Ù J=Ù`«∞Ok. nxH˜ `À_»∞ ~°|ƒ~°∞ÖÏQÍ ™êˆQ Ü≥∂x=∂~°æO QÀ_»Ö’¡x HõO_»~åÅ∞ ѨÙ~°∞ëêOQÆO „Ѩ"Õâ◊O`À 18–20 ÃãO\©g∞@~°∞¡ ÃÑ·QÍ ™êQÆ∞`å~Ú. Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ =∞~À „Ѩ`ÕºHõ`« =ÙOk. Ü≥∂x=∂~°æO ZO`« "≥_»Å∞Ê J=Ù`«∞O^À JO`« Z‰õΩ¯=QÍ<Õ á⁄_»=Ù J=Ù`«∞Ok. Öˇ·OyHõ „¿Ñ~°}`À "≥Ú^ŒÖˇ·# ZÔH·˚\ò"≥∞O@∞ ¿Ñ¶*ò Ô~O_»= ^Œâ◊ 'áê¡\’¿Ñ*¶ ò—Ö’H˜ J_»∞QÆ∞ ÃÑ_»∞`«∞Ok. D ^Œâ◊Ö’ HÍ"≥∂„^ÕHõO JkèHõO J=_»"Õ∞ H͉õΩO_®, JÖÏ JkèHõ"≥∞ÿ# HÍ=∞O xÅHõ_»QÍ =ÙO@∞Ok. Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ Hõey# =∂~°∞ÊÅ∞ JÖψQ =ÙO_»@O H͉õΩO_® Ü≥∂x =∂~°æOÖ’ „^Œ"åÅ∞ =∞iO`« JkèHõOQÍ „ã¨q™êÎ~Ú. Ü≥∂x=∂~°æO QÀ_»Å∞ ~°HÍÎkèHõº`«`À ™êÊOlQÍ =∂~°∞`å~Ú.

™êÊO*òÉ_ˇ Q£ Í =∂ˆ~ Ü≥∂x=∂~°Oæ ÃãH±ûÖ’ ã¨∞MÏ#∞Éèí∂ux tY~å„QÍxH˜ fã¨∞‰õΩx "≥àı¡ P~°æ[q∞H± ¿Ñ¶*ò. ÔH·¡=∂H±û KÕi# ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ QÀ_»Ö’¡ „Ѩ`ÕºHõ ã¨OK«<åÅx HõÅ∞QÆ*Ë™êÎ~Ú. D ~°HõOQÍ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’x HõO_»~åÅ∞ ÅÜ«∞|^ŒúOQÍ =Ú_»∞K«∞HÀ=_»O, ™êQÆ_»O`À fÜ«∞x J#∞ Éèí∂`«∞Å∞, ã¨∞MÏ#∞Éèí∂`«∞Å∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. HõO„\ÏHõ¬<£H© HõO„\ÏHõ¬<£H© =∞^茺 XHõ ÃãHõO_»∞

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 106

QͺÑπ =ã¨∞ÎOk. D ~°HõOQÍ ÃãH±ûÔH·¡=∂H±ûÖ’ Ü≥∂x =∂~°æOÖ’ 10–15 ™ê~°∞¡ =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# HõO_»~° ã¨OHÀKåÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ D ã¨OHÀKåÅ∞ 3–5 ™êˆ~¡ Hõey ã¨∞MÏ#∞Éèí∂u `«‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ J=Ù`«∞Ok. ã¨∞MÏ#∞Éèí∂u ^Œâ◊Ö’ "≥Ú^Œ\ ˜ 5–6 HõO_»~° ã¨OHÀKåÅ∞ „™êìOQ∑QÍ =ÙO_ç ÃãH±û J#∞ Éèí∂ux \ÏÑπH˜ fã¨∞‰õΩ"≥à◊`å~Ú. "≥Ú^Œ\ ˜ HõO_»~° ã¨OHÀKåÅ∞ `«fi~°`«fi~°QÍ [iy P `«~°∞"å`« ã¨OHÀKåÅ∞ H˘kÌ Z‰õΩ¯= QͺÑπ`À HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. „Ѩf HõÅ~ÚHõÖ’ XˆH q^èŒOQÍ ã¨∞MÏ#∞Éèí∂`«∞Å∞ HõÅQÍÅx ÖË^Œ∞. XH˘¯Hõ¯ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ XHÀ¯ÖÏQÍ =ÙO\Ï~Ú. f„=`«Ö’ `Õ_® =ÙO\Ï~Ú. JÖψQ ã¨∞MÏ#∞Éè∂í `«∞Å∞ HõÅQÆ_O» Ö’ XHõ „ã‘HÎ ˜ =∞~˘Hõ „ã‘HÎ ˜ `Õ_® =ÙO@∞Ok. ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõÅQÆ_»O`À 3–4 xq∞ëêÖ’¡ Ü≥∂x=∂~°æO á⁄_»=Ù, "≥_»Å∞Ê =∂=¸Å∞ ã≤÷uH˜ =ã¨∞ÎOk. 10–15 xq∞ëêÖ’¡ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ Hõey# ~°HÍÎkèHõº`« `«yæ =∂=¸Å∞ ã≤÷uH˜ KÕ~°∞‰õΩO@∞Ok.

ã¨∞Y„áêÑ≤Î âßs~°Hõ =∂#ã≤Hõ LÖÏ¡™êÅ ã¨"∞Õ ‡à◊#O „ã‘ÎÅÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î ^Œâ◊ âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ L^ÕfiQÆ LÖÏ¡™êÅ ã¨"Õ∞‡à◊#O. ã¨∞Y„áêÑ≤Î J<Õk =∂@ÅH˜ JO^Œx =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ J#∞Éè∂í u. J~Ú#ѨÊ\˜H˜ ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Œ∞`«∞#flѨC_»∞ „ã‘ÎÅÖ’ H˘xfl „Ѩ`ÕºHõ âßs~°Hõ ã≤÷uQÆ`«∞Å∞ U~°Ê_»`å~Ú. g\˜<Õ Ñ¶≤lÜ≥∂ÖÏlHõÖò KèÕO*ˇãπ J#=K«∞Û. ã¨∞Y„áêÑ≤ÎH˜ KÕi# „ã‘ÎÅÖ’ ~°Hõ΄Ѩã¨~°}Ö’#∂, HõO_»~åÅ aQÆ∞=ÙÖ’#∂ =∂~°∞ÊÅ∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú. "å\˜x|\˜ì „ã‘Î ÉèÏ=„áêÑ≤Î, ѨiѨÓ~°‚`«$Ñ≤Îx á⁄O^Œ∞`ÀO^Œx `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û. ã¨∞Y„áêÑ≤Î =∞#ã¨∞HÀ, Ü≥∂xHÀ Ѩiq∞`«OHÍ^Œ∞. ã¨∞Y„áêÑ≤Î J<Õk \’@Öò ÉÏ_ô Ô~™êÊ<£û. ÃãH±û ÔH·¡=∂H±ûÖ’ á⁄O^Õ fÜ«∞x J#∞Éèí∂uÖ’ â◊s~°OÖ’x „ѨfÉèÏQÆO, „Ѩf J}∞=Ù áêÅ∞ѨOK«∞‰õΩx, ã¨∞Y„áêÑ≤Îx JOkOK«_»OÖ’ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO J=Ù`å~Ú. ã¨∞Y„áêÑ≤Î ^Œâ◊Ö’ â◊s~°OÖ’x HõO_»~åÅhfl aQÆ∞ã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. nx<Õ =∞Ü≥∂\’xH± >ˇ#¬<£ JO\Ï~°∞. D =∞Ü≥∂\’xH± >ˇ#¬<£ ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „ã‘Î =ÚYOÖ’ ã¨Ê+¨ìOQÍ HÍ#=ã¨∞ÎOk. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ¿Ñ¶+≤Ü«∞Öò ZH±û„ÃÑ+¨<£ûÖ’ =∂~°∞ÊÅ∞ ã¨O`«iOK«∞‰õΩO\Ï~Ú. ÃãH±û ã¨∞Y„áêÑ≤Î ^Œâ◊H˜ KÕi# „ã‘Î K≥~Úº HÍÅ∞, HõO_»~åÅ∞ aQÆ∞ã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. "≥∞_» ^ŒQÆæ~° HõO_»~åÅ∞ ‰õÄ_® aQÆ∞`«∞QÍ =∂~°∞`å~Ú. ™ê^è•~°}OQÍ ÃÑ^ŒÌHõO_»~åÅ∞ P"≥∞ HõO„\’Å∞Ö’ =ÙO\Ï~Ú. ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõeQˆ ^ŒâÖ◊ ’ ÃãÖòÊHù Oõ „\’Å∞Ö’ ÖˉΩõ O_® J~Ú, "å@O`«@ J"Õ aQÆ∞ã¨∞‰õΩx, ã¨∞Y„áêÑ≤Î`À Ѩ@∞ì ã¨_»Å∞`å~Ú. ã¨∞Y„áêÑ≤Î ÔH·¡=∂H±ûH˜ KÕi# ^Œâ◊Ö’ „ã‘Î KÕ`«∞Å∞ aQÆ∞ã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. KÕ`«∞Å∞ QÆ\ ˜ìQÍ Éˇ_£x Ѩ@∞ì‰õΩO\Ï~Ú. ÖË^• Éèí~°Îx ÃÑ#"Õã¨∞‰õΩx Jkq∞Ѩ@∞ì‰õΩO\Ï~Ú. JÖψQ HÍà◊√§

107 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

Ô~O_»∂ Éèí~°Îx ÃÑ#"Õã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. ÖË^• HÍà◊√¡–áê^•Å∞ aQÆ∞`«∞QÍ =∂~°∞`å~Ú. áê^•Å∞ "≥#H˜¯ `«#∞fl‰õΩx aQÆ∞`«∞QÍ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú.

HÍ"≥∂„^ÕHõO ÔH·¡=∂H±ûÖ’ „ã‘ÎÖ’ HõxÑ≤OKÕ =∂~°∞ÊÅ∞ "≥∂HÍà◊¡ ^ŒQÆæ~° HÍà◊√§ =Ú_»∞K«∞‰õΩO>Ë HÍà◊¡ "Õà◊√§ ɡ_£Ö’H˜ <˘‰õΩ¯‰õΩáÈQÍ =∞_»=∞Å∞ ɡ_£H˜ P#‰õΩO_® ÃÑ·H˜ ÖË™êÎ~Ú. XHÀ¯™êi HÍÅ∞ HõO_»~åÅ∞ QÆ\ ˜ìQÍ aQÆ∞ã¨∞HÀQÍ H˘kÌáê\˜ ¿+H˜OQ∑ Hõ#|_»∞`«∞Ok. â◊s~°OÖ’x HõO_»~åÅ`Àáê@∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O HõO_»~åÅ∞ ‰õÄ_® ™êÊ["£∞H˜ Ö’#∞ J=Ù`å~Ú. =∞Å^•fi~°O ^ŒQÆæ~° =ÙO_Õ Ô~Hõì~ü ã≤ÊOHõì~ü ‰õÄ_® aQÆ∞ã¨∞‰õΩO@∞Ok. JÖψQ Ü≥∂x^•fi~°O ^ŒQÆæ~°, =¸„`«<åà◊O ^ŒQÆæ~° =ÙO_Õ ã≤ÊOHõì~ü ™êÊ["£∞H˜ Ö’#∞ J=Ù`å~Ú. ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄Ok# "≥O@<Õ HõO_»~åÅ aQÆ∞`«∞ XHõ¯™êiQÍ ã¨_»Å∞`«∞Ok. ã≤ÊOHõì~üû iÖÏH±û J=Ù`å~Ú. =HΔÀ*ÏÅ∞ QÆ\ ˜ìQÍ =∂~°∞`å~Ú. =ÚYºOQÍ Ñ≤Å¡Å∞ÖËx „ã‘Î, a_»¤H˜ áêÅ∞ W=fix „ã‘ÎÖ’ D `Õ_® Hõ#|_»∞`«∞Ok. K«#∞"≥Ú#Å∞ xHõ¯ÉÁ_»∞K«∞‰õΩO\Ï~Ú. K«#∞"≥Ú#Å∞ K«∞@∂ì =ÙO_Õ UiÜ≥∂ÖÏ Öˇ·@∞QÍ =∞~°∞`å~Ú. ÃãH±ûÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤ÎH˜ KÕi# „ã‘Î â◊s~°O g∞^Œ ‰õΩO‰õΩ=∞ K«e¡#@∞¡ Z„~°x ~å+π Hõ#|_»∞ `«∞Ok. =ÚMºOQÍ ÃѶ~Ú~ü HÍOÃÑ¡‰õΩû L#fl „ã‘ÎÖ’ Z‰õΩ¯=QÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. ã¨∞Y„áêÑ≤ÎÖ’ J^Œ$â◊º=∞=Ù`«∞Ok. ã¨∞Y„áêÑ≤Î ^Œâ◊H˜ KÕi# „ã‘ÎÖ’ LKåÛùfi㨠xâßfiã¨Å∞ Z‰õΩ¯= J=Ù`å~Ú. =∂=¸Å∞QÍ xq∞ëêxH˜ 18™ê~°∞¡ TÑ≤ifÜ«∞QÍ D ã¨=∞Ü«∞OÖ’ xq∞ëêxH˜ 40 ™ê~°∞¡ TÑ≤i f™êÎ~°∞. ѨÙ~°∞+¨μxÖ’ g~°ºã¨öÅ#OÖ’ H˘xfl HõΔ}ÏÖ’¡ XHõ¯=∂~°∞QÍ ã¨∞Y„áêÑ≤Î ^Œâ◊ ѨÓiÎHÍQÍ, „ã‘ÎÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î J#∞Éèí∂`«∞Å∞ Ѩ_ç ÖËKÕ ÔH~°\ÏÅ∞ÖÏQÍ Hõhã¨O 3–4 J#∞Éèí∂`«∞Å∞ H˘kÌ ÃãHõO_»¡áê@∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. P `«~°∞"å`« ã¨∞Y„áêÑ≤Î J#∞Éèí∂u f„=`« „Hõ=∞OQÍ `«QÆ∞æ`«∞Ok. „ã‘Î ã¨∞Y„áêÑ≤Î J#∞Éèí∂`«∞Å∞ q+¨Ü«∞OÖ’ XHõ „Ѩ`ÕºHõ`« =ÙOk. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î J#∞Éèí∂`«∞Å∞ á⁄O^Œ_»O ѨÓiÎ J~Ú<å ã¨OÜ≥∂QÆO HõO\˜#∂º J=Ù`«∞<åfl, "ÕÅ∞`À ã≤ì=ÚºÖË+¨<£ Hõey¿ãÎ J~ÚáÈ~ÚO^Œ#∞‰õΩ#fl ã¨∞MÏ#∞Éèí∂u ѨÓ~°fi™ê÷~ÚÖ’<Õ uiy HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ѨÙ~°∞+¨μxÖ’ XHõ™êi ã¨∞MÏ#∞Éèí∂u á⁄Ok# `«~°∞"å`« Wk ™ê^茺O HÍ^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ „ã‘ÎÅÖ’ ã¨∞MÏ#∞Éèí∂`«∞Å∞ JÅÅ∞ JÅÅ∞QÍ H˘kÌ ÃãHõO_»¡HÍÅ"Õ∞ HõÅQÆ_»O =ÙO_»QÍ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’¡ 20 ÃãHõO_»¡ #∞Oz 60 ÃãHõO_»¡áê@∞ UHõaQÆ∞=Ù#, XˆH ™ê÷~ÚÖ’ f„=OQÍ ã¨∞MÏ#∞Éèí∂u Hõey =∞x+≤x =∞`«∞ÎÖ’ =ÚOK≥`«∞Î`«∞Ok.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 108

ѨÙ~°∞+¨μxÖ’ g~°ºã¨öÅ#O HÍ=_®xH˜ 2–3 ÃãHõO_»¡ =ÚO^Œ∞ g~°ºO J~ÚáÈ`«∞O^Œx `≥eã≤#>Ë¡ „ã‘ÎÖ’ ‰õÄ_® ã¨∞MÏ#∞Éèí∂u HõÅQÆ_®xH˜ 2 #∞Oz 4 ÃãHõO_»¡=ÚO^Œ∞ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. ^•x`À =∞#ã¨∞ ã¨∞MÏ#∞Éèí∂u P™êfikOK«_®xH˜ =∞iO`« ã¨=∂Ü«∞`«ÎO J=Ù`«∞Ok. âßs~°Hõ HõÅ~ÚHõÖ’ Z@∞=O\˜ âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ =∂~°∞ÊÅ∞ U~°Ê_»`åÜ≥∂, ^•^•Ñ¨Ù J^Õq^èŒOQÍ „ã‘ΠǨÏã¨Î „ѨÜ≥∂QÆOÖ’, á¶êO@ã‘Ö’ á⁄O^Œ∞`«∞Ok. HÍh ã¨∞Y„áêÑ≤Î ™ê÷~ÚÖ’ H˘O`« `Õ_® =ÙO@∞Ok.

QÆiƒù}© „ã‘ÎÖ’ ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ #+¨ìO QÆ~°ƒùO ÖËx „ã‘ÎÖ’ Öˇ·OyHõOQÍ „¿Ñ~°} Hõey#ѨC_»∞ =HΔÀ[Å∞ W~°"≥·–W~°"≥· S^Œ∞ âß`«O Ѩi=∂}O ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. WÖÏ Ñ¨i=∂}O ÃÑ~°QÆ_»O QÆ~°ƒùO =zÛ# "≥Ú^Œ\ ˜ =¸_»∞ =∂™êÖ’¡ Hõ#|_ç<å P `«~°∞"å`« Hõ#|_»^Œ∞. HÍ#∞Ê J~Ú a_»¤H˜ áêÅ∞ Wã¨∞Î#fl `«e¡Ö’ Öˇ·OyHõOQÍ L„kHõÎ`« K≥Ok ~°uÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤ÎH˜ KÕi#ѨC_»∞ áêeO_»¡ #∞O_ç P\’=∂\˜H±QÍ áêÅ∞ H˘O`« HÍ~°∞`å~Ú. JO`«‰õΩ=ÚO^Õ a_»¤H˜ áêÅ∞ WzÛ =ÙO>Ë WÖÏ P\’=∂\˜H±QÍ H͈~ áêÅ∞ `«‰õΩ¯= =ÙO\Ï~Ú. áêÅ∞ W=fi‰õΩO_® áêeO_»∞¡ xO_»∞QÍ =ÙO>Ë áêÅ∞ =∞iO`« Z‰õΩ¯= HÍiáÈ`å~Ú. ÃãH±ûѨ~°OQÍ „¿Ñ~°} Hõey#ѨC_»∞ [#<ÕO„kÜ«∂Ö’¡ ~°HÍÎkèHõº`« ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. ã¨∞Y „áêÑ≤Î (P~°æ[O) HõÅQÆ_»O`À Ѩk–W~°"≥· xq∞ëêÖ’¡ ~°HÍÎkèHõº`« `«yæ =∂=¸Å∞ ã≤÷uH˜ KÕ~°∞ ‰õΩO@∞Ok. QÆiƒù}© „ã‘ÎÖ’ ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ [#<ÕO„kÜ«∂ÖH˜ ~°HÍÎkèHõº`« ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. QÆ~ƒ° Où =zÛ# "≥Ú^Œ\ ˜ =¸_»∞ <≥ÅÖ’¡ ~°HÍÎkHè ºõ `« `«‰Ωõ ¯= =ÙO@∞Ok Hõ#∞Hõ ÃãH±ûѨ~O° QÍ „¿Ñ~°} á⁄Ok#ѨC_»∞ [#<ÕO„kÜ«∂ÅH˜ ~°HÍÎkèHõº`« ÃÑ~°QÆ_»O ã¨∞Y„áêÑ≤Î`À Ü«∞^ä•ã≤÷uH˜ ~å=_»O ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. QÆiƒù}Q© Í =Ù#flѨC_»∞ Ü≥∂xÖ’ „^Œ"åÅ∞ Z‰õΩ¯= T~°∞`«∂ =ÙO\Ï~Ú. ÖˇO· yHõ „¿Ñ~°}`À „^Œ"åÅ∞ „ã¨qOz<å "å\˜ „Ѩ`ÕºHõ`« Hõ#|_»^Œ∞. =∂=¸Å∞QÍ Öˇ·OyHõOQÍ L„kHõÎ`« K≥Ok #ѨC_»∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ÃÑ·H˜ QÆ∞O[|_»∞`«∞Ok. ^•x`À Ü≥∂x =∂~°æO á⁄_»=Ù =∞iO`« ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. D Ѩiã≤÷u QÆ~°ƒùO =zÛ# =¸_»∞ <≥ÅÅ =~°ˆH =ÙO@∞Ok. P `«~åfi`« QÆ~°ƒùO ÃÑ~°QÆ_»O`À QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ÃÑ·H˜ QÆ∞O[|_»^Œ∞. JO^Œ∞Hõx Ü≥∂x Ö’`«∞ ÃÑ~°QÆ^Œ∞. ÉèÏ=„áêÑ≤Î ã¨=∞Ü«∞OÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O QÀ_»Ö’¡ HõO_»~° ã¨OHÀKåÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. J^Õ Ñ¨iã≤÷u QÆ~°ƒùO ^•eÛ# "≥Ú^Œ\ ˜ H˘kÌ <≥ÅÖ’¡ =ÙO@∞Ok. J~Ú`Õ <≥ÅÅ∞ xO_ç# H˘nÌ ÉèÏ=„áêÑ≤Î ã¨=∞Ü«∞OÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’x HõO_»~åÅ ã¨OHÀK« "åºHÀKåÅ∞O_»=Ù. J~Ú<å ~°uÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ ã¨∞Y„áêÑ≤Î, ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.

109 u

„^ä≥>ˇO_£ JÉÏ~°¬<£ JÜÕ∞º"åiÖ’ ÃãH±û

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ QÆ~°ƒùO ^•eÛ# "≥Ú^Œ\ ˜ <≥ÅÖ’¡ „^ä≥@<£¤ JÉÏ~°¬<£ Ѩiã≤÷u =ÙO@∞Ok. Hõ_∞» Ѩ٠aQÆnã¨∞‰õΩx JѨC_»ÑC¨ _»∞ ~°H„Îõ ™ê=O J=_»O, QÆ~ƒ° Où áÈ`«∞O^• J#fl@∞¡ JxÑ≤OK«_O» [~°∞QÆ∞`«∞Ok. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u =Ù#fl"å~°∞ ~°uÖ’ áêÖÁæ<åfl, ǨÏã¨Î„ѨÜ≥∂QÆO ^•fi~å ÉèÏ=„áêÑ≤Î á⁄Ok<å QÆ~°ƒù„™ê=O [iˆQ J=HÍâ◊O =ÙOk. ^•xH˜ ÃãH±û ÔH·¡=∂H±ûÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O HõO_»~åÅ∞ aQÆnã¨∞HÀ=_»O HÍ~°}O. QÆ~°ƒù„™ê= Ѩiã≤÷`«∞Å∞ K«Hõ¯k^ŒÌ|_Õ=~°‰õΩ ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅH˜ ^Œ∂~°OQÍ =ÙO_»@O. ÃãH±ûѨ~°OQÍ L„kHõÎ`« K≥O^Œ‰õΩO_® =ÙO_»@O J=ã¨~°O. QÆ~°ƒù„™ê= Ѩiã≤÷`«∞Å∞ („^ä≥@<£¤ JÉÏ~°¬<£) ÖË#ѨC_»∞ Zxq∞^Œ= <≥Å xO_Õ=~°‰õΩ ~°uÖ’ áêÖÁæ<åfl, ÃãH±ûѨ~°OQÍ ZO`« L„kHõÎ`« K≥Ok<å Z@∞=O\˜ #+¨ìO HõÅQÆ^Œ∞. ÃãH±û ÔH·¡=∂H±ûÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O HõO_»~åÖ’¡ ™êÊ["£∞ Hõey<å JÉÏ~°¬<£ Ѩiã≤÷`«∞ÖË~°Ê_»=Ù.

<≥ÅÅ∞ xO_ç# QÆiƒù}Ö© ’ ÃãH±û ¿„ Ñ~°}Å∞ HÍ#∞Ê ~å=_®xH˜ XHõ <≥Å =ÚO^Œ∞ #∞Oz, HÍ#∞Ê J~Ú# `«~°∞"å`« <≥Å ~ÀAÅ∞ =~°‰õΩ ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅH˜ ^Œ∂~°OQÍ =ÙO>Ë KåÅ∞. H˘O^Œ~°∞ HÍ#∞Ê =ÚO^Œ∞~ÀA =~°‰õΩ ^•OѨ`«ºOÖ’ áêÖÁæO\Ï~°∞. ™ê^è•~°}OQÍ Z@∞=O\˜ #+¨ìO =ÙO_»^Œ∞. H˘O^ŒiH˜ XHõ <≥Å =ÚO^Œ∞ #∞OKÕ `ÕeHõQÍ Hõ_»∞Ѩ٠aQÆnÜ«∞_»O =ÙO@∞Ok. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u L#fl "å~°∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæx Öˇ·OyHõOQÍ L„kHõÎ`« K≥Ok`Õ HÍ#∞Ê <˘Ñ¨CÅ∞ ÃÑiˆQ J=HÍâ◊O =ÙOk. HÍ#∞Ê J~Ú# <åÅ∞QÆ∞ #∞Oz P~°∞ "å~åÖ’¡ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O Ãã·A KåÖÏ=~°‰õΩ =∂=¸Å∞ Ѩi=∂}ÏxH˜ =ã¨∞ÎOk. ÃãH±û Ǩ~À‡#∞¡ uiy „áê~°Oaè™êÎ~Ú. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë ~°HÍÎkèHõº`« ÃÑ~°QÆ_»O, [#<ÕO„kÜ«∂Ö’¡ =∂~°∞ÊÅ∞ ~å=_»O =O\˜q =ÙO\Ï~Ú. XHõ"Õà◊ WO`«HõO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ ~°uÖ’ áêÖÁæ<åfl ~°uÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^ŒHõ áÈ=_»O =ÙO_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ÃãH±ûÖ’ ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆ_»O =∞#ã¨∞ g∞^Œ, <å_ôã¨ÊO^Œ# g∞^Œ Z‰õΩ¯=QÍ P^è•~°Ñ¨_ç =ÙO@∞Ok. HÍ#∞Ê J~Ú# =¸_»∞ <≥ÅÅ #∞Oz [#<ÕO„kÜ«∂Å∞ ѨÓiÎQÍ Ñ¨Ó~°fiOÖÏQÍ =ÙO\Ï~Ú. ÃãH±û „¿Ñ~°}Å∞ Hõey#ѨC_»∞ =∂=¸Å∞ „ã‘ÎÖ’ ^Œâ◊^Œâ◊Å∞QÍ Zxfl =∂~°∞ÊÅ∞ ã¨O`«iOK«∞‰õΩO\ÏÜ≥∂ J=hfl =¸_»∞ <≥ÅÅ∞ QÆ_çz# ^ŒQÆæ~°#∞Op =ÙO\Ï~Ú.

HÍ=∞O Hõey`Õ á⁄uÎ Hõ_∞» ѨÙÖ’ aQÆ∞`«∞ Öˇ·OyHõ ã¨ÊO^Œ#Å`À ~°HÍÎkèHõº`« Hõey# QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæ~° |~°∞=ÙQÍ H˘O`« `≥Å∞ã¨∞ÎOk. ÃãH±û „¿Ñ~°}`À Ѩi=∂}O ÃÑiy# QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O P ã¨=∞Ü«∞OÖ’

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 110

H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæ~° "≥∞e<˘Ñ≤Ê Hõeyã¨∞ÎOk. =∞iH˘O^ŒiH˜ #_»∞=Ú <˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. W@∞=O\˜ ÉÏ^èÅŒ ∞ JxÑ≤Oz#ѨC_»∞ H˘O^Œ~∞° „ã‘ÅÎ ∞ `«=∞ KÕ`∞« Å`À á⁄uÎH_õ ∞» Ѩ٠^ŒQÆæ~°, #_»∞=Ú ^ŒQÆæ~° QÆ\ ˜ìQÍ Jkq∞ÃÑ\˜ì ~°∞^Œ∞̉õΩO\Ï~°∞. Öˇ·OyHõ „¿Ñ~°}`À ~°HÍÎkèHõº`« ÃÑiy# QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O H˘O^ŒiÖ’ =∂#ã≤HõOQÍ JÅ[_ç Hõeyã¨∞ÎOk. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ z~å‰õΩQÍ =ÙO_ç, U^À K≥ѨÊÖËx ÉÏ^èŒ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. `«y# q^èŒOQÍ ã¨∞Y„áêÑ≤Î ÅaèOK«HõáÈ`Õ =∞#ã¨O`å qHõÅ"≥∞ÿ x„^Œ‰õÄ_® Ѩ@ì^Œ∞. Öˇ·OyHõ „¿Ñ~°}Å`À QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O kQÆ∞= ÉèÏQÆ"≥∞ÿ# QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~î°O ~°HÍÎkèHõº`«`À Laƒ, zHõ¯x „^Œ"åÅ∞ „ã¨q™êÎ~Ú. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O HõO~î°OÖ’x =∂~°æO qK«∞Û‰õΩO@∞Ok. WÖÏ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°OÖ’x =∂~°æO qK«∞ÛHÀQÍ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ ã¨öeOѨ|_ç# g~°º Hõ}ÏÅ∞ `ÕeHõQÍ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’H˜ „ѨÜ∂« }˜™êÎ~Ú. ÖˇO· yHõ ã¨ÊO^Œ#Å`À qK«∞Û‰õΩ#fl QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« HõO~î°O =∂~°æO ã¨∞Y„áêÑ≤Î ÅaèOz# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® W~°"≥· #∞O_ç =ÚÃÑ·Êù xq∞ëêÅ∞ JÖψQ =ÙO@∞Ok. ã¨∞Y„áêÑ≤Î ã¨=∞Ü«∞OÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ ã¨O|OkèOz# QÀ_»Ö’¡ HõO_»~° ã¨OHÀKåÅ∞ HõÅQÆ∞`å~Ú. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO_»~åÅ∞ aQÆ∞ã¨∞HÀ=_»O, ™êQÆ_»O H˘xfl HõΔ}ÏÅáê@∞ [~°∞QÆ∞`«∞Ok.

"≥∞<Àáê*ò =zÛ# ã „ ÅΑ Ö’ ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ ÃãH±ûÖ’ ÔH·¡=∂H±û ã¨=∞Ü«∞OÖ’ â◊s~°OÖ’x HõO_»~åÅhfl QÆ\ ˜ìQÍ aQÆ∞ã¨∞‰õΩx XHõ¯™êiQÍ iÖÏH±û J~Ú#>Ë¡ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O HõO_»~åÖ’¡ ‰õÄ_® [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ã¨∞Y„áêÑ≤Î ã¨=∞Ü«∞OÖ’ HõeˆQ D HõO_»~° ã¨OHÀK«O "≥∞<Àáê*ò =zÛ# „ã‘ÎÅÖ’ ‰õÄ_® =ÙO@∞Ok. "≥∞<Àáê*ò „ã‘ÎÅÖ’ D ™êÊ["£∞ H˘O^ŒiÖ’ Z‰õΩ¯= ÉÏ^èŒ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Öˇ·OyHõOQÍ L„kHõÎ`« K≥Ok#ѨC_»∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ ~°HÍÎkèHõº`« =∞iO`« ÃÑOá⁄Ok<å c¡_çOQ∑ ZHõ¯= J=_»O [~°QÆ^Œ∞. |Ç≤Ï+¨μìÖ’ ÖË#ѨC_»∞ Öˇ·OyHõOQÍ „¿Ñ~°} á⁄Ok#ѨC_»∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’ Z@∞=O\˜ =∂~°∞ÊÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`åÜ≥∂, P =∂~°∞ÊÖË |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’#∂ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. ã¨∞Y„áêÑ≤Î ‰õÄ_® =∂=¸Å∞QÍ<Õ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ H˘xfl HÍ~°}ÏÅ =Å¡ Ç≤Ïã¨ìÔ~Hõìg∞ PѨˆ~+¨<£ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O fã≤"ÕÜ«∞|_ç# "åiÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ÖËHõáÈ=_»O =Å¡ „Ѩ`ÕºHõOQÍ Jã¨O`«$Ñ≤Î HõÅQÆ^Œ∞. ÃãH±ûÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Îx JOkOK«_»OÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ „Ѩ`ÕºHõ áê„`« ÖË^Œ∞. ÃãH±ûÖ’ ã¨ÊO^Œ#ÅH˜, ã¨∞Y„áêÑ≤ÎH˜ Ü≥∂xj~°¬O, Ü≥∂x^•fi~°O, Ü≥∂x =∂~°æOÖ’x HÍ=∞<å_»∞ÖË

111 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

=¸ÅOQÍx QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O HÍ^Œ∞. QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’QÍx, QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« HõO~îO° ^ŒQ~æÆ Q° Íx Z@∞=O\˜ HÍ=∞<å_»∞Å∞ =ÙO_»=Ù. ~°uÖ’ QÆ\ ˜ìQÍ „™ÈìH± W¿ãΠѨÙ~°∞ëêOQÆO QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~îåxH˜ `«ye =∞Oz ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx H˘O^Œ~°∞ J#∞‰õΩO\Ï~°∞. Jk x[O HÍ^Œ∞. QÆ\ ˜ìQÍ „™ÈìH± W=fi_»O=Å¡ ÔH·¡\’iãπ, Ü≥∂x^•fi~°O, Ü≥∂x =∂~°æOÖ’x HÍ=∞<å_»∞Å∞ =∞iO`« f„=`«x ã¨O`«iOK«∞‰õΩx Ǩ~Úx Hõey™êÎ~Ú.

"≥∞<Àáê*ò =Å¡ ã¨∞Y„áêÑ≤ÖÎ ’ HõeQˆ ÉÏ^èÅŒ ∞ Ü≥∂x QÀ_»Å∞ ѨÅK«# J=_»O=Å¡ H˘O^ŒiÖ’ =∞O@, <˘Ñ≤Ê HõÅQÆ=K«∞Û. "å~°∞ _≥·#„™êìÖò (D„™Èì[<£) „H©=Ú Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ Ü≥∂xÖ’ ~åÜ«∞_»O =Å¡ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’x á⁄~°Å∞ P~ÀQƺOQÍ =∂~°∞`å~Ú. JO`«QÍ <˘Ñ≤Ê ÖËx"å~°∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ ÔH."≥·. *ˇb¡ ÖË^• *ˇ·Ö’ÔH·<£ *ˇb¡ Ü≥∂xÖ’ ~åã¨∞‰õΩO>Ë ã¨OÜ≥∂QÆO ã¨∞Y„Ѩ^Œ=∞ø`«∞Ok. "≥∞<Àáê*ò =zÛ# `«~°∞"å`« Ü≥∂xÖ’ „^Œ"åÅ∞ „ã¨qOK«_»O `«QÆ∞æ`«∞Ok. =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ =Ù#fl „ã‘ÎÖ’ ÃãH±û Ѩ~°OQÍ „¿Ñ~°} HõÅQÆQÍ<Õ J~°xq∞+¨OÖ’ Ü≥∂xÖ’ „^Œ"åÅ∞ „ã¨qOK«_»O "≥Ú^ŒÅ=QÍ, =Ü«∞ã¨∞û =∞o§# „ã‘ÎÖ’ XHõ\ ˜ #∞O_ç, =¸_»∞ xq∞ëêÅ∞ fã¨∞‰õΩO@∞Ok. =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ =Ù#fl „ã‘ÎÅH˜ ÃãH±û „¿Ñ~°}`À Ü≥∂x=∂~°æO QÀ_»Å∞ ~°HÍÎkèHõº`«`À ^Œà◊ã¨iQÍ, ™êÊOlQÍ =∂~°QÍ, =Ü«∞ã¨∞û =∞o§# „ã‘ÎÖ’ Ü≥∂x=∂~°æO QÀ_»Å∞ JO`« ^Œà◊ã¨iQÍ =∂~°=Ù. ^•xH˜ HÍ~°}O D„™Èì[<£ L`«ÊuÎ `«‰õΩ¯= =ÙO_»@O`À Ü≥∂x=∂~°æOÖ’x á⁄~°Å∞ ѨÅK«QÍ =∂~°_»O, ~°HÍÎkèHõº`« `«QÆæ_»"Õ∞. =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ =Ù#fl „ã‘ÎÖ’ P~°æ[O (ã¨∞Y„áêÑ≤Î) ã¨ÊO^Œ#Å∞ ã¨=Ú„^ŒOÖ’x JÅÅ∞ÖÏQÍ J~Ú^Œ∞ #∞Oz Ѩk™ê~°∞¡ Hõey ã¨∞Y„áêÑ≤Î J#∞Éèí∂ux H˘xfl xq∞ëêÅ∞ xeÑ≤ =ÙOK«QÍ, "≥∞<Àáê*ò =zÛ# „ã‘ÎÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î J#∞Éèí∂`«∞Å∞ =¸_»∞ #∞Oz J~Ú^Œ∞™ê~°∞¡ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ =Ù#fl „ã‘ÎÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î Hõey#ѨC_»∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ ã¨O|OkèOz# HõO_»~åÖ’¡ HõO„\ÏHõ¬<£ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. J~Ú<å ÉÏ^èŒ `≥eÜ«∞^Œ∞. HÍh =Ü«∞ã¨∞û =∞o§# H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î ã¨=∞Ü«∞OÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O HõO_»~åÖ’¡ HõeˆQ HõO„\ÏHõ¬<£û ÉÏ^èŒ Hõey™êÎ~Ú. á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæ~° ZO`À ÉÏ^èŒ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. P ÉÏ^èŒ HÍ#∞Ê <˘Ñ¨CÅO`« JxÑ≤ã¨∞ÎOk. =Ü«∞ã¨∞û =∞o¡# „ã‘ÎÖ’ "≥∞<Àáê*ò =KÕÛ=ÚO^Œ∞, `«~°∞"å`« ÃãH±û Ѩ~°OQÍ D„™Èì[<£ Ǩ~À‡<£ ֒ѨOH˜ ã¨O|OkèOz#q =Ù#fl@¡~Ú`Õ Ç¨~À‡<£ i¿Ñ¡ãπ"≥∞O\ò ^ä≥~°Ñ‘`À ã¨ik^ŒÌ=K«∞Û. D zH˜`«û P~°∞ <≥ÅÅ #∞Oz Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ J=ã¨~°O J=Ù`«∞Ok. S`Õ _®Hõì~üx ã¨O„ѨkOz Ǩ~À‡#¡ i¿Ñ¡ãπ"≥∞O\ò ^ä≥~°Ñ‘ á⁄O^•e.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 112

ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_®xH˜, `«$Ñ≤Î á⁄O^Œ_®xH˜ =Ü«∞ã¨∞û`À ã¨O|O^èŒOÖË^Œ∞. ÃãH±ûѨ~°OQÍ ã¨ÊOkOKÕ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O, ǨïëêÔ~·# =∞#ã¨∞ LO>Ë 60 Uà‹·¡<å, 80 Uà‹·¡<å L~°HõÖË¿ã 20 Uà◊¡"åà◊¡ H˜O^Õ ÖˇHõ¯.

ã¨∞Y„Ѩ^Œ"≥∞ÿ# ã¨∞Y„áêÑ≤ÎH˜ á¶È~ü ¿Ñ¡ áê„`« ™ê^è•~°}OQÍ „ã‘ÎÅÖ’¡ "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõÅ∞ ÉÏ^è•Hõ~°OQÍ =ÙO\Ï~Ú. ^•xH˜ HÍ~°}O ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O H˘`«Î HÍ=_»O, Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° HõO_»~åÅ∞ JO`«=~°‰õΩ ^ŒQÆæ~°QÍ =ÙO_ç ѨÙ~°∞ëêOQÆ „Ѩ"Õâ◊O`À ™êy <˘Ñ≤Ê JxÑ≤OK«_»O, JO`«=~°‰õΩ ã¨∞xfl`«OQÍ =Ù#fl #~åÅ g∞^Œ ~åÑ≤_ç HõÅQÆ_»O`À ÉÏ^èŒ JxÑ≤OK«_»O WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O. H˘O^ŒiÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõÖ’¡ Ü≥∂x^•fi~°O ^ŒQÆæ~°, Ü≥∂x=∂~°æO ֒ѨŠѨÙ~°∞ëêOQÆ „Ѩ"Õâ◊O`À \˜+¨Øº #ey ѨÙO_»∞QÍ ÉÏ^èŒ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ XHõ\ ˜ Ô~O_»∞ ~ÀAÅ∞ QÆ_çz# `«~°∞"å`« J@∞=O\˜ ÉÏ^èŒ Ug∞ =ÙO_»^Œ∞. H˘O^ŒiÖ’<Õ #ey# \˜+¨ØºÖ’¡ ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜=ÚÅ∞ KÕi =∞iO`« "åѨ٠Hõey ÉÏ^èŒ#∞ á⁄_çy™êÎ~Ú. W@∞=O@ѨC_»∞ Ü«∂O\© |Ü«∂\˜H± =∞O^Œ∞Å∞ <åÅ∞QÆ∞ – J~Ú^Œ∞ ~ÀAÅ∞ "å_»@O`À ÉÏ^èŒ `«yæáÈ`«∞Ok. ZO`« `˘e HõÅ~ÚHõÖˇ·<å „Ñ¨}Ü«∞Hõà◊x áê\˜¿ãÎ ~°uÖ’ ÉÏ^èŒ JxÑ≤OK«^Œ∞. ~°uÖ’ <Õ~°∞QÍ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÍxfl „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\ÏìÅx P~å@O K≥O^Œ‰õΩO_®, Éèí~°Î `«# â◊$OQÍ~° KÕ+¨ìÅ`À#∂, ã¨OÉèÏ+¨}Å`À#∂ P"≥∞Ö’ HÍ=∞Ѩ~°"≥∞ÿ# L„kHõÎ`«#∞ ÃÑOá⁄OkOKåe. =Ú^Œ∞ÌÅ`À#∂,PeOQÆ<åÅ`À#∂,K«#∞"≥Ú#Åx ÃÑ^Œ=ÙÅ`À „¿Ñˆ~Ñ≤OK«_»O ^•fi~å#∂, ÔH·¡\’iãπx "ÕÅ∞`À „¿Ñˆ~Ñ≤OK«_»O ^•fi~å#∂ ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Åx Hõey¿ãÎ P\’"Õ∞\˜H±QÍ Ü≥∂x HõO_»~åÅ∞ =^Œ∞Å=Ù`å~Ú. Ü≥∂xÖ’ „^Œ"åÅ∞ Ti Ü≥∂x=∂~°æO *Ï~°∞_»∞QÍ =∂~°∞`«∞Ok. ÃãH±ûѨ~°OQÍ „ã‘ÎÖ’ „¿Ñ~°} Hõey#ѨC_»∞ ѨÙ~°∞ëêOQÆ „Ѩ"Õâ◊O `ÕeHõQÍ [~°QÆ_»"Õ∞ H͉õΩO_® HÍ=∞<å_»∞Å∞ ѨÙ~°∞ëêOQÆ „Ѩ"Õâ◊O`À ã¨ÊOkOz fÜ«∞x J#∞Éèí∂`«∞Åx Hõey™êÎ~Ú. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ JOQƄѨ"Õâ◊O „áê~°OÉèíOÖ’ ÃãH±û ã¨ÊO^Œ# ÖˉõΩO_® =Ù<åfl `«~°∞"å`« „™ÈìH±û`À „¿Ñ~°}á⁄Ok ã¨ÊOkOK«_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. =∞iH˘O^ŒiÖ’ ~°uH˜ =ÚO^Œ∞ =Ú^Œ∞Ì, =ÚK«Û>Ë ÖËHõáÈ`Õ ~°uÖ’ áêÖÁæ<åfl ã¨ÊO^Œ# HõÅQÆ^Œ∞. ^•x=Å¡ <åÅ∞QÆ∞–J~Ú^Œ∞ „™ÈìH±ûˆH JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ Ü≥∂xÖ’x `«_ç PiáÈ`«∞Ok. WHõ P `«~°∞"å`« Ü≥∂x ֒ѨŠѨÙ~°∞ëêOQÆO Hõ^ŒeHõÅ`À ÉÏ^èŒ JxÑ≤ã¨∞ÎOk.

113 u

Ü≥∂xÖ’ `«_ç

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

XH˘¯Hõ¯™êi Ü≥∂xÖ’ `«_ç ѨÓiÎQÍ PiáÈ=_»O`À ѨÙ~°∞ëêOQÆO Hõ^ŒeHõÅ∞ ‰õÄ_® ‰õΩ^Œ~°‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok. Ü≥∂x ֒ѨŠѨÙ~°∞ëêOQÆO Ѩ>Ëìã≤#@∞¡QÍ J=Ù`«∞Ok. ѨÙ~°∞+¨μxH˜ ‰õÄ_® =∞O@ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. H˘O^Œi „ã‘ÎÅÖ’ ÃãH±û JO>Ë `≥eÜ«∞x ÉèíÜ«∞O =ÙO@∞Ok. JO`«∞Ѩ@ìx PO^Àà◊<å =∞#ã¨Î`«fiO =ÙO@∞Ok. U^À HõOQÍ~°∞, QÍ|~å "åiÖ’ =ÙO\Ï~Ú. ^•xH˜`À_»∞ ÃãH±û QÆ∞iOz "åiÖ’ ^Œ∞~°aè„áêÜ«∂Å∞ =ÙO>Ë WHõ 㨈~ã¨i. Éèí~°Î P"≥∞#∞ L„kHõÎ`« Ѩ~°KåÅx „Ѩܫ∞uflOz<å P"≥∞Ö’ ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ HõÅQÆ=Ù. ÃÑ·QÍ "å~°∞ =∞iO`« =Ú_»∞K«∞‰õΩáÈ`å~°∞. ™ê^è•~°}OQÍ „ã‘ÎÅÖ’ =Ú@∞¡ ZO_çáÈÜÕ∞ =ÚO^Œ∞QÍh, ZO_çáÈ~Ú# `«~°∞"å`«QÍh HõÅ~ÚHõÅ∞ H˘O`« ÉÏ^è•Hõ~°OQÍ JxÑ≤OKÕ J=HÍâ◊O =ÙOk. ^•xH˜ =ÚYº"≥∞ÿ# HÍ~°}O "åiÖ’ D„™Èì[<£ L`«ÊuÎ `«y#O`« ÖËHõáÈ=_»"Õ∞. D„™Èì[<£ L`«ÊuÎ `«yæáÈ=_»O`À \˜+¨ØºÅ∞ „^Œ"åÅx „ã¨qOK«_»OÖ’ qѶ¨ÅO K≥O^Œ∞`å~Ú. "≥∞<Àáê*ò =zÛ# „ã‘ÎÅÖ’ Éèí~°Î „¿Ñˆ~Ñ≤Oz<å, ÉèÏ~°º „¿Ñ~°} á⁄Ok<å „^Œ"åÅ∞ „ã¨qOK«HõáÈ=_»O ã¨Ç¨Ï[OQÍ [iˆQ^Õ. W@∞=O\˜ ˆHã¨∞Ö’¡ D„™Èì[<£ Ǩ~À‡<£ \Ïɡ¡\òû "å_»@O, Ü≥∂x ֒ѨŠD„™Èì[<£H˜ ã¨O|OkèOz# „H©"£∞ ~åÜ«∞_»O KÕ¿ãΠѨiã≤÷u K«Hõ¯|_»∞`«∞Ok. H˘O^Œi „ã‘ÎÅÖ’¡ „^Œ"åÅ∞ Z‰õΩ¯= T~°∞`«∂<Õ =ÙO\Ï~Ú. `≥Å¡|@ì JkèHõOQÍ<Õ J=Ù`«∞Ok. HÍh ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë ÉÏ^èŒ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. W@∞=O\˜ ÉÏ^è•Hõ~"° ∞≥ #ÿ ÃãH±ûH˜ HÍ~°}O "åiÖ’ "≥ÚxeÜ«∂ã≤ãπ "åºkèQÍh, „>ˇHÿ À"≥Úx Ü«∂ã≤ãπ "åºkèQÍh HõÅQÆ@O HÍ~°}O. W@∞=O\˜ "åº^èŒ∞Å∞ „ã‘ÎÅÖ’ HõÅQÆ_»O ™ê^è•~°}O. "å~°O–Ѩk ~ÀAÅ∞ HÀ~°∞û`À D "åº^èŒ∞Å∞ `«yæáÈ~Ú ~°uÖ’ ÉÏ^èŒ ÖˉõΩO_® J=Ù`«∞Ok.

ÖˇO· yHÍ#O^•xH˜ J#∞"≥#· ѨÙ~°∞ëêOQÆ x~å‡}O =∂=¸Å∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆO =¸„`«qã¨~°˚#‰õΩ `À_»Ê_Õ JOQÆO =∂„`«"Õ∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ^•x Ѩi=∂}O ZO`« =Ù#flk J<Õk =ÚYºO HÍ<Õ HÍ^Œ∞. =∂=¸Å∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆO "≥∞`«ÎQÍ, ã¨#flQÍ, z#flkQÍ =Ú_»∞K«∞‰õΩx =ÙO@∞Ok. ™ê^è• ~°}OQÍ Ô~O_»∞–=¸_»∞ JOQÆ∞àÏŠѨi=∂}O =ÙO@∞Ok. ÃãH±û HÀiHõ Hõey#ѨC_Õ <åÅ∞QÆ∞ #∞Oz P~°∞ JOQÆ∞àÏŠѨi=∂}O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. =¸„`«HÀâ◊O kQÆ∞=#∞Oz „áê~°OÉè"í ∞≥ ÿ =¸„`«<åà◊O „áÈ¿ã\ì ò „QÆOkä #∞O_ç „Ñ¨Ü∂« }˜Oz ѨÙ~°∞ëêOQÆO ^•fi~å |Ü«∞@‰õΩ KÕ~°∞`«∞Ok. P ~°HõOQÍ =¸„`«O |Ü«∞@‰õΩ ~å=_®xH˜ "åÇ≤ÏHõQÍ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ â◊√„HõHÀâßÅ∞, „áÈ¿ãì\ò „QÆOkä q_»∞^ŒÅKÕ¿ã

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 114

„^Œ"åÅ∞ ‰õÄ_® =¸„`«<åà◊OÖ’H˜ KÕi |Ü«∞@‰õΩ =™êÎ~Ú. P ~°HõOQÍ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆOÖ’x =¸„`«<åà◊O g~°º"åÇ≤ÏHõQÍ ‰õÄ_® `À_»Ê_»∞`«∞Ok. ѨÙ~°∞ëêOQÆ x~å‡}O „Ѩ`ÕºHõ`«`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk. ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’ Z@∞=O\˜ Z=ÚHõ =ÙO_»^Œ∞. =∂=¸Å∞ HõO_»~°O =ÙO_»^Œ∞. ™êÊOl, WÖÏã≤ìH± QÆ∞}O Hõey# \˜+¨Øº =ÙO@∞Ok. ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ Ô~O_»∞ ѨHõ¯ÖÏ HÍ~ÀÊ~å HÍ=~Àfl*Ï J#fl \˜+¨Øº (HõO_») =ÙO@∞Ok. H˜Ok"≥·Ñ¨Ù HÍ~°Êãπ™êÊOlÜ≥∂["£∞ J#fl \˜+¨Øº =ÙO@∞Ok. WO^Œ∞Ö’<Õ =¸„`« <åà◊O „Ѩܫ∂}˜ã¨∞ÎOk. ѨÙ~°∞ëêOQÆOQÍ U~°Ê_ç# D ™êÊOl, WÖÏã≤ìH± \˜+¨Øº ÃѶ·„|ãπ á⁄~°`À K«∞@ì|_ç =ÙO@∞Ok. ^•xÃÑ·# =∂=¸Å∞ K«~°‡O =ÙO@∞Ok. ѨÙ~°∞ëêOQÆO z=i ÉèÏQÆO "≥∞`«ÎQÍ, LO_»ÖÏQÍ =ÙO@∞Ok. nxx tâ◊flO JO\Ï~°∞. D tâ◊flO "≥Ú^Œ\’¡ QÆ∞O@ÖÏQÍ =ÙO@∞Ok. JHõ¯_» tâ◊flO K«∞@∂ì H˘xfl =O^ŒÅ QÍ¡O_»∞¡ K≥=∞@á⁄‰õΩ¯ÖÏ¡QÍ =ÙO\Ï~Ú. D QÍ¡O_»∞¡ ѨÙ~°∞ëêOQÆO ^ŒQÆæ~° `≥Å¡x Ѩ^•~åúxfl `«Ü«∂~°∞KÕ™êÎ~Ú. D Ѩ^•~å÷<Õfl Ãã‡Q͇ ÖË^• áêz JO\Ï~°∞. tâ◊flOg∞^Œ =¸`«QÍ =ÚO^Œ∞H© "≥#∞HõH© HõkÖË Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O =ÙO@∞Ok. J~°∞^Œ∞QÍ H˘O^ŒiÖ’ D K«~°‡O tâßflxfl ѨÓiÎQÍ HõÑ≤Ê=ÙOz "≥#∞HõH˜ Hõ^ŒÅ‰õΩO_® KÕã¨∞ÎO@∞Ok. ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓ~°fiK«~°‡O ‰õÄ_® „^Œ"åÅx H˘O`« `«Ü«∂~°∞KÕã≤ áêz `«Ü«∂~°= _®xH˜ `À_»Ê_»`å~Ú. â◊s~°OÖ’ `«H˜¯# ÉèÏQÍÅH˜ ^èŒ=∞#∞Å∞, ã≤~°Å∞ =Ù#fl>Ë¡ ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’#∂ ~°HõÎ<åàÏÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. JÖψQ nxH˜ ã¨∞xfl`«"∞≥ #ÿ <å_»∞Å∞ ã¨~Ñ° ~¨¶ å J=Ù`å~Ú. ѨÙ~°∞ëêOQÆO kQÆ∞=ÉèÏQÆO |ã≤÷ Z=ÚHõH˜ JO@∞‰õΩx =ÙO@∞Ok. `Õ<≥`«∞@∞ìÖ’ QÆ^Œ∞Å∞ ZÖÏ =ÙO\ÏÜ≥∂ ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’ =Ù#fl HÍ~ÀÊ~å HÍ=~Àfl*Ï HõO_»Ö’ ‰õÄ_® J<ÕHõ QÆ^Œ∞Å∞ =ÙO\Ï~Ú. =∂=¸Å∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Wq ^ŒQÆæÔ~· =Ú_»∞K«∞ HÀ`å~Ú.HÍx ÃãH±ûѨ~°OQÍ HÀiHõ HõÅQÆQÍ<Õ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆOÖ’x #~åÅ∞ ~°HõÎ<åàÏÅx L`ÕÎ[ Ѩiz "åºHÀzOѨ*Ë™êÎ~Ú. ^•x Ѷ¨e`«OQÍ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆOÖ’ `Õ<≥`«∞@∞ìÖÏQÍ =ÙO_Õ QÆ^Œ∞Ö’¡H˜ ~°HõÎO ^Œ∂ã¨∞‰õΩx =ã¨∞ÎOk. P QÆ^Œ∞Å∞ (HÍ~ÀÊ~å HÍ=~Àfl*Ï, HÍ~ÀÊ~å ™êÊOlÜ≥∂*Ï) ~°HõÎO`À xO_çáÈ`å~Ú. ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’ KÕi# ~°HõÎO ã≤~°Å∞ ^•fi~å |Ü«∞@‰õΩ =KÕÛÜ«∞‰õΩO_® ѨÙ~°∞ëêOQÆO kQÆ∞=# =ÙO_Õ HõO_»~åÅ∞ ã≤~°Åx <˘H˜¯ =ÙOK«∞`å~Ú. ^•x=Å¡ ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’ „Ѩ"ÕtOz# ~°HõÎO JHõ¯_Õ =ÙO_çáÈ`«∞Ok. HÀiHõ K«ÖÏ¡i# `«~°∞"å`« HõO_»~åÅ∞ Ѩ@∞ì=^Œ∞Å∞`å~Ú. JѨC_Õ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆOÖ’ KÕi# ~°HõÎO uiy |Ü«∞@‰õΩ =ã¨∞ÎOk.

"≥∞^Œ_∞» ã¨OHˆ `åÅ∞ ÖˇO· yHÍ#O^•xH˜ ™Èáê<åÅ∞ ѨÙ~°∞ëêOQÆO ã¨ÎOaèOK«_®xH˜ JO^Œ∞Ö’ ~°HõÎO KÕ~°_»O ZO`« J=ã¨~°"≥∂ "≥∞^Œ_»∞ #∞Oz ã¨OˆH`åÅx "≥∂ã¨∞‰õΩ=KÕÛ <å_»∞Å∞ ‰õÄ_® JO`«QÍ<Õ =ÚYºO. D <å_»∞Å∞ "≥∞^Œ_»∞

115 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

#∞Oz „áê~°OÉèí"≥∞ÿ "≥#∞fláê=Ú ^•fi~å ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ KÕ~°∞`å~Ú. JÖψQ ѨÙ~°∞ëêOQÆO #∞Oz ÃãH±ûѨ~°OQÍ ã¨ÊOkOz# <å_»∞Å∞ "≥#∞fláê=Ú ^•fi~å "≥∞^Œ_»∞#∞ KÕ~°∞`å~Ú. D ~°HõOQÍ "≥∞^Œ_»∞#∞ KÕi# <å_»∞Å∞ ÃãH±û Ѩ~°OQÍ HÍ=Åã≤# ã¨O^ÕâßÅ∞ "≥∞^Œ_»∞ #∞Oz ~å=_®xH˜ `À_»Ê_»∞`å~Ú. ѨÙ~°∞ëêOQÆO ã¨ÎOaèOK«_®xH˜ J<ÕHõ Ѩiã≤÷`«∞Å∞ HÍ~°}=∞=Ù`å~Ú. „ã‘Î ÃãH©ûQÍ Hõ#|_ç<å, ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ ã¨Ê~°≈ `«ye<å, =∞#ã¨∞x L„^ÕHõѨiKÕ ã¨∞"å ã¨#Å∞ ™ÈH˜<å, L`ÕÎ[ѨiKÕ ã¨Ow`«O g#∞ÅqO^Œ∞ KÕã≤<å, ÃãH±û Ѩ~°"≥∞ÿ# TǨÏÅ∞ =∞#ã¨∞Ö’ Hõey<å JOQÆO ã¨ÎOaèã¨∞ÎOk. g\˜Ö’ U XHõ¯>ˇÿ<å KåÅ∞ "≥∞^Œ_»∞Ö’Oz ÃãH±û ÃãO@~üx L`ÕÎ[Ѩ~°K«_®xH˜. JÖÏ L`ÕÎ[O K≥Ok# ˆHO„^Œ <å_ô=∞O_»ÅO `«# #∞Oz "≥Å∞=_Õ #~åÅ^•fi~å ѨÙ~°∞ ëêOQÍxH˜ ã¨OˆH`åÅ∞ ѨOѨÙ`«∞Ok. ^•x Ѷ¨e`«OQÍ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_®xH˜ `«y#O`« J#∞=ÙQÍ QÆ\ ˜ìѨ_»∞`«∞Ok. =Ü«∞ã¨∞û =∞o§#"åiÖ’ Zkä~Àã≤¡¯~Àã≤ãπ =Å¡ ~°HõÎ<åàÏÅ∞ QÆ\ ˜ìѨ_ç<å, =∞^èŒ∞"Õ∞ǨÏO =Å¡ #~åÅ∞ "≥Ú^Œ∞ÌÉÏi<å, ™È‡H˜OQ∑ =Å¡ ~°HõÎ<åàÏÅ∞ QÆ\ ˜ìѨ_ç<å, =∞^ŒºO=Å¡ #~åÅ∞ ^≥|ƒu<åfl JOQÆO ã¨iQÍæ ã¨ÎOaèOK«_»O [~°QÆ^Œ∞.

HÍ=∞O Ñ „ [¨ fiie¡# ѨÙ~°∞+¨μxÖ’ HõeQˆ =∂~°∞ÊÅ∞ Öˇ·OyHõOQÍ L„kHõÎ`« K≥Ok#ѨC_»∞ ~°HÍÎkèHõº`«`À ѨÙ~°∞ëêOQÆO Ô~\˜ìOѨ٠á⁄_»=Ù, ÖÏ=Ù J=_»O [~°QÆQÍ â◊s~°OÖ’ H˘xflKÀ@¡ ~°HÍÎkèHõº`« ÅHõΔ}ÏÅ∞ Hõ#|_»`å~Ú. „ã‘ÎÅÖ’ÖÏQÍ Ñ¨Ù~°∞+¨μxÖ’ =HΔÀ*ÏÅ ^ŒQÆæ~° Ѩi=∂}O ÃÑ~°QÆ_»O Hõ#|_»HõáÈ~Ú<å H˘O^ŒiÖ’ K«#∞"≥Ú#Å∞ xQÆ_»ÉÁ_»∞K«∞‰õΩO\Ï~Ú. á⁄OQÆ∞ =zÛ#ѨC_»∞ XO\˜g∞^Œ ~å+π =zÛ#@∞¡ Kèåf, Éèí∞*ÏÅ∞, =ÚYOg∞^Œ H˘O`« ~å+π Hõ#|_»∞`«∞Ok. ZÔH·˚\ò"≥∞O\ò ^Œâ◊Ö’ ÃãH±ûÃѶ¡+πQÍ ¿Ñ~˘¯#|_Õ D ~å+π g~°ºã¨öÅ#O`À ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõeˆQ=~°‰õΩ =ÙO_ç, PÃÑ·# J^Œ$â◊º=∞=Ù`«∞Ok. HÍ=∞O „Ѩ[fiie¡ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ HõO_»~åÅ∞ ™êÊ["£∞H˜ Ö’#=Ù`å~Ú. =ÚYºOQÍ áê^•Å∞, HÍà◊¡ Ñ≤Hõ¯Å∞ aQÆ∞ã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. ÃãH±û ZÔH·˚\ò"≥∞O\òÖ’ âßfi㨠Z‰õΩ¯=™ê~°∞¡ fã¨∞HÀ=_»O, HÍ"≥∂„^ÕHõO ÔH·¡=∂H±ûH˜ KÕi g~°ºã¨öÅ#O HÍÉ’ÜÕ∞ã¨iH˜ âßfi㨠x=ÚëêxH˜ #ÅÉèˇ· ™ê~°∞¡ fã¨∞HÀ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. =∂=¸Å∞QÍ xq∞ëêxH˜ 16–18 ™ê~°∞¡ fã¨∞HÀ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÃãH±û f„=`«`À QÆ∞O_≥ "ÕQÆO ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ xq∞ëêxH˜ 70–80 ™ê~°∞¡ H˘@∞ì‰õΩ<Õ QÆ∞O_≥ ZQÆ˚~Ú\ò"≥∞O\ò f„=`«|\˜ì 100–175 ™ê~°∞¡ H˘@∞ì‰õΩO@∞Ok.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 116

HÍ"≥∂„^ÕHõO`À "Õ_ç ZH˜¯#ѨC_»∞ ~°HõÎáÈ@∞ ÃÑiyáÈ`«∞Ok. =∂=¸Å∞QÍ 120/ 80 =ÙO_Õ ~°HõÎáÈ@∞ HÍ=∞O ÔH·¡=∂H±ûÖ’ g~°ºã¨öÅ#O`À ÉèÏ=„áêÑ≤Î á⁄O^Õ ã¨=∞Ü«∂xH˜120 s_çOQ∑ 160#∞Oz 200H˜ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. 80 s_çOQ∑ 100#∞O_ç 150H˜ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. P~ÀQƺHõ~°OQÍ =ÙO_Õ =ºH˜ÎÖ’ HÍ"≥∂„^ÕHõO Hõey#ѨC_»∞ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ ~°HõÎáÈ@∞ ÃÑiy<å #+¨ìO Ug∞ =ÙO_»^Œ∞. g~°ºã¨öÅ#O J=_»O`À H˘kÌ HõΔ}ÏÖ’¡ =∂=¸Å∞ ™ê÷~ÚH˜ ~°HõÎáÈ@∞ `«yæáÈ`«∞Ok. HÍx ~°HõÎáÈ@∞ ~ÀyÖ’ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ JÖÏ ~°HõÎáÈ@∞ ÃÑ~°QÆ_»O =∞Ozk HÍ^Œ∞. JO^Œ∞Hõx ~°HõÎáÈ@∞ JkèHõOQÍ =Ù#fl"å~°∞ =∞O^Œ∞Å∞ "å_»∞`«∂ ZѨC_»∂ ^•xx <å~°‡ÖòQÍ =ÙOK«∞HÀ"åe.

QÆ∞O_≥ [|∞ƒÖ’ ZÔH·˚\ò"≥∞O@∞ Ü«∂O*ˇ·<å =Ù#fl"å~°∞, QÆ∞O_≥[|∞ƒ =Ù#fl"å~°∞ ‰õÄ_® ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ JO`«QÍ ZÔQ·˚\ò J=_»O ѨxH˜~å^Œ∞. J~Ú`Õ QÆ∞O_≥[|∞ƒ =ÙO^Œx ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O =∂<ÕÜ«∞ ‰õÄ_»^Œ∞. ÉèÏ~°ºx Ü«∂H˜ì"£áê„`« fã¨∞HÀ=∞x `å=Ú L„^ÕHõѨ_»‰õΩO_®, ÃÇ·Ï~å<å Ѩ_»‰õΩO_® =ÙO_®e. Öˇ·OyHõ „¿Ñ~°}`À ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ „Ѩ^è•#OQÍ Hõ#|_Õk JOQÆã¨ÎOÉèí#O. ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’H˜ ~°Hõ΄Ѩã¨~°} ÃÑiyáÈ`«∞Ok. ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}O á⁄_»=Ù, K«∞@∞ìH˘Å`«Å∞ ™ê^è•~°} ã≤÷uHõ<åfl _»|∞Öò J=Ù`å~Ú. â◊s~°OÖ’ W`«~°ÉèÏQÍÖ’¡ =Ù#fl@∞¡ ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’ =∂=¸Å∞ HõO_»~åÅ∞ =ÙO_»=Ù. ™êˆQQÆ∞}O=Å¡ W~°Hõì~ÚÖò \˜+¨Øº Hõey# ã≤eO_»~ü ¿+ÑπÖ’ HõO_»~åÅ∞ =¸_»∞ =ÙO\Ï~Ú. HõO_»~åÅx J#flѨÊ\˜H© Wq =∂Oã¨O Hõey# HõO_»~åÅ∞ HÍ^Œ∞. ˆH=ÅO "≥∞`«Îx \˜+¨Øº (HõO_») =Ù#fl"Õ. D "≥∞`«Îx HõO_»~åÖ’¡ XHõ\ ˜ ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ kQÆ∞=Ö’ =ÙO@∞Ok. Wk ѨÙ~°∞ëêOQÆO =ÚO^Œ∞ÉèÏQÆOÖ’ tâ◊flOQÍ ‰õÄ_® `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. Ô~O_»∞ HõO_»~åÅ∞ tâ◊flO "≥#Hõ#∞Oz ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ Ô~O_»∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ =ÙO\Ï~Ú. D "≥∞`«Îx \˜+¨Øº HõO_»~åÅx HÍ~˘Ê~å HÍ"≥~Àfl*Ï JO\Ï~°∞. ѨÙ~°∞ëêOQÆO „H˜Ok ÉèÏQÆOÖ’ =ÙO_Õ "≥∞`«Îx HõO_»Ö’ =¸„`«<åà◊O =ÙO@∞Ok. nx#∞O_Õ =¸„`«O, g~°ºO ‰õÄ_® „Ѩܫ∂}˜™êÎ~Ú. ѨÙ~°∞ëêOQÆO ÃÑ·"≥·Ñ¨Ù ~°HÍÎxfl JOkOKÕ ~°HõÎ<åàÏÅ∞ Ô~O_»∞ =ÙO\Ï~Ú. ÃãH±ûѨ~°OQÍ „¿Ñ~°} Hõey#ѨC_»∞ D ~°HõÎ<åàÏÅx JO\˜ÃÑ@∞ì‰õΩx =ÙO_Õ ã¨∞xfl`«"≥∞ÿ# #~åÅ∞ "å\˜x "åºHÀzOѨKÕ™êÎ~Ú. ^•x`À "å\˜Ö’¡H˜ ~°HõÎO Z‰õΩ¯= KÕ~°∞`«∞Ok. "åºHÀzOz# ~°HõÎ<åàÏÖ’¡ #∞Oz ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’x =¸_»∞ ã≤eO„_çHõÖò ÉèÏQÍÖ’¡H˜ ~°HõÎO ^Œ∞=Ú‰õΩ`«∞Ok. D ã≤eO„_çHõÖò ÉèÏQÍÅ∞ WÖÏã≤ìH± \˜+¨Øº`À `«Ü«∂Ô~· =ÙO_»_»O

117 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

=Å# ~°HõÎO KÕ~°_»O`À L|ƒ_»O, ™êQÆ_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JÖÏ KÕi# ~°HõÎO "≥#∞HõH˜ "≥à◊¡‰õΩO_® ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’x ã≤~°ÅÖ’ (~°HÍÎxfl "≥#∞HõH˜ fã¨∞ÔHàı¡ ~°HõÎ<åàÏÅ∞) "åÖòfiû =¸ã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. ÃãH±ûѨ~°OQÍ L„^ÕHõO ÔH·¡=∂H±ûH˜ KÕi# `«~°∞"å`« =¸„`«<åàÏxfl JO\˜ÃÑ@∞ì‰õΩx =ÙO_Õ ÃÑefiH± HõO_»~åÅ∞, ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’x HõO_»~åÅ∞ ™êÊ["£∞H˜Ö’#=Ù`«∂ =¸„`«<åàÏxfl <˘H˜¯"Õ™êÎ~Ú. XHõ „ѨH¯õ JÖÏO\˜ Ѩiã≤u÷ =ÙO_»QÍ, HÍ"≥∂„^ÕHOõ K«~=° ∞™ê÷~ÚH˜ KÕ~_° O» `À XHõ¯™êiQÍ „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkä, â◊√„HõHÀâßÅ∞ QÆ\ ˜ìQÍ aQÆ∞ã¨∞‰õΩx "å\˜Ö’¡ #∞Oz g~åºxfl |Ü«∞@‰õΩ <≥_»`å~Ú. „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkä, â◊√„HõHÀâߊ㑯 filOQ∑`À =¸„`«<åà◊OÖ’H˜ KÕi# g~°ºO á¶È~üûQÍ |Ü«∞@‰õΩ =ã¨∞ÎOk. |Ü«∞@‰õΩ ^Œ∞=Ú‰õΩ`«∞#fl g~°ºO =¸„`«<åà◊O QÀ_»Åg∞^Œ XuÎ_ç Hõeyã¨∞ÎOk. g~°ºO „Ѩܫ∂}˜OKÕ ã‘Ê_£H˜ XuÎ_çH˜ =¸„`«<åàÏÖ’¡ =ÙO_Õ HÍ=∞<å_»∞Å∞ ã¨ÊOkOz Jx~°fiK«hÜ«∞"≥∞ÿ# J#∞Éèí∂ux Hõey™êÎ~Ú. P J#∞Éèí∂u H˘xfl HõΔ}ÏÖË J~Ú<å =∞#ã¨∞h, `«#∞=Ùh ѨÙÅH˜OѨ*Ë™êÎ~Ú.

ã¨O™ê~°OÖ’ PO^Àà◊#Å∞, L„^ÕHÍÅ∞– "å\˜ Ѩi}Ï=∂Å∞ PO^Àà◊#Å∞, L„^ÕHÍÅ∞ ^•OѨ`«º rq`åxH˜ Q˘_»¤eÃÑ@∞ì. PO^Àà◊#H˜ QÆ∞Ô~·# "åi ÅHõΔ}ÏÅ∞, „Ѩ=~°Î# qO`«QÍ LO\Ï~Ú. ~å„uѨÓ@ JO^ŒiÖÏQÍ ã¨∞YOQÍ x„^ŒÑ¨@ì^Œ∞. XHõ „ѨHõ¯H˜ uiy Ѩ_»∞‰õΩO>Ë Ç¨~ÚQÍ LO^Œ#∞‰õΩO\Ï~°∞. JÖÏ Ñ¨_»∞‰õΩO>Ë ã¨∞YOQÍ<Õ LO^Œ#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx =∞~À HõΔ}ÏxH˜ JÖÏ Ñ¨_»∞HÀ=@O J™œYºOQÍ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. =∞m§ =∞~À „ѨHõ¯H˜ uiy Ѩ_»∞‰õΩO\Ï~°∞. WÖÏ ~å„u QÆ_çzáÈ`«∞Ok. XHõ"Õà◊ x„^ŒÑ¨\ ˜ì<å ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ HõÅÅ∞ =™êÎ~Ú. "≥O@<Õ "≥∞ʼnõΩ= =KÕÛã¨∞OÎ k. Xà◊§O`å K≥=∞@Å∞ Ѩ>™ìË êÎ~Ú. QÆ∞O_≥ ^Œ_»^Œ_»ÖÏ_»∞`«∞Ok. XHõ"Õà◊ HõÅÅ∞ ~å‰õΩO_® x„^ŒáÈ~Ú<å L^ŒÜ«∞O ÖËz# `«~°∞"å`« `ÕeHõQÍ LO@∞O^• JO>Ë Jn LO_»^Œ∞. U^À JÅã¨@ JxÑ≤ã¨∂Î LO@∞Ok. ÖË^• H˘kÌ Ñ¨xˆH JÅã≤áÈ~Ú#@∞¡ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. PO^Àà◊#, L„kHõÎ`« HõÅQÆ_®xH˜ KåÖÏ ã¨O^Œ~åƒùÖ’¡ HÍ~°}O QÆ∞iÎOK«ÖËHõáÈ=K«∞Û. J~Ú`Õ "åiÖ’ L#fl ÅHõΔ}ÏÅx QÆ∞iÎOz PO^Àà◊#, L„kHõÎ`«Åx `˘ÅyOK«∞HÀ=_®xH˜ „Ѩܫ∞`«flO K≥Ü«∂ºe. JÖÏ „Ѩܫ∞`«flO KÕ¿ãÎ „ѨâßO`«OQÍ =∂~°QÆÅ~°∞. J#=ã¨~°"≥∞ÿ# ÉÏ^èŒÅ∞, ÉèíÜ«∂Å∞, ÉèÏ"åÅ∞ ã¨=∞ã≤áÈ~Ú ã¨=º"≥∞ÿ# =∞#ã¨Î`«fiO <≥ÅH˘#QÆÅ^Œ∞. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

a I.

u 118

~°uÖ’ `«$Ñ≤Ζ ã¨∞Y„áêÑ≤Î a

„ã‘ÎÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î J=~À^è•Å∞ – Ѩiëê¯~åÅ∞

H˜~°}ü, H˜~°}‡~Ú „¿Ñq∞Oz ÃÑo§ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. H˜~°}ü =∞Oz „H©_®HÍ~°∞_»∞. ZxflO\’¡<À Ѷ㨠ìπ =KåÛ_»∞. JÖψQ W`«~° ~°OQÍÖ’¡ ‰õÄ_® \ÏÖˇO\òû L#fl"å_»∞. JxflO\˜HOõ >Ë q∞Oz ã¨OÉèÏ+¨}Ï Kå`«∞~°ºO Hõey#"å_»∞. JO^Œ∞Hõ<Õ H˜~°}‡~Ú =∞#ã¨∞ûx PHõ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. H˜~°}ü JO>Ë H˜~°}‡~ÚH˜ K≥ѨÊÖË#O`« „ˆH*ò J<åÖ’ „¿Ñ=∞ J<åÖ’ `≥eÜ«∞^Œ∞ HÍx J`«xfl q_çz XHõ¯ HõΔ}O ‰õÄ_® LO_»ÖË^Œ∞. W^ŒÌi =∞^茺 L#fl „¿Ñ=∞ ÃÑo§H˜ ^•i fã≤Ok. qz„`«O Uq∞@O>Ë ZO`À „¿Ñq∞Oz ÃÑo§ KÕã¨∞‰õΩ#fl H˜~°}‡~Ú ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë Z@∞=O\˜ „käÖò JxÑ≤OK«ÖË^Œ∞. J~Ú<å J`«x ã¨Ç¨ÏK«~°ºO P"≥∞‰õΩ HÍ"åe. P"≥∞ h_»ÖÏQÆ J`«<≥ѨC_»∞ "≥O>Ë LO_®e. H˜~°}‡~Ú "≥∞O\Ïe\˜ H˜~°}üH˜ JO`«∞Ѩ@ìÖË^Œ∞. `å#∞ P"≥∞‰õΩ HÍ"åe. HÍh `«#`À P"≥∞ ÃãH±ûÖ’ „käÖò á⁄O^Œ_»O ÖË^Œ∞. `å#∞ P"≥∞‰õΩ HÍ"åe. HÍh `«#`À P"≥∞ ÃãH±ûÖ’ „käÖò á⁄O^Œ_»O ÖË^Œ∞.Jk J`«xHÀ ѨlÖòQÍ =∂iOk. W^ŒÌ~°∂ Ǩã¨Ê@ÖòH˜ =KåÛ~°∞. "åi =∞#ã¨∞ûÅ z‰õΩ¯=Ú_çx ZÖÏ q_»nÜ«∂Ö’ J~°÷O HÍ=_»O ÖË^Œx J<åfl~°∞. ÃãH±ûÖ’ „käÖò á⁄O^ŒÖËHõáÈ=_®xH˜ U^≥·# âßs~°Hõ ֒Ѩ=∂? =∂#ã≤Hõ ֒Ѩ=∂† Jx ã¨O^ÕǨÏO =ºHõÎѨiKå~°∞.

„ˆHr ÉÏ~Úãπ! „ˆHr QÆ~°Öòû!! |\ò <À „käÖò !! ~°uÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ `«#∞=Ù, =∞#ã¨∞ ѨÙÅH˜Oz, ѨÙiqÑ≤Ê# =∞Ü«¸iÖÏ `«#‡Ü«∞`«fiO á⁄O^Œ_®xfl 'P~°æ[O— ÖË^• 'ã¨∞Y„áêÑ≤Η, 'ÉèÏ=„áêÑ≤Η JO\Ï~°∞. J~Ú`Õ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ D ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆ<Õ HõÅQÆ^Œ∞.

119 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆHõáÈ=_®xH˜ `«=∞Ö’ U^À âßs~°Hõ ֒ѨO =ÙO^Œx H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ ÉèÏq™êÎ~°∞. ÔH·¡\’iãπ ÖËHõáÈ=_»"≥∂, Ü≥∂xÖ’ HÍ=∞<å_»∞Å∞ Ö’Ñ≤OK«_»"≥∂ HÍ~°}=∞#∞ ‰õΩO\Ï~°∞. Jk "åiH˜ JO`«∞Ѩ@ìx q∞ã¨ìs! ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆ_»OÖ’ =∞#ã¨∞ „áê^è•#º`« WO`å JO`å HÍ^Œ∞. JÖψQ â◊s~°OÖ’x HÍ=∞<å_»∞Å áê„`« `«‰õΩ¯"Õg∞ HÍ^Œ∞. â◊s~°OÖ’ HÍ=∞<å_»∞Å∞ ã¨ÊOkOK«HõáÈ`Õ =∞#ã¨∞ ã¨∞Y„áêÑ≤ÎH˜ ã¨=∂Ü«∞`«ÎO HÍ=_»O Hõ+¨ìO. JO^Œ∞Hõ<Õ ÃãH±ûÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î J<Õk `«#∞=Ù =∞#ã¨∞Å ã¨"Õ∞‡à◊#O.

„Ѷ≤l_ç\˜Ö’ ÃãH±û Ǩ~À‡#¡ áê„`« U „ã‘Î J~Ú<å `«#H˜ ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆ_»O ÖË^ŒO>Ë âßs~°Hõ ֒Ѩ=∂, =∂#ã≤Hõ ֒Ѩ=∂, =∞~˘Hõ\Ï QÆ=∞xOKåe. ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆHáõ È=_®xH˜ âßs~°Hõ HÍ~°}ÏÅx QÆ=∞xOz #@¡~Ú`Õ Ç¨~À‡#¡ Jã¨Î=ºã¨Î`« HÍ~°}O HÍ=K«∞Û. „ã‘ÎÖ’ D„™Èì[<£ Ǩ~À‡<£ ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#ÅH˜ =¸ÅO. D„™Èì[<£ Ǩ~À‡<£ "≥Ú^Œ\ ˜ #∞Oz `«y#O`« L`«ÊuÎ ÖËHõáÈ`Õ ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ =∞^èŒ∞i=∞Åx HõeyOK«=Ù. Jk JÖÏ =ÙO_»QÍ D„™Èì[<£ Ǩ~À‡<£ `«y#O`« L`«ÊuÎ ÖËx"åà◊¡Ö’ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’x á⁄~°Å∞ ѨÅK«#QÍ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú. ^•x=Å¡ ~°uÖ’ ÉÏ^èŒ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# ~°u ã¨∞Y „áêÑ≤ÎH˜ J=~À^èŒOQÍ =∂~°∞`«∞Ok. "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõÅ∞ H˘O^ŒiH˜ ÉÏ^è•Hõ~°OQÍ =ÙO\Ï~Ú. JO`«=∂„`å# "åiÖ’ D„™Èì[<£ Ǩ~À‡<£ `«‰õΩ¯"≥·O^Œx J#∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ ÖÏQÍ<Õ „ã‘ÎÅÖ’ ‰õÄ_® H˘O`« PO„_À[<£û L`«ÊuÎ J=Ù`å~Ú. D Ǩ~À‡<£ „ã‘ÎÖ’ Ü≥∂x x~å‡}ÏxH˜, â◊s~° x~å‡}ÏxH˜ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. „ã‘ÎÖ’ PO„_À[<£û =ÙO_»=Åã≤# âß`«OÖ’ QÆ#∞Hõ =ÙO_»HõáÈ`Õ ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆ_»OÖ’ ֒ѨO U~°Ê_»∞`«∞Ok. „ã‘ÎÅÖ’ „áÈÖÏH˜ì"£ Ǩ~À‡<£ JkèHõ âß`«OÖ’ =ÙO>Ë ‰õÄ_® ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆ_»OÖ’ J=~À^èŒO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.

ã¨∞Y„áêÑ≤Î J=~À^èOŒ Ö’ "åº^è∞Œ Å áê„`« H˘xfl ~°HÍÅ "åº^èŒ∞Å∞, =ºã¨<åÅ∞ ‰õÄ_® ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆ_»OÖ’ J_»¤O‰õΩQÍ =∂~°∞ `å~Ú. =∞eìѨÙÖò ã≤¡¯~Àã≤ãπ, >ˇOá⁄~°Öò Ö’Éò ZÑ≤ÖˇÑ‘û, „HÍxH± H˜_ôfl ÃѶ~ÚÅ∂º~ü =O\˜ "åº^èŒ∞Ö’¡ ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆ_»O J~°∞^≥·áÈ`«∞Ok. =∞`«∞Î=∞O^Œ∞Å∞, =∂^ŒHõ „^Œ"åºÅH˜ ÉÏxã¨Öˇ·# „ã‘ÎÖÖ’ ‰õÄ_® ÉèÏ=„áêÑ≤Î =ÙO_»^Œ∞. _ç„ÃÑ+¨<£ =O\˜ =∂#ã≤Hõ "åºkè =Ù#fl"åiÖ’ ÉèÏ=„áêÑ≤Î Uq∞\’ `≥eÜ«∞^Œ∞.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

Ñ „ l≤¶ _ç\H© ˜ HÍ=∞<å_»∞Š֒ѨO

u 120

™ê^è•~°}OQÍ „ã‘Î â◊s~°=∞O`å HÍ=∞<å_»∞ÖË. g} ZHõ¯_» g∞\˜<å ã¨iQÆ=∞Å∞ ѨeH˜#>Ë¡ „ã‘Î â◊s~°O ZHõ¯_» `åH˜<å ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. =ÚYºOQÍ Ü≥∂x^•fi~°O ^ŒQÆæ~°, Ü≥∂x j~°¬OÖ’ HÍ=∞<å_»∞Å∞ JkèHõOQÍ =ÙO\Ï~Ú. U=∂„`«O „¿Ñ~°} Hõey<å HÍ=∞<å_»∞Å∞ ã¨ÊOkOz =∞#ã¨∞x Ѩ~°=tOѨ*Ë™êÎ~Ú. #∞^Œ∞~°∞, |∞QÆæÅ∞, ÃÑ^Œ=ÙÅ∞, "≥∞_», áêeO_»∞¡, á⁄@ì, #_»∞=Ú, Ñ≤~°∞^Œ∞Å∞, `˘_»Å∞, áê^•Å∞– WÖÏ XHõKÀ>Ëq∞\˜ JO`å HÍ=∞ˆHO„^•Å∞ =ÙO\Ï~Ú. =∞#ã¨∞ =¸_£Ö’H˜ =zÛ#ѨC_»∞ ZHõ¯_≥Hõ¯_» `åH˜<å =∞#ã¨∞ ѨÙÅH˜OK«_»"Õ∞ H͉õΩO_® ã¨∞Y„áêÑ≤Î ÔH·¡=∂H±ûH˜ KÕ~°∞`«∞Ok. J~Ú`Õ â◊s~°O– =∞#ã¨∞ Ô~O_çO\˜ ã¨"Õ∞‡à◊#O J=ã¨~°O. P ã¨"Õ∞‡à◊<åxH˜ qѶ¨∂`«O HõÅQÆ_®xH˜ =∞#ã¨∞ =¸ÅO.

™êO„Ѩ^•Ü«∞O ÉèÏ"åÅ∞ HõeyOKÕ „Ѷ≤l_ç\˜ z#flѨÊ\˜ #∞Oz =∞#ã¨∞Ö’ ÃãH±û JO>Ë Ñ¨â◊√„Ѩ=$uÎ Jh, ÃãH±û hK«=∞h, ÃãH±û *’eH˜ áȉõΩO_® =Ù#fl"åˆ~ Ѩq„`«∞Åh– ÉèÏ"åÖË~°Ê_ç`Õ ÃÑà‹·¡ Éèí~°Î H“yeÖ’ #eyáÈ~Ú<å Ug∞ JxÑ≤OK«^Œ∞. Éèí~°Î ã¨Ê~°≈ Z@∞=O\˜ ã¨ÊO^Œ# HõeyOK«^Œ∞. ÃÑ·QÍ U=yOѨ٠Hõeyã¨∞ÎOk. JÖÏ U=yOѨ٠HõÅQÆ_®xH˜ JO`«s¡#OQÍ =∞#ã¨∞Ö’ ÃãH±û Z_»Å Jã¨Ç¨ÏºO =ÙO^Œx ‰õÄ_® `≥eÜ«∞^Œ∞. J^Õ "åiH˜ ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQƉõΩO_® KÕ™ÈÎO^Œx `≥eÜ«∞^Œ∞. ÃãH±ûÖ’ ÉèÏ=„áêÑ≤Î U=∂„`«OHõÅQÆ_»OÖË^Œx "åáÈ`å~°∞. J~Ú`Õ =∞#ã¨∞x ã¨ik^Œ∞ÌHÀ=_»O ‰õΩ^Œ~°^•? JO^ŒiÖÏQÍ ÉèÏ=„áêÑ≤Î á⁄O^Œ_»O =ÙO_»^•?

g}H˜ @∂º<£ =∞#ã¨∞ûH˜ @∂º<£ ~Ô O_»∂ =ÚYº"Õ∞ F™êi ~°uÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î JO>Ë Uq∞\’ K«∂_®Å#∞‰õΩ<åfl, Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ ÃãH±û q+¨Ü«∞OÖ’ =∞#ã¨∞ @∂º<£ J~Ú =ÙO_»HõáÈ=_»O`À J@∞=O\˜ ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^ŒÖËHõ áÈ`å~°∞. nxH˜ =∞#ã¨∞Ö’ ÃãH±û Z_»Å UǨϺÉèÏ=O, `«Ñ¨C J<Õ ÉèÏ=O =ÙO_»@"Õ∞. ÃãH±ûѨ~°OQÍ L„kHõÎ`« K≥Ok`Õ „ã‘Î Ü≥∂xÖ’ „^Œ"åÅ∞ T~°∞`å~Ú. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ WÖÏ „^Œ"åÅ∞ T~°_»O ÉèíiOK«ÖË~°∞. P „^Œ"åÅ∞ ^Œ∞~åfiã¨# ÖËHõáÈ~Ú<å ^Œ∞~åfiã¨# Hõeyã¨∞Î#fl@∞¡ Ѷ‘Öò J=Ù`å~°∞. ^•xH˜ `À_»∞ g~°ºã¨öÅ#O HÍ=_»O`À Ü≥∂x^ŒQÆæ~° =∞iO`« `«_ç, lQÆ∞~°∞ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ÃãH±û J~Ú`Õ HÍ"åeQÍh D Ѩiã≤÷u =ÙO_»‰õÄ_»^Œ#∞‰õΩO\Ï~°∞. ^•x`À ÃãH±û "≥Ú^Œ\’¡<Õ 'Jâ◊√„Éèí`«x— TÇ≤ÏOK«∞‰õΩx U „käÖò á⁄O^ŒÖË~°∞. â◊√„Éèí`« QÆ∞iOz J|ûã≤"£<≥ãπ =Ù#fl"åiH˜ ÃãH±ûHõO>Ë Wk „Ѩ^è•#"≥∞ÿ ã¨∞Y„áêÑ≤ÎH˜ QÆO_çH˘_»∞`«∞Ok. J~°÷OÖËx PÖ’K«#Å∞ H˘O^ŒiH˜ ~°uÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î ÖˉõΩO_® KÕÜ«∞QÍ =∞iH˘O^Œix Jâß„ã‘ÎÜ«∞ PÖ’K«#Å∞ ~°uÖ’ [_»∞Å∞QÍ =∂~°∞™êÎ~Ú.

121 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ ÃÑo¡H˜=ÚO^Õ Ç¨Ïã¨Î„ѨÜ≥∂QÆO JÅ"å@∞ =ÙO@∞Ok. D JÅ"å@∞ ÃãH±ûÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõÅQƉΩõ O_® KÕã∞¨ OÎ ^Œ<Õ JáÈǨÏáê`«∞‰õΩx =ÙO@∞Ok. ÃÑQ· Í Ç¨Ïã¨Î „ѨÜ∂≥ QÆO KÕ¿ãÎ ÃãH±ûѨ~°OQÍ |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ, âßs~°Hõ |ÅÇ‘Ï#`«H˜ ^•ifã¨∞ÎO^Œx =¸~°öOQÍ #=Ú‡`å~°∞.

J~°O÷ ÖËx ÉèÜ í ∂« Å∞ P#O^•xH˜ J=~À^è•Å∞ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ J#=ã¨~° ÉèíÜ«∞O, PO^Àà◊# =ÙO\Ï~Ú. z#fl^•xˆH HõOQÍ~°∞ Ѩ_»@O, =}˜H˜áÈ=_»O KÕ™êÎ~°∞. U ѨxÔH·<å [O‰õΩ =ÙO@∞Ok. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u XHõ ~À*’, <≥Å ~ÀAÖ’ H͉õΩO_® "åi =ºH˜Î`«fi"Õ∞ JÖÏ =∞ÅK«|_»∞`«∞Ok. #∂º~À\˜H± Ѩ~°û<åe\© =Ù#fl"åiÖ’ Ü«∂OQÆ˚~Ú\©, >ˇ#¬<£ =ÙO\Ï~Ú. Ü«∂OQÆ˚~Ú\©, >ˇ#¬<£ Ѷ‘Öò JÜÕ∞º "å~°∞ `«~°K«∞ ÃãH±ûÖ’ P~°æ[O (ã¨∞Y„áêÑ≤Î) á⁄O^ŒÖË~°∞. XHõ"Õà◊ ÃãH±ûg∞^Œ Pã¨H`Θ À áêÖÁæ<åfl "åiÖ’ =Ù#fl PO^Àà◊<å=∞#ã¨`Î fi« O "åi ã¨∞MÏ#∞Éè∂í uH˜ QÆO_çH˘_»∞`«∞Ok. PO^Àà◊<å =∞#ã¨Î`«fiO Z‰õΩ¯=QÍ ÖË#ѨC_»∞ ÃÑ·H˜ ÉèíÜ«∞O, [O‰õΩ =Ù#fl@∞¡ JO`«QÍ Hõ#|_»=Ù. HÍh JO`«s¡#OQÍ =Ù#fl PO^Àà◊#, ÉèíÜ«∞O ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõÅQƉõΩO_® KÕã¨∂Î =ÙO\Ï~Ú. „Ѩu™ês ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Œ_®xH˜ J=~À^èŒO HõeyOK«HõáÈ~Ú<å JѨC_»Ñ¨C_»∂ J=~À^ŒO Hõey™êÎ~Ú. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u =Ù#fl"å~°∞ =∞#ã¨∞x „ѨâßO`«OQÍ =ÙOK«∞ HÀ=_®xH˜ Hõ$+≤KÕÜ«∂e. iÖψHû+¨<£ ^ä≥~°Ñ‘, Ü≥∂QÆ =O\˜q PO^Àà◊# =∞#ã¨Î`«fiO `˘ÅQÆ_®xH˜ ZO`«QÍ<À `À_»Ê_»`å~Ú. „\ÏOH˜fiÖˇ·[~üû =∞O^Œ∞Å∞ PO^Àà◊# `˘ÅQÆ_®xH˜, =∞#ã¨∞ „ѨâßO`«OQÍ =ÙO_»\ÏxH˜ `À_»Ê_»`å~Ú. HÍh =∞O^Œ∞ÅH˜ ^•™ÈǨÏO H͉õΩO_® iÖψHû+¨<£ ^ä≥~°Ñ‘`À „ѨâßO`«OQÍ =ÙO_»@O <Õ~°∞ÛHÀ"åe. Éèí~°Î ZO`« „¿Ñ=∞`À =Ù<åfl ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ z#flѨC_»∞ ÃãH±ûÖ’ Hõey# ÉèíÜ«∞O JO`«s¡#OQÍ Ñ¨xKÕã¨∂Î ã¨∞MÏxfl `«# ã¨fiO`«O KÕã¨∞HÀ‰õΩO_® KÕã¨∞ÎOk.

W<£Ñi‘¶ Ü«∂i\© HÍOÃÑH¡ ± `≥KÛÕ =ÚѨC H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ JO`« JO^ŒOQÍ =ÙO_»~°∞. "åi =HΔÀ*ÏÅ∞ z#flqQÍ =ÙO_»=K«∞Û. =∞x+≤ á⁄\˜ì =ÙO_»=K«∞Û. PHÍ~°O PHõ~°¬}©Ü«∞OQÍ =ÙO_»HõáÈ=K«∞Û. Éèí~°Î ZHõ¯_» `«=∞ J<åHÍi`«<åxfl ¿ÇÏà◊# KÕ™êÎ_À##fl ÉèíÜ«∞O JO`«s¡#OQÍ =ÙO@∞Ok. `«=∞ JO^ŒOÖ’ ֒ѨO `«=∞ˆH ÉÏ^èŒQÍ =ÙO_ç, Éèí~°Î ¿ÇÏà◊# KÕ™êÎ_À, ^≥Ñ≤Êá⁄_»∞™êÎ_À##fl PÖ’K«# ÃãH±ûÖ’ „Ѷ‘QÍ áêÖÁæ#‰õΩO_® KÕã¨∞ÎOk. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ ÃãH±ûÖ’ K«Hõ¯x `«$Ñ≤Î á⁄Ok, ã¨∞MÏ#∞Éèí∂`«∞Å`À ‰õΩk¿ÑÜ«∞|_»`å~°∞. P „ã‘ÎÖË Éèí~°Î PeOQÆ#OÖ’, ÃãH±ûÖ’ Z@∞=O\˜ ã¨ÊO^Œ#Å∞ á⁄O^Œ~°∞. W@∞=O\˜ „Ѷ≤l_ç\ ©

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 122

„ã‘ÎÖ’ =Ù#flѨC_»∞ P"≥∞ ZO^Œ∞Hõx ÃãH±ûÖ’ ã¨ÊOkOK«ÖËHõáÈ`ÀO^À Éèí~°Î `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHõáÈ`å_»∞. P „ã‘Î rq`åO`«O „Ѷ≤l_£QÍ =ÙO_çáÈ=K«∞Û.

`«fi~°QÍ ã¨ÊOkOz# „ã‘ÎÅ∞ ã¨∞MÏxH˜ ã‘Å∞ W"Õg∞ HÍ~°}O H͉õΩO_® H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÖÖ’ `«fi~°QÍ ã¨ÊOkOKÕ `«`«fiO =ÙO_»^Œ∞. "å~°∞ Jã¨Å∞ ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ áêÖÁæ<Õ =ÚO^Œ∞ ÉÏǨϺ„¿Ñ~°} ZO`À KÕ¿ãÎ `«Ñ¨Ê ~°uÖ’ ã¨∞MÏ#∞Éèí∂u á⁄O^Œ_»O =ÙO_»^Œ∞. W@∞=O\˜ „ã‘ÎÅ q+¨Ü«∞OÖ’ Éèí~°ÎH˜ FÑ≤Hõ =ÙO_®e. "åi =∞#ã¨∞ ~°OlOѨKÕ¿ã q^è•<åÅ∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx =ÙO_®e. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ ~°uÖ’ H˘xfl Ѩ^Œú`«∞ÖË „¿Ñ~°} Hõey™êÎ~Ú. ã¨∞Y„áêÑ≤Î Hõey™êÎ~Ú. "å\˜x Éèí~°Î QÆ∞iÎOz P „ѨHÍ~°OQÍ ~°u [iÑ≤`Õ `«$Ñ≤Î K≥O^Œ_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ~°uÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î JOkOKÕ ÉÏ^茺`« ѨÙ~°∞+¨μx^Õ#h, „ã‘Î áê„`« ^•xx JO^Œ∞ HÀ=_»"Õ∞#x KåÖÏ=∞OkH˜ =Ù#fl Jaè„áêÜ«∞O. HÍh Jk HõÔ~H±ì HÍ^Œ∞. „ã‘ÎÖ’ „Ѷ≤l_ç\ ©H˜ HÍ~°}ÏÅ∞ J<ÕHõO. "å\˜x ã¨ikkÌ#@¡~Ú`Õ Ñ¨~°ã¨Ê~° ã¨Ç¨ÏHÍ~°O`À ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌ~°∂ ~°uÖ’ ã¨∞MÏ#∞Éèí∂`«∞Å#∞ á⁄O^Œ_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÉèÏ~°º Z_»Å ZѨC_»∂ ¿ãflǨÏOQÍ =ÙO_®e. „¿Ñ=∞ѨÓ~°fiHõOQÍ =º=ǨÏiOKåe. ÉèÏ~°ºx p^ŒiOK«∞HÀ=_»O, P"≥∞‰õΩ Ug∞ `≥eÜ«∞^Œx J#∞HÀ=_»O, `«~°K«∞ xOkOK«_»O`À P"≥∞ =∞#ã¨∞û ^≥|ƒuO@∞Ok. Éèí~°ÎH˜ HÍ=Åã≤# ¿ã=ÅxflO\˜h ã¨=∞Ü«∂#∞‰õÄÅOQÍ JOkã¨∞Î<åfl ѨÓiÎ =∞#ã¨∞`À ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#ÖË^Œ∞. Éèí~°Î `«# HÀiHõ f~°∞ÛHÀ=_»O HÀã¨"Õ∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O ÖÏQÍ Hõ#|_ç`Õ ÉèÏ~°º ã¨ÊOkOK«_»O =ÙO_»^Œ∞. ~°uÖ’ ѨÓiÎ =∞#ã¨∞`À áêÖÁæ#_®xH˜, ÃãH±ûѨ~°OQÍ ã¨ÊOkOz ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Œ_®xH˜ ^ŒOѨ`«∞Å =∞^茺 „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ∞ J`«ºO`« J=ã¨~°O. Jq Hõ~°∞"≥·# KÀ@ ÉèÏ~°ºÖ’ „Ѷ≤l_ç\ © KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞Ok.

âßs~°Hõ JÅã¨@ ã¨∞Y„áêÑ≤ÎH˜ â◊„`«∞=Ù âßs~°HõOQÍ Z‰õΩ¯= JÅã≤áÈ=_»O, =∂#ã≤HõOQÍ XuÎ_çH˜ Ö’#=_»O, ~°Hõ~°HÍÅ PÖ’K«#Å∞ „ã‘Îx ÉÏkèã¨∞Î#flѨC_»∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åfl ã¨∞MÏ#∞Éèí∂u á⁄O^Œ_»O =ÙO_»^Œ∞. Z‰õΩ¯==∞Ok „ã‘ÎÅH˜ ѨQÆÅO`å WO\˜Ñ¨#∞Å`À JÅã≤áÈ=_»O`À Ѩ_»HõQÆkÖ’H˜ KÕ~°QÍ<Õx„^Œ =ÚOK«∞H˘ã¨∞ÎOk. P ã≤÷u ~ÀE =ÙO_»@O`À ÃãH±ûÖ’ Pã¨H˜Î ÖˉõΩO_® áÈ`«∞Ok. nxH˜ `À_»∞ „ã‘ÎÖ’ ~°HõÎÇ‘Ï#`« =ÙO>Ë =∞iO`« JÅã≤áÈ`å~°∞. JO^Œ∞Hõx JÅã≤áÈÜÕ∞ „ã‘ÎÅ∞ P Ѩiã≤÷`«∞Åx K«Hõ¯k^Œ∞̉õΩO>Ë ÃãH±ûÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Õ J=HÍâ◊O =ÙOk. H˘O^ŒiH˜ K«Hõ¯x P~ÀQƺO =ÙO@∞Ok. =∂#ã≤HõXuÎ_ç, âßs~°Hõ JÅã¨@ =ÙO_»=Ù. J~Ú<å UHÍO`«O ^˘~°HõHõ q"åǨÏ"≥∞ÿ ã¨O=`«û~åÅ∞ QÆ_çz<å ÃãH±ûÖ’ ã¨∞MÏ#∞Éèí∂u

123 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

á⁄O^Œ_»O =ÙO_»^Œ∞. L=∞‡_ç ‰õΩ@∞OÉÏÅÖ’ LO_Õ ^ŒOѨ`«∞ÅH˜ W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. XHõ"Õà◊ ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ H˘kÌ xq∞ëêÖ’¡<Õ g~°ºã¨öÅ#O`À ã¨∞Y„áêÑ≤Îx á⁄Ok<å „ã‘ÎH˜ =∂„`«O UHÍO`«O ÖËHõáÈ`Õ ¿ãfiK«ÛùQÍ =∞#ã¨∞ ^•fi~åÅx `≥~°=^Œ∞. =¸ã¨∞‰õΩ#fl =∞#ã¨∞ ã¨∞MÏ#∞Éèí∂ux á⁄O^Œ‰õΩO_® KÕã¨∞ÎOk. ^•O`À P"≥∞ „Ѷ≤l_£ J#∞HÀ=_»O KåÖÏ=∞Ok ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ Hõ#|_»∞`«∞Ok.

QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎO^Œ<Õ ÉèíÜ«∞O HõeyOKÕ J=~À^èŒO H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ "≥O@<Õ QÆ~°ƒùO ~å‰õÄ_»^Œx =ÙO@∞Ok. HÍh ÃãH±û ã¨∞YO HÍ"åÅx P~å@O =ÙO@∞Ok. f~å ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#QÍ<Õ ZHõ¯_» QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎO^À##fl ÉèíÜ«∞O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. J@∞=O\˜ ÉèíÜ«∞O=Å¡ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åfl ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Œ_»O =ÙO_»^Œ∞. ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} Ѩ^Œú`«∞Å∞ ã¨iQÍ áê\˜OK«x „ã‘ÎÅÖ’ W@∞=O\˜ „Ѷ≤l_ç\ © HÍ~°}O.

ã¨∞Y„áêÑ≤xÎ x~ÀkèOKÕ Ñ¨Ù~°∞+¨ ^Õfi+¨O ÃѶq∞xãπì ^èÀ~°}˜ =Ù#fl „ã‘ÎÅÖ’ „Ѷ≤l_ç\ © ÃÑOá⁄O^Õ „Ѩ=∂^ŒO =ÙOk. ÃÑo§ J~Ú<å "åiÖ’ ѨÙ~°∞+¨^Õfi+¨O =ÙO_»_»O WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O. "åiÖ’ =Ù#fl ѨÙ~°∞+¨^Õfi+¨O [_»`«fiO ~å=_®xH˜ HÍ~°}=∞=Ù`«∞Ok. ÃÑ^ŒÌÅ HÀã¨O ÃÑo§ KÕã¨∞‰õΩ<åfl, ^•OѨ`«º rq`«O QÆ_»∞ѨÙ`«∞<åfl ~°uÖ’ ÉèÏ=„áêÑ≤Î á⁄O^Œ_»@O [~°QÆ^Œ∞. "åiÖ’ JO`«s¡#OQÍ =Ù#fl ѨÙ~°∞+¨^Õfi+¨O ~°uÖ’ [_»`åfixH˜ HÍ~°} =∞x "åiˆH `≥eÜ«∞^Œ∞.

ѨÙ~°∞+¨μx j„Ѷ¨∞ã¨öÅ#O „ã‘Î ã¨∞Y„áêÑ≤ÎH˜ Q˘_»¤eÃÑ@∞ì H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÅH˜ "≥Ú^Œ\ ˜#∞Oz j„Ѷ¨∞ã¨öÅ#O ã¨=∞㨺 =ÙO@∞Ok. =∞#ã¨∞Ö’ HÀiHõ K≥ň~ˆQ ã¨=∞Ü«∂xH˜ ѨÙ~°∞+¨μxÖ’ g~°ºã¨öÅ#"≥∞ÿáÈ~Ú K«Å¡|_çáÈ=_»O`À f„="≥∞ÿ# Jã¨O`«$Ñ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. J^Õ "åiÖ’ „Ѷ≤l_ç\ ©H˜ HÍ~°}=∞=Ù`«∞Ok. J#=ã¨~°OQÍ Lqfià◊¥¡~°_»O ZO^Œ∞‰õΩ, z=iH˜ x~åâ◊ K≥O^Œ_»"≥∞O^Œ∞‰õΩ Jx =∞#ã¨∞x K«O¿Ñã¨∞HÀ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. W@∞=O\˜ ˆHã¨∞Ö’¡ ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ j„Ѷ¨∞ã¨öÅ<åxfl x~ÀkèOK«∞ ‰õΩO>Ë x^•#OQÍ P"≥∞Ö’ [_»`«fiO `˘Å∞QÆ∞`«∞Ok.

~°uÖ’ k„ Öä Hò ˜ ɡ_~£ ∂° "£∞Ö’ ÉèÃË+#· ™⁄Å∂º+¨<–£ =∂ã¨~ì ûü JO_£ *Ï#û<£û >ˇHfl˜ H± ~°uÖ’ [_»`«fiO =Ù#fl"åiH˜ =∂ã¨ì~üû JO_£ *Ï#û<£û >ˇH˜flH± `À_»Ê_»∞`«∞Ok. WO^Œ∞‰õΩ Éèí~°Î ã¨Ç¨ÏHÍ~°O, ÉèÏ~°º FÑ≤Hõ Ô~O_»∂ =ÙO_®e.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 124

=∂ã¨~ì ûü JO_£ *Ï#û<£û >ˇHfl˜ H± „áêH©ãì ∞¨ KÕ¿ã ^ŒOѨ`∞« Å∞ FÑ≤HQõ Í D JÉèϺã¨O KÕÜ∂« e. =ÚO^Œ∞ ÉèÏ~°º `«# =∞#ã¨∞Ö’x ÉèÏ"åÅx K≥áêÊe. Éèí~°Î ™ê#∞Éèí∂u`À ^•xx J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. P"≥∞ Jaè„áêÜ«∂ÅH˜ Q“~°=O WzÛ "å\˜ „ѨHÍ~°O =ÙO\Ï#x #=∞‡HõO HõeyOKåe. „ã‘ÎÖ’x [_»`«fiO `˘ÅyOK«_®xH˜ Hõ$+≤KÕã¨∞Î#fl Éèí~°Î ѨÓiÎQÍ q=„ã¨∞Î_≥· ɡ_£g∞^Œ XHõ JOK«∞H˜ *Ï~°yÖÏ ‰õÄ~ÀÛ"åe. HÍà◊√¡ Ô~O_»∂ u#flQÍ Kåáêe. ÉèÏ~°º‰õÄ_® q=„ã¨∞Î~åÖˇ· Éèí~°Î KèåuH˜ `«# #_»∞=Ú PxÛ J`«x Ô~O_»∞ HÍà◊¡=∞^茺 ‰õÄ~ÀÛ"åe. `«# Ô~O_»∞ KÕ`«∞Åx J`«x `˘_»ÅH˜O^Œ ÃÑ\˜ì ÃÑ@∞ìHÀ"åe. Éèí~°Î `«# Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å`À P"≥∞ "≥∞_» ^ŒQÆæ~° =∞$^Œ∞=ÙQÍ x=∞~åe. P `«~°∞"å`« KÕ`«∞Åx P"≥∞ Kèåf =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈxzÛ =∞$^Œ∞=ÙQÍ =HΔÀ*ÏÅx x=∞~åe. P `«~°∞"å`« KÕ`«∞Åx á⁄@ì g∞^ŒH˜ áÈxzÛ x=∞~åe. P `«~°∞"å`« Ô~O_»∞ KÕ`«∞Åx P"≥∞ =∞~å‡=Ü«∂Å ^ŒQÆæiH˜ áÈxzÛ =∞$^Œ∞=ÙQÍ x=∞~åe. ÔH·¡\’iãπx "ÕÅ∞`À L„kHõÎѨ~°Kåe. W@∞=O\˜ ã¨Ê~°≈`À P"≥∞ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° „ã¨qOKÕ „^Œ"åÅx Ü≥∂xg∞^Œ ~åÜ«∂e. D ~°HõOQÍ ÃãìÑπ ɡ· ÃãìÑπ KÕÜ«∂e. ^•xH˜ `«y# ã¨=∞Ü«∞O fã¨∞HÀ"åe.

J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åÖËQÍx P#O^ŒO ^ŒOѨ`∞« Å ™⁄O`«O x^•#OQÍ P"≥∞Ö’ ã¨ÊO^Œ#Å∞ "≥Ú^ŒÅ=Ù`å~Ú. `«#‡Ü«∞`«fiO Hõ#|_»∞`«∞Ok. P"≥∞Ö’ HõeˆQ ã¨ÊO^Œ#Å∞ QÆ=∞xOz Éèí~°Î J^Õ á⁄l+¨<£Ö’ =ÙO_ç ѨÙ~°∞ëêOQÍxfl P"≥∞ Ü≥∂xÖ’ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\Ïìe. P `«~°∞"å`« H˘O`«¿ãѨ\ ˜H˜ ‰õÄ~°∞Û#fl á⁄l+¨<£ =∂i P"≥∞ H˜O^Œ `å#∞ ÃÑ·# =ÙO_Õ á⁄l+¨ˇH˜flH±`À ~°uÖ’ [_»`«fiO =Ù#fl Z#Éèˇ· âß`«O =∞Ok „ã‘ÎÅÖ’ ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆ_»O "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞O^Œx Ѩiâ’^èŒ#Ö’¡ `ÕeOk. D JÉèϺã¨O KÕã¨∞Î#fl ^ŒOѨ`«∞Ö’¡ `˘O^Œ~°áê@∞ ѨxH˜~å^Œ∞. „ѨâßO`«OQÍ =ÙO_®e. Ǩïëê~°∞ =∂@Å∞ =ÙO_®e. qã¨∞QÆ∞ ѨxH˜~å^Œ∞. XHõi <˘Hõ~°∞ H˜OK«Ñ¨~°∞K«∞‰õΩ<Õ =∂@Å∞ J#∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. ѨÓiÎ „¿Ñ=∞`À áêÖÁæO>Ë ã¨∞Y„áêÑ≤Î`À ~°u ã¨∞MÏO`«O J=Ù`«∞Ok. iii

125 u

II.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

~°uÖ’ ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌiH˜ XˆH™êi ã¨∞Y„áêÑ≤Î

Ѩ=<£H˜ ˆ~¿Ñ Ѷ¨ãπì <≥·\ò. J`«xH˜ U<å\˜ #∞OKÀ XHõ HÀiHõ LOk. Ѷ¨ãπì<≥·\ò Ѷ¨ãπì >ˇÿ"Õ∞ W^ŒÌ~°∞ XˆH™êi JO`«∞ÖËx Jx~°fiK«hÜ«∞"≥∞ÿ# J#∞Éèí∂ux á⁄O^•Åx, P J#∞Éèí∂u =∞kÖ’ ZšѨÊ\˜H˜ =∞^èŒ∞~°OQÍ q∞yeáÈ"åÅx J`«x HÀiHõ. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ Éèí~°ÎH˜ XHõ™êi, ÉèÏ~°ºH˜ WOH˘Hõ™êi =ÚO^Œ∞, "≥#HõQÍ ã¨∞Y„áêÑ≤Î Hõey`Õ JO^Œ∞Ö’ „käÖò LO_»^Œx J`«x Jaè„áêÜ«∞O. ZO`« J#∞‰õΩ<åfl JÖÏ [~°QÆ_»O ã¨OÉèí==∂– J#fl J#∞=∂#O J`«xÖ’ ÖËHáõ ÈÖË^∞Œ . JO^Œ∞Hˆ F ~ÀA Pã¨∞Ѩ„uH˜ =zÛ ''_®Hõ~ì ,ü ^ŒOѨ`∞« e^ŒiÌ H˜ XˆH™êi ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆ_»O ZÖÏ? XHõ"Õà◊ XˆH™êi W^ŒÌiH˜ ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆHõáÈ~Ú#>ˇÿ¡`Õ Jã¨O`«$Ñ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞O^•?—— Jx „ѨtflOKå_»∞. "≥∞~°∞ѨÙÖÏQÍ "≥∞i¿ã J#∞Éèí∂u =∞QÆ"åxk! ã¨=Ú„^ŒOÖ’x ÔH~°\ÏÅ∞ÖÏQÆ Ñ¨_çÖËKÕ =∞^èŒ∞~å#∞Éèí∂u „ã‘Îk!! ѨÙ~°∞+¨μxH˜ g~°ºã¨öÅ#O JÜÕ∞º ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ J`«ºO`« =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# J#∞Éèí∂u „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk. Jk ‰õÄ_® XHõ¯™êˆ~. "≥∞ѨÙÖÏQÍ J#∞Éèí∂u Hõey =∞x+≤x "≥∞ÿ=∞~°Ñ≤ã¨∞ÎOk. „ã‘Î q+¨Ü«∞O "Õ~°∞. ѨÙ~°∞+¨μxÖ’ÖÏQÍ H͉õΩO_® ~°uÖ’ HÍ"≥∂„^ÕHõO Ѩ`åHõ ™ê÷~ÚH˜ KÕi#ѨC_»∞ P ã¨∞MÏ#∞Éèí∂u ã¨=Ú„^ŒOÖ’x ÔH~°\ÏÅ∞ÖÏQÍ Py Py <åÅ∞QÆ∞ – S^Œ∞ ™ê~°∞¡ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. P HõeˆQ ã¨∞MÏ#∞Éèí∂u =~°ã¨QÍ H˘xfl HõΔ}ÏÅáê@∞ „ã‘Îx "≥∞ÿ=∞~°Ñ≤ã¨∞ÎOk. =ÚiÑ≤ã¨∞ÎOk. ѨÙ~°∞+¨μxÖ’HõO>Ë „ã‘ÎH˜ Z‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞O ã¨∞Y„áêÑ≤Î, =∞^èŒ∞~å#∞Éèí∂`«∞Å∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. ~°uÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌiH© XˆH™êi ÉèÏ=„áêÑ≤Î ÖË^• ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõÅQÆ_»O J<Õk „áê^è•#ºO HÍ^Œ∞. „ã‘ÎH˜ ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõeˆQ=~°‰õΩ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ g~°ºã¨öÅ#O H͉õΩO_® x~ÀkèOK«∞‰õΩO@∂ ~°ux H˘#™êyOK«_»O „Ѩ^è•#O. „ã‘ÎH˜ ÉèÏ=„áêÑ≤Î Hõey# `«~°∞"å`« ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ g~°ºã¨öÅ#O`À ÉèÏ=„áêÑ≤Î á⁄O^Œ=K«∞Û.

ÉèÏ=„áêÑ≤ÎH˜ XˆH ã¨=∞Ü«∞O =ÚYºO HÍ^Œ∞! xÅ|_Õ ã¨ÎOÉèí# â◊H˜Î =ÚYºO! D q^èŒOQÍ „ã‘ÎH˜ =ÚO^Œ∞QÍ ÉèÏ=„áêÑ≤Î P `«~°∞"å`« ѨÙ~°∞+¨μxH˜ ÉèÏ=„áêÑ≤Î H˘kÌ `Õ_®`À Hõey<å "åiH˜ ~°uÖ’ Jã¨O`«$Ñ≤Î =ÙO_»^Œ∞. á⁄O^Õ J#∞Éèí∂uÖ’ Z@∞=O\˜

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 126

`Õ_® =ÙO_»^Œ∞. W^ŒÌ~°∂ ã¨=∂#OQÍ ~°uÖ’ =∞^èŒ∞~å#∞Éèí∂`«∞Åx á⁄O^Œ∞`å~°∞. HÍh D q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞Hõ H˘O^Œ~°∞ ^ŒOѨ`«∞Å∞ ~°uÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ XˆH™êi ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÍÅx JÖÏ Hõey#ѨC_Õ ~°uÖ’ ã¨iQÍæ áêÖÁæ<åfl=∞x J#∞‰õΩO\Ï~°∞. ~°uÖ’ „ã‘ÎH˜ K«Hõ¯x J#∞Éèí∂u, ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõÅQÆ_®xH˜ ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}O ÃÑ^ŒÌkQÍ =ÙO_®Åx H˘O^Œ~°∞ J#∞‰õΩO\Ï~°∞. ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}O ÃÑ^ŒÌkQÍ =ÙO>Ë ÉèÏ=„áêÑ≤Î JkèHõOQÍ HõÅQÆ_»=∞O@∂ =ÙO_»^Œ∞. ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}ÏxH©, „ã‘Î ÃãH±ûÖ’ Jq∞`«OQÍ `«$Ñ≤Î á⁄O^Œ_®xH˜ ã¨O|O^èŒO ÖË^Œ∞. „ã‘Î Ü≥∂x=∂~°æO ~°|ƒ~°∞`À `«Ü«∂Ô~·# Ãã·H˜Öò @∂ºÉò=Öˇ =ÙO@∞Ok. Ü≥∂x=∂~°æO QÀ_»Å∞ HõO_»~åÅ`À xi‡`«"≥∞ÿ =ÙO\Ï~Ú. ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}O |\˜ì Ü≥∂x =∂~°æO á⁄_»=Ù, "≥_»Å∞Ê ™êQÆ_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ü≥∂x=∂~°æO ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}O |\˜ì ZO`«™êy<å, HÍ=∞<å_»∞Å ã¨OYº =∂„`«O JO`Õ =ÙO\Ï~Ú. ~°uÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ =∞#ã¨∞ L`ÕÎ[O á⁄O^Œ_»O, HÍ=∞<å_»∞Å∞ ã¨ÊOkOK«_»O g∞^Œ ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõÅQÆ_»O =ÙO@∞Ok HÍh ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}O |\˜ìHÍ^Œ∞.

=∞^è∞Œ ~å#∞Éè∂í uH˜ =∞#¿ã =ÚYºO =Ü«∞ã¨∞û g∞^ŒÑ¨_ç# `«~°∞"å`« =∞x+≤ âßs~°HõOQÍ KÕ¿ã ѨxÖ’ ã‘Ê_£ `«yæ#>Ë¡, ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åÅÑ≤OK«QÍ<Õ JOQÆO ã¨ÎOaèOK«_»O =ÙO_»^Œ∞. =$^•úѨºO =zÛ# `«~°∞"å`« ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ H˘O`« „¿Ñ~°} HÍ"åe. P „¿Ñ~°} „ã‘Î `«# KÕu^•fi~åQÍx, <À\˜^•fi~åQÍx HõeyOK«_»O ZO`≥·<å J=ã¨~°O. JÖÏ „¿Ñ~°} HõeyOz#ѨÙ_»∞ ѨÙ~°∞ëêOQÆO `«fi~°QÍ ã¨ÎOaèã¨∞ÎOk. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_®xH˜ =∞#ã¨∞ `«fi~°QÍ ã¨=∂Ü«∞`«Î=∞=Ù`«∞Ok. JÖÏ „¿Ñ~°} HõeyOK«x ѨHõΔOÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆO ã¨ÎOaèOK«_®xH˜ =∂=¸Å∞QÍ HõO>Ë Z‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞O fã¨∞‰õΩO@∞Ok. =$^•úѨºOÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆO ã¨ÎOaèOK«_®xH˜ H˘kÌ HõΔ}ÏÅ∞ JkèHõOQÍ J=ã¨~°"≥∞ÿ<å ~°uÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î K«Hõ¯QÍ<Õ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.

~°u ÉèOí y=∞Å∞ |\˜ì ã¨∞Y„áêÑ≤ÖÎ ’ `Õ_® „ã‘Î H˜O^Œ, ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ ÃÑ·# =ÙO_ç [i¿Ñ ~°uÖ’<Õ „ã‘ÎH˜QÍx, ѨÙ~°∞+¨μxH˜QÍx ã¨∞Y„áêÑ≤Î K«Hõ¯QÍ HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx `«H˜¯# ÉèíOy=∞ÅÖ’ JO`«QÍ HõÅQÆ^Œx H˘O^Œ~°∞ J#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍ=∞Ѩ~°OQÍ ã¨ÊOkOz ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ U á⁄l+¨<£Ö’ J~Ú<å XHõ>ËÖÏQÍ `«$Ñ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Jk x["Õ∞ J~Ú<å Z‰õΩ¯==∞Ok „ã‘ÎÅ∞ ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ H˜O^Œ, „ã‘Î ÃÑ·# =ÙO_Õ á⁄l+¨<£Ö’ Z‰õΩ¯= ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Œ_»O =ÙO@∞Ok. ^•xH˜ Jã¨Öˇ·# HÍ~°}O ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ „ã‘Î `«#H˜ Z‰õΩ¯= ÃãH±û „¿Ñ~°}Å∞ HõeˆQ@@∞¡ ÃãH±ûx ZO*ÏÜü∞KÕÜ«∞_»O =ÙO@∞Ok. ^•x=Å¡ =∞iO`« L„kHõÎ`« K≥Ok Z‰õΩ¯= `«$Ñ≤Î K≥O^Œ_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

127 u

a

ÖˇO· yHõ LnÌÑ#¨ Å∞a

J[Üü∞H˜ F J#∞=∂#O =zÛOk. J`«x ¿ãflÇ≤Ï`«∞x ÉèÏ~°º KåÖÏ JO^ŒOQÍ LO@∞Ok. J~Ú<å J`«#∞ JO^ŒqHÍ~°OQÍ =ÙO_Õ F J=∂‡~Ú`À âßs~°Hõ ã¨O|O^èŒO ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. P"≥∞ =∂@Å∞ J`«xÖ’ ÔH·Ñ¨Ù Hõey™êÎ~Ú. P"≥∞ K«∂ѨÙÅ∞ =∞`«∞ÎÖ’ *’QÆ∞ÖÏ_ç™êÎ~Ú P"≥∞#∞ K«∂_»‰õΩO_® XHõ¯ HõΔ}O ‰õÄ_® LO_»ÖË_»∞. J[Üü∞H˜ Jk XHõ qO`≥·# q+¨Ü«∞O. JO^Œ"≥∞ÿ# ÉèÏ~°ºÖ’ á⁄O^ŒÖËx PHõ~°¬} J<åHÍiQÍ L<åfl J=∂‡~Ú ^ŒQÆæ~° ZÖÏ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»<Õk JO`«∞Ѩ@ìx q+¨Ü«∞O. ''_®Hõì~ü, ÃãH±ûÖ’ Pã¨H˜Î HõÅQÆ_®xH˜ JO^ŒO XHõ>Ë KåÖ^•? ÃãH±ûH˜ JO^•xH˜ q∞Oz# „¿Ñ~°} WOˆH"≥∞ÿ<å LO^•? ^•OѨ`«º rq`åxfl P#O^Œ=∞Ü«∞O KÕã¨∞HÀ"åÅO>Ë Z@∞=O\˜ q+¨Ü«∂Å∞ Öˇ·OyHõ LnÌѨ#x Hõey™êÎÜ≥∂ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅx LOk. `«fi~°Ö’<Õ <Õ#∞ ÃÑo§ KÕã¨∞HÀÉ’`«∞<åfl#∞. <å ã¨O™ê~° rq`«O P#O^Œ=∞Ü«∞OQÍ LO_®ÅO>Ë ##∞fl ѨÙÅH˜OѨ KÕ¿ãk =∂ Pq_»x =ÚiÑ≤OKÕk U^À `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅx LOk.—— Jx J_®fi<£ûQÍ =KÕÛâß_»∞ J*Üü∞ – ÃÑo§H˜ =ÚO^Õ ã¨∞Yã¨O™ê~åxH˜ áê¡<£ Uq∞\’ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ<Õ ‰õΩ`«∂ǨïÅO`À.

"Õ∞_£ Ѷ~¨ ü DKü J^Œ~Qü Í LO_®ÅO>Ë... H˘O^Œ~°∞ ^ŒOѨ`«∞Å∞ |Ü«∞@"åiH˜ '"Õ∞_£ Ѷ¨~ü DKü J^Œ~ü— ÖÏQÍ =ÚK«Û@QÍ Hõ#|_»`å~°∞. ÉèÏ~°º ÉÏѨ٠ÉÁ=∞‡ÖÏQÍ =ÙO@∞Ok. HÍh Éèí~°Î =∞~˘Hõ „ã‘Î g∞^Œ =∞#ã¨∞ Ѩ_»`å_»∞. P"≥∞ ™êxfl^茺OÖ’ JO`«∞ÖËx P#O^•xfl á⁄O^Œ∞`å_»∞. J`«xfl JO`«QÍ PHõ@∞ì‰õΩ#fl „ã‘Î J`«x ÉèÏ~°ºHõO>Ë JO^ŒOQÍ =ÙO_»^Œ∞. J~Ú<å P"≥∞ JO>Ë "≥∂A. ÃãH±ûÖ’ P"≥∞`À á⁄O^Õ „käÖò JO`«∞ÖËxk. ÃãH±ûÖ’ P#O^ŒO á⁄O^Œ_»OHõO>Ë P"≥∞ z~°∞#=Ùfi, yeyO`«Å∞, h ^•x<Õ, hHÀã¨"Õ∞ J#fl@∞¡O_Õ JOH˜`«ÉèÏ=O ÉèÏ~°ºx =ke q"å¿ÇÏ`«~° Öˇ·OyHõã¨O|O^è•xH˜ ÃÑ^ŒÌÑ‘@ "Õã¨∞ÎOk.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 128

H˘O`«=∞Ok Éèí~°ÎÅ∞ KåÖÏJO^ŒOQÍ =ÙO\Ï~°∞. ÉèÏ~°º =∂„`«O J<åHÍiQÍ =ÙO@∞Ok. J~Ú<å "åi^ŒÌi =∞^茺 =ÙO_Õ J<Àº#º`« K«∂¿ã"åiH˜ Jã¨∂Ü«∞ Hõeyã¨∞ÎO@∞Ok. *ÏÉòÖ’ ZO^Œ~À J=∂‡~ÚÅ∞ J`«x K«∞@∂ì =Ù<åfl, J`«x PÖ’K«#Åhfl ÉèÏ~°º"≥·¿Ñ =ÙO\Ï~Ú. W@∞=O\˜ ^ŒOѨ`«∞ÖˇO^Œ~À =ÙO\Ï~°∞. "åiH˜ JO^ŒO ÖËHõáÈ=K«∞ÛQÍh, ÃãH±ûÖˇ·Ñ¶πÖ’x Jã¨Å∞ ã¨∂„`åÅ∞ `≥e™È `≥eÜ«∞HÀ "åiÖ’ =ÙO\Ï~Ú.

_»Öò ÃãH±ûÖˇ·Ñ¶πH˜ Öˇ·OyHõ LnÌѨ#Å∞ 'Ãã#∞û=Öò Hõ=¸ºxˆH+¨<£û— ˆH=ÅO Ѩ_»HõQÆkˆH Ѩiq∞`«O HÍ^Œ∞. "åi x`«ºrq`«OÖ’ ÉèÏQÆ"≥∞ÿ =ÙO_®e. JѨC_Õ ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ ѨiѨÓ~°‚`« =ÙO@∞Ok. Öˇ·OyHõ ã¨O|O^è•ÅÖ’ „käÖòx Hõey™êÎ~Ú. Öˇ·OyHõ „¿Ñ~°}Ö’ @Kü, Ãã·\ò, Ç≤ÏÜ«∞iOQ∑, Ãã·‡Öò, >Ëãπì „Ñ¨=ÚYáê„`« =Ç≤Ï™êÎ~Ú. =Ú^Œ∞ÌÅ∞, H“yeO`«Å∞, „ˆHr K«∂ѨÙÅ∞, â◊$OQÍ~° ã¨OÉèÏ+¨}Å∞, ã¨∞"åã¨#Å∞, =∞#ã¨∞x =ÚiÑ≤OKÕ ~°∞K«∞Å∞ ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Åx JO^ŒÅO ZH˜¯™êÎ~Ú. ~°uÖ’ =¸_»∞ JOâßÅ∞– „Ñ‘ ¿Ñ¡, ¿Ñ¡, áÈãπì¿Ñ¡ÅÖ’#∂ ѨiѨÓ~°‚`«x ã¨O`«iOK«_®xH˜ ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#fl Öˇ·OyHõ „¿Ñ~°}Å∞ „Ѩ=ÚY áê„`« =Ç≤Ï™êÎ~Ú. "å\˜x QÆ∞iÎOz# "å~°∞ rq`åxfl ~°ã¨=O`«OQÍ, =∞^èŒ∞~°OQÍ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. 'Ãã#∞û"åe\©— (Öˇ·OyHõ LnÌѨ#Å∞) Ѩâ◊√ѨHΔÍ^Œ∞ÅÖ’ ‰õÄ_® Hõ#|_»∞`«∞Ok. Jq XHõ@ÜÕ∞º =ÚO^Œ∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O "åã¨# K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. Xà◊§O`å <å‰õΩ`«∞O\Ï~Ú. =∞$^Œ∞=ÙQÍ Ñ¨à◊§`À H˘~°∞‰õΩ¯O\Ï~Ú. JÖÏ `«y#O`« ã¨=∞Ü«∞O QÆ_çÑ≤# `«~°∞"å`Õ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ∞`å~Ú. Ѩâ◊√ѨHΔͺ^Œ∞ÖË Ãã#∞û=Öò Hõ=¸ºxˆH+¨<£ áê\˜OK«QÍ, ZO`À L#fl`«"≥∞ÿ# "Õ∞^èŒã¨∞ûQÆÅ =∂#=*Ïu x~°¡HõΔ ºO KÕÜ«∞_»O qKå~°Hõ~°O.

ǨÏyæOQ∑ JO`«∞ÖËx Ǩ~Úx Hõeyã¨∞OÎ k 'Ãã#∞û"åe\©— ^ŒOѨ`«∞Å =∞^茺 „¿Ñ=∞|O^è•xfl Ѩ\ ˜+¨ìO KÕã¨∞ÎOk. ^•OѨ`«ºOÖ’ Jã¨O`«$Ñ≤Îx `˘Åyã¨∞ÎOk. „¿Ñ=∞|O^èŒO "≥·"åÇ≤ÏHõ |O^è•xH˜ =¸ÅO. ǨÏyæOQ∑ (#_»∞=Ú K«∞@∂ì KÕ~Ú "Õã≤ ^ŒQÆæiH˜ fã¨∞HÀ=_»O) Jxfl ã¨O^Œ~åƒùÖ’¡#∂ Öˇ·OyHõ LnÌѨ#H˜ HÍ~°}O HÍHõáÈ=K«∞Û. HÍh "åi^ŒÌi =∞^茺 J#∞~åQÍxfl ÃÑOK«∞`«∞Ok. â◊$OQÍ~°"Õà◊Ö’¡ ÃãH±û LnÌѨ#x Hõeyã¨∞ÎOk. ǨÏyæOQ∑, H“yeO`«, "≥#∞fl `«@ì_»O, |∞QÆæg∞^Œ KÕu`À x=∞~°_»O, gѨÙg∞^Œ =∞$^Œ∞=ÙQÍ ~°∞^ŒÌ_»O =O\˜q â◊$OQÍ~° "Õà◊Ö’¡ Öˇ·OyHõ LnÌѨ#Å∞QÍ =ÙO\Ï~Ú.

129 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ã¨Ê~°≈ J<Õk â◊s~°OÖ’ Z_®iÊù<£û W`«~° ~°™êÜ«∞xHÍÅ q_»∞^ŒÅH˜ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. ZO_®iÊù<£û, W`«~° ~°™êÜ«∞xHÍÅ∞ ã¨Ê~°≈Ö’x ѨÙÅH˜O`«x W#∞=∞_çOѨ*Ë™êÎ~Ú. |~°∞"≥·# =∞#ã¨∞H˜ Ǩ~Úx „Ѩ™êk™êÎ~Ú.

Ãã‰õΩû=Öò Ѷ‘eOQ∑û „ˆHr Å∞H±û! „¿Ñ=∞ѨÓ~°fiHõ"≥∞ÿ# K«∂ѨÙÅ∞, „ˆHrÅ∞H±û ÃãH©û Ѷ‘eOQ∑ûx ѨÙ\˜ì™êÎ~Ú. fÜ«∞x Q˘O`«∞Å∞, =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# =∂@Å∞, Öˇ·OyHõ LnÌѨ#QÍ `À_»Ê_»`å~Ú. xâ◊≈ÉÏÌxfl ÉèíQÆflOKÕã¨∂Î "≥∞Ö’_ç Ü«∞ãπQÍ q#|_Õ =¸ºlH± =∞#ã¨∞ ѨÙÅH˜OѨ*ËÜ«∞_»"Õ∞ H͉õΩO_® â◊$OQÍ~° "Õà◊ Öˇ·OyHõOQÍ H˜H± W™êÎ~Ú. =∞`«∞Î HõeyOKÕ Ñ¨i=∞àÏÅ∞, ã¨∞OQÆO^茉õΩã¨∞=∂Å∞ <åã≤HÍѨÙ\ÏÅH˜ `«#‡Ü«∞`«fiO HõeyOK«_»"Õ∞ H͉õΩO_®, Öˇ·OyHõ LnÌѨ#x HõeyOKÕ q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞xk HÍ^Œ∞. K«Hõ¯x ~°∞z =ÙO_Õ HÍѶ‘ K«Hõ¯x "åã¨# ‰õÄ_® Hõeyã¨∞ÎOk. „¿Ñ=∞ ѨÓ~°fiHõOQÍ ÉèÏ~°º J@∞=O\˜ HÍѶ‘ JOk¿ãÎ JO^Œ∞Ö’x Ѩi=∞à◊O Öˇ·OyHõ LnÌѨ#x Hõeyã¨∞ÎOk. Ãã#∞û=Öò Hõ=¸ºxˆH+¨<£ „áê^è•#º`« QÆ∞iÎOz# ^ŒOѨ`«∞Å ^•OѨ`«º rq`«OÖ’ É’~ü J<Õk Ѷ‘Öò J=~°∞. W^ŒÌiH˜^ŒÌ~°∞ XHõiH˘Hõ~°∞ Öˇ·OyHõ LnÌѨ#Ö’ `À_»Ê_»∞`«∂ rq`åxfl =∞^èŒ∞~°OQÍ =∞ÅK«∞‰õΩO\Ï~°∞.

„ã‘ÎÅÖ’ Öˇ·OyHõ „¿Ñ~°}Å∞ Öˇ·OyHõ"åOKè«Å∞ HõÅQÆ_®xH˜ HÍ=∞„QÆO^äŒ∞Å áê„`« KåÖÏ LO@∞Ok. „ã‘ÎÅÖ’ =ÙO_Õ F=sãπ (JO_®â◊Ü«∂Å∞)x HÍ=∞„QÆO^äŒ∞Å∞QÍ K≥ѨCHÀ=K«∞Û. g\˜H˜`À_»∞ Ñ≤@∂º@s, ^ä≥·~å~Ú_£, Z„_ç#Öò „QÆO^äŒ∞Å∞ Öˇ·OyHõ „¿Ñ~°}‰õΩ `À_»Ê_»∞`å~Ú. JO_®â◊Ü«∂Å #∞Oz `«Ü«∂~°ÜÕ∞º ~°™êÅ∞, g\˜ #∞Oz `«Ü«∂~°ÜÕ∞º ~°™êÅ∞ ~°HõÎO „Ѩܫ∂}˜Oz ^•fi~å Öˇ·OyHõ „¿Ñ~°}‰õΩ `À_»Ê_»`å~Ú. â◊|Ì, ã¨Ê~°≈, ~°∂Ѩ, PÖ’K«#Å „ѨÉèÏ=O`À "≥∞^Œ_»∞Ö’x ÃãH±û ˆHO„^•Å∞ ã¨ÊOk™êÎ~Ú. JÖÏ ã¨ÊOkOz# <å_ô ˆHO„^•Å∞ <å_ô `«O„`«∞Å ^•fi~å [#<ÕO„kÜ«∂ÅH˜ ÃãH±û ã¨O^ÕâßÅ∞ JO^ŒQÍ<Õ JHõ¯_» =ÙO_Õ ~°HõÎ<åàÏÅ∞ ‰õÄ_® ÉÏQÍ "åºHÀz™êÎ~Ú. "å\˜Ö’H˜ ~°HõÎO JkèHõOQÍ KÕ~°∞`«∞Ok. [#<ÕO„kÜ«∂Å ^ŒQÆæ~° =ÙO_Õ z#fl z#fl „QÆO^äŒ∞Å∞, \˜+¨ØºÅ∞ ‰õÄ_® „¿Ñ~°} á⁄Ok „^Œ"åÅx „ã¨q™êÎ~Ú. JO^Œ∞Hõ<Õ Öˇ·OyHõOQÍ L„kHõÎ`« K≥Ok# „ã‘ÎÅÖ’ =∞~å‡=Ü«∞"åÅ `«_ç JkèHõO J=Ù`«∞Ok. JO^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’#∞ ~°u Z_»Å Pã¨H˜Î XHõ>Ë q^èŒOQÍ =ÙO_»^Œ∞. ã¨=∞Ü«∞O, ã¨O^Œ~°ƒùO |\˜ì, =Ü«∞ã¨∞û |\˜ì, âßs~°Hõ P~ÀQƺO |\˜ì HÍ=∞O HõÅQÆ_»OÖ’ `Õ_®Å∞ =ÙO\Ï~Ú. [O`«∞=ÙÅÖ’ HÍ=∞~°™êÅ∞ ÉÏQÍ „ã¨qOz# `«~°∞"å`Õ HÍ=∞O „¿Ñˆ~Ñ≤OK«|_»∞`«∞Ok. HÍx =∞#∞+¨μºÅÖ’ HÍ=∞„QÆO^äŒ∞ÅHõO>Ë ÃãH±û Z_»Å Pã¨H˜Î =ÚYºO.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 130

„ã‘ÎÅÖ’ ~°u Z_»Å ÉèíÜ«∂Å∞, J#∞=∂<åÅ∞, JáÈǨÏÅ∞ H˘O`«HÍ~°}O HÍQÍ, rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞ PHõ~°¬}©Ü«∞OQÍ ÖËHõáÈ=_»O, J`«x f~°∞ #K«ÛHõáÈ=_»O, ã¨O™ê~°ÉÏ^èŒÅ∞HÍ=∞O `«‰õΩ¯= JxÑ≤OK«_®xH˜ =∞iH˘O`« HÍ~°}O. H˘O^ŒiH˜ "≥∞O@Öò _≥=ÅÑπ"≥∞O\ò (|∞kú <≥·t`«ºO) =ÙO_»^Œ∞. "åiÖ’ HÍ=∞„QÆO^äŒ∞Å∞ 㨄Hõ=∞OQÍ Ñ¨xKÕã¨∞Î<åfl Öˇ·OyHõ „¿Ñ~°} =ÙO_»^Œ∞. XHõ~°HõOQÍ K≥áêÊÅO>Ë „ã‘Î â◊s~°=∞O`å HÍ=∞ˆHO„^•ÖË. JO^Œ∞Hõ<Õ KåÖÏ=∞Ok â◊s~°OÖ’ ZHõ¯_» `åH˜<å Öˇ·OyHõOQÍ Ñ¨~°=t™êÎ~°∞. „ã‘Î â◊s~°OÃÑ·# =ÙO_Õ K«~°‡OÖ’ XHõ qt+¨ì"≥∞ÿ# <å_ô=º=ã¨÷ =ÙOk. Jk ã¨Ê~°≈`À ã¨ÊOkOz "≥∞^Œ_»∞Ö’x #~åÅx L„kHõÎѨ~°z Öˇ·OyHõѨ~°"≥∞ÿ# Ǩ~Úx Hõey™êÎ~Ú. JO^Œ∞Hõ<Õ K≥H˜¯à◊§ÃÑ· =Ú^Œ∞ÌÅ∞ =∞#ã¨∞x =ÚiÑ≤™êÎ~Ú. #_»∞=Úg∞^Œ K≥~Úº"Õã≤ ^ŒQÆæiH˜ fã¨∞‰õΩO>Ë =∞#ã¨∞ ѨÙi qѨC`«∞Ok. „ã‘ÎÖ’ K≥H˜¯à◊√§, ÃÑ^Œ=ÙÅ∞, "≥∞_», K«#∞"≥Ú#Å∞, #_»∞=Ú, Ñ≤~°∞^Œ∞Å∞– Wg Jg Jx H͉õΩO_® Jhfl Ãã‰õΩûѨ~°OQÍ ã¨ÊO^Œ# Hõey™êÎ~Ú. JO^Œ∞Hõ<Õ „ã‘Î â◊s~°=∞O`å HÍ=∞ˆHO„^•ÖË J<Õk. J~Ú`Õ XHõ~ÀA XHõ HÍ=∞ˆHO„^ŒO ÉÏQÍ ã¨ÊOk¿ãÎ =∞~°∞ã¨\ ˜~ÀA J^Õ ™ê÷~ÚÖ’ Jk ã¨ÊOkOKåÅx ÖË^Œ∞. D =∂~°∞ =∞~ÀKÀ@ HÍ=∞Ѩ~°OQÍ ã¨ÊOkOK«_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞ „ã‘Î â◊s~°OÖ’ qq^èŒ „áêO`åÅx "≥∞ʼnõΩ=QÍ ã¨Êi≈OKåe. Öˇ·OyHõ „¿Ñ~°} HõeyOKåe. „ã‘ÎÅÖ’ D HÍ=∞ˆHO„^•Å <≥·t`«ºO XˆH Ѩ^ŒúuÖ’ =ÙO_»^Œ∞. HÍ=∞ˆHO„^•Å „¿Ñˆ~Ѩ}`À H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ Ju `«fi~°Ö’ „¿Ñˆ~Ñ≤OѨ|_ç`Õ =∞iH˘O^Œ~°∞ KåÖÏ PÅ㨺OQÍ „¿Ñˆ~Ñ≤OѨ |_»`å~°∞. JO^Œ∞Hõx J`«ºkèHõ HÍ=∞<≥·t`«ºO, =∞^茺=∞ HÍ=∞<≥·t`«ºO, J`«ºÅÊ HÍ=∞<≥·t`«ºO Jx „ã‘ÎÅ∞, =¸_»∞ `«~°QÆ`«∞Å∞QÍ qÉèílOѨ|_»`å~°∞. „ã‘ÎÅÖ’ =∞^茺=∞ J`«ºÅÊ HÍ=∞<≥·t`«ºO HõÅ „ã‘ÎÖË Z‰õΩ¯= âß`«O =ÙO\Ï~°∞. D „ã‘ÎÅ∞ `«=∞x Éèí~°Î „¿Ñˆ~Ñ≤ã¨∂Î =ÙO>Ë P#Okã¨∂Î LO\Ï~°∞QÍx, "åi"≥·Ñ¨Ù #∞Oz Hõ$+≤ =ÙO_»^Œ∞. ÃÑ·QÍ U XHõ¯ ÉÏǨϺ q^è•#O giH˜ ѨÓiÎ HÍ"≥∂„^ÕHõO HõeyOK«^Œ∞. JO^Œ∞Hõx Éèí~°Î x„QÆǨxfl Hõey=ÙO_ç, `«y#O`« ã¨=∞Ü«∞O fã¨∞‰õΩO@∂ HÍ=∞ ˆHO„^•Åx „¿Ñˆ~Ñ≤¿ãÎ ^•x`À P"≥∞Ö’ HÍ"≥∂„^ÕHõO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. „ã‘ÎÖ’ HÍ"≥∂„^ÕHÍxfl HõeyOK«_»OÖ’ Ü≥∂xj~°¬O (ÔH·¡\’iãπ) „Ѩ`ÕºHõ`« KåÖÏ =ÙOk. Ü≥∂x j~å¬xH˜ U=∂„`«O ã¨Ê~°≈ Hõey<å, XuÎ_ç Hõey<å â◊s~°O K«eOz, HÍ"≥∂„^ÕHõO`À "Õ_≥‰õΩ¯`«∞Ok. „ã‘Î HÍ=∞ˆHO„^•Å „¿Ñˆ~Ѩ}Ö’ =∞$^Œ∞`«fiO =ÙO_®e. "≥∂@∞`«#O ѨxH˜~å^Œ∞. ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ "≥∂@∞QÍ „Ѩ=iοãÎ HÍ=∞ˆHO„^•Å „¿Ñ~°} á⁄O^ŒHõ áÈQÍ ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. „ã‘ÎÅÖ’ Öˇ·OyHõ „¿Ñ~°} q*Ï˝#O P#O^ŒHõ~° ^•OѨ`«º rq`åxH˜ ™Èáê#O.

131 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

P`«‡ qâßfiã¨O ÖËx"åiH˜ JxflO\˜Ö’#∂ ÉÏ^èÖŒ Ë

ã¨fiâ◊H˜Î g∞^Œ qâßfiã¨O ÖËx"å~°∞ „Ѩu z#fl^•x QÆ∞iOz J#=ã¨~°OQÍ PÖ’z™êÎ~°∞. Zxfl â◊ H ˜ Î ™ê=∞~å÷ º Å∞ L<åfl Jkè H õ O QÍ PÖ’zOK« | \˜ ì =∞Oz J=HÍâßÅ#∞ *Ï~° q _» ∞ K« ∞ ‰õ Ω O\Ï~° ∞ . ÃÑ· Q Í „Ѩ u q+¨ Ü « ∞ O QÆ ∞ iOz Jkè H õ O QÍ PÖ’zOK« @ O, kQÆ∞Å∞Ѩ_»@O =Å¡ H˘O^Œ~°∞ âßs~°Hõ J<å~ÀQͺxH˜ QÆ∞i J=Ù`å~°∞. W@∞=O\˜ "åi Hõ_»∞ѨÙÖ’ ѨÙO_»∞¡, ~°HõÎáÈ@∞, QÆ∞O_≥ [|∞ƒÅ∞ ~å=_»O =∂=¸ÖË. #∂º~Àã≤ãπ, _ç„Ѩ+¨<£ =O\˜q KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. „Ѩu z#fl q+¨Ü«∞O QÆ∞iOz J=#ã¨~°OQÍ PO^Àà◊# K≥O^Õ"åà◊√§ =∞#ã¨∞ûx HõO„\’Öò KÕã¨∞HÀ"åe. KÕ¿ã Ѩxg∞^Œ UHÍ„QÆ`« ÃÑOK«∞HÀ"åe. ^Õx QÆ∞iOz J~Ú<å XHõ x~°‚Ü«∞O fã¨∞‰õΩx ^•x „ѨHÍ~°O =º=ǨÏiOKåeQÍx `≥OѨ٠ÖˉõΩO_® PÖ’zã¨∞ÎO>Ë JO`ÕÖˉõΩO_® J~ÚáÈ`«∞Ok. ã¨fiâ◊H˜Î g∞^Œ qâßfiã¨O ÃÑOK«∞HÀ"åe. `«Ñ¨C J~Ú`Õ `«~°∞"å`« ã¨ik^Œ∞̉õΩO^•=∞x, ^•x QÆ∞iOz =ÚO^Õ JuQÍ PÖ’zOK«@O J#=ã¨~°=∞h XHõ x~°‚Ü«∂xH˜ ~å"åe.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

a

u 132

ÖË\ò =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ =∂ºˆ~*òa

ã¨∞Éσ~å=ÙQÍiH˜ 45 ã¨OIIÅ∞. `«#‰õΩ#fl =ÚQÆ∞æ~°∞ K≥Öˇ¡à◊¡ ÃÑo§à◊√§ ѨÓiÎ JÜÕ∞ºã¨iH˜ <åÅ∞QÆ∞ Ѩ^Œ∞Å∞ xO_çáÈÜ«∂~Ú. z=i K≥Öˇ¡Å∞ ÃÑo¡ JÜÕ∞º=~°‰õΩ ÃãH±ûÖ’ ǨïëêÔ~·# PÖ’K«#ÖË LO_Õq. JO^Œi ÃÑo¡à◊√¡ J~ÚáÈ~Ú# `«~åfi`« J#∞HÀx =∂~°∞Ê PÜ«∞#Ö’ Hõ#|_çOk. JO`«=~°‰õΩ K≥Öˇ¡à◊¡ ÃÑo§à◊√§ J~ÚáÈQÍ<Õ `å#∞ XHõ WO\˜"å}˜‚ J~Ú P#OkOKåÅx Lqfià◊¥¡~°∞`«∞O_Õ"å_»∞. HÍx WѨC_»∞ XHõ¯™êi "≥#H˜¯ uiy K«∂¿ãÎ JO`å JÜ≥∂=∞Ü«∞OQÍ LOk. `«# =Ü«∞ã¨∞û‰õΩ `«QÆæ J=∂‡~ÚÖˇ=fi~°∞ ^˘~°‰õΩ¯O_®áÈÜ«∂~°∞. Z=Ô~·<å L<åfl~°O>Ë Éèí~°ÎÅ∞ áÈ~Ú#"åà◊√¡, J<åHÍiQÍ Hõ#|_Õ"åà◊√¡ =∂„`«"Õ∞. ã¨∞Éσ~å=Ù QÍiÖ’ _ç„Ѩ+¨<£ =KÕÛã≤Ok. XHõ"Õà◊ `«# =Ü«∞ã¨∞‰õΩ `«QÆæ „ã‘Î, JO^ŒQÆ`≥Î ^˘iH˜<å P#OkOKÕk LO_»^ŒxÑ≤OzOk. WHõ D =Ü«∞ã¨∞Ö’ ÃÑo§ ZO^Œ∞Hõx "≥·~åQƺO "≥Ú^ŒÖˇ·Ok. P "≥·~åQƺO`À WO`«=~°‰õΩ L#fl fÜ«∞xÉèÏ"åÅ∞ =∞kÖ’Oz K≥iyáÈÜ«∂~Ú. _ç„Ѩ+¨<£ KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩOk. =∞x+≤Ö’x Lëê~°O`å `≥~°=∞~°∞ÔQ·Ok.

ÖË\ò =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ =∂ºˆ~l– ÃãH±û J#∞Éè∂í u ÃÑo¡H˜ =Ü«∞ã¨∞û`À „Ѩ"Õ∞Ü«∞O ÖË^Œ∞. =Ü«∞ã¨∞ ZO`« =∞o¡<å KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. =Ü«∞ã¨∞ =∞o¡#"åiÖ’ ÃãH±û LO_»^Œ#∞HÀ=_»O á⁄~°ÉÏ@∞. J~°"≥· =zÛ<å, Z#Éèˇ· =zÛ<å ÃãH±û q+¨Ü«∞OÖ’ =∞#ã¨∞ Ü«∞OQ∑QÍ<Õ LO@∞Ok. „ã‘ÎÅÔH·<å, ѨÙ~°∞+¨μÅÔH·<å ZO`« =Ü«∞ã¨∞ =∞o¡<å ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ Ü«∞OQ∑QÍ<Õ LO\Ï~Ú.

=Ü«∞ã¨∞ûk HÍ^Œ∞ ֒ѨO =∞#ã¨∞û^Õ ! Ü«∂Éèˇ·, J~°"≥· ã¨O=`«û~åÅ∞ =zÛ# `«~åfi`« Z=iÖ’<≥·<å ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ ÖË=Ù JO>Ë Jk =Ü«∞ã¨∞ g∞^Œ Ѩ_»@O HÍ^Œ∞, =∞#ã¨∞û =Úã¨e^Œ=_»O HÍ~°}O. =Ü«∞ã¨∞ g∞^Œ Ѩ_çOk Hõ#∞Hõ ÃãH±ûH˜ ѨxH˜~å#x J#∞‰õΩO>Ë =∞#ã¨∞û ‰õÄ_® =Úã¨e^≥· ‰õÄ~°∞ÛO@∞Ok.

133 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ÃãH±ûH˜ =Ü«∞ã¨∞`À ã¨O|O^èŒO ÖË^Œ∞. =∞#ã¨∞ â◊$OQÍ~° ÉèÏ"åÅ`À L~°HõÖË¿ãÎ â◊s~°O ‰õÄ_® =Ü«∞ã¨∞ =∞iz ‰õΩ„~°^Œ=Ù`«∞Ok.

rq`« =∂^è∞Œ ~°ºO á⁄O^•ÅO>Ë =∞#ã¨∞û x`«º#∂`«#OQÍ LO_®e ‰õΩ„~°"å_≥·<å L^ÕfiQÆO ÖËHõáÈ`Õ =Úã¨e"å_»∞QÍ =∂~°`å_»∞. ZO^Œ∞Ö’#∂ Ǩïëê ~°∞O_»^Œ∞. =Úã¨e"å_≥·<å ǨïëêÔ~·# =∞#ã¨∞û Hõey LO>Ë ‰õΩ„~°"åxÖÏQÆ =∂iáÈ`å_»∞. HÀ_≥^Œ∂_»ÖÏQÍ =∞#ã¨∞û ~°OÔH"Õã≤ QÆO`«∞ÖËã¨∞ÎOk. KåÖÏ=∞Ok #ÅÉèˇ·, Ü«∂Éèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞ =Ü«∞ã¨∞ =KÕÛã¨iH˜ ÃãH±ûÖ’ _»ÖòQÍ =∂~°`å~°∞. "åi rq`åxfl Ü«∂O„uHõOQÍ KÕã¨∞HÀ=_»"Õ∞ WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O. ^•OѨ`«º rq`«OÖ’ ‰õÄ_® H˘`«Î^Œ<åefl xOѨÙHÀÖËHõáÈ=_»O =∞~˘Hõ HÍ~°}O.~ÀE u<Õ ‰õĈ~ J~Ú<å ~ÀAH˘Hõ ~°∞zQÍ KÕã¨∞‰õΩO>Ë ZѨÊ\˜H© "≥ÚǨÏO "≥Ú`«Î^Œ∞. ÃãH±û q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® P <Õ~°∞Ê LO_®e. P TѨ٠LO_®e. rq`åxfl P#O^Œ=∞Ü«∞O KÕã¨∞HÀ=_»=∞<Õk =∞x+≤ KÕuÖ’<Õ LOk. kQÆ∞Å∞`À,ÉÏ^èŒ`À ‰õΩq∞eáÈÜÕ∞ =∞x+≤H˜ W~°"≥·Ö’¿Ñ J~°"≥· =KÕÛã¨∞ÎOk. JÖÏH͉õΩO_® Hõëêìefl `ÕeHõQÍ, ã¨=∞㨺Åx KåHõK«HõºOQÍ Ñ¨i+¨¯iOKÕ =ºH˜ÎÖ’ J~°"≥· =zÛ<å W~°"≥·ÖÏQÍ<Õ LO@∞Ok.

ÖË\ò =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ Ѷ¨∂@∞ „¿Ñ=∞ H˘O^Œ~∞° ^ŒOѨ`∞« Å∞ Ѩ~㰠ʨ ~°O ã¨ÇϨ HõiOK«∞‰õΩO@∂, J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩO@∂ r=#Ü«∂#O ™êyã¨∂Î LO\Ï~°∞. â◊$OQÍ~åxH˜ `«y# KÀ@∞ HõeÊã¨∂Î LO\Ï~°∞. J@∞=O\˜"åiÖ’ J~°"≥·=zÛ<å, _≥ɡ·ƒù=zÛ<å rq`«O P#O^ŒOQÍ ~°∂ѨÙk^Œ∞̉õΩ<Õ LO@∞Ok. ÖË\ò =Ü«∞ã¨∞Ö’ ‰õÄ_® Ѷ¨∂@∞ „¿Ñ=∞ KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩ<Õ LO@∞Ok.

_≥ɡ·ƒù =zÛ<å `«QÆæx ÃãH±û ™ê=∞~°÷ºO =∞QÆ"åà◊§Ö’ _≥ɡ·ƒù =zÛ<å ÃãH±û ™ê=∞~°÷ºO =∂=¸Å∞QÍ<Õ LO@∞Ok. P~ÀQƺHõ~°"≥∞ÿ# =ºH˜ÎÖ’ PǨ¡^ŒHõ~°"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞ LO@∞Ok. â◊$OQÍ~° ÉèÏ"åÅ∞ K«Hõ¯QÍ<Õ LO\Ï~Ú. ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ =∞#ã¨∞‰õΩ H˜‰õΩ¯xã¨∂Î<Õ LO\Ï~Ú.U =Ü«∞ã¨∞H© fã≤áÈx q^èŒOQÍ ~°uÖ’ Ѩ~åHÍ+¨ì =∞Oz ã¨∞Y„áêÑ≤Îx Hõeyã¨∞ÎOk. HÍ=Åã≤#^ŒÖÏ¡ P =ºH˜ÎÖ’ LO_»=Åã≤#k =∞Oz P~ÀQƺO. "åºÜ«∂=∞O KÕ¿ã =ºH˜ÎÖ’ K«Hõ¯x P~ÀQƺO xÅHõ_»QÍ LO@∞Ok. =∞Oz PǨ~°O, =∞Oz JÅ"å@∞¡ ÃãH±ûx x`«º#∂`«#OQÍ LOK«∞`å~Ú. „ã‘ÎÅÖ’ ‰õÄ_® ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ ÖÏQÍ<Õ ZO`« =Ü«∞ã¨∞ g∞^ŒÑ_¨ <ç å ÃãH±û ã¨HÔ ûãπÑÙ¨ ÖòQÍ<Õ LO@∞Ok. =∞#ã¨∞x ÃãH©ûQÍ<Õ LOK«∞`«∞Ok. =Ü«∞ã¨∞=∞o§# "åiÖ’ ~ÀAH˜ <åÅ∞QÆ∞™ê~°∞¡ ~°uÖ’ áêÖÁæ<Õ ™ê=∞~°÷ºO ÖËHõ áÈ=K«∞Û QÍx ÃãH±ûÖ’ P#OkOKÕ =∞#ã¨∞ =∂„`«O LO@∞Ok. =¸_»∞ <åÅ∞QÆ∞ ~ÀAÅH˜ XHõ¯™êˆ~ ~°uÖ’ áêÖÁæ<åfl ÃãH±ûÖ’ HõeˆQ =∞^èŒ∞~å#∞Éèí∂u =∞#ã¨∞x ѨÙÅH˜OѨKÕã¨∞ÎOk. P =∞^èŒ∞ ~å#∞Éèí∂u ~ÀE ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#ÖËHõáÈ`«∞<åfl=∞<Õ Jã¨O`«$Ñ≤Îx HõÅQÆhÜ«∞‰õΩO_® KÕã¨∞ÎOk.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

=Ü«∞ã¨∞û =∞o§# "åiÖ’ q"åǨÅ∞

u 134

H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÅ∞, „ã‘ÎÅ∞ #ÅÉèˇ·, Ü«∂Éèˇ· ã¨O=`«û~åÅ∞ =zÛ# `«~åfi`« ÃÑo¡à◊√¡ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© "å~°∞ ÃãH±ûÖ’ Jã¨O`«$Ñ≤Î á⁄O^Œ_»O LO_»^Œ∞. ÃÑiy# =Ü«∞ã¨∞ =Å¡ âßs~°Hõ JÅã¨@ JxÑ≤OK«_»O ã¨Ç¨Ï[O. JO^Œ∞=Å¡ =¸_»∞– <åÅ∞QÆ∞ ~ÀA ÅH˜ XHõ™êi ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨÊ\˜H˜ ZÖÏO\˜ Jã¨O`«$Ñ≤Î LO_»^Œ∞. JOQÆã¨ÎOÉèí#Å∞ =∂=¸Å∞QÍ<Õ LO\Ï~Ú. j„Ѷ¨∞㨯Å# ã¨=∞㨺 JO`«QÍ LO_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ L<åfl "≥·^Œº ã¨ÅǨ`À `ÕeHõQÍ ã¨ik^Œ∞ÌHÀ=K«∞Û. =Ü«∞ã¨∞ =∞o¡O^Œx =∂ºˆ~*ò =∂#∞HÀ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. WHõ P =Ü«∞ã¨∞Ö’ ÃÑà‹¡O^Œ∞Hõx =∂ºˆ~*ò =∂#∞‰õΩO>Ë WHõ rq`åO`«O q∞yÖËk Jã¨O`«$¿ÑÎ. „ã‘ÎH˜QÍx, ѨÙ~°∞+¨μxH˜QÍx XHõ `À_»∞ HÍ"åÅxÑ≤ã¨∞ÎOk. Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ÃãH±û HÀã¨=∞x `À_»∞ HÍ"åÅxÑ≤¿ãÎ, „áœ_è» =Ü«∞ã¨∞Ö’, =$^•úѨºOÖ’ rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞QÍ `À_»∞ HÍ"åÅx „™êìOQ∑QÍ JxÑ≤ã¨∞ÎOk.

`«#"åà◊<¡ Õ Z"≥∂+¨#Öò Z\ÏKü"∞≥ O\ò ZO`« Pã≤÷ L<åfl, ZO`« ÃÑ^ŒÌ á⁄l+¨<£L<åfl „ã‘ÎH˜QÍx, ѨÙ~°∞+¨μxH˜QÍx `«#"åà◊¡<Õ"åà◊√§ HÍ"åÅ<Õ LO@∞Ok. `«# P#O^•xfl, `«# ÉÏ^èŒx ѨOK«∞HÀ"åÅx LO@∞Ok. ZO`« „áê}¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ L<åfl Éèí~°Î áê„`«x, ÉèÏ~°º áê„`«x Z=~°∂ ѨÓiOK«ÖË~°∞. Jk ˆH=ÅO =∂ºˆ~*ò ^•fi~å<Õ ‰õΩ^Œ∞~°∞`«∞Ok. J@∞=O\˜ Z"≥∂+¨#Öò Z\ÏKü"≥∞O\ò „Ѩu=ºH˜ÎH˜ J=ã¨~°O. ÃÑo¡HÍx "åà◊√¡, ÃÑà‹·¡ Éèí~°Îx, ÉèÏ~°ºx HÀÖ’Ê~Ú „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μÅ∞ XHõ q^èŒ"≥∞ÿ# =∂#ã≤Hõ "≥·HõÖϺxH˜ QÆ∞~°=Ù`å~°∞. Z=iH© K≥ѨCHÀÖËx =∂#ã≤Hõ ã¨OѶ¨∞~°¬}H˜ Ö’#=Ù`å~°∞. Ñ≤Å¡Å∞ ÖËx"åà◊√§, L<åfl ^ŒQÆæ~° ÖËx"åà◊√¡ =∞iO`« Z‰õΩ¯= =∂#ã≤Hõ ÉÏ^èŒH˜ QÆ∞~°=Ù`å~°∞. JO^Œ~°∂ L<åfl Z=~°∂ÖËx qz„`« Ѩiã≤u÷ Ö’ qO`«QÍ =∂~°`å~°∞. J@∞=O\˜ qO`« Ѩiã≤u÷ x U =Ü«∞ã¨∞Ö’<≥·<å `˘ÅyOz ã¨O`«$Ñ≤Î HõeyOK« QÆeˆQk =∂ºˆ~*ò =∂„`«"Õ∞.

ÖË\ò =∂ºˆ~*ò, q_À =∂ºˆ~*ò, q_ÀÜ«∞~ü =∂ºˆ~*ò Ǩ˙º=∞<£ Ãã·HÍÅr „ѨHÍ~°OQÍ Z"≥∂+¨#Öò Z\ÏKü"≥∞O\òx ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë ÖË\ò =∂ºˆ~*ò, q_À =∂ºˆ~*ò, q_ÀÜ«∞~ü =∂ºˆ~*ò Jxfl q^è•Å JaèÅ+¨}©Ü«∞O. W@∞=O\˜ =∂ºˆ~*ˇãπÖ’ Ãã‰õΩû=Öò ÃÑ¡[~ü ZO>Ë Z"≥∂+¨#Öò Z\ÏKü"≥∞O\ò J`«ºO`« „áê^è•#º`« =Ç≤Ïã¨∞ÎOk. =∞x+≤ rq`«OÖ’ #∂`«#`åfixfl xOѨÙ`«∞Ok. <≥·~åâߺxfl `˘Åyã¨∞ÎOk. P#O^•xfl "≥e¡q~°∞ã¨∞ÎOk. U^À ÖË^Œ#fl "≥eux `˘Åyã¨∞ÎOk. ã¨OѨÓ~°‚`åfixfl „Ѩ™êkã¨∞ÎOk.

135 u

ÖË\ò =∂ºˆ~*ò J~Ú# ã „ ÅΑ ∞

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

"≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõÖ’¡ HõeˆQ W|ƒO^Œ∞Å∞ Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞Ö’ L#fl"åiÔH·<å, „áœ_è» =Ü«∞ã¨∞Ö’ ÃÑo¡ J~Ú# "åiÔH·<å XHõ>Ë q^èŒOQÍ LO\Ï~Ú. Ü«∞ø=#OÖ’ L#fl Ü«Ú=`«∞Å∞ áê\˜Oz# Ѩ^Œú`«∞ÖË „áœ_è» Ü«Ú=`«∞Å∞ ‰õÄ_® áê\˜OKåe. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ Ü«∞ø=#OÖ’ L#fl Ü«Ú=u Uq^èŒOQÍ ã¨ÊOkã¨∞ÎO^À 40 =zÛ<å 60 =zÛ<å JÖψQ ã¨ÊOkã¨∞OÎ k. HÍ=∞<å_»∞Å∞ U =Ü«∞ã¨∞Ö’ L#fl „ã‘ÎÔH·<å XHõ>Ë q^èŒOQÍ ã¨ÊOk™êÎ~Ú. ™ê^è•~°}OQÍ =Ü«∞ã¨∞ =zÛ# „ã‘ÎÅÖ’ HÍ=∞<å_»∞Å∞ =∞#ã¨∞ =Ú#QÆnã¨∞‰õΩO@∞O^Œx, `≥eÜ«∞x U"Õ"À W<£Ç≤Ïa+¨<£û =∞#ã¨∞Ö’ KÀ@∞KÕã¨∞‰õΩx LO\Ï~Ú. =∞#ã¨∞ „Ѷ‘QÍ LO_»^Œ∞. JO^Œ∞Hõx "åix ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ ZO`« „¿Ñˆ~Ñ≤Oz<å JO`« Z‰õΩ¯= HÍ"≥∂„^ÕHõѨ_»@O "åiÖ’ LO_»^Œ∞. =∞#ã¨∞x „Ѷ‘QÍ =ÙOK«∞‰õΩO>Ë `˘ÅHõi =Ü«∞ã¨∞Ö’ =∞#ã¨∞ zO^Œ∞Å∞ „`˘H˜¯#>Ë¡ =Ü«∞ã¨∞ =∞o¡x „ã‘ÎÖ’ ‰õÄ_® =∞#ã¨∞ L~°HõÖËÜ«∞_»O LO@∞Ok. fÜ«∞x J#∞Éèí∂`«∞Å`À =∞#ã¨∞ TÜ«∞ÅÅ∂QÆ_»O LO@∞Ok. "≥∞<Àáê*ò =zÛ# „ã‘ÎÅÖ’ D„™Èì[<£ Ǩ~À‡#∞֒ѨO =Å¡ Ü≥∂xÖ’ =∞O@ <˘Ñ≤Ê LO>Ë D„™Èì[<£ „H©=Ú, \Ïɡ¡\òû "å_ç`Õ JO`å ã¨∞YOQÍ LO@∞Ok. JO`Õ`«Ñ¨Ê ÃãH±ûÖ’ ÃÑ¡[~ü `«QÆæ_»O LO_»^Œ∞. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ _ç„Ѩ+¨<£=O\˜ =∂#ã≤Hõ ã≤÷u KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞Ok. nx=Å¡ ÃãH±ûÖ’ Pã¨H˜Î LO_»∞. giH˜ _ç„Ѩ+¨<£ `«QÆæ_®xH˜ =∞O^Œ∞Å∞ "å_®e. =∞iH˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ "≥·"åÇ≤ÏHõ rq`åxH˜ ã¨O|OkèOz# HõÅ`«Å∞ =™êÎ~Ú. ÃÑ·QÍ "åiÖ’ XHõ q^èŒ"≥∞ÿ# =ºH˜Î`«fiO ÃÑOá⁄O^Œ∞`«∞Ok. "Õ∞Öò _®q∞<Õ+¨<£x =∞#ã¨∞ XѨCHÀ^Œ∞. XHõ "Õà◊ Éèí~°Î ѨÙ~°∞+¨ JǨÏOHÍ~°O`À ÉèÏ~°ºx _çˆHì\ò KÕÜ«∞_»O LO>Ë ã¨Ç≤ÏOK«_»O LO_»^Œ∞. J@∞=O@ѨC_»∞ Hõeã≤ rqã¨∞Î#flѨÊ\˜H© ÃãH±ûÖ’ P#O^ŒO á⁄O^Œ_»O LO_»^Œ∞. W@∞=O\˜ "åà◊¡ q+¨Ü«∞OÖ’ ÃãH±ûÖ’ P#O^ŒO á⁄O^ŒHõáÈ=_®xH˜ "åà◊¡ =∂#ã≤Hõ ã≤÷`Õ HÍ~°}O QÍx ÃãH±ûÖ’ ã¨ÊO^Œ#Å∞ ÖËHõáÈ=_»O HÍ^Œ∞. "åã¨"Î åxH˜ Ü«∞ø=#OÖ’ L#fl „ã‘ÅÎ HõO>Ë „áœ_è» „ã‘ÅÎ ∞ ÃãH±ûÖ’ Z‰õΩ¯= `«$Ñ≤xÎ , P#O^•xfl á⁄O^Œ∞`å~°∞. ^•xH˜ HÍ~°}O "åiÖ’ =∂#ã≤HõOQÍ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ LO_»@"Õ∞. ^•OѨ`«º rq`«OÖ’ `«$Ñ≤Îx ZÖÏ á⁄O^•Ö’ J=QÍǨÏ# Hõey LO_»@"Õ∞. JO^Œ∞Hõx ÖË\ò =Ü«∞ã¨∞Ö’ ÃÑo§ J~Ú<å ÃãH±ûÖ’ `«$Ñ≤Î `«QÆæ^Œ∞. Ô~\˜ìOѨ٠KÕã¨∞HÀ=_»O LO@∞Ok.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 136

ã¨}∞QÆ∞_»∞, ™êkèOѨÙÅ`À ^•OѨ`º« OÖ’ P#O^•xfl áÈQ˘>Ëì „ã‘ÅÎ ∞

„ã‘ÎÅ∞ `«=∞ Éèí~°ÎÅx `«~°K«∞ ™êkèã¨∂Î LO\Ï~°∞. Éèí~°ÎÅ∞ "åiH˜ ZO`« KÕã≤<å, ZÖÏ KÕã≤<å ã¨iáÈÖË^Œ<À, ã¨iQÍæ ÖË^Œ<À ™êkèOK«_»O ã¨Ç¨Ï[O. "åi <À\˜"≥O@ PáêºÜ«∞`«`À, J#∞~åQÆO`À "≥Å∞=_Õ =∂@Å∞ |Ǩï J~°∞^Œ∞. Éèí~°Î "åà◊§ =∂@Å∞ qO@∂ LO>Ë ã¨ˆ~ã¨i. ÖËHõáÈ`Õ ã¨}∞QÆ∞`«∂ LO\Ï~°∞. L=∞‡_ç ‰õΩ@∞OÉÏÅÖ’ L#fl „ã‘ÎÅ∞ rq`«OÖ’ `å=Ú HÀ~°∞‰õΩ#flk ™êkèOK«_»O [~°QÆHõ Jã¨O`«$Ñ≤ÎH˜ QÆ∞Ô~· Éèí~°Î g∞^Œ ™êkèOѨ٠"≥Ú^ŒÖˇ@∞ì`«∂ LO\Ï~°∞. JÖÏQÍ J`«ÎQÍi g∞^Œ, `À\˜HÀ_»Å∞ g∞^Œ HõÅÇ≤ÏOz, P HÀѨO ZѨÊ\˜H© K«ÖÏ¡~°Hõ Éèí~°Îx ™êkèã¨∂Î LO\Ï~°∞. ™êO™êiHõ rq`«OÖ’x Jã¨O`«$Ñ≤Î ‰õÄ_® Éèí~°Î g∞^Œ ã¨}∞QÆ∞_»∞, ™êkèOѨÙH˜ =∞~˘Hõ HÍ~°}O. "≥Ú^Œ\ ˜#∞Oz XO@i`«#O HÀˆ~ "åiÖ’ ‰õÄ_® `≥eÜ«∞‰õΩO_® ™êkèOѨ٠=∞#ã¨Î`«fiO, ã¨~°∞ÌHÀÖËx QÆ∞}O U~°Ê_»∞`«∞Ok. W`«~°∞Å ã¨}∞QÆ∞_»∞x, ™êkèOѨÙx `ÕeHõQÍ fã¨∞‰õΩO>Ë Ñ¶¨~°"åÖË^Œ∞. JÖÏHÍHõ P"Õâ◊O K≥O^Œ@O, L„^ÕHõѨ_»@O [iy`Õ #∂º~Àã≤ãπ ÃÑOá⁄O^Œ∞`«∞Ok. =ºH˜Î`«fi qHÍã¨O ^≥|ƒuO@∞Ok. U Ѩx KÕÜ«∂Å<åfl [O‰õΩ U~°Ê_»∞`«∞Ok! ã¨fi`«O„`«OQÍ =º=ǨÏiOK«ÖËx ã≤÷u U~°Ê_»∞`«∞Ok. Hõ~°Î $`«fi â◊H˜Î JiHõ@ì|_»∞`«∞Ok.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

137 u

J<å~ÀQƺ Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ ÃãH±û a

a

ã¨∞hÖòH˜ H˘`«ÎQÍ ÃÑà‹·¡Ok. ÃãH±û JO>Ë ZO`À „ˆH*ò L#fl ã¨∞hÖòH˜ ÉèÏ~°º JO>Ë ‰õÄ_® ZO`À "≥∂A. P"≥∞x K«∂ã¨∂Î LO>Ë J`«xÖ’ K≥ѨÊÖË#O`« Ãã‰õΩû=Öò Ѷ‘eOQ∑û HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. ~ÀAÖ’ Hõhã¨O S^Œ∞– P~°∞ ™ê~°∞¡ P"≥∞`À ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO@∞<åfl_»∞. J`«xH˜ `«QÆæ@∞¡ P"≥∞ ‰õÄ_® J`«xÔHO`À ã¨Ç¨ÏHÍ~°O JOkã¨∞ÎOk. ^•xH˜ HÍ~°}O P"≥∞‰õΩ ‰õÄ_® ÃãH±û JO>Ë ZO`À W+¨ìO. J@∞=O\˜ ã¨∞hÖòH˜ J#∞HÀ‰õΩO_® [fi~°O =zÛOk. „ѨHõ¯<Õ ‰õÄ~°∞Û#fl J`«x ÉèÏ~°º =∞$^Œ∞=ÙQÍ `«Åx=Ú~°∞`«∂ LO>Ë JO`« [fi~°OÖ’#∂ J`«xÖ’ Ãã‰õΩû=Öò Ѷ‘eOQ∑û K≥ň~QÍ~Ú. ^ŒQÆæ~°QÍ ÖÏH˘¯x =Ú^Œ∞Ì ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. PÃÑ·QÍ PQÆÖËHõ H“yeOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. J`«x H“ye q_çÑ≤OK«∞‰õΩx '[fi~°OQÍ L#flѨC_»∞ W=hfl =^ŒÌO_ç— Jx ^Œ∂~°OQÍ [iy ‰õÄ~°∞ÛOk. ''[fi~°OQÍ LO>Ë<Õq∞ WO`« K«Hõ¯x^•xfl HÍ^Œx ZÖÏ LO\Ï#∞?—— JO@∂ "Õ_çÖ’ L#fl"å_»∞ "Õ_ç K«∂ѨÙÅ`À <Õ~°∞QÍ P"≥∞ Z^ŒÖ’H˜ K«∂âß_»∞. P"≥∞ „áê^èÕÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ =^ŒÌO_ç, J#∞HÀ‰õΩO_® W^ŒÌ~°O XHõ>ˇÿ`Õ U^≥·<å „Ñ¨=∂^ŒO =ÚOK«∞‰õΩ ~å=K«∞Û. "å`«O Hõ=∞‡=K«∞Û. [fi~°OQÍ L#flѨC_»∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë Z=iHÀ XHõiH˜ ѨHõΔ"å`«O =ã¨∞ÎO^ŒO@. =ÚYºOQÍ [fi~°OÖ’ L#fl"åiH˜ #~åÅ∞ gH± J~Ú áÈ`åÜ«∞@. ÃãH±ûH˜ ZѨÊ\˜H© ѨxH˜~å‰õΩO_® áÈ`å~°@. ZѨC_À ÉÏ=∞‡ K≥Ñ≤ÊOk. JO^Œ∞Hõx g∞~°∞ ##∞fl =Ú@∞ìHÀHõO_ç. g∞~°∞ ##∞fl =Ú@∞ì‰õΩO>Ë HÍ=∞O`À `«@∞ìHÀÖËHõ g∞`À XHõ>ˇÿáÈ=K«∞Û. <å q+¨Ü«∞O g∞‰õΩ `≥eã≤O^Õ Hõ^•—— JOk. HÍx ã¨∞hÖòH˜ P =∂@Å∞ Ug |∞„~°ÔHHõ¯ÖË^Œ∞. [fi~°O "Õ_ç`À áê@∞ ÃãH±û "Õ_ç ‰õÄ_® +¨Ø@Ñπ J~ÚOk. `«# ÉèÏ~°º KÕ~Ú Ñ¨@∞ì‰õΩx ÖÏy ɡ_£ g∞^Œ Ѩ_Õâß_»∞. =Ú^Œ∞ÌÅ`À

u 138 #=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ =ÚOK≥`åÎ_»∞. XHõ¯ HõΔ}O JÖÏ =^ŒÌx P"≥∞ x~åHõiOz<å =Ú^Œ∞ÌÅ`À HÍ=∞O "≥∞ÿHõO

Hõq∞‡Ok. `«# KÕ`«∞Å∞ ‰õÄ_® J`«xx K«∞@∞ì‰õΩ<åfl~Ú. =∞`«∞ÎQÍ Hõà◊√§=¸ã¨∞‰õΩOk. J`«x ayH“ye Ѩ~=° tOѨ KÕ™ÈÎOk. z=iH˜ U^≥`· Õ =^ŒOÌ ^À J^Õ [iyáÈ~ÚOk. `«#∞ U =∂„`«O PѨÖËHõáÈ~ÚOk ã¨iHõ^• "≥∞ÿHõOÖ’ =∞iO`« J`«xx Lã≤Q˘eÊOk. z=iH˜ W^ŒÌ~°∂ JÅã≤áÈ~Ú Éˇ_£ g∞^Œ q„âßOuQÍ Ñ¨_»∞‰õΩ<åfl~°∞. ɡ_£g∞^Œ #∞Oz =ÚO^Œ∞QÍ ÖËz xÅ∞ÛOk J`«x Éèψ~º. *ÏiáÈ~Ú# p~° ‰õΩzÛà◊§x ^ÀѨىõΩOk. T_ç áÈ~Ú# „ÉÏ Ç¨ïH±û ÃÑ@∞ì‰õΩOk. "≥∞ÿHõO =^Œe =∞m§ =∂=¸Öˇ·Ok. XHõ¯ HõΔ}O J`«x =ÚYOÖ’H˜ qO`«QÍ K«∂ã≤Ok. P K«∂ѨÙÖ’¡ PO^Àà◊# LOk. ''ZO`« Ѩ<≥·áÈ~ÚO^ŒO_ç! KÕÜ«∞~åx `«Ñ¨CKÕâßO. g∞ˆH"≥∞ÿ# [iy`Õ <Õ<Õ"≥∞ÿáÈ"åe. ѨHõΔ"å`«O =¿ãÎ, <À\˜=∂>Ë Ñ¨_çáÈ`Õ WOˆH"≥∞ÿ<å LO^•?—— JOk ZO`À P"Õ^Œ#`À. ã¨∞hÖò #∞Oz Z@∞=O\˜ Ô~™êÊ<£û ÖË^Œ∞. ÃãH±û "Õ_ç K«ÖÏ¡~°_»O`À â◊s~°O "Õ_ç ‰õÄ_® `«yæO^Õ"≥∂ `≥eÜ«∞^Œ∞ HÍx Ug∞ =∂\Ï¡_»‰õΩO_® Hõà◊√§=¸ã¨∞‰õΩx Ѩ_»∞‰õΩ<åfl_»∞. J`«x =∞#ã¨∞Ö’ Z@∞=O\˜ PÖ’K«#Å∞ =Úã¨∞‰õΩ<åflÜ≥∂ ÃÑ·H˜ `≥eÜ«∞_»O ÖË^Œ∞. QÆO@ QÆ_çzOk. ã¨∞hÖò ɡ_£ g∞^Œ ÖËz ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. =∞Ozhà◊√§ HÍ"åÅx J_çQÍ_»∞. J`«x ÉèÏ~°º ZO`À „¿Ñ=∞`À QÍ¡ã¨∞`À hà◊√§ JOkOzOk. J`«x KÕ`«∞Å∞ XHõ¯™êiQÍ =}˜HÍ~Ú. WOHÍ <À\˜ ^•HÍ QÍ¡ã¨∞ "≥à◊§‰õΩO_®<Õ KÕ~Ú*Ïi QÍ¡ã¨∞ Ѩ_çáÈ~ÚOk. ɡ_£ `«_çã≤áÈ~ÚOk. XHõ¯™êiQÍ J`«x ÉèÏ~°º YOQÆ∞uOk. J#∞‰õΩ#fl^ŒO`å J=ÖË^Œ∞ Hõ^•! #~åÅ |Å Ç‘Ï#`« =ÚOK«∞H˘zÛO^•? J#fl ÉèÏ=O HõeyOk. ÉèíÜ«∞O`À J`«x =ÚYOÖ’H˜ K«∂ã≤Ok. ''Uq∞\˜ JÖÏ K«∂ã¨∞Î<åfl=Ù? U"≥∞ÿOk h‰õΩ?—— Jx J_çQÍ_»∞ ã¨∞hÖò. P"≥∞ <À\˜ "≥O@ =∂@ ÃÑQÆÖË¡^Œ∞. ÉèíÜ«∞O`À =}˜H˜áÈ`ÀOk. K«∂ѨÙÖ’¡ Z<Àfl ÉèÏ"åÅ∞, ÉèíÜ«∂Å∞ L<åfl~Ú. JÖψQ J`«x =ÚYOÖ’ K«∂ã¨∂Î LO_çáÈ~ÚOk. ''L#fl@∞¡O_ç g∞‰õΩ Ñ¨HõΔ"å`«O =KÕÛã≤O^•? <À~°∞ Ѩ_çáÈÖË^Œ∞ Hõ^•—— JO@∂ Ñ≤zÛQÍ U^Õ^À J_çˆQã≤Ok. "åi^ŒÌi =∞^茺 H˘kÌ HõΔ}ÏÅ∞ xâ◊≈|úO KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩOk. ã¨∞hÖò K«∂ѨÙÅ∞ ‰õÄ_® J^ÀÖÏ =∂iáÈÜ«∂~Ú. K«∂ã¨∂Î K«∂ã¨∂Î LO_»QÍ<Õ J`«x K«∂ѨÙÅ∞ fHõΔ}OQÍ =∂i áÈÜ«∂~Ú. JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ =¸u =OHõ~° áÈ~ÚOk. <À\’¡x <åeHõ *Ï~°∞‰õΩO@∂ |Ü«∞\˜H˜ =KÕÛã≤Ok. JO`å <À\˜ |Ü«∞\˜H˜ =zÛ# <åeHõ WHõ ֒ѨeH˜ áÈ=@O ÖË^Œ∞. XHõ™êi =¸u ‰õΩ_ç„ѨHõ¯H˜ =∞~˘Hõ¯™êi Z_»=∞ „ѨHõ¯H˜ uyáÈ`ÀOk. „H˜Ok ^Œ=_» W@∂ J@∂ Tã¨∞ÖÏ_»∞`«∂Ok. XHõ¯ =ÚHõ¯ ‰õÄ_® =∂\Ï¡_»ÖËHõáÈÜ«∂_»∞. ã¨∞hÖò K«∂ѨÙÅ∞ J"Õ^Œ<åÉèíi`«OQÍ L<åfl~Ú. U"Õ"À ÉèíÜ«∂Å∞ JO^Œ∞Ö’ Hõ# |_»∞`«∞<åfl~Ú. J`«x HõO„\’Å∞Ö’ Un ÖË^Œ∞. Uq∞>Ëq∞\’ [iyáÈ`ÀOk.

139 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ÉèíÜ«∞O`À =}˜H˜áÈ`«∞#fl J`«x ÉèÏ~°º Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å∞ J`«x =ÚMÏxH˜ J@∂ W@∂ ÃÑ\˜ì =¸u =OHõ~° ã¨iKÕ^•Ì=∞x ZO`À „Ѩܫ∞uflOzOk. HÍx J`«x =¸u XHõ™êi W@∂ =∞~˘Hõ™êi J@∞ Hõ^Œ∞Å∞`«∂<Õ LOk. Hõhã¨O <åeHõx <À\˜Ö’ѨeH˜ <≥@∞ì^•=∞x "Õà◊√§ÃÑ\˜ì <≥\ ˜ì K«∂ã≤Ok. HÍx HÍoHÍ^Õq <åeHõÖÏQÆ <À\’¡Oz |Ü«∞@ˆH LO_çáÈ~ÚOk. H˘`«Î ÃÑo§ ‰õÄ`«∞~°∞H˜ ZѨC_»∂ PÖ’K«#Ö’H˜ ‰õÄ_® ~åx ÉèíÜ«∞OHõ~° Ѩiã≤÷u Wk. P"≥∞ Hõà◊§#∞O_ç J^Œ∞Ѩ٠ÖˉõΩO_® Hõhflà◊√§ HÍiáÈ`«∞<åfl~Ú. =∂@, ѨÅ∞‰õΩÖËx ã¨∞hÖò Hõà◊§ "≥O@ ‰õÄ_® xã¨ûǨÜ«∞ ~°∂ѨOÖ’ Hõhflà◊√§ HÍ~°∞`«∞<åfl~Ú. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ P #∂`«# [O@ P"≥∞ ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅ∞ YOQÍ~°∞QÍ <å ^ŒQÆæi =KåÛ~°∞. Ѩiã≤÷u "≥O@<Õ J~°÷"≥∞ÿáÈ~ÚOk. Ug∞ HÍÖË^Œx ÉèíÜ«∞Ѩ_»#=ã¨~°OÖË^Œx JÉèíÜ«∞ q∞KåÛ#∞. HÍOáÈ*ò WO*Hõ¬<£ #~åxH˜ WKåÛ#∞. HõΔ}ÏÖ’¡ |Ü«∞@H˜ =zÛ# <åeHõ ֒ѨeH˜ áÈ~ÚOk. =OHõ~° áÈ~Ú# =¸u =∂=¸Å∞ J~ÚOk. =∂=¸Å∞QÍ =∂\Ï¡_âÕ ß_»∞. XHõ¯ HõΔ}O Pâ◊Û~°ºO, P#O^ŒO "åi =ÚMÏÅÖ’ "≥e¡qiã≤<å~Ú.

[fi~°O [fi~°O L#flѨC_»∞ FÑ≤Hõ LO>Ë x~°ÉèíºO`«~°OQÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. h~°ã¨OQÍ L<åfl HÀiHõ LO>Ë JOQÆO ã¨ÎOaè¿ãÎ =∂=¸Å∞QÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. Z@∞=O\˜ J#~°÷O HõÅQÆ^Œ∞. H˘`«Î ^ŒOѨ`«∞ÅÖ’ ÃãH±û q+¨Ü«∞OÖ’ J<ÕHõ J#∞=∂<åÅ∞, JáÈǨÏÅ∞, ÉèíÜ«∂Å∞ LO\Ï~Ú. XHõ „ѨHõ¯ ÃãH±û HÀiHõ =∞~˘Hõ „ѨHõ¯ U^À J#∞=∂#O, ÉèíÜ«∞O LO\Ï~Ú. J@∞=O\˜ =∂#ã≤Hõ ã¨OѶ¨∞~°¬}Ö’ ÃãH±û HÀiHõ XHõ J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞O_ç ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ@@∞¡ KÕã¨∞ÎOk. HÍx JO`«s¡#OQÍ U^À J=Ù`«∞O^Œ<Õ ÉèíÜ«∞O "≥O\Ï_»∞`«∂<Õ LO@∞Ok. ^•xH˜ `«QÆæ@∞ì „Ñ¨Kå~°OÖ’ LO_Õ J<ÕHõ Jâß„ã‘ÎÜ«∞ q+¨Ü«∂Å∞, J~°÷O ÖËx ÉèÏ"åÅ∞ "åix QÆO^Œ~°QÀà◊OÖ’ Ѩ_Õ™êÎ~Ú. ÉèíÜ«∞HõOÑ≤`«∞Åx KÕ™êÎ~Ú. ÃãH±û á¶È~üûÖ’ ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ áêÖÁæ<åfl [fi~°O LO_»QÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#‰õÄ_»^Œ<Õ q+¨Ü«∞O "åix ÉèíÜ«∞HõOÑ≤`«∞Åx KÕã¨∞ÎOk. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Z=Ô~·<å ѨHõΔ"å`«O =ã¨∞ÎO^Œ<À, =∂@ Ѩ_çáÈ`«∞O^Œ<À JO>Ë JÖψQ J~Ú#@∞¡ Hõ#|_»∞`«∞Ok. J^Õ H˘`«ÎQÍ ÃÑà‹·¡# ã¨∞hÖòÖ’ ‰õÄ_® K«∂™êO. ÃãH±û q*Ï˝#O ÖËHõáÈ=_»O =Å¡ ÉèÏ~°º J#fl =∂@Å∞ J`«xÖ’ ÉèíÜ«∂xfl HõeyOKå~Ú. "≥Ú^Œ\’¡ ÃãH±û HÀiHõ =Å¡ ~°uÖ’ áêÖÁæ#fl ÃãH±û "Õ_ç `«yæ# `«~åfi`« J`«xÖ’ Hõey# PÖ’K«#Å∞ ÉèíÜ«∂xfl HõeyOKå~Ú. [fi~°O

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 140

LO_»QÍ ~°uÖ’ áêÖÁæO>Ë Ñ¨HõΔ"å`«O =ã¨∞ÎO^Œx, <À~°∞ Ѩ_çáÈ`«∞O^Œx JO>Ë ÉèíÜ«∞O =Å¡ JÖψQ J~ÚOk. x[OQÍ Ñ¨HõΔ"å`«O =¿ãÎ =¸u XHõ™êi W@∞ =∞~˘Hõ ™êi J@∞ áÈ^Œ∞. JÖψQ <åeH˜ |Ü«∞\˜H˜ =zÛ LO_çáÈ^Œ∞. ã¨∞hÖò ÉèíÜ«∞O =Å¡ U~°Ê_ç# QÆO^Œ~°QÀà◊ Ѩiã≤÷u =ÖË¡ W@∞=O\˜ KÕ+¨ìÅhfl KÕÜ«∞_»O [iyOk. HÍOáÈ*ò WO[Hõ¬<£ W=fi_»O`À ÉèíÜ«∞Ѩ_ç# =∞#ã¨∞ =∂=¸Öˇ· Ѩiã≤÷u K«Hõ¯|_çOk. H˘xfl [fi~åÖ’ JO`«QÍ h~°ã¨O =ÙO_»^Œ∞. [fi~°O =Ù#flѨÊ\˜H© ÃãH±û HÀiHõ HõÅ∞QÆ∞ `«∞Ok. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ FÑ≤Hõ =ÙO@∞Ok. W@∞=O\˜"åà◊√§ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åfl Ug∞J=^Œ∞. [fi~°OÖ’ =Ù#flѨC_»∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë #~åÅ∞ gH± J=Ù`åÜ«∞h, "å`«O Hõ=Ú‡‰õΩ =ã¨∞ÎO^Œh, U^À XHõ J#~°÷O HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. W"Õg∞ x[O HÍ^Œ∞. XHõ"Õà◊ [fi~°O =ÙO_ç ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë, ÃãH±û `«~°∞"å`« H˘O^ŒiÖ’ JÅã¨@=Å¡ h~°ã¨O JxÑ≤Oz<å ÉèíÜ«∞Ѩ_»#=ã¨~°OÖË^Œ∞. [fi~°O`À ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë h~°ã¨O JxÑ≤¿ãÎ H˘kÌ¿ãѨ٠q„âßOu fã¨∞‰õΩ<åfl, x„^Œ áÈ~Ú<å =∞m¡ FÑ≤Hõ =KÕÛã¨∞ÎOk. ÖË^• QÆ∂¡HÀ*ò `åy<å, Ѩà◊¡ ~°ã¨O fã¨∞‰õΩ<åfl, Ǩi¡H±û fã¨∞‰õΩ<åfl H˘kÌ¿ãѨ\’¡<Õ FÑ≤Hõ =zÛ#@∞¡ J=Ù`«∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ W"Õg∞ fã¨∞HÀ‰õΩO_®<Õ H˘kÌ¿ãѨ٠q„âßOu`À h~°ã¨O `«yæáÈ`«∞Ok. D q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞Hõ H˘O^Œ~°∞ HÀiHõ Hõey ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæx, h~°ã¨O JxÑ≤OK«_»O`À KÕÜ«∞~åx Ѩx KÕâß=∞x ^•x=Å¡ U^À qѨs`« Ѩi}Ï=∞O HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œh, „áê}ÏxH˜ =ÚѨC =ã¨∞ÎO^Œh ÉèíÜ«∞Ѩ_»`å~°∞. P ÉèíÜ«∞O =Å¡ qÅHõΔ}OQÍ „Ѩ=iΙêÎ~°∞. P qÅHõΔ} „Ѩ=~°Î#H˜ =¸ÅO "åi J*Ï˝#O, ÉèíÜ«∞O HÍ~°}O. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u `«ÖˇuÎ#ѨC_»∞ ÉèíÜ«∞O `«QÆæ_®xH˜ HÍOáÈ*ò=O\˜ WO[Hõ¬<£QÍx, aà◊§Å∞QÍx "å_ç`Õ =∂=¸Å∞ J=Ù`å~°∞. [fi~°O =Ù#flѨC_»∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë Ug∞ J#~°÷O HõÅQÆ^Œx, „áê}ÏxH˜ =ÚѨC J<Õk =ÙO_»<Õ =ÙO_»^Œx `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O ZO`≥·<å J=ã¨~°O. [fi~°O =Ù#fl =ºH˜Î [fi~°OÖ’x =ºH˜Î`À ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë "åiH˜ ‰õÄ_® U^À XHõ J<å~ÀQƺO HõeˆQ „Ѩ=∂^ŒO =ÙO^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. Jk ‰õÄ_® x[O HÍ^Œ∞. XHõ"Õà◊WO\’¡ XHõiH˜ Ѷ¨Ó¡ [fi~°O =ÙO>Ë XHõi #∞Oz =∞~˘HõiH˜ =∂=¸Å∞QÍ ã¨O„Hõq∞OK«_»"Õ∞ `«Ñ¨Ê ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O HÍ~°}O HÍ^Œ∞. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_®xH˜, [fi~°O~å=_®xH˜ ã¨O|O^èŒOÖË^Œ∞.

141 u

HõÜ Δ ∞« "åºkè

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

H˘O^ŒiH˜ HõΔÜ«∞ [|∞ƒ (\˜.a.) =ÙO@∞Ok. nx=Å¡ ~ÀAÅ∞ `«~°|_ç [fi~°O =ÙO@∞Ok. HõΔÜ«∞ [|∞ƒ =Ù<åfl, ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. J~Ú`Õ P [|∞ƒ =Ù#fl"åà◊√¡, Ô~O_»="åà◊¡ =ÚYO g∞^Œ ^ŒQÆæ‰õÄ_»^Œ∞. ^ŒQÆ∞æ =zÛ#ѨC_»∞ <À\˜H˜ QÆ∞_»¤ ѨÓiÎQÍ J_»¤O ÃÑ@∞ìHÀ"åe. <Õ~°∞QÍ ^Œyæ`Õ HõΔÜ«∞"åºkè „H˜=ÚÅ∞ Ô~O_»= "åiH˜ ã¨O„Hõq∞™êÎ~Ú. HõΔÜ«∞"åºkè =Ù#fl"å~°∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨÊ\˜H© =Ú^Œ∞Ì ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ@ѨC_»∞, ^ŒˆQæ@ѨC_»∞ *Ï„QÆ`«Î =Ç≤ÏOKåe. Hõà‹¡Ö’ „H˜=ÚÅ∞ Hõ#|_»#O`« =~°‰õΩ *Ï„QÆ`«ÎQÍ =ÙO_®e. |∞QÆæg∞^Œ =Ú^Œ∞Ì ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë #+¨ìO =ÙO_»^Œ∞.

ѨK«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ ѨK«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ =Ù#flѨC_»∞ ~°uÖ’ áêÖÁæO>Ë „Ѩ=∂^ŒO [~°∞QÆ∞`«∞O^Œ<Õ Jaè„áêÜ«∞O XHõ\ ˜ =ÙOk. ™ê^è•~°}OQÍ Ñ¨K«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ =¿ãÎ "≥Ú^Œ\ ˜ "å~°O Ѩk~ÀAÅ∞ ÉÏQÍ h~°ã¨O, "åO`«∞Å∞, [fi~°O, PHõe ÖËHõáÈ=_»O =O\˜ ÅHõΔ}ÏÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. P `«~°∞"å`« J=hfl `«yæáÈ~Ú<å <≥Å~ÀAÅ∞ Hõà◊√§ ѨK«ÛQÍ<Õ =ÙO\Ï~Ú. H˘O^ŒiH˜ Xà◊√§ ‰õÄ_® ѨK«ÛQÍ =∂~°∞`«∞Ok. Xà◊√§ ^Œ∞~°^Œ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. H˘O^ŒiH˜ D ÅHõΔ}ÏÅ∞ <≥ÖÏ– Ô~O_»∞ <≥ÅÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. ™ê^è•~°}OQÍ Ñ¨K«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ ~å=_®xH˜ "≥·~°ãπ „H˜=ÚÅ∞ HÍÖËÜ«∂xH˜ ™ÈHõ_»O HÍ~°}O. Ѩã¨~°∞uuÎÖ’ U HÍ~°}O =Å¡ J_»∞¤ U~°Ê_ç<å, ~°HõÎOÖ’ ~°HõÎHõ}ÏÅ∞ JkèHõOQÍ Ñ¨yeáÈ~Ú<å ѨK«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ =™êÎ~Ú. HÍx "≥·~°ãπ „H˜=ÚÅ∞ ™ÈHõ_»O =Å¡ =KÕÛ Ñ¨K«ÛHÍ"≥∞ˆ~¡ Z‰õΩ¯=. "≥·~°ãπ =Å¡ =KÕÛ Ñ¨K«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ Ô~O_»∞ `«~°QÆ`«∞ÅH˜ K≥Ok =ÙO\Ï~Ú. 1. ÃÇÏѨ>ˇÿ\ ˜ãπ >ˇÿÑπ Z, 2. ÃÇÏѨ>ˇÿ\ãπ >ˇÿÑπ a. "≥·~°Öò ÃÇÏѨ>ˇÿ\ãπ >ˇÿÑπ Z— ѨK«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ Z‰õΩ¯= =∞OkÖ’ =™êÎ~Ú. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åfl Wq =∞~˘HõiH˜ ã¨O„Hõq∞OK«_»O [~°QÆ^Œ∞. "≥·~°Öò ÃÇÏѨ>ˇÿ\ ˜ãπ 'a— `«~°QÆuH˜ K≥Ok# ѨK«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë Ô~O_»"åiH˜ ã¨O„Hõq∞™êÎ~Ú. D Ô~O_»=~°HõO ѨK«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ KåÖÏ `«‰õΩ¯= =∞OkÖ’ =™êÎ~Ú Hõ#∞Hõ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åfl Ô~O_»= "åiH˜ ã¨O„Hõq∞OK«_»O `«‰õΩ¯=. ѨK«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ U `«~°QÆuH˜ K≥Ok#n `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ 'ÃÇÏKü.a.Zãπ.Zl— ~°HõΠѨsHõΔ KÕ¿ãÎ `ÕeáÈ`«∞Ok. ÃÇÏѨ>ˇÿ\ ˜ãπ a `«~°QÆuH˜ K≥Ok# ѨK«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ =Ù#flѨC_»∞ ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ áêÖÁæ#‰õΩO_® =ÙO_»_»O =∞Ozk. XHõ"Õà◊ áêÖÁæO>Ë HõO_À"£∞ "å_»_»O =∞Ozk. ^•x =Å¡ Ô~O_»="åiH˜ ѨK«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ ~å=Ù. Ѩã¨~°∞uuÎ Q˘\ÏìxH˜ J_»¤O U~°Ê_ç ѨK«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ =zÛ#ѨC_»∞, ~°HõÎOÖ’ ~°HõÎHõ}ÏÅ∞ Ѩye ѨK«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ =zÛ#ѨC_»∞ ÃãH±ûÖ’

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 142

áêÖÁæO>Ë Ô~O_»="åiH˜ ã¨O„Hõq∞OK«_»O [~°QÆ^Œ∞. ѨK«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ Z@∞=O\˜"À `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O J=ã¨~°O. ^•x=Å¡ "åºkè zH˜`«û 㨄Hõ=∞OQÍ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ áêÖÁæ<Õ q+¨Ü«∞OÖ’ Hõ<£Ñ¶¨Óº[<£ =ÙO_»^Œ∞. ѨK«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ =zÛ#ѨC_»∞ ~°uÖ’ áêÖÁæO>Ë "åºkè =ÚkiáÈ=_»OQÍx, „áê}Ǩx HõÅQÆ_»O HÍx [~°QÆ^Œ∞. H˘O^Œ~°∞ ѨK«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ `«yæ<å P~°∞ <≥ÅÅ =~°‰õΩ ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ áêÖÁæ#‰õÄ_»^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. XHõ"Õà◊ `˘O^Œ~°Ñ¨_ç áêÖÁæO>Ë "åºkè u~°QÆɡ_»∞`«∞O^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍh W=hfl x[O HÍ^Œ∞. ѨK«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ =zÛ# "≥Ú^Œ\ ˜ Ѩk–Ѩk¿ÇÏ#∞ ~ÀAÖË ÉÏQÍ h~°ã¨OQÍ, JÅã¨@QÍ =ÙO@∞Ok. J@∞=O@ѨC_»∞ ÃãH±ûÖ’ Pã¨H˜Î=ÙO_»^Œ∞. P `«~°∞"å`« PHõe JxÑ≤ã¨∞ÎOk. PHõe Hõ#|_ç# ^ŒQÆæ~°#∞Oz PǨ~°OÖ’ Jhfl fã¨∞HÀ=K«∞Û. Ѩ`«ºO Un J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. Hõà◊√§ ѨK«ÛQÍ<≥ÖÏ <≥ÖÏ Ñ¨k¿ÇÏ#∞ ~ÀAÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. JO`« =∂„`å# ^ÕxH© ^Œ∂~°OQÍ =ÙO_»#= ã¨~°OÖË^Œ∞. HÍh ѨK«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ ~°HõÎOÖ’ <å~°‡ÖòH˜ =KÕÛ =~°‰õΩ Ñ¨ÓiÎ q„âßOu fã¨∞HÀ=_»O J=ã¨~°O.

Ñ≤zÛ‰õΩHõ¯HÍ@∞ =∞Oz ‰õΩHõ¯ J~Ú<å, Ñ≤zÛ‰õΩHõ¯ J~Ú<å Hõiz#ѨC_»∞ `«y# zH˜`«û á⁄O^Œ_»O `«Ñ¨Ê PǨ~°OÖ’ Ѩ^䌺O KÕÜ«∞_»O, ÃãH±ûH˜ ^Œ∂~°OQÍ =ÙO_»_»O J#=ã¨~°O. =∞Oz‰õΩHõ¯ J~Ú`Õ QÍÜ«∞O =∂#_®xH˜ Ü«∂O\˜|Ü«∂\˜H±û "å_»_»O, >ˇ@#ãπ \ÏHͬ~Ú_£ WO[Hõ¬<£ KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O `«Ñ¨Ê "Õˆ~ zH˜`«û J=ã¨~°OÖË^Œ∞. Ñ≤zÛ‰õΩHõ¯ Hõi¿ãÎ Ü«∂O\˜ˆ~cãπ "åºH©û<£ KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O `«Ñ¨Ê "Õˆ~ Ѩ^䕺Å∞ J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. Ñ≤zÛ‰õΩHõ¯ Hõiz<å ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ_»O =∂<ÕÜ«∞#=ã¨~°OÖË^Œ∞. Ü«∂O\˜ˆ~cãπ "åºH©û<£ HÀ~°∞û KÕ~ÚOK«∞‰õΩO@∂ =∂=¸Å∞QÍ ÃãH±û ã¨O|O^è•ÅÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. PǨ~°OÖ’ Jhfl u#=K«∞Û. Ѩ^䌺O ÖË^Œ∞.

Ü«∂O*ˇ<· å QÆ∞O_≥ <˘Ñ≤Ê Ü«∂O*ˇ·<å QÆ∞O_≥<˘Ñ≤Ê =Ù#fl"å~°∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ KèåuÖ’ <˘Ñ≤Ê =zÛ ÉÏ^èŒÑ¨_»_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. giÖ’ ÃãH±û HÀiHõ =∂=¸Å∞QÍ<Õ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ÃãH±ûÖ’ ZÔQ·˚\ò J=_»O =Å¡ HÍ"≥∂„^ÕHõO`À „™ÈìH±û W=fi_»O =Å¡ QÆ∞O_≥ HõO_»~åʼnõΩ ~°HõÎ ã¨~°Ñ¶¨~å `«yæ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ Kèåf <˘Ñ≤Ê =ã¨∞ÎOk. ^•O`À ÃãH±û =∂<ÕÜ«∞_»"≥∂, ™È¡ J~ÚáÈ=_»"≥∂ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. J~Ú`Õ Ü«∂O*ˇ·<å =Ù#fl"å~°∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ=ÚO^Œ∞ <åeHõ „H˜O^Œ ™êiƒ„>Ë\ò \Ïɡ¡\ò ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë ZÔQ·˚\ò J~Ú<å QÆ∞O_≥ <˘Ñ≤Ê ~å‰õΩO_® JQÆ∞`«∞Ok.

H©à◊§<˘Ñ¨CÅ∞ H©à◊§<˘Ñ¨CÅ∞ ‰õÄ_® ÃãH±ûÖ’ ã¨iQÍæ ZO*ÏÜü∞ KÕÜ«∞‰õΩO_® J=~À^èŒO Hõey™êÎ~Ú. =∂=¸Å∞ ÉèíOy=∞Ö’¡ ‰õÄ_® ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O W|ƒOkQÍ =ÙO@∞Ok. „ã‘ÎÅÖ’ `˘O\˜

143 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

H©Å∞ aQÆ∞ã¨∞‰õΩx Ç≤ÏÑπ P~°~Ôú \· 㘠π U~°Ê_ç`Õ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O Hõ+Oì¨ J=Ù`«∞Ok. H©à§◊ <˘Ñ¨CÅ∞ =Ù#fl"åà◊√§ HÀ~°∞ûQÍ =∞O^Œ∞Å∞"å_ç`Õ KåÖÏ=~°‰õΩ `«yæáÈ`å~Ú.H©à◊§<˘Ñ¨CÅ∞ =Ù#fl "åà◊√§ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ HÍà◊§H˜, Ñ≤~°∞^Œ∞ÅH˜ HÍã¨Î ã¨áÈ~°∞ìQÍ "≥∞`«Îx kO_»∞¡ ѨHõ¯# ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë JO`« ÉÏ^èŒ JxÑ≤OK«^Œ∞.

L|ƒã¨O L|ƒã¨O ‰õÄ_® ^•OѨ`«ºOÖ’ P#OkOK«_®xH˜ J=~À^èŒO J=Ù`«∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ Z@∞=O\˜ âßs~°Hõ „â◊=∞ K≥Ok<å JO`«=~°‰õΩ Hõ#|_»x L|ƒã¨O XHõ¯™êiQÍ |Ü«∞@ Ѩ_»∞`«∞Ok. J@∞=O\˜"å~°∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_®xH˜ =ÚO^Œ∞QÍ \Ïɡ¡@∞¡ "Õã¨∞HÀ"åe. Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ L|ƒã¨O =Ù#fl"åà◊√§ L|ƒã¨O =∞O^Œ∞Å∞ "å_®e.

ã¨#fl|_»¤ ~°H<Îõ åàÏÅ∞ H˘O^ŒiH˜ ~°H<Îõ åàÏÅ∞ ã¨#fl|_ç ~°H„Îõ Ѩã~¨ } ° ã¨iQÍ HõÅQÆHõ Ñ≤H¯õ Å∞ Ѩ>Ü ìË ∞« _»O, <˘Ñ¨CÅ∞ ~å=_»O =ÙO\Ï~Ú. ѨÙ~°∞+¨μÖ’¡ ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ `«y#O`« ~°HõÎ „Ѩã¨~°} ÖËHõáÈ`Õ HÀiHõ f„=OQÍ =Ù<åfl ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<ÕO^Œ∞‰õΩ JOQÆO QÆ\ ˜ìѨ_»^Œ∞. „ã‘ÎÅÖ’¡ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ ÃãH±û „¿Ñ~°}`À L|ƒ_»O, ÔH·¡\’iãπ Ѩi=∂}O ÃÑ~°QÆ_»O, Ü≥∂x =∂~°æO ֒ѨŠQÀ_»Å∞ ~°HÍÎkèHõº`«`À L|ƒ_»O, „^Œ"åÅ∞ T~°_»O JO`«QÍ =ÙO_»^Œ∞. JÖψQ HÍà◊§ Ñ≤Hõ¯Å∞ ~°Hõ΄Ѩã¨~°} `«y#O`« ÖËHõ aQÆ∞ã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. ÃãH±ûÖ’ `«y#O`« „¿Ñ~°} HõÅQÆHõáÈ=_»O =Å¡<À, =∂#ã≤Hõ HÍ~°}ÏÅ=Å¡<À ѨÙ~°∞+¨μ ÅÖ’ JOQÆã¨÷OÉèí# ÖËHõáÈ=_»O „ã‘ÎÅÖ’¡ Ü≥∂xj~°¬O (ÔH·¡\’iãπ) L|ƒHõáÈ=_»O ‰õÄ_® =ÙO@∞Ok. giÖ’ ~°HõÎ<åàÏÅ∞ P~ÀQƺOQÍ<Õ =ÙO\Ï~Ú. ~°HõÎ<åàÏÅ∞ ã¨#fl|_ç# "åiÖ’ '„>ˇO\ÏÖò–400— aà◊§Å∞ HÀ~°∞ûQÍ H˘O`« HÍÅO "å_®e.

=¸„`Ñ « O≤ _®Å "åº^è∞Œ Å∞ =¸„`«Ñ≤O_®Å∞ ÃѶ~ÚÖˇ·# "åiÖ’ |¡_£Ö’ Ü«¸iÜ«∂âß`«O ÃÑiy ÃãH±û `«QÆ∞æ`«∞Ok. W@∞=O\˜"å~°∞ =¸„`«Ñ≤O_®Å∞ P~ÀQƺã≤÷uH˜ =KÕÛ@@∞¡ zH˜`«û á⁄O^•e.

=∞^èŒ∞"Õ∞ǨÏO =∞^èŒ∞"Õ∞ǨÏO =Ù#fl ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓ~°fiK«~°‡O z@¡_»O, ÉÏ^èŒ HõÅQÆ_»O =ÙO\Ï~Ú. H˘O^Œ~°∞ Ѷ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’ tâ◊flO ѨÙO_»∞QÍ =∂~°∞`«∞Ok. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åÅO>Ë ÉÏ^èŒQÍ =ÙO@∞Ok. =∞^èŒ∞"Õ∞ǨÏO =Ù#fl „ã‘ÎÅÖ’ Ü≥∂x ѨÙO_»∞QÍ J=Ù`«∞Ok. Ü≥∂x^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ, =∞O@ =ÙO\Ï~Ú. "≥Úxe Ü«∂ã≤ãπ J<Õ Ñ¶¨OQÆãπ W<£ÃѶHõ¬<£ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° `«~°K«∞ =ã¨∞ÎOk. ^•x=Å¡

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 144

Ü≥∂x ɡ@ · , ֒ѨŠѨÙO_»∞QÍ =∂~°∞`«∞Ok. `≥Å∞Ѩ٠Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_®xH˜ ÉÏ^èŒxÑ≤ã¨∞ÎOk. ^•x`À ÃãH±ûH˜ ^Œ∂~°OQÍ =ÙO\Ï~°∞. =∞^èŒ∞"Õ∞ǨÏO „ã‘ÎÅÖ’ =Ù<åfl, ѨÙ~°∞+¨μ ÅÖ’ =Ù<åfl ZšѨC_»∂ *Ï„QÆ`«ÎQÍ =ÙO_®e. XHõ™êi +¨μQÆ~°∞ =ÙO^Œx x~åú~°} J~Ú`Õ WHõ ZѨÊ\˜H˜ +¨μQÆ~°∞ =Ù#fl>Ë¡. JO^Œ∞Hõx ^•x=Å¡ ÉÏ^èŒÅ∞, ^Œ∞+¨Êùe`åÅ∞ HõÅQƉõΩO_® ZšѨC_»∂ PǨ~° xÜ«∞=∂Å∞ áê\˜OK«_»O, ã¨Ô~·# "≥∂`å^Œ∞Ö’ +¨μQÆ~°∞ HõO„\’Å∞H˜ aà◊§Å∞ ÖË^• W#∞ûe<£ WO[Hõ¬<£û "å_»_»O KÕÜ«∂e. ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ +¨μQÆ~°∞ "åºkèx x~°¡HõΔ ºO KÕ¿ãÎ ~°HõÎ<åàÏÅ∞, #~åÅ∞ ^≥|ƒux JOQÆO `«y#O`« QÆ\ ˜ìѨ_»‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok. ^•x=Å¡ ÃãH±ûÖ’ `«~°K«∞ ÃѶ~ÚÅ∂º~üx K«qK«∂_»=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. +¨μQÆ~°∞ =ÙO^Œx `≥eã≤# ^ŒQÆæ~°∞flOz `«y# *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ áê\˜¿ãÎ JO^ŒiÖÏQÍ<Õ Ñ¨ÓiÎ rq`«O ÃãH±ûx P#OkOK«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

=¸~°Ûù"åºkè =¸~°Ûù"åºkè =ÙO>Ë ÃÑo¡H˜ ѨxH˜ ~å~°#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍh x[O HÍ^Œ∞. D ~ÀAÖ’¡ =¸~°Ûù"åºkè (ZÑ≤ÖˇÑ‘û) H˜ K«Hõ¯x =∞O^Œ∞Å∞ =Ù<åfl~Ú. =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç`Õ ZO^ŒiÖ’<À "åºkè ѨÓiÎQÍ `«yæáÈ`«∞Ok. J~Ú`Õ =¸_»∞ #∞Oz S^Œ∞ ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ q_»=‰õΩO_® =∞O^Œ∞Å∞ "å_®e. =¸~°Ûù"åºkè =Ù#fl H˘O^ŒiH˜ "≥∞^Œ_»∞Ö’ HõO`«∞Å∞ (@∂º=∞~üû) =ÙO\Ï~Ú. ^•x=Å¡ =¸~°ÛùÅ∞ `«QÆæ=Ù. W@∞=O\˜"åiH˜ `«y# "≥·^Œº ѨsHõΔÅ∞ [iÑ≤, J=ã¨~°O |\˜ì â◊„ã¨Î zH˜`«û KÕ¿ãÎ =¸~°ÛùÅ∞ âßâ◊fi`«OQÍ #Ü«∞=∞ÜÕ∞º J=HÍâ◊O =ÙOk. =Oâ◊áê~°OѨ~°ºOQÍ =¸~°Ûù"åºkè =ã¨∞ÎOk Hõ#∞Hõ =¸~°Ûù"åºkè =Ù#fl "åix QÍx, "åi ‰õΩ@∞O|OÖ’x "åix QÍx q"åǨÏO KÕã¨∞HÀ‰õÄ_»^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. ‰õΩ@∞O|OÖ’ Z=iÔH·<å =¸~°Ûù"åºkè =Ù<åfl ã¨O`å<åxH˜ =¸~°Ûù"åºkè ã¨O„Hõq∞OKÕ J=HÍâ◊O KåÖÏ `«‰õΩ¯=.JO^Œ∞Hõx ÃÑo¡ KÕã¨∞‰õΩ<Õ =ºH˜ÎH˜ =¸~°Ûù"åºkè =Ù<åfl, ÃÑo¡ =∂<ÕÜ«∞#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. =¸~°Ûù"åºkè =Ù#fl"å~°∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#QÍ Ãã‰õΩû=Öò ZÔQ·˚\ò"≥∞O\ò =Å¡ =¸~°ÛùÅ∞ =™êÎÜ«∞<Õ JáÈÇ¨Ï =ÙOk. ÃãH±ûÖ’ L„^ÕHõO K≥Ok<å, HÍ"≥∂„^ÕHõO ‰õΩk¿Ñã≤<å Ѷ≤@∞û ~å=_»O [~°QÆ^Œ∞. =¸~°Ûù"åºkè (ZÑ≤ÖËÑ‘û) =Ù#fl „ã‘ÎÅÖ’ ÃãH±û HÀiHõÅ∞ =ÙO_»=x, ZO`« „¿Ñˆ~Ñ≤Oz<å ÃãH±û Ѩ~°OQÍ ã¨ÊOkOK«~°x XHõ Jaè„áêÜ«∞O =ÙOk. HÍh Jk x[O HÍ^Œ∞. JO^ŒiÖÏQÍ<Õ g~°∞ ‰õÄ_® HÍ=∞„¿Ñ~°} á⁄O^Œ_»O, ã¨ÊOkOK«_»O =ÙO@∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ =¸~°Ûù"åºkè HÀã¨O "å_Õ H˘xfl =∞O^Œ∞Å =Å¡ "≥∞^Œ_»∞ "≥Ú^Œ∞Ì ÉÏi ÃãH±û HÀiHõÅ∞ `«ˆQæ J=HÍâ◊O =ÙOk. W@∞=O\˜ "åiH˜ =∞O^Œ∞ "≥∂`å^Œ∞ `«yæOz#

145 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

H˘O`«HÍÖÏxH˜ =∞m¡ =∂=¸Å∞ J=Ù`å~°∞. J~Ú`Õ "åºkè J^Œ∞Ѩ٠J=_»O =ÚYºO Hõ#∞Hõ =∞O^Œ∞Å =Å¡ ÃãH±û `«yæ<å "åºkè ѨÓiÎQÍ J^Œ∞ѨÙÖ’ =ÙO@∞Ok. =∞O^Œ∞Å =Å¡ ÃãH±û `«yæ#ѨC_»∞ P q+¨Ü«∂xfl _®Hõì~ü ^Œ$+≤ìH˜ fã¨∞‰õΩ=¿ãÎ =∞O^Œ∞ =∂ˆ~Û J=HÍâ◊O =ÙOk. ^•x`À Ѩiã≤÷u <å~°‡ÖòH˜ =ã¨∞ÎOk.

~°HõÎáÈ@∞ ~°HõÎáÈ@∞ ‰õÄ_® ÃãH±ûÖ’ H˘O`« J=~À^èŒO Hõeyã¨∞ÎOk. ~°HõÎáÈ@∞ Z‰õΩ¯=QÍ =Ù#fl"å~°∞ =ÚO^Œ∞QÍ ~°HõÎáÈ@∞ `«QÆæ_®xH˜ =∞O^Œ∞Å∞ "å_®e. ~°HõÎáÈ@∞ Z‰õΩ¯= =ÙO_»QÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë HÍ"≥∂„^ÕHõO`À áê@∞ ~°HõÎáÈ@∞ ‰õÄ_® ÃÑiyáÈ`«∞Ok. ^•x =Å¡ `«Å<˘Ñ≤Ê JxÑ≤OK«_»O, Kèåf aQÆnÜ«∞_»O, W`«~° HÍOÑ≤¡ˆH+¨<£û =™êÎ~Ú. JO^Œ∞Hõx ~°HõÎáÈ@∞x ѨÓiÎQÍ J^Œ∞ѨÙÖ’ =ÙOK«∞HÀ"åe. H˘O^ŒiÖ’ ~°HõÎáÈ@∞H˜ "å_Õ =∞O^Œ∞Å∞ =Å¡ JOQÆO ѨÓiÎQÍ QÆ\ ˜ìѨ_»‰õΩO_® "≥∞`«ÎQÍ =ÙO_çáÈ`«∞Ok ÖË^• ÃãH±û =∞^茺֒ "≥∞`«Î|_»∞`«∞Ok. D Ѩiã≤÷ux _®Hõì~°∞H˜ q=i¿ãÎ =∞O^Œ∞=∂~°Û_»"≥∂, =∞O^Œ∞ "≥∂`å^Œ∞ `«yæOz =∞~˘Hõ\ ˜ HõeÑ≤ "å_»_»"≥∂ KÕ™êÎ~°∞.

ѨH" Δõ å`«=Ú Ñ¨HõΔ"å`«O =zÛ HÍÅ∞, K≥~Úº, <À~°∞ Ѩ_çáÈ`Õ WHõ ÃãH±ûH˜ ѨxH˜~å=∞x J#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍh Jk x[OHÍ^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ Ñ¨HõΔ"å`«O =zÛ<å ÃãH±û HÀiHõ, JOQÆã¨ÎOÉèí<åÅ∞ =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ÙO\Ï~Ú. ѨHõΔ"å`«O |\˜ì ~°uѨ^Œúu =∂~°∞ÛHÀ=_»"Õ∞ `«Ñ¨Ê ~°uH˜ ^Œ∂~°O HÍ#=ã¨~°OÖË^Œ∞. JÖÏ ^Œ∂~°"≥∞ÿ`Õ >ˇ#¬<£ ÃÑiy =∞~˘Hõ™êi „™ÈìH± =KÕÛ J=HÍâ◊O =ÙOk. ѨHõΔ"å`«O ~å=_®xH˜ =¸ÅHÍ~°}Ïxfl QÆ∞iÎOz "≥O@<Õ ^•xH˜ `«y# zH˜`«û á⁄O^•ÖË `«Ñ¨Ê ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#‰õΩO_® =∂##=ã¨~°O ÖË^Œ∞.

|Ç≤Ï+¨μì |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë ‰õΩ+¨μº"åºkè =ã¨∞ÎO^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx Jk x[O HÍ^Œ∞. ‰õΩ+¨μì"åºkè ~å=_®xH˜ "≥∞ÿHÀÉÏH©ìiÜ«∞"£∞ ÖË„¿Ñ J<Õ ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜q∞ HÍ~°}O. D ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜=ÚÅ∞ „ã‘Î |Ç≤Ï+¨μì „™ê=OÖ’ LO_»<Õ LO_»=Ù. JO^Œ∞Hõx |Ç≤Ï+¨μìÖ’ L#fl „ã‘Î`À áêÖÁæO>Ë ‰õΩ+¨μª"åºkè =ã¨∞ÎO^Œ<Õk x[O HÍ^Œ∞. ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌiH˜ W+¨ìOQÍ LO>Ë „ã‘ÎH˜ |Ç≤Ï+¨μì„™ê=O J=Ù`«∞<åfl =∂=¸Å∞QÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. Z@∞=O\˜ J<å~ÀQƺOQÍx, Ǩx HÍx HõÅQÆ=Ù. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎʼnõΩ |Ç≤Ï+¨μìH˜ XHõ\ ˜–Ô~O_»∞ ~ÀAÅ =ÚO^Œ∞ #∞O_ç ÃãH±û HÀiHõ Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. JÖψQ "≥∞<≥ûãπ J=Ù`«∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® LO@∞Ok. `«H˜¯# ~ÀAÖ’¡

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 146

HõO>Ë P ~ÀAÖ’¡<Õ ÃãH±ûÖ’ Z‰õΩ¯= „käÖòx á⁄O^Œ@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. nxH˜ HÍ~°}O "≥∞#ûãπ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞~å‡=Ü«∂Å ^ŒQÆæ~° ~°HÍÎkèHõº`« ÃÑOá⁄Ok XHõ q^èŒ"≥∞ÿ# ã¨ÅѨ~°O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. P ã¨ÅѨ~°"Õ∞ "åiÖ’ ÃãH±û HÀiHõÅx =∞iO`« ÃÑOK«∞`å~Ú. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° HõO_»~åÅ∞ H˘O`« ™êÊ[OH˜ Ö’<≥· `å`å¯eHõOQÍ ~°HÍÎkèHõº`«x `«yæOz Ǩ~Úx Hõey™êÎ~Ú. JO^Œ∞Hõ<Õ H˘O`«=∞Ok „ã‘ÎÅ∞ "≥∞#ûãπ >ˇÿ"£∞Ö’ ~ÀAH˜ =¸_»∞–<åÅ∞QÆ∞ ™ê~°∞¡ ÃãH±û HÍ"åÅx HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞. "≥∞#ûãπ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÃãH±û=Å¡ „ã‘ÎH˜ P#O^ŒO HõÅ∞QÆ∞`«∞O>Ë Éèí~°Î P"≥∞ HÀiHõ "Õ∞~°‰õΩ ~°uÖ’ áêÖÁæ#_»O =∞Oz^Õ. ^•x=Å¡ Z@∞=O\˜ #+¨ìO HõÅQÆ^Œ∞. J~Ú`Õ H˘O^Œ~∞° „ã‘ÅÎ ‰õΩ |Ç≤Ï+¨μÖì ’ L#flѨC_»∞ =∞#ã¨∞ zH͉õΩQÍ LO@∞Ok. Hõ_∞» ѨÙÖ’ <˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã¨∞ÎOk. q„âßOuQÍ Ñ¨_»∞HÀ"åÅx =∞#ã¨∞ HÀ~°∞‰õΩO@∞Ok. J@∞=O\˜ Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ Éèí~°Î `«# HÀiHõ f~°∞ÛHÀ"åÅ#∞HÀ=_»O HõÔ~‰õΩì HÍ^Œ∞. "≥∞#û<£ L#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ~°uÖ’ áêÖÁæO>Ë H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÅH˜ =¸„`«<åà◊OÖ’ H˘O`« =∞O@ JxÊOK«=K«∞Û. P =∞O@ `å`å¯eHõ"≥∞ÿ#^Õ. |Ç≤Ï+¨μì„™ê=OÖ’x ~°™êÜ«∞xHõ Ѩiã≤÷u =¸„`«<åà◊OÖ’ HÍã¨Î =∞O@ HõeyOK«=K«∞Û. HÍx Jk Z@∞=O\˜ "åºkèH˜ ^•i fÜ«∞^Œ∞. J^Õ q^èŒOQÍ "≥∞#ûãπÖ’ LO_»QÍ ~°uÖ’ áêÖÁæ#fl „ã‘ÎH˜ P `«~°∞"å`« =¸„`« qã¨~°˚# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ XHõ\ ˜– Ô~O_»∞ ™ê~°∞¡ =∞O@ JxÑ≤OK«=K«∞Û. J^Õq∞ #+¨ìO KÕÜ«∞^Œ∞. "≥∞#ûãπÖ’ LO_»QÍ ~°uÖ’ áêÖÁæO>Ë JkèHõOQÍ c¡_çOQ∑ J=Ù`«∞O^Œ<Õ JáÈÇ¨Ï LOk. "≥∞#ûãπ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ~°uÖ’ áêÖÁæ#_»O =Å¡ JkèHõOQÍ c¡_çOQÆ∞ J=@O [~°QÆ^Œ∞. Z=iÔH·<å JkèHõOQÍ c¡_çOQ∑ J~Ú`Õ "Õˆ~ HÍ~°}ÏÅ =Å¡<Õ HÍx P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ~°uÖ’ áêÖÁæ#_»O =Å¡ =∂„`«O HÍ^Œ∞.

‰õΩ+¨μ" ª åºkè ‰õΩ+¨μª"åºkè „Ñ¨u XHõ¯iÖ’#∞ JO^Œ~°∂ J#∞‰õΩ<Õ@O`« ÉèíÜ«∞OHõ~° JO@∞"åºkè HÍ^Œ∞. Jã¨Å∞ 20 âß`«O ‰õΩ+¨μª~ÀQÆ∞ÅÖ’ LO_Õ "åº^èÕ JO@∞"åºkè. q∞QÆ`å 80 âß`«O ‰õΩ+¨μª ~ÀQÆ∞ÅÖ’ LO_Õ "åºkè JO@∞"åºkè HÍ^Œ∞. P 20 âß`«O ~ÀQÆ∞ÅÖ’ LO_Õ JO@∞"åº^è≥·<å ‰õΩ+¨μª~ÀQÆO H˘kÌ ~ÀAÅ áê@∞ =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç`Õ JO@∞"åºkè QÆ∞}Ïxfl HÀÖ’Ê`«∞Ok. JnHÍHõ ‰õΩ+¨μª ~ÀQÆO XHõi#∞Oz =∞~˘HõiH˜ JO`«`ÕeHõQÍ ã¨O„Hõq∞OK«^Œ∞. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flO`« =∂„`å# =∞~˘HõiH˜ ã¨O„Hõq∞OK«^Œ∞. ‰õΩ+¨μª~ÀQÆO L#fl"åi`À Z‰õΩ¯= ~ÀAÅ∞ âßs~°HõOQÍ ^ŒQÆæÔ~· Hõeã≤ Ѩ_»∞‰õΩO>Ë<Õ P "åºkè =∞~˘HõiH˜ ã¨O„Hõq∞ã¨∞ÎOk. ‰õΩ+¨μª~ÀQÆO L<åfl _®Hõì~ü ã¨ÅǨ fã¨∞‰õΩx x~°ÉèíºO`«~°OQÍ ÃãH±û ã¨O|O^è•ÅÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. JO@∞"åºkè QÆ∞}O L#fl "åà◊√§ ‰õÄ_® H˘kÌ ~ÀAÅ∞ =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç#

147 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

`«~åfi`« =∂=¸Å∞QÍ ÃãH±û ã¨O|O^è•ÅÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. J~Ú`Õ JO@∞"åºkè ÅHõΔ}O `«yæO^•? ÖË^• J<Õk _®Hõì~°∞ x~åú~°} KÕã≤ K≥áêÊe.

QÆl,˚ `å=∞~° QÆl˚, `å=∞~° `ÕeHõQÍ XHõi#∞Oz =∞~˘HõiH˜ ã¨O„Hõq∞™êÎ~Ú. Wq ZO`« `ÕeHõQÍ XHõi#∞Oz =∞~˘HõiH˜ ZÖÏQÆ ã¨O„Hõq∞™êÎÜ∂≥ =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç`Õ JO`« `ÕeHõQÍ `«yáæ È`å~Ú. QÆl˚, `å=∞~° L#flѨC_»∞ _®Hõì~ü ã¨ÅǨ"Õ∞~°‰õΩ H˘kÌ ~ÀAÅ∞ =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç P `«~åfi`« ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O ã¨Ô~·# Ѩ^Œúu. XHõ"Õà◊ W^ŒÌiH˜ QÆl˚, `å=∞~° LO>Ë W^ŒÌ~°∞ UHõHÍÅOÖ’ =∞O^Œ∞Å∞ "å_»@O J=ã¨~°O.

J`åÎHÀ_»à§◊ z~°∞ HõÅǨÅ∞ QÆ$Ç¨Ï zè„^•Å‰õΩ ^•i fÜ«∞=Åã≤O^Õ<å? ã¨=∞㨺O`å ZHõ¯_» =ã¨∞ÎO^ŒO>Ë, H˘`«ÎQÍ =zÛ# HÀ_»eH˜ HÍѨÙ~°O QÆ∞iOz Ug∞ `≥eÜ«∞^Œx Éèí~°Îx K«∂ã¨∞HÀ=_»O ‰õÄ_® `≥eÜ«∞^Œx, HÀ_»Å∞ ZÖÏ =º=ǨÏiOK«=Åã≤On `å#∞ K≥ѨÊHõáÈ`Õ `«# H˘OѨ HõOѨ٠J=Ù`«∞O^Œx J`«Î ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∞Ok. nxH˜ q~°∞^ŒúOQÍ J`«ÎQÍix "Õˆ~ =ºH˜ÎQÍ ÉèÏqã¨∞ÎOk. `«# HÍѨÙ~åxfl `«#‰õΩ #zÛ# suQÍ K«Hõ¯QÍ ~°∂ѨÙk^Œ∞ÌHÀ=_»OÖ’ J`«ÎQÍ~°∞ J#=ã¨~°OQÍ HõeÊOK«∞‰õΩO@∞O^Œh `«<Õq∞ z#flÑ≤Å¡x HÍ^Œh „Ѩf^•xH˜ É’_ç ã¨ÅǨÅ∞ Wã¨∂Î `«# ¿ãfiK«Ûù‰õΩ J_»∞¤ =ã¨∞ÎO^Œx ÉèÏqã¨∞ÎOk. WÖÏ W^ŒÌ~°∂ XHõiH˘Hõ~°∞ Ѩ~å~Ú"åà◊√§QÍ, ÉÏ^茺`« Z~°∞QÆx "åà◊√§QÍ ÉèÏqOK«∞HÀ=@O`À =∞#ã¨Ê~°úÅ∞ „áê~°OÉèí=∞ø`å~Ú. ^•xH˜ `«QÆæ@∞ìQÍ H˘O^Œ~°∞ J`«ÎÅ∞ `«# H˘_»∞‰õΩx HÀ_»Å∞ `«# K≥ѨCKÕ`«Ö’¡ ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë WO\’¡ `«=∞ Ѩiã≤÷ux `å~°∞=∂~°∞ J=Ù`«∞O^Œh, H˘_»∞‰õΩH˜ ^Œ∂~°O HÍ=Åã≤ =ã¨∞ÎO^Õ"≥∂#x ÉèíÜ«∞Ѩ_»`å~°∞. J`«ÎÖ’ W@∞=O\˜ Éèí„^Œ`å~åÇ≤Ï`«º ÉèÏ=# HõÅQÆQÍ<Õ U"≥∞ÿ<å P WO\’¡ `«# PkèѨ`åºxfl xÅɡ@∞ìHÀ"åÅx Ѩ@∞ì^ŒÅ U~°Ê_»∞`«∞Ok. J`«ÎQÍiÖ’ J@∞=O\˜ =∞#ã¨Î`«fiO LO>Ë „H˘`«ÎQÍ =zÛ# HÀ_»Å∞ WO\’¡ x^•#OQÍ `«# ™ê÷<åxfl ÃÑOK«∞HÀ"åÅx Hõ$+≤ KÕã¨∞ÎOk. `«# g∞^Œ Z=~°∂ Z@∞=O\˜ <≥ѨO "ÕÜ«∞_»O, Ç‘Ï#OQÍ K«∂_»@O ã¨Ç≤ÏOK«^Œ∞. D ~°HõOQÍ QÆ$Ç¨Ï ™ê„=∂[ºOÖ’ Z=iH© "åˆ~ `«=∞H˜ L#fl`« ™ê÷#O LO_®Åx P~å@Ѩ_»@O`À J`åÎHÀ_»à◊§ áÈ~å\ÏxH˜ <åOk U~°Ê_»∞`«∞Ok.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 148

ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞– ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•Å∞a

a

‰õΩ=∂~üH˜ ÃÑo§H˜ =ÚO^Õ „ã‘ÅÎ `À ã¨O|O^è•Å∞ L<åfl~Ú. JѨC_»ÑC¨ _»∞ ã¨∞Y"åº^è∞Œ Å∞

~å=@O ‰õÄ_® [iyOk. J~Ú<å P_»"åà◊¡`À ã¨O|O^è•Å∞ =∂#ÖË^Œ∞. J#∞HÀ‰õΩO_® Ju H˘kÌ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÃÑo§ Ãã\˜Öò J~ÚOk. ÃÑo§ Ѩ@∞ì=∞x Ѩk~ÀAÅ∞ ‰õÄ_® ÖË^Œ∞. HÍx W\©=e =zÛ# ÃãQÆ"åºkè. J`«xx W|ƒOk ÃÑ_»∞`«∂<Õ LOk. [|∞ƒ `«ˆQæ=~°‰õΩ ÃÑo§ "å~Ú^• "Õ^•Ì=∞O>Ë ‰õΩkˆ~k HÍ^Œ∞. Hõhã¨O H˘O`«HÍÅO â’Éèí#O PѨÙ^•=∞#∞‰õΩO>Ë J=∂‡~Ú `«O„_ç JO^Œ∞‰õΩ XѨCHÀ=_»O ÖË^Œ∞. Ñ≤Å¡ K«∂_»É’`Õ KåÖÏ J=∂Ü«∞HõOQÍ LOk. `«#‰õΩ#fl [|∞ƒÅ∞ P"≥∞‰õΩ JO\˜Oz J<åºÜ«∞O KÕ™êÎ<Õ"≥∂##fl PÖ’K«<å, ÉÏ^è• J`«xÖ’ ÖËHõáÈÖË^Œ∞.J~Ú<å Z=i`À U=∞x K≥ѨCHÀQÆÅ_»∞. =∞#ã¨∞ûÖ’ =∞^èŒ# "≥Ú^ŒÖˇ·Ok. J`«x ã¨=∞㨺H˜ _®Hõì~°∞ ã¨ÅǨÜÕ∞ Ѩiëê¯~°=∞x JxÑ≤OzOk. ''_®Hõì~ü, ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ L#fl =ºH˜Î, P~ÀQƺHõ~°"≥∞ÿ# =ºH˜Î`À Hõe¿ãÎ "åà◊§H˜ ‰õÄ_® D "åº^èŒ∞Å∞ ã¨O„Hõq∞OKÕ J=HÍâ◊O LO^•? <å‰õΩ `≥eÜ«∞Hõ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl#∞. XHõ\ ˜– Ô~O_»∞ ™ê~°¡ˆH ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ ã¨O„Hõq∞™êÎÜ«∂?—— Jx J_çQÍ_»∞ ‰õΩ=∂~ü.

XHõ¯™êiˆH ã¨∞Y"åº^è∞Œ Å∞ =™êÎÜ∂« ? KåÖÏ=∞Ok ‰õΩ„~°"åà◊§H˜ "Õâ◊ºÅ ^ŒQÆæ~°H˜ "≥o¡`Õ ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ ã¨O„Hõq∞™êÎ~Ú. `≥Å∞ã¨∞. J~Ú`Õ "Õâ◊ºÅ`À ѨÅ∞=∂~°∞¡ Hõe¿ãÎ<Õ ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ =™êÎÜ«∞x XHõ\ ˜–Ô~O_»∞™ê~°¡H˜ ~å=x J#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx Jk JáÈÇ¨Ï =∞„`«"Õ∞. ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ L#fl"åà◊¡`À ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë XHõ¯™êiˆH "åºkè ~å=@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. H˘O^Œ~°∞ ‰õΩ„~°"åà◊¡Ö’ qO`≥·# PÖ’K«#Å∞ LO\Ï~Ú. ~°[ã¨fiÅ HÍx J=∂‡~Ú`À ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ `«∞_çzÃÑ@∞ì‰õΩ áÈ`åÜ«∞x J#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx Jk JáÈÇ¨Ï =∂„`«"Õ∞.

149 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

JÖψQ z#flÑ≤Å¡Å`À ÃãH±ûKÕ¿ãÎ ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ áÈ`åÜ«∞#∞‰õΩO\Ï~°∞. W=hfl J~°÷OÖËx Jaè„áêÜ«∂Å∞ =∂„`«"Õ∞. J^Õ q^èŒOQÍ "Õâ◊º`À XHõ¯™êi áêÖÁæO>Ë ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ ~å=#∞HÀ=_»O, Z=i`À<≥·<å `å=Ú ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë XHõ\ ˜– Ô~O_»∞ ™ê~°¡ˆH "åà◊§H˜ ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ ã¨O„Hõq∞OK«=x J#∞HÀ=_»O LO@∞Ok. HÍx W=hfl J~°÷OÖËx Jaè„áêÜ«∂ÖË.

x~À^è£`À ÃãH±û – ÃãH±û "åº^èŒ∞ÅH˜ P@Hõ@∞ì ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ L#fl ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ x~À^è£ "å_ç ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë J`«x‰õΩ#fl ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ JO`« `ÕeHõQÍ Ô~O_»="åiH˜ ã¨O„Hõq∞OK«@O LO_»^Œ∞. JÖψQ ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ L#fl „ã‘Î`À x~À^è£ "å_ç ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë P"≥∞ #∞Oz =∞QÆ"åxH˜ ã¨∞Y "åº^èŒ∞Å∞ ã¨O„Hõq∞OK«_»O |Ǩï J~°∞^Œ∞. H˘O`«=∞Ok ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ ÃÑo¡<å\˜ˆH `«=∞Ö’ L#fl ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ QÆ∞iOz U =∂„`«O „â◊^Œú fã¨∞HÀ‰õΩO_® ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JÖÏ áêÖÁæ#@O =Å¡ J=∂Ü«∞‰õΩÖˇ·# J=∂‡~ÚÅx "≥∂ã¨O KÕÜ«∞@O J=Ù`«∞Ok. ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ L#flѨC_»∞ ѨÓiÎQÍ `«ˆQæ =~°‰õΩ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#‰õΩO_® LO_»@"≥∂ ÖË^• *Ï„QÆ`«ÎQÍ x~À^è£ "å_»@"≥∂ KÕÜ«∂e. ÖËxѨHõΔOÖ’ QÆ<ÕiÜ«∂, ã≤Ѷ≤eãπ, ëêOHõ~å~Ú_£û, Ü«∞Öò.l.q. „QÍ#∞ºÖ’=∂ WOÔQ· fi<åÖˇ, ÃÇÏiÊãπ „áÈ*ˇx\Ïeãπ, Z~Ú_£û =O\˜ "åº^èŒ∞Å∞ Ô~O_»= "åiH˜ ã¨O„Hõq∞OK«_»O "åi „|`«∞‰õΩÅ∞ J<åºÜ«∞O J=@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.

=¸„`O« =∞O@ H˘O^ŒiH˜ =¸„`«O =∞O@QÍ =ã¨∞ÎOk. =¸„`«<åà◊O ^ŒQÆæ~° lÅ =ÙO@∞Ok. lQÆ∞~°∞QÍ H˘O`« „^Œ=O ~å=_»O ‰õÄ_® =ÙO_»=K«∞Û. W=hfl =¿ãÎ ÃãQÆ"åºkè (QÆ<ÕiÜ«∂) JxÑ≤ã¨∞ÎOk. HÍh ѨsHõΔ KÕ¿ãÎ QÆ<ÕiÜ«∂ "åºkè „H˜=ÚÅ∞ Hõ#|_»=Ù. QÆ<ÕiÜ«∂H˜ "å_Õ =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç`Õ "åºkè `«QÆæ_»O [~°QÆ^Œ∞. "å~åÅ∞ `«~°|_ç ÉÏ^èŒÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. W@∞=O\˜ "åºkèx '<å<£ QÀ<ÀHÀHõÖò Ü«Úi„^äŒ~Ú\˜ãπ, ÖË^• '<å<£ÃãÊùã≤ÃѶHõÖò Ü«¸~À*ˇx@Öò W<£ÃѶHõΔ<£— JO\Ï~°∞. =∂=¸Å∞QÍ K≥ѨCHÀ"åÅO>Ë QÆ<ÕiÜ«∂ HÍx QÆ<ÕiÜ«∂ ÖË^• 'ÃãQÆ"åºkè HÍx ÃãQÆ"åºkè— Jx K≥ѨCHÀ=K«∞Û. ÃãQÆ"åºkè HÍx ÃãQÆ"åºkè =Ù#fl 10 âß`«O =∞OkÖ’ W`«~° "åº^èŒ∞ÅH˜ ã¨O|OkèOz# „H˜=ÚÅ∞ Hõ#|_»`å~Ú. 90 âß`«O ˆHã¨∞Ö’¡ U "åºkè „H˜g∞ Hõ#|_»^Œ∞. HÍh ÉÏ^èŒ q∞ye =ÙO@∞Ok. =¸„`«O =KÕÛ@ѨC_»∞ =∞O@, <˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã¨∂Î<Õ =ÙO\Ï~Ú. ZO`«H© U HÍ~°}=¸ `ÕÅ^Œ∞.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 150

HÍ~°}O Hõ#|_Õ 10 âß`«O ˆHã¨∞Ö’¡ =¸„`«Ñ≤O_®Å∞, =¸„`«HÀâ◊O "åº^èŒ∞Å∞ HÍ~°}O HÍQÍ, U^À XHõ HÍ~°}O =Å¡ =¸„`«<åà◊O ã¨#fl|_»_»O, „>ˇÿHÀ"≥∂<åãπ W<£ÃѶHõ¬#∞ =ÙO_»@O, ÉϺH©ìiÜ«∞Öò, Ѷ¨OQÆÖò, "≥·~°ãπ W<£ÃѶHõ¬<£ =ÙO_»_»O =∞iH˘O`« HÍ~°}O. Wxfl ~°™êÜ«∞xHõ Ѩ^•~åúÅH˜ QÆ∞iHÍ=_»O, =¸„`«<åàÏxH˜ QÍÜ«∞O J=_»O ‰õÄ_® HÍ~°}"Õ∞. HÍx 'ÃãQÆ"åºkè HÍx ÃãQÆ"åºkè— Ö’ 90 âß`«O ˆHã¨∞Ö’¡ U HÍ~°}=¸ Hõ#|_»^Œ∞.

ÃãQÆ"åºkè ^Œ∞+¨Êiù }Ï=∂Å∞ 'ÃãQÆ"åºkè HÍx ÃãQÆ"åºkè— =Ù#fl H˘O^ŒiÖ’ „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkä "åã¨∞ÎOk. =∞~å‡=Ü«∞"åÅ kQÆ∞=# #_»∞=Ú <˘Ñ≤Ê, =¸„`«O =∞O@, `«~°K«∞ =¸„`«O ~å=_»O =ÙO\Ï~Ú. H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ â◊√„HõHÀâßÅ∞ "å™êÎ~Ú. á⁄uÎ Hõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæ~° <˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã¨∞ÎOk. g~°ºO q_»∞^ŒÖˇ·#ѨC_»∞ =∞O@ JxÑ≤OK«_»O, JѨC_»Ñ¨C_»∞ g~°ºO`À ~°HõÎO ~å=_»O [~°∞QÆ∞`å~Ú. H˘O^ŒiÖ’ =$+¨}ÏÅÃÑ·# =ÙO_Õ ZÑ≤_ç_çq∞ãπ "åã¨∞ÎOk. ^•x=Å¡ H˘O`« ã¨ÅѨ~°O JxÑ≤ã¨∞ÎOk. 'ÃãQÆ"åºkè HÍx ÃãQÆ"åºkè— Ö’ =¸„`«<åà◊O ã¨#fl|_»_»O KåÖÏ `«‰õΩ¯=. J^Õ QÆ<ÕiÜ«∂ "åºkèÖ’ zH˜`«û [~°QÆHõáÈ`Õ =¸„`«<åà◊O ã¨#fl|_»_»O H˘O^ŒiÖ’ Hõ#|_»∞`«∞Ok.

ÃãQÆ"åºkè HÍx ÃãQÆ"åºkè 'ÃãQÆ"åºkè HÍx ÃãQÆ"åºkè— „ã‘ÎÅÖ’ =ÙO@∞Ok. =∂=¸Å∞QÍ ÉϺH©ìiÜ«∞Öò W<£ÃѶHõ¬<£ =Å¡ =¸„`«HÀâ◊ "åº^èŒ∞Å∞ ~å=_»O Z‰õΩ¯=. HÍx U HÍ~°}O Hõ#|_»‰õΩO_® =¸„`«O =∞O@`À ÉÏ^èŒÑ¨_»_»O ZO^ŒiÖ’<À Hõ#|_»∞`«∞Ok. =ÚYºOQÍ Öˇ·OyHõ ã¨OѨ~°¯O `«~°∞"å`« ÉÏ^èŒÅ∞ Z‰õΩ¯= J=_»O ™ê^è•~°}OQÍ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. WÖÏ „ã‘ÎÅÖ’ ÉÏ^èŒÅ∞ ~å=_®xH˜ H˘O`« ѨÙ~°∞+¨μxH˜ W<£ÃѶHõ¬<£ =ÙO_»_»O HÍ~°}OHÍQÍ, Öˇ·OyHõ ã¨O|O^èŒOÖ’ =¸„`«<åà◊O X~°∞ã¨∞‰õΩáÈ=_»O, QÍÜ«∞=∞=_»O =∞~˘Hõ HÍ~°}O. „ã‘ÎÅÖ’x 'ÃãQÆ"åºkè HÍx ÃãQÆ"åºkè— =Ù#flѨC_»∞ „>ˇÿHÀ"≥∂xÜ«∂ã≤ãπ, "≥Ú#eÜ«∂ã≤ãπ =ÙO_»_»O XHõ „Ѩ^è•# HÍ~°}O. JÖψQ [#<ÕO„kÜ«∂ÅH˜ ã¨O|OkèOz# W`«~° "åº^èŒ∞Å∞ =ÙO_»_»O, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O „ѨHõ¯<Õ W<£ÃѶHõ¬<£ =ÙO_»_»O HÍ~°}O. „ã‘ÎÅ q+¨Ü«∞OÖ’ ѨÓiÎ "≥·^Œº ѨsHõΔÅ∞ J=ã¨~°O. JO`ÕQÍx =¸„`«O =∞O@ JxÑ≤¿ãÎ QÆ<ÕiÜ«∂ J#∞HÀ=_»O `«Ñ¨C. 'ÃãQÆ"åºkè HÍx ÃãQÆ"åºkè— =Ù#flѨC_»∞ kQÆ∞Å∞ K≥O^Œ#=ã¨~°OÖË^Œ∞. JkèHõ ã¨OMϺ‰õΩÖ’¡ H˘kÌ"å~åÖ’¡ ^•#O`« Hõ^Õ `«yæáÈ`«∞Ok. H˘kÌ=∞OkˆH ÉÏ^èŒ q∞ye =ÙO@∞Ok. W@∞=O\˜ "å~°∞ 'Ãã·<À"≥∞ÿã≤<£–100— HͺѨÓûºÖòû QÍx 'ã≤„á¶ê<£–500— aà◊¡Å∞QÍx L^ŒÜ«∞O–XHõ\ ˜, ~å„u–XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# 15 ~ÀAÅ∞ "å_®e.

151 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

'á¶ê¡lÖò–400— aà◊¡Å∞ L^ŒÜ«∞O–XHõ\ ˜, =∞^蕺ǨÏflO–XHõ\ ˜, ~å„u–XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# "å~°O ~ÀAÅ∞ "å_®e. =∞Ozhà◊√¡ Z‰õΩ¯= „`åQÆ_»O JÅ"å@∞ KÕã¨∞HÀ"åe. =∞^ŒºO fã¨∞‰õΩ<Õ JÅ"å@∞ =Ù#fl"å~°∞ ÉÏ^èŒÅ∞ `«yæáÈÜÕ∞=~°‰õΩ =∞^ŒºO fã¨∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞.

JOQÆO g∞^Œ ѨÙO_»∞ "Õâߺ ã¨OѨ~°¯O á⁄Ok# Ѩk #∞Oz =O^Œ ~ÀAÖ’¡ ã≤Ѷ≤eãπ "åºkè |Ü«∞@ Ѩ_»∞`«∞Ok. D "åºkè „\˜á⁄<À=∂ áêe_»O J<Õ „H˜q∞=Å¡ =ã¨∞ÎOk. ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ ã≤Ѷ≤eãπ ѨÙO_»∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO g∞^Œ U~°Ê_»QÍ „ã‘ÎÅÖ’ Ü≥∂x֒ѨŠU~°Ê_»=K«∞Û. Ü≥∂x |Ü«∞@ ѨÙO_»∞ ÖË#O`«=∂„`å# "åºkè HõÅQÆ#@∞¡ HÍ^Œ∞. ã≤Ѷ≤eãπ ѨÙO_»∞ "≥Ú^Œ\’¡ HõOkyO[O`« J=Ù`«∞Ok. ~°ã≤ JO@∞‰õΩx ѨHõ¯# ‰õÄ_® ѨÙO_»∞ Ѩ_Õ J=HÍâ◊O =ÙOk. H˘O^ŒiÖ’ =∞~å‡=Ü«∞"åÅg∞^Œ ѨÙO_»∞ Ѩ_»_»"Õ∞ H͉õΩO_® QÆ[˚Ö’¡ ‰õÄ_® QÆ_»¤QÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. ÃÑxûe<£ W`«~°„`å J<ÕHõ Ü«∂O\˜|Ü«∂\˜H±û Pq~åƒù=O`À ã≤Ѷ≤eãπ "åºkè "≥Ú^Œ\ ˜ ^Œâ◊Ö’<Õ Ñ¨ÓiÎQÍ x~°∂‡eOѨ|_»∞`ÀOk. JO^Œ∞=Å¡ "åºkè„HÍxH± J~Ú Ô~O_»=^Œâ◊, =¸_»= ^Œâ◊ ÅHõΔ}ÏÅx HõÅ∞QÆ*ËÜ«∞_»O J~°∞^≥·áÈ~ÚOk. ã≤Ѷ≤eãπ "åºkè HÀã¨"≥∂, =∞~˘HõO^Œ∞HÀ Ü«∂O\˜|Ü«∂\˜H± =∞O^Œ∞Å∞ "å_»@O`À P Ü«∂O\˜|Ü«∂\˜H± =∞O^Œ∞Å∞ W`«~° "åºkè„H˜=ÚÅ`Àáê@∞ ã≤Ѷ≤eãπ "åºkè„H˜=ÚÅ#∞ ‰õÄ_® x~°∂‡eã¨∞Î<åfl~Ú. P ~°HõOQÍ ã≤Ѷ≤eãπ "åºkè Ô~O_»= ^Œâ◊, =¸_»= ^Œâ◊ U~°Ê_»@O ѨÓ~°fiOHõO>Ë `«‰õΩ¯"≥·Ok.

ã≤Ѷ≤eãπ "åºkè Ô~O_»= ^Œâ◊ ã≤Ѷ≤eãπ "åºkè„H˜=ÚÅ∞ "≥Ú^Œ\ ˜ ^Œâ◊Ö’ x~°∂‡eOѨ|_»#ѨC_»∞ "åºkè=zÛ# <≥Å LOz =¸_»∞ <≥ÅÖÖ’ ã≤Ѷ≤eãπ "åºkè Ô~O_»= ^Œâ◊ ÅHõΔ}ÏÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú. Ô~O_»=^Œâ◊ Hõey# "åiÖ’ XO\˜g∞^Œ ~å+π =ã¨∞ÎOk. H˘kÌáê\˜QÍ [fi~°O =ÙO@∞Ok. â◊s~°OÖ’ qq^èŒ KÀ@¡ eOѶπQÍ¡O_»∞ L|∞ƒ`å~Ú. <À\˜Ö’ѨŠѨÙà◊√§ Ѩ_»`å~Ú. D ÅHõΔ}ÏÅ∞ W`«~° "åº^èŒ∞Ö’¡ ‰õÄ_® LO\Ï~Ú.

ã≤Ñe≤¶ ãπ "åºkè =¸_»= ^Œâ◊ ã≤Ѷ≤eãπ =¸_»= ^Œâ◊ Hõey# =¸_»∞ #∞Oz Ѩk ã¨O=`«û~åÅ `«~°∞"å`« ZѨC_≥·<å |Ü«∞@Ѩ_»=K«∞Û. ã≤Ѷ≤eãπ =¸_»= ^Œâ◊Ö’ D "åºkè =Å¡ "≥∞^Œ_»∞, QÆ∞O_≥, "≥#∞fláê=Ú, >ˇã≤ìHõÖòû, Z=ÚHõÅ∞, â◊s~°OÖ’x W`«~° ÉèÏQÍÅ∞ ^≥|ƒuO\Ï~Ú. ã≤Ѷ≤eãπ =¸_»=^Œâ◊ HõÅQÆ_»O ~ÚѨC_»∞ ÉÏQÍ `«yæáÈ~ÚOk.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 152

ã≤Ѷ≤eãπ "åºkèH˜ ã¨iQÍæ zH˜`«û á⁄O^ŒHõáÈ`Õ P „H˜=ÚÅ∞ KåÖÏHÍÅO â◊s~°OÖ’ =ÙO\Ï~Ú. ã≤Ѷ≤eãπ "åºkè =Ù#fl „ã‘ÎH˜ QÆ~°ƒùO =¿ãÎ D „H˜=ÚÅ∞ `«e¡ ~°HõÎO^•fi~å a_»¤‰õΩ KÕ~°∞`å~Ú. QÆ~°ƒùã¨÷ tâ◊√=Ù‰õΩ `«e¡#∞O_ç ã¨O„Hõq∞Oz#ѨC_»∞ a_»¤ JOQÆ"≥·HõźO`À ѨÙ@ì=K«∞Û. ÖË^• <≥ÅÅ∞ xO_»‰õΩO_®<Õ JÉÏ~°¬#∞ J==K«∞Û. H˘O^Œ~°∞ Ñ≤Å¡Å∞ <≥ÅÅ∞ xO_Õ Ñ¨Ù_»`å~°∞. J~Ú`Õ Ñ¨Ù@∞ìHõ`À<Õ „áê}ÏÅ∞ áÈ~Ú Ñ¨Ù_»`å~°∞. XHõ"Õà◊ „áê}O áÈHõáÈ~Ú<å K«~°‡O J<å~ÀQƺOQÍ =ÙO@∞Ok. â◊s~°OÖ’ qq^èŒ KÀ@¡ eOѶπ„QÆO^äŒ∞Å∞ "åz =ÙO\Ï~Ú. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u<Õ HõO*ˇx@Öò ã≤Ѷ≤eãπ JO\Ï~°∞. XHõ"Õà◊ `«e¡H˜ ã≤Ѷ≤eãπ =ÙO>Ë QÆ~°ƒùO ^•eÛ# Ô~O_»∞–=¸_»∞ <≥ÅÖ’¡<Õ ÃÑx_»∂º~ü Ü«∞Öò.Z. 24 WO[Hõ¬<£ KÕ~ÚOK«∞‰õΩO>Ë a_»¤‰õΩ D "åºkè=Å¡ Ǩx HõÅQÆ^Œ∞. H˘O^Œ~°∞ ã≤Ѷ≤eãπ ѨÙO_»∞ Ѩ_»QÍ<Õ q._ç.P~ü.Ü«∞Öò. ~°HõÎѨsHõΔ KÕ~ÚOK«∞‰õΩx `«=∞H˜ Ѩ_ç# ѨÙO_»∞ ã≤Ѷ≤eãπ HÍ^Œx T~°∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx ã≤Ѷ≤eãπ "≥Ú^Œ\ ˜ ^Œâ◊Ö’ q._ç.P~ü.Ü«∞Öò. ~°HõÎѨsHõΔÖ’ ^À+¨O Hõ#Ѩ_Õ=~°‰õΩ PQƉõÄ_»^Œ∞.

ã≤Ѷ≤eãπ "åºkèH˜ zH˜`«û ã≤Ѷ≤eãπ "åºkè "≥Ú^Œ\ ˜^Œâ◊Ö’ =Ù#flѨC_»∞ ÃÑx_»∂º~ü Ü«∞Öò.Z. 24 XHõ WO*ˇHõ¬<£ KÕ~ÚOK«∞‰õΩO>Ë KåÅ∞. "åºkè `«yæáÈ`«∞Ok. ÃÑxûe<£ Ѩ_»x "åà◊√¡ _®H©ûÃã·H˜¡<£QÍh, Ãã·<À "≥∞ÿã≤<£– 100 HͺѨӺÖòû L^ŒÜ«∞O–1, ~å„u–1 K˘Ñ¨C# 15 ~ÀAÅ∞ "å_®e. ÖË^• >ˇ„\ÏÃã·H˜¡<£–500 QÍx, 'Zi„^äÀ"≥∞ÿã≤<£–500— P~°∞QÆO@ÅH˜ XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# 15 ~ÀAÅ∞ "å_®e. ã≤Ѷ≤eãπ Ô~O_»= ^Œâ◊, =¸_»= ^Œâ◊Ö’ ÃÑx_»∂º~ü Ü«∞Öò.Z.24 WO*ˇHõ¬<£ "å~åxH˜ XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# <åÅ∞QÆ∞ "å~åÅ∞ "å_®e. ã≤Ѷ≤eãπ H͉õΩO_® W`«~° ѨÙà◊√¡ ‰õÄ_® =∞~å‡= Ü«∞"åÅ g∞^Œ Ѩ_»`å~Ú. g\˜x QÆ∞iÎOz zH˜`«û á⁄O^•e.

ëêOHõ~å~Ú_£ ѨÙà◊√§ ëêOHõ~å~Ú_£ "åºkè ‰õÄ_® Öˇ·OyHõ "åº^èÕ. „Ѩ^è•#OQÍ "Õâߺã¨OѨ~°¯O =Å¡ D "åºkè =ã¨∞ÎOk. D "åºkè L#fl „ã‘Î`À ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ Hõeã≤<å, ѨÙ~°∞+¨μx`À „ã‘Î Hõeã≤<å "åºkè ã¨O„Hõq∞ã¨∞ÎOk. D "åºkè QÆ<ÕiÜ«∂, ã≤Ѷ≤eãπ JO`« Z‰õΩ¯= HÍHõáÈ~Ú<å Z‰õΩ¯==∞OkÖ’ Hõ#|_»∞ `«∞Ok. D "åºkè _»∞„H© ÉÏã≤Åãπ =Å¡ =ã¨∞ÎOk. Öˇ·OyHõ ã¨OѨ~°¯O Hõey# 1 #∞Oz 5 ~ÀAÖ’¡ "åºkè |Ü«∞@Ѩ_»∞`«∞Ok. ëêOHõ~å~Ú_£ "åºkèÖ’ Ô~O_»∞HõO>Ë q∞Oz ѨÙà◊√¡ =∞~å‡=Ü«∞"åÅg∞^Œ U~°Ê_»`å~Ú. D ѨÙà◊√¡ KåÖÏ <˘Ñ≤Ê JxÑ≤™êÎ~Ú. ã≤Ѷ≤eãπ "åºkèÖ’ ™ê^è•~°}OQÍ XHõ>Ë Ñ¨ÙO_»∞ Ѩ_»∞`«∞Ok. ѨÙ~°∞+¨μÖÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓ~°fiK«~°‡O „H˜O^Œ, „ÃѶ#∞ºÅ"£∞ ^ŒQÆæ~°, tâ◊flO "≥#∞Hõ QÍ_çÖ’#∞, =¸„`«O =KÕÛ ~°O„^èŒO ^ŒQÆæ~° ѨÙà◊√¡ Ѩ_»`å~Ú.

153 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

„ã‘ÎÖ’ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅg∞^Œ, Ü≥∂x ֒ѨŠ=¸„`«^•fi~°O ^ŒQÆæ~° ѨÙà◊√¡ U~°Ê_»`å~Ú. „ã‘ÎÅÖ’ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅg∞^Œ, Ü≥∂x ֒ѨŠ=¸„`«^•fi~°O ^ŒQÆæ~° ѨÙà◊√¡ Ѩ_»`å~Ú. ëêOHõ~å~Ú_£ ѨÙO_»∞ XHõ z#fl h\˜ |∞_»QÆÖÏQÍ ÖËz P `«~°∞"å`« p=Ú Z‰õΩ¯=QÍ KÕi ѨQÆ∞Å∞`«∞Ok. ѨÙO_»∞ Z„~°QÍ =ÙO@∞Ok. U=∂„`«O ~°∞^Œ∞̉õΩ<åfl ѨÙO_»∞#∞Oz ~°HõÎO HÍ~°∞`«∞Ok. <˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ëêOHõ~å~Ú_£ ѨÙO_»∞ ~°ã≤ JO@∞‰õΩ#fl KÀ@ÖÏ¡ =∞~À ѨÙO_»∞ ѨÙ_»∞`«∞Ok. D ~°ã≤ JO@∞HÀ=_»O =Å¡ QÆ[˚Ö’¡, `˘_»Åg∞^Œ ѨÙà◊√§ Ѩ_ç ã¨ÅѨ~°O Hõey™êÎ~Ú. ëêOHõ~å~Ú_£ ѨÙO_»∞ Ѩ_ç#"åiÖ’ H˘kÌáê\˜ [fi~°O =ÙO@∞Ok. Xà◊√§<˘Ñ¨CÅ∞ =™êÎ~Ú. `«Å<˘Ñ≤Ê =ÙO@∞Ok.

ëêOHõ~å~Ú_£Ö’ ÉÏ^èÅŒ ∞ ëêOHõ~å~Ú_£ "åºkè =zÛ#ѨC_»∞ W`«~° ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜=ÚÅ∞ ‰õÄ_® `À_»=Ù`å~Ú. ^•O`À ÉÏ^èŒ =∞iO`« Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O H˜O^Œ ѨÙà◊√§ Ѩ_ç#ѨC_»∞ K«~°‡O "åã¨∞ÎOk. ^•x`À tâ◊flO g∞^Œ K«~°‡O =¸ã¨∞‰õΩáÈ`«∞Ok. "≥#∞HõH˜ Hõ^ŒÅ‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok. K«~°‡O ÉÏQÍ "åzáÈ~Ú ZO`À ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. =¸„`«O qã¨i˚OKåÅ<åfl ZO`À ÉÏ^èŒ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ëêOHõ~å~Ú_£ =zÛ#"åiÖ’ ZO^ŒiÖ’<À, QÆ[˚Ö’¡ ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# p=Ú QÆ_»¤ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. "≥Ú^Œ\’¡ D QÆ_»¤ QÆ\ ˜ìQÍ, <˘Ñ≤ÊQÍ =ÙO@∞Ok. H˘kÌ k<åÖ’¡ Wk ÃÑ^ŒÌ^≥· "≥∞`«ÎQÍ `«Ü«∂Ô~· ѨQÆ∞Å∞`«∞Ok. JO^Œ∞Ö’ #∞Oz p=Ú =ã¨∞ÎOk. QÆ[˚Ö’¡ U~°Ê_Õ D QÆ_»¤x '|∂ºÉ’— JO\Ï~°∞. ëêOHõ~å~Ú_£ "åºkè =zÛ#ѨC_»∞ tâ◊flO, ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O Ô~O_»∂ ѨÙO_»∞QÍ =∂~°`å~Ú. ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O aQÆ∞ã¨∞‰õΩ áÈ~Ú#ѨC_»∞ ^•x#∞Oz ^Œ∞~åfiã¨# HõeyOKÕ „^Œ=O „ã¨qã¨∞ÎOk.

ã „ ÅΑ Ö’ ëêOHõ~å~Ú_£ „ã‘ÎÅÖ’ D ѨÙO_»∞¡ Ѩ_ç#ѨC_»∞ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ "åzáÈ`å~Ú. ZO`À <˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ áêÖÁæ<åÅO>Ë <˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã¨∞ÎOk. QÆ[˚Ö’¡ aà◊¡ Hõ_»∞`«∞Ok. ëêOHõ~å~Ú_£ "åºkèx ÃÑ·H˜ Hõ#|_Õ "åºkè ÅHõΔ}ÏÅ|\˜ì `ÕeHõQÍ QÆ∞iÎOK«=K«∞Û. D ѨÙO_»∞ ~°ã≤x Ãã·¡_»∞g∞^Œ fã¨∞‰õΩx „QÍ"£∞ã¨ì~Ú<£ KÕ¿ãÎ „H˜=ÚÅ∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ Hõ#Ѩ_»`å~Ú. KåÖÏ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ ëêOHõ~å~Ú_£ ã≤Ѷ≤eãπ, QÆ<ÕiÜ«∂ "åº^èŒ∞Å`À Hõeã≤ =ÙO@∞Ok. "Õâߺ ã¨OѨ~°¯O á⁄Ok#ѨC_»∞ HÍã¨Î =ÚO^Œ∂ "≥#∞HÍ Ô~O_»∞–=¸_»∞ ~°HÍÅ Öˇ·OyHõ"åº^èŒ∞Å∞ HõÅQÆ_»O ã¨Ç¨Ï[O. "åº^èŒ∞Å#∞ |\˜ì zH˜`«û KÕÜ«∞=Åã≤ =ÙO@∞Ok.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ëêOHõ~å~Ú_£H˜ zH˜`û«

u 154

ëêOHõ~å~Ú_£ =zÛ#ѨC_»∞ HÀ„>ˇÿ=∞Hõû*’Öò aà◊¡Å∞ (ÉÏH˜ìi"£∞ _ç.Zãπ., Ãã·<å™êì\ò, ÃãѨ=∂H±û) L^ŒÜ«∞O–1, ~å„u–1 K˘Ñ¨C# "å~°O ~ÀAÅ∞ "å_®e. ÖË^• 'Zi„^äÀ "≥∞ÿã≤<£– 500— QÍh, '>ˇ„\ÏÃã·H˜¡<£–500— QÍh „Ѩf P~°∞ QÆO@ÅH˜ XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# "å~°O ~ÀAÅ∞ "å_®e. ÖË^• „ÃãìáÈì"≥∞ÿã≤<£ 1 „QÍO. WO*ˇHõ¬<£ K˘Ñ¨C# "å~°O–Ѩk ~ÀAÅ∞ „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® W"åfie. ëêOHõ~å~Ú_£ ѨÙO_»∞x á⁄\Ï+≤Ü«∞O ÃÑ~å‡OQÆ<Õ\ò ™⁄Å∂º+¨<£`À â◊√„ÉèíOQÍ Hõ_»QÍe. QÆ[Ö˚ ’¡ p=ÚQÆ_¤» `Õe#ѨC_»∞ ^•#O`«@Hõk ѨyÖË=~°‰Ωõ PQƉΩõ O_® p=Ú fã≤ „_≥ãû≤ OQ∑ KÕÜ∂« e. ëêOHõ~å~Ú_£`À ã≤Ѷ≤eãπ ѨÙO_»∞ ‰õÄ_® ~å=_®xH˜ P™ê¯~°O =ÙOk Hõ#∞Hõ ^•xx ‰õÄ_® ^Œ$+≤ìÖ’ =ÙOK«∞‰õΩx ã≤Ѷ≤eãπ ѨÙO_»∞ Ѩ_ç`Õ ^•xH˜ ‰õÄ_® ѨÓiÎ zH˜`«û KÕÜ«∂e.

Q„ Í#∞ºÖ’#∂ WOQÆfi~Ú<åÖˇ ™ê^è•~°}OQÍ ã¨∞Y"åº^è∞Œ Å∞ J#QÍ<Õ ã≤Ñe≤¶ ãπ, QÆ
155 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ѨÙO_»∞ #∞O_ç ~°ã≤ QÍ¡ãÃπ ã_¡· £ g∞^Œ fã≤ ѨsHõKΔ ¿Õ ãÎ "åºkè„H˜=ÚÅ∞ ã¨Ê+¨Oì QÍ Hõ#|_»`å~Ú. P ~°HõOQÍ "åºkè U^≥·#n x~åú~°} KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.

Q„ Í#∞ºÖ’=∂ WOQÆfi~Ú<åÖˇ zH˜`û« „QÍ#∞ºÖ’=∂ WOQÆfi~Ú<åÖˇ =zÛ#ѨC_»∞ >ˇ„\ÏÃã·H˜¡<£–500 q∞.„QÍO. HͺѨӺûÖòû „Ѩf 6 QÆO@ÅH˜ XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# 10 ~ÀAÅ∞ "å_®e. ÖË^• 'Ããì„áÈì"≥∞ÿã≤<£— 1 „QÍO. WO*ˇHõ¬<£ L^ŒÜ«∞O–1, ~å„u–1 K˘Ñ¨C# 10 ~ÀAÅ∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe. ÖË^• 'Ãã·<À"≥∞ÿã≤<£– 100— HͺѨÓûºÖòû L^ŒÜ«∞O–1, ~å„u–1 K˘Ñ¨C# 10 ~ÀAÅ∞ "å_®e. ѨÙO_»∞x ~ÀE H©¡<£ KÕã≤ ѨÙO_»∞ÃÑ·# xÜ≥∂™ÈÊi<£ P~ÚO\ò"≥∞O\ò ~åÜ«∂e. ã≤Ѷ≤eãπÖ’#∂ ѨÙO_»∞ Ѩ_»∞`«∞Ok. „QÍ#∞ºÖ’=∂ WOQÆfi~Ú<åÖˇ ‰õÄ_® ѨÙO_»∞ Ѩ_»∞`«∞Ok. J~Ú`Õ D ѨÙO_»∞#∞Oz ~°HõÎO ~å=_»O, ÃÑ^ŒÌk J=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ѨÙO_»∞x ѨsHõΔ KÕÜ«∞_»O ^•fi~å U "åºkè J~Ú#n x~å÷~°} KÕÜ«∞=K«∞Û.

eOá¶È Q„ Í#∞ºÖ’=∂ "≥hiÜ«∞O : ã¨∞Y"åº^èŒ∞Ö’¡ =∞~À "åºkè eOá¶È „QÍ#∞ºÖ’=∂ "≥hiÜ«∞O. nx<Õ ZÖò.l.q. JO\Ï~°∞. Wk "≥·~°ãπ „H˜q∞=Å¡ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. D "åºkè=Å¡ =ÚYºOQÍ eOá¶ê\˜H± =º=ã¨÷ QÆ∞i J=Ù`«∞Ok. D "åºkè =Ù#fl"åi`À Öˇ·OyHõ ã¨OѨ~°¯O á⁄Ok#ѨC_»∞ "å~°O ~ÀAÖ’¡ "åºkè ÅHõΔ}ÏÅ∞ Hõ#|_»`å~Ú. D "åºkè „áê~°OÉèí^Œâ◊Ö’ =∞~å‡=Ü«∞"åÅg∞^Œ z#fl z#fl h\˜ á⁄‰õΩ¯Å∞ =™êÎ~Ú. H˘kÌQÆO@Ö’¡<Õ Jq Ѩye Hõ#|_»‰õΩO_® áÈ`å~Ú. H˘O^ŒÔ~·`Õ D á⁄‰õΩ¯Å∞ U~°Ê_ç#>Ë¡ QÆ=∞xOK«~°∞. ZO^ŒiÖ’<À P á⁄‰õΩ¯Å∞ =zÛ#KÀ@ =∞K«ÛÅ∞ ‰õÄ_® Ѩ_»=Ù. JO^Œ∞Hõx "åºkè =zÛ#>Ë¡ QÆ∞iÎOK«~°∞. H˘kÌâß`«O =∞OkÖ’<Õ á⁄‰õΩ¯Å∞ U~°Ê_ç#KÀ@ ѨÙO_»∞ Ѩ_»∞`«∞Ok. ZÖò.l.q. "åºkè`À h\˜ á⁄‰õΩ¯Å∞ Ѩ_ç J^Œ$â◊º"≥∞ÿ# 2–3 "å~åÖ’¡ QÆ[˚Ö’¡ QÆ_»¤Å∞ `«Ü«∂Ô~· <˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ™ê^è•~°}OQÍ QÆ[˚Ö’¡ XHõ"≥·¿Ñ QÆ_»¤Å∞ =™êÎ~Ú. D QÆ_»¤Å∞ x^•#OQÍ ÃÑiy ã¨ÅѨ~°O Hõey™êÎ~Ú. p=Ú QÆ_»¤Å∞QÍ =∂~°∞`å~Ú. H˘O^ŒiÖ’ D QÆ_»¤Å∞ =zÛ#ѨC_»∞ `«Å<˘Ñ≤Ê, [fi~°O =ÙO\Ï~Ú. D "åºkè =zÛ#ѨC_»∞ "≥Ú^Œ\’¡<Õ =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç`Õ `ÕeHõQÍ `«yæáÈ`«∞Ok. =∞O^Œ∞Å∞ "å_»x H˘O^ŒiÖ’ É’^Œ"åºkèÖ’ ÖÏQÍ =∞~å‡=Ü«∞"åÅ g∞^Œ K«~°‡O ^Œà◊ã¨iQÍ =∂~°∞`«∞Ok. h~°∞ KÕi L|∞ƒ`«∞Ok. QÆ[˚Ö’¡ U~°Ê_ç# QÆ_»¤Å#∞O_ç ~°ã≤ fã≤ ѨsHõΔKÕ¿ãÎ "åºkè Ѩiã≤÷u `≥Å∞ã¨∞ÎOk.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

Ü«∞Öò.l.q.

u 156

Ü«∞Öò.l.q.H˜ >ˇ„\ÏÃã·H˜¡<£–500 HͺѨÓûºÖòû „Ѩf 6 QÆO@ÅH˜ XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# 2 "å~åÅ∞ "å_®e. ÖË^• ÉÏ„H˜ì"£∞ _ç.Zãπ. ÃãѨ=∂H±û =O\˜q L^ŒÜ«∞O–1, ~å„u–1 K˘Ñ¨C# 2 "å~åÅ∞ "å_®e. "åºkè "≥ÚO_çQÍ =Ù#fl"åiÖ’ Ô~O_»∞"å~åÅ HõO>Ë q∞Oz "åºkè `«ˆQæ=~°‰õΩ "å_®e. „QÍ#∞ºÖ’#∂ WOQÆfi~Ú<åÖˇQÍh, Ü«∞Öò.l.q. QÍh "≥Ú^Œ\’¡<Õ ã¨iQÍæ zH˜`«û á⁄O^ŒHõáÈ`Õ "åºkè ÃÑiˆQ J=HÍâ◊O =ÙOk. D "åºkè x^•#OQÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. Hõ#∞Hõ =∞O^Œ∞Å∞ "å_»∞`«∂ "åºkèx `ÕeHõQÍ J^Œ∞Ѩ٠KÕÜ«∞=K«∞Û. ã¨∞Y"åº^èŒÅ∞ q+¨Ü«∞OÖ’ =ÚYºOQÍ XHõ q+¨Ü«∞O QÆ∞~°∞Î =ÙOK«∞HÀ"åe. "Õâߺ ã¨OѨ~°¯O á⁄Ok# `«~°∞"å`« ÉèÏ~°º`À ã¨OÜ≥∂QÆOKÕ¿ãÎ P"≥∞‰õΩ ‰õÄ_® =∞O^Œ∞Å∞ "å_®e.

ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑH¡ û± H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÅH˜ "Õâߺã¨OѨ~°¯ á⁄Ok# "å~°O ~ÀAÖ’¡ ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓ~°fiK«~°‡O g∞^Œ, tâ◊flOg∞^Œ K≥=∞@ á⁄‰õΩ¯ÅO`« Ѩi=∂}OÖ’ h\˜ á⁄‰õΩ¯Å∞ 10–15 ^•HÍ =™êÎ~Ú. JÖÏ á⁄‰õΩ¯Å∞ =KÕÛ=ÚO^Œ∞ P ã¨÷ÅOÖ’ HÍã¨Î <˘Ñ≤Ê, =∞O@ =ÙO\Ï~Ú. ^Œ∞~°^Œ ‰õÄ_® JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ^Œ∞~°^Œ`À P ã¨÷ÅOÖ’ #ÅáêÅxã¨∞ÎOk. P `«~°∞"å`« h\˜á⁄‰õΩ¯Å∞ =O\˜q H˘kÌQÆO@ÅÖ’ Ѩye ^˘O_»Ñ¨O_»∞ÖÏQÍ Z„~°QÍ Ñ¨ÙO_»∞ Ѩ_»∞`ÀOk. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u =Ù#flѨC_»∞ P ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ =∞~À „ã‘Îx Hõe¿ãÎ P"≥∞‰õΩ ‰õÄ_® D "åºkè ã¨O„Hõq∞ã¨∞ÎOk. Öˇ·OyHõ HõÅ~ÚHõ ^•fi~å ã¨O„Hõq∞OKÕ W@∞=O\˜ "åºkèx ÃÇÏiÊãπ *ˇx\Ïeãπ Jh, ÃÇÏiÊãπ „áÈ*ˇx\Ïeãπ Jh, ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑ¡H±û Jh "Õ~°∞"Õ~°∞ ¿Ñ~°¡`À ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. D "åºkè "≥·~°ãπ „H˜q∞=Å¡ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑ¡H±û Öˇ·OyHõ HõÅ~ÚHõ ÖˉõΩO_® ‰õÄ_® ~å=K«∞Û. ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑ¡H±ûH˜ ã¨O|OkèOz# á⁄‰õΩ¯Å∞ =∞~å‡=Ü«∞"åÅg∞^Õ H͉õΩO_® ÃÑ^Œ=ÙÅ g∞^Œ, ^Œ=_»Å ֒ѨÅ, <åÅ∞Hõg∞^Œ ‰õÄ_® =™êÎ~Ú. JHõ¯_»‰õÄ_® z#fl z#fl á⁄‰õΩ¯Å∞ U~°Ê_ç Ѩye ѨÙO_»∞QÍ =∂~°`å~Ú. WÖÏ Ñ¨_ç# ѨÙO_»∞¡ "å~°O–Ѩk ~ÀAÖ’¡ `«yæáÈ`å~Ú. D ѨÙà◊√¡ Ѩ_ç#ѨC_»∞ <˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã¨∞ÎOk. <À\’¡ ѨÙà◊√§ Ѩ_ç#ѨC_»∞ =∞~å‡=Ü«∞"åÅ g∞^Œ ‰õÄ_® ѨÙà◊√§ ~å=K«∞Û. Öˇ·OyHõ ã¨OѨ~°¯O ^•fi~å<À, =∞~À q^èŒOQÍ<À =zÛ# ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑ¡H±û "åºkè XHõ™êi`À<Õ #Ü«∞O J~ÚáÈ=K«∞Û ÖË^• JѨC_»Ñ¨C_»∞ uiy Hõ#|_»=K«∞Û. "≥Ú^Œ\ ˜™êi D "åºkè =zÛ#ѨC_»∞ Z‰õΩ¯= ~ÀAÅ∞ ѨÙO_»∞, ÉÏ^èŒ =Ù<åfl P `«~°∞"å`« uiy =KÕÛ@ѨC_»∞ `«fi~°QÍ `«QÆæ_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.

157 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑ¡H±û "åºkè=Å¡ ™ê^è•~°}OQÍ Z@∞=O\˜ Ǩx =ÙO_»^Œ∞. P ѨÙO_»∞¡ Ѩ_ç#ѨC_»∞ 5–6 ~ÀAÅ∞ HÍã¨Î <˘Ñ≤Ê JxÑ≤OK«_»O `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ =ÙO_»^Œ∞. JnHÍHõ D ~ÀAÖ’¡ ÃÇÏiÊH±û (ZÃã·HÀ¡e~å<£) =O\˜ P~ÚO\ò"≥∞O@∞¡, \Ïɡ¡@∞¡ ~å=_»O`À P ѨÙO_»∞ ‰õÄ_® `«yæáÈ`ÀOk. J~Ú`Õ D =∞O^Œ∞ D "åºkèx =∞m§ ~å‰õΩO_® ѨÓiÎQÍ x~°∂‡eOKÕ â◊H˜Î HõeyÖË^Œ∞. ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑ¡H±û H˘O^ŒiH˜ <≥ÖÏ Ô~O_»∞ <≥ÅÅH˜ uiy Hõ#|_»_»O =ÙO>Ë =∞iH˘O^ŒiH˜ H˘xfl ã¨O=`«û~åÅH˜ XHõ™êi Hõ#|_»∞`«∞Ok. JÖÏ P "åºkè „H˜=ÚÅ∞ â◊s~°OÖ’ =Ù<åfl "åºkè =ÚkiáÈ=_»O „áê}Ǩx HõeyOK«_»O [~°QÆ^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ K«Hõ¯x P~ÀQƺO =Ù#fl"åiH˜, =∞~å‡=Ü«∞"åÅ ^ŒQÆæ~° áêz ¿Ñ~°∞H˘#‰õΩO_® ~ÀE "å+π KÕã¨∞‰õΩx â◊√„ÉèíOQÍ =ÙOK«∞‰õΩ<Õ"åiH˜ ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑ¡H±û =∂\˜=∂\˜H˜ ~å=_»O J~°∞^Œ∞. JO^Œ∞Hõx ™êfl#O KÕã≤#ѨC_»∞ =∞~å‡=Ü«∞"åÅx â◊√„ÉèíO KÕã¨∞HÀ=_»"Õ∞ H͉õΩO_®, ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O J~ÚáÈQÍ<Õ ÖËz ™ÈÑπ "å@~ü`À â◊√„ÉèíO KÕã¨∞‰õΩO>Ë ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑ¡H±û ~å=_»OQÍh, u~°QÆɡ@ì_»O QÍh KåÖÏ `«‰õΩ¯=<Õ K≥áêÊe.

„ã‘ÎÅÖ’ ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑ¡H±û „ã‘ÎÅÖ’ ‰õÄ_® ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑ¡H±û "åºkè =ÙO@∞Ok. nx=Å¡ "åi Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅg∞^Œ, Ü≥∂x=∂~°æO ֒ѨŠz#flz#fl h\˜á⁄‰õΩ¯Å =O\˜q ~å=_»O, ѨQÆÅ_»O, Z„~°QÍ Ñ¨ÙO_»∞QÍ =∂~°_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. W@∞=O@ѨC_»∞ Ãã‰õΩûÖ’ áêÖÁæO>Ë qѨs`«OQÍ <˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ "åiÖ’ ‰õÄ_® D ÉÏ^èŒÅ∞ "å~°O Ѩk~ÀAÖ’¡ `«yæáÈ`å~Ú. „ã‘ÎÅ∞ ‰õÄ_® â◊√„Éèí`«x áê\˜OK«_»O "åºkè Hõey#ѨC_»∞ =∞O^Œ∞ "å_»@O KÕ¿ãÎ "åºkè `ÕeHõQÍ `«QÆ∞æ`«∞Ok. D "åºkè =zÛ<å ã¨O`å#O HõÅQÆ_®xH˜ Z@∞=O\˜ JÉèíºO`«~°O ÖË^Œ∞. D "åºkè ã¨O`å<åxH˜ ã¨O„Hõq∞OK«@=∞<Õk [~°QÆ^Œ∞.

ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑ¡H±ûH˜ zH˜`«û ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑ¡H±û "åºkè ÅHõΔ}ÏÅ∞ Hõ#|_ç#ѨC_»∞ ÃÇÏiÊH±û (ZÃã·HÀ¡e~å<£) P~ÚO\ò "≥∞O\ò P ã¨÷ÅOÖ’ ~ÀAH˜ 3–4 ™ê~°∞¡ ~åÜ«∂e. JÖÏ "å~°O–Ѩk ~ÀAÅ∞ ~åÜ«∂e. ™ê^è•~°}OQÍ 5–6 ~ÀAÖ’¡<Õ "åºkè ÅHõΔ}ÏÅ∞ `«yæáÈ`å~Ú. "åºkè ÅHõΔ}ÏÅ∞ =∞s `«~°K«∞QÍ=ã¨∞Î#flѨC_»∞ ÃÇÏiÊH±û \Ïɡ¡@∞¡ `«_»=H˜ XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# ~ÀAH˜ 5 ™ê~°∞¡ "Õã¨∞HÀ"åe. JÖÏ 10 ~ÀAÅ∞ "å_®e. H˘O^ŒiH˜ WOHÍ Z‰õΩ¯= HÍÅO "å_»=Åã≤ =ÙO@∞Ok. =∞QÆ"åà◊§H˜ ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑ¡H±û "åºkè ÅHõΔ}ÏÅ∞ `«~°K«∞ Hõ#|_»∞`«∂ =ÙO>Ë ã¨∞hÎ KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O =∞Ozk. ^•x=Å¡ "åºkè x~°∂‡eOѨ|_»∞`«∞Ok. XHõ"Õà◊ ã¨∞hÎ `«~°∞"å`« ‰õÄ_® H˘kÌQÍ K≥=∞@á⁄‰õΩ¯Å∞ Hõ#|_ç<å =∞O^Œ∞ "å_ç`Õ `ÕeHõQÍ `«yæáÈ`«∞Ok.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 158

<À\’¡ ‰õΩ~°∞ѨÙÅ∞ Hõ#|_Õ"å~°∞ <À\˜ â◊√„Éè`í x« áê\˜OK«_O» , áÈ+¨HÍǨ~°O fã¨∞HÀ=_»O, âßs~°HõOQÍ Z‰õΩ¯=QÍ JÅã≤áȉõΩO_® =ÙO_»_»O, =∂#ã≤HõOQÍ „ѨâßO`«OQÍ =ÙO_»_»O JÅ=~°∞ÛHÀ"åe. „ã‘ÎÅÖ’QÍh, ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’QÍh =∞~å‡=Ü«∞"åÅg∞^Œ ѨÙO_»∞ Ѩ_ç`Õ ã¨∞Y"åº^èÕ J<Õ JáÈÇ¨Ï ZO^ŒiÖ’<À =ÙOk. â◊s~°Og∞^Œ W`«~° KÀ@¡ ~°Hõ~°HÍÅ p=Ú á⁄‰õΩ¯Å∞, p=Ú QÆ_»¤Å∞, W`«~° QÆ_»¤Å∞ =zÛ#>Ë¡ =∞~å‡=Ü«∞"åÅ ^ŒQÆæ~° ‰õÄ_® =™êÎ~Ú. JO`Õ `«Ñ¨Ê =∞~å‡=Ü«∞"åÅ g∞^Œ =zÛ# „Ѩu "åºkè, „Ѩu ѨÙO_»∞ Öˇ·OyHõ"åºkè HÍ^Œ∞. HÍh ZO^Œ~À JHõ¯_» ѨÙO_»∞Ѩ_ç<å, QÆ_»¤ =zÛ<å K≥ѨCHÀ=_®xH˜, _®Hõì~°∞H˜ K«∂Ñ≤OK«∞ HÀ=_®xH˜, ã≤QÆ∞æѨ_ç =Ú^Œ~° ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞. nxH˜ `À_»∞ ZѨC_À =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ `«Ñ¨CKÕ¿ãÎ =Ü«∞ã¨∞û =∞o§# `«~°∞"å`« JHõ¯_» ѨÙO_»∞ Hõ#|_ç`Õ Ñ¨Ó~°fiO =zÛ# "åº^èÕ uiy Hõ#|_çO^Œx ÉèÏq™êÎ~°∞. JáÈ¿ÇÏ „áê}Og∞^ŒH˜ `≥ã¨∞ÎOk. H˘O^ŒiH˜ JHõ¯_® ˆH#û~°∞ ѨÙO_»∞ „áê~°OÉèíO J=Ù`«∞Ok. ^•xx ˆH#û~°∞ Jx QÆ∞iÎOK«~°∞. ѨÓ~°fiO KÕã≤# `«Ñ¨CH˜ Ѩi}Ï=∞O J#∞‰õΩx Z=iÔH·<å K≥a`Õ `«=∞ Ѩ~°∞=Ù áÈ`«∞O^Œx ^•K«∞‰õΩO\Ï~°∞. ^•x`À ѨÙO_»∞ =Úki „áê}Og∞^ŒH˜ `≥ã¨∞ÎOk. ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ =KÕÛ ˆH#û~üx 'HÍiû<À=∂ ÃÑxãπ— JO\Ï~°∞. z#flѨC_Õ ã¨∞hÎ KÕÜ«∞|_ç#"åiÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ ˆH#û~°∞ ~å=_»O KåÖÏ J~°∞^Œ∞. ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓ~°fiK«~°‡O =¸ã¨∞‰õΩáÈ~Ú =Ù#fl"åiÖ’#∂, ѨÙ~°∞ëêOQÆO â◊√„Éèí`«x áê\˜OK«x"åiÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆO ˆH#û~°∞ ~å=_»O Z‰õΩ¯= Hõ#|_»∞`«∞Ok. ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓ~°fiK«~°‡O H˜O^Œ ¿Ñ~°∞‰õΩxáÈÜÕ∞ áêz (Ãã‡Q͇) H˜ ˆH#û~°∞ HõeyOKÕ QÆ∞}O =ÙOk. ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ ˆH#û~ü =zÛ#"åiÖ’ QÆ[˚Ö’¡ QÆ_»¤Å∞ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú. D QÆ_»¤Å∞ ѨÙO_»∞QÍ =∂~°_»O H͉õΩO_® ~åà◊§ÖÏQÍ QÆ\ ˜ìQÍ =ÙO\Ï~Ú. H˘O^ŒiÖ’ ˆH#û~°∞ Hõ}ÏÅ∞ ^Œ∂~°OQÍ „Ѩܫ∂}˜Oz W`«~°KÀ@¡ ‰õÄ_® ˆH#û~°∞x Hõey™êÎ~Ú. JO^Œ∞Hõx U"Õ"À TÇ≤ÏOK«∞‰õΩx HÍÅÜ«∂Ѩ# KÕÜ«∞Hõ ˆH#û~ü Ѩiã≤÷ux "≥Ú^Œ\’¡<Õ QÆ∞iÎOKåe. ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ ˆH#û~ü 40 ã¨O=`«û~åÅ∞ ^•\˜#"åiÖ’ ~å=_»O Z‰õΩ¯=. J~Ú`Õ 40 ã¨O=`«û~åÅ֒Ѩ٠"åiÖ’ ‰õÄ_® ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ ˆH#û~ü ~å=K«∞Û. ѨÙ~°∞ëêOQÆO K«~°‡O aQÆ∞`«∞ J=_»O, ^•x#∞O_ç ^Œ∞~åfiã¨#`À ‰õÄ_ç# „^Œ=O ~å=_»O =ÙO>Ë "≥O@<Õ _®Hõì~°∞H˜ K«∂Ñ≤OK«∞HÀ"åe. H˘O^ŒiH˜ „^Œ=O`Àáê@∞ ~°HõÎO ‰õÄ_® Hõ#|_»∞`«∞Ok. ˆH#û~ü ѨÙO_»∞x x~°¡HõΔ ºO KÕ¿ãÎ =∞s ÃÑ^ŒÌ^≥· u<Õã≤#@∞¡ J=Ù`«∞Ok. ÖË^• HõOu `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. "åºkè QÆ∞iOz J=QÍǨÏ# =ÙO>Ë D Ѩiã≤÷u ~å^Œ∞. ѨÙ~°∞ëêOQÆO g∞^Œ ˆH#û~ü J#∞=∂#O =¿ãÎ |Ü«∂Ñ‘û fÑ≤ Ç≤Ï™ÈìѨkäÖÏlHõÖò ZQÍ˚q∞<Õ+¨<£ KÕ¿ãÎ ˆH#û~ü J~Ú#n HÍxn x~åú~°} J=Ù`«∞Ok. ˆH#û~üH˜ H©"≥∂^ä≥~°Ñ‘, ˆ~_çÜ«∞O „\©\ò"≥∞O\ò, ã¨~°˚s =O\˜ zH˜`«û Ѩ^Œú`«∞Å∞ =Ù<åfl~Ú. "åºkè ^Œâ◊#∞|\˜ì zH˜`åû q^è•#O P^è•~°Ñ¨_ç =ÙO@∞Ok.

159 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

[#<ÕOk„ Ü«∂Å g∞^Œ LeÑ≤i HÍÜ«∞Å∞

H˘O^ŒiH˜ ѨÙ~°∞ëêOQÆO g∞^Œ HÀ_çѨÙOA `«Åg∞^Œ A@∞ìÖÏQÍ LeÑ≤iHÍÜ«∞Å∞ =™êÎ~Ú. Wq "≥∞`«ÎQÍ =ÙO\Ï~Ú. <˘Ñ≤Ê =ÙO_»^Œ∞. g\˜#∞Oz H˘O`« ~°ã≤ `«Ü«∂~“`«∞Ok. Jk JO@∞‰õΩx ѨHõ¯# =∞iH˘xfl LeÑ≤~°∞Å∞ `«Ü«∂~“`å~Ú. D ~°HõOQÍ QÆ∞`«∞ÎÅ∞ QÆ∞`«∞ÎÅ∞QÍ LeÑ≤~°∞Å∞ `«Ü«∂~“`å~Ú. D LeÑ≤~°∞Åx "≥hiÜ«∞Öò "å~üì û ÖË^• áêÑ≤Ö’=∂ Z‰õΩûq∞<Õ\Ï JO\Ï~°∞. Wq ˆH#û~ü "åºkèH˜ ã¨O|OkèOz#q HÍ=Ù. "≥hiÜ«∞Öò "å~üì û ™ê^è•~°}OQÍ tâ◊flO "≥#∞Hõ QÍ_çÖ’ ÃÑã¨~°, #∞=ÙfiÅ yO[ÖÏQÍ `«Ü«∂Ô~· `«fi~°QÍ XHõ\ ˜H˜ Ѩk J=Ù`å~Ú. P `«~°∞"å`« tâ◊flOg∞^Œ, ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓ~°fiK«~°‡O g∞^Œ ‰õÄ_® =™êÎ~Ú. H˘O^ŒiH˜ "≥hiÜ«∞Öò "å~üì û QÆ[˚Ö’¡, c[HÀâ◊O g∞^Œ =™êÎ~Ú. =∞Å^•fi~°O K«∞@∂ì ‰õÄ_® U~°Ê_»`å~Ú. "≥hiÜ«∞Öò "å~üì û Öˇ·OyHõ ã¨OѨ~°¯O ÖˉõΩO_® ‰õÄ_® ~å=K«∞Û. Wq ~å=_®xH˜ XHõ~°Hõ"≥∞ÿ# "≥·~°ãπ „H˜q∞ HÍ~°}O. "≥hiÜ«∞Öò "å~üì û „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μe^ŒÌiÖ’#∂ ~å=K«∞Û. g\˜x x~°¡HõΔ ºO KÕ¿ãÎ ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ QÆ∞`«∞ÎÅ∞QÍ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú. "≥hiÜ«∞Öò "å~üì û áÈ_ÀѶ≤e¡ãπ ™⁄Å∂º+¨<£ ~åÜ«∞_»O =Å¡ KåÖÏ =~°‰õΩ `˘ÅyOK«=K«∞Û. J~Ú`Õ D ™⁄Å∂º+¨<£ KåÖÏ *Ï„QÆ`«ÎQÍ ~åÜ«∂e. ÖËxѨHõΔOÖ’ ѨÙO_»∞QÍ =∂~°∞`«∞Ok. HÍ@Ô~·*Ë+¨<£ ^•fi~å ‰õÄ_® g\˜x fã≤"ÕÜ«∞=K«∞Û. áÈ_ÀѶ≤e¡<£ ~åã≤<å, HÍ@Ô~·*Ë+¨<£ KÕã≤<å =∞m§ H˘`«Îq =KÕÛ J=HÍâ◊O =ÙOk. ã¨∞hÎ KÕã≤ `˘ÅyOz#@¡~Ú`Õ "≥hiÜ«∞Öò "å~üì û uiy =KÕÛ J=HÍâ◊O `«‰õΩ¯=.

ÃÑo§H˜ H©˜¡<£ ã¨iìѶ≤ˆH\ò q"åǨxH˜ ѨÓ~°fiO "Õâ◊ºÅ`À#∂, W`«~° „ã‘ÎÅ`À#∂ Öˇ·OyHõ ã¨O|O^è•Å∞ =Ù#fl"å~°∞ _®Hõì~°∞KÕ`« ѨÓiÎQÍ Ñ¨sHõΔ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe. `«=∞Ö’ U"≥∞ÿ<å "åº^èŒ∞Å∞ =ÙO>Ë Jq `ÕÖË=~°‰õΩ zH˜`«û á⁄O^•e. WO^Œ∞HÀã¨O _®Hõì~°∞`À L#fl^Œ∞#fl@∞¡ K≥ѨÊ_»O J=ã¨~°O. H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ q._ç.P~ü.Ü«∞Öò. ~°HõÎѨsHõΔ KÕ~ÚOK«∞‰õΩx JO^Œ∞Ö’ <≥y\˜"£ iáÈ~°∞ì =¿ãÎ `«=∞Ö’ U "åºkè ÖË^Œ#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx "åiH˜ JOQÆO g∞^Œ ѨÙà◊√§, =¸„`«<åà◊O "≥O@ p=Ú "≥Ú^ŒÅQÆ∞ ÅHõΔ}ÏÅ∞ LO\Ï~Ú. W@∞=O\˜ ÅHõΔ}ÏÅ∞ L<åfl q._ç.P~ü.Ü«∞Öò. iáÈ~°∞ì <≥y\˜"£ QÍ<Õ =ã¨∞ÎOk. HÍx "åiÖ’ L#fl ѨÙà◊√§, p=Ú, ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë Ô~O_»="åiH˜ "åºkèx HõÅQÆ*Ë™êÎ~Ú.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 160

q._ç.P~ü.Ü«∞Öò. ~°HõÎѨsHõΔ ˆH=ÅO ã≤Ѷ≤eãπ "åºkè â◊s~°OÖ’ L#fln ÖËxn `≥eÜ«∞ *Ëã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ ã≤Ѷ≤eãπ "åºkè "≥Ú^Œ\ ˜ ^Œâ◊Ö’ q._ç.P~ü.Ü«∞Öò. ~°HõΠѨsHõΔ <≥y\˜"£ J<Õ iáÈ~°∞ì =ã¨∞ÎOk. <≥y\˜"£ Jx =zÛ#O`« =∂„`å# "åi JOQÆO g∞^Œ =Ù#fl ѨÙà◊√§ Ô~O_»= "åiH˜ "åºkè HõÅQÆKÕÜ«∞^Œx HÍ^Œ∞. P ѨÙO_»∞ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® Ô~O_»= "åiH˜ "åºkèx HõÅQÆKÕã¨∞ÎOk. q._ç.P~ü.Ü«∞Öò. ~°HõÎѨsHõΔ ^•fi~å QÆ<ÕiÜ«∂, ëêOHõ~å~Ú_£ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ "åº^èŒ∞Å∞ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. QÆ<ÕiÜ«∂ "åºkè L#fln ÖËxn `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅO>Ë =¸„`«<åà◊O #∞Oz =KÕÛ p=Úx QÍ¡ãπ Ãã·¡_£g∞^Œ fã¨∞‰õΩx ÖË|ˆ~@sÖ’ "≥∞ÿ„HÀ™È¯Ñπ „H˜O^Œ ѨsHõΔ KÕã≤ K«∂_®e. JO`Õ `«Ñ¨Ê q._ç.P~ü.Ü«∞Öò. ~°HõΠѨsHõΔ QÆ<ÕiÜ«∂ "åºkè x~å÷~°}‰õΩ U=∂„`«O `À_»Ê_»^Œ∞. J^Õq^èŒOQÍ ëêOHõ~å~Ú_£, `«k`«~° "åº^èŒÅ∞ q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_®. ÃÑo§ KÕã¨∞‰õΩ<Õ=ÚO^Œ∞ D ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ ~°HõÎѨsHõΔÅ∞, W`«~° Ѩs‰õΔÅ∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O, _®Hõ~ì ü KÕ`« HõOÑ‘\¡ òQÍ ZQÍ˚q∞<Õ+<¨ £ KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O, J`«ºO`« J=ã¨~O° . P q^èŒOQÍ Jxfl q^è•Å H©¡<£ ã¨iìѶ≤ˆH\ò á⁄Ok# `«~°∞"å`Õ ÃÑo§ KÕã¨∞HÀ"åe. Z~Ú_£û "åºkè L#fl@∞¡ ÃÇÏKü.S.q. >ˇãπìÖ’#∂, "≥„ã¨ì<£ ÉÏ¡\ò >ˇãπìÖ’#∂ `Õe#ѨC_»∞ ÃÑo¡ KÕã¨∞HÀ‰õΩO_® LO_®e. Z~Ú_£û "åºkè "≥Ú^Œ\ ˜ ^Œâ◊Ö’ H˘xfl ã¨O=`«û~åÅáê@∞ Z@∞=O\˜ J<å~ÀQƺO LO_»HõáÈ=K«∞Û. J~Ú<å q"åǨÏO KÕã¨∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. ^•x=Å¡ Ô~O_»= "å~°∞ J<åºÜ«∞OQÍ D "åºkèH˜ |Öˇ·áÈ`å~°∞. q"åǨxH˜ ѨÓ~°fiO "Õâ◊ºÅ`À#∂, JѨiz`« =º‰õΩÎÅ`À#∂ Öˇ·OyHõ ã¨O|O^è•Å∞ =Ù#fl"å~°∞ ÃÑo§H˜ =ÚO^Õ ÃÇÏKü.S.q. >ˇãπì KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O J=ã¨~°O. XHõ¯ Z~Ú_£û"åºkè `«Ñ¨Ê `«H˜¯# ã¨∞Y"åº^èŒ∞Åhfl =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç#@¡~Ú`Õ H˘kÌ ~ÀAÅÖ’<Õ Ñ¨ÓiÎQÍ #Ü«∞"≥∞ÿáÈ`å~Ú. ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑ¡H±û "åºkè L#fl"åiH˜ JѨC_»Ñ¨C_»∞ P "åºkè ÅHõΔ}ÏÅ∞ |Ü«∞@Ѩ_»=K«∞Û. HÍx D "åºkè „Ñ¨=∂^ŒHõ~°"≥∞ÿ#k HÍ^Œ∞. ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ "åºkè ÅHõΔ}ÏÅ∞ Hõ#|_ç#ѨC_»∞ P "å~°O– Ѩk~ÀAÅ∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#‰õΩO_® LO_»@O HÍx ÖË^• x~À^è£ `˘_»∞‰õΩ¯x ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#@O HÍx KÕÜ«∂e. JO`ÕHÍx ÃÇÏiÊãπ "åºkè =¿ãÎ ÃÑo§ KÕã¨∞HÀ‰õΩO_® =∂x"ÕÜ«∞#=ã¨~°O ÖË^Œ∞.

Jã¨ÇϨ #O ã¨O™ê~° ã¨∞MÏxH˜ qѶ∂¨ `«O– ã¨ÇϨ #O P#O^•xH˜ ™Èáê#O W`«~°∞Å Jaè„áêÜ«∂Åx, "åi JÅ"å@¡#∞ QÆ∞iÎOz, Q“~°qOK«QÆey#ѨC_»∞ ã¨Ç¨Ï#O JÅ=_»∞`«∞Ok. HÍx Z=~°∞ =∞@∞‰õΩ "å~°∞ `å=Ú K≥¿ÑÊ^Õ ã¨Ô~·#^Œx, Z^Œ∞\˜"å~°∞ "å\˜x JOwHõiOKåÅ#∞HÀ=@O`À ã¨OѶ¨∞~°¬} „áê~°OÉèíO J=Ù`«∞Ok. ZO^Œ~°∞ =º‰õΩÎÅ∞ LO\Ï~À Jxfl Jaè „ áêÜ« ∂ Å∂ LO\Ï~Ú. „Ѩ u "åà◊ √ § `« = ∞ Jaè „ áêÜ« ∂ Åx ¿ãfiK« Û ù Q Í

161 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

„ѨHõ\ ˜OK«∞HÀ"åÅ#∞ ‰õΩO\Ï~°∞. J@∞=O@ѨC_»∞ "å~°∞ K≥¿ÑÊ^•xH˜ J~°÷O KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ „Ѩܫ∞ufl¿ãÎ W|ƒO^Õ ÖË^Œ∞. HÍx KåÖÏ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’¡ =º‰õΩÎÅ∞ Ju `ÕeHõQÍ ã¨Ç¨Ï<åxfl HÀÖ’Ê`«∂ LO\Ï~°∞. Jã¨Ç¨Ï#O =ºH˜Î`«fi qHÍ™êxH˜ qѶ¨∂`«O Hõeyã¨∞ÎOk. Jã¨Ç¨Ï#O =ºH˜Î JÅÊ|∞kúH˜ zǨÏflO. Z^Œ∞\˜"åix Jaè=∂xOK«_»O, "åi ÉèÏ"åÅx P^ŒiOK«_»O, ã¨Ç¨Ï<åxfl ÃÑOá⁄OkOK«∞ HÀ=_®xH˜ HÍ=Åã≤# =ÚYº QÆ∞}O. W`«~°∞Å∞ =∞#efl Q“~°qOKåÅ#∞‰õΩ#flѨC_»∞ =∞#O ‰õÄ_® W`«~°∞ÅH˜ XHõ =ºH˜Î`«fiO LO^Œh, "åiH˜ H˘xfl „Ѩ`ÕºHõ Jaè„áêÜ«∂Å∞ LO\ÏÜ«∞x QÆ∞iÎOKåe. J\Ï¡ QÆ∞iÎOz#ѨC_»∞ Jã¨Ç¨Ï<åxH˜ KÀ@∞ LO_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ Z^Œ∞\˜"å~°∞ q`«O_»"å^Œ# KÕã¨∂Î LO>Ë ^•xx Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀ‰õΩO_® T~°∞HÀ=@"Õ∞ ["å|∞ J=Ù`«∞Ok. ã¨Ç¨Ï#O QÆÅ =ºH˜ÎÖ’ ã¨Ô~·# P~ÀQƺO LO@∞Ok. =∂#ã≤Hõ PO^Àà◊#ÅH˜, âßs~°HõOQÍ HõeˆQ H˘xfl ÉÏ^èŒÅH˜ KÀ@∞ ÖˉõΩO_® áÈ`«∞Ok.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 162

‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`}« a

a

=∂^èŒq WOHÍ K«^Œ∞=Ù‰õΩO@∂<Õ LOk. WOHÍ ÃÑ· K«^Œ∞=ÙÅ∞ ‰õÄ_® K«^Œ"åÅx LOk. HÍÉ’ÜÕ∞ Éèí~°Î =∂^èŒ=~å=Ù ‰õÄ_® =∂^èŒq ZO`« K«^Œ∞=Ù‰õΩO>Ë JO`« K«kq™êÎ#x =∂\˜KåÛ_»∞. ÃÑà‹·¡#ѨÊ\˜H© =∂^èŒq HÍÖËl =∂#‰õÄ_»^Œx J`«x Jaè„áêÜ«∞O. J#∞HÀ‰õΩO_® ÃÑo§ [iyáÈ~ÚOk. â’Éèí#O ‰õÄ_® U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. =∂^èŒqH˜, =∂^èŒ=~å=ÙH˜ ÃÑ^ŒÌ ã¨=∞㨺 =zÛ Ñ¨_çOk. ZO^Œ∞HõO>Ë "åi â’Éèí#O ã¨iQÍæ QÆ~°ƒùO =KÕÛ ~ÀAÖ’¡ x~°‚~ÚOK«|_çOk. „ã‘ÎH˜ "≥∞#ûãπ =zÛ# 10= ~ÀA #∞Oz 18= ~ÀA =~°‰õΩ QÆ~°ƒùO =KÕÛ Ñ≤iÜ«∞_£ Jx q^•º=O`«∞Öˇ·# "åi^ŒÌiH˜ `≥Å∞ã¨∞. ã¨iQÍæ D Ñ≤iÜ«∞_£Ö’ â’Éèí#O U~åÊ@∞ KÕ¿ãÎ QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎO^Õ"≥∂##fl ÉèíÜ«∞O "åiH˜ HõÅQÆHõáÈÖË^Œ∞. D™êiH˜ ZÖÏQÀÖÏQÆ QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_® K«~°ºÅ∞ fã¨∞‰õΩO>Ë =KÕÛ <≥Å #∞Oz =~°∞ã¨QÍ QÆ~°ƒù x~À^èŒHõ =∂„`«Å∞ "å_»∞`«∂ QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_® *Ï„QÆ`«Î Ѩ_»=K«Ûx PtOKå~°∞. P Pâ◊`À<Õ #=^ŒOѨ`«∞e^ŒÌ~°∞ Pã¨∞Ѩ„u H˘KåÛ~°∞. "åi ã¨=∞㨺x <å =ÚO^Œ∞OKå~°∞. q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞HõáÈ`Õ Wk ã¨=∞¿ãº. ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} Ѩ^Œú`«∞Å∞ QÆ∞iOz `≥e¿ãÎ Wk ã¨=∞㨺 HÍ<ÕHÍ^Œ∞. Z=i =∞@∞‰õΩ "å~°∞ QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_® *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞HÀQÆÅ~°∞. "åi rq`åxfl K«Hõ¯QÍ áê¡<£ KÕã¨∞HÀQÆÅ~°∞. JO^Œ∞Hõx ÃÑo¡H˜ =ÚO^Õ ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} Ѩ^Œú`«∞Å∞ QÆ∞iOz J=QÍǨÏ# LO_®e.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

163 u

I.

''@∞_Õ "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\òû——

<≥Å =∞^茺֒QÍx =∞Ô~ѨC_»∞<åQÍx QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_® *Ï„QÆ`«Î Ѩ_®ÅO>Ë ''@∞_Õ—— "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\òû K«Hõ¯QÍ `À_»Ê_»`å~Ú. g\˜x "å_»@O ^•fi~å #∂\˜H˜ #∂~°∞áêà◊√¡ QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_® ~°HõΔ} HõeÊOK«∞HÀ=K«∞Û. ''@∞_Õ—— "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\òû „ã‘ÎÅ∞ ~°uH˜ =ÚO^Œ∞ Ü≥∂x ֒ѨŠÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ aà◊§Å∞. Wq <À\˜ ^•fi~å q∞OˆQ aà◊¡Å∞ HÍ^Œ∞. Z\˜ì Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡#∂ QÆ~°ƒùO ~å‰õÄ_»^Œx HÀ~°∞‰õΩ<Õ ^ŒOѨ`«∞Å∞ ''@∞_Õ—— "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\òûx x~°ÉèíºO`«~°OQÍ "å_»=K«∞Û. Ü≥∂x ֒ѨŠÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ D aà◊§Å∞ U q^èOŒ QÍ#∂ J<å~ÀQͺxfl, #ëêìxfl HõeyOK«=Ù.

''@∞_Õ—— "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\òû "å_Õ Ñ¨^Œúu Zxfl™ê~°∞¡ ~°uÖ’ áêÖÁæO>Ë Jxfl™ê~°∂¡ „Ѩu™êi XH˘¯Hõ¯ aà◊§ Ü≥∂x ֒ѨŠÃÑ@∞ìHÀ"åe. ~°uÖ’ áêÖÁæ#_®xH˜ Ѩk x=ÚëêÅ =ÚO^Œ∞ „ã‘Î `«# K«∂ѨÙ_»∞ „"ÕÅ∞ ÉÁ@# „"Õe`À @∞_Õ "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\òx Ѩ@∞ì‰õΩx Ü≥∂x ^•fi~å QÆ∞O_® Ü≥∂x =∂~°æO ֒ѨeH˜ ^Œ∂~°∞ÛHÀ"åe. JÖÏ ^Œ∂iÛ# @∞_Õ "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\òx K«∂ѨÙ_»∞ „"ÕÅ∞ ^•fi~å Ü≥∂x =∂~°æO֒ѨeH˜ WOH˘kÌQÍ <≥@∞ìHÀ"åe. JÖÏ Ü≥∂x ֒ѨŠ^Œ∂~°∞Û‰õΩ#fl @∞_Õ "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\ò 8–10 x=ÚëêÅÖ’ ѨÓiÎQÍ HõiyáÈ`«∞Ok. JÖÏ Hõiy# aà◊§ Ü≥∂xÖ’ 㨯eOѨ|_ç# g~°ºHõ}ÏÅx xsfi~°ºO KÕã≤ QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_® x~Àkèã¨∞ÎOk. @∞_Õ "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\ò Ü≥∂x ֒ѨŠÃÑ@∞ì‰õΩx QÆO@Ö’QÍ ~°u =ÚyOKåe. @∞_Õ "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\ò Ü≥∂xÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl "åiÖ’ ~°u ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Z@∞=O\˜ `Õ_® Hõ#|_»^Œ∞. „ã‘ÎH˜QÍx ѨÙ~°∞+¨μxH˜QÍx Z@∞=O\˜ ^Œ∞~°^Œ, =∞O@ JxÑ≤OK«=Ù. ~°u ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JuQÍ „^Œ"åÅ∞ T~°@OQÍx, l_»∞¤l_»∞¤QÍ JxÑ≤OK«@OQÍx LO_»=Ù. D \Ïɡ¡\ò Ü≥∂xÖ’ ÃÑ@∞ìHÀ=_»O =Å¡ "åi ÅOQÍxH˜QÍx, p~°H˜QÍx „Ѩ`ÕºHõOQÍ Z@∞=O\˜ =∞~°HõÅ∞ Ѩ_»=Ù. J~Ú`Õ ~°u =ÚyÜ«∞QÍ<Õ „ã‘Î ÖËz "å+π KÕã¨∞HÀ=@O =∞Ozk HÍ^Œ∞.

„Ѩu ã¨OÜ≥∂QÍxH˜ H˘`«Î ''@∞_Õ—— "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\ò Zxfl™ê~°∞¡ ~°uÖ’ áêÖÁæO>Ë Jxfl™ê~°∞¡ H˘`«ÎQÍ @∞_Õ "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\òx Ü≥∂x ֒ѨŠÃÑ@∞ìHÀ"åe. JO`ÕQÍx JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ J~°QÆO@ =ÚO^À, =ÚáêÊ=ÙQÆO@ =ÚO^À Ü≥∂x ֒ѨŠÃÑ@∞ì‰õΩ#fl \Ïɡ¡\ò ã¨iáÈ`«∞O^Œx J#∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. @∞_Õ "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\ò Z=~°∞ "å_ç<å, Zxfl ~ÀAÅ∞ "å_ç<å, Zxfl ã¨O=`«û~åÅ∞ "å_ç<å Z@∞=O\˜ #+¨ìO HõÅQÆ^Œ∞. J~Ú`Õ HÍ=Åã≤O^ŒÖÏ¡ ''@∞_Õ—— "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\ò Ü≥∂x

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 164

֒ѨŠÃÑ@∞ì‰õΩ#fl `«~åfi`« „Ѩu™ês Ѩk x=ÚëêÅ∞ PQÍe. @∞_Õ "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\ò "å_Õ "å~°∞ ‰õÄ_® ~°uÖ’ Zxfl~°HÍÅ∞QÍ<≥·#, Zxfl ÉèíOy=∞ÅÖ’<≥·<å Z@∞=O\˜ ã¨OHÀK«O ÖˉõΩO_® áêÖÁæ#=K«∞Û.

ZO^ŒiHÀ ѨxH˜=KÕÛ @∞_Õ "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\ò ~°Hõ~°HÍÅ HÍ~°}ÏÅ =Å¡ H˘O^Œ~°∞ ^ŒOѨ`«∞Å∞ <≥ÅH˜ 2–3 ™êˆ~¡ ~°uÖ’ áêÖÁæO@∂ LO\Ï~°∞. ÃÑ·QÍ "åà◊¡H˜ "≥O@<Õ QÆ~°ƒùO ~å‰õÄ_»^Œx ‰õÄ_® LO@∞Ok. W@∞=O\˜"åà◊√§ ~ÀA"åi "å_Õ QÆ~ƒ° xù ~À^èHŒ õ <À\˜=∂„`«Å∞ "å_»#=ã¨~O° ÖË^∞Œ . Hˆ =ÅO ~°uÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ D aà◊§Å#∞ "å_»=K«∞Û. ã≤*iË Ü«∞<£ PѨ~ˆ +¨<£ KÕ~ÚOK«∞‰õΩ#fl"åà◊√§ "≥O@<Õ Å∂Ñπ "Õ~ÚOK«∞HÀ_®xH˜ ‰õΩ^Œ~^° ∞Œ . JO`ÕH͉õΩO_® a_»¤H˜áêÅ∞ Wã¨∞Î#fl `«e¡ Hõhã¨O PÔ~ <≥ÅÅ =~°‰õΩ QÆ~°ƒùx~À^èŒHõ <À\˜ =∂„`«Åx "å_»@O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. W@∞=O\˜"å~°∞ ''@∞_Õ—— "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\òx Z@∞=O\˜ ã¨OHÀK«O ÖˉõΩO_® "å_»=K«∞Û. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ QÆ~°ƒùx~À^èŒHõ =∂„`«Å∞ Hõ_»∞ѨÙÖ’ qHÍ~°O Hõey™êÎ~Ú. ÖË^• W`«~° ÉÏ^èŒÅ∞ Hõey™êÎ~Ú. Å∂ѨىõÄ_® ã¨iѨ_»‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok. Éèí~°Î x~À^è£ "å_»\ÏxH˜ W+¨ìѨ_»‰õΩO_® =ÙO\Ï_»∞. W@∞=O\˜ „ã‘ÎÅ∞ `å`å¯eHõOQÍ H˘O`«HÍÅO ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} áê\˜OK«_®xH˜ @∞_Õ "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\òû x~°ÉèíºO`«~°OQÍ "å_»=K«∞Û. #= ^ŒOѨ`«∞Å∞ "≥O@<Õ QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜ ÖË^• a_»¤H˜ a_»¤H˜ =∞^茺 H˘O`« QͺÑπ W=fi_®xH˜ ã¨O`å# x~À^èŒHõ Ѩ^Œú`«∞Å∞ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞H˘x LO_®e. JѨC_Õ "åi ã¨O™ê~°O ã¨∞Yã¨O™ê~°OQÍ ~°∂á⁄O^Œ∞`«∞Ok.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

165 u

II.

x~À^è£

x~À^è£ XHõ JOQÆ∞à◊O "≥_»Å∞Ê, U_»∞ JOQÆ∞àÏÅ á⁄_»=Ù LO@∞Ok. x~À^è£ ‰õÄ_® ~°|ƒ~°∞ |∂~°ÖÏQÍ<Õ QÍe Tk`Õ L|∞ƒ`«∞Ok. x~À^è£ „H˜OkÉèÏQÆOÖ’ z#fl|∞_»QÆÖÏQÍ „Ѩ`ÕºHõOQÍ LO@∞Ok. ã¨OÜ≥∂QÆO ã¨=∞Ü«∞OÖ’ q_»∞^ŒÖˇ·# g~°ºO WO^Œ∞Ö’ LO_çáÈ`«∞Ok. x~À^è£ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÍxH˜ `˘_çy#ѨC_»∞ *ÏiáȉõΩO_® LO_»\ÏxH˜ nx=ÚO^Œ∞ ÉèÏQÆ=ÚÖ’ ^Œà◊ã¨iQÍ LO_Õ ~°|ƒ~ü WÖÏã≤ìH± iOQ∑ LO@∞Ok. x~À^è£Ö’¡ Ãã·AÅ∞ "Õ~°∞"Õ~°∞QÍ LO_»=Ù. nxH˜ ™êˆQ QÆ∞}O LOk. Hõ#∞Hõ ѨÙ~°∞ëêOQÆ=Ú U Ѩi=∂}=Ú Hõey=Ù<åfl ã¨iáÈ`«∞Ok. x~À^èÅ£ ∞ XˆH ~°HOõ LO\Ï~Ú. `«Q~Æ Ñ° Ù¨ HÍy`«=Ú`ÀQÍx, ^Œàã◊ i¨ J@ì`ÀQÍx K«∞@ì|_ç LO\Ï~Ú.

x~À^è£ "å_»HOõ ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ áêÖÁæ#É’ÜÕ∞=ÚO^Œ∞ x~À^è£ ã¨ÎOaèOz# ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ `˘_»QÍe. ѨÙ~°∞ëêOQÆO z=iÉèÏQÍxfl x~À^è£ XHõ J~° JOQÆ∞à◊O á⁄_»=Ù =^Œ∞Å∞ LOKåe. JÖÏ LOK«_»O =Å¡ ã¨öÅ#"≥∞ÿ# g~°ºO JHõ¯_Õ LO_çáÈ=_®xH˜ gÅ∞ ‰õΩ^Œ∞~°∞`«∞Ok. x~À^è£ ã¨÷OaèOz# ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ `˘_»QÆÉ’ÜÕ∞=ÚO^Œ∞ tâ◊flOÃÑ·# JKåÛù^Œ#QÍ LO_Õ K«~å‡xfl "≥#Hõ‰õΩ ÖÏy `˘_»QÍe. ã¨∞hÎ KÕ~ÚOK«∞‰õΩ#fl"åà◊§Ö’¡ P ã¨=∞¿ãº LO_»^Œ∞. x~À^è£ `˘_»∞QÆ∞`«∞#flѨC_»∞ KÕu QÀà◊√§HÍx, "Õà◊§‰õΩ LO_Õ LOQÆ~åÅ∞HÍx wã¨∞‰õΩáȉõΩO_® *Ï„QÆ`«Î =Ç≤ÏOKåe. ÖËHõáÈ`Õ P `≥y# ã¨÷ÅO#∞Oz g~°ºO bH± J=_®xH˜ P™ê¯~°O LO@∞Ok. x~À^è£x ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ z=iHõÖÏ¡ `˘_çy WÖÏã≤ìH± iOQ∑ QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨@∞ì‰õΩ<Õ@@∞¡ K«∂_®e. x~À^è£ "å_»∞`«∞#flѨC_»∞ ѨÙ~°∞ëêOQÆO #∞Oz "≥Å∞=_Õ „^Œ"åÅ∞ |Ü«∞@‰õΩ~å=Ù. Hõ#∞Hõ JO`å `«_çQÍ LO@∞Ok. J@∞=O@ѨC_»∞ „ã‘Î Ü≥∂x=∂~°æO ‰õÄ_® ã¨iQÍ „^Œ"åÅ∞ T~°Hõ á⁄_çQÍ LO>Ë J@∞=O\˜ ^ŒOѨ`«∞ÅÖ’ ã¨OÜ≥∂QÆO ã¨iQÍ ‰õΩ^Œ∞~°^Œ∞. ÃÑ·QÍ ÉÏ^è•Hõ~°OQÍ LO@∞Ok. W@∞=O@ѨC_»∞ ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} ‰õΩѨÜ≥∂yOKÕ ¿Ñã¨∞ìÅ∞, *ˇb¡Å∞ x~À^è£ÃÑ·# ~åÜ«∂e. JѨC_»∞ `ÕeHõQÍ ã¨OÜ≥∂QÆO ‰õΩ^Œ∞~°∞`«∞Ok. *Ï~°∞_»∞ Ѩ^•~°÷O "Õ[Öˇ·<£ „"åÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. "Õ[Öˇ·<£ ÖÏO\˜q x~À^è£ ~°|ƒ~°∞x áê_»∞KÕ™êÎ~Ú. ѨÙ~°∞ëêOQÆO ÉÏQÍ ã¨O÷ aèOz L#flѨC_»∞ x~À^è£ ÉÏQÍ<Õ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x LO_ç *ÏiáȉõΩO_® LO@∞Ok. JÖÏHÍHõ g~°ºã¨öÅ#O J~Ú# `«~åfi`«QÍx, ã¨OÜ≥∂QÆO ã¨=∞Ü«∞OÖ’ W`«~° HÍ~°}ÏÅ =Å¡QÍx ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}O `«yæáÈ`Õ, x~À^è£ *ÏiáÈ~Ú Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ LO_çáÈ=_®xH˜ P™ê¯~°O LOk. JO^Œ∞Hõx x~À^è£ "å_Õ@ѨC_»∞ ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}O `«QÆæHõ=ÚO^Õ ~°u #∞O_ç LѨã¨OǨÏiOKåe. ÖËHõáÈ`Õ ã¨öÅ#"≥∞ÿ# g~°ºO =^Œ∞Å∞QÍ L#fl x~À^è£ #∞Oz |Ü«∞@‰õΩ *Ï~°∞‰õΩO@∂ =zÛ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ „Ѩ"ÕtOK«=K«∞Û. JO^Œ∞Hõx JOQÆ Ñ¨i=∂}O `«yæáÈ`Õ x~À^è£x KÕu`À Jkq∞ Ѩ@∞ì‰õΩx ѨÙ~°∞ëêOQÍxfl Ü≥∂x=∂~°æO #∞O_ç LѨã¨OǨÏiOKåe. XHõ"Õà◊ x~À^è£ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’H˜ *ÏiáÈ`Õ "≥O@<Õ KÕu"Õà◊√§ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’xH˜ áÈxzÛ fã≤"ÕÜ«∂e.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ III.

u 166

‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} =∂„`«

‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} H˘~°‰õΩ „ã‘ÎÅ∞ ~ÀE"å_Õ aà◊¡Å∞ |Ç≤Ï+¨μì„™ê=O Hõ#|_ç# J~Ú^Œ=~ÀA#∞O_ç "Õã¨∞HÀ"åe Hõ^•! =∞iH˘O^Œ~°∞ |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® ã¨OÜ≥∂QÆO [~°∞ѨÙ`å~°∞. W@∞=O\˜ „ã‘ÎÅ∞ |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∂„`«Å∞ "å_»HõáÈ=@O =Å¡ QÆ~°ƒùO ~å=_®xH˜ J=HÍâ◊O LO_»^• J<Õ J#∞=∂#O H˘O^Œ~°∞ =ºHõÎѨ~°∞™êÎ~°∞. <≥Å<≥ÖÏ „Ѩu |Ç≤Ï+¨μìH˜ J~Ú^Œ=~ÀA #∞Oz ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} =∂„`«Å∞ "å_Õ „ã‘ÎÅ∞ |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ã¨OÜ≥∂QÆO [~°Ñ¨_»O=Å¡ QÆ~°ƒùO ~å=_»O [~°QÆ^Œ∞. JO^Œ∞Hõx |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ [iÑ≤<å „Ñ¨`ÕºHõOQÍ =∂„`«Å∞ "å_»#=ã¨~°OÖË^Œ∞. =∂=¸Å∞QÍ<Õ S^Œ=~ÀA#∞Oz "å_ç`Õ KåÅ∞.

QÆ~ƒ° xù ~À^èHŒ õ =∂„`« ZÖÏ QÆ~åƒùxfl x~Àkèã∞¨ OÎ k „ã‘Î |Ç≤Ï+¨μì J~Ú# 5= ~ÀA#∞Oz ~ÀE XHõ=∂„`« K˘Ñ¨C# 21 ~ÀAÅ∞ fã¨∞HÀ"åe. 5 = ~ÀA JO>Ë ZѨC_»∞ Jx J#∞=∂#O HõÅQÆ=K«∞Û. „ã‘Î |Ç≤Ï+¨μì „™ê==Ú Hõ#|_ç#~ÀA "≥Ú^Œ\ ˜~ÀA „H˜O^Œ ÖˇHõ¯Hõ\Ïìe. JHõ¯_ç#∞Oz ÖˇHõ¯Hõ\ ˜ì J~Ú^Œ=~ÀA #∞Oz QÆ~°ƒùx~À^èŒHõ =∂„`« „áê~°OaèOKåe. QÆ~°ƒùx~À^èŒHõ =∂„`« XHõ xs‚`«ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ~ÀE fã¨∞HÀ"åe. ~å„uѨÓ@ "≥Ú^ŒÖˇ\ ˜ì#>ˇÿ¡`Õ ~å„uѨÓ>Ë fã¨∞HÀ"åe. XHõ~ÀA ~å„uѨÓ@, =∞~˘Hõ~ÀA =∞^蕺ǨÏflO ~ÚÖÏ fã¨∞HÀ=_»O ã¨Ô~·# q^è•#=Ú HÍ^Œ∞. ~ÀE ~å„uѨÓ@ Éè’[#=Ú KÕÜ«∞QÍ<Õ =∂„`«"Õã¨∞‰õΩO>Ë Hõ_»∞ѨÙÖ’ qHÍ~°=Ú HõÅQÆ_»=Ú, `«Å u~°QÆ_»=Ú ÖÏO\˜q JxÑ≤OK«=Ù. WÖÏ 21=∂„`«Å∞ "Õã¨∞‰õΩx PÑ≤"Õã≤# 3 ~ÀAÖ’¡ |Ç≤Ï+¨μì „™ê==Ú Hõ#|_»∞`«∞Ok. uiy |Ç≤Ï+¨μì „™ê==Ú Hõ#|_ç# 5 = ~ÀA#∞Oz QÆ~°ƒùx~À^èŒHõ =∂„`« fã¨∞HÀ=@=Ú „áê~°OaèOKåe. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ uiy J~Ú^Œ= ~ÀA#∞Oz QÆ~°ƒùx~À^èŒHõ =∂„`« "Õã¨∞HÀ=_»=Ú =∞izáÈ`«∂ LO\Ï~°∞. J@∞=O\˜ J=HÍâ◊O ÖˉõΩO_® 28 =∂„`«Å∞ LO_Õ áêºÔH@∞¡ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞|_ç L<åfl~Ú. D 28 =∂„`«Å∞ LO_Õ áêºÔH@∞¡ "å_Õ „ã‘ÎÅ∞ WHõ |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® aà◊§ P¿ÑѨxÖË^Œ∞.

QÆ~ƒ° xù ~À^èHŒ õ =∂„`–« H˘xfl J#∞=∂<åÅ∞ QÆ~°ƒùx~À^èŒHõ =∂„`«Å∞ H˘xfl <≥ÅÅáê@∞ "å_»∞`«∞<åfl ZѨC_»∞ Ñ≤Å¡Å∞ HÍ"åÅ#∞‰õΩO>Ë JѨC_»∞ =∂x"ÕÜ«∞=K«∞Û. D =∂„`«Å∞ H˘O`«HÍÅOáê@∞ "å_»∞`«∂ LO_ç#>ˇÿ¡`Õ, `«~°∞"å`« Ñ≤Å¡Å∞ HõÅQƈ~"≥∂#x ÉèíÜ«∞O J#=ã¨~°O. 75 âß`«O „ã‘ÎÅÖ’¡ D =∂„`«Å∞ "å_»@O

167 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

=∂x"Õã≤# 2 <≥ÅÖ’¡ QÆ~°ƒùO ~å=_®xH˜ P™ê¯~°=Ú LOk. QÆ~°ƒùx~À^èŒHõ =∂„`«Å∞ "å_ç PÑ≤# `«~°∞"å`« P „ã‘ÎÅH˜ ѨÙ\˜ì# Ñ≤Å¡Å∞ P~ÀQƺ=O`«∞Å∞QÍ<Õ LO\Ï~°∞. "åig∞^Œ P =∂„`«Å „ѨÉèÏ=O LO_»^Œ∞.

QÆ~°ƒùx~À^èŒHõ =∂„`«Å∞– ^Œ∞+¨Êùe`åÅ∞ =∂=¸Å∞ P~ÀQƺ=O`«"≥∞ÿ# „ã‘ÎH˜ D =∂„`«Å =Å¡ ^Œ∞+¨Êùe`åÅ∞ HõÅQÆ=Ù. H˘O^ŒiÖ’ =∂„`«Å∞ "å_»@=Ú "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜ì# "≥Ú^Œ\ ˜ Ô~O_»∞=¸_»∞ <≥ÅÖ’¡ H˘kÌ X_ç^Œ∞_ç‰õΩÅ∞ Hõ#|_»`å~Ú. Z‰õΩ¯==∞Ok „ã‘ÎÅÖ’¡ g\˜=Å¡ Z@∞=O\˜ K≥_»∞ Ѷ¨e`åÅ∞ Hõ#|_»=Ù. =∂=¸Å∞QÍ W|ƒOk HõeyOKÕ ÅHõΔ}ÏÖ’¡ Hõ_»∞ѨÙÖ’ qHÍ~°=Ú XHõ\ ˜. XHõ\ ˜ Ô~O_»∞ ~ÀAÅÖ’ ~¸ W|ƒOk `«yáæ È`«∞Ok. Jã¨Å∞ ~å„uѨÓ@ Éè’[#=Ú KÕÜ∞« QÍ<Õ ~¸=∂„`« "Õã¨∞‰õΩO>Ë KåÖÏ=~°‰õΩ U qHÍ~°=Ú JxÑ≤OK«^Œ∞. ÖË^• XHõ QÍ¡ã¨∞ áêÅÖ’ fã¨∞‰õΩ<åfl Ug∞ JxÑ≤OK«^Œ∞. D =∂„`«Å∞ fã¨∞‰õΩO@∞#fl H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’¡ J~°∞^Œ∞QÍ HÍà◊§H˜ h~°∞ ~å=_»O, HÍà◊§Ö’ HõO_»Å∞ aQÆnã¨∞‰õΩ#fl@∞¡, =HΔÀ*ÏÅ∞ |~°∞"≥H˜¯#@∞¡, Xà◊√§ |~°∞"≥H˜¯#@∞¡ LO\Ï~Ú. H˘O^ŒiH˜ XO\˜H˜ ^Œ∞~°^ŒÅ∞ =™êÎ~Ú. WÖÏHÍHõ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ ÉÏQÍ `«Å<˘Ñ≤Ê ~å=_»=Ú, Xà◊√§ `«∂e#@∞¡ J=_»=Ú, K«∂Ѩ٠Hõ#|_»_»OÖ’ =∂~°∞Ê ~å=_»=Ú LO_»=K«∞Û. W@∞ =O@ѨC_»∞ P =∂„`«Å∞ PÑ≤"ÕÜ«∞_»=Ú =∞Ozk.

H˘O^ŒiH˜ x¿+kèOѨ|_ç# =∂„`« ~°HõÎ<åàÏÖ’¡ ~°HõÎOQÆ_»¤Hõ>Ëì ã¨fiÉèÏ=O L#flѨC_»∞, TÑ≤iu`«∞ÎÖ’¡ ~°HõÎO QÆ_»¤Hõ\ ˜ì J_»∞¤Ñ¨_ç#ѨC_»∞, ѨHõΔ"å`«O =zÛ#ѨC_»∞, HÍà◊§ #~åÖ’¡ ~°Hõ΄™ê=O PyáÈ~Ú#ѨC_»∞, QÆ∞O_≥[|∞ƒ L#flѨC_»∞, â◊s~°OÖ’ ˆH#û~ü L#flѨC_»∞ QÆ~°ƒùx~À^èŒHõ=∂„`«Å∞ Z\˜ì Ѩiã≤÷`«∞ Ö’¡#∂ "å_»‰õÄ_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë P =∂„`«ÅÖ’LO_Õ D„™Èì[<£ Ǩ~À‡#∞¡ P "åºkè =Ú^Œ~° _®xH˜ ÖË^• u~°QÆɡ@ìQÍxH˜ ^ÀǨÏ^ŒO KÕ™ÈÎOk. ÃÑ· Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡<ÕH͉õΩO_® =∞^èŒ∞"Õ∞ǨÏO L#fl"åà◊√§ "≥∞ÿ„ˆQ<£ `«Å<˘Ñ≤Ê`À ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∞#fl"å~°∞, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’ ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û L#fl"å~°∞ <À\˜=∂„`«Å∞ "å_»‰õÄ_»^Œ∞.

QÆ~ƒ° xù ~À^èHŒ = õ ∂„`Å« ∞ áêÅ∞ Wã¨∞#Î fl `«Å∞¡Å∞ "å_»=KåÛ? QÆ~°ƒùx~À^èŒHõ=∂„`«Å =Å¡ `«e¡ ^ŒQÆæ~° áêÅ∞ `«yæáÈ=_®xH˜ J=HÍâ◊O LOk. JO^Œ∞Hõx a_»¤ PǨ~°O fã¨∞HÀ=_»O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ>Ëì=~°‰õΩ `«e¡ ã¨O`å# x~À^èŒHõ=∂„`«Å∞ "Õã¨∞HÀ=_»O =∞OzkHÍ^Œ∞. a_»‰¤ Ωõ áêÅ∞ Wã¨∞#Î fl `«Å∞¡Å∞ Hõhã¨O P~°= <≥Å=~°‰Ωõ D =∂„`«Å∞ "å_»‰Ωõ O_® LO_»_»O =∞Ozk. J~Ú`Õ ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«}H˜ W`«~° Ѩ^Œú`«∞Å∞ J=ÅOaèOK«=K«∞Û.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

H˘xfl ã¨O`å# x~À^èHŒ õ <À\˜=∂„`Å« ∞

u 168

'F~°Öò HÍO„\ÏÃãÑ≤ì"£ Ñ≤Öòû— <Õ <À\˜=∂„`«Å∞ Jx JO\Ï~°∞. =∂Ô~¯\òÖ’ „Ѩf =∞O^Œ∞Å ëêѨÙÖ’#∂ „ѨÉèí∞`«fiO"åi ‰õΩ@∞O|xÜ«∞O„`«} qÉèÏQÆOÖ’#∂ D „H˜Okq^èŒ"≥∞ÿ# <À\˜ =∂„`«Å∞ áêºÔH@∞ìÅ∞ ^˘~°∞‰õΩ`å~Ú. g\˜Ö’¡ "Õ\ ˜<≥·<å ^ŒOѨ`«∞Å∞ ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«}x áê\˜OK«_®xH˜ "å_»=K«∞Û. 1. F„"åÖò Ü«∞Öò (21 aà◊Å¡ áêºÔH\ò) 2. „>ˇHÿ fi˜ ÖÏ~ü (21aà◊Å¡ áêºÔH\ò)

<À\˜=∂„`Å« ∞ ZO`«HÍÅO "å_»=K«∞Û? <À\˜=∂„`«Å∞ =~°∞ã¨QÍ 3 #∞Oz 5 ã¨O=`«û~åÅ∞ "å_»=K«∞Û. WO`«HõO>Ë Z‰õΩ¯= HÍÅO ‰õÄ_® "å_»=K«∞Û. J~Ú`Õ H˘xfl K≥_»∞Ѷ¨e`åÅ∞ Hõ#|_Õ J=HÍâ◊O LOk. JO^Œ∞Hõx _®Hõì~ü ã¨ÅǨÖËx^Õ =¸_»∞ ã¨O=`«û~åÅH˜ q∞Oz "å_»@O =∞OzkHÍ^Œ∞. <À\˜=∂„`«Å∞ "å_Õ„ã‘ÎÅ∞ „Ѩu 6 <≥ÅÅH˜ XHõ™êi "≥·^Œ∞ºxKÕ`« ~°HõÎáÈ@∞ K«∂Ñ≤OK«∞ HÀ=_»O, ~°HõÎOÖ’ +¨μQÆ~ü âß`«O ZO`« L#fln ѨsHõΔ KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O =∞Ozk. JO`Õ H͉õΩO_® _®Hõì~üKÕ`« QÆ~°ƒùHÀâ◊O, W`«~° [#<ÕO„kÜ«∂Å∞ ѨsHõΔÅ∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O =∞Ozk.

<≥ÅH˜ XHõ\˜ ~Ô O_»∞™êˆ~¡ Hõeã≤<å <À\˜=∂„`Å« ∞ <≥ÅO`å "å_®ÖÏ? H˘O^Œ~°∞ ^ŒOѨ`«∞Å∞ L^ÀºQÆs`åº ^Œ∂~°OQÍ LO_ç <≥ÅÖ’ Ô~O_»∞ =¸_»∞~ÀAÖË ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ áêÖÁæ#_»O [~°∞QÆ∞`«∂ LO@∞Ok. J@∞=O\˜"åà◊√§ <À\˜=∂„`«Å∞ ~ÀE "å_ç f~°=Åã≤O^Õ. JO`ÕQÍx ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ áêÖÁæ#flѨC_Õ <À\˜=∂„`«Å∞ "å_ç`Õ ã¨iáÈ`«∞O^Œx J#∞‰õΩO>Ë á⁄~°ÉÏ>Ë J=Ù`«∞Ok. ~ÀE "å_»‰õΩO_® ˆH=ÅO ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ áêÖÁæ#fl~ÀA<Õ <À\˜=∂„`«Å∞ "å_»_»O =Å¡ QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_® PQÆ^Œ∞.

<À\˜=∂„`« q∞ãπH˘_ç`Õ <À\˜=∂„`« ~ÀE ~å„u Éè’[#O J=QÍ<Õ "Õã∞¨ HÀ=_»O =∞Ozk. JO`ÕQÍx ɡ_£ ~°∂OÖ’H˜ "≥o§# `«~°∞"å`« "Õã¨∞‰õΩO^•=∞O>Ë P ~ÀAˆH =∞izáÈÜÕ∞ „Ѩ=∂^ŒO LOk. XHõ"Õà◊ XHõ~ÀA =∞~°záÈ`Õ L^ŒÜ«∞O ÖË=QÍ<Õ P q+¨Ü«∞O QÆ∞~°∞Î `≥K«∞Û‰õΩx \˜Ñ¶≤<£`À ~å„u =∂„`«x "Õã¨∞HÀ"åe. uiy P ~ÀA ~å„u =∂=¸Å∞QÍ<Õ "Õã¨∞HÀ"åe. JO`ÕQÍx L^ŒÜ«∞O "Õã¨∞‰õΩ<åflO Hõ^• Jx ~å„u =∂#‰õÄ_»^Œ∞. JÖψQ D ~å„uH˜ N"å~°∞ ÖË~°∞ Hõ^• Jx |^ŒúHõO "Õã≤ =∂„`« q∞OQÆ_»O =∂#‰õÄ_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ =∂„`«"Õã¨∞HÀ=_»O =~°ã¨QÍ Ô~O_»∞~ÀAÅ∞ =∞~°záÈ`Õ =¸_»=~ÀA L^ŒÜ«∞O XHõ\ ˜, ~å„u XHõ\ ˜ "å_»@"Õ∞H͉õΩO_®, WHõ P~ÀA #∞Oz =∂„`«O HÀ~üû ѨÓiÎ JÜÕ∞º=~°‰õΩ W`«~° ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} Ѩ^Œú`«∞Å∞ ‰õÄ_® áê\˜OK«_»O J=ã¨~°O. W`«~° ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} Ѩ^Œú`«∞Å∞ JO>Ë Ü≥∂xÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ á¶È"£∞û, aà◊§Å∞, ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ x~À^è£

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

169 u

"å_»_»O =O\˜q. =~°∞ã¨QÍ Ô~O_»∞ ~ÀAÅ∞ (=∂„`«Å∞ "å_»∞`«∞#fl =∞^茺HÍÅOÖ’) =∂„`«Å∞ "Õã¨∞HÀ=_»O =∞~°záÈ`Õ QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_® WHõ P <≥ÅH˜ P =∂„`«Å∞ â◊H˜Î=O`«OQÍ `À_»Ê_» ÖËHõáÈ`å~Ú. JO^Œ∞Hõ<Õ "å\˜H˜ `À_»∞ W`«~° ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} Ѩ^Œú`«∞Å∞ áê\˜OKåÅx ã¨∂zOKÕk.

QÆ~ƒ° xù ~À^èHŒ õ =∂„`Å« ∞ – JOQÆ"H·≥ Åõ ºO QÆ~°ƒùx~À^èŒHõ =∂„`«Å∞ "å_ç# „ã‘ÎÅH˜ `«~°∞"å`« ã¨O`å#O Hõey`Õ P ã¨O`å<åxH˜ JOQÆ"≥·HõźO =ã¨∞ÎO^Õ"≥∂#<Õ ÉèíÜ«∞O H˘O^ŒiÖ’ =ÙOk. <À\˜=∂„`«Å∞ "å_»@O=Å¡ ã¨O`å# ™êѶ¨Åº`« `«yæáÈ=_»O [~°QÆ^Œ∞.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

IV.

u 170

Å∂Ñπ – ~°HÍÅ∞

D<å_»∞ ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ Å∂ÑπÅ∞ (S.Ü«Ú.ã≤._ç.) "å_»HõOÖ’ 1. B+¨^èŒ ~°Ç≤Ï`« (J<£ "≥∞_çˆH>ˇ_£) Å∂Ñπ 2. B+¨^èŒÑ¨Ói`« ("≥∞_çˆH>ˇ_£) Å∂Ñπ =∞m¡ B+¨^èŒ~°Ç≤Ï`« Å∂ÑπÖ’ Ô~O_»∞~°HÍÅ∞ "å_»∞HõÖ’ L<åfl~Ú. JO^Œ∞Ö’ XHõ\ ˜ eÑ‘ÊãπÅ∂Ñπ. Ô~O_»=k– ã¨∂<£"åÖÏ Å∂Ñπ. WHõ B+¨^èŒÑ¨Ói`« Å∂ÑπÖ’¡ ''HÍѨ~ü–\˜——, ''=∞eìÖ’_£ HÍѨ~ü–250—— Å∂ÑπÅ∞ Z‰õΩ¯= „ѨKå~°OÖ’ =Ù<åfl~Ú.

Å∂Ñπ ZѨC_»∞ "ÕÜ∂« e? „ã‘Î |Ç≤Ï+¨μì J~Ú# `«~°∞"å`« "å~°O ~ÀAÅ֒Ѩ٠Å∂Ñπ "ÕÜ«∂e. Å∂Ñπ "Õ~ÚOKÕÖ’QÍ ^ŒOѨ`«∞Å∞ ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ áêÖÁæ#‰õΩO_® =ÙO@O =∞Ozk. Å∂Ñπ ZѨC_»∞ Ѩ_`ç Õ JѨC_»∞ "ÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ . <≥Å=∞^躌 Ö’ "Õã#≤ >ˇ`¡ÿ Õ QÆ~ƒ° Où LO_»=K«∞Û. J@∞=O@ѨC_»∞ Å∂Ñπ "ÕÜ«∞_»O =Å¡ Ѷ¨e`«O LO_»^Œ∞. Å∂Ñπ "ÕÜ«∞_»O =Å¡ QÆ~°ƒù„™ê=O [~°QÆ=K«∞Û. ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ áêÖÁæ#‰õΩO_® LO>Ë |Ç≤Ï+¨μìH˜ =∞^茺HÍÅOÖ’ ZѨC_≥·<å Å∂Ñπ "ÕÜ«∞=K«∞Û. H˘O^ŒiH˜ =∂=¸Å∞k<åÖ’¡ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~î°^•fi~°O (ÃãÔ~· fiHõÖò ÔH<åÖò) aQÆ∞`«∞QÍ LO_ç Å∂Ñπ "ÕÜ«∞_®xH˜ JÑ≤¡ˆH@~ü ^Œ∂~°^Œ∞. J^Õ „ã‘Î |Ç≤Ï+¨μìQÍ L#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J~Ú`Õ ã¨Ô~· fiHõÖò ÔH<åÖò =^Œ∞Å∞QÍ LO@∞Ok. ^•x`À JÑ≤¡ˆH@~ü `ÕeHõQÍ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’H˜ „Ѩ"Õtã¨∞ÎOk. JO^Œ∞Hõx ã¨∞à◊√=ÙQÍ Å∂Ñπ "ÕÜ«∞_®xH˜, Å∂Ñπ "Õ~ÚOK«∞‰õΩ<Õk „ã‘ÎH˜ ÉÏ^èŒÖˉõΩO_® LO_»\ÏxH˜ Å∂Ñπx |Ç≤Ï+¨μì L#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "ÕÜ«∞_»O =∞Ozk. |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Å∂Ñπ "ÕÜ«∞_»O =Å¡ Jk *ÏiáÈ=_»O [~°QÆ^Œ∞.

171 u

HÍ#∞Ê J~Ú# `«~∞° "å`« Å∂Ñπ

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

HÍ#∞Ê J~Ú# `«~°∞"å`« P~°∞"å~åÅH˜ Å∂Ñπ "ÕÜ«∞=K«∞Û. =∞s J=ã¨~°O J#∞‰õΩO>Ë HÍ#∞Ê J=QÍ<Õ P „ã‘Î _≥e=i >Ë|∞Öò#∞Oz kQƉõΩO_®<Õ Å∂Ñπ "ÕÜ«∞=K«∞Û. QÆ~°ƒù„™ê=O [iy# `«~°∞"å`« Å∂Ñπ "≥O@<Õ "ÕÜ«∞=K«∞Û. JO`ÕQÍx HÍ#∞ÊÖÏQÍ P~°∞"å~åÅ∞ PQÆ#=ã¨~°OÖË^Œ∞. Å∂Ñπ "ÕÜ«∞QÍ<Õ P „ã‘Îx H˘O`«¿ãѨ٠Ѩ_»∞‰õΩx LO_»=∞x K≥ѨÊ_»O =∞Ozk.

Å∂Ñπ "Õ~ÚOK«∞‰õΩ#fl `«~∞° "å`« =∞m§ _®Hõ~ì Hü ˜ Hõ#|_®ÖÏ? Å∂Ñπ "Õ~ÚOK«∞‰õΩ#fl `«~°∞"å`« U"≥∞ÿ<å `Õ_®=ÙO>Ë "≥O@<Õ _®Hõì~üH˜ K«∂Ñ≤OK«∞HÀ"åe. Z@∞=O\˜ ÉÏ^èŒÖËxѨHõΔOÖ’ =¸_»∞ <≥ÅÅ∞ QÆ_çz# `«~°∞"å`« _®Hõì~ü KÕ`« ™ê^è•~°} ѨsHõΔ KÕ~ÚOK«∞‰õΩx Å∂Ñπ U Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ L#fl^À `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. J@∞ `«~°∞"å`« ã¨O=`«û~åxH˜ XHõ™êi K«∂Ñ≤OK«∞HÀ=_»O J=ã¨~°O.

Å∂Ñπ ZO`«HÍÅO LOK«∞HÀ=K«∞Û? eÑ‘Êãπ Å∂Ñπx Zxfl ã¨O=`«û~åÖˇ·<å LOK«∞HÀ=K«∞Û. HÍx „Ѩu Ô~O_»∞ =¸_»∞ ã¨O=`«û~åÅH˘Hõ™êi J~Ú<å áê`«^•xx fã≤"Õã≤ „H˘`«Îk "Õ~ÚOK«∞HÀ=_»O =∞Ozk. ZO^Œ∞HõO>Ë Å∂Ñπ H˘O`«HÍÅOáê@∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’ L#fl `«~°∞"å`« Jk QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒Ѩeá⁄~°Ö’¡ áê`«∞‰õΩxáÈÜÕ∞ „Ѩ=∂^ŒO LOk. ^•x=Å¡ Å∂Ñπ "Õ~ÚOK«∞‰õΩ#fl „ѨÜ≥∂[#O LO_»^Œ∞. giÖ’ Å∂Ñπ L<åfl QÆ~°ƒùO =KÕÛ J=HÍâ◊O LOk. HÍѨ ~ ü – \˜ Å∂Ñπ Q Íx, =∞bì Ö ’_£ ã≤ . Ü« Ú .250 Å∂Ñπ x QÍx Ô ~ O_» ∞ –=¸_» ∞ ã¨O=`«û~åÅH˜ XHõ™êi áê`«k fã≤"Õã≤ „H˘`«Îk "ÕÜ«∞_»O J=ã¨~°O. ZO^Œ∞HõO>Ë D Å∂ÑπÅ∞ B+¨^èŒÑ¨Ói`«"≥∞ÿ#q. 3 ã¨O=`«û~åÅ∞ QÆ_çKÕã¨iH˜ D B+¨^èŒO `«# „ѨÉèÏ"åxfl HÀÖ’Ê`«∞Ok. HÍѨ~ü–\˜ Å∂ÑπQÍx, =∞bìÖ’_£ ã≤.Ü«Ú.250 Å∂ÑπÖ’ QÍx LO_Õ B+¨^èŒO HÍѨ~ü (~åy), D HÍѨ~ü ~ÀAH˜ 52 #∞Oz 64 "≥∞ÿ„HÀ„QÍ=ÚÅ∞ `«iyáÈ`«∂ LO@∞Ok. g\˜H˜ ã¨O|OkèOz# HÍѨ~ü `«iyáÈ~Ú# `«~°∞"å`« QÆ~°ƒùx~À^èŒO [~°QÆ^Œ∞. HÍѨ~ü–\˜ Å∂Ñπx „Ѩf =¸_»∞ ã¨O=`«û~åÅH˜ XHõ™êi fã≤"ÕÜ«∂e. =∞bìÖ’_£ ã≤.Ü«Ú. 250 Å∂Ñπx „Ѩu Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åÅH˜ XHõ™êi fã≤"ÕÜ«∂e. áê`« Å∂Ñπ fã≤ "≥O@<Õ „H˘`«ÎÅ∂Ñπ "ÕÜ«∞=K«∞Û.

Å∂Ñπ Z=~°∞ "Õ~ÚOK«∞HÀ‰õÄ_»^∞Œ ? QÆiƒù}˜ Å∂Ñπ "Õ~ÚOK«∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. JÖψQ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OQÍx, JO_»"åÇ≤ÏHõÅ∞QÍx "åz L#flѨC_»∞ Å∂Ñπ "Õ~ÚOK«∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. Ü≥∂xÖ’ "åºkè L<åfl, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~îåxH˜

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 172

ѨÙO_»∞ L<åfl, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’ ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û (QÆ_»¤Å∞) L<åfl, J`«ºkèHõOQÍ |Ç≤Ï+¨μì „™ê=O J=Ù`«∞<åfl Å∂Ñπ "Õ~ÚOK«∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. JÖψQ PѨˆ~+¨<£ KÕ~ÚOK«∞‰õΩ#fl „ã‘ÎH˜ PѨˆ~+¨<£ KÕ~ÚOK«∞‰õΩO@∞#fl ÉèÏQÆO KåÖÏ |ÅÇ‘Ï#OQÍ L<åfl Å∂Ñπ =∞OzkHÍ^Œ∞.

ÃÑo§HÍQÍ<Õ Å∂Ñπ "Õ~ÚOK«∞HÀ=KåÛ? ÃÑo§HÍQÍ<Õ H˘O^Œ~°∞ ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ áêÖÁæ#Hõ=ÚO^Õ Å∂Ñπ "Õ~ÚOK«∞ HÀ"åÅ#∞‰õΩO\Ï~°∞. JÖÏ "ÕÜ«∞_»O =∞OzkHÍ^Œ∞. XHõ"Õà◊ Å∂Ñπ "ÕÜ«∞_»O `«Ñ¨Êxã¨i J~Ú`Õ Ñ¨ÓiÎ =∞`«∞Î WzÛ "ÕÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok. H˘`«ÎQÍ ÃÑà‹·¡#"åà◊√§ "≥O@<Õ QÆ~°ƒùO =^ŒÌ#∞‰õΩ#flѨC_»∞ H˘O`«HÍÅOáê@∞ `«H˜¯# ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} Ѩ^Œú`«∞Å∞ J=ÅOaèOz# `«~°∞"å`« Å∂Ñπ "Õ~ÚOK«∞HÀ=_»O =∞Ozk. XHõ¯a_»¤ ‰õÄ_® HõÅQƉõΩO_® Å∂Ñπ "Õ~ÚOK«∞HÀ=_®xH˜ H˘O^Œ~°∞ _®Hõì~°∞¡ JO`«QÍ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë J~°∞^Œ∞QÍ<≥·<å QÆ~°ƒùHÀâ◊O, JO_»"åÇ≤ÏHõÅ∞ Å∂Ñπ =Å¡ "åKÕ J=HÍâ◊O LOk. ^•x=Å¡ "åiÖ’ ã¨O`å#O HõeˆQ J=HÍâßÅ∞ ã¨#flyÅ∞¡`å~Ú. P L^ÕÌâ◊O`À<Õ JO`«QÍ J=ã¨~°O J#∞‰õΩO>Ë ã¨O`å#OÖˉõΩO_® Å∂Ñπ "Õ~ÚOK«∞HÀ=^ŒÌx JO\Ï~°∞.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

173 u

V.

~°uÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆ LѨã¨OǨÏ~°}

QÆ~°ƒùx~À^èŒHõ Ѩ^ŒúuQÍ ~°uÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆ LѨã¨OǨÏ~°}x ZO`À <≥·Ñ¨Ù}ºO`À x~°fiiÎOK«=Åã≤ LO@∞Ok. „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μÅ∞ ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞, ѨÙ~°∞+¨μxH˜ HÍ"≥∂„^ÕHõ=Ú K«~°=∞™ê÷~ÚH˜ KÕi g~°ºã¨öÅ#O JÜÕ∞º ã¨=∞Ü«∂xH˜ ѨÙ~°∞ëêOQÍxfl Ü≥∂xÖ’ #∞Oz |Ü«∞@‰õΩ fã≤"ÕÜ«∞_»O D Ѩ^ŒúuÖ’ [iˆQ qâı+¨O. Ü≥∂xÖ’Oz ѨÙ~°∞ëêOQÆO LѨã¨OǨÏiOK«QÍ<Õ Ü≥∂x |Ü«∞@ g~°ºã¨öÅ#O [iyáÈ`«∞Ok. g~°ºã¨öÅ#O Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ [~°QÆ^Œ∞. Hõ#∞Hõ „ã‘Î QÆ~°ƒù=u HÍ=_»O [~°QÆ^Œ∞. J~Ú`Õ g~°ºã¨öÅ#O U =∂„`«O Ü≥∂x =∂~°æOÖ’ [~°QƉõΩO_® ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓiÎQÍ LѨã¨OǨÏiOz# `«~°∞"å`Õ [~°QÆ_»O ZO`À =ÚYºO. XHõ"Õà◊ g~°ºã¨öÅ#O Ü≥∂xH˜ |Ü«∞@ JO`«~°^èŒ~åÅ∞, ÉÏǨϺ~°^èŒ~åÅ g∞^Œ [iy<å g~°ºHõ}ÏÅ∞ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’xH˜ Ѩܫ∞xOK«QÆÅ â◊H˜Î Hõey LO\Ï~Ú. H˘O^Œi ^Œ$+≤ìÖ’ ѨÓiÎQÍ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO „Ѩ"Õâ◊O [iy g~°ºã¨öÅ#"≥∞ÿ`Õ<Õ QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎOk. ÖËHõáÈ`Õ ~å^Œ<Õ ÉèÏ=O LOk. JO^Œ∞Hõx H˘O^Œ~°∞ Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅ∞ J„Hõ=∞ HÍ=∞ ã¨O|O^è•ÅÖ’ Hõ<≥flá⁄~° z~°QƉõΩO_®<Õ Ü≥∂x^ŒQÆæ~° ÉÏǨϺOQÍ<Õ ~°u [iÑ≤ `«$Ñ≤ΠѨ_ç QÆ~°ƒù=Ú ~å^Œx ^è≥·~°ºOQÍ LO_çáÈ`å~°∞. HÍx Ü≥∂x |Ü«∞@ ã¨öÅ#"≥∞ÿ# g~°ºHõ}ÏÅ∞ Ü≥∂x=∂~°æ=Ú QÆ∞O_® „Ѩܫ∂}˜Oz Hõ_»∞ѨÙ`≥zÛ# ã¨OѶ¨∞@#Å∞ HÍ=Åã≤#xfl L<åfl~Ú. H˘O`«=∞Ok ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ g~°ºã¨öÅ#O J~Ú# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® JOQÆã¨ÎOÉèí#O H˘O`«ã¨=∞Ü«∞O xeKÕ LO@∞Ok. W@∞=O\˜ Ü«Ú=‰õΩÅ∞ g~°ºã¨öÅ#O Z@∞=O\˜ „Ѩ=∂^ŒO ÖˉõΩO_® ѨÓiÎQÍ |Ü«∞@KÕã≤ uiy ã¨OÜ≥∂QÍxH˜ "≥O@<Õ Ñ¨Ó#∞‰õΩO\Ï~°∞. W@∞=O@ѨC_»∞ tâ◊flOH˜ z=~° L#fl =¸„`«<åàÏxfl `«∞_çz"ÕÜ«∂e. tâßflxfl HõÑ≤ÊѨÙKÕÛ K«~å‡xfl ‰õÄ_® ѨÓiÎQÍ QÆ∞_»¤`À `«∞_çz g~°º=Ú ^•xH˜ JO@∞‰õΩx LO_»‰õΩO_® *Ï„QÆ`«ÎѨ_®e.

ã¨OÉè’QÆã= ¨ ∞Ü«∞OÖ’ g~åºxfl Ѩ_‰» Ωõ O_® KÕ¿ãÎ ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ∞ ~°uÖ’ áêÖÁæx Éèí~°Î ã¨iQÍæ g~°ºã¨öÅ#O J=É’ÜÕ∞ ã¨=∞Ü«∂xH˜ ѨÙ~°∞ ëêOQÍxfl Ü≥∂x #∞Oz LѨã¨OǨÏiOKÕ Ñ¨^Œúu<Õ ''LѨã¨OǨÏ~°} Ѩ^Œúu—— Jx JO\Ï~°∞. Wk Ju H©ÅHõ"≥∞ÿ# Ѩ^Œúu, Y~°∞ÛÖËx Ѩ^Œúu J~Ú<å H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆ LѨ ã¨OǨÏ~°} [~°∞QÆHõ=ÚO^Õ g~°ºã¨öÅ#O J~ÚáÈ~Ú QÆ~°ƒùO =KÕÛ J=HÍâ◊O =ÙOk. ÃÑ·QÍ

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 174

D Ѩ^Œúu =Å¡ =∂#ã≤HõOQÍ Jã¨O`«$Ñ≤Î HõeˆQ „Ѩ=∂^ŒO =ÙOk. ZHõ¯_» g~°ºã¨öÅ#O J~Ú áÈ`«∞O^À, ZHõ¯_» QÆ~°ƒùO =KÕÛã¨∞ÎO^À J<Õ ÉèíÜ«∞OÖ’ ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌ~°∂ ÉèíÜ«∞O ÉèíÜ«∞OQÍ ~°uÖ’ áêÖÁæ#fl>ˇÿ¡`Õ ^•OѨ`«º ã¨∞YO J#∞ÉèíqOK«_®xH˜ J=HÍâ◊O LO_»^Œ∞. =ÚYºOQÍ „ã‘Î ~°uÖ’ Ѩ~åHÍ+¨ìx á⁄O^ŒÖË^Œ∞. XHõ"Õà◊ P"≥∞ ~°uÖ’ L`«∞ûHõ`« Hõ#|iz<å HÀiHõ Ѩ~åHÍ+¨ì‰õΩ KÕ~°∞HÀÉ’ÜÕ∞ ã¨=∞Ü«∂xH˜ ѨÙ~°∞ëêOQÆ LѨã¨OǨÏ~°}`À Jã¨O`«$¿ÑÎ q∞ye f~°∞`«∞Ok.

LѨãO¨ ǨÏ~°}– Ѩ^`úŒ ∞« Å∞ QÆ~°ƒùx~À^èŒHõ Ѩ^ŒúuQÍ D q^è•#=Ú J=ÅOaOKÕ@ѨC_»∞ „ã‘Î =ÚO^Œ∞ `«#H˜ QÆ~°ƒù=Ú ~å‰õΩO_® ѨÙ~°∞+¨μ_çfl *Ï„QÆ`«Î fã¨∞HÀ"åÅx HÀ~åe. ZO^Œ∞HõO>Ë Ñ¨Ù~°∞+¨μxH˜ g~°ºã¨öÅ#O ZѨC_»∞ J=Ù`«∞O^À „ã‘Î =ÚO^Õ QÆ=∞xOK«ÖË^Œ∞. XH˘¯Hõ¯™êi `å#∞ *Ï„QÆ`«ÎQÍ<Õ LO\Ï#x ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ „ã‘Îx #q∞‡Oz =∂@ xÅ∞ѨÙHÀÖËHõáÈ=K«∞Û. JnQÍHõ ѨÙ~°∞+¨μxH˜ HÍ"≥∂„^ÕHõ=Ú K«~=° ∞™ê÷~ÚH˜ KÕ~∞° ‰õΩ#flѨC_»∞ XH˘¯Hõ¯™êi P ã≤u÷ Ö’ ѨÙ~°∞ëêOQÆ LѨãO¨ ǨÏ~°} KÕã∞¨ OÎ _»QÍ<Õ `≥eÜ«∞‰õΩO_® g~°ºã¨öÅ#O J~ÚáÈ=K«∞Û. 50 âß`«O ѨÙ~°∞+¨μÖ’¡ x^•#OQÍ Ô~O_»∞ =¸_»∞ Ѩ@∞ì q_»∞ѨÙÅ`À H˘kÌ HõΔ}ÏÅáê@∞ g~°ºã¨öÅ#O J=Ù`«∞Ok. D Ô~O_»=~°HõO =º‰õΩÎÖ’¡ g~°ºã¨öÅ#O =ÚO^Œ∞ H˘O`« `≥eÜ«∞‰õΩO_® x^•#OQÍ J=_®xH˜ P™ê¯~°O LOk. W@∞=O\˜ =º‰õΩÎÅÖ’ =ÚO^Œ∞ [iˆQ g~°ºã¨öÅ#O J#∞Éèí∂u LO_»^Œ∞. z=iH˜ [iˆQ g~°ºã¨öÅ#O J#∞Éèí∂`Õ LO@∞Ok. g~°ºã¨öÅ#O `≥eã≤ J=_»O, `≥eÜ«∞‰õΩO_® J=_»O |>Ëì H͉õΩO_® ~°u H˘#™êyOK«QÆÅ ã¨=∞Ü«∞O |\˜ì ‰õÄ_® LѨã¨OǨÏ~°} ™ê=∞~°÷ºO P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok. 50 âß`«O ѨÙ~°∞+¨μÅH˜ ~°uÖ’ áêÖÁæ#fl Ô~O_»∞ #∞Oz J~Ú^Œ∞ xq∞ëêÅÖ’QÍ g~°ºã¨öÅ#O J~ÚáÈ`«∞Ok. q∞ye# 50 âß`«O ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ ~°uÖ’ áêÖÁæ#fl J~Ú^Œ∞ #∞Oz W~°"≥· xq∞ëêÅH˜ g~°ºã¨öÅ#O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. J~Ú^Œ∞ xq∞ëêÅÖ’QÍ g~°ºã¨öÅ#O J~ÚáÈÜÕ∞ ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ ѨÙ~°∞ëêOQÆ LѨã¨OǨÏ~°} Ѩ^Œúux 㨄Hõ=∞OQÍ J=∞Å∞Ѩ~°K«ÖË~°∞. D Ô~O_»∂ HÍHõáÈ`Õ XH˘¯Hõ¯™êi ~°uÖ’ HÍ"≥∂„^ÕHõO Ѩ`åHõ™ê÷~ÚH˜ KÕ~°∞‰õΩx ã¨iQÍ g~°ºã¨öÅ#O J=É’ÜÕ∞ =ÚO^Œ∞ „ã‘ÎH˜ QÍx, ѨÙ~°∞+¨μxH˜QÍx ÖËHõ ~Ú^ŒÌiH© LѨã¨OǨÏiOKåÅ<åfl ‰õΩ^Œ~°x ã≤÷u ÖË^• P "≥∞ÿHõOÖ’ D q+¨Ü«∞"Õ∞ =∞~°záÈÜÕ∞ QÆu Ѩ@ì=K«∞Û.

LѨãO¨ ǨÏ~°} Ѩ^u úŒ – ~°uÖ’ Jã¨O`«$Ñ≤Î ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} Ѩ^ŒúuQÍ J=ÅOaèOKÕ LѨã¨OǨÏ~°} Ѩ^Œúu =Å¡ #~åÅ ã¨O|O^èŒOQÍ HÍx, âßs~°HõOQÍ HÍx, |ÅÇ‘Ï#`« HõÅ∞QÆ∞`«∞O^• J<Õ q+¨Ü«∞OÃÑ· qâı+¨OQÍ Ñ¨iâ’^èŒ#Å∞ [iQÍ~Ú. z=iH˜ nx=Å¡ Z@∞=O\˜ #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`«Å∞ HõÅQÆ=h,

175 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

âßs~°Hõ |ÅÇ‘Ï#`«Å∞ U~°Ê_»=x x~åúiOKå~°∞. J~Ú`Õ ~°uÖ’ `«$Ñ≤Î HõeˆQ q+¨Ü«∞OÖ’ H˘O`«Ö’ѨO U~°Ê_»∞`«∞Ok. =ÚYºOQÍ „ã‘ÎÅÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõÅQÆ_®xH˜ H˘O`«ã¨=∞Ü«∞O Ѩ_»∞`«∞Ok. H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ „ã‘ÎH˜ ã¨iQÍæ ã¨∞Y„áêÑ≤Î „áê~°OÉèí=∞ÜÕ∞º ã¨=∞Ü«∂xH˜ ѨÙ~°∞ëêOQÍxfl ~°u#∞Oz LѨã¨OǨÏiOK«_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. W@∞=O@ѨC_»∞ P „ã‘ÎH˜ ~°uÖ’ Jã¨O`«$Ñ≤Î HõÅQÆ_»"≥∂, ~°u JO>Ë<Õ Jã¨Ç¨ÏºO HõÅQÆ_»"≥∂ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. WÖÏ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ ~°u Ü≥∞_»Å Jã¨O`«$Ñ≤Î U~°Ê_ç`Õ, =∞iH˘O^ŒiÖ’ ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ LѨã¨OǨÏ~°} KÕÜ«∞HõáÈ`Õ g~°ºã¨öÅ#O [iy ZHõ¯_» QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎO^À Jx ÉèíÜ«∞Ѩ_ç áÈ`«∞O\Ï~°∞. "åiH˜ ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ P#O^ŒO HõO>Ë ÉèíÜ«∞O Z‰õΩ¯=QÍ LO@∂ LO@∞Ok. W^Õ Ñ¨iã≤÷u H˘O^Œi ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ ‰õÄ_® U~°Ê_»∞`«∂ LO@∞Ok. ZHõ¯_» á⁄~°ÉÏ@∞# g~°ºã¨öÅ#O J~ÚáÈ`«∞O^À ZHõ¯_» QÆ~°ƒùO J<Õ ÉèíÜ«∞OÖ’ ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ ã¨iQÍæ áêÖÁæ# ÖËHõáÈ`å~°∞. XH˘¯Hõ¯™êi P ÉèíÜ«∞O f„=`«`À g~°ºã¨öÅ#O J~ÚáÈ`«∞#fl"åiH˜ JOQÆ LѨã¨OǨÏ~°} KÕÜ«∞ÖËx =∂#ã≤Hõ Jâ◊HõÎã≤÷u U~°Ê_»∞`«∞Ok. JѨC_»Ñ¨C_»∞ g~°ºã¨öÅ#O [~°QÆHõ=ÚO^Õ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO #∞Oz "≥Å∞=_Õ Ñ¨ÅÛx „áÈ¿ãì\ò „^Œ=OÖ’ H˘xfl g~°ºHõ}ÏÅ∞ LO_ç "å\˜=Å¡ ‰õÄ_® QÆ~°ƒùO ~å=K«∞Û. JO^Œ∞Hõx ~°uÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆO LѨã¨OǨÏ~°} Ѩ^Œúu =Å¡ QÆ~°ƒùO ~å^Œx ^è≥·~°ºOQÍ LO_»\ÏxH˜ gÅ∞ÖË^Œ∞. QÆ~°ƒùx~À^èŒHõ Ѩ^ŒúuQÍ Wk J=ÅOaèOKåÅ#∞‰õΩ#flѨC_»∞ á¶È"£∞ aà◊§Å∞ ‰õÄ_® Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ LѨÜ≥∂yOz#>ˇÿ¡`Õ KåÖÏ=~°‰õΩ ~°HõΔ} U~°Ê_»∞`«∞Ok.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 176

VI. |Ç≤Ï+¨μìH˜ =ÚO^Œ∞ |Ç≤Ï+¨μìH˜ `«~°∞"å`« QÆ~°ƒùO ~åx ~ÀAÅ∞

™ê^è•~°}OQÍ „ã‘ÎH˜ |Ç≤Ï+¨μì„™ê=O „áê~°OÉèíO J~Ú# ~ÀA#∞Oz =∞~˘Hõ |Ç≤Ï+¨μì „áê~°OÉèíO HÍ=_®xH˜ 28 ~ÀAÅ∞ Ѩ_»∞`«∞Ok. WÖÏ 28 ~ÀAÅH˘Hõ™êi |Ç≤Ï+¨μì JÜÕ∞º „ã‘ÎÖ’ JO_»O q_»∞^ŒÅ |Ç≤Ï+¨μì J~Ú#~ÀA #∞Oz ÖˇHõ¯ÃÑ_ç`Õ 14= ~ÀA J=Ù`«∞Ok. JO>Ë XHõ |Ç≤Ï+¨μìH˜ =∞~˘Hõ |Ç≤Ï+¨μìH˜ ã¨iQÍæ =∞^茺HÍÖÏ# JO_»O q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞Ok. HÍx „áêH˜ìHõÖòQÍ K«∂¿ãÎ HõÔ~‰õΩìQÍ „Ѩu 28 ~ÀAÅH˜ |Ç≤Ï+¨μì JÜÕ∞º „ã‘ÎÖ’ J~Ú<å ã¨iQÍæ 14= ~ÀA#<Õ H͉õΩO_® 12 #∞Oz 16= ~ÀAÅÖ’ ZѨC_≥<· å JO_»O q_»∞^ŒÅ [~°Q=Æ K«∞Û. D JO_»O q_»∞^ŒÅÜÕ∞º ~ÀAÅÖ’ ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ áêÖÁæO>Ë QÆ~°ƒùO ~å=_®xH˜ Z‰õΩ¯= J=HÍâßÅ∞ =Ù<åfl~Ú. ã¨OÜ≥∂QÆã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ ã¨öÅ#"≥∞ÿ# g~°ºHõ}ÏÅ∞ 3 ~ÀAÅáê@∞ |uH˜ LO_ç JO_»O`À HõÅ~ÚHõ á⁄O^Õ â◊H˜Î Hõey LO\Ï~Ú. JO^Œ∞Hõx JO_»O q_»∞^ŒÅ J=_®xH˜ =¸_»∞~ÀAÅ =ÚO^Œ∞ ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ áêÖÁæ<åfl P g~°ºHõ}ÏÅ∞ JO_»O q_»∞^ŒÅ J=QÍ<Õ ^•x`À HõÅ~ÚHõ á⁄O^Œ∞`å~Ú. nx=Å¡ 9 = ~ÀA ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ JO_»O q_»∞^ŒÅ ÖËHõáÈ~Ú#ѨÊ\˜H© 12= ~ÀA JO_»O q_»∞^ŒÅ [iy`Õ QÆ~°ƒùO ~å=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. XHÍ™êi ã¨öÅ#"≥∞ÿ# g~°ºHõ}ÏʼnõΩ =¸_»∞~ÀAÅáê@∞ â◊H˜Î Hõey LO>Ë, XHõ™êi q_»∞^ŒÖˇ·# JO_®xH˜ XHõ¯~ÀA =∂„`«"Õ∞ g~°ºHõ}ÏÅÖ’ HõÅ~ÚHõ á⁄O^Õ â◊H˜Î LO@∞Ok. JO^Œ∞Hõx JO_»O q_»∞^ŒÅ z=i 16= ~ÀA# [iy`Õ XHõ"àÕ ◊ 17= ~ÀA# ^•OѨ`º« rq`«OÖ’ áêÖÁæO>Ë QÆ~°ƒùO ~å=_®xH˜ J=HÍâ◊O ÖË^Œ∞. nxH˜ 16= ~ÀA# q_»∞^ŒÅ J~Ú# JO_®xH˜ 24 QÆO@Å∞ QÆ_çz# `«~°∞"å`« g~°ºHõ}ÏÅ`À HõÅ~ÚHõ á⁄O^Õ â◊H˜Î LO_»^Œx `≥Å∞ã¨∞Hõ^•. D q^èŒOQÍ JO_»O q_»∞^ŒÅÜÕ∞º ã¨=∞Ü«∞O, g~°ºHõ}ÏÅH©, JO_®xH© HõÅ~ÚHõ á⁄O^Õ â◊H˜Î "≥Ú`«ÎO ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx K«∂¿ãÎ |Ç≤Ï+¨μì „áê~°OÉèí"≥∞ÿ# 9 = ~ÀA 17= ~ÀA =~°‰õΩ 'J<£¿ãѶπ Ñ≤iÜ«∞_£— ÖËHõ, '_ÕO[~°ãπ Ñ≤iÜ«∞_£— QÍ ÉèÏqOK«|_»∞`«∞Ok. WO`«=~°‰õΩ K≥ѨC‰õΩ#fl D ~ÀAÅ#∞ =keÃÑ\˜ì =ÚO^Œ∞ 8 ~ÀAÅ∞, `«~°∞"å`« 18 #∞Oz 28= ~ÀA =~°‰õΩ ^•OѨ`«º rq`«OÖ’ áêÖÁæO>Ë QÆ~°ƒùO ~å^Œ∞. =ÚO^Œ∞ 8 ~ÀA Å#∞, `«~°∞"å`« 11 ~ÀAÅ#∞ '¿ãѶπ Ñ‘iÜ«∞_£— Jh, ~°H˜Δ`« HÍÅ=∞x JO\Ï~°∞. WO`«=~°‰Ωõ =∞#O `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#flk „Ѩu 28 ~ÀAÅH˜ |Ç≤Ï+¨μì JÜÕ∞º „ã‘Î q+¨Ü«∞O QÆ∞iOz =∂„`«"Õ∞.

177 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

JÖÏHÍHõ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ 21 ~ÀAňH |Ç≤Ï+¨μì J=Ù`«∂ LO\Ï~°∞. =∞iH˘O^Œ~°∞ 30 ~ÀAÅH©, 35 ~ÀAÅH©, 38 ~ÀAÅH© |Ç≤Ï+¨μì J=Ù`«∂ LO\Ï~°∞. W@∞=O\˜ „ã‘ÎÅÖ’¡ =ÚO^Œ∞ JO_»O q_»∞^ŒÅ ZѨC_»∞ J=Ù`«∞O^À `≥Å∞ã¨∞‰õΩx ^•x „ѨHÍ~°O '¿ãѶπ Ñ≤iÜ«∞_£—x áê\˜OKåe.

¿ãѶπ Ñ≤iÜ«∞_£Ö’ _ÕO[~ü! WO`«=~°‰õΩ =∞#O `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl ¿ãѶπ Ñ≤iÜ«∞_£û, „Ѩf<≥ÖÏ HõÔ~‰õΩìQÍ ~å=Åã≤# ~ÀAňH |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ =KÕÛ"åà◊§Ö’<Õ ã¨OÉèí=O. XHõ™êi |Ç≤Ï+¨μì 28 ~ÀAňH =zÛ =∞~˘Hõ=∂~°∞ 30 ~ÀAʼnõΩ =zÛ WOHÀ™êi 26 ~ÀAÅH˜ =ã¨∂Î =KÕÛ "åà◊§Ö’ ¿ãѶπ Ñ≤iÜ«∞_£ Ѷ¨ÖÏ<å J<Õ ^•xg∞^Œ P^è•~°Ñ¨_»@O „Ѩ=∂^ŒHõ~°O. Jã¨Î=ºã¨ÎOQÍ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ JÜÕ∞º "åà◊§Ö’<Õ H͉õΩO_® HÍ#∞Ê J~Ú# `«~åfi`«, =Ú@∞¡ ZO_çáÈÜÕ∞ =ÚO^Œ∞ ¿ãѶπ Ñ≤iÜ«∞_£ ÖˇHõ¯Hõ@ì_»O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. 28 ~ÀAÅH˘Hõ™êi, 30 ~ÀAÅ H˘Hõ™êi WÖÏ H˘kÌ `Õ_®Å`À |Ç≤Ï+¨μì JÜÕ∞º ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ JO_»O q_»∞^ŒÅ ‰õÄ_® `Õ_®QÍ LO@∞Ok. ~°H˜Δ`« HÍÅO, J~°H˜Δ`«HÍÅO J<Õk <≥Å<≥ÖÏ ã¨iQÍæ |Ç≤Ï+¨μì JÜÕ∞º „ã‘ÎÖ’<Õ ã¨„Hõ=∞OQÍ LO@∞Ok. JÖÏ ã¨iQÍæ |Ç≤Ï+¨μìQÍx „ã‘ÎÖ’ XH˘¯Hõ¯<≥ÅÖ’ XH˘¯Hõ¯™êi JO_»O q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞Ok. <≥Å<≥ÖÏ ã¨„Hõ=∞OQÍ XˆH ~ÀAH˜ |Ç≤Ï+¨μQì Íx "åiÖ’ |Ç≤Ï+¨μì J~Ú# `˘e k<åÅHõO>Ë |Ç≤Ï+¨μì ~å=_®xH˜ =ÚO^Œ∞ 11 ~ÀAÅ∞ Z‰õΩ¯= ˆHΔ=∞Hõ~°O. <≥Å<≥ÖÏ ZO`« 㨄Hõ=∞OQÍ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ =KÕÛ „ã‘ÎÅÖ’<≥·<å XH˘¯Hõ¯™êi JO_»O q_»∞^ŒÅ =∂=¸Å∞ HõO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ<Õ [~°QÆ=K«∞Û. PÅ㨺OQÍ#∂ [~°QÆ=K«∞Û. J@∞=O@ѨC_»∞ ~°H˜Δ`«HÍÅOÖ’ ‰õÄ_® QÆ~°ƒùO ~å=K«∞Û. JÖÏ [~°QƉõΩO_® LO_®ÅO>Ë ~°H˜Δ`«HÍÅOÖ’ áêÖÁæ<åfl ѨÓiÎ ~°HõΔ} H˘~°‰õΩ QÆ~°ƒùO~å‰õΩO_® @∞_Õ "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡@∞¡ QÍx, x~À^è£QÍx "å_»@O =∞Ozk.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 178

|Ç≤Ï+¨μì ÉÏ^èŒÅ∞a

a

I.

ÃÑm¡_»∞ =zÛ<å ~°[ã¨fiÅ HÍx J=∂‡~Ú

Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞û P_»Ñ≤Å¡Ö’¡ JO^•Åhfl q~°|∂ã≤<å, |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ÖËHõáÈ=_®xH˜ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O U=∂„`«O Z^ŒQƉõΩO_® z#flkQÍ =ÙO_çáÈ=_»O „Ѩ^è•# HÍ~°}O. giÖ’ F=sãπ (JO_®â◊Ü«∂Å∞) „ã‘Î ÃãH±û Ǩ~À‡#¡x K«Hõ¯QÍ<Õ L`«ÊuÎ KÕ™êÎ~Ú. J~Ú<å QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O Z^ŒQƉõΩO_® z#flÑ≤Å¡Ö’¡ÖÏQÍ =ÙO@∞Ok. ZO^Œ∞H˜ÖÏ =ÙO@∞O^Œ<Õk WOHÍ JO`«∞Ѩ@ìx q+¨Ü«∞"Õ∞. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O Z^ŒQÆHõáÈ=_»O =Å¡ "å~°∞ ~°[ã¨fiÅ HÍÖË~°∞. Ǩ~À‡#¡ L`«ÊuÎ =Ü«∞ã¨∞ûH˜ `«QÆæ@∞¡ =ÙO_»@O`À Ü«∞ø=#O á⁄OQÆ∞Åhfl =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ÙO\Ï~Ú. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O Z^ŒQƉõΩO_® z#flkQÍ =ÙO_çáÈ~Ú ~°[ã¨fiÅHÍx J=∂‡~ÚÅH˜ Ǩ~À‡#¡ WO[Hõ¬<£ûQÍh, \Ïɡ¡\òûQÍh "å_ç`Õ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O Zky ~°[ã¨fiÅÜÕ∞º J=HÍâ◊O =ÙOk. H˘O^Œ~°∞ J=∂‡~ÚÅH˜ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ÙO@∞Ok. =Ü«∞ã¨∞H˜ `«QÆæ@∞¡ Z^Œ∞QÆ∞`å~°∞. HÍh "å~°∞ ~°[ã¨fiÖˇ·#@∞¡ Hõ#|_»~°∞. ^•xH˜ HÍ~°}O "åiÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ =∂~°Oæ ÖËHáõ È=_»"∞Õ . "åã¨"Î åxH˜ g~°∞ ~°[ã¨fiÅ J=Ù`å~°∞. HÍh c¡_Oç Q∑ |Ü«∞@‰õΩ Hõ#|_»^∞Œ . ~°HõÎO |Ü«∞@‰õΩ ~å=_®xH˜ P™ê¯~°O ÖËHõáÈ=_»O`À QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’<Õ =ÙO_çáÈ`«∞Ok. JÖÏ <≥Å<≥ÖÏ JÜÕ∞º ~°Hõ΄™ê=O QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’<Õ KÕiáÈ~Ú QÆ~°ƒùO =zÛ#@∞¡QÍ Ñ¨i=∂}O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. giH˜ á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠g∞^Œ K≥~Úº "Õ¿ãΠѨi=∂}O ÃÑiy# QÆ~åƒù â◊Ü«∞O `≥Å∞ã¨∞ÎOk. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷ux Hõ#∞Q˘x QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ ^•fi~°O `«Ü«∂~°∞KÕ¿ãΠ֒ѨŠ¿Ñ~°∞‰õΩx áÈ~Ú# |Ç≤Ï+¨μì „™ê=O "≥Ú`«ÎO |Ü«∞@‰õΩ =KÕÛã¨∞ÎOk. PÃÑ·# <≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μì J=Ù`å~°∞. H˘O^Œ~°∞ J=∂‡~ÚÖ’¡ Hõ<≥flá⁄~° Ü≥∂x=∂~åæxfl ѨÓiÎQÍ =¸ã≤ =ÙOK«∞`«∞Ok. Ü≥∂xH˜ ã‘Å∞ "Õã≤#@∞¡ Hõ<≥flá⁄~° =ÙO_»_»O`À ~°[ã¨fiÖˇ·#@∞¡ `≥eÜ«∞‰õΩO_® áÈ`«∞Ok.

179 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

H˘O^ŒiH˜ <≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μìÖˇ·<å P ~°HõÎO |Ü«∞@‰õΩ ~å‰õΩO_® ֒ѨÖË =ÙO_çáÈ`«∞Ok. H˘O`«HÍÖÏxH˜ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ZkyáÈ~Ú QÆ~°ƒùO =zÛ#@∞¡ á⁄@ì Z`«∞ÎQÍ Z^Œ∞QÆ∞`«∞Ok. ~°[ã¨fiÖË HÍÖË^Œ∞, ÃÑàı¡ HÍÖË^Œ∞. QÆ~°ƒùO ~å=_»O Uq∞\Ï Jx Pâ◊Û~°ºO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Hõ<≥flá⁄~° Ü≥∂x^•fi~åxfl =¸ã≤ =ÙOz#@∞¡ QÆ=∞x¿ãÎ z<åflѨˆ~+¨<£ ^•fi~å ^•xx `˘ÅyOz <≥Å<≥ÖÏ ~°[ã¨fiÅÜÕ∞º@@∞¡ KÕÜ«∞=K«∞Û. HÍh Hõ<≥flá⁄~° Ü≥∂x ^•fi~åxfl ѨÓiÎQÍ =¸ã≤ "ÕÜ«∞_»O QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O HõO~î°OÖ’ =∂~°æO ÖˉõΩO_® J=_»O J~°∞^≥·# q+¨Ü«∞O. Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞û =zÛ<å ~°[ã¨fiÅHÍx Z‰õΩ¯==∞Ok „ã‘ÎÅÖ’¡ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O Z^ŒQƉõΩO_® Juz#flQÍ =ÙO_»@"Õ∞ „Ѩ^è•# HÍ~°}O. H˘O^Œ~°∞ P_»Ñ≤Å¡Ö’¡ Jã¨Å∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞"Õ∞ =ÙO_»^Œ∞. Ü≥∂x=∂~°æO =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ÙO@∞Ok. ã¨OÉè’QÍxH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ<Õ =ÙO@∞Ok. „ã‘Î ÅHõΔ}ÏÅhfl =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ÙO\Ï~Ú. J~Ú<å ~°[ã¨fiÅ HÍ=_»O =ÙO_»^Œ∞. ^•xH˜ HÍ~°}O Jã¨Å∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ ÖËHõáÈ=_»"Õ∞. ѨÙ@∞ìHõ`À<Õ „HÀ"≥∂*’"£∞û Jã¨Î=ºã¨Î`« =ÙO_ç ~°[ã¨fiÅHÍx „ã‘ÎÅ∞ H˘O^Œ~°∞ =ÙO\Ï~°∞. =ÚYºOQÍ '@~°fl~üû ã≤O„_À"£∞— Ö’ ~°[ã¨fiÅ HÍHõáÈ=_»O =ÙO@∞Ok. giÖ’ JO_®â◊Ü«∂Å∞ Z^ŒQÆ=Ù. Ǩ~À‡#¡x L`«ÊuÎ KÕÜ«∞=Ù. D „ã‘ÎÅ∞ K«∂_»\ÏxH˜ á⁄\˜ìQÍ =ÙO\Ï~°∞. "≥∞_» ^ŒQÆæ~° K«~°‡O =∞_»`«ÖÏQÍ =zÛ HõѨÊHÍà◊¡=Öˇ Hõ#|_»∞`«∞Ok. giÖ’ =HΔÀ*ÏÅ∞ Z^ŒQÆ=Ù, K«OHõÖ’¡, [#<ÕO„kÜ«∂Ö’¡ ~À=∂Å∞ `«y#O`«QÍ ÃÑ~°QÆ=Ù. H˘O^ŒiÖ’ z#flѨÊ\˜#∞Oz ^ä≥·~å~Ú_£ „QÆOkä KåÖÏ `«‰õΩ¯= Ѩx KÕã¨∞ÎOk. W@∞=O\˜ "åi =ÚYO K«∂ã¨∂Î<Õ ^ä≥·~å~Ú_£ ֒ѨO =ÙO^Œx K≥¿ÑÊÜ«∞=K«∞Û. g~°∞ ‰õÄ_® ~°[ã¨fiÅ J=_»O [~°QÆ^Œ∞. ^ä≥·~å~Ú_£ „QÆOkä Ö’áêxfl ã¨ikkÌ`Õ ~°[ã¨fiÅ JÜÕ∞º J=HÍâ◊O =ÙOk. H˘O^ŒiÖ’ Ñ≤@∂º@s „QÆOkä ‰õÄ_® `«y#O`« ѨxKÕÜ«∞^Œ∞. g~°∞ KåÖÏ á⁄\˜ìQÍ Hõ#|_»`å~°∞. [#<ÕO„kÜ«∂Å∞ Z^ŒQÆ=Ù. ~°[ã¨fiÅ=_»O ‰õÄ_® =ÙO_»^Œ∞. =ÚO^Œ∞QÍ<Õ Ç¨~À‡#¡ Ö’áêxfl ã¨ikkÌ`Õ ~°[ã¨fiÅÜÕ∞º J=HÍâ◊O =ÙOk. áÈ+¨HÍǨ~° ֒ѨO =Ù#fl"å~°∞ ‰õÄ_® HÍ=Åã≤# =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ~°[ã¨fiÅ HÍ~°∞. JÖψQ z#flѨC_Õ =∞^èŒ∞"Õ∞ǨÏO =zÛ f„=OQÍ =Ù#flѨC_»∞ ‰õÄ_® ~°[ã¨fiÅ HÍ~°∞.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

II.

u 180

„Ñ≤"≥∞#∞„ã¨∞ì=Öò >ˇ#¬<£

qâßÖòH˜ ÃÑà‹·¡ <≥Å~ÀAÅ∞ ‰õÄ_® HÍÖË^Œ∞. ÃÑà‹·¡# `«~åfi`« J`«x ÉèÏ~°º Jx`«`À ZO`À HÀ¡*òQÍ uiQÍ_»∞. JO^ŒO, P#O^ŒO "åi^ŒÌ~°∂ `«=∞ ™⁄`«∞ÎQÍ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. qâßÖò JO>Ë Jx`«H˜ ZO`À „¿Ñ=∞. ÃÑà‹·¡ Ѩk¿ÇÏ#∞ ~ÀAÅ∞ J=Hõ=ÚO^Õ P"≥∞Ö’ XHõ qO`« „Ѩ=~°Î#x K«∂™ê_»∞. "≥Ú#fl\˜^•Hõ ZO`À ã¨Ç¨Ï#O`À, „¿Ñ=∞`À "≥Å∞Q˘O^Õ Jx`« J#=ã¨~°OQÍ J`«x g∞^Œ zH͉õΩ Ñ¨_»@O, z„~°∞|∞„~°∞ÖÏ_»@O, HÀѨO =¿ãÎ HõO„\’Öò KÕã¨∞HÀ‰õΩO_® ^≥Ü«∞ºO Ѩ\ ˜ì#^•xÖÏQÆ Ñ≤zÛÑ≤zÛQÍ J~°=_»O KÕ™ÈÎOk. ZO^Œ∞HõÖÏ `å#∞ JÖÏ „Ѩ=iÎã¨∞ÎO^À qâßÖòH˜ JO`«∞Ѩ@ìÖË^Œ∞. `«#Ö’ U^≥·<å `«Ñ¨C LO>Ë ã¨ik^Œ∞̉õΩO^•=∞x K«∂ã¨∞‰õΩ<åfl `«# `«Ñ¨C `«#ˆHg∞ Hõ#|_»ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞ÔH·# =∞Oz^Œx _®Hõì~üx ã¨O„Ѩk^•ÌO ~°=∞‡x Jx`«x HÀi`Õ '<åˆHq∞ [|∞ƒÖË^Œ∞ g∞ˆH U"≥∞ÿ<å LO^Õ"≥∂ áÈ~Ú K«∂Ñ≤OK«∞HÀO_ç— Jx qã¨∞‰õΩ¯Ok. z=iH˜ Ug∞ `ÀK«Hõ qâßÖò Ǩã¨Ê@ÖòH˜ =KåÛ_»∞. ÃÑà‹·¡# ^ŒQÆæ~°#∞Oz P ~ÀA =~°‰õΩ "å~°∞ ZHõ¯_≥Hõ¯_» uiyOk. Uq∞ =∂\Ï¡_»∞‰õΩOk q=~°OQÍ K≥áêÊ_»∞. JO`å q#fl <Õ#∞ 'P"≥∞ "≥∞#ûãπ J~Ú WѨÊ\˜H˜ Zxfl~ÀAÅ∞— Jx J_çy`Õ W~°"≥· ~ÀAÖˇ·O^Œx ["å|∞ WKåÛ_»∞. z=iH˜ Jx`«x ~°=∞‡x Ñ≤eÑ≤Oz ѨsHõΔ KÕ¿ãÎ P"≥∞Ö’ L#fl „Ñ≤"≥∞#∞„ã¨∞ì º=Öò— >ˇ#¬<£ =Å¡ W@∞=O\˜ =∂#ã≤Hõ "≥·Ñ¨s`«º Ѩiã≤÷u U~°Ê_çO^Œx `ÕeOk. Wk=~°‰õΩ ‰õÄ_® "≥∞#ûãπ ~å=_®xH˜ =ÚO^Œ∞ „Ѩu™êi W@∞=O\˜ =∂#ã≤Hõ "≥·Ñ¨s`«ºO LO_Õ^Œx `ÕeOk.

Z#Éèˇ· âß`«O „ã‘ÎÅÖ’¡ Hõ#|_Õ „Ñ‘≤"≥∞#∞„ã¨∞ìº=Öò >ˇ#¬<£ KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÎÅÖ’ |Ç≤Ï+¨μì „™ê=O Hõ#|_»\ÏxH˜ "å~°O–Ѩk ~ÀAÅ∞ =ÚO^Œ∞ #∞Op âßs~°HõOQÍ, =∂#ã≤HõOQÍ H˘O`« `Õ_® =ã¨∞ÎOk. H˘O^ŒiÖ’ D `Õ_® H˘kÌáê\˜QÍ =ÙO>Ë =∞iH˘O^ŒiÖ’ qѨs`«OQÍ =ÙO@∞Ok. Z#Éèˇ·âß`«O „ã‘ÎÅÖ’¡ H˘^ÀÌ Q˘áÈÊ |Ç≤Ï+¨μìH˜ =ÚO^Œ∞ `Õ_® Hõ#|_»∞`«∞Ok. D `Õ_®x '„Ñ≤"∞≥ #∞„ã¨∞ìº=Öò >ˇ#¬<—£ ÖË^• Ñ≤.Ü«∞O.\˜. JO\Ï~°∞. „Ñ≤"≥∞#∞„ã¨∞ì º=Öò >ˇ#¬<£ U~°Ê_Õ „ã‘ÎÅÖ’ P ~ÀAÖ’¡ z~å‰õΩ, HÀѨO ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. P"Õâ◊O, L„^ÕHõO Z‰õΩ¯=™ê÷~ÚÖ’ =ÙO_ç `ÕeHõQÍ J^Œ∞Ѩ٠J=‰õΩO_® =ÙO\Ï~Ú. HõOQÍ~°∞, QÍÉèí~å ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. QÆ∞O_≥^Œ_», h~°ã¨O =ÙO\Ï~Ú. `«Å<˘Ñ≤Ê W|ƒOk ÃÑ_»∞`«∞Ok.

181 u

Ñ≤zÛQÍ =∂ˆ~Û Ñ≤.Ü«∞O.\˜.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

Ñ≤zÛHÀѨO ÃÑiy Z^Œ∞\˜"åà◊¡g∞^Œ q[$OaèOK«_»O, H˘@ì_»O, á⁄_»=_»O ‰õÄ_® H˘O^ŒiÖ’ Hõ#|_»∞`«∞Ok. ǨÏ`«ºÅ∞KÕ¿ã „ã‘ÎÅx Ѩije¿ãÎ P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åiÖ’ „Ñ≤"≥∞#∞„ã¨∞ì º=Öò >ˇ#¬<£ =ÙO^Œx `ÕeOk. |∞∞`«∞„™ê=O ~å=_®xH˜ =ÚO^Œ∞ „ã‘ÎÅÖ’ Hõ#|_Õ D qÅHõΔ} ÅHõΔ}ÏÅH˜ `À_»∞ "åiÖ’ PHõe ÃÑ~°QÆ_»O, Hõ_»∞ѨÙÖ’, #_»∞=ÚÖ’ U^À ÉÏ^èŒ JxÑ≤OK«_»O =ÙO\Ï~Ú.

Ñ≤.Ü«∞O.\˜. ÅHõ} Δ ÏÅ∞ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ P ~ÀAÖ’¡ =¸„`«O =∂\˜=∂\˜H© =ã¨∞ÎOk. =∞iH˘O^ŒiH˜ =∞Å|^ŒúHõO ã¨=∞㨺 `«Öˇ`«∞Î`«∞Ok. Jk JÖÏ =ÙO_»QÍ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ ~˘=Ú‡Å∞ |~°∞"≥‰õΩ¯`å~Ú. ÉÏ^èŒ JxÑ≤™êÎ~Ú. Hõ_»∞ѨÙ, =ÚYO, áê^•Å∞ L|∞ƒQÍ =∂~°∞`å~Ú. nxH˜ HÍ~°}O P ~ÀAÖ’¡ XO\˜H˜ JkèHõOQÍ h~°∞ KÕ~°_»"Õ∞. XO\˜H˜ h~°∞ KÕ~°_»O =Å¡ |Ç≤Ï+¨μìH˜ =ÚO^Œ∞ Ô~O_»∞– =¸_»∞ áœ#∞¡ |~°∞=Ù ÃÑ~°∞QÆ∞`å~°∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ѩk áœ#∞¡ |~°∞=Ù ÃÑiˆQ „ã‘ÎÅ∞ ‰õÄ_® =Ù<åfl~°∞. |Ç≤Ï+¨μì „™ê=O „áê~°OÉèíOHÍQÍ<Õ h~°∞ `«yæáÈ~Ú =∂=¸Å∞ |~°∞=ÙH˜ =KÕÛ™êÎ~°∞. "≥∞ÿ„ˆQ<£ `«Å<˘Ñ≤Ê =Ù#fl"åiH˜ |Ç≤Ï+¨μì =ÚO^Œ∞ Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. qO`« Uq∞@O>Ë "≥∞ÿ„ˆQ<£ `«Å<˘Ñ≤Ê`À ÉÏ^èŒÑ¨_Õ ZO^Œ~À „ã‘ÎÅ∞ QÆiƒù}©QÍ =Ù#flѨC_»∞ P `«Å<˘Ñ≤Ê ÖˉõΩO_® J=Ù`å~°∞. QÆiƒù}©H˜ „Ñ≤"≥∞#∞„ã¨∞ì º=Öò >ˇ#¬<£ ÖËHõáÈ=_»"Õ∞ HÍ~°}O.

"≥∞O@Öò _ç„Ѩ+¨<£, "≥∞O\Öò _»Öò<≥ãπ „Ñ≤"≥∞#∞„ã¨∞ì º=Öò >ˇ#¬<£ =Ù#fl"å~°∞ P ~ÀAÖ’¡ _»ÖòQÍ =∂~°_»"Õ∞ H͉õΩO_® =∞u =∞~°∞ѨÙ`À ÉÏ^èŒÑ¨_»`å~°∞. `«fi~°QÍ Un QÆ∞~°∞Î~å^Œ∞. `«fi~°QÍ =∞~°záÈ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. PÖ’K«#Åhfl QÆO^Œ~°QÀà◊OQÍ, ã¨Ê+¨ì`« ÖˉõΩO_® =ÙO\Ï~Ú. PѶ‘ã¨~üH˜ „Ñ≤"≥∞#∞„ã¨∞ì º=Öò >ˇ#¬<£ =ÙO>Ë, W|ƒO^Œ∞ÅáêÅ∞ HÍ=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. „Ñ≤"≥∞#∞„ã¨∞ì º=Öò >ˇ#¬<£ =Ù#fl „Ѩu „ã‘ÎÖ’ ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# ÅHõΔ}ÏÅhfl =ÙO_®Åx ZHõ¯_® ÖË^Œ∞. JÖψQ Jq Z‰õΩ¯= "≥∂`å^Œ∞Ö’ Hõ#|_®Åh ÖË^Œ∞. W@∞=O\˜"åiH˜ Z@∞=O\˜ zH˜`åû J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ „Ñ≤"≥∞#∞„ã¨∞ì º=Öò >ˇ#¬<£ |Ç≤Ï+¨μì Hõ#|_»QÍ<ÕQÍx, Hõ#|_ç# Ô~O_»∞ ~ÀAÖ’¡ QÍx ѨÓiÎQÍ `«yæáÈ~Ú =∂=¸Å∞ ã≤÷uH˜ =KÕÛ™êÎ~°∞.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 182

H˘O^ŒiÖ’ |Ç≤Ï+¨μìH˜ =ÚO^Œ∞ D„™Èì[<£ Ǩ~À‡<£ JkèHõO J=_»O =Å¡ „Ñ≤"≥∞#∞„ã¨∞ì º=Öò >ˇ#¬<£ _≥=ÅÑπ J~Ú`Õ =∞iH˘O^ŒiÖ’ „á⁄[ã≤ì~À<£, Z„_ç#Öò HÍiì#Öò ã≤ì~å~Ú_£û JkèHõO J=_»O =Å¡ ÉÏ^èŒÅ∞ `«Öˇ`«∞Î`å~Ú. JO^Œ∞Hõx =¸ÅHÍ~°}O |\˜ì „Ñ≤"≥∞#∞„ã¨∞ì º=Öò >ˇ#¬<£ =Ù#fl „ã‘ÎÅH˜ H˘O^ŒiH˜ „á⁄[ã≤ì~À<£QÍx, D„™Èì[<£QÍx, a6 QÍx W=fi_»O`À ibѶπ ~å=_»O =ÙO@∞Ok.

Ñ≤.Ü«∞O.\˜.H˜ zH˜`û« XO\˜H˜ h~°∞ KÕ~°_»O, ~˘=Ú‡Å∞ |~°∞=Ù JxÑ≤OK«_»O „á⁄[ã≤ì~À<£ aà◊¡Å∞ "å_»_»O`À HõO„\’Öò J=Ù`å~Ú. 'Ô~l„™Èì<£— aà◊¡Å∞QÍh, '„Ñ≤"≥∂Å`ü–Ü«∞<£— aà◊¡Å∞QÍh |Ç≤Ï+¨μì „™ê=O Hõ#|_ç# 16= ~ÀA #∞Oz 10 ~ÀAÅ∞ L^ŒÜ«∞O–1, ~å„u–1 "å_®e. WÖÏ „Ѩf<≥ÖÏ "å_®e. D aà◊§Å∞ "å_ç`Õ ~˘=Ú‡Å∞ |~°∞=Ù, HÍà◊§H˜ h~°∞KÕ~°_»O, zH͉õΩ, HÀѨO KåÖÏ =~°‰õΩ HõO„\’Å∞ J=Ù`å~Ú. a6 ‰õÄ_® |Ç≤Ï+¨μì =ÚO^Œ∞ =KÕÛ ÉÏ^èŒÅx `«yæã¨∞ÎOk. Wk Z@∞=O\˜ Ǩ~À‡<£ HÍ^Œ∞. a6 H˜ ã¨O|OkèOz# 'ÃÑ·iHÍO\˜<£— aà◊§Å∞ ~ÀAH˜ XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# |Ç≤Ï+¨μì „™ê=O Hõ#|_ç# 16= ~ÀA #∞Oz 10 ~ÀAÅ∞ "å_®e. nx=Å¡ ‰õÄ_® „Ñ≤"≥∞#∞„ã¨∞ì º=Öò >ˇ#¬<£ `«QÆ∞æ`«∞Ok.

Ѩ^ºŒä O Uq∞\˜? ~˘=Ú‡Å∞ |~°∞=Ù JxÑ≤OKÕ"å~°∞, XO\˜H˜ h~°∞ KÕˆ~"å~°∞ P ~ÀAÖ’¡ LѨC `«yæOz fã¨∞HÀ"åe. =∞Ozhà◊√¡ ‰õÄ_® `«‰õΩ¯= „`åQÍe. „Ñ≤"≥∞#∞„ã¨∞ì º=Öò >ˇ#¬<£ Ѩiã≤÷u =Ù#fl"åiH˜ z~å‰õΩ, HÀѨO, P"Õâ◊O, L„^ÕHõO Z‰õΩ¯= J=_»O ã¨Ç¨Ï[O. =∂=¸Å∞QÍ<Õ HÀѨO, z~å‰õΩ =ÙO_Õ "åiH˜ P ~ÀAÖ’¡ =∞iO`« Z‰õΩ¯= J=Ù`å~Ú. JO^Œ∞Hõx ѨHõ¯# =Ù#fl "åà◊√§ "åà◊§x ™ê#∞Éèí∂uQÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. „Ñ≤"≥∞#∞„ã¨∞ì º=Öò >ˇ#¬<£H˜ =∞O^Œ∞Å∞ "å_»∞`«∂ „\ÏOH˜fiÖˇ·[~üû ‰õÄ_® "å_ç`Õ =∂#ã≤Hõ Ѩiã≤÷u „ѨâßO`«OQÍ =ÙO@∞Ok.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

183 u

III.

"≥∞#ûãπ ÃÑ~Ú<£– F=~ü c¡_çOQ∑

H˘`«ÎQÍ ÃÑà‹·¡# h~°[ á⁄@ì Ѩ@∞ì‰õΩx "≥∞eHõÅ∞ uiyáÈ`«∂ Pã¨∞Ѩ„uH˜ =zÛOk. P"≥∞ =ÚYO K«∂¿ãÎ<Õ ZO`« ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∞O^À J~°÷O J=Ù`«∞Ok. ''_®Hõì~ü <≥Å<≥ÖÏ <åH© ÉÏ^èÕq∞\˜? Wk `«QÆæ^•? <å‰õΩ "≥Ú<Õfl ÃÑà‹·¡Ok. ÃÑà‹·¡`Õ <≥Å<≥ÖÏ =KÕÛ |Ç≤Ï+¨μì <˘Ñ≤Ê ~å‰õΩO_® áÈ`«∞O^Œx <å ¿ãflÇ≤Ï`«∞~åÅ∞ K≥Ñ≤ÊOk. JÖψQ <å‰õΩ áÈ`«∞O^Œx ã¨O`À+≤OKå#∞. HÍx D <≥Å ‰õÄ_® ÉÏ^èŒÑ¨_»@O `«Ñ¨ÊÖË^Œ∞. _®Hõì~ü, P_»"åà◊§H˜ D âßѨO Uq∞\˜. <≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ =™êÎ~Ú? WÖÏ ÉÏ^èŒÑ¨_»=Åã≤O^Õ<å?—— Jx ZO`À P"Õ^Œ#QÍ J_çyOk. h~°[H˜ =ÚO^Œ∞QÍ WO[Hõ¬<£ WKåÛ#∞. H˘kÌ¿ãѨ\’¡ ibѶπ WzÛOk. HÍx „Ѩf<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μì <˘Ñ≤Ê QÆ∞~°∞ΉõΩ=zÛ uiy _ç„Ѩãπ J~ÚOk.

<≥Å<≥ÖÏ =KÕÛ |Ç≤Ï+¨μì <˘Ñ≤Ê– _çã" π ∞≥ <ÀiÜ«∂ |Ç≤Ï+¨μìÖ’ =KÕÛ <˘Ñ≤Ê =ÚYºOQÍ Ô~O_»∞~°HÍÅ∞QÍ =ÙO@∞Ok. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ |Ç≤Ï+¨μì„™ê=O Hõ#|_»\ÏxH˜ 4–5 ~ÀAÅ∞ =ÚO^Œ∞ #_»∞O<˘Ñ≤Ê f„=OQÍ =ã¨∞ÎOk. á⁄uÎ Hõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæ~° ÉÏ^èŒ =ÙO@∞Ok. Xà◊§O`å |~°∞=Ù JxÑ≤ã¨∞ÎOk. #_»∞O<˘Ñ≤Ê, Hõ_»∞ѨÙ<˘Ñ≤Ê`À #_»"åÅ<åfl, ‰õÄ~ÀÛ"åÅ<åfl ‰õΩ^Œ~°‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok. WO`« <˘Ñ≤Ê |Ç≤Ï+¨μì „™ê=O Hõ#|_ç# H˘kÌQÆO@Ö’¡<Õ `«yæáÈ`«∞Ok. JO^ŒiH˜ |Ç≤Ï+¨μì =KåÛHõ <˘Ñ≤Ê JxÑ≤¿ãÎ W@∞=O\˜ "åà◊¡H˜ |Ç≤Ï+¨μìH˜ =ÚO^Œ∞ JxÑ≤Oz |Ç≤Ï+¨μì ~åQÍ<Õ ZyiáÈ`«∞Ok. nxHõO`«\ ˜H© HÍ~°}O giH˜ |Ç≤Ï+¨μìH˜ =ÚO^Œ∞ [#<ÕO„kÜ«∂Å∞ ~°HÍÎkèHõº`«`À ÃãQÆæ_»¤ÖÏQÍ ã¨ÅѨ~åxfl Hõey™êÎ~Ú. |Ç≤Ï+¨μì ~å=_»O`À ~°HÍÎkèHõº`« ibѶπ J~ÚáÈ~Ú <˘Ñ≤Ê ÖˉõΩO_® áÈ`«∞Ok.

|Ç≤Ï+¨μì <˘Ñ≤Ê Z‰õΩ¯=QÍ LO_Õ „ã‘ÎÅ∞ |Ç≤Ï+¨μìH˜ =¸_»∞–<åÅ∞QÆ∞ ~ÀAÅ∞ =ÚO^Œ∞ <˘Ñ≤Ê "≥Ú^ŒÖˇ· |Ç≤Ï+¨μì Hõ#|_»_»O`À `«yæáÈÜÕ∞"å~°∞ Z‰õΩ¯=QÍ âßs~°Hõ „â◊=∞ KÕÜ«∞x"å~°∞ J=Ù`å~°∞. W@∞=O\˜"å~°∞ Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 184

ã¨Ê~Ú#Öò, ÃÑefiH± ZHõû~üÃã·*ò KÕã¨∂Î =ÙO>Ë <˘Ñ≤Ê JO`«QÍ JxÑ≤OK«^Œ∞. <˘Ñ≤Ê =KÕÛ"å~°∞ P ~ÀAÖ’¡ Ñ≤O_ç Ѩ^•~°÷O Z‰õΩ¯= fã¨∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. q~ÀK«<åxH˜ "Õã¨∞‰õΩO>Ë ‰õÄ_® ibѶπ =ÙO@∞Ok. <˘Ñ≤Ê `«QÆæ_®xH˜ 'áê<£ ™êì<£–500— HͺѨÓûÖòû ÖË^• '"≥∞áêìÖò ™êÊãπ— aà◊§Å∞ `«_»=H˜ XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# ~ÀAH˜ =¸_»∞™ê~°∞¡ "Õã¨∞HÀ"åe. Ü«∂Éèˇ· âß`«O „ã‘ÎÅ∞ |Ç≤Ï+¨μì„™ê=O Hõ#|_ç#ѨC_»∞ Hõ_»∞ѨÙ<˘Ñ≤Ê`À ÉÏ^èŒÑ¨_»`å~°∞. J~Ú`Õ <˘Ñ≤Ê H˘O^ŒiH˜ Z‰õΩ¯= JxÑ≤OK«=K«∞Û. =∞iH˘O^ŒiH˜ `«‰õΩ¯= JxÑ≤OK«=K«∞Û. 10 âß`«O =∞OkH˜ Hõ_»∞ѨÙ<˘Ñ≤Ê Z‰õΩ¯= =ÙO_ç =∞O^Œ∞ "å_ç`Õ `«Ñ¨Ê ibѶπ ~å^Œ∞. `«H˜¯#"åiH˜ Hõ_»∞ѨÙ<˘Ñ≤Ê =zÛ<å ÉèíiOKÕ ã≤÷uÖ’ =ÙO@∞Ok. XHõ\ ˜–Ô~O_»∞ ~ÀAÖ’¡ `«yæáÈ`«∞Ok.

"≥Ú^Œ\’¡ ÖËHáõ È~Ú<å `«~∞° "å`« Hõ#|_Õ _çã" π ∞≥ <ÀiÜ«∂ ~°[ã¨fiÖˇ·# "≥Ú^Œ\ ˜ Ô~O_»∞ =¸_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <˘Ñ≤Ê ~å=_»O J~°∞^Œ∞. 18–19 ã¨O=`«û~åÅ∞ =zÛ# `«~°∞"å`« |Ç≤Ï+¨μì <˘Ñ≤Ê f„=OQÍ =ÙO@∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ 35 ã¨O=`«û~åÅ∞ =KÕÛã¨iH˜ |Ç≤Ï+¨μì <˘Ñ≤Ê `«yæáÈ`«∞Ok. ÃÑo§HÍHõ=ÚO^Œ∞ <˘Ñ≤Ê Z‰õΩ¯= =ÙO_ç, ÃÑo§ J~Ú# `«~°∞"å`« <˘Ñ≤Ê Hõ#|_»‰õΩO_® á⁄ÜÕ∞º „ã‘ÎÅ∞ =ÙO\Ï~°∞. nxH˜ =∞#ã¨∞ „Ѩ^è•#O. ÃÑo¡ "åiH˜ `«$Ñ≤Îxã¨∞ÎOk. P `«$Ñ≤Î "åiÖ’ |Ç≤Ï+¨μì <˘Ñ≤Êx `«yæã¨∞ÎOk. Ñ≤Å¡Å∞ Hõey# "åiÖ’ ‰õÄ_® |Ç≤Ï+¨μì <˘Ñ≤Ê ~å‰õΩO_® áÈ`«∞Ok. ^•xH˜ HÍ~°}O HÍ#∞Ê=Å¡ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O HõO~î°O aQÆ∞`«∞ ã¨_»Å_»"Õ∞. JO^Œ∞Hõ<Õ _ç JO_£ ã≤ KÕ~ÚOK«∞‰õΩ#fl "åiÖ’ H˘xfl <≥ÅÅáê@∞ Hõ_»∞ѨÙ<˘Ñ≤Ê ~å‰õΩO_® PQÆ∞`«∞Ok.

Hõ_∞» ѨÙ<˘Ñ≤Ê`À áê@∞ W`«~° ÉÏ^èÅŒ ∞ Z‰õΩ¯==∞OkH˜ =KÕÛ |Ç≤Ï+¨μì <˘Ñ≤Ê H˘kÌ QÆO@Å∞ =ÙO@∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ XHõ ~ÀAÖ’ `«yæáÈ`«∞Ok. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ á⁄uÎ Hõ_»∞ѨÙÖ’ <˘Ñ≤Ê`Àáê@∞ #_»∞O<˘Ñ≤Ê, `˘_»Å∞ <˘Ñ≤Ê =ÙO\Ï~Ú. H˘O^ŒiÖ’ |Ç≤Ï+¨μì <˘Ñ≤Ê f„=OQÍ =ÙO_ç "åO`«∞Å=Ù`å~Ú. <˘Ñ≤Ê`À Hõà◊√§ uiy Ѩ_çáÈ`å~°∞. #∂º~À\˜H± Ѩ~°û<åe\© =Ù#fl"åiÖ’ ÉÏ^èŒ =∞iO`« Z‰õΩ¯= Hõ#|_»∞`«∞Ok. |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <˘Ñ≤Ê =KÕÛ"åiÖ’ |Ç≤Ï+¨μì „™ê=O Z‰õΩ¯= =ÙO@∞Ok. giÖ’ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ 㨄Hõ=∞OQÍ ~å=_»O =ÙO_»^Œ∞. J~Ú`Õ JO^Œi q+¨Ü«∞OÖ’ Jã¨Î=ºã¨Î`« =ÙO_»^Œ∞.

185 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

|Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <˘Ñ≤Ê =KÕÛ „Ѩf XHõ¯iÖ’#∂ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# HÍ~°}O Hõ#|_»^Œ∞. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O, JO_®â◊Ü«∞O „¿ÑQÆ∞Å∞ W<£ÃѶHõΔ<£ =Å¡ "åz#"åiÖ’ |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <˘Ñ≤Ê Z‰õΩ¯= JxÑ≤ã¨∞ÎOk. c¡_çOQ∑ Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. W@∞=O\˜ "åiH˜ `«y# zH˜`«û KÕ¿ãÎ |Ç≤Ï+¨μì <˘Ñ≤Ê `«QÆ∞æ`«∞Ok. ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} HÀã¨O QÆ~°ƒùx~À^èŒHõ <À\˜=∂„`«Å∞ Ѩ_Õ"åiÖ’ |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞ Ü«∞OÖ’ <˘Ñ≤Ê ~å^Œ∞. giÖ’ JO_»O q_»∞^ŒÅx JiHõ@ì_»O =Å¡ <˘Ñ≤Ê ~å=_»O [~°QÆ^Œ∞.

|Ç≤Ï+¨μì <˘Ñ≤ÊH˜ zH˜`«û Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ ZHõû~üÃã·*ò KÕ¿ã"åà◊√§, „H©_»Ö’¡ áêÖÁæ<Õ"åà◊√§, âßs~°Hõ „â◊=∞ KÕ¿ã"åà◊√§ |Ç≤Ï+¨μì <˘Ñ≤Ê`À ÉÏ^èŒÑ¨_»_»O `«‰õΩ¯=. JO^Œ∞Hõx |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <˘Ñ≤Ê =KÕÛ"å~°∞ ~ÀE H˘O`« "åºÜ«∂=∞O KÕÜ∂« e. |Ç≤Ï+¨μì <˘Ñ≤Ê =KÕÛ"å~°∞ áê<£™êì<£– 500, "≥∞áêìÖò–500 =O\˜ aà◊§Å∞ `«_»=H˜ XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# ~ÀAH˜ =¸_»∞™ê~°∞¡ "Õã¨∞HÀ"åe. |Ç≤Ï+¨μìÖ’ <˘Ñ≤Ê =KÕÛ"å~°∞ PǨ~°OÖ’ „Ѩ`ÕºHõOQÍ Ñ¨`«ºO KÕÜ«∞#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. =∞O^Œ∞Å`À ibѶπ Hõ#|_»x"åiH˜ áê~åâß„HõÖò ã≤OѨ^ä≥Hõìg∞ KÕ¿ãÎ ibѶπ ~å=K«∞Û. Ãã~°fi~ÚHõÖò _≥·Å>Ë+¨<£ ‰õÄ_® <˘Ñ≤Ê `«yæOK«_»OÖ’ H˘O`« `À_»Ê_»∞`«∞Ok. JxflO\˜HõO>Ë |Ç≤Ï+¨μìÖ’ <˘Ñ≤Ê =KÕÛ"å~°∞ =∞#ã¨∞x „ѨâßO`«OQÍ =ÙOK«∞HÀ=_»O, <˘Ñ≤Êx `ÕeHõQÍ fã¨∞HÀ=_»O KÕÜ«∂e.

<≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μÅì ∞ Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞û #∞Oz „ã‘ÎÅ∞ <≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μì J=Ù`å~°∞. JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ =ÙO_»=Ù. nxH˜ HÍ~°}O Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞û =zÛ# ^ŒQÆæ~°#∞Oz D„™Èì[<£, „á⁄[ã≤ì~À<£ Ǩ~À‡#∞¡ L`«ÊuÎ J=_»"Õ∞. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞û =zÛ<å |Ç≤Ï+¨μì HÍHõáÈ=_®xH˜ "åiÖ’ D ÃãH±û Ǩ~À‡#¡ L`«ÊuÎ ÖËHõáÈ=_»O, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O Ju z#flkQÍ =ÙO_»_»O, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O Jã¨Å∞ ÖËHõáÈ=_»O „Ѩ^è•# HÍ~°}O. ™ê^è•~°}OQÍ „ã‘Î „Ѩf 28 ~ÀAÅH© |Ç≤Ï+¨μì J=Ù`«∞Ok. J~Ú`Õ YzÛ`«OQÍ 28 ~ÀAňH „Ѩf™ês |Ç≤Ï+¨μì HÍ"åÅx ÖË^Œ∞ Ô~O_»∞ =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ W\’–J\’QÍ J==K«∞Û. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ 21 ~ÀAÅÔH·`Õ, =∞iH˘O^Œ~°∞ 35–40 ~ÀAÅH© J=Ù`å~°∞. J^Õg∞ J<å~ÀQƺO HÍ^Œ∞. H˘O^Œi q+¨Ü«∞OÖ’ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ KåÖÏ Jã¨Î=ºã¨ÎOQÍ =ÙO\Ï~Ú. "åiÖ’ Ǩ~À‡#¡ zH˜`«û`À 㨄Hõ=∞=∂~°æOÖ’ ÃÑ@ì=K«∞Û.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 186

Ñ≤@∂º@s „QÆOkè „Ñ¨ÉèÏ=O`À F=sãπ =$kú J~Ú D„™Èì[<£, „á⁄[ã≤ì~À<£ Ǩ~À‡#∞¡ L`«ÊuÎ J=Ù`å~Ú. D Ǩ~À‡#¡ L`«ÊuÎ „ã‘ÎÖ’ ~°[ã¨fiÅ J=_»O`À |Ç≤Ï~°æ`«=∞=Ù`«∞Ok. P `«~°∞"å`« „Ѩf 28–30 ~ÀAÅH˜ Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ~å=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ~°[ã¨fiÅ`À "≥Ú^ŒÖˇ·# |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ "≥∞<Àáê*ò =KÕÛ=~°‰õΩ =ÙO\Ï~Ú. QÆ~°ƒùO =zÛ#ѨC_»∞, HÍ#∞Ê J~Ú# `˘e=∂™êÖ’¡ `«Ñ¨Ê `«H˜¯# HÍÅOÖ’ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. XHõ™êi |Ç≤Ï+¨μì J~Ú# `«~°∞"å`« D„™Èì[<£ Ǩ~À‡#¡ „ѨÉèÏ=O QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒Ѩe QÀ_»Åg∞^Œ U~°Ê_»`«∞Ok. D„™Èì[<£ Ǩ~À‡<£ „ѨÉèÏ=O`À QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒ѨŠã¨#fl\˜á⁄~° U~°Ê_»∞`«∞Ok. D ã¨#fl\˜á⁄~° "Õˆ~ WOˆHg∞ HÍ^Œ∞. JHõ¯_» =ÙO_Õ „Ѩ`ÕºHõ \˜+¨Øº =$kú J=_»"Õ∞. „Ѩ`ÕºHõ \˜+¨Øº Hõ}ÏÅ`À =$kú J~Ú# á⁄~° XHõ q∞b¡g∞@~ü =∞O^ŒO =ÙO@∞Ok. D„™Èì[<£ Ǩ~À‡<£ „ѨÉèÏ=O`À "≥Ú^Œ\ ˜ 14 ~ÀAÖ’¡ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒ѨŠ=ÙO_Õ \˜+¨Øº QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ JO@∞‰õΩx KåOkhQÍ XHõ ã¨#fl\˜ á⁄~° U~°Ê_»QÍ 15= ~ÀA#∞Oz `«Ü«∂~°ÜÕ∞º „á⁄[ã≤ì~À<£ Ǩ~À‡<£ „ѨÉèÏ=O`À =∞iO`« =$kú J~Ú, =¸_»∞– <åÅ∞QÆ∞ q∞b¡g∞@~°¡ =∞O^ŒOQÍ \˜+¨Øºá⁄~° U~°Ê_»∞`«∞Ok. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒Ѩe QÀ_»ÅH˜ \˜+¨Øº á⁄~° U~°Ê_ç# ^ŒQÆæ~°#∞Oz QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O QÀ_»Å #∞Oz ã¨#fl\˜ ~°HõÎ<åàÏÅ∞ ‰õÄ_® `«Ü«∂Ô~· ~°HÍÎxfl JOkOz \˜+¨Øº =$kúH˜ `À_»Ê_»`å~Ú. „ã‘ÎÖ’ <≥Å =∞^茺֒ JO_»O q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞Ok. WÖÏ q_»∞^ŒÖˇ·# JO_»O ѨÙ~°∞+¨ c[O`À HõÅ~ÚHõ K≥Ok ã¨OÜ«ÚHõÎc[OQÍ ~°∂á⁄O^Œ∞`«∞Ok. P `«~åfi`« ã¨#fl\˜á⁄~°H˜ KÕi Ñ≤O_»OQÍ Z^Œ∞QÆ∞`«∞Ok. JÖÏ ZkˆQ Ñ≤O_®xH˜ D á⁄~° =∞iO`« ^Œà◊ã¨Ô~· Jxflq^è•ÖÏ `À_»Ê_»∞`«∞Ok.JÖÏ á⁄~° =$kúJ=_®xH˜ „á⁄[ã≤ì~À<£ Ǩ~À‡<£ ZO`«QÍ<À ^ÀǨÏ^ŒO KÕã¨∞ÎOk. ÃÑo§HÍx „ã‘ÎÅÖ’, ÃÑo§ J~Ú<å JO_»O ѨÙ~°∞+¨ c[Hõ}O`À HõÅ~ÚHõ K≥O^Œx"åiÖ’ 14 ~ÀAÖ’¡ „á⁄[ã≤ì~À<£ Ǩ~À‡<£ L`«ÊuÎ PyáÈ`«∞Ok. „á⁄[ã≤ì~À<£ Ǩ~À‡<£ PyáÈ=_»O`À JO`«=~°‰õΩ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒Ѩe á⁄~° (ZO_À"≥∞„\˜Ü«∞O) ‰õΩ ~°HõÎO JOkã¨∞Î#fl ~°HõÎ<åàÏÅ∞ ‰õΩkOK«∞‰õΩáÈ`å~Ú. ^•x`À ZO_À"≥∞„\˜Ü«∞O (ã¨#fl\˜ á⁄~°) ‰õΩ ~°Hõ΄Ѩ™ê~°O PyáÈ`«∞Ok.

|Ç≤Ï+¨μì ™„ ê=O ~°Hõ΄™ê=O PyáÈ~Ú# XHõ ~ÀAÖ’<Õ P \˜+¨Øºá⁄~° ZO_çáÈ~Ú#@∞¡ J=Ù`«∞Ok. ^•x`À QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xfl JO\˜ÃÑ@∞ì‰õΩx =$kú J~Ú# ZO_À"≥∞„\˜Ü«∞O á⁄~°, QÀ_» #∞Oz T_çáÈ~Ú# ã¨∞#flO ɡ~°_»∞ÖÏQÍ *ÏiáÈ`«∞Ok. ^•xH˜`À_»∞ JO`«=~°‰õΩ ~°HõÎO JOkã¨∞Î#fl ~°HõÎ<åàÏÅ #∞Oz H˘kÌáê\˜ ~°HõÎO HÍ~°∞`«∞Ok. JÖÏ HÍi# ~°HõÎO`À QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’ *ÏiѨ_ç# ã¨#fl\˜á⁄~° Hõeã≤áÈ~Ú# |Ç≤Ï+¨μì „™ê=OQÍ |Ü«∞@‰õΩ =ã¨∞ÎOk. |Ç≤Ï+¨μì „™ê=O ™ê^è•~°}OQÍ =¸_»∞ #∞Oz S^Œ∞ ~ÀAÅ∞ =ÙO@∞Ok.

187 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

S^Œ∞ ~ÀAÅH˜ HõeÑ≤ "≥Ú`«ÎO |Ç≤Ï+¨μì „™ê=O 50 #∞Oz 200 Ü«∞O.Ü«∞Öò. =ÙO@∞Ok. JO>Ë ã¨∞=∂~°∞QÍ áê=Ù QÍ¡ã¨∞ ~°HõÎO. |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "≥Ú`«ÎO HÍ=Åã≤# ~°Hõ΄™ê=O WO`Õ. HÍx D q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞Hõ KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÎÅ∞ `«=∞H˜ KåÖÏ `«‰õΩ¯"≥·O^Œx, K≥_»∞ ~°HõÎO â◊s~°OÖ’<Õ =ÙO_çáÈ~ÚO^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍh S^Œ∞ ~ÀAÅH˜ HõeÑ≤ 50 #∞Oz 200 Ü«∞O.Ü«∞Öò.~°HõÎO J=_»O P~ÀQƺ ÅHõΔ}=∞x "åiH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. |Ç≤Ï+¨μìÖ’ WO`«HõO>Ë Z‰õΩ¯= áÈ=_»O J<å~ÀQƺ"Õ∞ `«Ñ¨Ê Ѷ¨e`«O ÖË^Œ∞.

JO`«∞ÖËx c¡_Oç Q∑ H˘O`«=∞Ok „ã‘ÎÅH˜ <≥Å =¿ãÎ KåÅ∞ qѨs`«OQÍ c¡_çOQ∑ J~ÚáÈ`«∞Ok. Jk ‰õÄ_® 1–2 ~ÀAÅ∞ H͉õΩO_® "å~°O–Ѩk ~ÀAÅ∞ H˘#™êQÆ∞`«∞Ok. W@∞=O\˜ JHÍ~°} c¡_çOQ∑x "≥·^Œº ѨiÉèÏ+¨Ö’ '_çãπѶ¨OHõΔ#Öò Ü«Ú\˜Ô~·<£ c¡_çOQ∑— JO\Ï~°∞. '_çãπѶ¨OHõΔ#Öò Ü«Ú\˜Ô~·<£ c¡_çOQ∑— =Ü«∞ã¨∞ =∞o§#"åiÖ’ ã¨Ç¨Ï[O. =ÚYºOQÍ W^ŒÌ~°∞–=ÚQÆ∞æ~°∞ Ñ≤Å¡Å∞ Hõey# „ã‘ÎÅÖ’ Z‰õΩ¯= Hõ#|_»∞`«∞Ok. H˘`«ÎQÍ ~°[ã¨fiÖˇ·# P_»Ñ≤Å¡ÖÖ’ ‰õÄ_® JO`«∞Ѩ@ìx D c¡_çOˆQ =ÙO_Õ J=HÍâ◊=ÚOk. '_çãπѶ¨OHõΔ#Öò Ü«Ú\˜Ô~·<£ c¡_çOQ∑—H˜ F=sãπÖ’x HÍ~°Êãπ Å∂º\˜Ü«∞O 㨄Hõ=∞OQÍ Ñ¨xKÕÜ«∞HõáÈ=_»O HÍ~°}OQÍ ÉèÏq™êÎ~°∞. WO^Œ∞Ö’ #∞Oz „á⁄[ã≤ì~À<£ Ǩ~À‡<£ J==Åã≤# L`«ÊuÎ J=HõáÈ=_»"Õ∞ HÍ~°}O. H˘O^ŒiÖ’ _çãÑπ O¨¶ Hõ#Δ Öò Ü«Ú\˜~Ô <· £ c¡_Oç Q∑ =Ù#fl"åiÖ’ c¡_Oç Q∑ J~ÚáÈ~Ú# `«~∞° "å`« z<åflѨˆ~+¨<£ KÕã≤ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒Ѩe á⁄~°Åx Ç≤Ï™ÈìѨ^äŒÖÏlHõÖò ZQÍ˚q∞<Õ+¨<£ KÕ¿ãÎ |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ áê`« \˜+¨Øº ѨÓiÎQÍ `«∞_çzÃÑ@∞ì‰õΩx áȉõΩO_® WOHÍ H˘O`« ֒ѨÖË q∞ye=Ù#fl@∞¡ `ÕÅ∞`«∞Ok. nx|\˜ì |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒Ѩe á⁄~°Å∞ ѨÓiÎQÍ H©¡<£ HÍHõáÈ=_»O ‰õÄ_® c¡_çOQ∑ JkèHõOQÍ J=_®xH˜ XHõ HÍ~°}OQÍ ÉèÏqOK«_»=∞=Ù`«∞Ok. J~Ú`Õ "≥∞*Ïsì ˆHã¨∞Ö’¡ z<åflѨˆ~+¨<£ KÕã≤ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒Ѩe á⁄~°Åx ѨsHõΔ KÕ¿ãΠ֒Ѩe Un Hõ#|_»^Œ∞. JO`å <å~°‡ÖòQÍ =ÙO@∞Ok. H˘kÌ=∞OkÖ’<Õ ÃÑ· Ö’áêÅH˜ `À_»∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O֒ѨŠ„HÍxH± ZO_À"≥∞ÿ„\˜Ü≥ÿ∞\˜ãπ, áêeÑπû, @∂º|~ü‰õΩºÖ’ã≤ãπ, ˆH#û~ü =ÙO\Ï~Ú. HÍx W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u KåÖÏ J~°∞^Œ∞. =∞iH˘O^ŒiÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OQÍx, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O „ѨHõ¯x @∂º|∞Å∞QÍx "åK«_»O =ÙO@∞Ok.

c¡_Oç Q∑x HõO\ „ ’Å∞ KÕ¿ã z<åflѨ~ˆ +¨<£ z<åflѨˆ~+¨<£`À c¡_çOQ∑ PyáÈ=_®xH˜ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# HÍ~°}O K≥ѨÊÖËHõáÈ~Ú<å H˘O^ŒiH˜ ‰õĺ~ü\Ï*ò (z<åflѨˆ~+¨<£) zH˜`«ûQÍ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. JÖÏ ‰õĺ~ü\Ï*ò KÕÜ«∞QÍ =zÛ# a\òûx Ç≤Ï™ÈìѨ^äŒÖÏlHõÖò ZQÍ˚q∞<Õ+¨<£H˜ ѨOѨ_»O J=ã¨~°O.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 188

ÃÑà‹·¡, Ñ≤Å¡Å∞ ѨÙ>Ëìã≤# `«~°∞"å`« _çãπѶ¨OHõΔ#Öò Ü«Ú\˜Ô~·<£ c¡_çOQ∑ =ÙO>Ë ~˘\©<£ zH˜`«û`À Ô~™êÊ<£û ÖË#ѨÙ_»∞ ÃÑ^•ÌѨˆ~+¨<£ (Ç≤Ïã¨ìÔ~Hõìg∞) KÕã≤ QÆ~°ƒù ã¨Ozx f¿ã¿ãÎ c¡_çOQ∑ ã¨=∞㨺 `˘ÅyáÈ`«∞Ok. Z=i q+¨Ü«∞OÖ’<≥·<å =ÚO^Œ∞QÍ ‰õĺi\Ï*ò (z<åflѨˆ~+¨<£) KÕÜ«∞_»O, HÀ~üûQÍ Ç¨~À‡#∞¡ "å_çK∂« _»_O» J=ã¨~O° . ÃÑo¡HÍx "åiÖ’ z<åflѨ~ˆ +¨<£ ‰õÄ_® ÖˉΩõ O_® Ǩ~À‡<£û`À zH˜`«û KÕã≤ K«∂_®e.

JO`«∞ÖËx c¡_Oç Q∑ J=ã¨~" ° ∞≥ #ÿ =∞O^Œ∞Å∞ c¡_çOQ∑ Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞#flѨC_»∞ g#ãπq∞ãπ–300 q∞b¡„QÍ=ÚÅ∞QÍx, _®áê¡<£–300 q∞b¡„QÍ=ÚÅ∞ aà◊Å¡ ∞ QÍx L^ŒÜ∞« O– ~Ô O_»∞, ~å„u–Ô~O_»∞ K˘Ñ¨C# "Õã∞¨ ‰õΩO>Ë XHõ\ –˜ ~Ô O_»∞ ~ÀAÖ’¡ `å`å¯eHõOQÍ c¡_çOQ∑ `«QÆ∞æ`«∞Ok. H˘O^ŒiH˜ Ǩ~À‡<£ \Ïɡ¡\òû "å_ç`Õ `«Ñ¨Ê c¡_çOQ∑ HõO„\’Öò HÍ^Œ∞. W@∞=O\˜ "åiH˜ „á⁄lã¨ì~À<£H˜ ã¨O|OkèOz# Ô~lã≤ì~À<£QÍx, „Ñ≤"≥∂Å`ü–Ü«∞<£QÍx, _»∞ºÑ¶¨™êì<£ QÍx 10 #∞Oz 30 q∞b¡„QÍ=ÚÅ K˘Ñ¨C# 1–2 ~ÀAÅ∞ "å_ç c¡_çOQ∑ HõO„\’Öˇ·# `«~°∞"å`« ~ÀAH˜ 5 q∞b¡„QÍ=ÚÅ K˘Ñ¨C# W~°"≥· ~ÀAÅ∞ "å_®e. P `«~°∞"å`« <å~°‡Öò c¡_çOQ∑ J=Ù`«∞Ok. J@∞ÃÑ·# „Ѩf<≥Å |Ç≤Ï+¨μì„™ê=O Hõ#|_ç# 5= ~ÀA #∞Oz ÃÑ· aà◊¡Å∞ ~ÀAH˜ 5 q∞b¡„QÍ=ÚÅ K˘Ñ¨C# W~°"≥· ~ÀAÅ∞ "å_®e. JÖÏ 3 #∞Oz 6 <≥ÅÅ∞ "å_®e. ^•x`À KåÖÏ=~°‰õΩ c¡_çOQ∑ „áÈ|¡"£∞ HõO„\’Öò J==K«∞Û. H˘O^ŒiÖ’ c¡_çOQ∑ Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞#flѨC_»∞ D„™Èì[<£H˜ ã¨O|OkèOz# ã≤ìÖòɡã¨ì~åÖò 5 q∞b¡„QÍ=ÚÅ K˘Ñ¨C# ~ÀAH˜ =¸_»∞ ™ê~°∞¡QÍx, _»∞ºÜ≥∂Å∞\Ï<£ ÖË^• F=~åÖò 0.25 q∞b¡„QÍ=ÚÅ K˘Ñ¨C# ~ÀAH˜ 3 ™ê~°∞¡ "å_ç Ô~O_»∞– =¸_»∞ ~ÀAÖ’¡ c¡_çOQ∑ HõO„\’Öò HÍQÍ<Õ ~ÀAH˜ XHõ aà◊§ K˘Ñ¨C# 20 ~ÀAÅ∞ "å_®e. H˘O^ŒiH˜ J=ã¨~°O|\˜ì >ˇ™Èìã≤ì~À<£H˜ ã¨O|OkèOz# Ü«∂H˜fiq WO[Hõ¬<£ W=fi=Åã≤ =ÙO@∞Ok. KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÎÅH˜ _çãπѶ¨OHõΔ#Öò Ü«Ú\˜Ô~·ãπ c¡_çOQ∑ =Å¡ ~°HõÎÇ‘Ï#`« HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ~°HõÎÇ‘Ï#`« Ѩiã≤÷ux =ÚO^Õ QÆ∞iÎOz P„\˜<£, Ç‘Ï"£∞ PÑπ, ˆ~iHÍÑπ =O\˜ S~°<£ HͺѨӺÖòû U"≥·<å ~ÀAH˜ XHõ\ ˜ "å_®e. PǨ~°OÖ’ P‰õΩ‰õÄ~°Å∞ fã¨∞HÀ"åe.

<≥ÅH˜ =KÕÛ c¡_Oç Q∑ 15 ~ÀAňH ~å=_»OÖ’x PO`«~º° O! =∂=¸Å∞QÍ „ã‘ÎH˜ „Ѩf 28 ~ÀAÅH©, 30 ~ÀAÅH˜ |Ç≤Ï+¨μì„™ê=O Hõ#|_»∞`«∞Ok. H˘O^ŒiH˜ XHõ¯™êiQÍ WÖÏ =∂<Õã≤ 15–20 ~ÀAʼnõΩ ~å=_»O "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. `«‰õΩ¯=

189 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

~ÀAňH |Ç≤Ï+¨μì ~å=_»O H͉õΩO_® JkèHõOQÍ ‰õÄ_® c¡_çOQ∑ J=Ù`«∞Ok. D Ѩiã≤÷ux áêb"≥∞<ÀiÜ«∂, ZÑ≤"≥∞<Àˆ~lÜ«∂ JO\Ï~°∞. WÖÏ Ô~O_»∞–=¸_»∞ "å~åňH |Ç≤Ï+¨μì „™ê=O =KÕÛ"åiÖ’ `«~°K«∞ JO_»O q_»∞^ŒÅ J=_»O, F=sãπ Ǩ~À‡<£ûx JkèHõOQÍ L`«ÊuÎ KÕÜ«∞_»O XHõ HÍ~°}O. J~Ú`Õ H˘O^ŒiÖ’ JO_»O q_»∞^ŒÖË =ÙO_»^Œ∞ HÍh 15–20 ~ÀAňH |Ç≤Ï+¨μì„™ê=O =KÕÛã¨∞ÎOk. JO^Œ∞Hõx F=sãπ JuQÍ Ñ¨xKÕÜ«∞_»O. JO_»O q_»∞^ŒÅ Z‰õΩ¯= J=_»O XHõ¯>Ë HÍ~°}O HÍ^Œ∞, Ñ≤@∂º@s „QÆOkè JuQÍ Ñ¨xKÕÜ«∞_»O ‰õÄ_® HÍ~°}"Õ∞. |Ç≤Ï+¨μì 28–30 ~ÀAʼnõΩ H͉õΩO_® 15–20 ~ÀAňH =KÕÛÜ«∞_»O Z‰õΩ¯=QÍ ~°[ã¨fiÖˇ·# `˘ek<åÖ’¡, =Ú@∞¡ ZO_çáÈÜÕ∞ =ÚO^Œ∞ Z‰õΩ¯=. HÍ#∞Ê J~Ú# `˘ek<åÖ’¡ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ^ŒQÆæ~°^ŒQÆæ~°QÍ ~å=K«∞Û. F=sãπ, Ñ≤@∂º@s J#∞ã¨O^è•#O ã¨iQÍæ ÖËHõáÈ=_»O, F=~üQÍ Ñ¨xKÕÜ«∞_»O XHõ HÍ~°}O HÍQÍ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O „¿ÑQÆ∞Å∞ "åºkè„QÆã¨Î"≥∞ÿ "åz#"åiÖ’, [#<ÕO„kÜ«∂Å∞ W`«~°„`å "åºkè„QÆã¨Î"≥∞ÿ#"åiÖ’ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ `«~°K«∞QÍ ~å=_»O, c¡_çOQ∑ ‰õÄ_® Z‰õΩ¯= J=_»O Hõ#|_»∞`«∞Ok. JO_»"åÇ≤ÏHõÖ’¡x "åѨ٠JO_®â◊Ü«∂Å∞ (F=sãπ) JuQÍ Ñ¨xKÕÜ«∞_®xH˜ HÍ~°}O J=Ù`«∞Ok. ^•x=Å¡ `«‰õΩ¯= =º=kèÖ’ JO_»O q_»∞^ŒÅ J=_»O, Ǩ~À‡#∞¡ JuQÍ `«Ü«∂~°=_»O, ^•x`À |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ `«fi~°QÍ =KÕÛÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. W^Õ q^èŒOQÍ F=sãπ "åºkè„QÆã¨Î"≥∞ÿ#"åiÖ’ 15–20 ~ÀAňH |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ =™êÎ~Ú. F=sãπH˜ ã≤ãπì û =zÛ<å `«‰õΩ¯= =º=kèÖ’<Õ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ~å=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û =zÛ#"åiÖ’ `«‰õΩ¯= =º=kèÖ’ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ =™êÎ~Ú. JO^Œ∞Hõx <≥Å<≥ÖÏ H͉õΩO_® Ô~O_»∞–=¸_»∞ "å~åÅH˜ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ =KÕÛ"å~°∞ P„ÖÏ왜O_»∞ ™ê¯xOQ∑ KÕ~ÚOK«∞‰õΩx U^≥·#n x~åú~°} KÕã¨∞HÀ=_»O L`«Î=∞O. J=ã¨~åxfl |\˜ì Ǩ~À‡#¡ >ˇãπìÅ∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe. <≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ =KÕÛ"åiÖ’ 15–20 ~ÀAÅH˜ ~å=_»O =Ù#flѨC_»∞ U"≥∞ÿ<å „Ñ¨`ÕºHõ HÍ~°}O =Ù#fl^Õ"≥∂ ѨsHõΔÅ∞ [iÑ≤ x~åúiOKåe. ˆH=ÅO Ǩ~À‡#¡ Jã¨Î=ºã¨Î`« =Å¡<Õ J~Ú`Õ '_»∞ºÜ≥∂Å∞\Ï<£— =O\˜ aà◊§Å∞ |Ç≤Ï+¨μì„™ê=O Hõ#|_ç# 5= ~ÀA #∞Oz ~ÀE ~å„uѨÓ@ Éè’[#O J=QÍ<Õ XHõ aà◊§ "Õã¨∞HÀ"åe. JÖÏ 21 ~ÀAÅ∞ "Õã¨∞HÀ"åe. aà◊¡Å∞ J~ÚáÈ~Ú# =¸_»∞–<åÅ∞QÆ∞ ~ÀAÖ’¡ |Ç≤Ï+¨μì „™ê=O Hõ#|_»∞`«∞Ok. uiy 5= ~ÀA #∞Oz aà◊§Å∞ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜ì "å_®e. WÖÏ P~°∞ =Ú@¡H˜ "å_ç`Õ uiy =∂=¸ Å∞QÍ 28–30 ~ÀAÅH˜ ~å=_»O, c¡_çOQ∑ JkèHõOQÍ J=‰õΩO_® PQÆ_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

<≥Å HÀ\Ï =∂=¸ÖË!

u 190

H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ XHõ qO`«Ñ¨iã≤÷u U~°Ê_»∞`«∞Ok. <≥Å<≥ÅH© ~å=Åã≤# |Ç≤Ï+¨μì =ã¨∂Î<Õ =ÙO@∞Ok. HÍh <≥Å =∞^茺֒ "å~°O Ѩk ~ÀAÅ c¡_çOQ∑ Hõ#|_»∞`«∞Ok. JÖÏ Hõ#|_ç# c¡_çOQ∑ 2 ~ÀAÅ∞ PyáÈ~Ú =∂=¸Å∞ <≥Åã¨i c¡_çOQ∑ =ã¨∞ÎOk. =∞iH˘O^ŒiH˜ JÖÏ PQÆ_»O [~°QÆ^Œ∞. HõO\˜#∂º J~ÚáÈ=_»O`À <≥ÅÖ’ U"À H˘kÌ ~ÀAÅ∞ `«Ñ¨Ê `«H˜¯# ~ÀAÅhfl |Ç≤Ï+¨μì„™ê=O`À<Õ QÆ_çzáÈ`å~Ú. Uk <≥Å<≥ÖÏ Hõ#|_Õ |Ç≤Ï+¨μì„™ê="≥∂, Uk <≥Å =∞^茺֒ "≥Ú^ŒÖˇ·# „™ê="≥∂ `≥eÜ«∞‰õΩO_® áÈ`«∞Ok. D Ѩiã≤÷ux '"≥∞„\’lÜ«∂— JO\Ï~°∞. H˘O^ŒiÖ’ D c¡_çOQ∑ `«‰õΩ¯=Ö’ `«H˜¯# ~ÀAÅhfl Hõ#|_ç`Õ =∞iH˘O^ŒiÖ’ JkèHõOQÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. JÖÏ JkèHõOQÍ c¡_çOQ∑ JÜÕ∞º"å~°∞ Zhq∞H±QÍ =∂~°`å~°∞. JkèHõOQÍ c¡_çOQ∑ JÜÕ∞º"åiH˜ _ç JO_£ã≤ KÕã≤ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’x ã¨#fl\˜ á⁄~°Åx (ZO_À"≥∞„\˜Ü«∞Ox) Ç≤Ï™ÈìѨ^äŒÖÏlHõÖò >ˇãπìH˜ ѨOÑ≤OKåe. ^•x`À QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’ "Õˆ~ "åºkè =Ù#fln ÖËxn `≥Å∞ã¨∞ÎOk. J~°÷OѨ~°÷O ÖˉõΩO_® <≥ÅO`å c¡_çOQ∑ JÜÕ∞º"åiH˜ „áÈlã≤ì~À<£ Ǩ~À‡<£ aà◊¡Å∞ XHõ „Hõ=∞Ѩ^ŒúuÖ’ "å_ç`Õ Ñ¨iã≤÷u K«Hõ¯|_»∞`«∞Ok. P~°∞ <≥ÅÅ #∞Oz ã¨O=`«û~°O HÍÅO áê@∞ =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç<å Ѷ¨e`«O ~åx"åà◊¡H˜ WHõ P =∞O^Œ∞Å∞ "å_»@O J#=ã¨~°O. J@∞=O\˜ ˆHã¨∞Ö’¡ ™ê^è•~°}OQÍ PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O fã≤"ÕÜ«∞_»O XHõ¯>Ë =∂~°æO. ÃÑo¡HÍx, ã¨O`å#O HõÅ∞QÆx „ã‘ÎÅÖ’ W@∞=O\˜ x~°‚Ü«∞O fã¨∞HÀ=_»O Hõ+¨ì"≥∞ÿ# Ѩx. Ñ≤Å¡Å∞ Hõey# „ã‘ÎÅÖ’ |Ç≤Ï+¨μìÅH˜ Ѩ^Œúu ÖˉõΩO_® ZѨC_»∂ J=Ù`«∞#flѨC_»∞ Ç≤Ï„ã¨ìHõìg∞ KÕÜ«∞_»O ã¨Ô~·# Ѩ^Œúu. ^•x=Å¡ „ã‘Î P~ÀQƺO H©Δ}˜OK«_»O [~°QÆ^Œ∞.

|Ç≤Ï+¨μÖì ’ c¡_Oç Q∑ JkèHOõ QÍ LO>Ë... H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ <≥Å<≥ÖÏ YzÛ`«OQÍ |Ç≤Ï+¨μì =ã¨∞ÎOk. 㨄Hõ=∞OQÍ |Ç≤Ï+¨μì ~å=_»O =Ù<åfl, P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ c¡_çOQ∑ Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. JO`ÕHÍ^Œ∞ 3–4 ~ÀAÅH˜ PQƉõΩO_® Z‰õΩ¯= ~ÀAÅ∞ J~ÚáÈ`«∞Ok. ^•x`À h~°ã¨O =KÕÛã¨∞ÎOk. WÖÏ <≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μì J=Ù`«∂<Õ JO^Œ∞Ö’<Õ JkèHõOQÍ c¡_çOQ∑ J=_®xfl '"≥∞<˘ˆ~lÜ«∂— JO\Ï~°∞. JkèHõOQÍ c¡_çOQ∑ J=_®xH˜ ™ê^è•~°}OQÍ Ç¨~À‡#¡ Jã¨Î=ºã¨Î`« HÍ~°}O. D„™Èì [<£–„á⁄lã≤ì~À<£ Ǩ~À‡#¡ Jã¨Î=ºã¨Î`« q+¨Ü«∞O JÖÏ LO_»QÍ ^ä≥·~å~Ú_£ „QÆOkè JkèHõOQÍ Ñ¨xKÕ¿ã "åiÖ’ c¡_çOQ∑ JuQÍ J=Ù`«∞Ok. 40 ã¨O=`«û~åÅ∞ ^•\˜# „ã‘ÎÅÖ’ ^ä≥·~å~Ú_£ „QÆOkè `«‰õΩ¯= ѨxKÕÜ«∞_»O ‰õÄ_® H˘O^ŒiH˜ c¡_çOQ∑ Z‰õΩ¯= J=_®xH˜ HÍ~°}O. JO^Œ∞Hõx ã¨Ô~·<å HÍ~°}O `≥Å∞ã¨∞‰õΩx Ö’áêxfl ã¨ikkÌ`Õ c¡_çOQ∑ Z‰õΩ¯= J=_»O `«QÆ∞æ`«∞Ok.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ QÆ∞O_≥[|∞ƒ, ~°HõÎáÈ@∞ =Ù#fl"åiÖ’ ‰õÄ_® |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JkèHõOQÍ ~°Hõ΄™ê=O J=Ù`«∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ ~°HõÎO QÆ_»¤Hõ>Ëì ã¨fiÉèÏ=O `«QÆ∞æ`«∞Ok. J@∞=O\˜ ~°HõÎO ^À+¨O 191 u

=Ù#fl"åiH˜ |Ç≤Ï+¨μì =zÛ#ѨC_»∞ JkèHõOQÍ ~°HõÎO áÈ`«∞Ok. ~°HõÎO `«‰õΩ¯= =Ù#fl"åiÖ’ (Zhq∞Ü«∂) ‰õÄ_® JkèHõ ~°Hõ΄™ê==∞=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ~°HõÎÇ‘Ï#`«H˜ `À_»∞ JkèHõ ~°Hõ΄™ê=O =∞iO`« |ÅÇ‘Ï#Ѩ~°∞ã¨∞ÎOk. =∂#ã≤HõOQÍ XuÎ_ç, PO^Àà◊# Z‰õΩ¯= =Ù<åfl, ã¨O™ê~°OÖ’ Q˘_»=Å∞, QÆO^Œ~°QÀàÏÅ∞ =Ù<åfl |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JkèHõOQÍ ~°Hõ΄™ê=O J=Ù`«∞Ok. >ˇ#¬<£û „ѨÉèÏ=O |Ç≤Ï+¨μì c¡_çOQ∑ g∞^Œ =ÙO_»@O ZO^ŒiÖ’<À Hõ#|_»∞`«∞Ok. "åºkè=Å¡ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O „¿ÑQÆ∞Å∞ "åz<å, Laƒ<å |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ c¡_çOQ∑ Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. ^•xH˜ HÍ~°}O "åºkè=Å¡ JHõ¯_» ~°HÍÎkèHõº`« =ÙO_»_»"Õ∞. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒ѨŠ"åºkè =Ù<åfl, áêeÑπû =Ù<åfl c¡_çOQ∑ JkèHõOQÍ J=Ù`«∞Ok. F=sãπ "åºkè„QÆã¨Î"≥∞ÿ Laƒ<å c¡_çOQ∑ Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. H˘O^ŒiH˜ F=sãπH˜ z#fl z#fl HõO`«∞Å∞, h\˜ ã¨OK«∞Å∞ =™êÎ~Ú. giH© c¡_çOQ∑ Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. QÆ~åƒùâÜ ◊ ∂« xH˜ H˘Ü«∞ºHõO_»Å∞ ÃÑiy# |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ c¡_Oç Q∑ Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. W@∞=O\˜ J<å~ÀQƺ Ѩiã≤÷`«∞Å∞ J„ÖÏ왜O_£ ™ê¯xOQ∑ KÕ¿ãÎ ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JkèHõOQÍ c¡_çOQ∑ JÜÕ∞º „ã‘ÎÅÖ’ ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# Ѩiã≤÷`«∞ÖËg =ÙO_»=Ù. Jhfl 㨄Hõ=∞OQÍ<Õ =ÙO\Ï~Ú. J~Ú<å <≥Å =KÕÛã¨iH˜ c¡_çOQ∑ PQƉõΩO_® "å~°O– Ѩk ~ÀAÅ∞ J~ÚáÈ`«∞Ok. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷ux _ç.Ü«Ú.a. (_çãπѶ¨OHõ¬#Öò Ü«Ú>ˇÔ~·ãπ c¡_çOQ∑) JO\Ï~°∞. _ç.Ü«Ú.a. =Ù#fl"åiÖ’ ™ê^è•~°}OQÍ QÆ~°ƒùHÀâ◊O =∂=¸Å∞ HõO>ˇ ÃÑ^ŒÌkQÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ D„™Èì[<£ Ǩ~À‡<£ JkèHõâß`«OÖ’#∂, „áêlã≤ì~À<£ `«‰õΩ¯= âß`«OÖ’#∂ =ÙO@∞Ok. U^≥·<å JkèHõ c¡_çOQ∑H˜ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# HÍ~°}O Hõ#|_»^Œ∞. JkèHõOQÍ c¡_çOQ∑ J=_®xH˜ HÍ~°}O Hõ#|_»#ѨC_»∞ _ç.Ü«Ú.a.QÍ x~åúiOz `«y# zH˜`«û KÕÜ«∂e.

"≥∞<Àˆ~lÜ«∂H˜ =∞O^Œ∞Å∞ "å~°O–Ѩk ~ÀAÖˇ·<å c¡_çOQ∑ PQƉõΩO_® J=Ù`«∞#flѨC_»∞ „Ñ≤"≥∂Å`ü–Ü«∞<£, P~åæ"≥∞„\˜Öò =O\˜ aà◊¡Å∞ L^ŒÜ«∞O–1, ~å„u–1 K˘Ñ¨C# "å_®e. ^•x`À c¡_çOQ∑ Py áÈ`«∞Ok. JÖÏ 10 ~ÀAÅ∞ "å_ç =∂<Õ¿ãÎ uiy c¡_çOQ∑ Hõ#|_»∞`«∞Ok. JÖÏ c¡_çOQ∑ Hõ#|_ç# 5= ~ÀA #∞Oz '_»∞ºÜ≥∂Å∞\Ï<£— aà◊¡Å∞ ~ÀAH˜ XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# 21 ~ÀAÅ∞ "å_®e. JÖÏ P~°∞ |Ç≤Ï+¨μìÅH˜ "å_ç`Õ H˘O`« Ѷ¨e`«O =ÙO@∞Ok.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 192

|Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ c¡_çOQ∑x HõO„\’Å∞ KÕÜ«∞_®xH˜ áê<£™êì<£–500, "≥∞á¶êìÖò–500 aà◊¡Å∞ ~ÀAH˜ 3 K˘Ñ¨C# c¡_çOQ∑ HõO„\’Å∞ JÜÕ∞º=~°‰õΩ "å_®e. H˘O^ŒiH˜ W`«~° =∞O^Œ∞Å∞ "å_»=Åã≤ =ÙO@∞Ok. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ ÃÑo§H͉õΩO_®<Õ, Ñ≤Å¡Å∞ ѨÙ@ì‰õΩO_®<Õ |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JkèHõOQÍ c¡_çOQ∑ JÜÕ∞º ã¨=∞㨺 =ÙO@∞Ok. W@∞=O\˜ "åiH˜ z<åflѨˆ~+¨<£ (‰õĺ~°\Ï*ò) KÕÜ«∞_»O, Ǩ~À‡#∞¡ \Ïɡ¡@∞¡ "å_»@O KÕÜ«∂e. ^•x`À KåÖÏ=~°‰õΩ c¡_çOQ∑ J^Œ∞Ѩ٠J=Ù`«∞Ok. c¡_çOQ∑ JkèHõOQÍ J=Ù`«∞#flѨC_»∞ PO^Àà◊# ÖˉõΩO_® =∞#ã¨∞x „ѨâßO`«OQÍ =ÙOK«∞H˘x, q„âßOu fã¨∞HÀ=_»O KÕÜ«∂e.

|Ç≤Ï+¨μìÖ’ `«‰õΩ¯= c¡_çOQ∑ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ <≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ =™êÎ~Ú. HÍh c¡_çOQ∑ ÉÏQÍ `«‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. =∂=¸Å∞QÍ „ã‘ÎÅ∞ ~ÀAH˜ 4–5 _≥·Ñ¨~üû =∂i¿ãÎ W@∞=O\˜ „ã‘ÎÅ∞ "≥Ú`«ÎO Jxfl ~ÀAÅH˜ HõeÑ≤ 1–2 _≥·Ñ¨ˆ~û =∂~°∞™êÎ~°∞. |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ c¡_çOQ∑ Ju `«‰õΩ¯= J=_®xfl '™ê¯hì "≥∞#∞„ã¨∞ìÜÕ∞+¨<£— JO\Ï~°∞. KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÎÅ∞ WÖÏ `«‰õΩ¯= c¡_çOQ∑ J=_®xfl J<å~ÀQƺOQÍ ÉèÏq™êÎ~°∞. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÖˇ·`Õ |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ c¡_çOQ∑ JO`«QÍ HÍHõáÈ`Õ K≥_»∞~°HõÎO á⁄uÎ Hõ_»∞ѨÙÖ’ KÕiáÈ`«∞O^Œ#∞‰õΩO\Ï~°∞. ÖË^• |Ç≤Ï+¨μì ~°HõÎO`À =∞Oz ~°HõÎO Hõeã≤ ÖËxáÈx [|∞ƒÅhfl =™êÎÜ«∞x ÉèíÜ«∞Ѩ_»`å~°∞. |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«‰õΩ¯= c¡_çOQ∑ JÜÕ∞º"åiH˜ ã¨O`å#O HõÅQÆ^Œ<Õk JáÈÇ¨Ï =∂„`«"Õ∞. `«‰õΩ¯= c¡_çOQ∑ HÍ=_»O Z@∞=O\˜ J<å~ÀQƺO HÍ^Œ∞. Jk "åi â◊s~° f~°∞ =∂„`«"Õ∞. "åi [#<ÕO„kÜ«∂Åx ѨsHõΔ KÕã≤<å, Ǩ~À‡#¡ >ˇãπìÅ∞ KÕã≤<å U `Õ_® Hõ#|_»^Œ∞. K«OHõÖ’¡, =∞~å‡=Ü«∂Å ^ŒQÆæ~° "≥O„@∞HõÅ∞ =ÙO_»@O, =HΔÀ*ÏÅ∞ ~å=_»O =ÙO>Ë |∞∞`«∞„™ê=O `«‰õΩ¯"≥·<å #+¨ìO ÖË^Œ∞. ^•x QÆ∞iOz ÉèíÜ«∞Ѩ_»#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ "≥Ú^Œ\’¡ c¡_çOQ∑ =∂=¸Å∞QÍ<Õ J=Ù`«∂ H˘O`« =Ü«∞ã¨∞û =zÛ# `«~°∞"å`« |∞∞`«∞„™ê=O `«‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. <≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ~å=Ù. W@∞=O\˜"åiÖ’ F=sãπ ѨxKÕÜ«∞_»O `«yæO^Œh, `«‰õΩ¯= =Ü«∞ã¨∞Ö’<Õ "≥∞<Àáê*ò =™ÈÎO^Œx QÆ=∞xOKåe. KåÖÏ=∞Ok P_»Ñ≤Å¡Å∞ |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ c¡_çOQ∑ `«‰õΩ¯= J=_»O K«∂ã≤ PO^Àà◊# K≥O^Œ∞`å~°∞. U^À ÃÑ^ŒÌ J<å~ÀQƺO =ÙO^Œx ǨÏ_»eáÈ`å~°∞. J@∞=O\˜ PO^Àà◊#, ÉèíÜ«∞O =Å¡ "≥∞#ûãπ WOHÍ `«yæáÈ`«∞Ok.

193 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

<≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ 㨄Hõ=∞OQÍ ~åHõáÈ=_»O, =zÛ<å ÉÏQÍ `«‰õΩ¯= J=_»O =Ù#flѨC_»∞ Ǩ~À‡#¡ ֒ѨO =ÙO^Õ"≥∂ ѨsHõΔ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe. Ǩ~À‡#¡ ֒ѨO =ÙO>Ë =∞O^Œ∞Å∞ "å_®e.

`«‰Ωõ ¯= c¡_Oç Q∑ – ã¨O`å#O H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ KåÖÏ `«‰õΩ¯= ~°Hõ΄™ê=O Hõ#|_»@"Õ∞ H͉õΩO_® <≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ~å‰õΩO_® 35–45 ~ÀAÅH˜ =™êÎ~Ú. JÖÏ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ Jã¨Î=ºã¨ÎOQÍ ~å=_»O =Ù<åfl, "åiÖ’ U^À Ǩ~À‡#¡ ֒ѨO =ÙO^Œ#∞HÀ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. giH˜ ‰õÄ_® ã¨O`å#O =∂=¸Å∞QÍ HõÅ∞QÆ∞`«∂<Õ =ÙO@∞Ok. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ 3–4 <≥ÅÅH˜ XHõ™êi |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ =™êÎ~Ú. =∞iH˘O^ŒiÔH·`Õ U^≥·<å aà◊¡Å∞ "å_ç`Õ<Õ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ =™êÎ~Ú. W@∞=O\˜ „ã‘ÎÅ q+¨Ü«∞OÖ’ F=s (JO_®â◊Ü«∞O) 㨄Hõ=∞OQÍ Ñ¨xKÕÜ«∞HõáÈ=_»"≥∂, Ǩ~À‡#∞¡ `«y#O`« L`«ÊuÎ HÍHõáÈ=_»"≥∂ =ÙO_»=K«∞Û. "åiH˜ `«y# "≥·^Œº ѨsHõΔÅ∞ [iÑ≤ Ö’áêxfl ã¨ik^•Ìe. ™ê^è•~°}OQÍ ~°[ã¨fiÖˇ·# `˘ek<åÖ’¡, =Ú@∞¡ ZO_çáÈÜÕ∞ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ KåÖÏ PÅ㨺=∞=_»O, c¡_çOQ∑ HõxÑ≤Op HõxÑ≤OK«#@∞¡ `«‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. JO`«=∂„`«O KÕ`« "åiÖ’ U^À XHõ ֒ѨO =ÙO^Œ#∞HÀ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ã¨∂÷ÅHÍÜ«∞O ÉÏQÍ =ÙO_ç, XO\˜xO_® ~À=∂Å∞ =zÛ LÑ¨Öˇ·OyHõ ÅHõΔ}ÏÅ∞ ã¨iQÍæ ÃÑOá⁄O^ŒHõ, [#<ÕO„kÜ«∂Ö’¡ `«y# ѨiѨHõfi`« ~åHõáÈ`Õ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® Ǩ~À‡#¡ ֒ѨO =ÙO^Œ#∞HÀ"åe. giH˜ "≥O@<Õ zH˜`«û KÕÜ«∂e. ÖËx Z_»Å giÖ’ „ã‘Î`«fiO Ö’Ñ≤ã¨∞ÎOk. |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«‰õΩ¯= c¡_çOQ∑ JÜÕ∞º"å~°∞ Jã¨Å∞ q+¨Ü«∂xfl J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO>Ë PO^Àà◊# K≥O^Œ~°∞. Ѩiã≤÷ux J~°÷O KÕã¨∞‰õΩx Ö’áêxfl QÆ∞iÎOz "≥·^Œº ã¨ÅǨ á⁄O^Œ∞`å~°∞.

|Ç≤Ï+¨μì HÍHõáÈ`Õ ÉÏ^èŒÅ∞ |Ç≤Ï+¨μìÖ’ =Ù#flѨC_»∞ H˘O^ŒiH˜ á⁄uÎHõ_»∞ѨÙÖ’ |~°∞=Ù, <˘Ñ≤Ê =ÙO\Ï~Ú. `«Å<˘Ñ≤Ê, x„^ŒÖËq∞, QÆ∞O_≥^Œ_», z~å‰õΩ =ÙO\Ï~Ú. "≥∞ÿ„ˆQ<£ `«Å<˘Ñ≤Ê =Ù#fl"åiH˜ |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞iO`« Z‰õΩ¯= JxÑ≤OK«=K«∞Û. H˘O^ŒiH˜ |Ç≤Ï+¨μì =KÕÛ =ÚO^Œ∞QÍ "≥∞_»=ÚO^Œ∞ ^ä≥·~å~Ú_£ „QÆOkè Ѩi=∂}O ÃÑiy |Ç≤Ï+¨μì„™ê=O ѨÓiÎ HÍQÍ<Õ `«yæáÈ`«∞Ok. H˘O^ŒiH˜ =Ú‰õΩ¯ k|ƒ_» "Õã¨∞ÎOk. |Ç≤Ï+¨μì =ÚO^Œ∞ H˘O^ŒiH˜ XO\˜g∞^Œ ^Œ^Œ∞Ì~°∞¡ Hõ#|_»`å~Ú. =ÚYOg∞^Œ "≥Ú\˜=∞Å∞ ÃÑ^ŒÌq J=Ù`å~Ú. ã¨Î<åÅ∞ |~°∞"≥‰õΩ¯=`å~Ú. á⁄uÎHõ_»∞ѨÙ, Ñ≤~°∞^Œ∞Å∞, `˘_»Å∞ |~°∞=ÙQÍ JxÑ≤™êÎ~Ú. WÖÏ |Ç≤Ï+¨μìH˜ 10 ~ÀAÅ∞ =ÚO^Œ∞ #∞Oz JxÑ≤Oz |Ç≤Ï+¨μì „™ê=O Hõ#|_»_»O`À `«yæáÈ`å~Ú.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 194

W=hfl „áÈlã≤ì~À<£ Ǩ~À‡<£ =Å¡<ÕQÍh K≥_»∞~°HõÎO â◊s~°OÖ’ KÕ~°_»O =Å¡ HÍ^Œ∞. |Ç≤Ï+¨μìH˜ =ÚO^Œ∞ ÉÏ^èŒÅ∞ Z‰õΩ¯= JxÑ≤OKÕ"å~°∞ _®Hõì~°∞ ã¨ÅǨ`À =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç`Õ ÖˉõΩO_® áÈ`å~Ú. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ `«=∞H˜ |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ~°Hõ΄™ê=O Z‰õΩ¯=QÍ =ÙO>Ë QÍe J<À, Éèí∂`«O J<À J#∞‰õΩO\Ï~°∞. QÍe, Éèí∂`«O J<Õq ÖË=Ù. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’ H˘Ü«∞ºHõO_»Å∞ (ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û) ÃÑ~°QÆ_»"≥∂, áêeÑπû =ÙO_»@"≥∂, Ǩ~À‡#¡ HõO„\’Å∞ ã¨iQÍæ ÖËHõáÈ=_»"≥∂ HÍ~°}O. `«y# "≥·^Œº ѨsHõΔÅ∞ KÕ~ÚOz zH˜`«û á⁄Ok`Õ P~ÀQƺOQÍ `«Ü«∂~°=Ù`å~°∞. JO`Õ `«Ñ¨Ê `åÜ≥∞`«∞ÎÅ∞, qÉèí∂u "≥·^•ºÅ∞ `À_»Ê_»=Ù. |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Hõ_»∞ѨÙ<˘Ñ≤Ê =ÙO>Ë ã¨O`å#O HõÅQÆ^Œx ÉèíÜ«∞Ѩ_»`å~°∞. |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ H˘^ÀÌ Q˘áÈÊ <˘Ñ≤Ê ~å=_»O ZO^ŒiÖ’<À =ÙO@∞Ok. H˘O^ŒiH˜ D <˘Ñ≤Ê |Ç≤Ï+¨μì„™ê=O Hõ#|_»_»O`À `«yæáÈ`Õ, =∞iH˘O^ŒiH˜ |Ç≤Ï+¨μì„™ê=O`À "≥Ú^ŒÖˇ· H˘xfl QÆO@Ö’, Ô~O_»∞ =¸_»∞ ~ÀAÖ’ =ÙO@∞Ok. W@∞=O\˜"å~°∞ P <˘Ñ≤Ê „áê~°OÉèíO HÍQÍ<Õ '"≥∞á¶êìÖò ™êÊãπ— 'áê<£™êì<£–500—, |~åQÍ<£, ™êÊãπq∞<£_®<£ =O\˜ aà◊¡Å∞ `«_»=H˜ XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# ~ÀAH˜ =¸_»∞™ê~°∞¡ "Õã¨∞‰õΩO>Ë `«yæáÈ`«∞Ok. D aà◊§Å∞ „Ѩf™êi <˘Ñ≤Ê JxÑ≤Oz#ѨC_»ÖÏ¡ "Õã¨∞H˘x <˘Ñ≤Ê `«QÆæQÍ<Õ =∂x"ÕÜ«∂e.

K«^∞Œ =Ù‰õΩ<Õ J=∂‡~ÚÅÖ’ <≥Åã¨i H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ =ÚYºOQÍ K«^Œ∞=Ù‰õΩ<Õ J=∂‡~ÚÅÖ’ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ 㨄Hõ=∞OQÍ ~åHõáÈ=_»"≥∂, c¡_çOQ∑ Z‰õΩ¯= J=_»"≥∂ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. U ѨsHõΔ KÕã≤<å "åiÖ’ ֒ѨO =ÙO_»^Œ∞. nxHõO`«\ ˜H© "åiÖ’ =ÙO_Õ P^Œ∞~åÌ, PO^Àà◊# HÍ~°}O. HÍÖËrÖ’ K«^Œ∞=Ù‰õΩ<Õ J=∂‡~ÚÅ`À áÈeÛK«∂¿ãÎ Ñ¨Öˇ¡@∂à◊¡Ö’ Z@∞=O\˜ >ˇ#¬<£ ÖˉõΩO_® |Ç≤Ï+¨μìÖ’¡ Jã¨Î=ºã¨Î`« `«‰õΩ¯=. =∞s Z‰õΩ¯= Jã¨Î=ºã¨Î`« =ÙO>Ë `«Ñ¨Ê HÍÖËr J=∂‡~ÚÅH˜ „Ѩ`ÕºHõOQÍ =∞O^Œ∞ÖËg "å_»#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. "åiH˜ iÖÏH±û ZÖÏ J=_»"≥∂ <ÕiÊ`Õ |Ç≤Ï+¨μìÖ’¡ =ÙO_Õ Jã¨Î=ºã¨Î`« `«QÆ∞æ`«∞Ok. H˘O^Œ~°∞ P_»Ñ≤Å¡ÅH˜ z#flѨÊO\˜ #∞Oz ^ä≥·~å~Ú_£ „QÆOkè ֒ѨO =ÙO@∞Ok. W@∞ =O\˜ P_»Ñ≤Å¡Å∞ Pã¨Å∞ ~°[ã¨fiÅ HÍHõáÈ=_»"≥∂, ~°[ã¨fiÖˇ·<å <≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ 㨄Hõ=∞OQÍ ~åHõáÈ=_»"≥∂ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. W@∞=O\˜ "åi q+¨Ü«∞OÖ’ `«y# "≥·^Œº ѨsHõΔÅ∞ [iÑ≤, ^ä≥·~å~Ú_£ ֒ѨO =ÙO>Ë ^ä≥·~å~Ú_£ =∂„`«Å∞ "å_ç`Õ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ 㨄Hõ=∞OQÍ =™êÎ~Ú. P_»Ñ≤Å¡Å∞ H˘O^Œ~°∞ z#flѨC_Õ =∞^èŒ∞"Õ∞Ç¨Ï "åºkèH˜ QÆ∞i J=Ù`å~°∞. W@∞=O\˜ P_»Ñ≤Å¡Ö’¡ 50 âß`«O Jã¨Å∞ ~°[ã¨fiÅ HÍHõáÈ=_»"≥∂, ~°[ã¨fiÖˇ·<å |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ 㨄Hõ=∞OQÍ

195 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

=ÙO_»HõáÈ=_»"≥∂, ã¨O`å#O HõÅQÆHõáÈ=_»"≥∂ =ÙO_»=K«∞Û. gix =ÚO^Œ∞QÍ<Õ QÆ∞iÎOz `«y# zH˜`«û „áê~°Oaè¿ãÎ JO^ŒiÖÏQÍ<Õ =ÙO\Ï~°∞. ~°HõÎÇ‘Ï#`« =Ù<åfl, PǨ~°O ÖËHõ â◊√+≤¯Oz<å, HõΔÜ«∞"åºkè, ˆH#û~ü =Ù<åfl |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ~å‰õΩO_® PyáÈ=K«∞Û. KåÖÏ =∂#ã≤Hõ "åº^èŒ∞Ö’¡ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ÖˉõΩO_® áÈ`å~Ú. |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ~åHõáÈ=_®xH˜, ~°[ã¨fiÅ HÍHõáÈ=_®xH˜ [#<ÕO„kÜ«∂Å∞, ÃãH±û Ǩ~À‡#¡ ֒Ѩ"Õ∞ H͉õΩO_® `«H˜¯# J<å~ÀQƺ Ѩiã≤÷`«∞Å∞ ‰õÄ_® HÍ~°}O Hõ#∞Hõ `«y# "≥·^Œº ѨsHõΔÅ∞ KÕ~ÚOK«∞‰õΩx zH˜`«û á⁄O^•e.

ã¨O™ê~°OÖ’ Z^Œ∞\˜"åà◊§x U_çÑO≤ z =∂#ã≤HOõ QÍ ÉÏ^èÃŒ Ñ>Ëì âß_çã∞¨ Åì ∞ Z^Œ∞\˜"åà◊§x U_çÑ≤Oz, W|ƒOk ÃÑ\˜ì =∂#ã≤HõOQÍ z„`«Ç≤ÏOã¨Å∞ ÃÑ>Ëì"åà◊§x ™ê^è•~°}OQÍ âß_çã¨∞ìÅ∞ JO@∂ u\˜ìáÈã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. "å~°∞ W`«~°∞Åx =∂#ã≤HõOQÍ Ç≤ÏOã≤OK«_»OÖ’, âßs~°HõOQÍ ÉÏ^èŒÃÑ@ì_»OÖ’ HÍ~°}O Un Hõ#|_»^Œ∞. J~Ú`Õ JÖÏ ÉÏ^èŒ HõeyOz âß_çã¨∞ìÅ∞ P#O^ŒO á⁄O^Œ∞`å~°∞. âß_çã¨∞ì =∞#ã¨Î`«fiO ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ Z‰õΩ¯=QÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. âß_çã¨∞ì "≥∞O\Ïe\© ÉÏźO #∞Oz W<£Ñ¶‘iÜ«∂i\˜ HÍOÃÑ¡H±û L#fl"åà◊§Ö’ Z‰õΩ¯= Hõ#|_»∞`«∞Ok. gà◊√§ ÃÑ^ŒÌ"åà◊√§ J=Ù`«∞#fl H˘nÌ `«=∞ „Ѩ`ÕºHõ`«x K«∂Ñ≤OK«∞HÀ"åÅx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. ~°u q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® ÉèÏ~°º g∞^Œ `«=∞ PkèѨ`«ºO ~°∞A=Ù KÕã¨∞HÀ"åÅ#∞ ‰õΩO\Ï~°∞. D PkèѨ`åºxfl âß_ç[O Ѩ^Œú`«∞Ö’¡ x~°∂Ñ≤OK«∞‰õΩO\Ï~°∞. ã¨=∂[OÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜#∞Oz ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ Z‰õΩ¯=, „ã‘Î `«‰õΩ¯= J<Õ ÉèÏ=O LO_»|\˜ì âß_çã¨∞ìÖˇO^Œ~À âß_çã¨∞ìÅ∞QÍ ¿Ñ~°∞Ѩ_»‰õΩO_® `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. HÍx "åi =∞#ã¨Î`«fiO P#O^Œ ^•OѨ`«º rq`åxH˜ Q˘_»¤eÃÑ@∞ì.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 196

^•OѨ`«ºO– QÆ~°ƒù^è•~°}a

a

I.

QÆ~Oùƒ° ~å=_®xH˜ ѨÅ∞=∂~°∞¡ ^•OѨ`º« OÖ’ áêÖÁæ#_»O J=ã¨~=° ∂?

[<åÉèÏÖ’ ã¨∞=∂~°∞ 10 âß`«O ^ŒOѨ`«∞Å∞ ã¨O`å#O HõÅQÆHõ ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∂

=ÙO\Ï~°∞. „ѨѨOK« [<åÉèÏÖ’ 80 q∞eÜ«∞#¡ ^ŒOѨ`«∞Å∞ ã¨O`å#O HõÅQÆx "å~°x XHõ JOK«<å. ã¨O`å#O HõÅQÆ#ѨC_»∞ ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌ~°∂ _®Hõì~°∞H˜ K«∂Ñ≤OK«∞‰õΩ#flѨC_»∞ Z=iÖ’ ֒ѨO =Ù#fln "≥O@<Õ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. ^•x |\˜ì Ô~O_»="åiH˜ "≥·^Œº ѨsHõΔÅ∞ J#=ã¨~°OQÍ [~°Ñ¨_»O =ÙO_»^Œ∞. nx =Å¡ ^èŒ#O, ã¨=∞Ü«∞O Ô~O_»∂ HõÅã≤=™êÎ~Ú. „ã‘ÎH˜ 20–30 ã¨O=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞Ö’ QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎOk. PÃÑ·# QÆ~°ƒùO ~å=_»O `«‰õΩ¯=. ™ê^è•~°}OQÍ Ñ¨Ù~°∞+¨μxÖ’ W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u Hõ#|_»^Œ∞. ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ U =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ áêÖÁæ<åfl J`«x=Å¡ QÆ~°ƒùO =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ã¨∞ÎOk. ~°uÖ’ Z‰õΩ¯=™ê~°∞¡ áêÖÁæ<Õ"åiÖ’ QÆ~°ƒùO `«fi~°QÍ =ã¨∞ÎOk. `«‰õΩ¯= áêÖÁæ<Õ"åiÖ’ QÆ~°ƒùO ~å=_»O PÅ㨺O J=Ù`«∞Ok. "å~åxH˜ XHõ™êˆ~ ~°uÖ’ áêÖÁæO>Ë P~°∞<≥ÅÖ’¡ QÆ~°ƒùO =KÕÛ"å~°∞ 1–2 ™ê~°∞¡ ~°uÖ’ áêÖÁæ<Õ ^ŒOѨ`«∞ÅÖ’ 6 <≥ÅÅÖ’QÍ QÆ~°ƒùO ^•ÖËÛ"å~°∞ 32 âß`«O =∞Ok =ÙO\Ï~°∞. "å~åxH˜ 2–3 ™ê~°∞¡ áêÖÁæ<Õ ^ŒOѨ`«∞ÅÖ’ 6 <≥ÅÅÖ’QÍ 46 âß`«O =∞Ok QÆ~°ƒùO ^•Å∞Û`å~°∞. "å~åxH˜ 3–4 ™ê~°∞¡ áêÖÁæ<Õ ^ŒOѨ`«∞ÅÖ’ 51 âß`«O =∞Ok P~°∞<≥ÅÖ’¡ QÆ~°ƒùO ^•Å∞Û`å~°∞. "å~åxH˜ 4 ™ê~°∞¡ HõO>Ë q∞Oz ~°uÖ’ áêÖÁæ<Õ ^ŒOѨ`«∞Å∞ 83 âß`«O =∞Ok 6 <≥ÅÖ’¡ ã¨O`å# ™êѶ¨Åº`« á⁄O^Œ∞`å~°∞. =O^茺`«fi ã¨=∞㨺 Z‰õΩ¯=HÍÅO =Ù#fl"å~°∞ ã¨O`å# ™êѶ¨Åº`« á⁄O^Œ_»O PÅ㨺O J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx =O^茺`«fiO =Ù#fl"å~°∞ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ Ñ¨sHõΔÅ∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O J=ã¨~°O.

™È‡H˜OQ∑ ã¨O`å# ™êѶŨ º`«x `«yã æ ∞¨ OÎ ^•? á⁄QÆ„`åˆQ JÅ"å@∞ =Ù#fl"åiÖ’ ã¨O`å# ™êѶ¨Åº`« `«‰õΩ¯= =ÙO@∞Ok. á⁄QÆ„`åˆQ „ã‘ÎÅÖ’ =O^茺`«fi ã¨=∞㨺 `«Öˇ`«Î_»O =∞iO`« Z‰õΩ¯=. JO^Œ∞Hõx ã¨O`å#O HõÅQÆx"å~°∞ á⁄QÆ „`åQÆ_»O =∂x"ÕÜ«∂e.

197 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

âßs~°HõQÍ „â◊=∞ K≥O^Õ"å~°∞, "åºÜ«∂=∞O KÕ¿ã"å~°∞, =∞Oz PǨ~°O fã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞, K«Hõ¯x P~ÀQƺO HõÅ"å~°∞ `«fi~°QÍ ã¨O`å#=O`«∞Å∞ J=Ù`å~°∞. ã¨∂÷ÅHÍÜ«∞O =Ù#fl „ã‘ÎÅ∞ ã¨O`å#=O`«∞Å∞ J=_»O HÍã¨Î PÅ㨺O J=Ù`«∞Ok. J~Ú`Õ ã¨∂÷ÅHÍÜ«∞O `«QÆæ_»O HÀã¨O JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ PǨ~°O ÉÏQÍ `«yæOKÕÜ«∞_»O, JuQÍ "åºÜ«∂=∞O KÕÜ«∞_»O, `«fi~°`«fi~°QÍ |~°∞=Ù HÀÅÊ=_»O =∞Ozk HÍ^Œ∞.

_≥·\˜OQ∑ Z‰õΩ¯= KÕ¿ãÎ HõeˆQ #+¨ìO U^≥·<å x^•#OQÍ =∂~°∞Ê ~å"åeQÍh, JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ =Ù#fl ^•O\’¡ =∂~°∞Ê fã¨∞‰õΩ ~å"åÅ#∞‰õΩO>Ë QÆ~°ƒùO ^•ÅÛ_»O =∞iO`« PÅ㨺O J=Ù`«∞Ok. JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ PǨ~°O `«yæOKÕ"åiÖ’ JO_»O q_»∞^ŒÅ PyáÈ`«∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ <≥Å<≥ÖÏ =KÕÛ |∞∞`«∞„™ê=O ‰õÄ_® Hõ#|_»‰õΩO_® áÈ`«∞Ok. JÖψQ =Ù#fl@∞¡O_ç "åºÜ«∂=∞O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜ì JuQÍ KÕ¿ã"åiÖ’ |Ç≤Ï+¨μì „™ê=O ÉÏQÍ `«yæáÈ`«∞Ok. JO_»O q_»∞^ŒÅÖˉõΩO_® J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx U^≥·<å `«‰õΩ¯=Ö’ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜ì x^•#OQÍ ÃÑOKåe. ѨsHõΔÅ =Å¡ =∂#ã≤Hõ PO^Àà◊#, ‰õΩ@∞O|OÖ’ =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç, L^ÀºQÆOÖ’ „Ããìãπ Z‰õΩ¯= =Ù#fl „ã‘ÎÅÖ’ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ 㨄Hõ=∞OQÍ ~å=Ù. JO`ÕH͉õΩO_® "åiÖ’ JO_»O q_»∞^ŒÅ ‰õÄ_® JO`«QÍ =ÙO_»^Œ∞. JO^Œ∞Hõx =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç ÖˉõΩO_® „ѨâßO`«OQÍ =ÙO_»@O JÅ=~°∞ÛHÀ"åe. Z~°∞=ÙÅ∞, W`«~° ~°™êÜ«∞xHõ XuÎ_çÅÖ’ ѨxKÕ¿ã ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ ã¨O`å# ™êѶ¨Åº`« `«QÆ∞æ`«∞Ok. P ÔHq∞HõÖòû „ѨÉèÏ=O =$+¨}ÏÅ g∞^Œ =ÙO@∞Ok. ^•x=Å¡ g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ QÆ}hÜ«∞OQÍ `«yæáÈ`«∞Ok. ã¨O`å#O HõÅQÆ#ѨC_»∞ W@∞=O\˜ L^ÀºQÍÅÖ’ =Ù#fl"å~°∞ "å\˜x =∂~°∞ÛHÀ=_»O ZO`≥·<å J=ã¨~°O. QÆ~°ƒùHÀâ◊"åº^èŒ∞Å∞, á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæ~° W`«~° "åº^èŒ∞Å∞ =Ù#fl „ã‘ÎÅÖ’ ã¨O`å#O ™êѶ¨Åº`« JO`«QÍ =ÙO_»^Œ∞. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷`Õ Ñ≤.S._ç. (ÃÑefiH± W#Ѷ¨¡"Õ∞@s _çã‘*ˇãπ) JO\Ï~°∞. QÆ~°ƒùO ~åx 20 âß`«O „ã‘ÎÅÖ’ Ñ≤.S._ç. HÍ~°}O. ã¨O`å#O HõÅQÆ#ѨC_»∞ „ã‘Î q+¨Ü«∞OÖ’ P"≥∞‰õΩ Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ "≥∞#ûãπ =ã¨∞Î#flk ÖËxn, XHõ"Õà◊ =ã¨∂Î =ÙO>Ë "≥∞#ûãπÖ’ ~°HõÎO ÉÏQÍ `«‰õΩ¯=Ö’ =ÙO@∞#fl^• J<Õk `≥Å∞ã¨∞ HÀ"åe. W@∞=O\˜ „ã‘ÎÅÖ’ JO_»O q_»∞^ŒÅ J~°∞^Œ∞. JÖψQ P „ã‘Î JuQÍ =∂#ã≤Hõ XuÎ_çH˜ (Ããìãπ)H˜ Ö’#=Ù`«∞#fl^Õ"≥∂ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ áêÖÁæO@∞#fln ÖËxn `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ =∞^茺 J<Àº#º`« =Ù#fln ÖËxn, =∂#ã≤Hõ „ѨâßO`«`« =Ù#fln ÖËxn QÆ=∞xOKåe. ѨÙ~°∞+¨μxÖ’ g~°ºHõ}ÏŠѨiã≤÷u, „ã‘ÎÖ’ JO_»O q_»∞^ŒÅ Ѩiã≤÷u `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»"Õ∞ H͉õΩO_® QÆ~ƒ° Où ~å=_®xH˜ HÍ=Åã≤# W`«~° Ѩiã≤`÷ ∞« Åx ‰õΩΔ }‚OQÍ Ñ¨sH˜OΔ z zH˜`û« KÕÜ∂« e.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

II.

u 198

ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ |¡_£ „QÆ∂ѨÙÅ∞

„Ѩ^è•#OQÍ |¡_£ „QÆ∂ѨÙÅ∞ <åÅ∞QÆ∞ =Ù<åfl~Ú. (Z) „QÆ∂ѨÙ, (a) „QÆ∂ѨÙ, (Za) „QÆ∂ѨÙ, (X) „QÆ∂ѨÙ. D „QÆ∂ѨÙÅ`À áê@∞ P~ü.ÃÇÏKü >ˇÿÑ≤OQ∑ ‰õÄ_® =ÙOk. P~ü.ÃÇÏKü >ˇÿÑ≤OQ∑ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞ – P~ü.ÃÇÏKü.áêl\˜"£, P~ü.ÃÇÏKü <≥y\˜"£.

|¡_£ „QÆ∂ѨÙÅ∞ "ÕÔ~·<å QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎOk ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ |¡_£ „QÆ∂ѨÙÅ∞ "ÕÔ~·<å =∂=¸Å∞QÍ<Õ QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎOk. ÉèÏ~°º P~ü.ÃÇÏKü <≥y\˜"£ J~Ú=ÙO_ç Éèí~°Î P~ü.ÃÇÏKü.áêl\˜"£ J~Ú=ÙO_ç QÆ~°ƒùOÖ’ ZkˆQ a_»¤‰õÄ_® P~ü.ÃÇÏKü.áêl\˜"£ J~Ú#@¡~Ú`Õ F~°Hõ"≥∞ÿ# ã¨=∞㨺 =ã¨∞ÎOk. QÆ~°ƒùOÖ’ ZkˆQ a_»¤ P~ü.ÃÇÏKü.áêl\˜"£ HÍ=_»O`À `«e¡Ö’ P~ü.ÃÇÏKü. Ü«∂O\©ÉÏ_ôãπ QÆ~°ƒùã¨÷ tâ◊√=Ùg∞^Œ ^Œ∞„+¨ÊÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤™êÎ~Ú.

P~ü.ÃÇÏKü. <≥y\˜"£ `«e¡H˜ P~ü.ÃÇÏKü.áêl\˜"£ a_»¤ P~ü.ÃÇÏKü <≥y\˜"£ `«e¡H˜ P~ü.ÃÇÏKü.áêl\˜"£`À ѨÙ\˜ì# "≥Ú^Œ\ ˜ a_»¤ HÍOÑ≤¡ˆH+¨<£`À ѨÙ@ì=K«∞Û. ÖË^• U HÍOÑ≤¡ˆH+¨#∞¡ =ÙO_»HõáÈ=K«∞Û. "≥Ú^Œ\ ˜ HÍ#Ê~Ú<å, P `«~°∞"å`« HÍ#Ê~Ú<å `«e¡ P~ü.ÃÇÏKü <≥y\˜"£ J~Ú=ÙO_ç `«O„_ç P~ü.ÃÇÏKü.áêl\˜"£ J~Ú =ÙO_ç a_»‰¤ Äõ _® P~ü.ÃÇÏKü.áêl\˜"£ P a_»Ö¤ ’ ѨKÛ« HÍ"≥∞~°∞¡ ѨÙ@∞ìHõ`À<Õ =ÙO_»=K«∞Û. ÖË^• ѨÙ\˜ì# H˘kÌ QÆO@ÅÖ’<Õ Ñ¨K«Û ѨK«ÛQÍ =∂iáÈ=K«∞Û. D ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ ѨK«Û HÍ"≥∞~°¡x QÆ∞iÎOz JѨC_Õ Ñ¨Ù\˜ì#a_»¤H˜ ~°HõÎO =∂iÊ_ç zH˜`«û KÕ¿ãÎ a_»¤Ö’ U~°Ê_ç# ѨK«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ áÈ`å~Ú. `«e¡ P~ü.ÃÇÏKü. <≥y\˜"£ J~Ú=ÙO_ç, `«O„_ç P~ü.ÃÇÏKü.áêl\˜"£ J~Ú=ÙO_ç QÆ~°ƒùOÖ’ U~°Ê_ç# Ñ≤O_»O ‰õÄ_® P~ü.ÃÇÏKü.áêl\˜"£ J~Ú`Õ Ô~O_»=™êi QÆ~°ƒùO =zÛ#ѨC_»∞ <≥ÅÅ∞ xO_»Hõ<Õ JÉÏ~°¬<£ J~ÚáÈ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. a_»¤ P~ü.ÃÇÏKü.áêl\˜"£ J~Ú#n HÍxn `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ HÍ#∞ÊHÍQÍ<Õ ÉÁ_»∞¤`å_»∞ #∞Oz ~°HÍÎxfl ¿ãHõiOz ÖË|ˆ~@sÖ’ ѨsHõΔKÕÜ«∂e.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

199 u

P~ü.ÃÇÏKü. <≥y\˜"£ =∞^Œ~üH˜ P~ü.ÃÇÏKü.áêl\˜"£ a_»¤ ѨÙ_ç`Õ<Õ P a_»¤H© ã¨=∞㨺Åhfl =™êÎ~Ú. XHõ"Õà◊ P~ü.ÃÇÏKü. <≥y\˜"£ `«e¡H˜ P~ü.ÃÇÏKü. <≥y\˜"£ a_Õ¤ ѨÙ\˜ì#@¡~Ú`Õ U ã¨=∞㨺 =ÙO_»^Œ∞. JÖψQ `«e¡ P~ü.ÃÇÏKü.áêl\˜"£ `«O„_ç P~ü.ÃÇÏKü. <≥y\˜"£ J~Ú#ѨC_»∞ ‰õÄ_® Z@∞=O\˜ ã¨=∞㨺 =ÙO_»^Œ∞.

Ü«∂O\˜–_ç WO[Hõ¬<£ J=ã¨~O° XHõ"Õà◊ P~ü.ÃÇÏKü. <≥y\˜"£ `«e¡H˜ P~ü.ÃÇÏKü.áêl\˜"£ a_»¤ ѨÙ@ì_»O [iy`Õ Ü«∂O\˜–_ç WO[Hõ¬<£–300 "≥∞ÿ„HÀ„QÍ"£∞û HÍ#∞Ê J~Ú# 72 QÆO@ÅÖ’QÍ `«e¡H˜ W"åfie. ^•x=Å¡ Ô~O_»=™êi QÆ~°ƒùO =zÛ<å `«e¡Ö’ Ü«∞O\© ÉÏ_ôãπ #+¨ìO KÕÜ«∞=Ù. H˘O^ŒiÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ QÆ~°ƒù"Õ∞ JÉÏ~°¬<£ J~ÚáÈ`«∞Ok. JÖÏ JÉÏ~°¬<£ J~Ú#ѨC_»∞ QÆ~°ƒùã¨÷ tâ◊√=Ù P~ü.ÃÇÏKü.áêl\˜"£ J~ÚOn HÍxn `Õb^Œ∞. JÉÏ~°¬<Õ Hõ^• Jx T~°∞‰õΩO>Ë QÆ~°ƒù„™ê="≥∞ÿ# Ñ≤O_»O P~ü.ÃÇÏKü.áêl\˜"£ J~Ú#@¡~Ú`Õ `«e¡Ö’ P~ü.ÃÇÏKü. Ü«∂O\©ÉÏ_ôãπ ÃÑOá⁄O^Œ_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ^•x=Å¡ `«~åfi`« =KÕÛ QÆ~åƒùÅ∞ ‰õÄ_® xÅ=‰õΩO_®áÈÜÕ∞ J=HÍâ◊O =ÙOk. JO^Œ∞Hõ<Õ 2= <≥Å, 3 <≥ÅÖ’ QÆ~°ƒù„™ê=O [iy<å =ÚO^Œ∞*Ï„QÆ`«ÎQÍ Ü«∂O\˜–_ç WO[Hõ¬<£ W=fi_»O J=ã¨~°O.

Z.a.F.W<£HõOáêi\˜ae\˜ `«e¡ |¡_£ „QÆ∂Ѩ٠(X) J~Ú=ÙO_ç `«O„_ç „QÆ∂Ѩ٠(Z) J~Ú=ÙO_ç `«O„_ç |¡_£„QÆ∂Ѩ٠(Z) QÍh (a) QÍh ÖË^• (Za) QÍh J~Ú=ÙO_ç QÆ~°ƒùã¨÷ tâ◊√=Ù‰õΩ `«O„_ç |¡_£ „QÆ∂Ѩ٠=zÛ#@¡~Ú`Õ (ZaF W<£HõOáêi@ae\©) =zÛ Ñ¨Ù\˜ì#a_»¤‰õΩ Ñ¨K«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ 24 QÆO@ÅÖ’QÍ f„=OQÍ ~å=K«∞Û. "≥O@<Õ QÆ∞iÎOz ZˆHûO*ò |¡_£ „\Ï<£ûѶ¨Óº[<£ W"åfie.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

III.

u 200

„ã‘ÎÅÖ’ JO_»O q_»∞^ŒÅ

JkèHõâß`«O „ã‘ÎÅÖ’ |Ç≤Ï+¨μì„™ê=O Hõ#|_ç# 10= ~ÀA#∞Oz 18= ~ÀA֒ѨŠJO_»O q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞Ok. ZHõ¯_À KåÖÏ H˘kÌ=∞OkÖ’<Õ WÖÏH͉õΩO_® |Ç≤Ï+¨μìH˜ =ÚO^Œ∂–"≥#HÍ ZѨC_≥·<å [~°QÆ=K«∞Û. JO_»O q_»∞^ŒÅ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O HÀã¨O U „ã‘Î J~Ú<å |Ç≤Ï+¨μì„™ê=O Hõ#|_ç# "≥Ú^Œ\ ˜~ÀA #∞Oz u~°y |Ç≤Ï+¨μì Hõ#|_Õ=~°‰õΩ XHõ Ѩ^Œúu „ѨHÍ~°O â◊s~° LëÈ‚„QÆ`«x iHÍ~°∞¤ KÕÜ«∂e. `å#∞ x„^ŒÖËã¨∂Î<Õ WOHÍ =∞OK«O ‰õÄ_® kQƉõΩO_® <À\’¡ ^äŒ~å‡g∞@~°∞ ÃÑ@∞ìHÀ"åe. JÖÏ ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl ^äŒ~å‡g∞@~°∞x Ô~O_»∞ xq∞ëêÅ∞ <À\’¡ =ÙOK«∞HÀ"åe. P `«~°∞"å`« ^äŒ~å‡g∞@~°∞Ö’ ZO`« >ˇOѨˆ~K«~°∞ =Ù#fln K«∂_®e. WÖÏ K«∂Ñ≤# >ˇOѨˆ~K«~°∞x XHõ HÍy`«O g∞^Œ <À\ò KÕÜ«∂e. U ~ÀAHÍ~ÀA |Ç≤Ï+¨μì„™ê="≥∞ÿ, JѨÊ\˜H˜ Z<Àfl ~À*’, U `åsM’ P<å\˜ >ˇOѨˆ~K«~üH˜ Z^Œ∞~°∞QÍ <À\ò KÕÜ«∂e. ™ê^è•~°}OQÍ "≥Ú^Œ\ ˜ H˘kÌ~ÀAÅ∞ â◊s~° LëÈ‚„QÆ`« 97.6 ÖË^• 98 _ç„wÅ á¶ê~°<£Ç‘Ï\ò =ÙO@∞Ok.

JO_»O q_»∞^ŒÅ`À ÃÑiˆQ â◊s~° LëÈ‚Q„ `Æ « WÖÏ=ÙO_»QÍ <≥Å=∞^茺֒ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ >ˇOѨˆ~K«~ü 98.6 ÖË^• 99 _ç„wÅ∞H˜ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. JÖÏ ã¨_»<£QÍ ÃÑiy# >ˇOѨˆ~K«~ü 10–12 ~ÀAÅ áê@∞ H˘#™êQÆ∞`«∞Ok. P `«~°∞"å`« `«yæáÈ~Ú Ô~O_»∞ =¸_»∞ ~ÀAÖ’¡ |Ç≤Ï+¨μì„™ê=O Hõ#|_»∞`«∞Ok. ^äŒ~å‡g∞@~°∞Ö’ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ >ˇOѨˆ~K«~ü ÃÑiy# ~ÀA JO_»O q_»∞^ŒÅ [iy# ~ÀA. JO_»O q_»∞^ŒÖˇ·# ~ÀA #∞Oz â◊s~°O LëÈ‚„QÆ`« Hõhã¨O J~° _ç„w Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ XHõ _ç„w Z‰õΩ¯= =ÙO@∞Ok. _ç„w ÖË^• J~°_ç„w LëÈ‚„QÆ`« ÃÑ~°QÆ_®xH˜ JO_»O q_»∞^ŒÅ`À P"≥∞Ö’ „á⁄lã¨ì~À<£ ǨÏ~À‡<£ JkèHõOQÍ L`«ÊuÎ HÍ=_»O HÍ~°}O. „á⁄lã≤ì~À<£ Ǩ~À‡<£H˜ â◊s~°OÖ’ JkèHõ LëÈ‚„QÆ`«x HõeyOKÕ QÆ∞}O =ÙOk. JO^Œ∞ˆH JO_»O q_»∞^ŒÅ`À â◊s~°O LëÈ‚„QÆ`« ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. â◊s~°O LëÈ‚„QÆ`«x ~ÀE ^äŒ~å‡g∞@~°∞`À H˘ez <À\ò KÕã¨∞Î#flѨC_»∞ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ XHõ qO`« Ѩiã≤÷u ‰õÄ_® Hõ#|_»∞`«∞Ok. JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ <≥Å=∞^茺֒ J~°_ç„w

201 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

LëÈ‚„QÆ`« _Ò<£ J~ÚáÈ`«∞Ok. =∞~°∞ã¨\ ˜~ÀA J^Õ „ã‘ÎÖ’ JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ s_çOQ∑ HõO>Ë _ç„w ÖË^• J~°_ç„w =∂=¸Å∞QÍ HõO>Ë Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok.

JO_»O q_»∞^ŒÅ HõeyOKÕ Hõ_∞» Ѩ٠<˘Ñ≤Ê H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ q+¨Ü«∞OÖ’ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ â◊s~° LëÈ‚„QÆ`« ÃÑiy#@∞¡ Hõ#|_ç# ~ÀA# á⁄uÎ Hõ_»∞ѨÙÖ’ H˘kÌQÍ <˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã¨∞ÎOk. =∞iH˘O^ŒiÖ’ H˘kÌ ~°HõÎѨ٠K«∞Hõ¯Å∞ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° |@ì‰õΩ J=Ù`å~Ú. W=hfl P"≥∞Ö’ JO_»O q_»∞^ŒÖˇ·# zǨflÖË. „ã‘ÎH˜ QÆ~°ƒùO ~å=_»O [iy`Õ ÃÑiy# â◊s~° LëÈ‚„QÆ`« `«QÆæ‰õΩO_® HõO\˜#∂º J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ QÆ~°ƒùO ^•eÛ# `˘ek<åÖ’¡ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ `«=∞ Xà◊√§ "≥K«ÛQÍ=ÙO^Œx, [fi~°O =zÛ#@∞¡ J^ÀÖÏ =ÙO^Œx JO\Ï~°∞. JO_»O q_»∞^ŒÖˇ·<å QÆ~°ƒùO ^•ÅÛ_»O [~°QÆHõáÈ`Õ LëÈ‚„QÆ`« ÃÑiy# 10–12 ~ÀAÖ’¡ uiy â◊s~° LëÈ‚„QÆ`« ѨÓ~°fiO ™ê÷~ÚH˜ Ѩ_çáÈ`«∞Ok. JO_»O q_»∞^ŒÅ ÖËx"åà◊§Ö’ <≥ÅO`å â◊s~° LëÈ‚„QÆ`« =∂~°∞ÊÖˉõΩO_® XˆH q^èŒOQÍ =ÙO@∞Ok. <≥Å <≥ÖÏ â◊s~° LëÈ‚„QÆ`« Ѩ\ ˜ìHõÅx `«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞_»O =Å¡ „ã‘ÎH˜ <≥Å<≥ÖÏ ã¨„Hõ=∞OQÍ JO_»O q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞#fln ÖËxn `≥Å∞ã¨∞ÎOk. JÖψQ |Ç≤Ï+¨μì J~Ú# `«~°∞"å`« Zxfl~ÀAÅH˜ JO_»O q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞#fln ã¨Ê+¨ìOQÍ `ÕÅ∞`«∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ „Ѩu<≥ÖÏ XˆH ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JO_»O q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞Ok. nxfl |\˜ì Jhfl 㨄Hõ=∞OQÍ =ÙO_ç QÆ~°ƒùO ~åx"åà◊√§ `«=∞O`«@ `å=Ú JO_»O U ~ÀAÖ’¡ q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞#fl^À `≥Å∞ã¨∞‰õΩx P k<åÖ’¡ q∞ãπ J=‰õΩO_® ^•OѨ`«ºOÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û.

<≥ÅÖ’ Zxfl JO_®Å∞ q_»∞^ŒÅ=Ù`å~Ú? „ã‘ÎÖ’ ‰õΩ_ç"≥·Ñ¨Ù XHõ F=s, Z_»=∞"≥·Ñ¨Ù =∞~˘Hõ F=s =ÙO\Ï~Ú. XHõ <≥Å XHõ"≥·Ñ¨Ù F=s #∞Oz JO_»O q_»∞^ŒÖˇ·`Õ =∞~˘Hõ <≥Å Ô~O_»="≥·Ñ¨Ù F=s #∞Oz JO_»O q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞Ok. Jk ‰õÄ_® XHõ>Ë JO_»O. P JO_»O ‰õÄ_® <≥ÅH˜ XHõ™êˆ~. q_»∞^ŒÖˇ·# JO_®xH˜ g~°ºHõ}O`À ã¨OÜ≥∂QÆO K≥Ok Ñ≤O_»OQÍ =∂ˆ~ â◊H˜Î 12 #∞Oz 24 QÆO@Å∞ =∂„`«"Õ∞ =ÙO@∞Ok. ÃÑ· q^èŒOQÍ JO_»O q_»∞^ŒÅ Z=~°∞ =∞@∞‰õΩ"å~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O =ÙO_»QÍ |Ç≤Ï+¨μìH˜ =ÚO^Œ∞ z<åflѨˆ~+¨<£KÕã≤ ^•x ^•fi~å =KÕÛ ZO_À"≥∞„\˜Ü«∞O a\òûx Ç≤Ï™ÈìѨ^äŒÖÏlHõÖò ZQÍ˚q∞<Õ+¨<£ KÕ¿ãÎ P „ã‘ÎÖ’ JO_»O q_»∞^ŒÅ =Ù#fln ÖËxn `≥Å∞ã¨∞ÎOk. JÖψQ |Ç≤Ï+¨μì J~Ú# 10= ~ÀA #∞Oz ~ÀE P„ÖÏ왜O_£ ™ê¯xOQ∑ KÕ¿ãÎ F=sãπ #∞Oz JO_»O q_»∞^ŒÅ J=_»O ‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞ÎOk. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

IV.

u 202

Ñ≤Å¡Å∞ HõÅQÆ#ѨC_»∞ z<åflѨˆ~+¨#∞

z<åflѨˆ~+¨<£ „ã‘ÎH˜ QÆ~°ƒùO ~å=_®xH˜ Jã¨Öˇ·# PѨˆ~+¨<£ HÍ^Œ∞. z<åflѨˆ~+¨<£ (_ç JO_£ ã≤) =Å¡ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒ѨŠ\˜+¨ØºÅ∞ P~ÀQƺ=O`«OQÍ, K≥·`«#º=O`«OQÍ =∂i `«fi~°QÍ QÆ~°ƒùO =KÕÛ J=HÍâ◊O =ÙOk. z<åflѨˆ~+¨#∞ KÕã≤ ^•x^•fi~å =zÛ# ZO_À"≥∞„\˜Ü«∞Öò a\òûx Ç≤Ï™ÈìѨ^ä•År ZQÍ˚q∞<Õ+¨<£H˜ ѨOÑ≤¿ãÎ P \˜+¨ØºÖ’ Hõ#|_Õ =∂~°∞ÊÅ#∞|\˜ì P"≥∞Ö’ JO_»O q_»∞^ŒÅ =Ù#fln ÖËxn `≥Å∞ã¨∞ÎOk. JO`ÕH͉õΩO_® QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O á⁄~°Ö’¡ QÆ~°ƒù^è•~°}H˜ J=~À^èŒO HõeyOKÕ "åº^èŒ∞Å∞O>Ë `≥Å∞ã¨∞ÎOk. J@∞=O\˜ Ѩiã≤÷uH˜ zH˜`«û KÕ¿ãÎ P ֒ѨO ã¨ik^ŒÌ|_ç QÆ~°ƒùO =KÕÛ J=HÍâ◊O =ÙOk.

ã¨∂k ɡ[O˚ HõO>Ë ã¨#flQÍ LO_Õ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O =∂~°Oæ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°OÖ’x =∂~°æO ã¨∂kɡ[˚OHõO>Ë KåÖÏ ã¨#flkQÍ =ÙO@∞Ok. W@∞=O\˜"åiH˜ |Ç≤Ï+¨μì J~Ú# `«~åfi`« _ç JO_£ ã≤ KÕã≤ =∂~åæxfl "≥_»Å∞Ê KÕ¿ãÎ g~°ºHõ}ÏÅ∞ ֒ѨeH˜ "≥à◊§_®xH˜ =∂~°æO ã¨∞ÅÉèíO J=Ù`«∞Ok. H˘O^ŒiH˜ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O z#flkQÍ =ÙO@∞Ok. ÖË^• F=sãπH˜ ã≤Ñπì û =ÙO\Ï~Ú. JO_»"åÇ≤ÏHõÅ∞ h~°∞ áÈã¨∞‰õΩx Laƒ =ÙO\Ï~Ú. W=hfl QÆ~°ƒùO ~åHõáÈ=_®xH˜ HÍ~°}ÏÅ∞. ÃÑà‹·§<å QÆ~°ƒùO ~å#ѨC_»∞ P„ÖÏ왜O_£ ™ê¯xOQ∑ KÕ~ÚOK«∞‰õΩO>Ë ÃÑ· Ö’áêÖË"≥∞ÿ<å =ÙO>Ë `≥Å∞ã¨∞ÎOk. H˘O^ŒiÖ’ H˘xfl HÍ~°}ÏÅ=Å¡ JO_»O „Ѩܫ∂}˜OKÕ @∂º|∞Å∞ =¸ã¨∞‰õΩx áÈ`å~Ú. ^•x=Å¡ JO_»O „Ѩܫ∂}˜OK«_»O ‰õΩ^Œ~°Hõ QÆ~°ƒùO ~å^Œ∞. =∞i @∂º|∞Å∞ =¸ã¨∞‰õΩx =Ù<åflÜ≥∂, =∂=¸Å∞QÍ=Ù<åflÜ≥∂ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ Ç≤Ï„™Èì™êeÊOQÀ „QÍ"£∞ ZHõûˆ~ f¿ãÎ `≥Å∞ã¨∞ÎOk.

203 u

Ñ≤ÅÅ¡ ∞ ѨÙ@ìx"åiÖ’ ѨsHõÅΔ ∞

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

QÆ~°ƒùO ~åx „ã‘ÎH˜ ™ê^è•~°}OQÍ [i¿Ñ "≥·^ŒºÑ¨sHõΔÅH˜ `À_»∞ J=ã¨~°O|\˜ì ÃÑefiH± P„ÖÏ왜O_£ ™ê¯xOQ∑, Ǩ~À‡#¡ Zã≤ì"Õ∞+¨<£, F.S.H.,L.H.T.TSH.T.T4 ã‘~°O „áÈÖÏH˜ì<£ Zã≤ì"Õ∞+¨<£ KÕÜ«∞=Åã≤ =ÙO\Ï~Ú. =O^茺`«fiO =Ù#fl „Ѩf „ã‘ÎÖ’#∂ D ѨsHõΔÅhfl KÕÜ«∞#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. J=ã¨~°O |\˜ì KÕÜ«∞=Åã≤ =ÙO@∞Ok. Ç≤Ïã¨ì~À™êeûOQÀ „QÆѶ‘, ÖÏ„áșȯё, Ç≤Ïã¨ì~À™È¯Ñ‘ ѨsHõΔÅ∞ „ã‘ÎÖ’ ã¨O`å#O HõÅQÆHõáÈ=_»OÖ’ Ö’áêefl Hõ#∞Q˘#_®xH˜ `À_»Ê_»`å~Ú. Ç≤Ïã¨ì~À ™êeÊOQÀ „QÍ"£∞ ZHõûˆ~ ^•fi~å QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒ѨŠZÖÏ =Ù#fln, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O z#fl^• ÃÑ^ŒÌ^•, JO_»O „Ѩܫ∂}˜OKÕ @∂º|∞Å∞, ÃѶO„aÜ«∂ =¸ã¨∞‰õΩx =Ù#flg ÖËxg `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û. P `«~°∞"å`« J=ã¨~°O |\˜ì ÖÏ„áșȯё KÕÜ«∞=Åã≤ =ÙO@∞Ok. D ~ÀAÖ’¡ Öˇ·OyHõ "åº^èŒ∞Å =Å¡, W`«~° "åº^èŒ∞Å =Å¡ JO_»O „Ѩܫ∂}OKÕ ÃѶ֒¡Ñ≤Ü«∞ãπ @∂º|∞Å∞ "åºkè„QÆã¨ÎO HÍ=_»O (™êeÊO*ˇ·\ ˜ãπ) ‰õÄ_® Z‰õΩ¯=QÍ =ÙO\’Ok. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O @∂º|∞ÅH˜ HõΔÜ«∞"åºkè ™ÈHõ_»O ‰õÄ_® [~°∞QÆ∞`«∂ =ÙO@∞Ok. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷ux ÖÏ„áșȯё ^•fi~å `ÕeHõQÍ QÆ∞iÎOK«=K«∞Û.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

V.

u 204

=¸ã¨∞‰õΩxáÈ~Ú# JO_»"åÇ≤ωõÅ∞

ÃѶefiH± W#Ѩ¡"Õ∞@s _çã‘*ò =Å¡ JO_»O „Ѩܫ∂}˜OKÕ @∂º|∞Å∞ =Ú_»`«Å∞ Ѩ_»@O ‰õÄ_® [~°∞QÆ∞`«∂ =ÙO@∞Ok. ÖÏ„áșȯё ѨsHõΔ ^•fi~å nxx QÆ=∞xOz "≥O@<Õ ã¨ik^ŒÌ=K«∞Û. ZO_À"≥∞„\˜Ü≥∂ã≤ãπ ‰õÄ_® QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_® KÕã¨∞ÎOk. Ç≤Ïã¨ì~À™È¯Ñ‘ ^•fi~å ZO_À"≥∞„\˜Ü≥∂ã≤ãπx Hõ#∞Q˘x zH˜`«û KÕ¿ãÎ QÆ~°ƒùO ^•ÅÛ_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. J~Ú`Õ Ç≤Ïã¨ì~À™È¯Ñ‘ =O\˜q H˘xfl ÃÑ^ŒÌ Pã¨∞Ѩ„`«∞ňH Ѩiq∞`«"≥∞ÿ =Ù<åfl~Ú. Jã¨=~°O |\˜ì D ѨsHõΔ ‰õÄ_® KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe.

=O^躌 `«fi x"å~°}Ö’ P^è∞Œ xHõ Ѩ^`úŒ ∞« Å∞ Ñ≤Å¡Å∞ HõÅQÆx"åiÖ’ ã¨O`å#O HõeyOKÕ kâ◊Ö’ J<ÕHõ "≥·^Œº „Ѩ„H˜Ü«∞Å∞ <Õ_»∞ J=∞Å∞Ö’ =Ù<åfl~Ú. JO^Œ∞Ö’ IVF-ET Ѩ^Œúu XHõ\ ˜. nx<Õ W<£q„\’ ÃѶiìÖˇ·*Ë+¨<£– ZO„aÜ≥∂ „\Ï<£ûѶ¨~ü JO\Ï~°∞. WO^Œ∞Ö’ „ã‘Î #∞Oz q_»∞^ŒÖˇ·# JO_®xfl „Ѩ`ÕºHõ Ѩ^ŒúuÖ’ |Ü«∞@‰õΩ fã≤ Éèí~°Î g~°ºO`À QÍh, =∞~˘Hõi g~°ºO`ÀQÍh >ˇã¨∞ì@∂º|∞Ö’ SHõºO KÕã≤ P ~°HõOQÍ U~°Ê_ç# ã¨OÜ«ÚHõÎ c[Hõ}Ïxfl QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’H˜ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ì_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. D ã¨OÜ«ÚHõÎ c[Hõ}O Ñ≤O_»OQÍ Z^Œ∞QÆ∞`«∞Ok. D Ѩ^Œúu<Õ >ˇã¨∞ì@∂º|∞ ÉËa JO\Ï~°∞. ÃÑ· Ѩ^Œúu ^•fi~å „ã‘ÎÖ’ Ô~O_»∞ JO_» "åÇ≤ÏHõÅ∞ ѨÓiÎQÍ =¸ã¨∞‰õΩáÈ~Ú U=∂„`«O ã¨ik^ŒÌ_®xH˜ gÅ∞ÖËx "åiÖ’ QÆ~°ƒùO HõeyOK«=K«∞Û. QÍ"Õ∞\ò WO„\ÏÃѶ֒Ñ≤Ü«∞<£ „\Ï<£ûѶ¨~ü (GIFT) J<Õ =∞~˘Hõ Ѩ^Œúu =ÙOk. W^Õ H͉õΩO_® *ˇ·QÀ\ò WO„\Ï ÃѶ֒Ñ≤Ü«∞<£ „\Ï<£ûѶ¨~ü, ÃãÊ~°O WO„\ÏÃѶ֒Ñ≤Ü«∞<£ „\Ï<£ûѶ¨~ü J<Õ Ñ¨^Œú`«∞Å∞ ‰õÄ_® =Ù<åfl~Ú. W=hfl =∂=¸Å∞QÍ QÆ~°ƒùO ~å=_®xH˜ J=HÍâ◊O ÖË#ѨC_»∞ Kտ㠄Ѩ„H˜Ü«∞Å∞.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

205 u

„ã‘ÎÅÖ’ =O^茺`«fiO HõÅQÆ_»OÖ’ JO_»O q_»∞^ŒÅ ÖËHõáÈ=_»O XHõ „Ѩ^è•# HÍ~°}O. ã¨O`å#O ÖËq∞`À ÉÏ^èŒÑ¨_Õ 20 âß`«O „ã‘ÎÅÖ’ JO_»O q_»∞^ŒÅ =ÙO_»^Œ∞. D<å_»∞ =zÛ# =∞O^Œ∞Å`À KåÖÏ=∞OkÖ’ D Ö’áêxfl ã¨ikkÌ JO_»O q_»∞^ŒÅ JÜÕ∞º@@∞¡ KÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`ÀOk. HÀ¡q∞Ѷ≤<£ ã≤„>Ë\ò, Ǩ˙º=∞<£ "≥∞<Àáê[Öò Q˘<å_À „\ÏѶ≤<£, á¶êe‰õΩºÖò ã≤ì=ÚºÖË\ ˜OQ∑ Ǩ~À‡<£, Ǩ˙º=∞<£ H˘iÜ«∂xH± Q˘<å_À „\ÏѶ≤<£, ^ä≥·~å~ÚH˜û<£, HÍiƒ=∞*’Öò, „É’"≥∂„H˜Ñ≤ì<£, _≥HÍûq∞^äŒ*’<£, Q˘<å_À „\ÏѶ≤<£ iblOQ∑ Ǩ~À‡#∞ ZQ˘xãπì, Q˘<å_À „\ÏѶ≤<£ iblOQ∑ Ǩ~À‡#∞ =O\˜q JO_»O q_»∞^ŒÅH˜ `À_»Ê_»`å~Ú.

Éè~í ΰ g~°ºOÖ’ c[Hõ}ÏÅ∞ ÖËHáõ È`Õ? H˘xfl ˆHã¨∞Ö’¡ Éèí~°Î g~°ºOÖ’ g~°º Hõ}ÏÅ∞ =ÙO_»=Ù. ÖË^• Éèí~°Î U HÍ~°}O KÕ`«<À ^•OѨ`«ºOÖ’ áêÖÁæ#ÖËHõáÈ`å_»∞. „ã‘ÎÖ’ U ֒Ѩ=¸ =ÙO_»^Œ∞. Éèí~°Î ֒ѨO =Å¡ P"≥∞ QÆ~°ƒù=u HÍÖËHõáÈ`«∞Ok. H˘xfl ˆHã¨∞Ö’¡ Éèí~°Î g~°ºO JO`«QÍ P~ÀQƺHõ~°OQÍ =ÙO_»^Œ∞. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷`«∞ÅÖ’ PiìѶ≤+≤Ü«∞Öò W<£Ããq∞<Õ+¨<£ KÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. PiìѶ≤+≤Ü«∞Öò W<£Ããq∞<Õ+¨<£ KÕ¿ã"åiH˜ ѨÙ~°∞+¨μx g~åºxfl "Õ~°∞QÍ >ˇãπì@∂ºÉòÖ’ fã¨∞‰õΩx ÃãÊ~°"£∞"å+≤OQ∑ g∞_çÜ«∞O`À g~°ºOÖ’x Ö’áêÅx Hõ_çy "ÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. g~°ºOÖ’ =ÙO_Õ H˘xfl „áÈ™êìQÍ¡O_ç<£û, \ÏH˜û<£û, Ü«∂O\˜ÃãÊ~°"£∞ Ü«∂O\˜ÉÏ_ôãπ ÃãÊ~°"£∞ "å+≤OQ∑`À `˘ÅyOK«|_»`å~Ú. P `«~°∞"å`« P g~åºxfl QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’H˜ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ì_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. D ~°HõOQÍ JO_»O q_»∞^ŒÅÜÕ∞º ~ÀAÖ’¡ =~°ã¨QÍ Ô~O_»∞ ~ÀAÅ∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’H˜ g~°ºO ZH˜¯OK«_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒ѨŠJ_»∞¤á⁄~°Å∞, HõO`«∞Å∞, J<å~ÀQƺ Ѩiã≤÷`«∞Å∞ =ÙO\Ï~Ú. Ç≤Ïã¨ì~À™È¯Ñ‘ ^•fi~å "å\˜x Hõ#∞Q˘x `˘Åy¿ãÎ QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎOk.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 206

¢ `Α fi« O `˘}˜H㘠֨ Ï_»∞`«∞<åfl QÆ~åƒâù Ü ◊ ∞« O ÖËx"åà◊√§ VI. ã

H˘O`«=∞Ok P_»Ñ≤Å¡H˜ 16–18 ã¨O=`«û~åÅ∞ =zÛ<å ~°[ã¨fiÅ J=~°∞. =Ü«∞ã¨∞û s`åº =ÙO_»=Åã≤# Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ, JO^•Å∞ =Ù<åfl ~°[ã¨fiÅ HÍHõáÈ=_»O `«e¡^ŒO„_»∞ÅH˜ XHõ q∞ã¨ìsQÍ q∞yeáÈ`«∞Ok. P P_»Ñ≤Å¡Ö’¡ „ã‘Î ÃãH±û Ǩ~À‡#∞¡ =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ÙO\Ï~Ú. Ü≥∂x =∂~°æO =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ÙO@∞Ok. |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ~å=_»O, ã¨O`å#O HõÅQÆ_»O =ÙO_»^Œ∞QÍx ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ áêÖÁæ#_»O, ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Œ_O» [~°∞QÆ∞`«∞Ok. giH˜ ÖËx QÆ~åƒùâÜ ◊ ∂« xfl ÃÑ@ì_O» , ã¨O`å#O HõeˆQÖÏ KÕÜ«∞_»O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. =∞iH˘O^Œ~°∞ J=∂‡~ÚÅ∞ 16–18 ã¨O=`«û~åÅ∞ =zÛ<å ~°[ã¨fiÅHÍ~°∞† =Ü«∞ã¨∞H˜ `«QÆæ@∞¡ Z^ŒQÆ~°∞. W@∞=O\˜ J=∂‡~ÚÅÖ’ F=sãπ, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O, Ü≥∂x=∂~°æO Jhfl =ÙO\Ï~Ú. HÍh QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O z#flkQÍ =ÙO@∞Ok. D Ѩiã≤÷u 'Ü«Ú>ˇÔ~·<£ ÃÇ·ÏáÈ¿Ñ¡ã≤Ü«∂— JO\Ï~°∞.

Z^ŒQxÆ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O, Hõ#Ѩ_x» ~°[ã¨fiÅ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O Z^ŒQÆHõáÈ=_®xH˜ H˘O^ŒiÖ’ ÃãH±û „HÀ"≥∂*’"£∞Ö’ ֒ѨO HÍ~°}O HÍQÍ =∞iH˘O^ŒiÖ’ Z„_ç#Öò „QÆOkä, F=sãπ `«y#O`« D„™Èì*<£ Ǩ~À‡#∞x L`«ÊuÎ KÕÜ«∞ÖËHõáÈ=_»O =∞~˘Hõ HÍ~°}O. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O Z^ŒQÆx H˘O^ŒiÖ’ Jã¨Å∞ ~°[ã¨fiÅ HÍHõáÈ=_»O [iy`Õ =∞i H˘O^ŒiÖ’ H˘xfl <≥ÅÅH˜ XHõ™êi H˘kÌ K«∞Hõ¯Å∞ ~°HõÎO |Ç≤Ï+¨μì„™ê=OQÍ Hõ#|_»@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O Z^ŒQƉõΩO_® =ÙO^Œx J#∞=∂#O =Ù#flѨC_»∞ P„ÖÏ왜O_£ ™ê¯xOQ∑ KÕ¿ãΠѨi=∂}O ZO`« =Ù#fln `≥Å∞ã¨∞ÎOk. F=sãπ `«y#O`« D„™Èì*’<£ Ǩ~À‡<£x L`«ÊuÎ KÕã¨∞Î#fln ÖËxn Ǩ~À‡#¡ >ˇãπì KÕ¿ãÎ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O z#flkQÍ =Ù#flѨC_»∞ H˘O^ŒiÖ’ ~Ô O_»∞ =¸_»∞ <≥ÅÅH˜ XHõ™êi H˘kÌáê\˜ ~°HõÎO Hõ#|_»∞`«∞Ok. J~Ú<å ã¨O`å#O HõÅQÆ^Œ∞. giÖ’ D„™Èì[<£ Ǩ~À‡<£ aà◊§Å∞ 3–4 HÀ~°∞ûÅ∞ "å_ç`Õ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ZkˆQ J=HÍâ◊O =ÙOk.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

207 u

H˘O^ŒiÖ’ D„™Èì[<£ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O g∞^Œ Z@∞=O\˜ „ѨÉèÏ=O K«∂Ñ≤OK«ÖËHõáÈ`«∞Ok. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O D„™Èì[<£ Ǩ~À‡<£`À ã≤ì=ÚºÖË\ò J=^Œ∞. J@∞=O\˜ ˆHã¨∞Ö’¡ D„™Èì[<£ QÍh, =∞~˘Hõ Ǩ~À‡<£QÍh U „ѨÉèÏ=O K«∂Ñ≤OK«ÖËHõáÈ`å~Ú.

Ü≥∂x=∂~°Oæ ÖËx ã „ ÅΑ ∞O\Ï~å? ѨÙ@∞ìHõ`À<Õ H˘O^ŒiÖ’ Ü≥∂x=∂~°æO ÖˉõΩO_® áÈ=_»"≥∂, XHõ"Õà◊ =Ù<åfl z#fl Ñ≤Å¡Ö’¡ÖÏQÍ =ÙO_çáÈ=_»"≥∂ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. W@∞=O\˜ J=∂‡~ÚÅÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ÙO@∞Ok. Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞û #∞Oz |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ "≥Ú^ŒÅ=Ù`å~Ú. J~Ú#ѨÊ\˜H˜ P |Ç≤Ï+¨μ„ì ™ê=O |Ü«∞@‰õΩ ~å‰õΩO_® QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’<Õ =ÙO_çáÈ`«∞Ok. ^•xH˜ HÍ~°}O |Ü«∞@‰õΩ ~å=_®xH˜ Ü≥∂x=∂~°æO ("≥*ˇ·<å) ÖËHõáÈ=_»"Õ∞. XHõ"Õà◊ =Ù#fl@∞¡ JxÑ≤Oz<å J~° JOQÆ∞à◊O, JOQÆ∞à◊O Ö’`«∞ =∂„`«"Õ∞ =ÙO_ç ÃÑ·H˜ Hõ<≥Hõ¬<£ ÖˉõΩO_® =¸ã¨∞‰õΩáÈ~Ú =ÙO@∞Ok. D q^èŒOQÍ Ü≥∂x=∂~°æO z#flkQÍ =ÙO_»\Ïxfl "≥*ˇ·#Öò ÃÇ·ÏáÈ¿Ñ¡ã≤Ü«∂ JO\Ï~°∞. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O =ÙO_ç Ü≥∂x=∂~°æO ÖˉõΩO_® J~Ú#ѨC_»∞ <≥Å <≥ÖÏ `«Ü«∂~°ÜÕ∞º |Ç≤Ï+¨μì„™ê=O JHõ¯_Õ xezáÈ~Ú H˘O`«HÍÖÏxH˜ QÆiƒù}˜ Hõ_»∞ѨÙÖÏQÍ ÃÑ·H˜ Z^Œ∞QÆ∞`«∞Ok. 12 #∞O_ç 15 ã¨O=`«û~åÅ =∞^茺 ~°[ã¨fiÅ HÍHõáÈ`Õ HÍ~°}O U^≥·#n ѨsHõΔ KÕã≤ K«∂_®e. "≥·^Œº ѨsHõΔÖ’ Ü≥∂x=∂~°æO =Ù#fln ÖËxn, QÆ~°ƒùHÀâ◊O ZÖÏ =Ù#fln `≥Å∞ã¨∞ÎOk. P„ÖÏ왜O_£ ™ê¯xOQ∑ KÕ¿ãÎ H˘O`« ã¨=∂Kå~°O `≥Å∞ã¨∞ÎOk.

áê¡ãHì≤ ± ã¨~s˚° `À Hõ$u „ =∞ Ü≥∂x=∂~°Oæ Ü≥∂x=∂~°æO ÖËHõáÈ~Ú<å, H˘kÌQÍ<Õ =Ù<åfl ã¨$+≤ìOz# Ü≥∂x=∂~°æO ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ# _®xH˜ =∂=¸Å∞QÍ<Õ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ÔH·¡\’iãπ, HÍ=∞<å_»∞Å∞ =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ÙO\Ï~Ú. Hõ#∞Hõ „ã‘ÎH˜ ÃãH±ûÖ’ `«$Ñ≤Î =∂=¸Å∞QÍ<Õ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O =ÙO@∞Ok Hõ#∞Hõ ã¨O`å#O ‰õÄ_® HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ѨÙ@∞ìHõ`À<Õ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O, Ü≥∂x=∂~°æO x~å‡}OÖ’ Ö’áêÅ∞ =Ù#fl>Ë¡ H˘O^ŒiÖ’ Hõ<≥flá⁄~°, ÔH·¡\’iãπ, Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ x~å‡}OÖ’ ‰õÄ_® Ö’áêÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. W@∞=O\˜ Ö’áêÅ∞, `Õ_®Å∞ ™ê^è•~°}OQÍ ^•OѨ`º« ã¨O|O^è•ÅH˜, ÃãH±ûÖ’ `«$Ñ≤HÎ ˜ P@OHõO HõeyOK«=Ù. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

VII.

u 208

„ãÅΑ Ö’¡ @∂º|∞Å∞ =¸ã¨∞‰õΩáÈ`Õ QÆ~Oùƒ° ~å^•?

H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÖÖ’¡ <≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ 㨄Hõ=∞OQÍ<Õ =™êÎ~Ú. JO_»O q_»∞^ŒÅ ‰õÄ_® =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ÙO@∞Ok. Ǩ~À‡#¡ L`«ÊuÎÖ’ ‰õÄ_® Z@∞=O\˜ `Õ_® =ÙO_»^Œ∞. P~ÀQƺO ‰õÄ_® ÉÏQÍ<Õ =ÙO@∞Ok. ѨÙ~°∞+¨μxÖ’ ‰õÄ_® Z@∞=O\˜ ֒Ѩ=¸ =ÙO_»^Œ∞. J~Ú<å ZO`«H© QÆ~°ƒùO ~å^Œ∞. JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O W@∞=O\˜ "åiÖ’ JO_»O „Ѩܫ∂}˜OKÕ @∂º|∞Å∞ (ÃѶ֒Ñ≤Ü«∞<£ @∂ºÉòû) =¸ã¨∞‰õΩáÈ=@"Õ∞. „ã‘ÎÅÖ’¡ QÆ~°ƒùHÀâ◊ "åº^èŒ∞Å∞ =zÛ#ѨC_»∞ ÃѶ֒Ñ≤Ü«∞<£ @∂ºÉòû (JO_» "åÇ≤ÏHõÅ∞) =¸ã¨∞‰õΩáÈ`å~Ú.

QÆ~ƒ° ™„ù ê"åÅ∞ =Å¡ =¸ã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞ @∂º|∞Å∞ H˘O^ŒiÖ’ QÆ~°ƒù„™ê"åÅ∞ [iy#ѨC_»∞, JÉÏ~°¬<£Å∞ KÕ~ÚOK«∞‰õΩ#flѨC_»∞, HÍ#∞ÊÅ ~Ú#ѨC_»∞ "åºkè„H˜=ÚÅ∞ JO_»"åÇ≤ÏHõÖ’¡H˜ KÕi W<£ÃѶHõ¬<£ Hõey™êÎ~Ú. JO_»"åÇ≤ÏHõÖ’¡ W<£ÃѶHõ¬<£ Hõey#ѨC_»∞ @∂º|∞Å∞ =¸ã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞ J=HÍâ◊O =ÙOk. JO^Œ∞Hõ<Õ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ XHõ¯™êi QÆ~°ƒùO =zÛ P `«~°∞"å`« =∞m§ QÆ~°ƒùO ~åx Ѩiã≤÷u U~°Ê_»∞`«∞Ok. D Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ "åiH˜ `≥eÜ«∞Hõ<Õ JÉÏ~°¬<£ J~Ú#ѨC_»∞, HÍ#Ê~Ú#ѨC_»∞ W<£ÃѶHõ¬<£ ~å=@O, @∂º|∞Å∞ =¸ã¨∞‰õΩáÈ=@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. W<£ÃѶHõ¬<£ =zÛ#ѨC_»∞ [fi~°O ~å=@O, á⁄uÎHõ_»∞ѨÙÖ’ <˘Ñ≤Ê JxÑ≤OK«@O [~°∞QÆ∞ `å~Ú. J@∞=O@ѨC_»∞ "≥O@<Õ `«y# Ü«∂O\©|Ü«∂\˜H± =∞O^Œ∞Å∞ "å~°O Ѩk ~ÀAÅ HÀ~°∞ûQÍ "å_ç`Õ W<£ÃѶHõ¬<£ `«yæáÈ`«∞Ok. @∂º|∞Å∞ =¸ã¨∞‰õΩáÈ=@O =ÙO_»^Œ∞. J~Ú`Õ W<£ÃѶHõ¬<£ =zÛ# „Ѩu XHõ¯iÖ’#∂ K≥ѨÊ^ŒQÆæ [fi~°O ~å=@O, á⁄uÎ Hõ_»∞Ѩ٠<˘Ñ≤Ê ~å=@O =ÙO_»HõáÈ=K«∞Û.

ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ HõeyOKÕ #+¨ìO H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’¡ QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_®<Õ QÆ<ÕiÜ«∂ =O\˜ ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ ã¨O„Hõq∞Oz @∂º|∞Å∞ =¸ã¨∞‰õΩáÈ`å~Ú. QÆ
209 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

=¸„`«O`À p=Ú HÍ~°@O, Ü≥∂x #∞O_ç ^Œ∞~°æO^èŒO`À ‰õÄ_ç# `≥Å∞Ѩ٠J=@O, ^Œ∞ã¨∞ÎÅÃÑ· ѨK«Ûx =∞~°HõÅ∞ Ѩ_»@O =O\˜ ÅHõΔ}ÏÅ∞O\Ï~Ú. KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÎÅ∞ D ÅHõΔ}ÏÅx "Õ_ç KÕã≤O^Œx ÉèÏqOz K«Å=Hõx U"Õ"À `åQÆ∞`«∂ x~°¡HõΔ ºOQÍ KÕ™êÎ~°∞. H˘xfl ~ÀAÅH˜ "åºkè ^•#O`«@Hõ^Õ `«yæáÈ=K«∞Û. HÍh P W<£ÃѶHõΔ<£ =Å¡ JO_»O „Ѩܫ∂}˜OKÕ @∂º|∞Å∞ =¸ã¨∞‰õΩáÈ=@O ã¨~°fi™ê^è•~°}O. @∂º|∞Å∞ =¸ã¨∞ ‰õΩ#fln ÖËxn `≥Å∞ã¨∞HÀ_®xH˜ Ç≤Ï„™Èì™êeÊOQ∑ „QÍ"£∞ ZHõûˆ~ Ѩ^Œúu ÉÏQÍ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. JO_»O „Ѩܫ∂}˜OKÕ @∂º|∞Å∞ =¸ã¨∞‰õΩáÈ~Ú#n ÖËxn `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ @∂º|∞ >ˇã≤ìOQ∑ KÕ¿ãÎ "≥O@<Õ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. Ç≤Ï„™Èì™êeÊOQ∑ „QÍ"£∞ KÕã≤#ѨC_»∞ XHõ q^èŒ"≥∞ÿ# „^Œ"åxfl QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’H˜ ã≤~°Ol ^•fi~å ZH˜¯™êÎ~°∞. P `«~åfi`« "≥O@<Õ ZH±ûˆ~ fÜ«∞@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. P ZH±ûˆ~Ö’ QÆ~åƒù â◊Ü«∞=¸, ^•xH˜ Ô~O_»∞ ѨHõ¯ÖÏ =ÙO_Õ @∂º|∞Å∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥Å∞™êÎ~Ú. Ç≤Ï„™Èì™êeÊOQÀ „QÍ"£∞ ZH±ûˆ~Ö’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O, @∂º|∞Å∞ Hõ#|_ç`Õ KåÅ^Œ∞. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’H˜ ZH˜¯Oz# „^Œ=O @∂º|∞Å H˘ã¨Å#∞Oz á⁄uÎ Hõ_»∞ѨÙÖ’H˜ HÍ~åe. JÖÏ HÍi# „^Œ=O ZH±ûˆ~Ö’ Hõ#|_®e. Hõ#|_»HõáÈ~Ú#@¡~Ú`Õ @∂º|∞Å z=~° =¸ã¨∞‰õΩáÈ~Ú#@∞¡ x~åú~°} KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. Z‰õΩ¯= =∞OkÖ’ @∂º|∞Å =∞^茺֒ =¸ã¨∞‰õΩáÈ`å~Ú. WÖÏ @∂º|∞Å H˘ã¨Ö’¡ =¸ã¨∞‰õΩáÈ~Ú# "åiH˜ QÆ~°ƒùO ~å^Œ∞. H˘O^Œi q+¨Ü«∞OÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ XHõ"≥·Ñ¨Ù @∂º|∞ =∂„`«"Õ∞ =¸ã¨∞‰õΩáÈ=@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ô~O_»= @∂º|∞ ÉÏQÍ<Õ =ÙO@∞Ok. J@∞=O@ѨC_»∞ QÆ~°ƒùO ~å=_®xH˜ J=HÍâ◊O =ÙO@∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ Ô~O_»∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ =ÙO_Õ @∂º|∞Å∞ Ô~O_»∂ =¸ã¨∞‰õΩáÈ`å~Ú. J@∞=O@ѨC_»∞ QÆ~°ƒùO =KÕÛ J=HÍâ◊O =ÙO_»^Œ∞.

ã¨~s˚° ^•fi~å uiy `≥~∞° K«∞‰õΩ<Õ @∂º|∞Å∞ Ç≤Ï„™Èì™êeÊOQ∑ „QÍ"£∞ ^•fi~å @∂º|∞Å∞ =¸ã¨∞‰õΩáÈ~Ú#"åiÖ’ ã¨~°˚s ^•fi~å Ö’áêxfl ã¨iKÕÜ«∞_®xH˜ „Ѩܫ∞uflOK«=K«∞Û. ^•x=Å¡ H˘O^ŒiH˜ QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎOk. @∂º|∞Å∞ ѨÓiÎQÍ =¸ã¨∞‰õΩáÈ~Ú#"åiÖ’ =∞O^Œ∞Å ^•fi~å „Ñ¨Ü≥∂[#O Ug∞ =ÙO_»^Œ∞. ã¨~°˚s XHõ¯>Ë =∂~°æO.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

VIII.

u 210

ã¨O`å#O HõÅQÆHáõ È=_»OÖ’ ãà H±û á„ ê|¡"∞£

ã¨O`å#O HõÅQÍxH˜ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë ã¨iáÈ^Œ∞, JO_»O q_»∞^ŒÅ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O J=ã¨~°O. „ã‘ÎH˜ <≥ÅÖ’ XHõ™êˆ~ JO_»O q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞Ok. JÖÏ q_»∞^ŒÖˇ·# JO_®xH˜ g~°ºHõ}O`À HõÅ~ÚHõ K≥Ok Ñ≤O_»OQÍ =∂ˆ~ Ѩiã≤÷u XHõ~ÀA =∂„`«"Õ∞ =ÙO@∞Ok. H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ =$uÎs`åº<À, "åºáê~°O s`åº<À `«~°K«∞ @∂~À¡ =ÙO\Ï~°∞. JO^Œ∞=Å¡ ÃãH±ûÖ’ Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ áêÖÁæ#_»O [~°QÆ^Œ∞. g~°∞ „Ѩu <≥ÖÏ JO_»O q_»∞^ŒÅ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O q∞ãπ J=Ù`«∞O\Ï~°∞. J@∞=O\˜ ^ŒOѨ`«∞Å∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O =Ù<åfl Zxfl ã¨O=`«û~åÖˇ·<å QÆ~°ƒùO ~å^Œ∞.

JO_»O q_»∞^ŒÅÜÕ∞º k<åÖ’¡ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#HõáÈ`Õ... ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌ~°∂ L^ÀºQÍÅ∞ KÕ¿ã"åÔ~·`Õ, K≥~˘Hõ T~°∞Ö’ =ÙO>Ë ^•OѨ`«ºOÖ’ áêÖÁæ# _»"Õ∞ JѨÙ~°∂ѨO J~ÚáÈ`«∞Ok. WHõ J@∞=O@ѨC_»∞ QÆ~°ƒùO ^•ÅÛ_»"Õ∞ =ÙO_»^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ <≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μì JÜÕ∞º „ã‘ÅÎ Ö’ |Ç≤Ï+¨μ„ì ™ê=O Hõ#|_ç# 10 ~ÀA#∞Oz 18= ~ÀA =~°‰õΩ QÆ~°ƒùO =KÕÛ k<åÅ∞. QÆ~°ƒùO HÍ"åÅ#∞‰õΩ#flѨC_»∞ `«H˜¯# k<åÖ’¡ áêÖÁæ<åfl áêÖÁæ#HõáÈ~Ú<å D Ñ≤iÜ«∞_£Ö’ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® áêÖÁæ<åe. D Ñ≤iÜ«∞_£Ö’ ~ÀE H͉õΩ<åfl ~ÀA q_çz ~À*ˇ·<å áêÖÁæ<åe. XHõ™êi q_»∞^ŒÖˇ·# JO_®xH˜ HõÅ~ÚHõK≥O^Õ â◊H˜Î 24QÆO@ÖË =Ù<åfl, g~°ºHõ}ÏÅH˜ 48#∞O_ç 72QÆO@Å∞O@∞Ok. JO^Œ∞Hõx XHõ™êi ã¨öeOK«|_ç# g~°ºHõ}ÏÅ∞ 2 ~ÀAÅ∞ Ü≥∂xÖ’ Ü«∂H˜ì"£QÍ =ÙO\Ï~Ú. H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ Ѩiã≤÷u qO`«QÍ =ÙO@∞Ok. QÆ~°ƒùO ~å"åÅO>Ë 10= ~ÀA #∞Oz 18= ~ÀA=~°‰õΩ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® ~°uÖ’ áêÖÁæ<åÅx K≥a`Õ `«H˜¯# ~ÀAÖ’¡ K«Hõ¯QÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#QÆÅ∞QÆ∞`«∂ ã¨iQÍæ P "å~°O ~ÀAÅ∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#ÖˉõΩO_® J=Ù`å~°∞. "å~°∞ ZO`« „Ѩܫ∞uflOz<å JOQÆO QÆ\ ˜ìѨ_»^Œ∞. JOQÆ „Ѩ"Õâ◊O [~°QÆ^Œ∞. ^•xH˜ HÍ~°}O J=ã¨~°"≥∞ÿ# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÃãH±û KÕÜ«∞QÆÅ=∂ ÖË=∂ Jx "åiÖ’ J# =ã¨~°"≥∞ÿ# PO^Àà◊# ÃÑOá⁄O^Œ_»"Õ∞.

211 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

j„Ñ∞¨¶ ã¨Åö #O ã¨=∞㨺 ÃãH±ûH˜ J=~À^è= Œ ∂?

H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ j„Ѷ¨∞ã¨öÅ#O ã¨=∞㨺 Ju f„=OQÍ =ÙO@∞Ok. "åiÖ’ JOQÆO K«Hõ¯QÍ<Õ ã¨ÎOaèã¨∞ÎOk. f~å Ü≥∂xÖ’H˜ JOQƄѨ"Õâ◊O [~°Ñ¨É’ÜÕ∞ ã¨=∞Ü«∂xH˜ ã¨öÅ#O J~ÚáÈ`«∞Ok. g~°ºO |Ü«∞>Ë Ñ¨_çáÈ`«∞Ok. „Ѩu™ês W^Õ Ñ¨iã≤÷u. Zxfl ~ÀAÖˇ·<å, Zxfl <≥ÅÖˇ·<å WÖψQ J=_»O`À QÆ~°ƒùO ~å=_»O [~°QÆ^Œ∞. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åfl Z@∞=O\˜ J#∞Éèí∂u á⁄O^Œ~°∞. Z@∞=O\˜ „käÖò JxÑ≤OK«^Œ∞. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ Z@∞=O\˜ ã¨∞YO JxÑ≤OK«HõáÈ~Ú<å P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JO_»O q_»∞^ŒÅ =ÙO>Ë QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ ÃãH±ûѨ~°OQÍ ã¨ÊOkOKÕ „ã‘ÎÖ’ `«fi~°QÍ QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎOk. ^•xH˜ HÍ~°}O Ü≥∂xÖ’ „^Œ"åÅ∞ K«Hõ¯QÍ T~°_»O, P Ti# „^Œ"åÅ∞ g~°ºHõ}ÏÅ ~°HõΔ}H˜, "å\˜ Hõ^ŒeHõH˜ `À_»Ê_»@"Õ∞. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ ZѨC_»∂ PO^Àà◊# HõÅ∞QÆ∞`«∂ =ÙO@∞Ok. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ ‰õÄ_® J#=ã¨~°OQÍ >ˇ#¬<£ Ѷ‘Öò J=Ù`å~°∞. WÖÏ Ü«∂OQÆ˚~Ú\©, >ˇ#¬<£ Z‰õΩ¯= Ѷ‘Öò JÜÕ∞º"åiÖ’ QÆ~°ƒùO ~å=_»O PÅ㨺O JÜÕ∞º J=HÍâ◊O =ÙOk. >ˇ#¬<£, Ü«∂OQÆ˚~Ú\© Ѷ‘Öò J~Ú`Õ JO_»O „Ѩܫ∂}˜OKÕ @∂º|∞Å∞ ™êÊ["£∞H˜ Ö’#∞ J=Ù`å~Ú. ÃѶ֒¡Ñ≤Ü«∞<£ @∂º|∞Å∞ ™êÊ["£∞H˜ Ö’<≥·`Õ JO_»O „Ѩܫ∂}˜OK«_»OÖ’ J=~À^èŒO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.

_çÑ „ +¨ <¨ `£ À ÃãH±û WO„@ãπì r~À H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ _ç„Ѩ+¨<£ =ÙO@∞Ok. _ç„Ѩ+¨<£ =Å¡ ÃãH±ûÖ’ Pã¨H˜Î =ÙO_»^Œ∞. ÃãH±ûÖ’ Pã¨H˜Î ÖËHõáÈ=_»O`À ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O =ÙO_»^Œ∞. J@∞=O@ѨC_»∞ Jhfl ÉÏQÆ∞<åfl QÆ~°ƒùO ~å^Œ∞. ã¨O`å#O HõÅQÆ#ѨC_»∞ ÃãH±û „áê|¡"£∞ûx ‰õÄ_® ^Œ$+≤ìÖ’ =ÙOK«∞HÀ"åe. ^ŒOѨ`«∞Å∞ ‰õÄ_® _®Hõì~ü`À `«=∞ ÃãH±û ã¨O|Okè`« q+¨Ü«∂Åx ^•Ñ¨iHõO ÖˉõΩO_® K≥áêÊe. ÃãH±û „áê|¡"£∞ûx KåÖÏ=~°‰õΩ ã¨ik^ŒÌ_®xH˜ gÅ∞ J=Ù`«∞Ok. ÃãH±û H“xûeOQ∑ ^•fi~å KåÖÏ ã¨=∞㨺Åx Ѩi+¨¯iOK«=K«∞Û. PÃÑ·# 㨄Hõ=∞OQÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ@@∞¡ KÕÜ«∞=K«∞Û. „Ñ≤"≥∞ K«∂º~ü W*ωõΩºÖË+¨<£ (j„Ѷ¨∞ã¨öÅ#O) ã¨=∞㨺Š=Å¡ g~°ºO |Ü«∞>Ë Ñ¨_çáÈ`«∞#fl"åiH˜ P ã¨=∞㨺x ã¨ik^ŒÌ=K«∞Û. ã¨=∞㨺 Ѩiëê¯~°=∞ÜÕ∞ºÖ’QÍ g~åºxfl "Õ~°∞QÍ HõÖˇ‰õΩìKÕã≤ JO_»O q_»∞^ŒÅÜÕ∞º k<åÖ’¡ Ü≥∂xÖ’H˜ ZH˜¯¿ãÎ QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎOk. nx<Õ PiìѶ≤+≤Ü«∞Öò W<£Ããq∞<Õ+¨<£ JO\Ï~°∞. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

IX.

u 212

ã¨O`å#O HõÅQÆHáõ È=_»OÖ’ ѨÙ~°∞+¨μx áê„`«

QÆ~°ƒùO ~å=_®xH˜ ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ ^•OѨ`«ºOÖ’ áêÖÁæ<åe. `«~°K«∞ QÆ<ÕiÜ«∂ =O\˜ ã¨∞Y"åº^èŒ∞ÅH˜ QÆ∞i J=Ù`«∞<åfl, =¸„`«ã¨O|Okè`« "åº^èŒ∞Å∞ =ã¨∞Î<åfl QÆ~°ƒùO ~å^Œ∞. =$+¨}ÏÅH˜ ^≥|ƒ`«QÆÅ_»O, W<£ÃѶHõΔ<£ ~å=_»O "åѨ٠L#fl@¡~Ú`Õ g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ ^≥|ƒu<Õ J=HÍâ◊O =ÙOk.

kQÆx =$+¨}ÏÅ∞, HõÅQÆx ã¨O`å#O H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ =$+¨}ÏÅ∞ c[HÀâ◊OÖ’ H͉õΩO_®, á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæ~° =ÙO\Ï~Ú. =∞iH˘O^ŒiÖ’ =$+¨}ÏÅ∞ zO`«Ñ≤Hõ¯ÅO`« z#flqQÍ =ÙO\Ï~Ú. W@∞=O\˜ "å~°∞ ÃãH±ûÖ’ ã¨=∞~°÷=O`«OQÍ áêÖÁæ#QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞ HÍh, ã¨O`å# ™êѶ¨Åº`« =ÙO_»^Œ∞. H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÅH˜ =¸„`«^•fi~°O ѨÙ~°∞ëêOQÆO z=~À¡ H͉õΩO_® "≥Ú^Œ\’¡ =ÙO@∞Ok. W@∞=O\˜ "åiH˜ =¸„`«O, g~°ºO JHõ¯_» #∞OKÕ =ÙO@∞Ok. giÖ’ JOQƄѨ"Õâ◊O W|ƒOkÖËHõáÈ~Ú<å =¸„`«^•fi~°O ѨÙ~°∞ëêOQÆO "≥Ú^Œ\’¡<Õ =ÙO_»|\˜ì g~°º=∞O`å Ü≥∂x |Ü«∞>Ë Ñ¨_çáÈ`«∞Ok. ã¨O`å#O HõÅQÆ#ѨC_»∞ ѨÙ~°∞+¨μx g~°ºO XHõ¯>Ë Ñ¨sHõΔKÕ¿ãÎ KåÅ^Œ∞. ѨÙ~°∞ëêOQÆO, =$+¨}ÏÅ∞ ZÖÏ =Ù#flg xt`«OQÍ Ñ¨sH˜ΔOKåe. JÖψQ g~°ºOÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ∞ Zxfl =Ù#flg, ZÖÏ =Ù#flg K«∂_®e.

=∞^ŒºO, =∞`«∞ΠѨ^•~°÷O `≥KÕÛ =ÚѨC H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μʼnõΩ =∞^ŒºO, =∞`«∞ΠѨ^•~å÷Å∞, ™È‡H˜OQ∑ JÅ"å@∞¡ =ÙO\Ï~Ú. Wq‰õÄ_® g~°º Hõ}ÏÅ L`«ÊuÎx ^≥|ƒf™êÎ~Ú. ^•x=Å¡ ã¨O`å#O HõÅQƉõΩO_® áÈ`«∞Ok.

213 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ ÖË#ѨC_»∞QÍh, `«‰õΩ¯=QÍ =Ù#flѨC_»∞QÍh H˘O^ŒiÖ’ H˘xfl ~°HÍŠǨ~À‡#¡ ֒ѨO ‰õÄ_® =ÙO@∞Ok. J@∞=O\˜ ֒ѨO =ÙO^Œx J#∞=∂#O Hõey#ѨC_»∞ ѨsHõΔÅ∞ [iÑ≤ P Ö’áêxfl ã¨ikkÌ`Õ KåÖÏ=~°‰õΩ Ñ¶¨e`«O =ÙO@∞Ok. J= ã¨~°O |\˜ì `«y# "≥∂`å^Œ∞Ö’, `«y# HÀ~°∞ûQÍ >ˇ™Èìã≤ì~À<£, Q˘<å_À„\ÏѶ≤<£ WO*ˇHõ¬#∞¡ "å_»=Åã≤ =ÙO\Ï~Ú.

g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎH˜ `À_»Ê_Õ Ç¨~À‡#¡ WO*ˇHõ¬#∞¡ g~°ºOÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ∞ `«‰õΩ¯=QÍ =Ù#flѨC_»∞ Ǩ˙º=∞<£ HÀiÜ«∂xH± Q˘<å_À „\ÏѶ≤<£ 2000 I.U. WO*ˇHõ¬#∞¡ "å~åxH˜ Ô~O_»∞ K˘Ñ¨C# 3 #∞Oz 6 <≥ÅÅ∞ "å_»=Åã≤ =ÙO\Ï~Ú. ÖË^• Ǩ˙º=∞<£ "≥∞<Àáê[Öò Q˘<å_À „\ÏѶ≤<£ I.U. 75 "å~åxH˜ 3 WO*ˇHõ¬#∞¡ K˘Ñ¨C# 3 #∞Oz 6 <≥ÅÅ∞ "å_»=Åã≤ =ÙO@∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ 75 âß`«O =∞OkÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. WÖÏ ÃÑiy# "åiÖ’ ã¨QÆO =∞OkH˜ ã¨O`å# ™êѶ¨Åº`« HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. J~Ú`Õ J=ã¨~°O |\˜ì H˘O^ŒiH˜ Q˘<å_À „\ÏѶ≤<£ iblOQ∑ Ǩ~À‡#∞ WO*ˇHõ¬#∞¡ "å_»=Åã≤ =™êÎ~Ú. J~°∞^Œ∞QÍ H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ `«=∞ g~°ºHõ}ÏňH Ü«∂O\©ÉÏ_ôãπ `«Ü«∂Ô~· g~°º Hõ}ÏÅx ^≥|ƒf™êÎ~Ú. ÃãÊ~°"£∞ Ü«∂O\˜ÉÏ_ç >ˇÿ@~ü^•fi~å ^•xfl QÆ∞iÎOz „ÃÑ_çfl™⁄Ö’<£ \Ïɡ¡@¡x HÀ~°∞ûQÍ H˘O`«HÍÅO WzÛ zH˜`«û KÕÜ«∞=Åã≤ =ÙO@∞Ok. =$+¨}ÏÅ∞ =∂=¸Å∞ Ѩi=∂}OÖ’<Õ =ÙO_ç g~°ºOÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ∞ ÖË#ѨC_»∞ ÖË^• ÉÏQÍ `«‰õΩ¯=QÍ =Ù#flѨC_»∞ >ˇã≤ì‰õΩºÅ~ü |Ü«∂Ñ≤û fã≤ zH˜`«û KÕÜ«∞_»O J=ã¨~°O.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

X.

u 214

QÆ~Oùƒ° ~å=_®xH˜ g~°ºHõ}ÏÅ ã¨OYº =ÚYº=∂?

QÆ~°ƒùO ~åHõáÈ=_®xH˜ „ã‘ÎÖˇO`« HÍ~°}"≥∂, ѨÙ~°∞+¨μÅ∂ JO`Õ. ѨÙ~°∞+¨μxÖ’ g~°º ã¨öÅ#O =Ù<åfl JO^Œ∞Ö’ g~°ºHõ}ÏÅ∞ =ÙO_»HõáÈ=K«∞Û. XHõ"Õà◊ =Ù<åfl `«y#xfl ÖËHõ áÈ=K«∞Û. ÃÑ·QÍ K«Hõ¯x Hõ^ŒeHõ ÖËHõáÈ=K«∞Û.W@∞=O@ѨC_»∞ „ã‘ÎÖ’ JO`å K«Hõ¯QÍ =Ù<åflQÆ~°ƒùO ~å^Œ∞.

g~°ºO ѨÅK«QÍ LO>Ë QÆ~ƒ° Où ~å^•? g~°ºO ѨÅK«#, zHõ¯#|\˜ì QÆ~°ƒùO ~å=_»O P^è•~°Ñ¨_çÖË^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ ã¨öeOKÕ g~°ºO 2 #∞Oz 6 ZO.ZÖò. =ÙO@∞Ok. JÖÏ ã¨öeOz# „Ѩf Ü«∞O.Ü«∞Öò. Ö’ 60 #∞Oz 120 q∞eÜ«∞#¡ g~°º Hõ}ÏÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. WO`«HõO>Ë Z‰õΩ¯= ‰õÄ_® =ÙO\Ï~Ú. K«Hõ¯x ã¨O`å# ™êѶ¨Åº`« Hõey# g~°ºOÖ’ Jxfl g~°ºHõ}ÏÅ∂ K«Hõ¯x Hõ^ŒeHõ, K«Hõ¯x ~°∂áêxfl Hõey =ÙO\Ï~Ú. Z=iÖ’<≥·<å g~°ºO Hõhã¨O 2 Ü«∞O.Ü«∞Öò. =ÙO_ç, „Ѩf Ü«∞O.Ü«∞Öò.H˜ 60 q∞eÜ«∞<£ g~°ºHõ}ÏÅ∞ =ÙO_ç, 6–8 QÆO@Å `«~°∞"å`« ‰õÄ_® "å\˜Ö’¡ Hõhã¨O 40 âß`«O K«Hõ¯x Hõ^ŒeHõ Hõey =ÙO>Ë#∂, "≥Ú`«ÎO g~°ºHõ}ÏÖ’¡ 80 âß`«O g~°ºHõ}ÏÅ∞ Jã¨Ç¨Ï[ ~°∂ѨÙÖˉõΩO_® ã¨Ç¨Ï[suÖ’ =ÙO>Ë#∂, P g~°ºO QÆ~°ƒù^è•~°} ™ê=∞~°÷ºO Hõey#kQÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. XHõ"Õà◊ g~°ºO 1–2 Ü«∞O.Ü«∞Öò.H˜ q∞OK«‰õΩO_®, „Ѩf Ü«∞O.Ü«∞Öò.H˜ 30 q∞eÜ«∞#∞¡ ÖË^• WOHÍ `«‰õΩ¯= =ÙO>Ë#∂, 6–8 QÆO@Å `«~°∞"å`« g~°ºHõ}ÏÅ∞ 30 âß`«"Õ∞ K≥·`«#º =O`«OQÍ =ÙO>Ë, 50 âß`«O g~°ºHõ}ÏÅ∞ J™ê^è•~°} ~°∂ѨO Hõey =ÙO>Ë P g~åºxfl "≥∂_»ˆ~\ò ÃѶiìe\© (XHõ =∂ki QÆ~°ƒù^è•~°} ™ê=∞~°÷ºO) HõÅkQÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. g~°ºO 1 Ü«∞O.Ü«∞Öò. HõO>Ë `«‰õΩ¯= =ÙO_ç, XHõ Ü«∞O.Ü«∞Öò.H˜ 10–30 q∞eÜ«∞#∞¡ g~°ºHõ}ÏÅ∞ =ÙO_ç, 6–8 QÆO@Å∞ QÆ_çz# `«~°∞"å`« 30 âß`«O HõO>Ë `«‰õΩ¯= g~°ºHõ}ÏÅ∞

215 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

K≥·`«#ºO Hõey LO_ç, 50 âß`«O HõO>Ë Z‰õΩ¯= J™ê^è•~°} g~°ºHõ}ÏÅ∞ LO>Ë P g~°ºO KåÖÏ `«‰õΩ¯= QÆ~°ƒù^è•~°} â◊H˜Î Hõey#^•xQÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞.

QÆ~ƒ° Où ~å=_®xH˜ ZO`« g~°ºO LO_®e? JO^Œ∞Hõx `«fi~°QÍ, ã¨∞Å∞=ÙQÍ QÆ~°ƒùO ~å=_®xH˜ g~°ºO Hõhã¨O 2 Ü«∞O.Ü«∞Öò. =ÙO_®e. 1 Ü«∞O.Ü«∞Öò.Ö’ 60 q∞eÜ«∞#∞¡ g~°ºHõ}ÏÅ∞ =ÙO_®e. JO`ÕH͉õΩO_® "å\˜Ö’¡ 80–90 âß`«O ÉÏQÍ K≥·`«#º=O`«OQÍ =ÙO_®e. J™ê^è•~°} g~°ºHõ}ÏÅ∞ 20 âß`åxH˜ q∞Oz =ÙO_»‰õÄ_»^Œ∞. H˘O^ŒiH˜ ѨÙ@∞ìHõ`À<Õ „HÀ"≥∂*’"£∞ûÖ’ J™ê^è•~°} Ѩiã≤÷u =ÙO_ç =$+¨}ÏÅ∞ g~°º Hõ}ÏÅx L`«ÊuÎ KÕÜ«∞=Ù. H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ =∞â◊¥z, QÆ=^Œ aà◊§Å∞, á⁄OQÆ∞, q+¨ [fi~åÅ∞ ~å=_»O =Å¡ =$+¨}ÏÅ∞ "åz âßâ◊fi`«OQÍ g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ ÖˉõΩO_® J=Ù`«∞Ok. =$+¨}ÏÅH˜ HõΔÜ«∞, Öˇ„Ѩ㑠QÆ<ÕiÜ«∂ =zÛ<å, W`«~°„`å HõO`«∞Å∞ =zÛ<å g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ ^≥|ƒu#=K«∞Û. =$+¨}ÏÅ∞ c[HÀâ◊OÖ’H˜ kQƉõΩO_® á⁄uÎHõ_»∞ѨÙÃÑ·<Õ =ÙO_çáÈ~Ú# "åiÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ ^≥|ƒu#=K«∞Û. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷`«∞Åhfl QÆ~°ƒù^è•~°}‰õΩ J=~À^èŒO Hõey™êÎ~Ú. H˘O^ŒiH˜ c[HÀâ◊O ~°HõÎ<åàÏÅ∞ Laƒ g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ ÉÏQÍ `«yæáÈ`«∞Ok. c[HÀâ◊O ~°HõÎ<åàÏÅ∞ L|ƒ_®xfl '"ÕiHÀã‘Öò— JO\Ï~°∞. "ÕiHÀã‘Öò =ÙO_ç, g~°º}ÏÅ L`«ÊuÎ `«‰õΩ¯= =Ù#flѨC_»∞ PѨˆ~+¨<£ KÕÜ«∂e. "ÕiHÀã‘Öò PѨˆ~+¨<£ KÕÜ«∞_»O =Å¡ g~°ºHõ}ÏÅ ã¨OYº ÃÑ~°QÆ_»O, Hõ^ŒeHõ ÃÑOá⁄O^Œ_»O [iy ã¨O`å#O HõeˆQ J=HÍâ◊O =ÙOk.

JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ g~°ºHõ}ÏÅ∞ `«yæáÈ=KåÛ? JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ H˘O^ŒiH˜ g~°ºHõ}ÏÅ∞ ÉÏQÍ<Õ =ÙO_ç U HÍ~°}O ÖˉõΩO_® `«yæ áÈ=K«∞Û. W@∞=O@ѨC_»∞ =∞Oz áÈ+¨HÍǨ~°O fã¨∞HÀ=_»O, K«hflà◊§ ™êfl#O KÕÜ«∞_»O, =$+¨}ÏÅH˜ K«Å¡xQÍe `«yÖË@@∞¡ #∂Å∞ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ "å_»@O, LÖˇ<£–<≥·ÖÏ<£ „_®Ü«∞~°∞¡ =∂x"ÕÜ«∞_»O– WÖÏ KÕ¿ãÎ H˘kÌ<≥ÅÖ’¡<Õ g~°ºHõ}ÏÅ ã¨OYº uiy ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ѩiã≤u÷ "≥∞~°∞QÆ=Ù`«∞Ok. g~°ºHõ}ÏÅ∞ ÖËx"å~°∞, `«‰õΩ¯= =Ù#fl"å~°∞ ѨsHõΔ KÕ~ÚOK«∞‰õΩ<Õ@ѨC_»∞ Hõhã¨O 3 ~ÀAÅ∞ ~°uÖ’ áêÖÁæ#‰õΩO_® =ÙO_®e. JÖÏ 3 ~ÀAÅ∞ Py KÕ~ÚOK«∞‰õΩ#fl ѨsHõΔÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ∞ Hõ#|_»=K«∞Û. g~åºxfl XHõ â◊√„Éèí"≥∞ÿ# cHõ~°∞Ö’QÍh, ã‘™êÖ’QÍh ¿ãHõiOz J~°QÆO@Ö’QÍ Ñ¨sHõΔ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe. ѨsHõΔ PÅ㨺"≥∞ÿ#H˘nÌ iáÈ~°∞ì `«Ñ¨C J=Ù`«∞Ok.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ã¨O™ê~°OÖ’ ã¨∞Ñ≤iÜ«∂i\˜ HÍOÃÑH¡ û± HõeyOKÕ z‰õΩ¯

u 216

ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅÖ’ U XHõ¯iH˜ ã¨∞Ñ≤iÜ«∂i\˜ HÍOÃÑ¡H±û L<åfl P ã¨O™ê~°O HõѨÊÅ `«ÔH¯_Õ. ã¨∞Ñ≤iÜ«∂i\˜ HÍOÃÑ¡H±ûH˜ Ö’#∞ HÍHõáÈ=_»=∞O>Ë ÉÏź^Œâ◊ #∞Oz =∂#ã≤HõOQÍ =ºH˜Î Z^ŒQÆHõáÈ=@"Õ∞. D HÍOÃÑ¡H±û HõÅ"å~°∞ "åi â◊H˜ÎH˜, J=HÍâßÅH˜ q∞Oz =∂\Ï¡_»∞`«∂ =ÙO\Ï~°∞. ^•xH˜ H˘O`« ÃÑOѨHõO ‰õÄ_® HÍ~°}"Õ∞. ã¨∞Ñ≤iÜ«∂i\˜ HÍOÃÑ¡H±û L#fl"åà◊√§ TǨ „ѨѨOK«OÖ’ qǨÏiã¨∂Î LO_»|>Ëì "åiK«∞@∂ì L#fl „ѨѨOKåxfl, ã¨=∞㨺Åx J~°÷O KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ „Ѩܫ∞uflOK«~°∞. ^•x`À "åi rq`å#∞Éèí=O KåÖÏ `«‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. J~Ú<å ^•xx QÆ=∞xOK«~°∞. `«=∞x Jkè‰õΩÅ∞QÍ<Õ ÉèÏq™êÎ~°∞. ZѨC_≥·<å, Z=Ô~·<å "åix ÖˇHõ¯KÕÜ«∞#@∞¡ JxÑ≤¿ãÎ f„="≥∞ÿ# =∂#ã≤Hõ L„kHõÎ`«H˜ Ö’#=Ù`å~°∞. H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ HÀѨO Hõ@ìÅ∞ `≥OK«∞HÀ=@O`À Z^Œ∞\˜"åi g∞^Œ z@Ѩ@ÖÏ_»@O, q~°∞K«∞‰õΩѨ_»@O ‰õÄ_® ã¨Ç¨Ï["Õ∞. g~°∞ W`«~°∞Åx Q“~°=OQÍ K«∂_»ÖËHõáÈ`å~°∞. ã¨∞Ñ≤iÜ«∂i\˜ HÍOÃÑ¡H±û XH˘¯Hõ¯ ~°OQÆOÖ’ L#fl"åiH˜ XH˘¯Hõ¯ÖÏQÍ LO@∞Ok. `«=∞Ö’ J@∞=O\˜ HÍOÃÑ¡H±û LO^Œx QÆ∞iÎOK«~°∞. ÃÑ·QÍ `«=∞x K«∂ã≤ Z^Œ∞\˜"å~°∞ D~°¬º K≥O^Œ∞`«∞<åfl~°x ÉèÏq™êÎ~°∞. "å~°∞ xi‡OK«∞‰õΩ#fl TǨÖ’HÍ<Õfl "åã¨Î=Ö’HõOQÍ J#∞ ‰õΩO\Ï~°∞. "åi JѨ[Ü«∂efl Z^Œ∞\˜"åi K≥_»¤`«#O=Å¡ [iQÍÜ«∞x ÉèÏq™êÎ~°∞. Ѩ^Õ Ñ¨^Õ Z^Œ∞~°∞ ^≥|ƒÅ∞ `«ye`Õ `«Ñ¨Ê "å~°∞ P HÍOÃÑ¡H±û "≥∞ÿHõO #∞Oz `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖËHõáÈ`å~°∞.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

217 u

a

QÆ~ƒ°Où –HÍ#∞Ê a I.

"Õqà◊√§

QÆ~°ƒùO ^•eÛ# "≥Ú^Œ\˜=∂™êÖ’¡ 50 âß`«O „ã‘ÎÅÖ’ qHÍ~°O JxÑ≤OK«_»O, Ug∞ u<åÅx JxÑ≤OK«Háõ È=_»O, uO>Ë "åOu J=Ù`«∞O^ŒxÑ≤OKÕ ÅHõ} Δ ÏÅ∞ LO\Ï~Ú. qHÍ~°O, "åO`«∞Å∞ Z‰õΩ¯=QÍ L^ŒÜ«∞OѨÓ@ JxÑ≤™êÎ~Ú. QÆiƒù}©Ö’ <≥Å`«Ñ≤Ê# "≥Ú^Œ\ ˜<≥ÅÖ’ Hõ#|_Õ D ÅHõΔ}ÏÅx "Õqà◊√§QÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. "≥·^ŒºÉèÏ+¨Ö’ nxx =∂iflOQ∑ ã≤H±<≥ãπ JO\Ï~°∞.

"Õqà◊√§ U <≥ÅÖ’ "≥Ú^ŒÅ=Ù`å~Ú? H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’¡ "Õqà◊√§ 1–2 <≥ÅÅ∞ =∂„`«"Õ∞ Hõ#|_ç`Õ =∞iH˘O^ŒiÖ’ 4–5 <≥ÅÅ∞ xO_Õ=~°‰õΩ =ÙO\Ï~Ú. ^•x=Å¡ Ug∞ u<åÅxÑ≤OK«HõáÈ=_»O, h~°ã¨O JxÑ≤OK«_»O, ZѨC_»∂ Ѩ_»∞HÀ"åÅxÑ≤OK«_»O, U^À J<å~ÀQƺO =Ù#fl@∞¡, Ö’[fi~°O =Ù#fl@∞¡ Ѷ‘Å=_»O [~°∞QÆ∞`å~Ú. H˘O^ŒiH˜ D ÉÏ^èŒÅ∞ H˘kÌQÍ<Õ =ÙO_ç U =∞O^Œ∞ "Õã¨∞HÀ#=ã¨~°O ÖË^ŒxÑ≤¿ãÎ, =∞iH˘O^ŒiH˜ "Õqà◊√§ `«QÆæ_®xH˜ =∞O^Œ∞Å∞ "å_®eû=ã¨∞ÎOk.

"Õqà◊§ ÉÏ^èŒ `«QÍæÅO>Ë... "Õqà◊√§ LO_ç qHÍ~°O, "åO`«∞Å∞ =Ù#flѨC_»∞ ~ÀE ~å„uѨÓ@ Ñ≤.Ü«∞<£.q. aà◊§Å∞QÍh Z"Àq∞<£, Zq∞_®H˜û<£, _˘q∞™êìÖò „ÃÑyfl_®H˜û<£ aà◊§ÅÖ’ U^À XHõ\ ˜ ~å„uѨÓ@ Ѩ_»∞‰õΩ<Õ=ÚO^Œ∞ ~ÀE "Õã¨∞HÀ"åe. XHõ aà◊§H˜ qHÍ~°O, "åO`«∞Å∞ `«QÆæ‰õΩO_® =ÙO>Ë Ô~O_»∞ aà◊§Å∞ "å_®e. J=ã¨~°O |\˜ì L^ŒÜ«∞O, ™êÜ«∞O„`«O ‰õÄ_® "å_®e. "Õqà◊√§ =Ù#fl"åiH˜ h~°ã¨O ~å‰õΩO_® Ǩi¡H±û, QÆ∂¡HÀ*ò, `Õ<≥, Ѩà◊§~°ã¨O, H˘|ƒihà◊√§ ÖÏO\˜q ~ÀAH˜ 3–4 ™ê~°∞¡ W"åfie. =∂=¸Å∞QÍ Hõ#|_Õ "Õqà◊√§ QÆiƒù}©H˜ Z@∞=O\˜ ǨxHõÅ∞QÆ^Œ∞. =∞#ã¨∞ûx „ѨâßO `«OQÍ =ÙOK«∞‰õΩO@∂ q„âßOu fã¨∞HÀ"åe. ™ê^è•~°}OQÍ "å_Õ =∞O^Œ∞ aà◊§Å`À ã¨Ô~· áÈ`«∞Ok.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

JuQÍ LO_Õ "Õqà◊√§

u 218

H˘O^ŒiÖ’ "Õqà◊√§ JuQÍ =ÙO\Ï~Ú. =∂=¸Å∞ zH˜`«û=Å¡ `«QÆæ=Ù. W@∞=O\˜ Ju "Õqà◊§x 'ÃÇ·ÏѨ~ü Zq∞ã≤ãπ „QÍq_Õ~°"£∞— JO\Ï~°∞. D Ju"Õqà◊§=Å¡ "åO`«∞Å∞ qѨ s`«OQÍ J~Ú QÆiƒù}© H©Δ}˜OzáÈ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ju"Õqà◊√§QÍ ¿Ñ~˘¯#|_Õ ÃÇÏ· Ѩ~ü Zq∞ã≤ãπ „QÍq_Õ~"° ∞£ Ѩiã≤u÷ ZO^Œ∞‰õΩ U~°Ê_»∞`«∞O^À ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# HÍ~°}O ZO^ŒiÖ’#∂ Hõ#|_»^Œ∞. QÆiƒù}©Ö’ HÀiÜ«∂xH± Q˘<å_À „\ÏѶ≤<£û JkèHõOQÍ L`«ÊuÎ J=_»O XHõ HÍ~°}OQÍ ÉèÏqOK«QÍ q@q∞<£ a–6 ֒ѨO, ZÅs˚, #∂º~Àã≤ãπ =∞iH˘xfl HÍ~°}ÏÅ∞QÍ ÉèÏqOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.

ÃÇÏ· Ѩ~ü Zq∞ã≤ãπ Q„ Íq_Õ~" ° ∞£ HõeyOKÕ J<å~ÀQƺO Ju "Õqà◊√§=Å¡ QÆiƒù}© U=∂„`«O u#ÖËHõáÈ=_»O, „`åQÆÖËHõáÈ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ^•x=Å¡ ‰õÄ_® H©Δ}˜OzáÈ=_»O, |~°∞=ÙHÀÖ’Ê=_»O, XO\’¡ h~°∞ ZO_çáÈ=_»O, <åeHõ `«_çÖˉõΩO_® J=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. <å_ç "ÕQÆOQÍ H˘@∞ì‰õΩO@∞Ok. ~°HõÎáÈ@∞ KåÖÏ Ö’ Öˇ=Ö’¡ =ÙO@∞Ok. Ju "Õqà◊§`À WÖÏ =∂i# QÆiƒù}© =∂#ã≤HõѨiã≤÷u ‰õÄ_®qÅHõΔ}OQÍ =ÙO@∞Ok. HõOQÍ~°∞, QÍ|~å, PO^Àà◊# Z‰õΩ¯=QÍ =ÙO\Ï~Ú. x„^ŒÑ¨@ì^Œ∞. =∞#ã¨∞ QÆO^Œ~° QÀà◊OQÍ =ÙO@∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ HÀ=∂ Ѩiã≤÷u ‰õÄ_® U~°Ê_»∞`«∞Ok.

JuQÍ HõeQˆ "Õqà◊§‰õΩ zH˜`û« Ju "Õqà◊§=Å¡ ÃÑ· Ѩiã≤÷u =KÕÛ=~°‰õΩ PQƉõΩO_® "≥O@<Õ _®Hõì~ü‰õΩ K«∂Ñ≤OK«∞HÀ"åe. W@∞=O\˜ Ju"Õqà◊§H˜ #~åxH˜ QÆ∂¡HÀ*ò ÃÑ\Ïìe. ~ÀAH˜ Hõhã¨O =¸_»∞ b@~°¡ QÆ∂¡HÀ*ò ã¨Öˇ·<£ #~åxH˜ ZH˜¯OKåe. Ju"Õqà◊§ =Å¡ H˘O^ŒiÖ’ á⁄\Ï+≤Ü«∞O `«yæáÈ`«∞Ok. giH˜ á⁄\Ï+≤Ü«∞O HÀ¡Ô~·_£ ‰õÄ_® W"åfie. "åO`«∞Å∞ HõO„\’Öò J=_®xH˜ ÖÏ~åæH˜ìÖò, Ѷ≤#~åæ<£ WO[HõΔ<£û ~ÀAH˜ 2–3 ™ê~°∞¡ W"åfie. HÍe¬Ü«∞O QÆ∂¡HÀ<Õ\ò WO[HõΔ<£ #~åxH˜ W"åfie. q@q∞<£ a–6, q@q∞<£ –ã≤ ‰õÄ_® W"åfie. ™ê^è•~°}OQÍ ÃÑ· zH˜`«ûÅ`À Ju"Õqà◊√§ `«yæáÈ~Ú QÆiƒù}˜ P~ÀQƺO ‰õΩ^Œ∞@ Ѩ_»∞`«∞Ok. "Õqà◊§x x~°¡HõΔ ºO KÕã¨∂Î `«y#O`« „â◊^Œú fã¨∞H˘#‰õΩO_® =ÙO_»@O QÆiƒù}©H˜QÍh, QÆ~°ƒùã¨÷ tâ◊√=ÙH˜QÍh =∞OzkHÍ^Œ∞. "Õqà◊√§ H˘kÌQÍ<Õ =Ù<åfl _®Hõì~üH˜ K«∂Ñ≤Oz zH˜`«û á⁄O^Œ_»O J=ã¨~°O. "Õqà◊√§ =Ù#flѨÊ\˜H© ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ =∂=¸Å∞QÍ áêÖÁæ#=K«∞Û. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

219 u

II.

QÆ~Oùƒ° ^•eÛ# `˘ek<åÖ’¡ Hõ#|_Õ zǨflÅ∞

QÆ~°ƒùO =zÛ#ѨC_»∞ <≥Å<≥ÖÏ =KÕÛ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ~å‰õΩO_® PyáÈ`å~Ú. |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ PyáÈ=_»O QÆ~°ƒùO ~å=_®xH˜ „Ѩ^è•# zǨÏfl"≥∞ÿ#ѨÊ\˜H© H˘O^ŒiÖ’ QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_® <≥Å <≥ÖÏ =KÕÛ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ PyáÈ=K«∞Û. <≥Å<≥ÖÏ =KÕÛ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ PyáÈ~Ú#ѨC_»∞ QÆ~°ƒù"≥∞ÿ#nHÍxn `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ J<ÕHõ Ѩ^Œú`«∞Å∞ =Ù<åfl~Ú. QÆ~°ƒùO=zÛ# „ã‘ÎÅÖ’ [#<ÕO„kÜ«∂ÅѨ~°OQÍ, âßs~°HõOQÍ qq^èŒ =∂~°∞ÊÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú.

<≥Å `«Ñ≤Ê# „ã‘ÎÖ’ "≥∞`«ÎQÍ =∂ˆ~ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O QÆ~°ƒùO ^•eÛ# „ã‘ÎÖ’ Ü≥∂x=∂~°æO #∞Oz Ô~O_»∞ "Õà◊√§ áÈxzÛ Ñ¨sHõΔ KÕ¿ãÎ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~î°O "≥∞`«ÎQÍ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. QÆ~°ƒùO ~åx „ã‘ÎÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O QÆ\ ˜ìQÍ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. "≥*ˇ·#Öò ÃãʉõΩºÅ"£∞x Ü≥∂x=∂~°æO ^•fi~å ֒ѨeH˜áÈxzÛ Ñ¨sHõΔKÕ¿ãÎ Ü≥∂x L^•~°OQÆ∞Ö’ Hõ#|_»∞`«∞Ok. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O ‰õÄ_® L^•~°OQÆ∞Ö’ Hõ#|_»∞`«∞Ok. QÆ~°ƒùO^•eÛ# „ã‘ÎÖ’ D„™Èì[<£, „á⁄lã≤ì~À<£ Ǩ~À‡#∞¡ Z‰õΩ¯= q_»∞^ŒÖˇ· Ü≥∂x=∂~åæxH˜, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~îåxH˜, QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ ~°HõÎ „Ѩ™ê~°O Z‰õΩ¯= J=_»O WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O. D ~°Hõ"≥∞ÿ# ~°OQÆ∞ <≥Å`«Ñ≤Ê# 2–4 "å~åÅÖ’ U~°Ê_»∞`«∞Ok. <≥Å`«Ñ≤Ê# 10–15 ~ÀAÖÖ’<Õ "Õqà◊√§ "≥Ú^ŒÅ=Ù`å~Ú. qHÍ~°O, "åO`«∞Å∞, =ÙO\Ï~Ú. KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÎÅÖ’ QÆ~°ƒùO~å=_»O`À [fi~°O =Ù#fl@∞¡QÍ Ñ¶‘eOQ∑ U~°Ê_»∞`«∞Ok.

ÃÑiˆQ â◊s~° L+¨O‚ giÖ’ Wk=~°Hõ\ ˜HõO>Ë J~°_ç„wHõO>Ë Z‰õΩ¯= "Õ_ç ‰õÄ_® ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. D "Õ_ç QÆ~°ƒùO ~å=_»O=Å¡ Jx `≥Å∞ã¨∞HÀHõ Ö’ _ç„w [fi~°O J#∞‰õΩx [fi~°O aà◊§Å∞ q∞OˆQ „ã‘ÎÅ∞ ÖËHõáÈÖË^Œ∞.J~Ú<å P "Õ_ç HõO\˜#∂º J=Ù`«∂<Õ =ÙO@∞Ok. nxH˜ HÍ~°}O QÆiƒù}© „ã‘ÎÖ’ „á⁄lã≤ì~À<£ Ǩ~À‡<£ Z‰õΩ¯=âß`«OÖ’ `«Ü«∂~°=_»"Õ∞.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

JkèH™õ ê~°∞¡ =¸„`O«

u 220

QÆ~ƒ° Où =zÛ# „ã‘ÅÎ Ö’ <≥Å`«ÑÊ≤ # "å~°O–Ѩk ~ÀAÅ#∞Oz =¸„`«qã¨~#˚° Z‰õΩ¯=™ê~°∞¡ J=Ù`«∞Ok. QÆ~°ƒùO ~å=_»O=Å¡ Ѩi=∂}O ÃÑiy# QÆ~°ƒùHÀâ◊O =¸„`«HÀâ◊O g∞^Œ XuÎ_ç HõeyOK«_»O =ÖË¡ Z‰õΩ¯= ™ê~°∞¡ =¸„`åxH˜ "≥àϧeû=ã¨∞ÎOk. <≥Å`«Ñ≤Ê# "å~°O–Ѩk~ÀAÅÖ’<Õ =HΔÀ*ÏÅÖ’ =∂~°∞Ê "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. K«#∞"≥Ú#Å K«∞@∂ì JO`«=~°‰õÄ =ÙO_Õ Ñ≤OH± HõÅ~üáÈ~Ú #Å∞Ѩ٠`«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. JO`ÕH͉õΩO_® K«#∞"≥Ú#Å∞ÃÑ·H˜ Zky#@∞¡ Hõ#|_»`å~Ú. =HΔÀ*ÏŠѨi=∂}O ‰õÄ_® ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. =HΔÀ*ÏÅÖ’ =KÕÛ=∂~°∞Ê nxH˜ HÍ~°}O QÆ~°ƒùO =zÛ# „ã‘ÎÅÖ’ =HΔÀ*ÏÅÖ’ H˘O`« H˘=Ùfi J^Œ#OQÍ KÕ~°_»"Õ∞. H©Δ~°„QÆO^äŒ∞Å∞ =$kú J=_»"Õ∞. WO^Œ∞=ÖË¡ QÆ~°ƒùO =zÛ# H˘O`«=∞Ok „ã‘ÎÅÖ’ =¸_»∞ <åÅ∞QÆ∞ <≥ÅÅH˜ K«#∞"≥Ú#Å#∞O_ç áêÅ∞ =O\˜q q_»∞^ŒÅ=Ù`å~Ú.

QÆ~°ƒùã¨÷ tâ◊√=Ù QÆ∞O_≥ ÅÉò_»ÉòÅ∞ QÆiƒù}© „ã‘ÎH˜ S^Œ= <≥Å xO_ç# ^ŒQÆæ~°#∞Oz Hõ_»∞Ѩ٠ÃÑ·# Ããì`«™È¯Ñπ ÖË^• Ѷ‘@ãπ ™È¯Ñπ ÃÑ\˜ìqO>Ë QÆ~°ƒùO֒ѨŠZkˆQ a_»¤ QÆ∞O_≥ H˘@∞ìHÀ=_»O ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. QÆ~°ƒùOÖ’x a_»¤ QÆ∞O_≥ x=ÚëêxH˜ 120 #∞Oz 160 ™ê~°∞¡ H˘@∞ìHÀ=_»O `≥Å∞ã¨∞ÎOk. P„ÖÏ왜O_£ ™ê¯xOQ∑ KÕ¿ãÎ <≥Å `«Ñ≤Ê# 2–3 =∂™êÅ #∞O_Õ QÆ~°ƒùOÖ’ `«Ü«∂~°=Ù`«∞#fl Ñ≤O_»OÖ’x QÆ∞O_≥ H˘@∞ìHÀ=_»O Hõ#|_»∞`«∞Ok. QÆiƒù}© „ã‘ÎH˜ S^Œ= <≥Å =zÛ# ^ŒQÆæ~°#∞Oz á⁄uÎ Hõ_»∞Ѩ٠g∞^Œ K≥~Úº=ÙOz`Õ QÆ~°ƒùOÖ’x a_»¤ Hõ^ŒÅ_»O `≥Å∞ã¨∞ÎOk. QÆ~°ƒùO =zÛ# 12 "å~åÅH˜ ÃÑiy# QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæ~° `ÕeHõQÍ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. 4–5 <≥ÅÅ∞ xO_Õã¨iH˜ QÆ~°ƒùOÖ’x a_»¤ W@∞ J@∞ Hõ^ŒÅ_»O `«e¡ QÆ∞iÎã¨∞ÎOk. <≥Å `«Ñ¨ÊQÍ<Õ QÆ~°ƒùO J~Ú#n HÍxn `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅO>Ë =¸„`åxfl „ÃÑÔQflhûH˜ ã¨O|OkèOz# ѨsHõΔ [iÑ≤`Õ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. P„ÖÏ왜O_£™ê¯xOQ∑ ^•fi~å ‰õÄ_® QÆ~°ƒùO J~Ú#n HÍxn x~åú~°} KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

221 u

III.

<≥Å `«Ñ≤Ê# ^ŒQÆæ~°#∞Oz QÆiƒù}©H˜ P~ÀQƺ ѨsHõΔ

QÆiƒù}©„ã‘Î P~ÀQƺOQÍ =Ù<åfl 7= <≥Å =~°‰õΩ <≥Å<≥ÖÏ "≥·^ŒºÑ¨sHõΔ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe. P `«~°∞"å`« 9= <≥Å xO_Õ=~°‰õΩ „Ѩf 15 ~ÀAʼnõΩ XHõ™êi "≥·^ŒºÑ¨sHõΔÅ∞ KÕ~ÚOK«∞ HÀ"åe. WHõ HÍ#∞ÊH˜ <≥Å~ÀAÖË ã¨=∞Ü«∞O =Ù#flѨÊ\˜#∞Oz "å~°O–"å~°O K«∂Ñ≤OK«∞HÀ"åe. QÆiƒù}©„ã‘Î <≥Å `«Ñ≤Ê# ^ŒQÆæ~°#∞Oz <≥Å <≥ÖÏ ~°HõÎáÈ@∞ ZO`« =ÙO@∞#fln, |~°∞=Ù ZO`« ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fln, ~°HõÎOÖ’ Ç‘Ï"≥∂QÀ¡a<£ âß`«O ZO`«=Ù#fln K«∂Ñ≤OK«∞HÀ"åe. U „ã‘ÎÔH·<å QÆ~°ƒùO ~åHõ=ÚO^Õ QÆ∞O_≥[|∞ƒ, ~°HõÎáÈ@∞, =∞^èŒ∞"Õ∞ǨÏO, =¸„`«Ñ≤O_®Å "åº^èŒ∞Å∞ =ÙO>Ë <≥Å `«Ñ≤Ê# ^ŒQÆæ~°#∞Oz _®Hõì~üH˜ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® K«∂Ñ≤OK«∞HÀ"åe.

QÆ∞O_≥[|∞ƒ LO>Ë QÆ~ƒ° Où ~å=KåÛ? H˘xfl~°HÍÅ QÆ∞O_≥[|∞ƒÅ∞, =¸„`«Ñ≤O_®Å "åº^èŒ∞Å∞ =Ù#flѨC_»∞ `«e¡H˜ QÆ~°ƒùO ~å=_»O ˆHΔ=∞Hõ~°O HÍ^Œ∞. JO^Œ∞Hõx W@∞=O\˜"åi q+¨Ü«∞OÖ’ XHõ"Õà◊ QÆ~°ƒùO =¿ãÎ _®Hõì~°∞¡ XHõ x~°‚Ü«∂xH˜ =zÛ QÆ~°ƒù„™ê=O KÕã≤ `«e¡„áê}ÏÅH˜ =ÚѨC~å‰õΩO_® HÍáê_»∞`å~°∞. WOH˘O^Œi q+¨Ü«∞OÖ’ _®Hõì~°∞¡ Jxfl *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞‰õΩx ˆHΔ=∞Hõ~°OQÍ HÍ#∞Ê [iˆQ@@∞¡ K«∂™êÎ~°∞. QÆiƒù}©„ã‘Î ~°HõÎáÈ@∞ =∂=¸Å∞QÍ 120/80 =ÙO_®e. JÖÏH͉õΩO_® 140/90 q∞Oz=ÙO>Ë QÆ∞„~°Ñ¨Ù "å`«O =KÕÛ J=HÍâ◊O =ÙO^Œx QÆ∞iÎOKåe. ™ê^è•~°}OQÍ QÆiƒù}©„ã‘ÎH˜ 5 <≥ÅÅ∞ xO_ç# `«~°∞"å`« QÆ∞„~°Ñ¨Ù"å`«O ÅHõΔ}ÏÅ∞ Hõ#|_»`å~Ú. a.Ñ≤. ‰õÄ_® J^Õ <≥ÅÖ’¡ ÃÑ~°QÆ=K«∞Û. JO^Œ∞Hõx 5= <≥Å#∞Oz a.Ñ≤. ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl^Õ"≥∂#x `«~°K«∞ QÆ=∞xã¨∞ÎO_®e. QÆiƒù}©„ã‘ÎH˜ „Ѩf™êi =¸„`«Ñ¨sHõΔ =ÚYºO. =∂=¸Å∞QÍ =¸„`«OÖ’ PÅ∞ƒq∞<£ =ÙO>Ë QÆ∞„~°Ñ¨Ù"å`«O ~å=_»OQÆ∞iOp, =¸„`«Ñ≤O_®Å"åºkè HõÅQÆ_»OQÆ∞iOz *Ï„QÆ`«Î Ѩ_®e.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

^ŒOѨ`∞« e^ŒiÌ |¡_£ Q„ ∂Æ Ñ¨ÙÅÖ’ `Õ_® ѨxH˜~å^•?

u 222

QÆiƒù}©„ã‘Î |¡_£„QÆ∂Ñπ, P~ü.ÃÇÏKü. >ˇÿÑ≤OQ∑ `«Ñ¨ÊHõ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe. JÖψQ Éèí~°Î |¡_£ „QÆ∂Ñπ, P~ü.ÃÇÏKü. >ˇÿÑ≤OQ∑ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe. XHõ"Õà◊ `«e¡ P~ü.ÃÇÏKü. <≥ÔQ\˜"£ J~Ú, `«O„_ç P~ü.ÃÇÏKü. áêl\˜"£ J~Ú`Õ Ñ¨Ù>Ëì a_»¤ q+¨Ü«∞O *Ï„QÆ`«ÎѨ_®e. a_»¤ ѨÙ@ìQÍ<Õ a_»¤ ~°HõÎO fã¨∞‰õΩx P~ü.ÃÇÏKü. áêl\˜"£ J~Ú#n, <≥ÔQ\˜"£ J~Ú#n `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. `«e¡ <≥ÔQ\˜"£, a_»¤ áê[q\˜"£ J~Ú`Õ a_»¤H˜ H˘kÌ QÆO@Ö’¡<Õ f„=OQÍ Ñ¨K«ÛHÍ"≥∞~°∞¡ =zÛ „Ѩ=∂^ŒO [~°QÆ=K«∞Û. JO^Œ∞Hõx P a_»¤x _®Hõì~ü Ѩ~°º"ÕHõΔ}Ö’ =ÙOz |¡_£ ZˆHûO*ò „\Ï<£ûѶ¨Óº[<£ KÕÜ«∞=Åã≤=ã¨∞ÎOk. JÖÏKÕ¿ãÎ a_»¤H˜ „Ѩ=∂^ŒO =ÙO_»^Œ∞. `«e¡ <≥ÔQ\˜"£, a_»¤ áêl\˜"£ J~Ú#ѨC_»∞ HÍ#∞Ê J~Ú# 1–2 ~ÀAÖ’¡<Õ `«e¡H˜ P~ü.ÃÇÏKü. Ü«∂O\© _ç. WO[Hõ¬#∞¡ W"åfie. JÖÏ W=fiHõáÈ`Õ `«^Œ∞Ѩi =KÕÛ QÆ~°ƒùO xÅ=‰õΩO_®áÈÜÕ∞ J=HÍâ◊O =ÙOk. QÆiƒù}©„ã‘Î P~ÀQƺѨsHõΔ xq∞`«ÎO _®Hõì~ü ^ŒQÆæiH˜ "≥o§# „Ѩu™ês „H˜O^Œ\ ˜™êiH©, D™êiH© ZO`« |~°∞=Ù ÃÑiyOn *Ï„QÆ`«ÎQÍ QÆ=∞xOKåe. QÆiƒù}© „ã‘Î <≥Å `«Ñ≤Ê# ^ŒQÆæ~° #∞Oz HÍ#∞Ê JÜÕ∞ºÖ’QÍ 10 #∞Oz 15 ÔH.l.Å |~°∞=Ù ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. J~Ú`Õ D |~°∞=Ù XHõ „Hõ=∞Ѩ^ŒúuÖ’ =ÙO@∞Ok.

QÆiƒù}© „ã‘ÎH˜ ~°HõÎO ZO`« LO_®e? QÆiƒù}© „ã‘ÎH˜ Ç‘Ï"≥∂QÀ¡a<£ 10 „QÍ=ÚÅ∞ HõO>Ë `«‰õΩ¯= =ÙO>Ë ~°HõÎÇ‘Ï#`«=Ù#fl@∞¡ ÉèÏqOKåe. QÆiƒù}© „ã‘ÎÖ’ =ÚYºOQÍ S~°<£, á¶ÈeH± Ü«∂ã≤_£ ֒ѨO U~°Ê_»∞`«∞Ok. JO^Œ∞ Ö’#∂ 7= <≥Å xO_ç# ^ŒQÆæ~°#∞O_ç ~°HõÎÇ‘Ï#`« U~°Ê_»@O Z‰õΩ¯=. JO^Œ∞Hõx Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ Ç‘Ï"≥∂QÀ¡a<£ âß`«O ZO`« =Ù#fln ѨsHõΔ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe. QÆiƒù}©Ö’ Zhq∞Ü«∂ HõeˆQ J=HÍâ◊O =ÙOk. Hõ#∞Hõ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ S~°<£, á¶ÈeH±Ü«∂ã≤_£ HͺѨÓûºÖòû "Õã¨∞HÀ"åe. PǨ~°OÖ’ P‰õΩ‰õÄ~°Å∞ `«~°K«∞ fã¨∞HÀ"åe. W=hfl WÖÏ =ÙO_»QÍ 7= <≥ÅÖ’, 8= <≥ÅÖ’ >ˇ@ã¨<£ \ÏHÍû~Ú_£ WO[Hõ¬<£ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe. ^•xfl |\˜ì `«e¡H©, ѨÙ>Ëì a_»¤H˜ ^èŒ#∞~åfi`«O ~å=_»O =ÙO_»^Œ∞.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

223 u

IV.

<≥Å `«Ñ≤Ê# `«~åfi`« Z^Œ∞~°ÜÕ∞º ÉÏ^èŒÅ∞

KåÖÏ=∞Ok QÆiƒù}©ÅÖ’ ~°Hõ~°HÍÅÉÏ^èŒÅ∞ Hõ#|_»`å~Ú. H˘O^ŒiÖ’ H˘xfl qO`« |∞^Œ∞úÅ∞ ‰õÄ_® KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ ÖËxk QÆ~°ƒùO=zÛ# `«~°∞"å`« ã¨∞#flO, aÜ«∞ºOÖ’ ~åà◊√§, =∞\˜ì, HõzÛHõÅ∞, ÉÁQÆ∞æÅ∞, ã¨∞#flO ɡ~°_»Å∞, KåH± Ñ‘ãπÅ∞, |ÅáêÅ∞ u#_»O Hõ#|_»∞`«∞Ok. PǨ~°O HÍ#@∞=O\˜"å\˜x u#_®xfl ÃÑ·HÍ JO\Ï~°∞. ZO^Œ∞Hõx "åiH˜ WÖÏ u<åÅxÑ≤ã¨∞ÎO^À ã¨Ô~·# HÍ~°}O `≥eÜ«∞^Œ∞. WÖÏ u<Õ"åix Ѩije¿ãÎ Z‰õΩ¯==∞OkÖ’ S~°<£Ö’ѨO Hõ#|_»∞`«∞Ok. giH˜ S~°<£ \Ïɡ¡@∞¡ "å_ç`Õ ÉÁQÆ∞æÅ∞, =∞\˜ì =ÔQ·~å u<Õ qO`« JÅ"å@∞ ÖˉõΩO_®áÈ`«∞Ok. QÆ~°ƒùO =zÛ# `˘e=∂™êÖ’¡ QÆiƒù}©Å∞ „Ѩu z#flѨxH˜ JÅã≤áÈ`«∞#fl@∞¡ Hõ#|_»`å~°∞. ѨQÆÅ∞, ~å„u `Õ_® ÖˉõΩO_® x„^Œ=ÚOK«∞H˘ã¨∞ÎOk. JÖÏ x„^Œ ZO^Œ∞‰õΩ =ÚOK«∞H˘ã¨∞ÎO^À `≥b^Œ∞. 4–5 <≥ÅÅ∞ xO_Õã¨iH˜ JuQÍ x„^ŒáÈ=@O `«yæáÈ`«∞Ok.

QÆiƒù}©Ö’ Z‰õΩ¯= JÜÕ∞º "≥·\ò _çâßÛ~ü˚ Z‰õΩ¯==∞Ok QÆiƒù}©ÅÖ’ JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ÖËx "≥·\ò _çâßÛ~ü˚ U ÉÏ^è•ÖˉõΩO_® Z‰õΩ¯=QÍ J=Ù`«∞Ok. W@∞=O\˜ "≥·\ò_çâßÛ~ü˚H˜ „Ѩ`ÕºHõHÍ~°}O Hõ#|_»^Œ∞. QÆiƒù}©Ö’ Ǩ~À‡#¡ L`«ÊuÎ Z‰õΩ¯= =ÙO_»@O`À QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O HõO~î°O ^ŒQÆæ~° =¸ºHõãπ QÍ¡O_»∞¡ Z‰õΩ¯= „^Œ"åxfl L`«ÊuÎ KÕÜ«∞_»O HÍ~°}O HÍ=K«∞Û. "åºkè HÍ#@∞=O\˜ D "≥·\ò _çâßÛ~ü˚H˜ =∞O^Œ∞Å∞ J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. HÍ=Åã≤#^ŒÖÏ¡ =ºH˜ÎQÆ`« Ѩiâ◊√„Éèí`« =∂„`«"Õ∞. W`«~°„`å "≥·\ò _çâßÛ~ü˚ JÜÕ∞º 20 âß`«O QÆiƒù}©ÅÖ’ „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ HÍ~°}O J=Ù`«∞Ok. „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ =Å¡ "≥·\ò _çâßÛ~ü˚ JÜÕ∞º"åiÖ’ P "≥·\ò _çâßÛ~ü˚ #∞~°∞QÆ∞ #∞~°∞QÆ∞QÍ =ÙO@∞Ok. Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° =∞O@ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. giH˜ á¶êã≤l<£ _ç. Ü«∞ãπ. XHõ¯ ~À*Ë 2 aà◊§Å∞ "Õã¨∞‰õΩO>Ë ã¨iáÈ`«∞Ok.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 224

H˘O^Œ~°∞ QÆiƒù}©ÅÖ’ "≥·\ò _çâßÛ~ü˚ J=_®xH˜ HÍx_ç_® PeƒHÍ<£û ‰õÄ_® HÍ~°}O. nx=Å¡ 25 âß`«O QÆiƒù}©ÅÖ’ "≥·\ò _çâßÛ~ü˚ J=Ù`«∞Ok. giH˜ HÍO_ç_£–q "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡@∞¡ P~°∞ ~ÀAÅ∞ ~ÀAH˘Hõ\ ˜ K˘Ñ¨C# Ü≥∂xÖ’ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë `«QÆ∞æ`«∞Ok.

QÆ∞O_≥Ö’¡ HõeQˆ =∞O@ QÆiƒù}©H˜ <≥ÅÅ∞ xO_»∞`«∞#flH˘nÌ QÆ∞O_≥Ö’ =∞O@ "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. nxH˜ HÍ~°}O ZkˆQ QÆ~°ƒùO r~å‚â◊Ü«∂xfl ÃÑ·H˜ <≥@ì_»"Õ∞. r~å‚â◊Ü«∞OÖ’ =ÙO_Õ Ü«∂ã≤_£ J#fl"åÇ≤ÏHõÖ’H˜ =zÛ QÆ∞O_≥Ö’ =∞O@ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. QÆiƒù}©H˜ D q^èŒOQÍ QÆ∞O_≥Ö’¡ =∞O@ HõÅ∞QÆ∞ `«∞#fl ѨC_»∞ áêe„HÍÖò á¶È~üì *ˇÖò `«_»=H˜ Ô~O_»∞ K≥OKåÅ∞ PǨ~°O `«~åfi`« fã¨∞HÀ"åe. Hõ_»∞ѨÙÖ’ =∞O@ JxÑ≤ã¨∞Î#flѨC_»∞ HÍѶ‘, \©Å∞ =∂<Õã≤ áêÅ∞ `åQÍe.

„H˘`«ÎQÍ `«Öˇ`ÕÎ "≥ÚÅÅ ÉÏ^èŒ QÆiƒù}©ÖÖ’ ™ê^è•~°}OQÍ "≥ÚÅÅ∞ ÉÏ^èŒ Hõey™êÎ~Ú. QÆ~°ƒùO~åHõ=ÚO^Œ∞ H˘kÌ H˘kÌQÍ =ÙO_Õ "≥ÚÅÅ∞ QÆ~°ƒùO~å=@O`À ÃÑ^ŒÌqQÍ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú. "≥ÚÅÅ=Å¡ q~ÀK«#OH˜ "≥o§#ѨC_»ÖÏ¡ ~°HõÎOáÈ=@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. WO^Œ∞=Å¡ QÆiƒù}©Ö’ ~°HõÎÇ‘Ï#`« HõeˆQ J=HÍâ◊O =ÙOk. ~°HõÎÇ‘Ï#`« U~°Ê_»‰õΩO_® S~°<£ \Ïɡ¡@∞¡ „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® fã¨∞HÀ"åe. q~ÀK«#O ™êѶ‘QÍ J=_®xH˜ P‰õΩ‰õÄ~°Å∞, Ѩà◊√§ Z‰õΩ¯=QÍ "å_»∞`«∞O_®e.

HÍà◊§^ŒQÆæ~° LÉ˃ ~°HõÎ<åàÏÅ∞ H˘O^Œ~°∞ QÆiƒù}©ÅH˜ HÍà◊§^ŒQÆæ~° ~°HõÎ<åàÏÅ∞ L|∞ƒQÍ `ÕÅ∞`å~Ú. g\˜x "ÕiHÀãπ "≥~Ú<£û JO\Ï~°∞. <≥ÅÅ∞ xO_»∞`«∞#flH˘nÌ "ÕiHÀãπ "≥~Ú<£û ÃÑ^ŒÌq J=Ù`å~Ú. H˘O^ŒiÖ’ "ÕiHÀãπ "≥~Ú<£û ÉÏ^èŒ Hõey™êÎ~Ú. "ÕiHÀãπ "≥~Ú<£û =Ù#fl QÆiƒù}©Å∞ Z‰õΩ¯=¿ãѨ٠xÅ∞K«∞x =ÙO_»‰õÄ_»^Œ∞. ™ê^茺"≥∞ÿ#O`« Z‰õΩ¯=¿ãѨ٠HÍà◊√§ ZuÎÃÑ\˜ì Ѩ_»∞HÀ"åe. ZÖÏã≤ìH± ÉϺO_Õ*ò Hõ@∞ì‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ LѨâßOu JxÑ≤ã¨∞ÎOk. QÆ~°ƒùO ^•eÛ# `«~°∞"å`« =zÛ# "ÕiHÀãπ "≥~Ú<£û KåÖÏ=∞OkÖ’ HÍ#∞Ê J=@O`À `«yáæ È`å~Ú. D ~°HõOQÍ ~°Hõ~°HÍÅ ÉÏ^èŒÅ∞, QÆiƒù}©Ö’ ™ê^è•~°}OQÍ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. "å\˜ QÆ∞iOz ÉèíÜ«∞Ѩ_»#=ã¨~°OÖË^Œ∞. _®Hõì~üH˜ K«∂Ñ≤OK«∞‰õΩx zH˜`«û á⁄Ok`Õ `ÕeHõQÍ `«yæáÈ`å~Ú.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

225 u

V.

QÆiƒù}© fã¨∞HÀ=Åã≤# *Ï„QÆ`«ÎÅ∞

„Ѩ¨u QÆiƒù}©H˜ H˘O`« "åºÜ«∂=∞O J=ã¨~°O. J~Ú`Õ "åºÜ«∂=∞O`Àáê@∞ q„âßOu fã¨∞HÀ=_»O ‰õÄ_® JO`«QÍ<Õ J=ã¨~O° . JO^Œ∞Hõx =∞^蕺ǨÏflOѨÓ@ Hõhã¨O XHõ QÆO@~Ú<å „Ñ¨âßO`«OQÍ x„^ŒáÈ"åe.

QÆiƒù}© „ѨHõ¯‰õΩ uiy Ѩ_»∞HÀ"åe QÆiƒù}© ~ÀE ~å„uѨÓ@ 8 QÆO@Å∞ x„^ŒáÈ"åe. <≥ÅÅ∞ xO_»∞`«∞#fl H˘nÌ x„^Œ =∞iO`« J=ã¨~°O. Ѩ_»∞‰õΩ#flѨC_»∞ "≥Å¡H˜ÖÏ H͉õΩO_® XHõ ѨHõ¯‰õΩ uiyѨ_»∞HÀ"åe. JÖÏ Ñ¨_»∞HÀ=_»O =Å# QÆiƒù}©H˜ =KÕÛ HÍà◊§"åѨ٠JO`«QÍ ~åHõáÈ=K«∞Û. QÆiƒù}© QÀ~°∞"≥K«Ûx "Õ_çhà◊§`À<Õ ™êfl#O KÕÜ«∂e. =∞iO`« "Õ_ç "Õ_çhà◊√§ ™êfl#O KÕ¿ãÎ Hõà◊√§ uiy Ѩ_çáÈÜÕ∞ „Ѩ=∂^ŒO =ÙOk. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ â◊√„Éèí`«HÀã¨=∞x Ü≥∂x=∂~åæxfl ~ÀE _»∂+π KÕã¨∞‰õΩO@∂ =ÙO\Ï~°∞. Ü≥∂x Ѩiâ◊√„Éèí`« J=ã¨~°"Õ∞HÍx _»∂+π KÕã¨∞HÀ=@O =∂„`«O =∞Ozk HÍ^Œ∞. ˆH=ÅO [#<ÕO„kÜ«∂Åx Hõ_»∞HÀ¯"åe.

ã¨∂Å÷ HÍÜ«∞O `≥KÛÕ #+¨Oì ã¨∂÷ÅHÍÜ«∞O =Ù#fl „ã‘Î QÆ~°ƒù=u J~Ú#ѨC_»∞ ã¨∂÷ÅHÍÜ«∞O `«ˆQæ q+¨Ü«∞OÖ’ H˘O`« „â◊^Œú=Ç≤ÏOKåe. QÆ~°ƒù=uH˜ ã¨∂÷ÅHÍÜ«∞O =∞OzkHÍ^Œ∞. JO^Œ∞Hõx ã¨∂÷ÅHÍÜ«∞O `«QÆæ_®xH˜ J#flO `«yæOz P‰õΩ‰õÄ~°Å∞, HÍÜ«∞QÆ∂~°Å∞, ѨѨC, QÆ∞_»∞¡, Z‰õΩ¯=âß`«OÖ’ fã¨∞HÀ"åe. „ã‘Î QÆ~°ƒù=u J~Ú#ѨC_»∞ HÍ~°∞ „_≥·qOQ∑ Z‰õΩ¯=^Œ∂~°O KÕÜ«∞@O =∞Ozk HÍ^Œ∞. HÍ~°∞ „_≥·qOQ∑ Z‰õΩ¯= ^Œ∂~°O KÕÜ«∞@O =Å¡ âßs~°HõOQÍ, =∂#ã≤HõOQÍ JÅã¨@ K≥O^Œ∞`å~°∞. JÖψQ QÆiƒù}© Z‰õΩ¯=^Œ∂~°O |ã¨∞û „Ѩܫ∂}ÏÅ∞ KÕÜ«∞~å^Œ∞.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 226

HÍOÑ≤¡ˆH>ˇ_£ „ÃÑÔQflhû J~Ú#"åà◊§H˜ QÆ~°ƒùO =Ù#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ =∞^茺 =∞^茺֒ H˘O`« c¡_çOQ∑ Hõ#|_»∞`«∞Ok. Hõ_»∞Ѩ٠aQÆnã¨∂Î =ÙO@∞Ok. =∂Ü«∞ ã¨iQÍæ =ÙO_»^Œ∞.

QÆiƒù}© ã „ –Α q=∂#Ü«∂#O QÆiƒù}© gÖˇ·#O`«=~°‰õΩ q=∂# „Ѩܫ∂}ÏÅ∞ =∂x"ÕÜ«∂e. "Õqà◊√§ =Ù#fl"åà◊§H˜ q=∂# „Ѩܫ∂}O =Å¡ "åO`«∞Å∞ =∞iO`« Z‰õΩ¯"≥· W|ƒOk Hõey™êÎ~Ú. HÍOÑ≤¡ˆH>ˇ_£ „ÃÑÔQflhû J~Ú#"åà◊√§ ‰õÄ_® q=∂# „Ѩܫ∂}ÏÅ∞ KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. W@∞=O\˜"åà◊√§ q=∂#Ü«∂#O KÕ¿ãÎ q=∂#O 5 "ÕÅ J_»∞QÆ∞Å∞ Z`«∞ΉõΩ "≥o§# ѨC_»∞ QÆ~°ƒùã¨÷tâ◊√=Ù‰õΩ `«y#O`« „áê}"åÜ«Ú=Ù JO^ŒHõáÈÜÕ∞ „Ѩ=∂^ŒO =ÙOk. J@∞ =O@ѨC_»∞ QÆ~°ƒùO xÅ=x Ѩiã≤÷u HõÅQÆ=K«∞Û. U HÍOÑ≤¡ˆH+¨#∞¡ ÖËx QÆiƒù}© J~Ú<å 8 <≥ÅÅ∞ xO_ç# `«~åfi`« q=∂#Ü«∂#O =∂x"ÕÜ∂« e. QÆ~°ƒù=uQÍ =Ù#flѨC_»∞ \©HÍÅ∞, "åºkèx~À^èŒHõ WO[Hõ¬#∞¡ _®Hõì~°∞ ã¨ÅǨ ÖËx^Õ fã¨∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. =∞â◊¥zHõO \©HÍÅ∞, ZÖ’¡Ñ¶‘=~ü "åºH©û<£ QÆiƒù}©H˜ =∞Ozq HÍ=Ù. >ˇÿá¶ê~Ú_£, HõÅ~å "åºH©û#∞¡ ZO`À J=ã¨~°O J#∞‰õΩO>Ë `«Ñ¨Ê QÆiƒù}© fã¨∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. XH˘¯Hõ¯™êi D \©HÍÅ∞, "åºH©û#∞¡ =Å¡ QÆ~°ƒùO áÈ=K«∞Û.

=∞Å|^ŒHú Oõ LO>Ë UO KÕÜ∂« e? ZO^Œ~À QÆiƒù}©ÅÖ’ =∞Å|^ŒúHõO Hõ#|_»∞`«∞Ok. QÆiƒù}©Ö’ „á⁄lã¨ì~À<£ Ǩ~À‡<£ Z‰õΩ¯= q_»∞^ŒÅ J=@O =Å¡, S~°<£ \Ïɡ¡@∞¡ "å_»@O =Å¡ =∞Å|^ŒúHõO HõeˆQ J=HÍâ◊O =ÙOk. P‰õΩ‰õÄ~°Å∞ fã¨∞HÀ=@O, HÍÜ«∞QÆ∂~°Å∞ Z‰õΩ¯= u#@O, ^ŒOѨÙ_»∞ aÜ«∞ºO, u~°QÆe aÜ«∞ºO u#_»O KÕ¿ãÎ =∞Å|^ŒúHõO =ÙO_»^Œ∞. QÆiƒù}© =∞s aQÆ∞`«∞ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ ^èŒiOK«‰õÄ_»^Œ∞. =HΔÀ*ÏÅH˜ ã¨áÈ~üìQÍ „ÉÏ "å_»=K«∞Û. ÃÇ·ÏÇ‘ÏÖò +¨Øãπ "å_»‰õÄ_»^Œ∞. =∂=¸Å∞ |∂@¡x, K≥ѨCÅx "Õã¨∞HÀ"åe. ÃÇ·ÏÇ‘ÏÖò +¨Øãπ "å_ç`Õ #_»∞O<˘Ñ≤Ê =ã¨∞ÎOk. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ ^èŒ∂=∞áê#O KÕ™êÎ~°∞. QÆ~°ƒù=uQÍ =Ù#fl „ã‘Î P JÅ"å@∞ =∂#∞HÀ"åe. ^èŒ∂=∞áê#O =Å¡ a_»¤ KåÖÏ `«‰õΩ¯= |~°∞=ÙÖ’ ѨÙ@ì=K«∞Û. ÖË^• <≥ÅÅ∞ xO_»‰õΩO_® HÍ#∞Ê J=fi=K«∞Û. QÆiƒù}© `«# P~ÀQƺO QÆ∞iOz, JÅ"å@¡ QÆ∞iOz `«y# J=QÍǨÏ# Hõey =ÙO_®e. JÖψQ `å#∞ KÕ¿ã Ѩ#∞Å =Å¡ Z@∞=O\˜ ^Œ∞+¨Êùe`åÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`åÜ≥∂ ‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞‰õΩx =ÙO_®e. JѨC_Õ `«b¡–a_»¤ P~ÀQƺO K«Hõ¯QÍ =ÙO@∞Ok. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

227 u

VI.

QÆi}ùƒ © fã¨∞HÀ=Åã≤# PǨ~°O

QÆiƒù}© ã¨Ô~·# áÈ+¨HÍǨ~°O fã¨∞HÀ"åe. áÈ+¨HÍǨ~°O fã¨∞HÀx ѨHõΔOÖ’ `«e¡ h~°ã¨OQÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. qO`« U=∞O>Ë, `«e¡ u<åfl u#HõáÈ~Ú<å QÆ~°ƒùOÖ’ ZkˆQ a_»¤ `«e¡Ö’ =Ù#fl áÈ+¨Hõ Ѩ^•~å÷Åhfl, `«# ™⁄O`«O KÕã¨∞‰õΩx ZkyáÈ`«∞Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ KåÖÏ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ `«e¡ |ÅÇ‘Ï#OQÍ =∂~°∞`«∞Ok. a_»¤ =∂„`«O ^Œ|ƒÑ¨O_»∞ÖÏ Ñ¨Ù_»∞`«∞Ok. J~Ú`Õ H˘O^Œ~°∞ `«Å∞¡Å q+¨Ü«∞OÖ’ a_»¤‰õΩ HÍ=Åã≤# áÈ+¨Hõ Ѩ^•~å÷÷Å∞ ‰õÄ_® JO^Œ=Ù. J@∞=O\˜ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ `«e¡ =∞iO`« |ÅÇ‘Ï#Ѩ_»@"Õ∞ H͉õΩO_® a_»¤ ‰õÄ_® Ñ‘ÅQÍ Ñ¨Ù_»∞`«∞Ok.

`«eÖ¡ ’ áÈ+¨HÍǨ~° ֒ѨO– a_»‰¤ Ωõ HõeQˆ #+¨Oì QÆ~°ƒùOÖ’ ZkˆQ a_»¤‰õΩ `«e¡#∞O_ç ã¨Ô~·# PǨ~°O JO^ŒHõáÈ`Õ a_»¤ "≥∞^Œ_»∞ Hõ}ÏÅ∞ ‰õÄ_® =$kú J==Ù. ^•O`À a_»¤Ö’ K«∞~°∞‰õΩ^Œ#O =ÙO_»^Œ∞. QÆiƒù}© =∂Oã¨Hõ$`«∞ÎÅ∞ LO_Õ PǨ~°O Z‰õΩ¯=QÍ fã¨∞HÀ"åe. ѨѨCÅ∞, z‰õΩ¯à◊√§, |~îåhÅ∞, ™ÈÜ«∂c<£û, "Õ~°∞â◊#QÆÖ’¡ =∂Oã¨Hõ$`«∞ÎÅ∞ Z‰õΩ¯= âß`«OÖ’ =ÙO\Ï~Ú. JÖψQ áêÅ∞, ÃÑ~°∞QÆ∞, A#∞fl, QÆ∞_»∞¡, =∂Oã¨O, KÕѨÅ∞ =O\˜ "å\˜Ö’ =∂Oã¨Hõ$`«∞ÎÅ∞ ã¨=∞$kúQÍ =ÙO\Ï~Ú. QÆiƒù}©Ö’ "≥∞@ÉÏe[O Z‰õΩ¯==Ù`«∞Ok. Ñ≤@∂º@s, D„™Èì[<£, „á⁄lã≤ì~À<£, Ǩ~À‡#∞¡ Z‰õΩ¯= q_»∞^ŒÅ J=Ù`å~Ú. g\˜ =¸ÅOQÍ =∂Oã¨Hõ$`«∞ÎÅ J=ã¨~°=¸ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO`ÕH͉õΩO_® QÆiƒù}©Ö’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O =$kúH˜, =HΔÀ*ÏÅ ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅH˜, =∂Ü«∞ ÃÑ^ŒÌ^≥· a_»¤‰õΩ `«y#O`« PǨ~°O JO^Œ_®xH˜ =∂Oã¨Hõ$`«∞ÎÅ J=ã¨~°O ZO`≥·<å =ÙOk.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

=∂Oã¨H$õ `«∞ÅÎ J=ã¨~O°

u 228

QÆiƒù}© fã¨∞‰õΩ<Õ =∂Oã¨Hõ$`«∞ÎÅ∞ g\˜H˜ LѨÜ≥∂QÆѨ_»@"Õ∞ H͉õΩO_® H˘O`« xÅfi KÕÜ«∞|_»`å~Ú. P xÅfi ZO^Œ∞HõO>Ë QÆ~°ƒùã¨÷ tâ◊√=Ù Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅÖ’ U HõΔ}OÖ’<≥·<å J^Œ#OQÍ =∂Oã¨Hõ$`«∞ÎÅ J=ã¨~°O ~å=K«∞Û. J@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«e¡Ö’ xÅfi KÕÜ«∞|_ç# =∂Oã¨Hõ$`«∞ÎÅ∞ a_»¤ J=ã¨~åxfl P^Œ∞‰õΩO\Ï~Ú. QÆ~°ƒùã¨÷ tâ◊√=Ù Z=ÚHõÅ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅH˜, ^ŒO`åÅ x~å‡}ÏxH˜ ZPe¬Ü«∞O ZO`≥·<å J=ã¨~°O. a_»¤‰õΩ áêeã¨∞Î#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® HÍe¬Ü«∞O J=ã¨~°O =ÙOk. WO^Œ∞HÀã¨=∞x QÆiƒù}© P‰õΩѨK«Ûx P‰õΩ‰õÄ~°Å∞ Z‰õΩ¯=QÍ fã¨∞‰õΩO@∞O_®e.

~°HÇ Îõ Ï‘ #`«#∞ `˘ÅyOKÕ PǨ~°O QÆiƒù}© ~°HõÎÇ‘Ï#`« U~°Ê_»@O Ju ã¨Ç¨Ï[O. QÆiƒù}© `«y#O`« S~°<£ fã¨∞HÀHõáÈ=_»"Õ∞ WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O. QÀOQÆ∂~°, |K«Ûe, =Ú^Œ∞~å‰õΩѨK«Û P‰õΩ‰õÄ~°Å∞, ~åQÆ∞Å∞, ã¨[˚Å∞, HÍ~°˚ ºO, HÍÖËÜ«∞O, ZO_»∞ z‰õΩ¯à◊¡Ö’ W`«~° ZO_ç# HÍÜ«∞ÅÖ’ S~°<£ ã¨=∞$kúQÍ ÅÉèíº=∞=Ù`«∞Ok. QÆ~°ƒùOÖ’ Ñ≤O_»O Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅH˜ S~°<£`Àáê@∞ á¶ÈeH±Ü«∂ã≤_£ J=ã¨~°O =ÙOk. S~°<£ ÅÉèíº=∞ÜÕ∞º PǨ~° Ѩ^•~å÷ÅÖ’<Õ á¶ÈeH± Ü«∂ã≤_£ ‰õÄ_® ѨÙ+¨¯ÅOQÍ =ÙO@∞Ok. QÆiƒù}©H˜ J~Ú^Œ∞=∂™êÅ∞ xO_Õã¨iH˜ ^ä≥·~å~Ú_£ „QÆOkä Z‰õΩ¯= ѨxKÕÜ«∞_»O "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. W@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JÜ≥∂_ç<£ Z‰õΩ¯= J=ã¨~°=∞=Ù`«∞Ok. JÜ≥∂_ç<£ P‰õΩ‰õÄ~°Ö’¡, HÍÜ«∞QÆ∂~°Ö’¡, ã¨=Ú„^ŒO KÕѨÅ∞, W`«~° [O`«∞ *ÏÖÏÖ’¡ Z‰õΩ¯= ÅÉèíº=∞=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx QÆiƒù}© g\˜x `«~°K«∂ fã¨∞HÀ"åe.

q@q∞<£ _ç— áê„`« QÆiƒù}©H˜ q@q∞<£'_ç— J=ã¨~°O =ÙOk. `«b¡, a_»¤ Z=ÚHõŠѨ\ ˜+¨ì`«H˜ q@q∞<£ '_ç—`À áê@∞ HÍe¬Ü«∞O, á¶êã¨Êù~°ãπ K«Hõ¯QÍ `À_»Ê_»`å~Ú. ëê~ü¯ e=~üP~ÚÖò, "≥#fl, HÀ_çQÆ∞_»¡Ö’ q@q∞<£ '_ç— =ÙO@∞Ok. QÆiƒù}©H˜ q@q∞<£ 'ÔH— ‰õÄ_® J=ã¨~°"Õ∞. Wk ~°Hõ΄™ê"åxfl JiHõ_»∞`«∞Ok. HͺÉËl, HÍeѶ¨¡=~ü, ™ÈÜ«∂ c<£û, |K«Ûe, `Õ<≥=O\˜ "å\˜Ö’ q@q∞<£ 'ÔH— ÅÉèíº=∞=Ù`«∞Ok. ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# q^èŒOQÍ áÈ+¨HÍǨ~°O fã¨∞‰õΩO>Ë `«b¡, a_»¤ P~ÀQƺOQÍ `«Ü«∂~°=Ù`å~°∞. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

229 u

VII.

QÆiƒù}© „ã‘ÎH˜ a– HÍOÃÑ¡H±û aà◊§Å∞

QÆiƒù}© „ã‘ÎH˜ Z‰õΩ¯=QÍ S~°<£ J=ã¨~°O =Ù#fl>Ë¡ a–HÍOÃÑ¡H±û q@q∞#¡ J=ã¨~°O ‰õÄ_® Z‰õΩ¯"Õ. =ÚYºOQÍ QÆiƒù}©QÍ =Ù#flѨC_»∞ á¶ÈeH±Ü«∂ã≤_£ J=ã¨~°O Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. á¶ÈeH± Ü«∂ã≤_£ a–HÍOÃÑ¡H±û q@q∞#¡ „QÆ∂ѨÙÖ’ XHõ\ ˜. á¶ÈeH±Ü«∂ã≤_£ ֒ѨO QÆiƒù}© „ã‘ÎÖ’ =Ù#fl@¡~Ú`Õ U^À XHõ "åºkè Ju `ÕeHõQÍ ã¨O„Hõq∞ã¨∂Î =ÙO@∞Ok. ÃÑ·QÍ U "åºkè =zÛ<å `«fi~°QÍ Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok.

QÆiƒù}© „ã‘ÎH˜ á¶ÈeH± Ü«∂ã≤_£ J=ã¨~°O =∂=¸Å∞QÍ „ã‘ÎH˜ á¶ÈeH± Ü«∂ã≤_£ J=ã¨~°O ~ÀAH˜ 50 #∞Oz 100 "≥∞ÿ„HÀ„QÍ=ÚÅ∞ =ÙO>Ë QÆ~°ƒùO^•eÛ# `«~°∞"å`« J^Õ „ã‘ÎÖ’ ~ÀAH˜ 150 #∞Oz 300 "≥∞ÿ„HÀ„QÍ=ÚÅ J=ã¨~°O =ÙO@∞Ok. JO^Œ∞Ö’#∂ QÆ~°ƒùã¨÷ tâ◊√=ÙH˜ á¶ÈeH± Ü«∂ã≤_£ J=ã¨~°O `«e¡Ö’HõO>Ë 4 Ô~@∞¡ =ÙO@∞Ok. XHõ"Õà◊ =∂`«$QÆ~°ƒùOÖ’ Hõ=ÅÅ∞ =ÙO>Ë á¶ÈeH±Ü«∂ã≤_£ J=ã¨~°O S^Œ∞Ô~@∞¡ ÃÑ~°∞QÆ∞ `«∞Ok. ^•xH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ á¶ÈeH±Ü«∂ã≤_£ JOk=fiHõáÈ`Õ Hõ=ÅÅ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ ^≥|ƒ uO@∞Ok. H˘O^Œ~°∞ QÆiƒù}© „ã‘ÎÅ∞ á¶ÈeH±Ü«∂ã≤_£ "Õã¨∞‰õΩO@∞<åfl XO@|@ì^Œ∞. "åiÖ’ á¶ÈeH± Ü«∂ã≤_£ ֒ѨO Hõ#|_»∞`«∂ =ÙO@∞Ok. ^•xH˜ HÍ~°}O "åà◊§ „¿ÑQÆ∞Ö’¡ á¶ÈeH±Ü«∂ã≤_£ Ñ‘ Å ∞ÛHÀ=_®xH˜ J#∞‰õ Ä Å "å`å=~° } O ÖË H õ á È=_» " Õ ∞ . J#∞‰õ Ä Å "å`å=~° } O ÖËHõáÈ=_®xH˜ "åi PǨ~°OÖ’ `«y#O`« q@q∞<£ 'ã≤— ÖËHõáÈ=_»O ÖË^• q@q∞<£ 'ã≤— "Õ~°∞QÍ fã¨∞H˘#HõáÈ=_»O HÍ~°}O. q@q∞<£ 'ã≤— ֒ѨO =ÙO>Ë á¶ÈeH±Ü«∂ã≤_£ XO\˜H˜ Ѩ@ì^Œ∞. P~ÀQͺxH˜ `À_»Ê_»^Œ∞. QÆiƒù}© „ã‘Î á¶ÈeH± Ü«∂ã≤_£`À ÉÏ@∞ q@q∞<£ 'ã≤— ‰õÄ_® fã¨∞HÀ"åe.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 230

H˘O^Œ~°∞ QÆiƒù}© „ã‘ÎÅ ¿ÑQÆ∞Ö’¡ áê=ÚÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. "å\˜=Å¡ ‰õÄ_® á¶ÈeH±Ü«∂ã≤_£ `«e¡H˜ KÕ~°^Œ∞. Hõ_»∞ѨÙÖ’ áê=ÚÅ∞#flѨC_»∞ Ѩ_çáÈ=_®xH˜ =∞O^Œ∞Å∞ "å_®e. QÆiƒù}© „ã‘ÎÅÖ’ S~°<£ ֒ѨO=Å¡ ~°HõÎÇ‘Ï#`« HõÅQÆ_»O ZO`« ™ê^è•~°}"≥∂ á¶ÈeH± Ü«∂ã≤_£, a–HÍOÃÑ¡H±û ֒ѨO =Å¡ ‰õÄ_® ~°HõÎÇ‘Ï#`« HõÅQÆ_»O JO`«QÍ<Õ ™ê^è•~°}O.

a–HÍOÃÑH¡ û± ֒ѨO`À <À\˜ÑÓ¨ `« á¶ÈeH±Ü«∂ã≤_£, a–HÍOÃÑ¡H±û ֒ѨO =Ù#fl QÆiƒù}© „ã‘ÎÅÖ’ <À\˜Ñ¨Ó`« =ÙO@∞Ok. Uk u<åÅ<åfl, <À\˜=∞O@ =ÙO@∞Ok.~°HõÎÇ‘Ï#`« =ÙO@∞Ok. XO\˜H˜ ‰õÄ_® h~°∞ =ã¨∞ÎOk. H˘O^ŒiÖ’ á¶ÈeH± Ü«∂ã≤_£ ֒ѨO=Å¡ ~°HõÎÇ‘Ï#`« Z‰õΩ¯"≥· QÆ∞O_≥ ‰õÄ_® ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. á¶ÈeH±Ü«∂ã≤_£, W`«~° a–HÍOÃÑ¡H±û q@q∞#¡ ֒ѨO =Ù#fl „ã‘ÎÖ’ QÆ∞„~°Ñ¨Ù "å`«O `ÕeHõQÍ =ã¨∞ÎOk. giH˜ =¸„`«Ñ≤O_®Å∞, =¸„`«HÀâßÅ "åº^èŒ∞Å∞ Z‰õΩ¯= =™êÎ~Ú. á¶ÈeH± Ü«∂ã≤_£, a–HÍOÃÑ¡H±û ֒ѨO =Ù#fl QÆiƒù}© „ã‘ÎÖ’ HÍ#∞Ê <˘Ñ¨CÅ∞ ~å‰õΩO_®<Õ =∂Ü«∞ "Õ~°∞ J=Ù`«∞Ok. ~°Hõ΄™ê=O =ÙO@∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ QÆ~°ƒù„™ê=O ‰õÄ_® [iy áÈ`«∞Ok. JO`ÕHÍ^Œ∞. [#∞ºã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# Ö’áêÅ∞ U~°Ê_»\ÏxH˜ á¶ÈeH± Ü«∂ã≤_£ ֒ѨO ‰õÄ_® XHõ „Ѩ^è•#HÍ~°}O. D q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞Hõ „QÆǨÏ}O ã¨=∞Ü«∞OÖ’ QÆiƒù}© „ã‘Î |Ü«∞@ u~°QÆ_»O HÍ~°}O J#∞‰õΩO\Ï~°∞. "å\˜x '„QÆǨÏ}O "≥Ú„Ô~Å— #∞‰õΩO\Ï~°∞. "åã¨Î"åxH˜ „QÆǨÏ}O ã¨=∞Ü«∞OÖ’ QÆiƒù}© „ã‘Î |Ü«∞@ u~°QÆ_»O =Å¡ Z@∞=O\˜ JOQÆ"≥·HõźO U~°Ê_»^Œ∞. „Ѩu QÆiƒù}© „ã‘Î Ô~QÆ∞ºÅ~ü S~°<£ =∂„`«Å∞ "Õã¨∞HÀ=_»"Õ∞ H͉õΩO_® a–HÍOÃÑ¡H±û, á¶ÈeH±Ü«∂ã≤_£ aà◊¡Å∞ ‰õÄ_® "å_®e. á¶ÈeH±Ü«∂ã≤_£ 5 q∞.„QÍ.Å∞ K˘Ñ¨C# ~ÀAH˜ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ fã¨∞HÀ"åe.

QÆiƒù}© „ã‘ÎÖ’ x~°¡HõΔºO KÕÜ«∞‰õÄ_»x <À\˜Ñ¨Ó`« QÆiƒù}© „ã‘Î <À\˜Ñ¨Ó`«, <åeHõѨÓ`«Åx JO`« `ÕeHõQÍ fã¨∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. P ѨÓ`«Å∞ "åiÖ’ U~°Ê_ç# a–HÍOÃÑ¡H±û, á¶ÈeH± Ü«∂ã≤_£Å Ö’áêÅH˜ zǨÏflOQÍ QÆ∞iÎOKåe. á¶ÈeH±Ü«∂ã≤_£ =∞#O fã¨∞‰õΩ<Õ P‰õΩ‰õÄ~°Å∞, HÍÜ«∞QÆ∂~°Å∞, e=~°∞, HÀ_çQÆ∞_»¡Ö’ Z‰õΩ¯=QÍ ÅÉèíº=∞=Ù`«∞Ok. á¶ÈeH±Ü«∂ã≤_£ ˆH=ÅO QÆiƒù}© „ã‘ÎňH H͉õΩO_® a_»¤H˜ áêÅ∞ Wã¨∞Î#fl `«Å∞¡Ö’¡ ‰õÄ_® Z‰õΩ¯=QÍ<Õ J=ã¨~°O. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

231 u

VIII.

`«e¡ QÆ~°ƒùOÖ’x #==∂™êÅ a_»¤ |Ü≥∂_Õ\Ï

g~°ºHõ}O`À HõÅ~ÚHõ á⁄O^Õ ã¨=∞Ü«∂xH˜ „ã‘ÎÖ’ JO_»O Ãã·A 0.1 q∞b¡g∞@~°∞ =ÙO@∞Ok. HÍh JO_»O Ñ≤O_»OQÍ =∂i# 14 ~ÀAňH (JO>Ë <≥Å`«Ñ≤Ê# ~ÀAˆH) Ѩk Ô~@∞¡ Ѩi=∂}O ÃÑiyáÈ`«∞Ok. 40 ~ÀAÅH˜ (JO>Ë <≥Å`«Ñ≤Ê# 10 ~ÀAÅH˜) 22 #∞Oz 24 q∞b¡g∞@~°¡ á⁄_»=Ù J=Ù`«∞Ok.

~Ô O_»= <≥Å Ñ≤O_»O Ô~O_»∞ <≥ÅÅ∞ xO_Õã¨iH˜ Ñ≤O_®xH˜ H˘xfl PHÍ~åÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú. Ñ≤O_»OÖ’ QÆ∞O_≥ ‰õÄ_® U~°Ê_»∞`«∞Ok. HÍà◊√§,KÕ`«∞Å∞ ‰õÄ_® =KÕÛ™êÎ~Ú. `«H˜¯# Ñ≤O_»O HõO>Ë `«Å ÃÑ^ŒÌkQÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. K≥=ÙÅ∞, Hõà◊√§ ‰õÄ_® U~°Ê_»`å~Ú. Ô~O_»∞#fl~° <≥ÅÅH˜ QÆ~°ƒùOÖ’x Ñ≤O_»O 4 ÃãO\©g∞@~°∞¡ á⁄_»=Ù J~ÚáÈ`«∞Ok. Ñ≤O_®xH˜ =¸_»∞ <≥ÅÅ∞ xO_Õã¨iH˜ „ã‘ΖѨÙ~°∞+¨ `Õ_® ‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞ÎOk. KÕ`«∞Å∞, HÍà◊√§ U~°Ê_»@"Õ∞ H͉õΩO_® "å\˜H˜ QÀà◊√¡ ‰õÄ_® U~°Ê_»`å~Ú.

<åÅæ= <≥Å tâ◊√=Ù <åÅ∞QÆ= <≥Å xO_Õã¨iH˜ HÍà◊√§ ã¨Ê+¨ìOQÍ U~°Ê_»`å~Ú. `«Å x\Ï~°∞QÍ `«Ü«∂~°=Ù `«∞Ok. K≥=ÙÅ PHÍ~°O ‰õÄ_® ã¨Ê+¨ìOQÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. J~Ú^Œ=<≥Å xO_Õã¨iH˜ QÆ~°ƒùOÖ’x a_»¤ 300 „QÍ=ÚÅ |~°∞=ÙO\Ï_»∞. XO\˜g∞^Œ K«~°‡O U~°Ê_»∞`«∞Ok. `«Åg∞^Œ "≥O„@∞HõÅ∞ ‰õÄ_® "≥ÚÅÔH`«∞Î`å~Ú. QÆ~°ƒùOÖ’ a_»¤ Hõ^ŒeHõÅ∞ ‰õÄ_® "≥Ú^ŒÅ=Ù`å~Ú.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

P~°= <≥Å a_»¤

u 232

P~°=<≥Å =zÛ#ѨÊ\˜H˜ QÆ~°ƒùOÖ’x a_»¤ `«Å WOHÍ ÃÑ^ŒÌkQÍ<Õ =ÙO@∞Ok. a_»¤ |~°∞=Ù 630 „QÍ=ÚÅ∞ =ÙO@∞Ok. a_»¤ â◊s~°Og∞^Œ K«~°‡O HÍã¨Î =Ú_»`«Ñ¨_»∞`«∞Ok. Hõà◊§g∞^Œ Hõ#∞ÉÁ=∞Å∞ U~°Ê_»`å~Ú. HõO\˜ Ô~ѨÊÅH˜ "≥O„@∞HõÖË~°Ê_»`å~Ú. U_»=<≥Å xO_Õã¨iH˜ (z=i™êi |Ç≤Ï+¨μì J~Ú# ~ÀA#∞Oz ÖˇHõ¯Hõ_ç`Õ U_»∞ <≥ÅÅ∞ xO_»QÍ) a_»¤ |~°∞=Ù 1500 „QÍ=ÚÅ∞ ÃÑ~°∞QÆ∞`å_»∞. a_»¤ ~°∂ѨO ѨÓiÎQÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. HõO\˜ Ô~ѨÊÅ∞ qÑ≤Ê K«∂_»@O =ÙO@∞Ok. U_»=<≥Å xO_®Hõ a_»¤ ѨÙ_ç`Õ |uH˜ |@ìHõ>Ëì J=HÍâ◊O =ÙOk.

Zxq∞^Œ= <≥Å a_»¤ Zxq∞^Œ= <≥Å xO_Õãi¨ H˜ QÆ~ƒ° Où Ö’x a_»¤ WOHÍ Z^ŒQ_Æ O» [~°∞QÆ∞`«∞Ok. U_»=<≥ÅÖ’ ѨÙ\˜ì# a_»¤HõO>Ë Zxq∞^Œ= <≥ÅÖ’ ѨÙ\˜ì# a_»¤ |`«Hõ_®xH˜ Z‰õΩ¯= P™ê¯~°O =ÙOk. Zxq∞^Œ= <≥ÅÖ’ ѨÙ\˜ì# a_»¤Å HõO>Ë U_»=<≥ÅÖ’ ѨÙ\˜ì# a_»¤ÅˆH „|uˆH J=HÍâ◊O Z‰õΩ¯= J<Õ JáÈÇ¨Ï =ÙOk. Jk JáÈ¿ÇÏ `«Ñ¨Ê ZO`«=∂„`«=¸ x[OHÍ^Œ∞. U_»=<≥ÅÖ’ ѨÙ\˜ì# Ñ≤Å¡ÅHõO>Ë Zxq∞^Œ= <≥ÅÖ’ ѨÙ\˜ì# Ñ≤Å¡ÖË =∞iO`« |ÅOQÍ =ÙO_ç K«Hõ¯QÍ |`«∞‰õΩ`å~°∞.

<≥ÅÅ∞ xO_ç# tâ◊√=Ù `˘q∞‡k<≥ÅÅ∞ xO_ç# `«~°∞"å`« ѨÙ\˜ì# Ñ≤Å¡Å∞ =∞iO`« |ÅOQÍ =ÙO\Ï~°∞. Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ ѨiѨÓ~°‚OQÍ =ÙO@∞Ok. <≥ÅÅ∞ xO_ç# `«~°∞"å`« a_»¤ |~°∞=Ù Ô~O_»∞#fl~° ˆHrÅ #∞O_ç =¸_»∞#fl~° ˆHrÅ =~°‰õΩ =ÙO@∞Ok. <≥ÅÅ∞ xO_ç# `«~°∞"å`« ѨiѨÓ~°‚ P~ÀQƺO`À ѨÙ\˜ì# a_»¤ ѨÙ\˜ì# "≥O@<Õ K«Hõ¯QÍ U_»=@O, K«Hõ¯QÍ âßfi㨠fã¨∞HÀ=_»O, K«Ñ¨Êiã¨∂Î áêÅ∞ `åQÆ_»O =ÙO\Ï~Ú. <≥ÅÅ∞ xO_®Hõ ѨÙ\˜ì# a_»¤Ö’¡ =∞QÆÑ≤Å¡Å∞ P_»Ñ≤Å¡ÅHõO>Ë 100 „QÍ=ÚÅ∞ JkèHõOQÍ |~°∞=Ù =ÙO\Ï~°∞. QÆ~°ƒùOÖ’ a_»¤ P~ÀQƺOQÍ ÃÑ~°QÍÅO>Ë `«e¡ =∞Oz PǨ~°O fã¨∞HÀ"åe. =ÚYºOQÍ =∂Oã¨Hõ$`«∞ÎÅ∞ Z‰õΩ¯= =ÙO_Õ PǨ~°O fã¨∞HÀ"åe. JO^Œ∞HÀã¨O Ѩà◊√§, áêÅ∞, HÀ_ç„QÆ∞_»∞¡, =∂Oã¨O u<åe. P‰õΩ‰õÄ~°Å∞ ~ÀE fã¨∞HÀ"åe. `«e¡ ã¨Ô~·# PǨ~°O fã¨∞HÀHõáÈ`Õ a_»¤ |ÅÇ‘Ï#OQÍ Ñ¨Ù@ì_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

233 u

IX.

QÆiƒù}© „ã‘ÎÅH˜ =¸„`«OÖ’ =∞O@

„ã‘Î QÆ~°ƒù=uQÍ =ÙO_»QÍ =¸„`«Ñ≤O_®Å∞, =¸„`«"åÇ≤ÏHõÅ∞, =¸„`«HÀâßÅH˜ ã¨O|OkèOz# "åº^èŒ∞Å∞ =KÕÛ J=HÍâ◊O Z‰õΩ¯=. W@∞=O\˜ "åº^èŒ∞Å∞ Z‰õΩ¯=QÍ =Ù#fl H˘O^ŒiÖ’ <≥ÅÅ∞ xO_»‰õΩO_® HÍ#∞Ê JÜÕ∞º Ѩiã≤÷u ‰õÄ_® =ÙOk. QÆiƒù}© „ã‘ÎÖ’ =¸„`«"åÇ≤ÏHõÅH˜ ã¨O|OkèOz# "åº^èŒ∞Å∞ ~å=_®xH˜ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl QÆ~°ƒùHÀâ◊O =¸„`«"åÇ≤ÏHõÅx <˘H˜¯"ÕÜ«∞_»O XHõ „Ѩ^è•#HÍ~°}O HÍQÍ, QÆiƒù}© „ã‘ÎÖ’ `«Ü«∂~°ÜÕ∞º Ǩ~À‡#∞¡ =∞~˘Hõ HÍ~°}O. g\˜=Å¡ =¸„`«"åÇ≤ÏHõÖ’¡ TÇ≤ÏOK«ÖË#O`« `Õ_® U~°Ê_ç =¸„`«"åÇ≤ÏHõÅ∞ (Ü«ÚÔ~>ˇ~üû) ÉÏQÍ L|∞ƒ`å~Ú. =¸„`«"åÇ≤ÏHõÅ∞ L|ƒ_»=∞<Õk =¸„`«Ñ≤O_®Å ^ŒQÆæ~°#∞Oz =¸„`«HÀâ◊O =~°‰õΩ =ÙO@∞Ok. =¸„`«"åÇ≤ÏHõÅ∞ ÃÑ· #∞Oz H˜Ok=~°‰õΩ `«=∞^ŒO@∂ =ÙO_Õ „Ѩ`ÕºHõ Hõ^ŒeHõÅ ^•fi~å (ÃÑi™êìÖò>ˇH± =¸"£"≥∞O\ò ^•fi~å) =¸„`åxfl H˜OkH˜ KÕ~°"Õ™êÎ~Ú. D ~°HõOQÍ =¸„`«Ñ≤O_®Ö’¡ `«Ü«∂~°ÜÕ∞º =¸„`«O =¸„`«HÀâ◊OÖ’H˜ (Ü«¸i#Öò ÉÏ¡_»~üÖ’H˜)KÕ~°∞`«∞Ok.

QÆiƒù}© „ã‘ÎÅÖ’¡ =∂~°∞Ê =KÕÛ =¸„`«"åÇ≤ÏHõÅ Hõ^ŒeHõÅ∞ QÆiƒù}© „ã‘ÎÖ’ =¸„`«"åÇ≤ÏHõÅH˜ ã¨O|OkèOz# ÃÑi™êìÖò>ˇH± =¸"£"≥∞O\òû ÉÏQÍ `«QÆ∞æ`å~Ú. ^•x`À =¸„`«"åÇ≤ÏHõÖ’¡ =¸„`«O Hõ^ŒeHõ ÖˉõΩO_® xÅfi J=Ù`«∞Ok. =¸„`« "åÇ≤ÏHõÖ’¡ JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞HõO>Ë 25 âß`«O =¸„`«O J^Œ#OQÍ =ÙO@∞Ok. ^•x`À =¸„`«"åÇ≤ÏHõÅ∞ ÉÏQÍ L|∞ƒ`å~Ú. =¸„`«"åÇ≤ÏHõÖ’¡ =¸„`«O Hõ^ŒeHõ `«yæáÈ=_»O`À "åºkè„H˜=ÚÅ∞ KÕ~°∞`å~Ú. WÖÏ KÕˆ~ "åºkè„H˜=ÚÖ’¡ W.HÀÖˇ· =ÚYº"≥∞ÿ#q. 80 âß`«O =¸„`« ã¨O|Okè`« "åº^èŒ∞Å∞ W.HÀÖˇ· =ÖË¡ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 234

=¸„`«"åÇ≤ÏHõÖ’¡H˜ "åºkè„H˜=ÚÅ∞ ~°HõÎO ^•fi~å KÕ~°=K«∞Û, ÖË^• =¸„`«<åà◊O ^•fi~å H˜Ok #∞O_ç ÃÑ·H˜ KÕ~°=K«∞Û. QÆiƒù}©`À ã¨O|O^èŒO ÖˉõΩO_® ‰õÄ_® =∂=¸Å∞ ~ÀAÖ’¡ ‰õÄ_® "åºkè „H˜=ÚÅ∞ =¸„`«HÀâßÖ’¡H˜, =¸„`«"åÇ≤ÏHõÖ’¡H˜ KÕi Ãã·ÖˇO\òQÍ =ÙO\Ï~Ú. Z@∞=O\˜ "åºkè ÅHõΔ}ÏÅx HõeyOK«‰õΩO_® =ÙO\Ï~Ú. H˘O^ŒiÖ’<Õ =∂=¸Å∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® "åºkè ÅHõΔ}ÏÅ∞ Hõ#|_»`å~Ú. QÆiƒù}©QÍ =Ù#flѨC_»∞ JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ Hõ#|_»x "åºkè ÅHõΔ}ÏÅ∞ Hõ#|_»\ÏxH˜ HÍ~°}O =¸„`«O áê~°∞^ŒÅ KåÖÏ=~°‰õÄ `«yæáÈ=_»O, =¸„`«O xÅfi Z‰õΩ¯= J=_»O HÍ~°}O. `«Ü«∂Ô~·# =¸„`«O `«Ü«∂Ô~·#@∞¡ 3–4 QÆO@ÅH˜ XHõ™êi J~ÚáÈ`«∂ =ÙO>Ë "åºkè„H˜=ÚÅ∞ "åºkè ÅHõΔ}ÏÅx HõÅ∞QÆ*ËÜ«∞_»O =ÙO_»^Œ∞. =¸„`«"åÇ≤ÏHõÖ’¡, =¸„`«Ñ≤O_®Ö’¡, „H˜=ÚÅ∞ ™ê÷=~°O U~°Ê~°∞Û‰õΩx ~°Hõ~°HÍÅ "åºkè ÅHõΔ}ÏÅx Hõey™êÎ~Ú. =¸„`«ã¨O|Okè`« "åºkè =zÛ#ѨC_»∞ [fi~°O =ã¨∞ÎOk. K«eQÍ =ÙO@∞Ok. =¸„`«qã¨~°˚# =∞O@QÍ, ÉÏ^èŒQÍ =ÙO@∞Ok. Z‰õΩ¯=™ê~°∞¡ =¸„`«O =ã¨∞ÎOk. ‰õΩ_ç _˘Hõ¯Ö’<À, Z_»=∞ _˘Hõ¯Ö’<À <˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã¨∞ÎOk.

=¸„`" « åÇ≤ÏHõÅ "åº^è∞Œ Å∞ QÆ~ƒ° ã ù ÷¨ Ñ≤O_®xH˜ #+¨Oì Hõey™êÎÜ∂« ? QÆiƒù}©Ö’ =¸„`«HÀâ◊"åº^èŒ∞Å∞ =ÙO>Ë 20 #∞Oz 50 âß`«O QÆ~°ƒùã¨÷ tâ◊√=ÙÅ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ 㨄Hõ=∞OQÍ =ÙO_»^Œ∞. JO^Œ∞Hõx QÆiƒù}© „ã‘Î =¸„`«HÀâ◊ "åº^èŒ∞Å∞ x~°¡HõΔ ºO KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. H˘O^ŒiÖ’ =¸„`«HÀâ◊ "åº^èŒ∞Å∞ f„=OQÍ L#flѨC_»∞ QÆ∞„~°Ñ¨Ù"å`«O ÅHõΔ}ÏÅ∞ ‰õÄ_® HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. QÆiƒù}© „ã‘ÎÖ’ =¸„`«ã¨O|Okè`« ÉÏ^èŒÅ∞ =Ù#flѨC_»∞ Ü«¸i<£ HõÅÛ~ü >ˇãπì KÕ~ÚOK«_»O J=ã¨~°O. ^•x|\˜ì "åiÖ’ Z@∞=O\˜ "åºkè„H˜=ÚÅ∞ =Ù#flg, "å\˜ x~°∂‡Å#H˜ ã¨Ô~·# Ü«∂O\˜|Ü«∂\˜H± =∞O^Œ∞ U^≥·#n ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. QÆiƒù}©QÍ =ÙO>Ë U =∞O^Œ∂ "å_»‰õÄ_»^Œx H˘O^Œ~°∞ J#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍh H˘xfl =∞O^Œ∞Å∞ Z@∞=O\˜ [O‰õΩ ÖˉõΩO_® "å_»=K«∞Û. P =∞O^Œ∞Å∞ QÆ~°ƒùã¨÷ tâ◊√=ÙH˜QÍh, QÆiƒù}©H˜QÍh Ǩx HõeyOK«=Ù. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ QÆiƒù}©QÍ =Ù#flѨC_»∞ =zÛ# =¸„`«ã¨O|Okè`« "åºkè HÍ#∞Ê `«~°∞"å`« ‰õÄ_® q∞ye =ÙO@∞Ok. JO^Œ∞Hõx J@∞=O\˜ Ѩiã≤÷ux ^Œ$+≤ìÖ’ =ÙOK«∞‰õΩx HÍ#∞Ê J~ÚáÈ~Ú<å "åºkè ѨÓiÎQÍ `«ˆQæ=~°‰õΩ zH˜`«û á⁄O^•e. ÖËx ѨHõΔOÖ’ W`«~°„`å HÍOÑ≤¡ˆH+¨<£û =™êÎ~Ú. iii

235 u

X.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

QÆiƒù}© „ã‘ÎH˜ "Õ_çKÕ¿ãÎ c¡_çOQ∑ Hõ#|_»∞`«∞O^•?

H˘O^Œ~°∞ QÆiƒù}© „ã‘ÎÅH˜ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ H˘O`« c¡_çOQ∑ Hõ#|_»∞`«∞Ok. JÖÏ Hõ#|_Õ c¡_çOQ∑ H˘kÌ K«∞Hõ¯ÖË HÍ=K«∞Û ÖË^• PQƉõΩO_® qѨs`«OQÍ J==K«∞Û. ™ê^è•~°}OQÍ H˘kÌáê\˜QÍ JÜÕ∞º c¡_çOQ∑ H˘O`« Hõ#|_»@O, PyáÈ=_»O =ÙO@∞Ok. KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÎÅ∞ "Õ_çKÕÜ«∞_»O=Å¡ JÖÏ Hõ#|_»∞`ÀO^Œx ã¨iÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞. "Õ_ç `«QÆæ_®xH˜ ÉÏs¡ `åQÆ_»O, Ѩà◊√§ u#_»O KÕ™êÎ~°∞. HÍh QÆiƒù}© „ã‘ÎH˜ c¡_çOQ∑ JѨC_»Ñ¨C_»∞ Hõ#|_»@O "Õ_ç=Å¡ HÍ^Œ∞. Jã¨Å∞ "Õ_ç, K«Å= J<Õq ÖË=Ù. c¡_çOQ∑ "Õ_ç J<Õ JáÈǨÏ`À x~°¡HõΔ ºO KÕ¿ãÎ QÆ~°ƒù"Õ∞áÈÜÕ∞ „Ѩ=∂^ŒO=ÙOk. QÆiƒù}© „ã‘ÎH˜ c¡_çOQ∑ Hõ#|_ç#ѨC_»∞ á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠‰õÄ_® HÍã¨Î aQÆnã¨∞ÎOk. 10 âß`«O QÆiƒù}© „ã‘ÎÅÖ’ H˘^ÀÌ Q˘áÈÊ c¡_çOQ∑ Hõ#|_»@O =ÙO@∞Ok. giÖ’ H˘O^ŒiH˜ QÆ~°ƒùO áÈ`«∞Ok, =∞iH˘O^ŒiH˜ xÅ∞ã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ Z=iÖ’ QÆ~°ƒùO áÈ`«∞O^À, Z=iH˜ xÅ∞ã¨∞ÎO^À ÃÑ·H˜ Hõ#|_Õ c¡_çOQ∑`À K≥ѨÊ_»O Hõ+¨ìO.

QÆiƒù}H© ˜ c¡_Oç Q∑ Hõ#|_ç`Õ QÆ~ƒ° Où áÈ`«∞O^•? H˘kÌáê\˜QÍ<Õ c¡_çOQ∑ =Ù<åfl QÆ~°ƒùO áÈ=K«∞Û, Z‰õΩ¯= Hõ#|_ç<å QÆ~°ƒùO xÅ==K«∞Û. Ǩ~À‡#¡ Zã≤ì"Õ∞+¨<£, J„ÖÏ왜O_£ ™ê¯xOQ∑ |\˜ì QÆ~°ƒùO xeKÕk ÖËxn H˘O`«=~°‰õΩ `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û. JÖψQ c¡_Oç Q∑H#õ |_»QÍ<Õ KÕ¿ã zH˜`û« |\˜ì QÆ~ƒ° Où xÅ|_»@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. QÆ~°ƒù„™ê"åÅ∞ <≥Å `«Ñ≤Ê# "≥Ú^Œ\ ˜ =¸_»∞ =∂™êÖ’¡ Z‰õΩ¯=. WÖÏ [iˆQ QÆ~°ƒù„™ê"åÖ’¡ 80 âß`«O Ñ≤O_» x~å‡}OÖ’ ֒ѨO U~°Ê_»@O „Ѩ^è•#HÍ~°}O. QÆiƒù}© „ã‘ÎH˜ Hõ_»∞Ѩ٠aQÆ nÜ«∞_»O, c¡_çOQ∑ Hõ#|_Õ Ñ¨iã≤÷ux '„^ä≥@<£¤ JÉÏ~°¬<£— JO\Ï~°∞. „^ä≥@<£¤ JÉÏ~°¬#∞Ö’¡

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 236

(QÆ~°ƒù„™ê=O [~°QÆ=K«∞Û#x ÉèíÜ«∞O HõeyOKÕ QÆiƒù}©ÅÖ’) *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞‰õΩO>Ë QÆ~°ƒùO áȉõΩO_® xÅ|_Õ"Õ Z‰õΩ¯=. „^ä≥@<£¤ JÉÏ~°¬<£Å∞QÍ Hõ#|_Õ ˆHã¨∞Ö’¡ H˘O^ŒiH˜ =Ú`åºÅ QÆiƒù}© U~°Ê_»@O HÍ~°}O. giÖ’ =Ù#flk =Ú`åºÅ QÆiƒù}© Jx `≥e¿ãÎ JÉÏ~°¬<£ KÕã≤ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xfl H©¡<£ KÕÜ«∞_»"Õ∞ ã¨Ô~·# Ѩ^Œúu. H˘O^ŒiH˜ QÆ~°ƒùO~å=_»O QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’ H͉õΩO_® QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ѨHõ¯# =Ù#fl @∂º|∞Ö’¡ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. nx<Õ ZHÀìã≤H± „ÃÑQÆflhû JO\Ï~°∞. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ѨHõ¯# @∂º|∞Ö’¡ QÆ~°ƒùO =zÛ#ѨC_»∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ‰õΩO_®, c¡_Oç Q∑#∞ "Õ_ç Jx x~°H¡ Δõ ºOQÍ T~°∞‰õΩO>Ë „¿ÑQÆ∞ ѨyeáÈ~Ú „áê}ÏáêÜ«∞O HõÅQÆ=K«∞Û. QÆ~°ƒùO^•eÛ# "≥Ú^Œ\ ˜ =∂™êÖ’¡ c¡_çOQ∑ Hõ#|_ç QÆ~°ƒù„™ê=O [~°QÆ_®xH˜ Ñ≤O_» x~å‡}OÖ’ ֒ѨO HÍ~°}"≥∞ÿ`Õ P `«~°∞"å`« <≥ÅÖ’¡ c¡_çOQ∑ Hõ#|_»\ÏxH˜ =∂Ü«∞ x~å‡}O ֒ѨÅ, "åº^èŒ∞Å∞ HõÅQÆ_»O HÍ~°}O. QÆiƒù}© „ã‘ÎH˜ JO@∞"åº^èŒ∞Å∞ ™ÈH˜<å, #∂º"≥∂xÜ«∂, >ˇÿá¶ê~Ú_£, =¸„`«Ñ≤O_®Å "åº^èŒ∞Å∞ =zÛ<å H˘kÌQÍ c¡_çOQ∑ Hõ#|_»=K«∞Û. H˘O^ŒiÖ’ D "åº^èŒ∞Å∞ QÆ~°ƒù„™ê=O HõeyOK«=K«∞Û. ˆH#û~ü, \˜.a.Ö’¡ QÆ~°ƒù„™ê=O [~°QÆ_»O Z‰õΩ¯=. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O "≥∞eHõ uiy =Ù<åfl, QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£ =Ù<åfl, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O kQÆ∞=ÉèÏQÆO Ѩ@∞`«fiO ÖˉõΩO_® =^Œ∞Å∞QÍ =Ù<åfl QÆ~°ƒù„™ê=O [iˆQ J=HÍâ◊=ÚOk.

c¡_Oç Q∑ Hõ#|_ç`Õ Ñ¨ÓiÎ ~Ô ãπì HÍ"åÖÏ? „^ä≥@<£¤ JÉÏ~°¬<£ Ѩiã≤÷u U~°Ê_ç#"å~°∞ HÍ#∞Ê JÜÕ∞º=~°‰õΩ _®Hõì~ü K≥Ñ≤Ê#@∞ì KÕÜ«∂e. HÍ#∞Ê JÜÕ∞º=~°‰õΩ ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ áêÖÁæ#‰õÄ_»^Œ∞. QÆ\ ˜ìѨ#∞Å∞ KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. ^Œ∂~°„Ѩܫ∂}ÏÅ∞, QÆ`«∞‰õΩ ~À_»∞¤Ö’¡ „Ѩܫ∂}ÏÅ∞ Jã¨Å∞ ѨxH˜~å=Ù. „^ä≥@<£¤ JÉÏ~°¬<£ Ѩiã≤÷u =Ù#fl H˘O^Œ~°∞ QÆiƒù}© „ã‘ÎÅÖ’ HÍ#∞Ê JÜÕ∞º=~°‰õΩ `«~°K«∞ H˘^ÀÌ Q˘áÈÊ c¡_çOQ∑ Hõ#|_»∞`«∂ =ÙO@∞Ok. J~Ú<å giH˜ <≥ÅÅ∞ xO_ç ѨO_»O\˜ a_»¤ ѨÙ_»∞`«∞Ok. _®Hõì~ü K≥Ñ≤Ê#@∞¡ ѨÓiÎQÍ #_»K«∞‰õΩO>Ë JO`å 㨄Hõ=∞OQÍ [iˆQ J=HÍâ◊O =ÙOk. J~Ú`Õ H˘O^ŒiH˜ ZO`« „Ѩܫ∞uflOz<å QÆ~°ƒùO áÈ=K«∞Û. XHõ™êi WÖÏ QÆ~°ƒùO áÈ~Ú#O`«=∂„`å# =∞m§ áÈ"åÅx ÖË^Œ∞. Z@∞=O\˜ W|ƒOk ÖˉõΩO_® Ô~O_»= HÍ#∞Ê [~°QÆ=K«∞Û. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

237 u

XI.

Zxfl™ê~°∞¡ QÆ~Oùƒ° =zÛ# xÅ=^≥O^Œ∞Hõx?

H˘O^ŒiH˜ QÆ~°ƒùO =zÛ#ѨC_»ÖÏ¡ xÅ=‰õΩO_® QÆ~°ƒù„™ê=O [iyáÈ`«∞Ok. D Ѩiã≤÷ux 'JÅ"å@∞QÍ JÉÏ~°¬<£— ÖË^• '¿ÇÏa@∞º=Öò JÉÏ~°¬—#O\Ï~°∞. W@∞=O\˜ "åiÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’ ֒ѨO =ÙO_»@"≥∂ ÖË^• QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’ n~°…HÍÅOQÍ W<£ÃѶHõΔ#∞O_»@"≥∂ HÍ~°}=∞=Ù`«∞Ok.

QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’ Ö’áêÅ∞ „Ѩf™ês JÉÏ~°¬<£ J=Ù`«∞#flѨC_»∞ ѨÓiÎQÍ Ñ¨sHõΔ KÕã≤ K«∂_®e. W@∞=O\˜ "åiÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O z#flkQÍ =ÙO_»@"≥∂ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û =ÙO_»@"≥∂ ÖË^• QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒ѨŠJ_»∞¤QÀ_» `«Ü«∂Ô~· Ô~O_»∞ QÆ^Œ∞Å∞QÍ =∂~°_»"≥∂ =ÙO@∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O XHõ\ ˜QÍ H͉õΩO_® "Õ~°∞"Õ~°∞QÍ Ô~O_»∞QÍ =ÙO\Ï~Ú. W@∞=O\˜ "åiÖ’ QÆ~°ƒùO =zÛ<å 3–4 <≥ÅÅ∞ =KÕÛã¨iHõÖÏ¡ JÉÏ~°¬<£ J~ÚáÈ`«∞Ok. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’ \ÏHÀûáê¡™ê‡, "≥∞ÿHÀáê¡™ê‡, HõΔÜ«∞"åº^èŒ∞Å∞ „HÍxH±QÍ =ÙO\Ï~Ú. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒Ѩe á⁄~°Ö’¡ D "åº^èŒ∞Å∞#flѨC_»∞ QÆ~°ƒùO xÅ=^Œ∞. Ç≤Ï™Èì™êeÊOQÀ „QÍ"£∞ ZH±ûˆ~, J„ÖÏ왜O_£ ™ê¯xOQ∑, Ç≤Ïã¨ì~À™È¯Ñ‘ ѨsHõΔÅ ^•fi~å QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O x~å‡}OÖ’x Ö’áêÅ∞ `ÕeHõQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û. ‰õĺ~°\Ï*ò ^•fi~å QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒Ѩeá⁄~°Ö’¡ =ÙO_Õ „HÍxH± W<£ÃѶHõ¬<£Åx QÆ∞iÎOK«=K«∞Û.

"≥Ú^Œ\˜ <≥ÅÖ’¡ QÆ~ƒ° ™„ù ê"åÅx HÍ~°}=∞ÜÕ∞º [#∞º^ÀëêÅ∞ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ QÆ~°ƒùO =zÛ# 1–2 JÉÏ~°¬<£ J~ÚáÈ`«∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ "≥Ú^Œ\ ˜ Ô~O_»∞ =∂™êÖ’¡ J~ÚáÈÜÕ∞ JÉÏ~°¬<£ÅH˜ Ñ≤O_» x~å‡}OÖ’ [#∞ºÑ¨~°OQÍ ^À+¨O =ÙO_»@O HÍ~°}O. [#∞º^Àëêxfl ã¨ik^ŒÌ_»O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞ Hõ#∞Hõ JÖÏ J~ÚáÈÜÕ∞ QÆ~°ƒù„™ê"åxfl ‰õÄ_® JiHõ@ì@O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. J~Ú`Õ „Ѩf™ês Ñ≤O_» x~å‡}O [iy#ѨC_»ÖÏ¡ "åiÖ’ [#∞º^À+¨O U~°Ê_®Åx ÖË^∞Œ . XHõ™êi JÉÏ~°¬<£ J~Ú#O`« =∂„`å# ~Ô O_»=™êi J~Ú#O`« =∂„`å# ~Ô O_»=™êi

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 238

‰õÄ_® JÉÏ~°¬<£ J~ÚáÈ`«∞O^Œx J#∞HÀ#=ã¨~O° ÖË^∞Œ . XHõ"àÕ ◊ =~°∞ã¨QÍ XHõ\ i˜ ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ "≥Ú^Œ\ ˜ 1–2 =∂™êÖ’¡<Õ JÉÏ~°¬<£ J~ÚáÈ`«∂ ^•xH˜ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# HÍ~°}O `≥eÜ«∞#ѨC_»∞ 3–4 ã¨O=`«û~åÅ =~°‰õΩ QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_® *Ï„QÆ`«ÎѨ_»@O J=ã¨~°O. KåÖÏ=∞OkÖ’ JÖÏ q~å=∞O WzÛ# `«~°∞"å`« QÆ~°ƒùO xÅ|_»@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. |Ǩïâß D ֒ѨO q_»∞^ŒÅÜÕ∞º JO_®Ö’¡ U~°Ê_Õ [#∞º^À+¨O x^•#OQÍ `˘ÅyáÈ=_»O HÍ~°}O HÍ=K«∞Û.

QÆ~ƒ° ™„ù ê"åxfl x~ÀkèOKÕ Ç¨~À‡#∞¡ H˘O^ŒiÖ’ „á⁄lã≤ì~å<£ Ǩ~À‡<£, HÀiÜ«∂xH± Q˘<å_À „\ÏѶ≤H± Ǩ~À‡<£ ֒ѨO =Å¡ JÉÏ~°¬#∞¡ HÍ=K«∞Û. giÖ’ Ǩ~À‡#∞¡ ZO`«âß`«O =Ù#fln ѨsHõΔKÕ¿ãÎ JÉÏ~°¬#¡H˜ Ǩ~À‡#¡ ֒ѨO J~Ú#n HÍxn `≥Å∞ã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊ „á⁄lã≤ì~å<£, HÀiÜ«∂xH± Q˘<å_À „\ÏѶ≤H± Ǩ~À‡#¡ ֒ѨO =Ù#fl@∞ì `Õe`Õ "å\˜x HÀ~°∞ûQÍ WO[Hõ¬#¡ ~°∂ѨOÖ’ W¿ãÎ QÆ~°ƒù„™ê=O [~°QƉõΩO_® x~ÀkèOK«=K«∞Û. ^ä≥·~å~Ú_£ „QÆOkä `«y#O`« ѨxKÕÜ«∞Hõ ^ä≥·~å~Ú_£ Ǩ~À‡<£ ֒ѨO =Ù#fl "åiÖ’ ‰õÄ_® QÆ~°ƒùO xÅ=HõáÈ=K«∞Û. W@∞=O\˜"åiÖ’ ^ä≥·~å~Ú_£ Ǩ~À‡<£ Zã≤ì"Õ∞+¨<£ "Õã≤ Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ D Ǩ~À‡<£ aà◊§Å#∞ W¿ãÎ QÆ~°ƒù„™ê=O H͉õΩO_® KÕÜ≥ÚK«∞Û. áÈ+¨HÍǨ~° ֒ѨO =Ù#fl H˘O^ŒiÖ’ QÆ~°ƒùO =zÛ# „Ѩf™êi JÉÏ~°¬<£ J~ÚáÈ=K«∞Û. áÈ+¨HÍǨ~° Ö’áêxfl QÆ∞iÎOz =∞Oz PǨ~°O W¿ãÎ JÉÏ~°¬<£ [~°QÆHõ áÈ=K«∞Û.

ã≤Ѷ≤eãπ "åºkè – QÆ~°ƒù„™ê"åÅ∞ H˘O^ŒiÖ’ 5= <≥Å =KÕÛã¨iHõÖÏ¡ QÆ~°ƒùO áÈ`«∂ =ÙO@∞Ok. W@∞=O\˜ "åiÖ’ ã¨∞Y"åº^èŒ∞Ö’¡ XHõ>ˇÿ# ã≤Ѷ≤eãπ "åºkè =ÙO_»@O HÍ~°}O. `«e¡Ö’ ã≤Ѷ≤eãπ "åºkè =Ù#flѨÊ\˜H© "≥Ú^Œ\ ˜ 4–5 =∂™êÅ=~°‰õΩ ^•x ^Œ∞„+¨ÊÉèÏ=O Hõ#|_»^Œ∞. P `«~°∞"å`Õ P "åºkè „Ñ¨ÉèÏ=O Hõ#Ѩ_»∞`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx <≥Å `«Ñ¨ÊQÍ<Õ q._ç.P~ü.ZÖò. ~°HõÎѨsHõΔ KÕã≤ JO^Œ∞Ö’ U=∞<åfl ^À+¨O =ÙO>Ë ÃÑx_»∂ºÖò ZÖò.Z.24 WO[Hõ¬<£ (ÃÑxûe<£ WO[Hõ¬<£) "å~åxH˜ XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# =~°∞ã¨QÍ 3 "å~åÅ∞ KÕ~ÚOK«∞‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ QÆ~°ƒùO xÅ∞ã¨∞ÎOk. JÉÏ~°¬<£ JÜÕ∞º HÍ~°}O |\˜ì `«y# zH˜`«û KÕ¿ãÎ QÆ~°ƒù„™ê"åÅx KåÖÏ=~°‰õΩ JiHõ@ì=K«∞Û. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

239 u

XII.

HÍ#∞ʉõΩ =ÚO^Œ∞ QÆi}ùƒ © ã„ ÖΑ ’ Z^Œ∞~°Ü∞Õ º ãà H±û ã¨=∞㨺Å∞ !

„ã‘ÎÅ∞ QÆ~°ƒùO ^•eÛ# `«~°∞"å`« H˘xfl „Ѩ`ÕºHõ ÃãH±û ã¨=∞㨺Åx Z^Œ∞~˘¯O\Ï~°∞. D ã¨=∞㨺Å∞ H˘xfl =∂#ã≤Hõ"≥∞ÿ#q, =∞iH˘xfl âßs~°Hõ"≥∞ÿ#q. QÆ~°ƒùO ^•ÅÛ#O`«=~°‰õΩ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ ÃãH±ûÖ’ KåÖÏL`åûǨÏOQÍ =ÙO\Ï~°∞. ÃãH±ûx ZO*ÏÜü∞ KÕ™êÎ~°∞. ZO`À`«$Ñ≤Îx á⁄O^Œ∞`å~°∞. HÍh <≥Å `«Ñ¨Ê_»O`À "åiÖ’ `Õ_® Hõ# |_»∞`«∞Ok. ÃãH±û Z_»Å Pã¨H˜Î ã¨#flyÅ∞¡`«∞Ok. ÃãH±û JO>Ë qã¨∞QÆ∞ ‰õÄ_® HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u "≥Ú^Œ\ ˜™êi QÆ~°ƒùO =zÛ#ѨC_»∞ Z‰õΩ¯=. Ô~O_»=™êi QÆ~°ƒùO =zÛ#ѨC_»∞ `«‰õΩ¯=. QÆ~°ƒùO ~åHõ=ÚO^Œ∞ K«Hõ¯x P~ÀQƺO, K«Hõ¯x "åºÜ«∂=∞O, K«Hõ¯x PǨ~°O =ÙO_Õ"åà◊√§ QÆ~°ƒùO =zÛ# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® KåÖÏ=~°‰õΩ Ç¨ïëê~°∞QÍ<Õ =ÙO\Ï~°∞. JÖÏ H͉õΩO_® PǨ~°O =ÚO^Œ∞ #∞Op 㨄Hõ=∞OQÍ fã¨∞HÀx"åà◊√§, ã¨∂÷ÅHÍÜ«∞O =Ù#fl"åà◊√§, "åºÜ«∂=∞O ÖËx"åà◊√§ QÆ~°ƒùO =zÛ#ѨC_»∞ Z‰õΩ¯= =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç, JÅã¨@H˜ QÆ∞i J=Ù`å~°∞.

QÆiƒù}© ã „ ÖΑ ’ áê^•Å"åѨ٠QÆ~°ƒùO ^•eÛ# „ã‘ÎÖ’ #_»∞=Ú<˘Ñ≤Ê =ÙO@∞Ok. áê^•Å∞ "å™êÎ~Ú. <≥ÅÅ∞ xO_ç#H˘nÌ Hõ_»∞Ѩ٠ÃÑiy PÜ«∂ã¨O JxÑ≤ã¨∞ÎOk. #_»=_®xH˜, ‰õÄ~ÀÛ=_®xH˜, Ѩ_»∞HÀ=_®xH˜ W|ƒOk =ÙO@∞Ok. D Ѩiã≤÷u „ã‘ÎÖ’ ÃãH±û Z_»Å Pã¨H˜Îx `«yæã¨∞ÎOk. HÍ#∞ÊH˜ <≥Å=ÚO^Œ∞ =~°‰õΩ x~°ÉèíºO`«~°OQÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. P `«~°∞"å`« ‰õÄ_® `«QÆ∞ *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞‰õΩx ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. QÆiƒù}© „ã‘Î ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë P~°æ[O (ã¨∞Y„áêÑ≤Î) ã¨=∞Ü«∞OÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O HõO_»~åÅH˜ ™êÊl"£∞û =zÛ <≥ÅÅ∞ xO_»‰õΩO_®<Õ HÍ#∞Ê J~ÚáÈ`«∞O^Œ<Õ JáÈÇ¨Ï XHõ\ ˜ =ÙOk. Jk JáÈ¿ÇÏ `«Ñ¨Ê x[O

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 240

HÍ^Œ∞. P~°[æ O =Å¡ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’ HõeQˆ HõO_»~° ã¨OHÀK«O =Å¡ HÍ#∞Ê <˘Ñ¨CÅ∞ =KÕÛ™êÎÜ∞« #fl ^•xH˜ âß„ã‘ÎÜ«∂^è•~åÅ∞ ÖË=Ù.

P#"å~ÚfQÍ JÉÏ~°¬#∞¡ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ QÆ~°ƒùO=zÛ# "≥Ú^Œ\ ˜<≥ÅÖ’¡ P#"å~ÚfQÍ JÉÏ~°¬#∞¡ J~ÚáÈ`«∂ =ÙO\Ï~Ú. J@∞=O\˜"åi q+¨Ü«∞OÖ’ ZO^Œ∞ÔH·<å =∞Oz^Œx <≥Å `«Ñ≤Ê# ^ŒQÆæ~°#∞Oz ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#‰õΩO_® q„âßOu fã¨∞HÀ=∞x K≥ѨÊ_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. =∂=¸Å∞ Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ ^ŒOѨ`«∞Å∞ Z@∞=O\˜ [O‰õΩÖˉõΩO_® ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. ÃãH±ûx ѨÓiÎQÍ ZO*ÏÜü∞ KÕÜ«∞=K«∞Û. XHõ"Õà◊ Z=iÖ’<≥·<å ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ c¡_çOQ∑ Hõ#|_ç`Õ _®Hõì~üx ã¨O„ѨkOKåe. ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ „Ѩu „ã‘ÎH˜ H˘O`« `≥Å∞Ѩ٠J=Ù`«∞O@∞Ok. Ü≥∂x P~ÀQƺOQÍ =ÙO_» _®xH˜, Ü≥∂xÖ’ \˜+¨Øº ZO_çáȉõΩO_® =ÙO_»_®xH˜, ÃãH±ûÖ’ „™ÈìH±û ã¨∞<åÜ«∂ã¨OQÍ =ÙO_»_®xH˜ H˘O`«„^Œ=O T~°∞`«∂ =ÙO@∞Ok. QÆ~°ƒùO ^•eÛ# `«~°∞"å`« D „^Œ=O =∞iO`≥‰õΩ¯= „ã¨qã¨∞ÎOk.

QÆiƒù}© „ã‘ÎÅÖ’ JkèHõOQÍ "≥·\ò _çâßÛù~ü˚ J~Ú`Õ H˘O^Œ~∞° „ã‘ÅÎ Ö’ QÆ~ƒ° Où =zÛ `«~∞° "å`« "≥\· ò_âç ßÛù~˚ü Z‰õΩ¯= =ÙO_»_"» ∞Õ H͉õΩO_® ^Œ∞~°^Œ, =∞O@ =ÙO@∞Ok. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë Ü≥∂xÖ’ ÉÏ^èŒ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. JO`ÕH͉õΩO_® Éèí~°ÎH˜ ‰õÄ_® ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#fl „Ѩu™êi ѨÙ~°∞ëêOQÆO HõOk#@∞¡ Z„~°QÍ J=Ù`«∞Ok. áêz Ѩ\ ˜ì#@∞¡ `≥Å¡QÍ J=Ù`«∞Ok. ^Œ∞~°^Œ, =∞O@ JxÑ≤™êÎ~Ú. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_®xH˜ ÉÏ^èŒ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. nxHõO`«\ ˜H© QÆiƒù}© „ã‘ÎÖ’ '"≥ÚxeÜ«∂ã≤ãπ— J<Õ Ñ¶¨OQÆãπ W<£ÃѶHõ¬<£ ~å=_»"Õ∞ HÍ~°}O. QÆiƒù}© „ã‘Î Ü≥∂xÖ’ P=∂¡Å∞ ÃÑ~°QÆ_»O, ÔQ·¡H˜[<£âß`«O Z‰õΩ¯= J=_»O "≥ÚxeÜ«∂ã≤ãπ "åºkèH˜ ã¨O|OkèOz# HÍ#_ç_® PeƒHÍ<£ûѶ¨OQÆãπ ÃÑ~°QÆ_®xH˜ ^ÀǨÏ^ŒO KÕ™êÎ~Ú. '"≥ÚxeÜ«∂ã≤ãπ— ~å=_»O`À QÆiƒù}© „ã‘ÎH˜ ÃãH±ûÖ’ ÉÏ^èŒHõÅQÆ_»"Õ∞ H͉õΩO_® ѨÙ~°∞+¨μxH˜ ‰õÄ_® ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. W@∞=O@ѨC_»∞ QÆiƒù}© „ã‘Î =~°∞ã¨QÍ "å~°O ~ÀAÅ∞ 'HÍ#_ç_£q— "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡@∞¡ Ü≥∂xÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë "åºkè `ÕeHõQÍ `«yæáÈ`«∞Ok. QÆiƒù}© ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „ã‘ÎÖ’ HõeˆQ âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ =∂~°∞ÊÅx J~°úO KÕã¨∞‰õΩO>Ë P"≥∞Ö’ ÃãH±û `«QÆæ_®xH˜, ÉÏ^èŒ HõÅQÆ_®xH˜ HÍ~°}O `≥Å∞ã¨∞ÎOk. „ã‘Î ‰õÄ_® Jã¨Å∞ q+¨Ü«∂xfl J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO>Ë `«# ã¨=∞㨺x K«Hõ¯k^Œ∞̉õΩx ^•OѨ`«º rq`åxfl P#Okã¨∞ÎOk. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

241 u

XIII.

ã≤*iË Ü«∞<£ PѨ~ˆ +¨<£

H˘O^Œ~°∞ QÆiƒù}©Å∞ `å=Ú ÉÏQÍ<Õ =Ù<åflO Hõ^• _®Hõì~ü ã≤*ËiÜ«∞<£ PѨˆ~+¨<£ KÕÜ«∂ÅO@∞<åflÔ~O^Œ∞Hõx JO\Ï~°∞ HÍh "åiH˜ Ѷ‘@Öò _ç„ã¨ìãπ q+¨Ü«∞O J~°÷O HÍ^Œ∞. HÍ#∞Ê<˘Ñ¨CÅ∞ H˘kÌQÍ<Õ =ÙO_»=K«∞Û HÍh QÆ~°ƒùã¨÷tâ◊√=Ù QÆ∞O_≥ KåÖÏ ™È¡ J~ÚáÈ=K«∞Û ÖË^• Juã‘Ê_£QÍ H˘@∞ì‰õΩO@∂ =ÙO_»=K«∞Û. WÖÏO\˜ Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ =∂=¸Å∞ HÍ#∞Ê JÜÕ∞º=~°‰õÄ "Õz ‰õÄ~°∞ÛO>Ë Z‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ =∞$`«tâ◊√"Õ |Ü«∞@‰õΩ=ã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊ „áê}O`À ѨÙ\˜ì<å H˘kÌ QÆO@Ö’¡<Õ =∞~°}˜OKÕ J=HÍâ◊=ÚOk.

ã≤*iË Ü«∞<£ ZѨC_»∞ J=ã¨~= ° ∞=Ù`«∞Ok? JÖÏ [~°QƉõΩO_® =ÙO_®ÅO>Ë Ñ¶‘@Öò _ç„ã¨ìãπx QÆ=∞xOK«QÍ<Õ KÕÜ«∞=Åã≤# zH˜`«û KÕã≤ Ѷ¨e`«O Hõ#|_»HõáÈ`Õ "≥O@<Õ ã≤*ËiÜ«∞<£ KÕÜ«∞_»O, J=ã¨~°O |\˜ì W<£‰õΩºÉË@~üÖ’ ÃÑ@ì_O» KÕÜ∂« e. JѨC_Õ #==∂™êÅ∞ Ѩ_ç# „â◊=∞H˜ Ѷ¨e`«O =ÙO@∞Ok. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ |ã≤÷ Z=ÚHõ z#flkQÍ =ÙO@∞Ok. ^•x`À a_»¤ JO^Œ∞Ö’#∞Oz |Ü«∞@‰õΩ ~åÖËHõáÈ`«∞Ok. =∂=¸Å∞ ѨsHõΔÖ’#∂, ZH±ûˆ~ fÜ«∞_»O ^•fi~å#∂ D ֒ѨO `≥Å∞ã¨∞ÎOk. W@∞=O\˜ ã≤÷uÖ’ ZÖÏQÆ∂ HÍ#∞ÊHÍ^Œ∞ Hõ#∞Hõ HÍ#∞Ê <˘Ñ¨CÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# `«~°∞"å`« ã≤*ËiÜ«∞<£ KÕ™êÎ~°∞. H˘O^Œ~°∞ Ñ≤Å¡Å∞ `«Å =∂=¸Å∞QÍ HõO>Ë ÃÑ^ŒÌkQÍ =ÙO@∞Ok. JO^Œ∞=Å¡ ‰õÄ_® =∂=¸Å∞ HÍ#∞Ê J=^Œ∞. =∞iH˘O^Œ~°∞ a_»¤Å∞ Hõ_»∞ѨÙÖ’ J_»¤O uiy =ÙO\Ï~°∞. W@∞=O\˜ ˆHã¨∞Ö’¡ ã≤*ËiÜ«∞<£ XHõ¯>Ë =∂~°æO. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ Ü«Ú>ˇÿÔ~<£ W#i¬Ü«∂ =ÙO@∞Ok. ZO`«H© HÍ#∞Ê <˘Ñ¨CÅ∞ ÃÑ~°QÆ=Ù. W@∞=O\˜ ˆHã¨∞Ö’¡ ã¨Öˇ·<£Ö’ ã≤O\’ã≤<å<£ =∞O^Œ∞HõeÑ≤ <˘Ñ¨CÅ∞ Z‰õΩ¯=ÜÕ∞º@@∞¡QÍ KÕ™êÎ~°∞. J~Ú<å ZO`«H© <˘Ñ¨CÅ∞ `«y#O`« JO^Œ∞HÀ=Ù. ZxflKÕã<≤ å <˘Ñ¨CÅ∞ ZO`«H© `«y#O`«

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 242

ÃÑ~°QÆx Ѩiã≤÷ux 'Ü«Ú>ˇÔ~·<£ W#i¬Ü«∂— JO\Ï~°∞. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷uÖ’ ‰õÄ_® ã≤*ËiÜ«∞<£ PѨˆ~+¨<£ `«Ñ¨Êxã¨i J=Ù`«∞Ok.

XHõ™êi ã≤*iË Ü«∞<£ KÕ¿ãÎ ~Ô O_À™êi ‰õÄ_® J=ã¨~" ° ∞Õ <å? XHõ™êi PѨˆ~+¨<£ KÕ¿ãÎ Ô~O_»=™êi ‰õÄ_® ã≤*ËiÜ«∞<£ PѨˆ~+¨<£ KÕÜ«∞=Åã≤ =ã¨∞ÎO^• Jx H˘O^Œ~∞° J_»∞QÆ∞`å~°∞. XHõ™êiKÕ¿ãÎ ~Ô O_»=™ês `«Ñʨ Hõ KÕÜ∂« Åx ÖË^∞Œ . HÍh H˘O^ŒiÖ’ JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ PѨˆ~+¨<£ KÕã≤#KÀ@ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O HÍ#∞Ê <˘Ñ¨CÅ á¶È~üûH˜ ѨyeáÈ=K«∞Û. Hõ_»∞ѨÙ֒ѨÖË QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O JÖÏ qzÛùáÈ=_»O „Ѩ=∂^ŒHõ~°"≥∞ÿ# Ѩiã≤÷u. JO^Œ∞Hõx Wk=~°‰õΩ ã≤*ËiÜ«∞<£ J~Ú=ÙO>Ë =∞m§HÍ#∞Ê <˘Ñ¨CÖ’¡ PѨˆ~+¨<£ KÕÜ«∞_»O ˆHΔ=∞Hõ~°O. XHõ"Õà◊ Ô~O_»=™êi PѨˆ~+¨<£ ÖˉõΩO_® =∂=ÚÅ∞ HÍ#∞ÊH˜ „Ѩܫ∞uflOK«=K«∞Û. HÍh Z@∞=O\˜ ZÖÏ =ã¨∞ÎO^À `≥eÜ«∞^Œ∞ Hõ#∞Hõ PѨˆ~+¨<£H˜ Ô~_ôQÍ =ÙOK«∞‰õΩx =∂=¸Å∞ HÍ#∞ÊH˜ „Ѩܫ∞uflOKåe. H˘O^ŒiH˜ QÆ~°ƒùO =zÛ<å QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜QÍx, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~îåxH˜QÍx ÃÑ^ŒÌ ÃѶ·„ÉÏ ~Ú_£û =ÙO_ç HÍ#∞Ê Hõ+¨ìO HÍ=K«∞Û. J@∞=O\˜ ˆHã¨∞Ö’¡ ã≤*ËiÜ«∞<£ KÕÜ«∞=Åã≤ =ã¨∞ÎOk.

QÆ∞~„ Ñ ° Ù¨ "å`«O =zÛ# "åiÖ’... QÆ∞„~°Ñ¨Ù"å`«O =zÛ `«e¡ JѨ™ê‡~°HõOÖ’H˜ "≥o§<å, Ѷ≤\òû =zÛ<å "≥O@<Õ ã≤*ËiÜ«∞<£ KÕã≤ HÍ#∞Ê KÕÜ«∞HõáÈ`Õ `«e¡ „áê}ÏxˆH „Ѩ=∂^ŒO. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ 35–40 ã¨O=`«û~åÅ∞ =zÛ# `«~°∞"å`« QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎOk. W@∞=O\˜ "åiH˜ =∂=¸Å∞ HÍ#∞Ê J=_»O Hõ+¨ìO J=Ù`«∞Ok. J@∞=O@ѨC_»∞ ã≤*ËiÜ«∞<£ PѨˆ~+¨<£ KÕÜ«∞=Åã≤=ã¨∞ÎOk. H˘O^ŒiH˜ HÍ#∞Ê<˘Ñ¨CÅ∞ „áê~°OÉèíOH͉õΩO_®<Õ L=∞‡h~°∞ Ѩ_çáÈ`«∞Ok. =ÚO^Œ∞QÍ<Õ L=∞‡h~°∞ Ѩ_çáÈ=_»O =∞Ozk HÍ^Œ∞. L=∞‡h~°∞ Ѩ_çáÈ~Ú# H˘O^ŒiÖ’ HÍ#∞Ê <˘Ñ¨CÅ∞ =∂=¸Å∞QÍ =KÕÛã≤ HÍ#∞Ê J~ÚáÈ=_»O [iy`Õ, =∞iH˘O^ŒiÖ’ HÍ#∞Ê<˘Ñ¨CÅ∞ ~å=Ù. W@∞=O@ѨC_»∞ ã¨Öˇ·<£Ö’ ã≤O\’ã≤<å<£ "Õã≤ HÍ#∞Ê<˘Ñ¨CÅ∞ ~å=_®xH˜ Hõ$+≤ KÕ™êÎ~°∞. JO`ÕQÍh L=∞‡h~°∞ áÈ~Ú<å =∂=¸Å∞ HÍ#∞Ê<˘Ñ¨CÅ∞ HÀã¨O "Õz =ÙO>Ë QÆ~°ƒùO Ö’x a_»¤ =∞~°}˜OKÕ „Ѩ=∂^ŒO =ÙOk. JO^Œ∞Hõx L=∞‡h~°∞ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ áÈ~Ú# QÆiƒù}© q+¨Ü«∞OÖ’ _®Hõì~ü QÆ~°ƒùã¨÷tâ◊√=٠Ѩiã≤÷ux ZѨÊ\˜HõѨC_»∞ *Ï„QÆ`«ÎQÍ Ñ¨ijeã¨∂Î =ÙO_®e. J=ã¨~°O |\˜ì PÅ㨺O KÕÜ«∞‰õΩO_® PѨˆ~+¨<£ KÕÜ«∂e. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~îåxH˜ ˆH#û~ü=Ù<åfl, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O qK«∞ÛHÀ‰õΩO_® =Ù<åfl ã≤*ËiÜ«∞<£ PѨˆ~+¨<£ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® KÕÜ«∞=Åã≤O^Õ. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

243 u

XIV.

Hõ=ÅÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ Ñ¨Ù_»`å~°∞?

Hõ=ÅÅ∞ =ÚYºOQÍ Ô~O_»∞ `«~°QÆ`«∞ÅH˜ K≥Ok =ÙO\Ï~°∞. XHõ `«~°QÆu– "≥∂<À *ˇ·QÀ\˜H± \˜fi<£û, Ô~O_»= `«~°QÆu– _≥·*ËQÀ\˜H± \˜fi<£û. „ã‘ÎÖ’ „Ѩf XHõ¯ |∞∞`«∞K«„HÍxH˜ ("≥∞#∞„ã¨ì=Öò Ãã·H˜Öò) XHõ>Ë JO_»O (F=O) q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞Ok. ^•OѨ`«ºOÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ ã¨öeOK«|_ç# ѨÙ~°∞+¨μx g~°ºHõ}ÏÅÖ’ XHõ>Ë XHõ\ ˜ JO_»O`À HõÅ~ÚHõ á⁄O^Œ∞`«∞Ok. D ~°HõOQÍ g~°ºHõ}O`À HõÅ~ÚHõ K≥Ok# JO_®xfl 'ÃѶiìÖˇ·*ò¤ F=O— JO\Ï~°∞. Wk `«~°∞"å`« Ñ≤O_»OQÍ ~°∂á⁄O^Œ∞`«∞Ok.

XˆH JO_»O`À W^Œ~Ì ∞° a_»Ö¤ Ï! ™ê^è•~°}OQÍ ÃѶiìÖˇ·*ò¤ F=O`À XHõ a_Õ¤ ѨÙ_»∞`«∞Ok. XH˘¯Hõ¯™êi ÃѶiìÖˇ·*ò¤ F=O Ô~O_»∞QÍ pe Ô~O_»∞ Ñ≤O_®Å∞QÍ ~°∂á⁄O^Œ∞`«∞Ok. gˆ~ Hõ=ÅÅ∞QÍ Ñ¨Ù_»`å~°∞. XˆH ÃѶiìÖˇ·*ò¤ F=O`À Hõ=ÅÅ∞ `«Ü«∂Ô~·#ѨC_»∞ "åi^ŒÌiH© ÉÁ_»∞¤`åà◊√§ "ÕÔ~·<å =∂Ü«∞ =∂„`«O XHõ¯>Ë J=Ù`«∞Ok. JO`ÕH͉õΩO_® XˆH ÃѶiìÖˇ·*ò¤ F=O`À Hõ=ÅÅ∞ ѨÙ\˜ì#ѨC_»∂ W^ŒÌ~°∂ XˆH ÃãH±û J=Ù`å~°∞. W^ŒÌ~°∞ P_»Ñ≤Å¡Öˇ·<å J=Ù`å~°∞, =∞QÆÑ≤Å¡Öˇ·<å J=Ù`å~°∞. ~°∂Ѩو~YÅ∞ ‰õÄ_® ^•^•Ñ¨Ù XˆH q^èŒOQÍ =ÙO\Ï~Ú. gi<Õ "≥∂<À*ˇ·QÀ\˜H± \˜fi<£û JO\Ï~°∞. H˘O^Œi q+¨Ü«∞OÖ’ Hõ=ÅÅ∞ ѨÙ\˜ì#ѨC_»∞ "åiÖ’ XHõ~°∞ P_», =∞~˘Hõ~°∞ =∞QÆ HÍ=K«∞Û. ÖË^• XHõ>Ë ÃãH±û HÍ=K«∞Û. J~Ú`Õ g~°∞ XHõ>Ë ÃѶiìÖˇ·*ò¤ F=O #∞Oz ѨÙ@ì_»O =ÙO_»^Œ∞. P „ã‘ÎÖ’ XHõ\ ˜H˜ q∞Oz JO_®Å∞ (F"å) XˆH <≥ÅÖ’ q_»∞^ŒÅ J=Ù`å~Ú. JÖÏ q_»∞^ŒÖˇ·# JO_®Å`À "Õ~°∞"Õ~°∞QÍ g~°ºHõ}ÏÅ∞ Hõeã≤ "Õ~°∞"Õ~°∞ ÃѶiìÖˇ·*ò¤ F"å `«Ü«∂ ~°=Ù`å~Ú. Jq Ô~O_»∞ =ÙO_»=K«∞Û, =¸_»∞ =ÙO_»=K«∞Û, <åÅ∞QÆ∞ =ÙO_»=K«∞Û. P ã¨OYº |\˜ì Hõ=ÅÅ ã¨OYº ‰õÄ_® =ÙO@∞Ok. D ~°HõOQÍ "Õ~°∞"Õ~°∞ ÃѶiìÖˇ·*ò¤ F=O`À ѨÙ\˜ì# Hõ=ÅÅx _≥·*’Q∑\ ˜H± \˜fi<£û JO\Ï~°∞. giH˜ `«e¡ QÆ~°ƒùHÀâ◊OÖ’ =∂Ü«∞Å∞, ÉÁ_»∞¤`åà◊√§ "Õ~°∞"Õ~°∞QÍ =ÙO\Ï~Ú.

u 244 #=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞ XˆH ÃѶiìÖˇ·*ò¤ F=O`À ѨÙ>Ëì Hõ=ÅÅ∞ 25 âß`«O =ÙO>Ë, "Õ~°∞"Õ~°∞ ÃѶiìÖˇ·*ò¤ F=O`À ѨÙ>Ëì Hõ=ÅÅ∞ 75 âß`«O =ÙO\Ï~°∞. _≥·*ËQÀ>ˇH± \˜fi<£û ѨÙ@ì_»O =Oâ◊áê~°OѨ~°º ÅHõΔ}OQÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok.

<≥ÅH˜ XHõ\H˜ ˜ q∞Oz Z‰õΩ¯= JO_®Å∞ q_»∞^ŒÅ=Ù`åÜ«∂? ™ê^è•~°}OQÍ Hõ=ÅÅ∞ ѨÙ>Ëì"åiÖ’ XˆH™êi XHõ\ ˜H˜ q∞Oz JO_®Å∞ q_»∞^ŒÅ J=_»O, ^•OѨ`«ºOÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ XˆH™êi J=hfl g~°ºHõ}ÏÅ`À "Õ~°∞"Õ~°∞ ÃѶiìÖˇ·*ò¤ F"åQÍ ~°∂á⁄O^Œ_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ XHõ™êi ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ XHõ JO_»O g~°ºHõ}O`À HõÅ~ÚHõ K≥O^Œ_»O =ÙO>Ë, =∞~˘Hõ™êi ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ =∞~˘Hõ JO_»O Ѷ¨ÅnHõ~°}O K≥O^Œ∞`«∞Ok. WÖÏ XˆH <≥ÅÖ’ Hõ=ÅÅx QÆ~°ƒùO ^•ÅÛQÍ, WOHÍ J~°∞^Œ∞QÍ XHõ <≥ÅÖ’ XHõ JO_»O g~°ºHõ}O`À Ѷ¨ÅnHõ~°} á⁄Ok QÆ~°ƒùO ~åQÍ, Ô~O_»= <≥ÅÖ’ ‰õÄ_® =∞~˘Hõ JO_»O q_»∞^ŒÅ J=_»O, ã¨OÉè’QÆOÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ g~°ºHõ}O`À Jk ‰õÄ_® Ѷ¨ÅnHõ~°} K≥O^Œ_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.D ~°HõOQÍ <≥Å `Õ_®`À Hõ=ÅÅ∞ QÆ~°ƒùOÖ’ `«Ü«∂~°=_»O =ÙO@∞Ok.

Hõ=ÅÅ∞ QÆ~ƒ° Où Ö’ =ÙO>Ë HõeQˆ J<å~ÀQƺO Hõ=ÅÅx QÆ~°ƒùO ^•eÛ#ѨC_»∞ P „ã‘ÎH˜ QÆ~°ƒù„™ê=O [~°QÆ_»O ‰õÄ_® Z‰õΩ¯=. JÖψQ Hõ=ÅÅx QÆ~°ƒùO ^•eÛ#ѨC_»∞ <≥ÅÅ∞ xO_»‰õΩO_® HÍ#∞Ê J=_»O ‰õÄ_® Z‰õΩ¯"Õ. QÆ~°ƒùOÖ’ Hõ=ÅÅ∞ Z^Œ∞QÆ∞`«∞#fl „ã‘ÎÖ’ QÆ∞„~°Ñ¨Ù"å`«O Hõ#|_»@O Z‰õΩ¯=. "åiÖ’ L=∞‡h~°∞ ‰õÄ_® Z‰õΩ¯= `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. Hõ=ÅÅ∞ =∂`«$QÆ~°ƒùOÖ’ =Ù#flѨC_»∞ HÍ#∞Ê q+¨Ü«∞OÖ’ *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞HÀ"åe. "≥Ú^Œ\ ˜ a_»¤ ѨÙ\˜ì# 5 #∞Oz 15 xq∞ëêÖ’¡ Ô~O_»=a_»¤ |Ü«∞@‰õΩ ~å=_»O =ÙO@∞Ok. J~°∞^Œ∞QÍ =∂`«$QÆ~°ƒùOÖ’ Hõ=ÅÅ∞ "≥∞eHõ|_ç =∂=¸Å∞ HÍ#∞Ê Jã¨OÉèí=O J=Ù`«∞Ok. WOH˘O^ŒiÖ’ =∂`«$QÆ~°ƒùOÖ’ Hõ=ÅÅ∞ J_»¤OQÍ =ÙO\Ï~°∞. W@∞=O@ѨC_»∞ ã≤*ËiÜ«∞<£ KÕÜ«∞=Åã≤=ã¨∞ÎOk. D ~ÀAÖ’¡ P„ÖÏ왜O_£ ™ê¯xOQ∑, ZH±ûˆ~ JO^ŒiH© JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ =Ù<åfl~Ú Hõ#∞Hõ =∂`«$QÆ~°ƒùOÖ’ Hõ=ÅÅ∞ =Ù#flѨC_»∞ HÍ#∞Ê Uq^èŒOQÍ KÕÜ«∞=Åã≤On =ÚO^Œ∞QÍ<Õ x~°‚Ü«∞O fã¨∞‰õΩx ˆHΔ=∞Hõ~°OQÍ HÍ#∞ÊKÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`ÀOk. iii

245 u

XV.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

áêÅ∞ Z‰õΩ¯= Ѩ_®ÅO>Ë `«e¡ Z@∞=O\˜ PǨ~°O fã¨∞HÀ"åe

`«e¡áêÅ∞ HõO>Ë „âı+¨ª"≥∞ÿ#q =∞~˘Hõ\˜ ÖË=Ù. ™ê^è•~°}OQÍ `«e¡ =∂=¸Å∞QÍ fã¨∞‰õΩ<Õ PǨ~°"Õ∞ ѨÙ+¨¯ÅOQÍ áêÅ∞Ѩ_»\ÏxH˜ ã¨iáÈ`«∞Ok. HÍh `«e¡ PǨ~°OÖ’ Ѩà◊√§, HÍÜ«∞QÆ∂~°Å∞, P‰õΩ‰õÄ~°Å∞ Z‰õΩ¯=QÍ fã¨∞HÀ"åe. Wq áêÅ∞ L`«ÊuÎH˜ Z‰õΩ¯= `À_»Ê_»`å~Ú. =i, QÀ^èŒ∞=∞, *Á#flÅ∞, ã¨[˚Å∞, ~åQÆ∞Å∞`À KÕã≤# qq^èŒ Ñ¨^•~å÷Å∞ áêÅ∞ L`«ÊuÎH˜ ^ÀǨ^ŒO KÕ™êÎ~Ú. qq^èŒ Ñ¨Ñ¨C k#∞ã¨∞Å∞ ‰õÄ_® áêÅ L`«ÊuÎH˜ J=ã¨~°"Õ∞. ÃÑ~°∞QÆ∞, áêÅ∞‰õÄ_® áêÅ L`«ÊuÎH˜ `À_»Ê_»`å~Ú.

áêÅ∞ Z‰õΩ¯= `åy`Õ a_»H¤ ˜ Z‰õΩ¯= áêÅ∞ Ѩ_`» åÜ«∂? áêÅ∞`åy`Õ KåÅ∞ `«e¡H˜ áêÅ∞ Z‰õΩ¯= Ѩ_»`åÜ«∞<Õk x[OHÍ^Œ∞. áêÅ∞ `«Ü«∂~° =_®xH˜ `åˆQ áêÅ∞ XHõ¯>Ë ã¨iáÈ=Ù. PǨ~°O ã¨=∞áêà◊§Ö’ Jhfl Hõey =ÙO_®e. =∂Oã¨O u<Õ "åà◊√§ HÀ_çQÆ∞_»∞¤, =∂Oã¨O, KÕѨÅ∞ fã¨∞HÀ=_»O =∞Ozk. ÃÑ· PǨ~°Ñ^¨ •~å÷Åhfl XˆH~ÀA Jhfl fã¨∞HÀ"åÅx HÍ^Œ∞. HÍh „Ѩ^•è #OQÍ PǨ~°OÖ’ P‰õΩ‰õÄ~°Å∞, HÍÜ«∞QÆ∂~°Å∞, ѨѨCÅ∞ =ÙO_®e. ~ÀE Jxfl ~°HÍŠѨѨCÅ∞ fã¨∞HÀ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. XH˘¯Hõ¯ ~ÀA XH˘¯Hõ¯ ~°HõO ѨѨC. HÍÜ«∞QÆ∂~°Å∞, P‰õΩ‰õÄ~°Å∞ fã¨∞HÀ=_»O J=ã¨~°O. PǨ~°O`Àáê@∞ =∞Ozhà◊√§ ‰õÄ_® Z‰õΩ¯=QÍ `åQÍe. ÉÏeO`«~åÅ∞ =∞Oz hà◊√§ Z‰õΩ¯=`åy`Õ a_»¤‰õΩ Ñ¨_çâ◊O KÕã¨∞ÎO^Œ<Õ JáÈÇ¨Ï XHõ\ ˜=ÙOk. Jk x[O HÍ^Œ∞.

`«e¡ fã¨∞‰õΩ<Õ PǨ~°O a_»¤g∞^Œ „ѨÉèÏ=O K«∂Ñ≤ã¨∞ÎO^•? `«e¡ fã¨∞‰õΩ<Õ PǨ~°O 㨄Hõ=∞OQÍ ÖËHõáÈ`Õ a_»¤‰õΩ J<å~ÀQƺO HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. `«e¡ <åiO[, x=∞‡=O\˜q fã¨∞‰õΩ<åfl „^•HõΔ Ñ¨à◊√§ u<åfl a_»¤‰õΩ Ñ¨_çâ◊O

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 246

Ѩ_»∞`«∞O^Œ#∞‰õΩO\Ï~°∞. Jk x[O HÍ^Œ∞. JÖÏ `«e¡ fã¨∞‰õΩ<Õ PǨ~°O |\˜ì a_»¤‰õΩ q~À K«<åÅ∞, "åO`«∞Å∞ J=Ù`åÜ«∞#∞‰õΩO\Ï~°∞. a_»¤HõÜÕ∞º "åO`«∞Å∞ q~ÀK«<åÅH˜, `«e¡ fã¨∞‰õΩ<Õ PǨ~åxH˜ ã¨O|O^èŒO ÖË^Œ∞. JO^Œ~°∂ fã¨∞‰õΩ<Õ PǨ~°"Õ∞ ÉÏeO`«~åÅ∞ ‰õÄ_® x~°ÉèíºO `«~°OQÍ fã¨∞HÀ=K«∞Û. JxflѨà◊√§, Ѩà◊§~°™êÅ∞ Z@∞=O\˜ [O‰õΩÖˉõΩO_® fã¨∞HÀ=K«∞Û. H˘O^Œ~°∞ `«Å∞¡ÅH˜ Uq∞ fã¨∞‰õΩ<åfl áêÅ∞ `«‰õΩ¯=QÍ =ÙO\Ï~Ú. ÃÑi<å~ü‡ 10 Ü«∞O.l. \Ïɡ¡@∞¡ L^ŒÜ«∞O–1, =∞^蕺ǨÏflO–1, ~å„u–1 K˘Ñ¨C# Ѩk~ÀAÅ∞ "å_ç`Õ áêÅ∞ Z‰õΩ¯= Ѩ_Õ J=HÍâ◊O =ÙOk. áêÅ∞Ѩ_»\ÏxH˜ WOHÍ H˘xfl ~°HÍÅ =∞O^Œ∞Å∞ ‰õÄ_® =Ù<åfl~Ú. _®Hõì~ü ã¨ÅǨ"Õ∞~°‰õΩ "å\˜x "å_»=K«∞Û. a_»¤Ñ¨Ù\˜ì# QÆO@ˆH ~˘=Ú‡ Ѩ\ ˜ìOz#@¡~Ú`Õ a_»¤ HõeyOKÕ ã¨H˜¡OQ∑ iÃѶ¡H±û`À áêÅ∞ `«fi~°QÍ L`«ÊuÎ J=Ù`å~Ú. HÍ#∞Ê J~Ú# "≥Ú^Œ\ ˜ 2–3 ~ÀAÅ∞ áêÅ∞ ÖËHõáÈ~Ú<å „Ñ¨u 2–3 QÆO@ÅH˜ XHõ™êi `«e¡ ã¨Î<åºxfl a_»¤<À\˜H˜ JOkOKåe. ^•O`À áêÅ∞ K«Hõ¯QÍ Ñ¨_»\ÏxH˜ J=HÍâ◊O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.

"≥Ú^Œ\’¡ Ѩ_Õ `«e¡áêÅ∞ a_»¤H˜ ''J=∞$`«O—— JO`ÕHÍHõ HÍ#∞Ê J~Ú# "≥Ú^Œ\ ˜ 2–3 ~ÀAÅÖ’ `«e¡ ~˘=Ú‡#∞Oz=KÕÛ „^Œ=O a_»¤H˜ Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ HõÅQÆÉ’ÜÕ∞ "åº^èŒ∞Å#∞O_ç ~°HõΔ} Hõeyã¨∞ÎOk. H˘O^Œ~°∞ `«Å∞¡Å∞ D „^Œ"åxfl Ñ≤O_ç áê~°É’™êÎ~°∞. Jk KåÖÏ `«Ñ¨C. a_»¤KÕ`« ~˘=Ú‡ Ѩ\ ˜ìOz "å\˜x `«Ñ¨ÊHõ `åyOKåe. =∂=¸Å∞QÍ a_»¤‰õΩ ~°HõÎO Ѩ@ì_®xH˜ `«e¡ #∞O_ç JO^Õ S~°<£ ã¨iáÈ`«∞Ok. HÍh áÈ+¨HÍǨ~°Ö’ѨO`À ~°HÇÎõ Ï‘ #`«`À =Ù#fl `«Å∞¡Å#∞O_ç a_»‰¤ Ωõ `«y# S~°
QÔ„ Ñ · " π å@~ü J=ã¨~= ° ∂? `«e¡áêÅ`À ÉÏ@∞ a_»¤‰õΩ „ÔQ·Ñπ"å@~ü W"åfiÅ#∞‰õΩO\Ï~°∞. a_»¤‰õΩ „ÔQ·Ñπ"å@~ü Ѩ@ì#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ „ÔQ·Ñπ"å@~ü Ѩ@ì_»O=Å¡ a_»¤‰õΩ #+¨ìO HõeˆQ „Ѩ=∂^Œ=ÚOk. `«e¡H˜ f„="≥∞ÿ# J<å~ÀQƺO Hõey#ѨC_»∞, Z~Ú_£û, HÍ#û~ü =zÛ#ѨC_»∞, ˆ~_çÜ«∞O „\©\ò"≥∞O\ò Wã¨∞Î#flѨC_»∞ a_»¤‰õΩ áêÅ∞ W=fi‰õÄ_»^Œ∞. `«eH¡ ˜ =∂=¸Å∞QÍ [fi~°O =zÛ<å, q~ÀK«<åÅ∞, "åO`«∞Å∞ J=Ù`«∞<åfl, W`«~° ™ê^è•~°} J<å~ÀQƺO Uk Hõey<å =∂=¸ Å∞QÍ<Õ áêÅ∞ W=fi=K«∞Û. iii

247 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

XVI. HÍ#∞Ê `«~∞° "å`« ~°uÖ’ ÉÏ^èŒ ã¨ÇϨ [=∂? x"å~°} ZÖÏ?

H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ HÍ#∞Ê J~Ú# Ô~O_»∞"å~åňH ~°uÖ’ áêÖÁæO\Ï~°∞. U ÉÏ^è• =ÙO_»^Œ∞. ‰õΩ@∞¡Ñ¨_»‰õΩO_® =∂=¸Å∞QÍ HÍ#∞Ê J~Ú#"å~°∞ Ô~O_»∞"å~åňH ~°uÖ’ áêÖÁæ<åfl Ug∞ J=^Œ∞. HÍx H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ HÍ#∞Ê J~Ú# 2–3 "å~åÅ =~°‰õΩ H˘O`«„^Œ=O Ü≥∂xÖ’ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. Jk H˘O`« W|ƒOkQÍ =ÙO@∞Ok. JO^Œ∞Hõx =∂=¸Å∞ HÍ#∞Ê J~Ú#"å~°∞ ‰õÄ_® <åÅ∞QÆ∞"å~åÅ∞ PQÆ_»O =∞Ozk. HÍ#∞Ê ã¨=∞Ü«∞OÖ’ H˘O`«=∞OkH˜ ‰õΩ@∞¡ Ѩ_»`å~Ú. Wq ѨÓiÎQÍ =∂#_®xH˜ <åÅ∞QÆ∞ #∞Oz P~°∞"å~åÅ∞ Ѩ_»∞`«∞Ok. JÖÏ ‰õΩ@∞¡Ñ¨_ç#"å~°∞ <åÅ∞QÆ∞#∞Oz P~°∞"å~åÅ∞ ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ áêÖÁæ#‰õΩO_® PQÆ_»O =∞Ozk. HÍ#∞Ê `«~°∞"å`« ~°u ÉÏ^è•Hõ~°OQÍ =∂~°_®xH˜ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ Ü≥∂x^•fi~°O ^ŒQÆæ~° p~°∞‰õΩxáÈ~Ú =∂#‰õΩO_® ѨÙO_»∞QÍ =ÙO_çáÈ=_»O HÍ~°}O. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ@O`« =~°‰õΩ JHõ¯_» p~°∞‰õΩáÈ~Ú Ñ¨ÙO_»∞QÍ =∂iáÈ~ÚO^Œx `≥Å∞ã¨∞HÀ~°∞.

~°uÖ’ <˘Ñ≤ÊH˜ HÍ#∞Ê ã¨=∞Ü«∞OÖ’x z<åflѨ~ˆ +¨<£ HÍ~°}=∂? H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ ZÑ≤ã≤Ü«∂@g∞ JO>Ë Ü≥∂x^•fi~°O ^ŒQÆæ~° H˘O`« Hõ\ò KÕã≤ HÍ#∞Ê KÕÜ«∞_»O, HÍ#∞Ê J~ÚáÈQÍ<Õ Hõ\ò KÕã≤# Ü≥∂x HõO_»~åÅx Hõ@∞¡ "Õã≤ uiy =∂=¸Å∞ á⁄l+¨<£H˜ fã¨∞‰õΩ~å=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ ZÑ≤ã≤Ü«∂@g∞ ‰õΩ@∞¡ "å~°O Ѩk ~ÀAÖ’¡ =∂xáÈ`å~Ú. Hõ\ò KÕã≤# HõO_»~åÅ∞ JO@∞‰õΩáÈ`å~Ú. ZÑ≤ã≤Ü«∂@g∞ KÕã≤# H˘O^ŒiÖ’ ÃÑ·H˜ ‰õΩ@∞¡ =∂x#@∞¡ =Ù<åfl ֒ѨŠ‰õΩ@∞¡"Õã≤# ˆH@QÆ\òx ѨÓiÎQÍ Hõ~°QƉõΩO_® =ÙO@∞Ok. ^•x`À ֒ѨŠHõO_» ѨzÛQÍ =ÙO@∞Ok. ^•x=Å¡ ~°uÖ’ áêÖÁæ#É’`Õ <˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã¨∞ÎOk. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u =ÙO>Ë á¶êÔ~<£ÉÏ_ôQÍ Ñ¨xKÕã¨∞Î#fl ˆH@QÆ\òx fã≤"ÕÜ«∂e. ^•x`À P ÉÏ^èŒ `˘ÅyáÈ`«∞Ok.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

<å@∞ =∞O„`™« ê#∞Å =Å¡ HõeQˆ J#~å÷Å∞

u 248

H˘O^Œ~°∞ <å@∞=∞O„`«™ê#∞Å∞, tHõΔ}ÖËx "≥·^Œ∞ºÅ∞ ZÑ≤ã¨Ü«∂@g∞ KÕã≤ HÍ#∞Ê KÕã≤ #ѨC_»∞ Ü≥∂x^•fi~°O ^ŒQÆæ =∞s ^ŒQÆæ~°QÍ ‰õΩ@∞¡ "Õ™êÎ~°∞. ^•x=Å¡ Ü≥∂x^•fi~°O z#flkQÍ J=Ù`«∞Ok. P `«~°∞"å`« ~°uÖ’ áêÖÁæ#É’`Õ Ü≥∂x^•fi~°O `«y#O`« qK«∞ÛHÀ=_»O [~°QÆHõ <˘Ñ≤Ê =ã¨∞OÎ k. S`Õ ã¨#flQÍ J~Ú# Ü≥∂x^•fi~°O JÖψQ =ÙO_çáÈ`«∞O^Œx ÉèÜ í ∞« Ѩ_#» =ã¨~O° ÖË^Œ∞. Ü≥∂x^•fi~åxfl „"Õà◊√§ *ÁÑ≤ÊOz x^•#OQÍ ™êQÆn¿ãÎ uiy =∂=¸Å∞ J=Ù`«∞Ok. HÍ#∞Ê `«~°∞"å`« JOQƄѨ"Õâ◊O „ã‘ÎH˜ ÉÏ^èŒ Hõeyã¨∞Î#flѨC_»∞ H˘kÌ~ÀAÅ∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O PÑ≤ ÔH."≥·. *ˇb¡ QÍx, *ˇ·Ö’ÔH·<£*ˇb¡QÍh Ü≥∂x^•fi~°O ^ŒQÆæ~° ~åã≤ „"ÕÅ∞ ֒ѨeH˜ áÈxzÛ Ü≥∂x ^•fi~åxfl ™êQÆnÜ«∂e. "≥Ú^Œ\’¡ H˘kÌQÍ <˘Ñ≤Ê JxÑ≤Oz<å x^•#O`«QÍ `«yæáÈ`«∞Ok. =ÚO^Œ∞ XHõ „"ÕÅ∞ áÈxzÛ "≥_»Å∞Ê KÕÜ«∞QÍ `«~°∞"å`« Ô~O_»∞ „"Õà◊√§ áÈxzÛ "≥_»Å∞Ê KÕÜ«∂e. WÖÏ "≥_»Å∞Ê KÕ¿ã@ѨC_»∞ ‰õΩ@∞¡Ñ¨_ç# „áêO`«OÖ’ <˘Ñ≤Ê=ÙO>Ë JHõ¯_» *ˇ·Ö’ÔH·<£ *ˇb¡ ~åã≤ „"ÕÅ∞`À x^•#OQÍ =∞~°Ì# KÕÜ«∂e. ^•x`À JHõ¯_» HõO_»~åÅ∞ "≥∞`«Î|_ç J=ã¨~°"≥∞ÿ#ѨC_»∞ ™êQÆ∞`å~Ú.

Ü≥∂x p~°∞‰õΩxáÈQÍ HõeQˆ ѨÙO_»∞ Wk WÖÏ=ÙO_»QÍ Wà◊§ ^ŒQÆæ~° HÍ#Ê~Ú# H˘O^ŒiH˜ Ü≥∂x p~°∞‰õΩáÈ~Ú „HÍxH±QÍ Ñ¨ÙO_»∞ J=Ù`«∞Ok. HÍ#∞Ê J=QÍ<Õ ‰õΩ@∞¡"ÕÜ«∞HõáÈ=_»O =Å¡ Ü≥∂x ÉÏQÍ =^Œ∞Å∞ J=_»"≥∂, Ü≥∂xHõO_»~åÅ∞ aQÆ∞ã¨∞áÈ=_»"≥∂ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ^•x=Å¡ ~°uÖ’ áêÖÁæO>Ë <˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã¨∞ÎOk. W@∞=O@ѨC_»∞ H˘O^ŒiH˜ ã¨~°˚s KÕã≤ Ü≥∂xx =∞m¡ =∂=¸Å∞ ã≤÷uH˜ fã¨∞‰õΩ~å"åe. `«‰õΩ¯=QÍ p~°∞‰õΩáÈ~Ú#"åiH˜ ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# q^èŒOQÍ *ˇ·Ö’ÔH·<£ *ˇb¡~åã≤ aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ~Ú# HõO_»~åÅx ™êQÆnÜ«∂e. ZÉϤq∞#Öò Ç≤Ïã¨ìÔ~Hõìg∞, "≥*ˇ·#Öò Ç≤Ïã¨ìÔ~Hõìg∞ J~Ú#"åiÖ’ ‰õÄ_® H˘O^ŒiH˜ PѨˆ~+¨<£ J~Ú# `«~°∞"å`« ~°uÖ’ áêÖÁæ#É’`Õ <˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ^•xH˜ ‰õÄ_® Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° HõO_»~åÅ∞ H˘O`« aQÆ∞`«∞QÍ =∂~°_»O „Ѩ^è•#HÍ~°}O. W@∞=O\˜ "åiÖ’ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ÔH."≥·. *ˇb¡ ~åã≤ x^•#OQÍ =∞~°Ì#KÕÜ«∞_»O, Ü≥∂xx HÍã¨Î "≥_»Å∞Ê KÕÜ«∞_»O KÕ¿ãÎ ~°u ã¨∞Å∞=ÙQÍ [iyáÈ`«∞Ok. HÍ#∞Ê `«~°∞"å`« Ü≥∂xÖ’ W<£ÃѶHõΔ<£ =zÛ ~°uÖ’ ÉÏ^èŒ Hõey`Õ Ü«∂O\˜|Ü«∂\˜H±û "å_ç `«y# zH˜`«û á⁄O^•e. HÍ#∞ÊÅ∞ `«~°∞"å`«, PѨˆ~+¨#∞¡ `«~°∞"å`« ~°uÖ’ ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ∞`«∂ =ÙO>Ë _®Hõì~üx ã¨O„ѨkOK«_»O =∞Ozk.

249 u

XVII.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ÉÏeO`«~åeÖ’ "≥∞Åÿ ZѨC_»∞ `«Q∞Æ `æ ∞« Ok? ^•O`«Ñº¨ O ZO`« HÍÖÏxH˜?

HÍ#∞Ê J~Ú# `«~°∞"å`« ÉÏeO`«~åÅ∞Ö’ H˘O`« "≥∞ÿÅ =ÙO@∞Ok. D "≥∞ÿÅx 'Ö’dÜ«∂— JO\Ï~°∞. "≥Ú^Œ\ ˜ =¸_»∞~ÀAÅ∞ Ö’dÜ«∂ Z„~°QÍ =ÙO@∞Ok. P `«~°∞"å`« 10 ~ÀAÅ =~°‰õΩ `≥Å∞ѨÙÖ’ =ÙO@∞Ok. "≥Ú^Œ\ ˜ 3 ~ÀAÅ∞ Hõ#|_Õ Z~°∞Ѩ٠֒dÜ«∂Ö’ H˘kÌQÍ ~°HõÎO =ÙO@∞Ok. HÍh P `«~°∞"å`« Hõ#|_Õ Ö’dÜ«∂Ö’ Jã¨Å∞ ~°HõÎO =ÙO_»^Œ∞. XHõ"Õà◊ =Ù<åfl QÆ∞iÎOK«ÖË#O`«QÍ KåÖÏ Ñ¨ÅK«QÍ =ÙO@∞Ok. HÍ#∞Ê J~Ú# 10= ~ÀA#∞Oz =∞iH˘xfl ~ÀAÅ∞áê@∞ Ö’dÜ«∂ ("≥∞Åÿ ) h~°∞ÖÏQÍ =ÙO@∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ ÉÏeO`«~åÅ∞Ö’ Hõ#|_Õ "≥∞ÿÅ ^Œ∞~åfiã¨# =ÙO_»^Œ∞.

ÉÏeO`«~åÅ∞Ö’ "≥∞Åÿ ^Œ∞~åfiã¨# ZO^Œ∞‰õΩ? ÉÏeO`«~åÅ∞Ö’ "≥∞ÿÅ ^Œ∞~åfiã¨# =ÙO>Ë W<£ÃѶHõΔ<£ =ÙO^Œx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. ÉÏeO`«~åÅ∞ "≥∞ÿÅÖ’ ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜=ÚÅ∞ KÕi "åºkè ÅHõΔ}ÏÅx HõÅ∞QÆ*ËÜ«∞_»O`À ^Œ∞~åfiã¨# =ÙO@∞Ok. "≥∞ÿÅ"åã¨# JxÑ≤OK«QÍ<Õ ÉÏeO`«~åÅ∞ =∞~å‡=Ü«∞"åÅx _»∂+π KÕã¨∞‰õΩx â◊√„Éèí Ѩ~°K«∞HÀ"åe. '~Àã≤e<£–500— QÍh, =∞~˘Hõ Ü«∂O\˜|Ü«∂\˜H±QÍh "å_®e. 'á¶ê¡lÖò–400— \Ïɡ¡@∞¡ `«_»=H˜ XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# ~ÀAH˜ =¸_»∞ "å_®e. JÖÏ "å~°O ~ÀAÅ∞ "Õã¨∞HÀ"åe. =∞~å‡=Ü«∞"åÅx â◊√„ÉèíѨ~°∞K«∞‰õΩx Ü«∂O\˜|Ü«∂\˜H± ᶜ_»~°∞ J^Œ∞ÌHÀ"åe. ÉÏeO`«~åÅ∞ "≥∞ÿÅx x~°¡HõΔ ºO KÕ¿ãÎ K«e[fi~°O ~å=_»O, á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠aQÆnÜ«∞_»O, #_»∞=Ú <˘Ñ≤Ê JxÑ≤OK«_»O =ÙO\Ï~Ú. "≥O@<Õ zH˜`«û á⁄O^ŒHõáÈ`Õ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ѨHõ¯# =ÙO_Õ ¿ÑQÆ∞Å∞ "å™êÎ~Ú. JHõ¯_» p=ÚQÆ_»¤Å∞ ‰õÄ_® `«Ü«∂~°==K«∞Û.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 250

JO^Œ∞Hõ<Õ ÉÏeO`«~åÅ∞ `«# "≥∞ÿÅ q+¨Ü«∞OÖ’ "≥∞ʼnõΩ=QÍ =ÙO_®e. ÖËHõáÈ`Õ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ѨHõ¯# =ÙO_Õ ÃѶ֒¡Ñ≤Ü«∞ãπ @∂º|∞Å∞ (JO_»"åÇ≤ÏHõÅ∞) =¸ã¨∞‰õΩáÈ~Ú =∞m§ QÆ~°ƒùO =KÕÛ J=HÍâßÅ∞ `«yæáÈ=K«∞Û. H˘O^ŒiÔH·`Õ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ѨHõ¯# U~°Ê_ç# p=ÚQÆ_»¤Å∞ <≥ÅÅáê@∞ ÉÏ^èŒ Hõey™êÎ~Ú. JO^Œ∞Hõ<Õ ÉÏeO`«~åÅ∞ W<£ÃѶHõΔ<£ ~å‰õΩO_® `«y# *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞HÀ"åe. _≥·Ñ¨~üû H˜O^Œ áê`«QÆ∞_»¤Å∞ "å_»‰õΩO_® 'ˆH~ü „Ѷ‘— =O\˜q "å_®e. „Ѩf ÉÏeO`«~åÅ∞ _≥·Ñ¨~üû q+¨Ü«∞OÖ’ „â◊^Œú =Ç≤ÏOKåe.

HÍ#∞Ê J~Ú# ZO`«HÍÖÏxH˜ áêÅ∞ Ѩ_`» å~Ú? ÉÏeO`«~åÅ∞H˜ áêÅ∞ Ѩ_\» ÏxH˜ ~Ô O_»∞–=¸_»∞ ~ÀAÅ∞ Ѩ_∞» `«∞Ok. HÍh JO`«=~°‰Ωõ PQƉõÄ_»^Œ∞. HÍ#∞Ê J~Ú# H˘kÌ QÆO@Ö’¡<Õ ~˘=Ú‡ Ѩ\ ˜ìOKåe. ~˘=Ú‡ Ѩ\ ˜ìOK«_»O=Å¡ `«fi~°QÍ áêÅ∞Ѩ_»`å~Ú. "≥Ú^Œ\ ˜ Ô~O_»∞– =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ áêÅ∞ ÖËHõáÈ~Ú<å áêÅ=O\˜ „^Œ=O ~˘=ڇŠ#∞Oz "≥Å∞=_»∞`«∞Ok. nx<Õ 'H˘Å„ã¨ìO— JO\Ï~°∞. WO^Œ∞Ö’ K«O\˜a_»¤ P~ÀQͺxH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ# Ü«∂O\©ÉÏ_ôãπ, q@q∞<£ 'Z— =ÙO\Ï~Ú. Wq rq`åO`«O a_»¤‰õΩ `À_»Ê_»`å~Ú. H˘O^Œ~°∞ `«Å∞¡Å∞ D q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞Hõ g\˜x '=Ú~°∞QÆ∞áêÅ∞— Jx Ñ≤O_ç áê~°É’™êÎ~°∞. "≥Ú^Œ\ ˜ Ô~O_»∞ ~ÀAÅ∞ K«O\˜ a_»¤H˜ ~˘=Ú‡ Ѩ\ ˜ìã¨∂Î<Õ Ñ¨Hõ¯# ѨOK«^•~° hà◊√§ Ѩ\Ïìe.

K«#∞"≥Ú#Å∞ z#flQÍ LO>Ë áêÅ∞ W=fi@O ZÖÏ? ÉÏeO`«~åÅ∞ `«# ~˘=Ú‡Åx `«_çQÆ∞_»¤`À â◊√„ÉèíOQÍ `«∞_çz áêÅ∞ W"åfie. H˘O^Œ~°∞ `«Å∞¡ÅH˜ K«#∞"≥Ú#Å∞ Ѩye =ÙO\Ï~Ú. W@∞=O\˜ `«Å∞¡Å∞ _®Hõì~ü ã¨ÅǨÃÑ· =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç`Õ Ñ¨QÆ∞à◊√§ `«yæáÈ`å~Ú. H˘O^Œ~°∞ `«Å∞¡ÅH˜ K«#∞"≥Ú#Å∞ <À\˜H˜ JO^Œ‰õΩO_® z#flqQÍ<À, Ö’ÅѨeH˜ =Ú_»∞K«∞‰õΩáÈÜ≥∂ =ÙO\Ï~Ú. W@∞=O\˜ `«Å∞¡Å∞ xÑ≤Öò +‘Öò¤ ã¨Ç¨Ü«∞O`À „ɡãπì Ѷ‘_çOQ∑ W"åfie. HÍ#∞Ê ã¨=∞Ü«∞OÖ’ [#<ÕO„kÜ«∂Å ^ŒQÆæ~° ‰õΩ@∞ì Ѩ_ç#"åà◊√§ ~ÀE _≥\ÏìÖò hà◊§`À â◊√„ÉèíO KÕã¨∞HÀ"åe. â◊√„Éèí"≥∞ÿ# _≥·Ñ¨~üû "å_®e. ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ HÍ#∞Ê J~Ú# 4–6 "å~åÅ #∞Oz áêÖÁæ#=K«∞Û. JO`ÕHÍh 4–5 <≥ÅÅ∞ ^Œ∂~°OQÍ =ÙO_»#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. KåÖÏ=∞OkH˜ HÍ#∞Ê J~Ú# 3 <≥ÅňH Ô~QÆ∞ºÅ~ü "≥∞#ûãπ "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ =∂„`«O P~°∞<≥ÅÅ∞ Ѩ_»∞`«∞Ok. ^•OѨ `«ºOÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ "≥∞#ûãπ Hõ#|_»‰õΩO_®<Õ QÆ~°ƒùO ~å=K«∞Û. JÖÏ "≥O@<Õ QÆ~°ƒùO ~å=_»O P~ÀQͺxH˜ =∞Ozk HÍ^Œ∞. `«y# ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} Ѩ^Œú`«∞Å∞ J=ÅOaOKåe. "≥O@<Õ QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_® *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞HÀ"åe. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

251 u

XVIII.

HÍ#∞Ê `«~°∞"å`« ÃãH±û `«$Ñ≤ÎÖ’ `Õ_®

HÍ#∞Ê J~Ú# „ã‘ÎÖ’ ÃãH±û Z_»Å Pã¨H˜Î `«yæáÈ`«∞O^Œx, ѨÓ~°fiOÖÏQÍ ZO*ÏÜü∞ KÕÜ«∞_»O =ÙO_»^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. JÖψQ Éèí~°ÎH© ѨÓ~°fiOÖÏQÍ ÃãH±ûÖ’ `«$Ñ≤Î ÅaèOK«^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍh x[O HÍ^Œ∞. HÍ#∞Ê J~Ú# `«~°∞"å`« H˘kÌ"å~åÅáê@∞ „ã‘Î âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ H˘O`« `Õ_® Hõ#|_»∞`«∞O^Õ `«Ñ¨Ê âßâ◊fi`«O HÍ^Œ∞. HÍ#∞Ê=Å¡ `å`å¯eHõOQÍ H˘O`« h~°ã¨O U~°Ê_»∞ `«∞Ok. ^•xH˜ `À_»∞ K«O\˜a_»¤ =ÙO_»_»O`À ã¨Ô~·# x„^Œ, q„âßOu Hõ~°∞=Ù J=Ù`«∞Ok. nx =Å¡ „ã‘ÎÖ’ JÅã¨@ Hõ#|_»∞`«∞Ok.JÅã≤áÈ~Ú# „ã‘ÎÖ’ HÍ#∞Ê J~Ú# H˘xfl"å~åÅ =~°‰õΩ ÃãH±û Z_»Å Pã¨H˜Î Hõ#|_»^Œ∞. JO`«=∂„`å# P"≥∞Ö’ HÍ#∞Ê=Å¡ ÃãH±û `«yæáÈ=_»O HÍ^Œ∞.

HÍ#∞Ê J~Ú# <≥ÅHˆ ^•OѨ`º« ã¨O|O^è•Å∞ HÍ#∞Ê J~Ú# <≥Å~ÀAÅ #∞Oz =∂=¸Å∞QÍ ^•OѨ`º« ã¨O|O^è•ÅÖ’ áêÖÁæ# =K«∞Û. HÍ#∞Ê ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ‰õΩ@∞¡Ñ¨_ç<å <åÅ∞QÆ∞ "å~åÅÖ’ ѨÓiÎQÍ =∂x áÈ`å~Ú. H˘O^ŒiÖ’<Õ H˘kÌQÍ <˘Ñ≤Ê Ñ¨Ù_»`å~Ú. HÍh x^•#OQÍ P <˘Ñ≤Ê ‰õÄ_® `«yæáÈ`«∞Ok. ã≤*ËiÜ«∞<£ HÍ#∞Ê J~Ú#ѨÊ\˜H© <≥Å ~ÀAÅ∞ xO_ç# ^ŒQÆæ~°#∞Oz ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. HÍh "≥O@<Õ QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_® 2–3 ã¨O=`«û~åÅ∞ ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} Ѩ^Œú`«∞Å∞ J=ÅOaOKåe. HÍ#∞Ê `«~°∞"å`« H˘O^Œ~°∞ `«Å∞¡Å ~˘=Ú‡Å∞ ã¨ÅѨ~°OQÍ =ÙO\Ï~Ú. a_»¤H˜ áêeKÕÛ `«Å∞¡Ö’¡ ~˘=ڇŠã¨ÅѨ~°O =ÙO_»^Œ∞. ÃãH±û q+¨Ü«∞OÖ’ fã¨∞‰õΩO>Ë áêeKÕÛ `«Å∞¡Ö’¡ `«fi~°QÍ ã¨ÊOkOK«_»O =ÙO@∞Ok. a_»¤‰õΩ áêe=fix `«Å∞¡Ö’¡ `«fi~°QÍ ã¨ÊOkOK«_»O Hõ#|_»^Œ∞.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 252

HÍ#∞Ê J~Ú# "≥O@<Õ a_»¤‰õΩ ã¨Î#ºO JOkOKÕ `«Å∞¡Ö’¡ `«fi~°QÍ áêÅ∞ Ѩ_»`å~Ú. "≥∞^Œ_»∞Ö’ =ÙO_Õ Ñ≤@∂º@i „QÆOkä #∞O_ç PH˜û\’ã≤<£ Ǩ~À‡<£ q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞Ok. D Ǩ~À‡<£ áêeO_»¡Ö’x áêÅ∞ q_»∞^ŒÅÜÕ∞º@@∞¡ ã≤ì=ÚºÖË\ò KÕã¨∞ÎOk. QÆ~°ƒù=uQÍ =ÙO_»QÍ ÉÏQÍ Ñ¨i=∂}O ÃÑiy# QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xfl ‰õΩkOKÕ@@∞¡ KÕã¨∞ÎOk.

ѨÙ\˜#ì a_»¤ PÅ㨺OQÍ ~˘=Ú‡ Ѩ\`ì˜ Õ áêÅ∞Ѩ_@» O ‰õÄ_® PÅ㨺"Õ∞ a_»¤‰õΩ ã¨Î#ºO JOk=fi_»O`À „áÈÖÏH˜ì<£ Ǩ~À‡<£ ‰õÄ_® q_»∞^ŒÖˇ· áêÅ L`«ÊuÎx ÃÑOK«∞`«∞Ok. „áÈÖÏH˜ì<£ Ǩ~À‡<£ Hõhã¨O =¸_»∞ <≥ÅÅ∞ JkèHõâß`«OÖ’ q_»∞^ŒÅ=Ù`«∞Ok. D Ǩ~À‡<£ JkèHõâß`«OÖ’ =ÙO_»QÍ JO_»O q_»∞^ŒÅ =∂„`«O =ÙO_»^Œ∞. a_»¤‰õΩ áêÅ∞ W=fix `«Å∞¡Ö’¡ JO_»O 1–2 <≥ÅÖ’¡<Õ q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞Ok. PH˜û\’ã≤<£, „áÈÖÏH˜ì<£ Ǩ~À‡#∞¡ HÍ#∞Ê J~Ú# `«~°∞"å`« [#<ÕO„kÜ«∂Å∞ ÃãH±ûH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ `«Ü«∂~°=_®xH˜ `À_»Ê_»`å~Ú. HÍ#∞Ê `«~°∞"å`« 3–4 "å~åÅH˜ ÉÏǨϺ [#<ÕO„kÜ«∂Å∞, Ü≥∂x=∂~°æO, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ѨÓ~°fiã≤÷uH˜ KÕ~°∞‰õΩO\Ï~Ú. Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ QÀ_»Ö’¡x HõO_»~åÅ∞ ѨÓiÎ >ˇOѨ~ü á⁄Ok Ü«∞^ä•ã≤÷uH˜ KÕ~°∞‰õΩO\Ï~Ú. Ü≥∂x=∂~°æOÖ’x „QÆO^äŒ∞Å∞ „^Œ"åÅx q_»∞^ŒÅ KÕ™êÎ~Ú. HÍ#∞Ê J=_»O`À Ü≥∂x =^Œ∞Å~Ú, ^•x=Å¡ ÃãH±ûÖ’ Jã¨O`«$Ñ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx „ã‘ÎÅ∂ J#∞‰õΩO\Ï~°∞, ѨÙ~°∞+¨μÅ∂ J#∞‰õΩO\Ï~°∞. Ü≥∂x Å∂[=_®xH©, HÍ#∞ÊH© ã¨O|O^èŒO ÖË^Œ∞. H˘O^ŒiH˜ ã¨O`å#O HõÅQÆHõáÈ~Ú<å Ü≥∂x Å∂[=Ù`«∞Ok.

HÍ#∞Ê J~Ú# "åiÖ’ Ü≥∂x Å∂A |ÅÇ‘Ï#OQÍ =ÙO_ç HõO_»Ñ¨@∞`«fiO ÖËx "åiH˜ HÍ#∞Ê J~Ú# J=HõáÈ~Ú<å Ü≥∂x Å∂A JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ÃÑefiH± HõO_»~åÖ’¡ Ѩ@∞`«fiO, >ˇOѨ~ü =Ù#fl "åà◊¡H˜ HÍ#∞Ê J~Ú<å ѨÓ~°fiOÖÏQÍ<Õ >ˇÿ\òQÍ =ÙO@∞Ok. HÍ#∞Ê J=_»O =Å¡ ™êy# ÃÑefiH± HõO_»~åÅ∞ Ô~O_»∞ =¸_»∞ "å~åÖ’¡<Õ =∂=¸Å∞ ã≤÷uH˜ KÕ~°∞‰õΩO\Ï~Ú. ÃÑefiH± ZHõû~üÃã·*ò ^•fi~å =∞iO`« `«fi~°QÍ Ñ¨\ ˜+¨ìOQÍ =∂~°`å~Ú. K«Hõ¯x PǨ~°O, q„âßOu, =∂#ã≤Hõ „ѨâßOu =ÙO>Ë ÃãH±û HÀiHõ =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ÙO@∞Ok. J<å~ÀQƺO, JÅã¨@, ÃãH±û Z_»Å J<åã¨H˜Îx ÃÑOá⁄Ok™êÎ~Ú. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

253 u

a

=HΔÀ*ÏÅÖ’x ~°Ç¨Ï㨺Oa

Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞û =zÛ# Ü«∂q∞xH˜ =HΔÀ*ÏÅ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ JO`«∞Ѩ@ìx ~°Ç¨Ï㨺OQÍ =ÙOk. P_»"åiH˜ =HΔÀ*ÏÅ∞ JO^Œq∞zÛ<å JO^Œ∞Ö’ Ñ≤Å¡ÅH˜ áêÅ∞ ZÖÏ `«Ü«∂~°=Ù`åÜ≥∂ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅxÑ≤OzOk. H˘O^ŒiH˜ =HΔÀ*ÏÅ∞ z#flqQÍ LO\Ï~Ú. =∞iH˘O^ŒiH˜ ÃÑ^ŒÌqQÍ LO\Ï~Ú. z#flqQÍ LO_Õ =HΔÀ*ÏÅÖ’ `«‰õΩ¯= áêÅ∞, ÃÑ^ŒÌqQÍ LO_Õ =HΔÀ*ÏÅÖ’ Z‰õΩ¯= áêÅ∞ LO\ÏÜ«∂ J<Õ PÖ’K«# Ü«∂q∞xk.

=HΔÀ*ÏÅ x~å‡}O „ã‘ÎÅÖ’ =Ü«∞ã¨∞û ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#flH˘nÌ "åiÖ’ „Ѩ`ÕºHõOQÍ `«Ü«∂~°ÜÕ∞º Ǩ~À‡#¡ =Å¡ =HΔÀ*ÏŠѨi=∂}O ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. ~°[ã¨fiÅH˜ =ÚO^Œ∞ z#flqQÍ =ÙO_Õ =HΔÀ*ÏÅ∞ ~°[ ã¨fiÅ `«~°∞"å`« [#<ÕO„kÜ«∂Å qHÍã¨O`Àáê@∞ =HΔÀ*ÏÅ∞ ‰õÄ_® ã¨OѨÓ~°‚~°∂áêxfl á⁄O^Œ∞`å~Ú. QÆ~°ƒù=uQÍ =Ù#flѨC_»∞, a_»¤‰õΩ áêeKÕÛ HÍÅOÖ’ =HΔÀ*ÏÅ∞ =∞iO`« Ѩi=∂}O ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. =$^•úѨºO ã¨g∞Ñ≤Oz# H˘nÌ aQÆ∞`«∞ ã¨_»Å_»"Õ∞ H͉õΩO_® Ѩi=∂}O `«QÆ∞æ`å~Ú. =HΔÀ*ÏŠ֒ѨŠáêÅx L`«ÊuÎKÕ¿ã „QÆO^äŒ∞Å∞, H˘=Ùfi, ÃѶ·|~°ãπ \˜+¨Øº =ÙO\Ï~Ú. =HΔÀ*ÏÅ ÃÑ·# HÍã¨Î Z`«∞ÎQÍ ÉÁ_çÑ≤QÍ K«#∞"≥Ú#Å∞ =ÙO\Ï~Ú. D K«#∞"≥Ú#ÅÖ’ HõO_»~° ã¨OK«Å#O Hõey# ã¨∞xfl`«"≥∞ÿ# HõO_»~åÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. JO^Œ∞Hõ<Õ HÍ=∞Ѩ~°OQÍ L„kHõÎ`« K≥Ok#ѨC_»∞, a_»¤‰õΩ áêÅ∞ WKÕÛѨC_»∞ ÃÑ·H˜ HÍã¨Î L|∞ƒ`å~Ú. JÖψQ "≥Ú`«ÎO =HΔÀ*ÏÅ∞ ‰õÄ_® HÍ=∞„¿Ñ~°}`À H˘O`« Ѩi=∂}O ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

áêÅ L`«ÊuÎ

u 254

K«#∞"≥Ú#Ö’¡ 15 #∞Oz 20 ~°O„^è•Å∞ =ÙO\Ï~Ú. g\˜Ö’¡ H©Δ~°"åÇ≤ÏHõÅ∞ FÃÑ<£ J=Ù`å~Ú. H©Δ~°„QÆO^äŒ∞Å∞ q_»∞^ŒÅ KÕ¿ã áêÅ∞, D ~°O„^è•Å ^•fi~å a_»¤‰õΩ JO^Œ∞`å~Ú. K«#∞"≥Ú#Å∞ K«∞@∂ì`å XHõ JOQÆ∞à◊O "Õ∞~° ÖË`«QÆ∞ÖÏc~°OQÆ∞ =ÙO@∞Ok. ÃѶ~Ú~ü HÍOÃÑ¡H±û =Ù#fl „ã‘ÎÅÖ’ D HõÅ~ü ã¨Ê+¨ìOQÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. Ñ≤Å¡Å∞ Hõey# `«~°∞"å`« ÖË`« QÆ∞ÖÏc ~°OQÆ∞ áÈ~Ú L^•~°OQÀ, #Å∞Ѩ٠~°OQÀ =ã¨∞ÎOk. =HΔÀ*ÏÅ∞ J~°úQÀàÏHÍ~°OÖ’ =ÙO\Ï~Ú. =HΔÀ*ÏÅ g∞^Œ =ÙO_Õ K«~°‡O H˜O^Œ H˘=Ùfi`À U~°Ê_ç# ã¨#fl\˜á⁄~° =ÙO@∞Ok. D á⁄~°=Å¡ =HΔÀ*ÏÅ∞ QÆ∞O„_»OQÍ, #∞#flQÍ Hõ#|_»`å~Ú. =HΔÀ*ÏÖÖ’ áêÅx `«Ü«∂~°∞KÕ¿ã QÍ¡O_»∞¡ =ÙO\Ï~Ú. qq^èŒ QÍ¡O_»∞¡Ö’ L`«ÊuÎ J~Ú# áêÅ∞ "å\˜`À Hõ<≥H±ì J~Ú# @∂º|∞Ö’H˜ KÕ~°∞`å~Ú. z=iH˜ D @∂º|∞Å∞ K«#∞"≥Ú#ÅH˜ KÕ~°`å~Ú. WÖÏ áêÅx QÍ¡O_»¡ #∞O_ç K«#∞"≥Ú#ÅH˜ fã¨∞‰õΩ=KÕÛ Q˘\ÏìÅ∞ 15–20 =ÙO\Ï~Ú. D H©Δ~°"åÇ≤ÏHõÅ∞ K«#∞"≥Ú#Å ^ŒQÆæ~°Ö’ "≥_»Å∞ÊQÍ =ÙO\Ï~Ú. Wq áêÅx xÅfi=ÙOKÕ i[~åfiÜ«∞~üÖÏQÍ Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú. a_»¤ áêÅ∞ `åQÆ_®xH˜ „Ѩܫ∞uflOK«QÍ<Õ ã¨OHÀzOz áêÅx |Ü«∞@‰õΩ <≥_»`å~Ú. áêÅx L`«ÊuÎK¿Õ ã „QÆO^ä∞Œ Å∞ J<ÕHOõ =ÙO\Ï~Ú. D „QÆO^ä∞Œ Ö’¡ XHõ^•xH© =∞~˘Hõ^•xH© =∞^茺 H˘=Ùfi Ѩ^•~°÷O KÀ@∞KÕã¨∞‰õΩx =ÙO@∞Ok. D "≥∞`«Îx H˘=Ùfi Ѩ^•~°÷O =Å¡ =HΔÀ*ÏÅ∞ QÆ∞O„_»OQÍ, JO^ŒOQÍ ~°∂á⁄O^Œ∞`å~Ú. J~Ú`Õ JO^Œ"≥∞ÿ# ~°∂áêxfl =∞iO`« HÍáê_»\ÏxH˜ =HΔÀ*ÏÅÖ’ ÃѶ·|~°ãπ ÉϺO_£û =ÙO\Ï~Ú.

=HΔÀ*ÏÅ ¿+Ñπ K«~°‡O H˜O^Œ =ÙO_Õ H˘=Ùfiá⁄~° #∞O_ç =HΔÀ*ÏŠ֒Ѩe =~°‰õΩ <å~°=O\˜ ã¨#fl\˜ ^•~åÅ∞ (ÃѶ·|~°ãπ ÉϺO_£û) =ÙO\Ï~Ú. Wq =HΔÀ*ÏÅ∞ *ÏiáȉõΩO_® ÖÏyÃÑ\˜ì =ÙOK«∞ `å~Ú. JO`ÕH͉õΩO_® D ÃѶ·|~°ãπ ÉϺO_£û =HΔÀ*ÏÖ’¡x H˘=Ùfix 㨄Hõ=∞Ѩ^ŒúuÖ’ qÉèílOz =ÙOz =HΔÀ*ÏÅ ¿+Ñπx K«Hõ¯QÍ HÍáê_»`å~Ú. „ã‘Î ~°[ã¨fiÖˇ·# ^ŒQÆæ~°#∞Oz =HΔÀ*ÏŠѨi=∂}O ÃÑ~°QÆ_»O „áê~°OÉèí=∞=Ù`«∞Ok. P =Ü«∞ã¨∞ #∞O_ç „ã‘ÎÅÖ’ D„™Èì[<£, „á⁄lã≤ì~À<£ Ǩ~À‡#∞¡ L`«ÊuÎ HÍ=_»"Õ∞ WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O. g\˜H˜ `À_»∞ Ñ≤@∂º@s Ǩ~À‡#∞¡ =HΔÀ*ÏÅÖ’ H©Δ~°„QÆO^äŒ∞Å Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅH˜, H©Δ~° L`«ÊuÎH˜ ^ÀǨÏ^ŒO KÕ™êÎ~Ú. „ã‘Î QÆ~°ƒù=uQÍ =Ù#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =HΔÀ*ÏŠѨi=∂}O =∞iO`« ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. a_»¤H˜ áêeKÕÛ HÍÅOÖ’ ‰õÄ_® ÃÑ^ŒÌqQÍ =ÙO\Ï~Ú.

255 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

=HΔÀ*ÏÅ #∞O_ç áêÅ∞ `«Ü«∂~°=_®xH˜ H˘O`« Ǩ~À‡#¡ „ѨÉèÏ=O, =∞iH˘O`« <å_ô =∞O_»ÅO „ѨÉèÏ=O, WOH˘O`« =∞#ã¨∞ „ѨÉèÏ=O HÍ~°}O. Ǩ~À‡#¡ „ѨÉèÏ=O =Å¡ a_»¤ WOHÍ QÆ~°ƒOÖ’ =ÙO_»QÍ<Õ áêÅ L`«ÊuÎ „áê~°OÉèíO J=Ù`«∞Ok. HÍ#∞Ê J~Ú# `«~°∞"å`« a_»¤ `«e¡ ~˘=Ú‡ Ѩ@∞ì‰õΩx `åQÆ_®xH˜ „Ѩܫ∞uflOK«QÍ<Õ iÃѶ¡H±ì Ü«∂Hõ¬<£`À "≥∞^Œ_»∞Ö’x Ñ≤@∂º@s „QÆOkä #∞O_ç Ñ≤\’ã≤ãπ Ǩ~À‡<£ L`«ÊuÎ J=Ù`«∞Ok. ^•x`À H©Δ~°„QÆO^äŒ∞Å∞ L`ÕÎ[O á⁄O^Œ∞`å~Ú. H©Δ~°"åÇ≤ÏHõÅ∞ Ü«∂H˜ì"£ J~Ú áêÅ#∞ |Ü«∞@‰õΩ Ñ¨OѨÙ`å~Ú. =∂#ã≤HõOQÍ LÖÏ¡ã¨OQÍ =ÙO_ç, a_»¤ Z_»Å "å`«ûźO`À Ѩ~°=tOKÕ „ã‘ÎÖ’ áêÅ L`«ÊuÎ =∞iO`« Z‰õΩ¯= =ÙO@∞Ok. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ H©Δ~°„QÆO^äŒ∞Å∞ 㨄Hõ=∞OQÍ ÖËHõáÈ=_»O=Å¡ áêÅ L`«ÊuÎ `«y#O`« =ÙO_»^Œ∞. =HΔÀ*ÏŠѨi=∂}O |\˜ì áêÅ L`«ÊuÎ P^è•~°Ñ¨_ç =ÙO_»^Œ∞. =HΔÀ*ÏÅ∞ z#flqQÍ =Ù<åfl H©Δ~°„QÆO^äŒ∞Å∞ =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ÙO\Ï~Ú. áêÅx K«Hõ¯QÍ<Õ L`«ÊuÎ KÕ™êÎ~Ú. giÖ’ H˘=ÙfiѨ^•~°÷O `«‰õΩ¯= U~°Ê_»_»O=Å¡ =HΔÀ*ÏÅ∞ z#flqQÍ =ÙO\Ï~Ú.

z#fl =Ü«∞ã¨∞Ö’ =KÕÛ ~˘=Ú‡ QÆ_Ť» ∞ „ã‘ÎÅ∞ ~˘=Ú‡Ö’ QÆ_»¤ Hõ#|_ç`Õ KåÅ∞ ˆH#û~ü QÆ_Õ¤"≥∂#x ÉèíÜ«∞Ѩ_»`å~°∞. ~˘=Ú‡Ö’ QÆ_»¤Å<Õq z<åfl ÃÑ^•Ì `Õ_® ÖˉõΩO_® Jxfl =Ü«∞ã¨∞ûÅ „ã‘ÎÅH˜ =™êÎ~Ú. Jxfl QÆ_»¤Å∞ ˆH#û~ü HÍ^Œ∞. z#fl =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ Hõ#|_Õ QÆ_»¤Å∞ ˆH#û~üq HÍ^Œ∞. ˆH#û~ü QÆ_»¤H© =∂=¸Å∞ QÆ_»¤ÅH© `Õ_® =ÙOk. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ ~˘=Ú‡Ö’ QÀmHÍÜ«∞ÖÏQÍ XHõ\ ˜ Ô~O_»∞ QÆ_»¤Å∞ `ÕÅQÍ, =∞iH˘O^ŒiH˜ K≥~ÚºÃÑ\˜ì Jkq∞`Õ QÆ_»¤ `≥Å∞ã¨∞ÎOk.

ÃÑÉ„·¶ ’ Z_ç<À=∂ Ѩk¿ÇÏ#∞ – W~°"≥· Uà◊§ J=∂‡~ÚÅ =HΔÀ*ÏÅÖ’ ‰õÄ_® QÆ_»¤Å∞ =™êÎ~Ú. g\˜x 'ÃѶ·„É’ Z_ç<À=∂— JO\Ï~°∞. W"Õg∞ ˆH#û~ü QÆ_»¤Å∞ HÍ=Ù. Wq #∞#flQÍ, QÆ\ ˜ìQÍ =ÙO\Ï~Ú. "Õà◊¡`À Ѩ@∞ì‰õΩO>Ë QÀmÖÏQÍ `«QÆ∞Å∞`å~Ú. g\˜x HõkÑ≤`Õ W@∞ J@∞ Hõ^Œ∞Å∞`å~Ú. Wq Z@∞=O\˜ <˘Ñ‘Ê HõeyOK«=Ù. |Ç≤Ï+¨μì ~å=_®xH˜ "å~°O– Ѩk~ÀAÅ∞ =ÚO^Œ∞ HÍã¨Î Ѩi=∂}O ÃÑiy =∞m§ `«yáæ È`å~Ú. 'ÃÑ„·¶ É’ Z_ç<À=∂— QÆ_Ť» ∞ Ü«ÚHõ=Î Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ H͉õΩO_® `«~∞° "å`« ‰õÄ_® Hõ#|_»`å~Ú. QÆ~°ƒùO =zÛ#ѨC_»∞, a_»¤‰õΩ áêÅ∞ Wã¨∞Î#fl HÍÅOÖ’ Ѩi=∂}O ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. Wq WÖÏ Ñ¨i=∂}O ÃÑ~°QÆ_®xH˜ HÍ~°}O „ã‘Î ÃãH±û Ǩ~À‡<Õ¡.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 256

ÃÑ„·¶ É’ Z_ç<À=∂ QÆ_Ť» H˜ „Ѩ`ºÕ HõOQÍ =∞O^Œ∞ÖËg J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . H˘O^ŒiH˜ q@q∞<£–W HͺѨÓûºÖò H˘O`«HÍÅO "å_ç`Õ `«QÆ∞æ`å~Ú. ÖË^• P QÆ_»¤=Ù#fl KÀ@<Õ HÍã¨Î =∞`«∞Î WO[Hõ¬<£ WzÛ "å\˜x fã≤"ÕÜ«∞=K«∞Û. JÖÏ f¿ãã≤# QÆ_»¤x Ç≤Ï™ÈìѨ^èŒÖÏlHõÖò ZQÍ˚q∞<Õ+¨<£H˜ ѨOÑ≤¿ãÎ Jq ˆH#û~ü HÍ^Œx iáÈ~°∞ì =ã¨∞ÎOk. ^•x`À ÉèíÜ«∞O `˘Åy „ѨâßO`«OQÍ =ÙO\Ï~°∞. Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞û =zÛ# „ã‘ÎÅÖ’ ÃѶ·„É’ Z_ç<À=∂ QÆ_»¤Å∞~åQÍ, 30–40 ã¨O=`«û~åÅ „ã‘ÎÅÖ’ =∞~˘Hõ q^èŒ"≥∞ÿ# ~˘=Ú‡ QÆ_»¤Å∞ =™êÎ~Ú. g\˜x 'ÃѶ·„É’ Z_ç<Àã≤ãπ— JO\Ï~°∞.

ÃÑÉ„·¶ ’ Z_ç<Àã≤ãπ 'ÃѶ·„É’ Z_ç<Àã≤ãπ— =Ù#fl "åiÖ’ |Ç≤Ï+¨μìH˜ =ÚO^Œ∞ ~˘=Ú‡Å∞ ã¨ÅѨ~°O Hõey™êÎ~Ú. |~°∞=ÙQÍ JxÑ≤™êÎ~Ú. |Ç≤Ï+¨μì ѨÓiÎ J=_»O`À ~˘=Ú‡Ö’ <˘Ñ≤Ê ‰õÄ_® `«yæáÈ`«∞Ok. D QÆ_»¤ ÃѶ·„É’ Z_ç<À=∂ÖÏQÍ QÀbÖÏQÍ q_çQÍ KÕuH˜ `«QÆÅ_»O =ÙO_»^Œ∞. ~˘=Ú‡Ö’x `«H˜¯# H˘=Ùfi`À Hõeã≤áÈ~Ú "Õ~°∞QÍ XHõ QÆ_»¤QÍ =ÙO@∞Ok. JO^Œ∞Hõx ÃѶ·„É’Z_ç<À=∂ÖÏQÍ nxx `ÕeHõQÍ K«∂Ñ≤OK«ÖË~°∞. ÃѶ·„É’ Z_ç<Àã≤ãπ Ѩiã≤÷u ^•^•Ñ¨Ù Ô~O_»∞ =HΔÀ*ÏÅÖ’ XˆH™êi =ÙO@∞Ok. ÃѶ·„É’ Z_ç<Àã≤ãπ QÆ_»¤Öˇ·`Õ Ô~O_»∞ =HΔÀ*ÏÅÖ’ =ÙO_»‰õΩO_® XˆH =HΔÀ[OÖ’ =ÙO_»=K«∞Û. a_»¤H˜ áêezÛ# „ã‘ÎÅÖ’ ÃѶ·„É’ Z_ç<Àã≤ãπ ~å=_»O J~°∞^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ ÃÑo§ KÕã¨∞HÀx „ã‘ÎÅÖ’#∞, ÃÑo§ J~Ú<å ã¨O`å#O HõÅQÆx „ã‘ÎÅÖ’#∂ W@∞=O\˜ QÆ_»¤ ~å=_»O Z‰õΩ¯=. XHõ"Õà◊ ã¨O`å#O Hõey<å ã¨Î#ºO W=fiHõáÈ`Õ ‰õÄ_® D QÆ_»¤ Ô~O_»∞ ~˘=Ú‡ÅÖ’#∂ ~å=K«∞Û. a_»¤H˜ áêe=fi_»O =Å# H©Δ~°"åÇ≤ÏHõÅ∞ K«Hõ¯QÍ `≥~°∞K«∞‰õΩx ÃѶ·„É’ Z_ç<Àã≤ãπ Ѩiã≤÷uH˜ KÀ\˜=fi=Ù. JO^Œ∞Hõx „Ѩ^è•#OQÍ a_»¤‰õΩ áêÅ∞ Wã¨∞Î#fl HÍÅOÖ’ ~˘=Ú‡Ö’ ÃѶ·„É’ Z_ç<Àã≤ãπ QÆ_»¤Å∞ ~å=Ù. ÃѶ·„É’ Z_ç<Àã≤ãπ Ѩiã≤÷u „Ѩ^è•#OQÍ 30–40 ã¨O=`«û~åÅ∞ "åiÖ’#∂, PÃÑ· =Ü«∞ã¨∞"åiÖ’#∂ Hõ#|_»∞`«∞Ok. Hõ#∞Hõ H˘O^Œ~°∞ nxx ˆH#û~ü QÆ_»¤ Jx ÉèíÜ«∞Ѩ_»`å~°∞. 'ÃѶ·„É’ Z_ç<Àã≤ãπ— ˆH#û~üH˜ ^•ifÜ«∞_»O |Ǩï J~°∞^Œ∞. S`Õ QÆ_»¤ QÆ\ ˜ìQÍ =Ù#fl@∞¡, ~˘=Ú‡Ö’ Hõ^ŒÅ‰õΩO_® ֒Ѩe HõO_»‰õΩ JO@∞‰õΩx =Ù#fl@∞ì J#∞=∂#O Hõey`Õ "≥O@<Õ |Ü«∂Ñ‘û fã≤ ˆH#û~ü =∂~°∞ÊÖË"≥∞ÿ<å =Ù<åflÜÕ∞"≥∂ ѨsH˜ΔOKåe. ™ê^è•~°}OQÍ ÃѶ·„É’ Z_ç<Àã≤ãπ "≥∞<Àáê*ò (=Ú@∞¡ ZO_çáÈÜÕ∞ ^Œâ◊) =KÕÛã¨iH˜ "å@O`«@Hõ"Õ áÈ`å~Ú. ÃѶ·„É’ Z_ç<Àã≤ãπ =Å¡ ~˘=Ú‡Å∞ |~°∞=ÙQÍ, ã¨ÅѨ~°OQÍ =Ù#fl@¡~Ú`Õ „ÉÏ aQÆ∞`«∞QÍ ^èŒiOKåe. ѨQÆÅ∞, ~å„u „ÉÏ "Õã¨∞‰õΩ<Õ =ÙO_®e. ^•x`À KåÖÏ =~°‰õΩ ã¨ÅѨ~°O, <˘Ñ≤Ê

257 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

`«QÆ∞æ`å~Ú. <˘Ñ≤Ê Z‰õΩ¯=QÍ =ÙO>Ë 'HÍOaá¶ê¡"£∞— aà◊¡Å∞ L^ŒÜ«∞O–1, =∞^蕺ǨÏflO–1, ~å„u–1 K˘Ñ¨C# "å_®e. <˘Ñ≤Ê `«yæ# `«~°∞"å`« g\˜x "å_»_»O =∂<ÕÜ«∞=K«∞Û.

~˘=Ú‡Ö’ p=Ú QÆ_Ť» ∞ HÍ#∞Ê J~Ú# Ô~O_»∞–=¸_»∞ "å~åÖ’¡ H˘O`«=∞Ok `«Å∞¡Å ~˘=Ú‡Ö’ p=ÚQÆ_»¤Å∞ `«Öˇ`«∞Î`å~Ú. Ô~O_»∞ ~˘=Ú‡Ö’¡ H͉õΩO_® U^À XHõ ~˘=Ú‡Ö’ p=ÚQÆ_»¤ `«Ü«∂~°=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. WÖÏ p=ÚQÆ_»¤ `«Ü«∂~°=_®xH˜ ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜=ÚÅ∞ HÍ~°}O. ~˘=Ú‡H˜ =KÕÛ p=ÚQÆ_x¤» '„ɡãìπ Ü«∂ɡûãπ— JO\Ï~°∞. `«Å∞¡Ö’¡ „ɡãìπ Ü«∂ɡûãπ ~å=_®xH˜ „Ѩ^è•#OQÍ H©Δ~°„QÆO^äŒ∞Å #∞O_ç K«#∞"≥Ú#Å =~°‰õΩ áêÅx fã¨∞H˘x=KÕÛ Q˘\ÏìÅ∞ =¸ã¨∞‰õΩ áÈ=_»"Õ∞ HÍ~°}O. H©Δ~°<åàÏÅ∞ `«Å∞¡ÅÖ’ U^À XHõ HÍ~°}O =Å¡ =¸ã¨∞‰õΩáÈ~Ú#O^Œ∞# ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜=ÚÅ∞ KÕi p=ÚQÆ_»¤x `«Ü«∂~°∞KÕ™êÎ~Ú. â◊s~°OÖ’ ZHõ¯_≥·<å p=ÚQÆ_»¤ `«Ü«∂~°ÜÕ∞º=ÚO^Œ∞ "åѨÙ, <˘Ñ≤Ê Hõ#|_»`å~Ú. P "åѨ٠g∞^Œ K≥~Úº"Õã≤ K«∂¿ãÎ `«H˜¯#KÀ@¡HõO>Ë "≥K«ÛQÍ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ÃÑ·QÍ P "åѨ٠=Ù#flKÀ@ K«~°‡O HõOk#@∞¡ Z„~°QÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. W@∞=O\˜ =∂~°∞Êx 'W<£Ñ¶¨¡"Õ∞+¨<£— JO\Ï~°∞. W<£Ñ¶¨¡"Õ∞+¨<£ Ѩiã≤÷u ~å=_®xH˜ JHõ¯_ç \˜+¨ØºÖ’ =∂~°∞Ê~å=_»"Õ∞ HÍ~°}O. U^≥·<å „H˜q∞ â◊s~°OÖ’ XHõKÀ@ KÕi =$kú K≥O^Œ∞`«∞#flѨC_»∞ ^•xx Z^Œ∞~À¯=_®xH˜ P „áêO`«OÖ’x Hõ}ÏÅ∞ „Ѩܫ∞ufl™êÎ~Ú. ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜=ÚÅx Z^Œ∞~˘¯<ÕO^Œ∞‰õΩ â◊s~°O P KÀ@ KÕ¿ã áÈ~å\Ï<Õfl W<£Ñ¶¨¡"Õ∞+¨<£ JO\Ï~°∞. JÖÏ W<£Ñ¶¨¡"Õ∞+¨<£`À „áê~°OÉèí"≥∞ÿ H˘O`« \˜+¨Øº ‰õΩo§áÈ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. WÖÏ ‰õΩo§áÈ~Ú p=ÚQÍ =∂i# HõO_»x Ü«∂ɡûãπ JO\Ï~°∞. W<£Ñ¶¨¡"Õ∞+¨<£ Ѩiã≤÷ux =ÚO^Œ∞QÍ<Õ QÆ∞iÎOz ã¨Ô~·# Ü«∂O\˜|Ü«∂\˜H± =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç`Õ „H˜=ÚÅ∞ "≥Ú^Œ\ ˜ ^Œâ◊Ö’<Õ x~°∂‡eOѨ|_ç p=ÚQÆ_»¤ `«Ü«∂~°=^Œ∞. H˘O^ŒiH˜ W<£Ñ¶¨¡"Õ∞+¨<£ Ѩiã≤÷u f„=OQÍ =ÙO_ç Ju `«fi~°QÍ Ü«∂ɡûãπ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok.

p=ÚQÆ_»¤ =Å¡ ÉÏ^èŒÅ∞ p=ÚQÆ_»¤ `«Ü«∂Ô~·#ѨC_»∞ f„=OQÍ ã¨ÅѨ~°O JxÑ≤OK«_»"Õ∞ H͉õΩO_® K«e[fi~°O ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk. Ü«∂ɡûãπ `˘e^Œâ◊Ö’ H˘O^Œ~°∞ â◊H˜Î=O`«"≥∞ÿ# Ü«∂O\˜ |Ü«∂\˜H±û`À HÀÅ∞HÀQÍ =∞iH˘O^ŒiH˜ z#fl â◊„ã¨ÎzH˜`«û KÕÜ«∞=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. áêÅ∞ Wã¨∞Î#fl „ã‘ÎÅÖ’ H˘O^ŒiH˜ K«#∞"≥Ú#Å∞ ѨQÆ∞Å∞`å~Ú. JÖÏ Ñ¨ye# K«#∞"≥Ú#Å #∞Oz ‰õÄ_® ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜=ÚÅ∞ ~˘=Ú‡Ö’H˜ KÕi p=ÚQÆ_»¤x `«Ü«∂~°∞KÕ™êÎ~Ú. K«#∞"≥Ú#Å∞ Ѩye#ѨC_»∞ "≥O@<Õ `«y# zH˜`«û á⁄Ok`Õ W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u HõÅQÆ^Œ∞.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 258

a_»¤‰õΩ áêÅ∞ W=fiQÍ<Õ K«#∞"≥Ú#Åx, ~˘=Ú‡x #∞e"≥K«Ûx `«_ç QÆ∞_»¤`À â◊√„ÉèíO KÕ¿ãÎ K«#∞"≥Ú#Å∞ ѨQÆÅ_»O J~°∞^Œ∞. áêeKÕÛ `«e¡ `«# ~˘=Ú‡Åx =ÚiH˜ ÖˉõΩO_® â◊√„ÉèíOQÍ =ÙOK«∞HÀ=_»O J=ã¨~°O. áêeKÕÛ `«e¡H˜ XHõ ~˘=Ú‡Ö’ p=ÚQÆ_»¤ `«Ü«∂Ô~·<å Ô~O_»=~˘=Ú‡#∞Oz áêÅ∞ W=fi =K«∞Û. p=ÚQÆ_»¤ `«Ü«∂Ô~·#"≥·Ñ¨Ù#∞Oz áêÅ∞Ñ≤O_ç S^Œ∞x=ÚëêÅ∞ =∞~°QÆɡ\ ˜ìK«ÖÏ¡iÛ a_»¤‰õΩ Ñ¨@ì=K«∞Û. JO`Õ`«Ñ¨Ê p=ÚQÆ_»¤ =zÛ#"≥·Ñ¨Ù ~˘=Ú‡Ö’x áêÅx áê~°É’Ü«∞#=ã¨~°O ÖË^Œ∞.

p=ÚQÆ_»¤‰õΩ zH˜`«û ~˘=Ú‡QÆ_»¤ =zÛ# "≥·Ñ¨Ù#∞Oz áêÅx q∞Öò¯ ã¨Hõ¯~ü`À Ñ≤O_»=K«∞Û. ÖË^• x^•#OQÍ Ñ≤O_ç fÜ«∞=K«∞Û. ~˘=Ú‡Ö’ QÆ_»¤ `«Ü«∂Ô~·#ѨC_»∞ 'Zi„^äÀã≤ãπ–500—, \Ïɡ¡@∞¡QÍh, '>ˇ„~å"≥∞ÿã≤<£–500— HͺѨÓûºÖòû QÍh „Ѩf P~°∞ QÆO@ÅH˜ XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# "å~°O– Ѩk~ÀAÅ∞ "å_®e. ÖË^• 'ã≤„á¶ê<£ –500— aà◊§Å∞ L^ŒÜ«∞O–1, ~å„u–1 K˘Ñ¨C# "å_®e. <˘Ñ≤Ê, "åѨ٠`«QÆæ_®xH˜ 'a_®<£l<£ á¶È~üì— aà◊§Å∞, 'HÍOaá¶ê¡"£∞— aà◊¡Å∞ L^ŒÜ«∞O–1, =∞^蕺ǨÏflO–1, ~å„u–1 K˘Ñ¨C# "å_®e. ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜=ÚÅ`À „Ѩ"Õ∞Ü«∞O ÖˉõΩO_® JѨC_Õ Ñ¨Ù\˜ì# a_»¤H˜ P_» =∞QÆ `Õ_® ÖˉõΩO_® ~˘=Ú‡Å∞ Ô~O_»∂ L|∞ƒQÍ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú. =ÚYºOQÍ `«e¡ áêÅ∞`åˆQ a_»¤Ö’ ~å=_»O Z‰õΩ¯=. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u 'W<£á¶êH±ì =∂ã¨ì~Ú\˜ãπ— JO\Ï~°∞. H“=∂~°^⌠Ö◊ ’ ‰õÄ_® =∞QÆÑÅ≤ Å¡ H˜ ~˘=Ú‡Å∞ "åK«∞`å~Ú. g\˜x '=Óº|sì =∂ã¨~ì Ú\˜ã—π JO\Ï~°∞. giÖ’ Ǩ~À‡#∞¡ ~˘=Ú‡ ^ŒQÆæ~° W<£Ñ¶¨¡"Õ∞+¨<£ HõeyOK«_»"Õ∞ HÍ~°}O. ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜=ÚÅ∞ W<£Ñ¶¨¡"Õ∞+¨<£ HõeyOz#>Ë¡ Ǩ~À‡#∞¡ ‰õÄ_® ~˘=Ú‡ ^ŒQÆæ~° W<£Ñ¶¨¡"Õ∞+¨<£ Hõey™êÎ~Ú. ™ê^è•~°}OQÍ D Ѩiã≤u÷ U zH˜`û« J=ã¨~O° ÖˉΩõ O_® `«yáæ È`«∞Ok. p=Ú Ñ¨@_ì O» =ÙO_»^∞Œ .

áêeO_»Ö¡ ’ áêÅ∞ HÍ#∞Ê J~Ú`Õ `«Ñ¨Ê áêÅ∞ L`«ÊuÎ =ÙO_»=h, Hõ#ºÖ’ áêÅ∞ HÍ~°_»O Jã¨OÉèí==∞h H˘O^Œ~°#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍh ZO^ŒiÖ’ Z@∞=O\˜ ÃãH±û ã¨O|O^èŒO ÖˉõΩO_®<Õ, QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_®<Õ áêeO_»¡ #∞O_ç áêÅ∞ HÍ~°_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. D J™ê^è•~°} Ѩiã≤÷ux 'QÍÅHÀìiÜ«∂— JO\Ï~°∞.

áêÅ∞ Z‰õΩ¯= L`«ÊuÎÖ’ PO`«~º° O H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ HÍ#∞Ê J~Ú ZO`À HÍÅ"≥∞ÿáÈ`«∞Ok, Ñ≤Å¡Å∞ ÃÑ^ŒÌ"åà◊√§ J=Ù`å~°∞, J#∞HÀ‰õΩO_® áêeO_»¡ #∞Oz áêÅ∞ ~å=_»O "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. JÖÏ U^À XHõ~ÀA, F

259 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ѨÓ@ H͉õΩO_® ~ÀAÅ∞ `«~°|_ç áêeO_»¡ #∞Oz áêÅ∞ „ã¨q™êÎ~Ú. 'QÍÅHÀìiÜ«∂— H˜ "≥∞^Œ_»∞Ö’ =ÙO_Õ ÃÇ·ÏáÈ^äŒÅ=∞ãπ– Ñ≤@∂º@sŠѨxf~°∞Ö’ H˘O`« `Õ_® ~å=_»O HÍ~°}O. JO`ÕH͉õΩO_® „á⁄ÖÏH˜ì<£ JkèHõOQÍ L`«ÊuÎ HÍ=_»O HÍ~°}O. áêÅ∞ „ã¨qOK«_»O q+¨Ü«∞OÖ’, áêÅ∞ L`«ÊuÎ J=_»O q+¨Ü«∞OÖ’ =∞#ã¨∞ „ѨÉèÏ=O KåÖÏ =ÙO@∞Ok. Ñ≤ Å ¡ Å ∞ HÍ"åÅx `« Ç ¨ Ï `« Ç ¨ Ï ÖÏ_Õ H˘O^Œ ~ ° ∞ „ã‘ Î Å Ö’ áêeO_» ∞ ¡ |~°∞"≥H˜¯áÈ=_»O, áêÅ∞ „ã¨qOK«_»O JHõ¯_»Hõ¯_® Hõ#|_Õ ã¨OѶ¨∞@#ÖË. Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞ =zÛ# P_»Ñ≤Å¡Å∞QÍx, =$^•úѨºO =zÛ# „ã‘ÎÅ∞QÍx P¿ÑHõΔ`À K«O\˜ a_»¤H˜ ~˘=Ú‡ JOk¿ãÎ H˘kÌ ~ÀAÖ’¡<Õ áêÅ`À áêeO_»∞¡ xO_çáÈ~Ú# ã¨OѶ¨∞@#Å∞ ‰õÄ_® ÖËHõáÈÖË^Œ∞. nxHõO`«\ ˜H˜ 'Z"≥∂+¨#Öò á¶êºHõì~üû— =¸ÅO. ã‘~°O „áÈÖÏH˜ì<£ Z‰õΩ¯= âß`«OÖ’ =Ù#fl ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ ‰õÄ_® ~˘=ڇŠ#∞Oz áêÅ∞ HÍ~°_»O =ÙO@∞Ok. iã¨iÊ<£, ÃѶ<À^äŒÜ«∞*ˇ·<£, HÀ¡~À„áÈ"≥∂l<£, QÍOy¡Ü«∂<£ ÉÏ¡H˜OQ∑ „_»Q∑û =O\˜q "å_Õ"åiÖ’ „ã‘ÎÖˇ·<å, ѨÙ~°∞+¨μÖˇ·<å QÍÅHÀìiÜ«∂H˜ QÆ∞i JÜÕ∞º J=HÍâ◊O =ÙOk. JÖψQ ‰õΩ@∞O|xÜ«∞O„`«} HÀã¨O "å_Õ QÆ~°ƒùx~À^èŒHõ =∂„`«Å=Å¡, „\ÏOH˜fiÖˇ·[~üû =Å¡ QÆ~°ƒùO ~å=_»O`À ~˘=Ú‡Å∞ |~°∞"≥H˜¯ H˘^ÀÌ Q˘áÈÊ áêÅ∞HÍ~°_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. HÍ#∞Ê`À ã¨O|O^èŒO ÖˉõΩO_® áêeO_»¡ #∞O_ç áêÅ∞ =ã¨∞Î#flѨC_»∞ =¸ÅHÍ~°}Ïxfl ѨijeOKåe. QÆ~°ƒùx~À^èŒHõ=∂„`«Å∞, „\ÏOH˜fiÖˇ·[~üû =Å¡ J~Ú`Õ "å\˜x PÑ≤ =∞~˘Hõ\ ˜ "å_®e. ÃÇ·ÏáÈ^äŒÅ=∞ãπ, Ñ≤@∂º@sH˜ ã¨O|OkèOz# Ѩiã≤÷u =ÙO>Ë ^•xH˜ `«y# zH˜`«û KÕÜ«∂e. =∂=¸Å∞QÍ HõeˆQ QÍÅHÀìiÜ«∂H˜ 'HÀ¡q∞Ѷ≤<£— \Ïɡ¡@∞¡ "å_ç`Õ `«yæáÈ`«∞Ok.

ÃÑ^ŒÌ áêeO_»∞¡ – áêÅ∞ áêeO_»∞¡ Ѩi=∂}O ÃÑ^ŒÌqQÍ =ÙO>Ë áêÅ∞ Z‰õΩ¯= =ÙO\ÏÜ«∞#∞‰õΩO\Ï~°∞. áêeO_»∞¡ ÃÑ^ŒÌqQÍ =ÙO_»_®xH˜ áêÅ∞ Z‰õΩ¯= Ѩ_»_®xH˜ ã¨O|O^èŒO ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ áêeO_»∞¡ ÃÑ^ŒÌqQÍ =Ù#fl"åà◊¡Ö’ áêÅ∞ `«‰õΩ¯= L`«ÊuÎ JÜÕ∞º J=HÍâ◊O =ÙOk. áêeO_»¡Ö’¡ „H˘=Ùfi Z‰õΩ¯= =Ù#flѨC_»∞ Jq ÃÑ^ŒÌqQÍ Hõ#|_»`å~Ú. „H˘=Ùfi Z‰õΩ¯= KÕi#"åiÖ’ áêÅx L`«ÊuÎ KÕ¿ã QÍ¡O_»∞¡, @∂º|∞Å∞ J}˜yáÈ~Ú `«y#O`« =$kúHÍHõáÈÜÕ∞ J=HÍâ◊O =ÙOk. `«e¡H˜ áêÅ∞ L`«ÊuÎ HÍ=_»OÖ’ a_»¤ÃÑ· „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ∞, a_»¤ `«fi~°`«fi~°QÍ Z^ŒQÍÅ<Õ PHÍOHõΔ ZO`À „ѨÉèÏ=O K«∂ѨÙ`å~Ú. ^•x`À áêÅ∞ Z‰õΩ¯= L`«ÊuÎ J=Ù`å~Ú. JÖψQ a_»¤ áêÅ∞ `åy#ѨC_»∞ P ã¨=∞Ü«∂xH˜ áêeO_»¡Ö’x áêÅhfl MÏmKÕ¿ãÎ `«~°∞"å`« Ѷ‘_çOQ∑H˜ =∞iO`« Z‰õΩ¯= L`«ÊuÎ J=Ù`å~Ú. JO^Œ∞Hõx a_»¤ ѨÓiÎQÍ áêÅ∞ `åˆQÖÏ `«e¡ K«∂_®e.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

áêeã¨∞Î#fl „ã‘ÎÖ’ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞

u 260

™ê^è•~°}OQÍ a_»¤H˜ áêÅ∞ WKÕÛ `«e¡Ö’ "≥O@<Õ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ~å=_»OQÍx, QÆ~°ƒùO ~å=_»OQÍx [~°QÆ^Œ∞. 10–30 âß`«O „ã‘ÎÅÖ’ =¸_»∞ =∂™êÅÖ’ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ uiy "≥Ú^ŒÅ=Ù`å~Ú. a_»¤H˜ áêÅ∞ Wã¨∞Î#fl `«Å∞¡Ö’¡ H˘O^ŒiH˜ Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ =~°‰õΩ JO_»O q_»∞^ŒÅÖËHõáÈ=_»O, |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ~åHõáÈ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JÉÏ~°¬#∞¡ J~Ú# „ã‘ÎÅÖ’ <≥ÖÏ–<≥ÖÏ Ñ¨k"Õ∞#∞ ~ÀAÖ’¡<Õ uiy JO_»O q_»∞^ŒÅ J=_»O, |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ <≥Å <≥ÖÏ ~å=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. a_»¤H˜ áêÅ∞ WKÕÛ „ã‘ÎÅÖ’<Õ JO_»O q_»∞^ŒÅ, |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ~å=_»O q+¨Ü«∞OÖ’ `Õ_® =ÙO@∞Ok. JÖψQ áêÅ L`«ÊuÎ g∞^Œ =∞#ã¨∞ „ѨÉèÏ=O =ÙO@∞Ok.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

261 u

a

„ã‘ÎÅÖ’¡ `≥Å¡|@ì "åºkè a

â‹·Å[H˜ ÃÑo§ xâ◊ÛÜ«∞"≥∞ÿOk. `«#H˜ K«O\˜ Ñ≤Å¡ÅO>Ë ZO`À W+¨ìO. Z=Ô~·# ''h=Ù ÃÑà‹¡O^Œ∞‰õΩ KÕã¨∞‰õΩO\Ï=Ù—— Jx J_çy`Õ ''K«O\˜ Ñ≤Å¡x =Ú^•Ì_»@O HÀã¨O—— Jx K«@∞‰õΩ¯# ["åaã¨∞ÎOk. Ñ≤Å¡Å∞ Hõ#|_ç`Õ KåÅ∞ "åà◊§ LOQÍ LOQÍ É’ã≤ =∂@Å`À `å#∞ ‰õÄ_® |∞e¡ |∞e¡ =∂@Å`À HÀ~°ãπ HõeÑ≤ `«#x `å<Õ =∞~°záÈ`«∞Ok. J@∞=O\˜ â‹·Å[ Z=~À K≥Ñ≤Ê# XHõ q+¨Ü«∞O`À kQÆ∞Å∞Ѩ_çáÈ~ÚOk. `≥Å∞ѨÜÕ∞º J=∂‡~ÚÅH˜ ã¨O`å#O HõÅQÆ^Œx K≥áêÊ~°@. Ñ≤Å¡Å HÀã¨"Õ∞ ÃÑo¡ J#∞‰õΩ<Õ â‹·Å[ D =∂@Å`À ZO`À Hõ$OyáÈ~ÚOk. ^•xH˜ HÍ~°}O `«#H˜ ZO`À HÍÅO #∞Oz `≥Å∞Ѩ٠J=_»"Õ∞. U ÉÏ^è• ÖË^Œ∞ Hõ^•x WO`«HÍÅO ^•x QÆ∞iOz Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀÖË^Œ∞. HÍx W\©=ÖË `å#∞ q#fl =∂@Åx Ѩ\ ˜ìOK«∞‰õΩx ÉèíÜ«∞Ѩ_çáÈ~ÚOk. P kQÆ∞Å∞`À, ÉèíÜ«∞O`À ''_®Hõì~ü, `≥Å∞ѨÜÕ∞º „ã‘ÎÅH˜ QÆ~°ƒùO ~å^Œx <Õ#∞ q<åfl#∞. x["Õ∞<å?—— Jx ZO`À P"Õ^#Œ `À J_çyOk.

ZO^Œ~À ã „ ÅΑ Ö’ JÜÕ∞º `≥Å∞Ѩ٠ܫÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞û =zÛ# ^ŒQÆæ~°∞flOz „ã‘ÎÅÖ’¡ "≥·\ò _çâßÛùi˚ (`≥Å∞ѨÙ) J=Ù`«∞Ok. nx<Õ `≥Å¡|@ì Jx ‰õÄ_® JO\Ï~°∞. <À\’¡ J#∞HõΔ}O ÖÏÖÏ[ÅO T~°∞`«∂ <À\˜x `«_çQÍ LOz#>Ë¡ Ü≥∂x ֒ѨŠ‰õÄ_® J#∞HõΔ}O "≥·\ò _çâßÛùi˚ J=Ù`«∞Ok. <À\’¡ ÖÏÖÏ[ÅO T~°HõáÈ`Õ <À~°∞ ZO_çáÈ`«∞Ok. =∂\Ï¡_®ÅO>Ë ‰õÄ_® ‰õΩ^Œ~° ‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok. <À\’¡ <åÅ∞Hõ ‰õÄ_® ã¨iQÍæ Hõ^ŒÅ‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok. J^Õ q^èŒOQÍ Ü≥∂x ֒ѨŠ„^Œ"åÅ∞ T~°HõáÈ`Õ JO^Œ∞Ö’x \˜+¨ØºÅ∞ ZO_çáÈ`å~Ú. Ü≥∂x ѨÙO_»∞QÍ =∂~°∞`«∞Ok. JOQƄѨ"Õâ◊O [~°QÍÅ<åfl ‰õΩ^Œ~°‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok. ÃãH±ûÖ’ „ã‘ÎH˜QÍx ѨÙ~°∞+¨μxH˜QÍx ÉÏ^èŒÖˉõΩO_® `ÕeHõQÍ JOQƄѨ"Õâ◊O [~°QÍÅO>Ë Ü≥∂xÖ’ `«_ç LO_»@O ZO`À J=ã¨~°O.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 262

H˘O^Œi „ã‘ÎÅÖ’¡ Ü≥∂x ֒ѨŠ"åº^èŒ∞Å∞ =zÛ#ѨC_»∞ `≥Å∞Ѩ٠Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. J@∞=O\˜ `≥Å∞Ѩ٠^Œ∞~°^Œ, "åã¨# ‰õÄ_® LO@∞Ok. ~°OQÆ∞Ö’ ‰õÄ_® =∂~°∞Ê LO@∞Ok. JÖÏ H͉õΩO_® U "åºkè H͉õΩO_® =∂=¸Å∞QÍ JÜÕ∞º `≥Å∞ѨÙx Ѷ¨OHõΔ#Öò Å∞ºHÀiÜ«∂ JO\Ï~°∞. H˘O^ŒiÖ’ U [|∞ƒ ÖˉõΩO_® ã¨Ç¨Ï[OQÍ JÜÕ∞º `≥Å∞Ѩ٠H˘O`« Z‰õΩ¯=QÍ LO_»=K«∞Û. JO`«=∂„`å# Jk "åºkè „H˜O^Œ ~å^Œ∞. Jk `«QÆæ_®xH˜ =∞O^Œ∞ÖËg "å_»#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. Jã¨Å∞ =∞O^Œ∞ÅO@∂ ‰õÄ_® ÖË=Ù. ÃÑo§HÍx „ã‘ÎÅÖ’#∂, P~ÀQƺOQÍ LO_Õ „ã‘ÎÅÖ’#∂ JÜÕ∞º `≥Å∞Ѩ٠U q^èŒOQÍ#∂ #+¨ìO HõeyOK«^Œ∞. giH˜ QÆ~°ƒùO =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ã¨∞ÎOk. ã¨O`å#O ‰õÄ_® =∂=¸Å∞QÍ<Õ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx `≥Å∞Ѩ٠Z‰õΩ¯=ÜÕ∞º „ã‘ÎÅH˜ QÆ~°ƒùO ~å^Œ#∞HÀ=@O `«Ñ¨C.

`≥Å¡|@ì JÜÕ∞º „ã‘ÎÅÖ’¡ QÆ~°ƒùO "≥·\ò _çâßÛùi˚ Z‰õΩ¯"≥·`Õ QÆ~°ƒùO ~å^Œ<Õ JáÈÇ¨Ï ZO^ŒiÖ’<À =ÙOk. J^Õ q^èŒOQÍ |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Hõ_»∞Ѩ٠<˘Ñ≤Ê =¿ãÎ Ñ≤Å¡Å∞ HõÅQÆ~°<Õ ÉèíÜ«∞O =ÙOk. HÍh W=hfl x[O HÍ^Œ∞. H˘O^ŒiH˜ `≥Å∞Ѩ٠ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. "åiH˜ U "åºnèè =ÙO_»^Œ∞. =∞iH˘O^ŒiH˜ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ ѨÓ`« =ÙO_»_»"≥∂, „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ, "≥ÚxeÜ«∂ã≤ãπ =ÙO_»_»"≥∂, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~î°O ^ŒQÆæ~° ѨÓ`À, ѨÙO_À =ÙO_»_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u =Å¡ "åiH˜ `≥Å∞Ѩ٠Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. ^Œ∞~°^Œ ‰õÄ_® =ÙO@∞Ok. `≥Å∞Ѩ٠"åã¨# ‰õÄ_® "ÕÜ«∞=K«∞Û. J~Ú<å QÆ~°ƒùO ~å=_®xH˜ P `≥Å∞ѨÙ, ^Œ∞~åfiã¨# J=~À^èŒO HÍ^Œ∞. "åiH˜ =∂=¸Å∞QÍ<Õ JO^ŒiÖÏ QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎOk.

ã¨∞Y"åº^è∞Œ Å∞ `≥Å|¡ @ìx Hõey™êÎ~Ú. QÆ~ƒ° Où ~å‰õΩO_® KÕ™êÎ~Ú H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ QÆ<ÕiÜ«∂ "åºkè =ÙO_ç ^Œ∞~åfiã¨#`À ‰õÄ_ç# `≥Å∞Ѩ٠J=_»O, p=Ú HõxÑ≤OK«_»O =ÙO@∞Ok. J~Ú<å QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ QÆ<ÕiÜ«∂ (ã¨∞Y"åºkè) =Ù#fl"åiÖ’ H˘O^ŒiH˜ P "åºkè =Å¡ JO_»"åÇ≤ÏHõÅ∞ =¸ã¨∞‰õΩáÈ`å~Ú. J@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u U~°Ê_ç#"åiÖ’ QÆ~°ƒùO ~å=_»O [~°QÆ^Œ∞. JO_»"åÇ≤ÏHõÅ∞ (ÃѶ֒¡Ñ≤Ü«∞ãπ @∂º|∞Å∞) =¸ã¨∞‰õΩáÈ=_»O ÖËHõáÈ`Õ QÆ<ÕiÜ«∂ "åºkè =Ù<åfl QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎOk. ã≤Ѷ≤eãπ =O\˜ Öˇ·OyHõ"åº^èŒ∞Å =Å¡ ѨÙà◊√¡ U~°Ê_ç<å QÆ~°ƒùO ~å=_»OÖ’ ֒ѨO =ÙO_»^Œ∞. J~Ú<å ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ =zÛ#"åiÖ’ P "åº^èŒ∞Å=Å¡ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ѨHõ¯# p=ÚQÆ_»¤Å∞ U~°Ê_»=K«∞Û. ^•x=Å¡ QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_® áÈ=K«∞Û. D "åº^èŒ∞Å∞ =zÛ#ѨC_»∞ "≥Ú^Œ\ ˜ ^Œâ◊Ö’<Õ zH˜`«û á⁄Ok`Õ QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_® áÈ^Œ∞.

263 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

QÆ~°ƒùO ~åHõáÈ=_®xH˜ Jã¨Å∞ HÍ~°}ÏÅ∞

™ê^è•~°}OQÍ „ã‘ÎÅÖ’ QÆ~°ƒùO, ~åHõáÈ=_®xH˜ "åiÖ’ JO_»O q_»∞^ŒÅ ÖËHõáÈ=_»O, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O z#flkQÍ =ÙO_»_»O, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O =ÚO^Œ∞HÀ "≥#∞HõHÀ =Ú_»`« Ѩ_»@O, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~î°OÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ∞ „Ѩܫ∂}˜OKÕ =∂~°æO ã¨∂kɡ[˚OHõO>Ë z#flkQÍ =ÙO_»@O „Ѩ^è•# HÍ~°}ÏÅ∞. <≥Å <≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μì ~å‰õΩO_® 3–4 <≥ÅÅHÀ™êi |Ç≤Ï+¨μì =zÛ 1–2 ~ÀAÖË H˘kÌáê\˜QÍ ~°HõÎO Hõ#|_ç PyáÈÜÕ∞ "åiÖ’ QÆ~°ƒùO~å=_»O [~°QÆ^Œ∞. W@∞=O\˜ „ã‘ÎÅÖ’ F=sãπ 㨄Hõ=∞OQÍ Ñ¨xKÕÜ«∞=Ù. Ǩ~À‡#∞¡ 㨄Hõ=∞OQÍ q_»∞^ŒÅ=_»O =ÙO_»^Œ∞. QÆ~°ƒùO ~åHõáÈ=_®xH˜ X"ÕiÜ«∞<£ Ǩ~À‡#¡Ö’ѨOZO`« HÍ~°}"≥∂, Ñ≤@∂º@s, ^ä≥·~å ~Ú_£ Ǩ~À‡#¡ ֒ѨO ‰õÄ_® JO`«QÍ<Õ HÍ~°}O. JÖψQ ã‘~°O „áÈÖÏH˜ì<£ Z‰õΩ¯= âß`«O =ÙO_»@O HÍ~°}O. QÆ~°ƒùO ~å#ѨC_»∞ J=ã¨~°O|\˜ì D Ǩ~À‡#¡ >ˇãπìÅ∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe. <≥Åã¨i ã¨iQÍæ ~å#O`«=∂„`å# 'QÆ~°ƒùO ~åHõáÈ=_»O [~°QÆ^Œ∞. |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ `«fi~°`«fi~°QÍ =ã¨∞Î<åfl, PÅ㨺OQÍ =ã¨∞Î<åfl, Jã¨Î=ºã¨ÎOQÍ =ã¨∞Î<åfl QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎOk. |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ZѨÊ\˜HÀ XHõ™êi =zÛ KåÖÏ `«‰õΩ¯= c¡_çOQ∑ Hõ#|_Õ"åiÖ’<Õ QÆ~°ƒùO ~å=_»O Hõ+¨ìO.

QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ "åº^èŒ∞Å∞– =O^茺`«fiO QÆ~°ƒùO ~åx „ã‘ÎÅÖ’ 5âß`«O =∞OkÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’ HõΔÜ«∞"åºkè =ÙO@∞Ok. ^•x =Å¡ QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_® áÈÜÕ∞ J=HÍâ◊=ÚO@∞Ok. W@∞=O@ѨC_»∞ HõΔÜ«∞"åºkèH˜ ѨÓiÎzH˜`«û KÕ¿ãÎ QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎOk. ZO_À"≥∞„\˜Ü≥∂ã≤ãπ J<Õ Ñ¨iã≤÷u =Å¡ ‰õÄ_® QÆ~°ƒùO ~å^Œ∞. z<åflѨˆ~+¨<£ KÕã≤ JO^Œ∞Ö’x a\òûx Ç≤Ï™ÈìѨ^ä•År ѨsHõΔH˜ ѨOÑ≤¿ãÎ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’ ZO_À"≥∞„\˜Ü≥∂ã≤ãπ =ÙO^•, HõΔÜ«∞ "åºkè =ÙO^•, Ǩ~À‡#¡ ֒ѨO =ÙO^• J<Õk KåÖÏ=~°‰õΩ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. ^•x „ѨHÍ~°O zH˜`«û KÕ¿ãÎ QÆ~°ƒùO =KÕÛ J=HÍâ◊O =ÙO@∞Ok. QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ QÆ_»¤Å∞ =Ù<åfl, áêeÑπû =Ù<åfl QÆ~°ƒùO ~å=_»O [~°QÆ^Œ∞. W@∞=O\˜ "åiH˜ PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ `˘Åy¿ãÎ QÆ~°ƒùO ~å=K«∞Û. Ñ≤Å¡Å∞ HõÅQÆx ^ŒOѨ`«∞Ö’¡ „ã‘ÎÖ’ ֒ѨO`Àáê@∞ ѨÙ~°∞+¨μxÖ’ ‰õÄ_® ã¨=∂#OQÍ Ö’Ñ¨O =ÙO@∞Ok. W@∞=O@ѨC_»∞ W^ŒÌiH© ѨÓiÎ zH˜`«û J=ã¨~°O.

^Œ∞~°^,Œ =∞O@ HõeyOKÕ '`≥Å|¡ @ì— "åºkè– HÍx_çÜ∂« ã≤ã!π „ã‘ÎÅÖ’ `≥Å¡|@ì "åºkè ~å=_®xH˜ „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ≥∂ã≤ãπ ZO`« ã¨Ç¨Ï["≥∂ HÍx_çÜ«∂ã≤ãπ ‰õÄ_® JO`«QÍ<Õ ã¨Ç¨Ï[O. HÍx_çÜ«∂ã≤ãπ XHõ q^èŒ"≥∞ÿ# Ѷ¨OQÆãπ W<£ÃѶHõ¬<£. HÍx_ç_® Peƒ HÍ<£û J<Õ Ñ¶¨OQÆãπ =Å¡ HÍx_çÜ«∂ã≤ãπ "åºkè =ã¨∞ÎOk. '"≥ÚxeÜ«∂ã≤ãπ— J<åfl W^Õ "åºkè.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 264

'HÍx_çÜ«∂ã≤ãπ— „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μe^ŒÌiH© ã¨=∂#OQÍ =ã¨∞ÎOk. Öˇ·OyHõ ã¨OѨ~°¯O ^•fi~å XHõi #∞Oz =∞~˘HõiH˜ ã¨O„Hõq∞OK«_»O Z‰õΩ¯=QÍ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Öˇ·OyHõ ã¨OѨ~°¯O ÖˉõΩO_® ‰õÄ_® D "åºkè =ã¨∞ÎOk. „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπh, HÍx_çÜ«∂ã≤ãπh ™ê^è•~°}OQÍ `≥Å¡|@ì "åºkèQÍ<À, "≥·\ò _çâßÛù~ü˚ _çã‘*òQÍ<À "å_»∞HõÖ’ JO\Ï~°∞. `≥Å¡|@ì "åºkèH˜ W`«~° HÍ~°}ÏÅ∞ WOHÍ=Ù<åfl „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ, HÍx_çÜ«∂ã≤ãπ "åº^èŒ∞Å∞ =ÚYºHÍ~°}ÏÅ∞. HÍx_çÜ«∂ã≤ãπ „ã‘ÎÅÖ’ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’#∂, ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓ~°fiK«~°‡O „H˜O^Œ =ã¨∞ÎOk. ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ HÍx_çÜ«∂ã≤ãπ "åºkè =zÛ#ѨC_»∞ tâ◊flO ^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ =ÙO@∞Ok. P ^Œ∞~°^Œ=Å¡ tâßflxfl ÉÏQÍ #ÅáêÅxÑ≤ã¨∞ÎOk. ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓ~°fiK«~°‡O H˜O^Œ `≥Å¡QÍ ‰õΩ^ŒÑ¨Å∞ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú. tâ◊flO ^˘O_»Ñ¨O_»∞ÖÏQÍ Z„~°QÍ `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓ~°fiK«~°‡O g∞^Œ QÍ@∞¡QÍ U~°Ê_»`å~Ú. K«~°‡O aQÆ∞`«∞QÍ =∂~°∞`«∞Ok. tâ◊flO g∞^Œ K«~°‡O aQÆ∞ã¨∞‰õΩO@∞Ok. „ã‘ÎÅÖ’ HÍx_çÜ«∂ã≤ãπ =Å¡ ÉÏ^èŒ Z‰õΩ¯=. HÍx_çÜ«∂ã≤ãπ =Ù#fl „ã‘ÎÅÖ’ Ü≥∂x #∞O_ç "≥·\ò Z‰õΩ¯= „ã¨qã¨∞ÎOk. Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ Z‰õΩ¯= JxÑ≤ã¨∞ÎOk. Ü≥∂x ѨÙO_»∞QÍ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. Ü≥∂x K«∞@∂ì "åz ѨzÛQÍ =ÙO@∞Ok. HÍx_çÜ«∂ã≤ãπ =Ù#flѨC_»∞ Ü≥∂x =∂~°æOÖ’ „^Œ"åÅ∞ Z‰õΩ¯= `«Ü«∂~°=_»"Õ∞ H͉õΩO_® qiy# áêÅÖÏQÍ ‰õΩ^ŒÑ¨Å∞ =ÙO\Ï~Ú. ÖË^• ѨÅÛx A#∞flÖÏQÍ „^Œ"åÅ∞ Hõ#|_»`å~Ú. Ü≥∂x=∂~°æO ֒ѨŠ~°HõÎѨÙ=∞~°HõÅ∞QÍ Ñ¨ÙO_»∞¡ Hõ#|_»`å~Ú. Ü≥∂x ֒ѨŠJuQÍ ^Œ∞~°^Œ =ÙO@∞Ok. HÍx_çÜ«∂ã≤ãπ =Ù#flѨC_»∞ ã¨OÜ≥∂QÆO KåÖÏ ÉÏ^èŒ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. =¸„`« qã¨~°˚# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® H˘O^ŒiH˜ =∞O@ =ÙO@∞Ok. QÆiƒù}© „ã‘ÎÅÖ’, =∞^èŒ∞"Õ∞ǨÏO =Ù#fl "åiÖ’ HÍx_çÜ«∂ã≤ãπ ~å=_»O Z‰õΩ¯=. HÍx_ç Ü«∂ã≤ãπx "≥·^Œº ѨsHõΔÅ ^•fi~å `ÕeHõQÍ QÆ∞iÎOK«=K«∞Û. Ü≥∂xÖ’x „^Œ"åxfl fã≤ "≥∞ÿ„HÀ™È¯Ñπ H˜O^Œ ѨsHõΔ KÕ¿ãÎ HÍx_ç_® PeƒHÍ<£ûx QÆ∞iÎOK«=K«∞Û. Ѷ¨OQÆãπx HõÅÛ~ü KÕã≤ ‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û. =∞~å‡=Ü«∞"åÅ ^ŒQÆæ~° â◊√„ÉèíOQÍ =ÙOK«∞HÀ=_»O, P~ÀQƺHõ~°"≥∞ÿ# Öˇ·OyHõ ã¨O|O^è• Åx Hõey =ÙO_»_»O, =∞^èŒ∞"Õ∞ǨÏO =ÙO>Ë J^Œ∞ѨÙÖ’ =ÙOK«∞HÀ=_»O, "åºkè "≥Ú^Œ\ ˜ ^Œâ◊Ö’<Õ zH˜`«û á⁄O^Œ_»O "åºkè x"å~°}Ö’ „áê^äŒq∞Hõ ã¨∂„`åÅ∞. HÍx_çÜ«∂ã≤ãπ x"å~°}Ö’ <À\˜^•fi~å =∞O^Œ∞Å∞ q∞OQÆ_»O, WO*ˇHõ¬#∞¡ KÕ~ÚOK«∞ HÀ=_»O=Å¡ „ѨÜ≥∂[#O ÖË^Œ∞. Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ aà◊¡Å=ÖË¡ "åºkè `«QÆ∞æ`«∞Ok. 'HÍ<£ã≤ì<£–6— "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡@∞¡ ÖË^• 'HÍ<£_ç_£–q— "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡@∞¡ ~ÀAH˜ XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# P~°∞ ~ÀAÅ∞ Ü≥∂x =∂~°æOÖ’ ÃÑ@∞ìHÀ"åe.

265 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ÉèÏ~°ºH˜QÍx, Éèí~°ÎH˜QÍx HÍx_çÜ«∂ã≤ãπ W<£ÃѶHõ¬<£ =Ù#flѨC_»∞ Ô~O_»="åiH˜ ‰õÄ_® D "åºkè ã¨O„Hõq∞ã¨∞ÎOk Hõ#∞Hõ XHõiH˜ zH˜`«û KÕã¨∞Î#flѨC_»∞ Ô~O_»="åiH˜ ‰õÄ_® `«Ñ¨ÊHõ zH˜`«û KÕÜ«∂e. ѨÙ~°∞+¨μÅH˜ HÍ<£ã≤ì<£ P~ÚO\ò"≥∞O\òQÍh, HÍ<£_ç_£–a P~ÚO\ò"≥∞O\ò ~åÜ«∂e. H˘O^ŒiH˜ HÍx_çÜ«∂ã≤ãπ`À áê@∞ „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ ‰õÄ_® =ÙO@∞Ok. J@∞ =O@ѨC_»∞ Ô~O_çO\˜H© HõeÑ≤ zH˜`«û KÕÜ«∂e. =∞~å‡=Ü«∞"åÅ â◊√„Éèí`«x áê\˜OK«_»O, "åºkè `«ˆQæ=~°‰õΩ zH˜`«û á⁄O^Œ_»O [iy`Õ "åºkè ѨÓiÎQÍ x~°∂‡eOѨ|_»∞`«∞Ok.

ã „ ÅΑ Ö’¡ JkèHOõ QÍ Hõ#|_Õ >„ Hÿˇ À"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ ! H˘O^ŒiH˜ =∞~å‡=Ü«∞"åÅ ^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ, =∞O@ =ÙO\Ï~Ú. JO`«=∂„`å# QÆ<ÕiÜ«∂ (ÃãQÆ"åºkè) HÍ^Œ∞. „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ J<Õ "åºkèÖ’ ‰õÄ_® D ÉÏ^èŒÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ "åºkè „>ˇÿHÀ"≥Ú<åãπ "≥*ˇ·<åeãπ J<Õ „H˜q∞=Å¡ =ã¨∞ÎOk. D "åºkè =Ù#fl"åiÖ’ =∞~å‡=Ü«∞"åÅ #∞Oz „^Œ"åÅx QÍ¡ãπ Ãã·¡_£g∞^Œ fã¨∞‰õΩx "≥∞ÿ„HÀ™È¯ÑπÖ’ ѨsHõΔ KÕ¿ãÎ D "åºkè„H˜=ÚÅ∞ KåÖÏ ã¨Ê+¨ìOQÍ Hõ#|_»`å~Ú. „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ "åºkè–Öˇ·OyHõ ã¨OѨ~°¯O ÖˉõΩO_® ‰õÄ_® ~å=K«∞Û. HÍh Öˇ·OyHõ ã¨OѨ~°¯O ^•fi~å ã¨O„Hõq∞OK«_»O Z‰õΩ¯=. KåÖÏ=∞OkÖ’ D"åºkè =Ù<åfl U ÉÏ^è• =ÙO_»^Œ∞. „ã‘ÎÅ∞– ѨÙ~°∞+¨μe^ŒÌiÖ’ D "åºkè =ÙO@∞Ok. „ã‘ÎÅÖ’ HõO>Ë Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’ D "åºkè=Å¡ ÉÏ^èŒÅ∞ `«‰õΩ¯= =ÙO\Ï~Ú. ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ JkèHõ ã¨OMϺ‰õΩʼnõΩ Jã¨Å∞ U ÉÏ^è• =ÙO_»^Œ∞. HÍh "åiÖ’ D „H˜=ÚÅ∞ <≥ÅÅ∞, ã¨O=`«û~åÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπH˜ ã¨O|OkèOz# „H˜=ÚÅ∞ ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓ~°fiK«~°‡O H˜O^Œ, =¸„`«<åà◊O, „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkä, â◊√„HõHÀâßÅÖ’ ™ê÷=~°O KÕã¨∞‰õΩx =ÙO\Ï~Ú. =¸„`« HÀâ◊OÖ’ ‰õÄ_® =ÙO\Ï~Ú. =¸„`«O ѨsHõΔ KÕ¿ãÎ JO^Œ∞Ö’ ‰õÄ_® „>ˇÿHÀ"≥Ú<åãπ "≥*ˇ·<åeãπ Hõ#|_»`å~Ú. Öˇ·OyHõ ã¨OѨ~°¯O á⁄Ok#ѨC_»∞ D "åºkè =Ù#fl"åi #∞O_ç „H˜=ÚÅ∞ ã¨O„Hõq∞Oz <åÅ∞QÆ∞ ~ÀAÅ#∞O_ç „H˜=ÚÅ∞ =¸_»∞ "å~åÖ’¡ "åºkè ÅHõΔ}ÏÅ∞ |Ü«∞@Ѩ_»`å~Ú. =∞QÆ"åà◊§H˜ D "åºkè ã¨O„Hõq∞Oz#ѨC_»∞ "åºkèÅHõΔ}ÏÅ∞ KåÖÏ `«‰õΩ¯=Ö’ =ÙO\Ï~Ú. =¸„`«<åà◊O z=~° ^Œ∞~°^Œ =ÙO@∞Ok. =¸„`«<åà◊O #∞O_ç zHõ¯QÍ H˘O`« „^Œ=O HÍ~°∞ `«∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ =¸„`«qã¨~°˚# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞O@ =ÙO@∞Ok. „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ =Å¡ ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ ^Œ∞+¨Êùi}Ï=∂Å∞ ã¨OÉèíqOK«_»O KåÖÏ J~°∞^Œ∞.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 266

q"åǨÏ"≥∞ÿ ã¨O™ê~°rq`«OÖ’ áêÖÁæO@∞#fl „ã‘ÎÅÖ’ „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ ~å=_»O Z‰õΩ¯=. K«O\˜Ñ≤Å¡Ö’¡, =$^Œ∞úÅÖ’ ‰õÄ_® „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ "åºkè Hõ#|_»=K«∞Û. "≥∞<Àáê*ò =zÛ# „ã‘ÎÅÖ’ ‰õÄ_® „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ "åºkè =ÙO@∞Ok. „ã‘ÎÅÖ’ =∞~å‡=Ü«∞"åÅ ^ŒQÆæ~° "≥O„@∞HõÅ∞ ÃÑiy =ÙO_»_»O, K«=∞@ Z‰õΩ¯= Ѩ@ì_»O, =ÚiH˜QÍ =ÙO_»_»O =Å¡ D „H˜=ÚÅ∞ `ÕeHõQÍ ã¨O„Hõq∞™êÎ~Ú. â◊√„ÉèíOQÍ L`«Hõx ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞, @=Öòû ^•fi~å ‰õÄ_® D „H˜=ÚÅ∞ ã¨O„Hõq∞™êÎ~Ú. J~Ú#ѨÊ\˜H© Öˇ·OyHõ ã¨OѨ~°¯O ^•fi~å Wq ã¨O„Hõq∞OK«_»O Z‰õΩ¯=. 70 âß`«O "Õâ◊ºÅÖ’ „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ =ÙO@∞Ok. QÆ<ÕiÜ«∂ "åºkè`À áê@∞ ã¨QÆO =∞OkÖ’ „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ =ÙO@∞Ok. JO^Œ∞Hõx QÆ<ÕiÜ«∂ "åºkè`Àáê@∞ „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπH˜ ‰õÄ_® zH˜`«û [~°QÍe. Ü≥∂xÖ’ „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ W<£ÃѶHõ¬<£ =Ù#fl "åiÖ’ ã¨QÆO =∞OkH˜ =¸„`åxH˜ "≥o`Õ =∞O@ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. `«~°K«∂ =¸„`«O =ã¨∞ÎOk. H˘O`«=∞OkH˜ Ü≥∂x^•fi~°O ѨHõ¯# „QÆO^äŒ∞Å∞ "åz <˘Ñ≤Ê KÕ™êÎ~Ú. „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ W<£ÃѶHõ¬<£ J~Ú#n HÍ#k Ü≥∂x „^Œ"åÅx "≥∞ÿ„HÀ™È¯ÑπÖ’ ѨsHõΔ KÕ¿ãÎ x~åú~°} J=Ù`«∞Ok. HõÅÛ~ü >ˇã¨∞ì^•fi~å ‰õÄ_® x~åú~°} KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ W<£ÃѶHõ¬<£ Öˇ·OyHõ ã¨O|O^è•Å ^•fi~å ÉèÏ~°º#∞Oz Éèí~°ÎH˜, Éèí~°Î #∞O_ç ÉèÏ~°ºH˜ ã¨O„Hõq∞OK«_»O ã¨Ç¨Ï[O Hõ#∞Hõ "åiÖ’ U XHõ¯~°∂ D "åºkè =Å¡ ÉÏ^èŒ Ñ¨_»∞`«∞<åfl, ÉÏ^èŒ ÖËHõáÈ~Ú<å Ô~O_»="å~°∞ ‰õÄ_® ѨÓiÎ HÀ~°∞û =∞O^Œ∞ "å_®e. „>ˇÿHÀ"≥Úx Ü«∂ã≤ãπ =Ù#flѨC_»∞ 'á¶ê¡lÖò–400— ÖË^• '"≥∞„\’lÖò–400— aà◊§Å∞ L^ŒÜ«∞O–1, ~å„u–1 K˘Ñ¨C# "å~°O ~ÀAÅ∞ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® "Õã¨∞HÀ"åe. ÖË^• 'á¶êã≤[<£–_ç.Zãπ— aà◊§Å∞ XˆH™êi K≥~À Ô~O_»∞ aà◊§Å∞ "Õã¨∞HÀ"åe. QÆiƒù}© „ã‘ÎÅÖ’ ‰õÄ_® „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ W<£ÃѶHõ¬<£ Z‰õΩ¯==∞OkÖ’ Hõ#|_»∞`«∞Ok. JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ ÖËx ÉÏ^èŒÅ∞ QÆiƒù}©Ö’ Hõ#|_»`å~Ú. QÆiƒù}©`À ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ áêÖÁæ#fl ѨÙ~°∞+¨μÅH˜ ‰õÄ_® D ÉÏ^èŒÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. QÆiƒù}© J~Ú<å ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# =∞O^Œ∞Å∞ "å_»=K«∞Û. =∞~å‡=Ü«∞"åÅx â◊√„ÉèíOQÍ =ÙOK«∞HÀ=_»O, ã¨OÜ≥∂QÆO J~ÚáÈQÍ<Õ "å\˜x h\˜`À â◊√„ÉèíO KÕã¨∞HÀ=_»O =ÙO>Ë D ÉÏ^èŒÅ∞ JO`«QÍ HõÅQÆ=Ù.

=∞~å‡=Ü«∞OÖ’ ^Œ∞~°^,Œ =∞O@ Ü≥∂xÖ’ ^Œ∞~°^Œ, =∞O@ =Ù#flO`« =∂„`å# Jk Öˇ·OyHõ"åº^èÕ HÍ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. Öˇ·OyHõ"åºkè H͉õΩO_®<Õ ZO^ŒiÖ’<À Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ, =∞O@ =ÙO\Ï~Ú.

267 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

QÆ<ÕiÜ«∂ =Ù<åfl 50 âß`«O „ã‘ÎÅÖ’ Z@∞=O\˜ ÉÏ^èŒÅ∂ Hõ#|_»=Ù. XHõ"Õà◊ =Ù<åfl `«‰õΩ¯=Ö’ =ÙO\Ï~Ú. H˘O^ŒiÖ’<Õ QÆ<ÕiÜ«∂ =Å¡ ^Œ∞~°^Œ, =∞O@ =ÙO\Ï~Ú. `≥Å∞Ѩ٠Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. ^Œ∞~åfiã¨# =ÙO@∞Ok. ã¨OÉè’QÆOÖ’ =∞O@, <˘Ñ≤Ê =ÙO\Ï~Ú. =¸„`«O "Õ_çQÍ =ã¨∞ÎOk. `«~°K«∂ =ã¨∞ÎOk. H˘O^ŒiÖ’ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ "åz ã¨ÅѨ~°O Hõey™êÎ~Ú. Ü≥∂xÖ’x „^Œ"åÅx QÍ¡ã¨∞ Ãã·¡_£g∞^Œ fã¨∞‰õΩx ã¨ì~Ú<£ KÕã≤ "≥∞ÿ„HÀ™È¯ÑπÖ’ ѨsHõΔKÕ¿ãÎ, P ^Œ∞~°^Œ, =∞O@ QÆË\ò—— „Ѩu~ÀE ~å„uѨÓ@ Ô~O_»∞ K≥=∂ÛÅ∞ W"åfie. +¨μQÆ~ü "åºkè ÃÑ^ŒÌ"åà◊§Ö’¡<Õ HÍ^Œ∞. z#flÑ≤Å¡Ö’¡ ‰õÄ_® =ÙO_Õ J=HÍâ◊=ÚOk. JO^Œ∞Hõx z#flÑ≤Å¡Å∞ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^ŒÃÑ\˜ì QÀˆHã¨∂Î =ÙO>Ë +¨μQÆ~ü =ÙO^Õ"≥∂ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ =¸„`«Ñ¨sHõΔ, |¡_£ ã¨∞QÆ~ü ѨsHõΔ KÕ~ÚOKåe. =Ú@∞¡ ZO_çáÈ`«∞#fl „ã‘ÎÅÖ’ JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ÖËx ^Œ∞~°^Œ, =∞O@ ~å=K«∞Û. JÖÏ ~å=_®xH˜ H˘O^ŒiÖ’ +¨μQÆ~ü HõOÃÑ·¡O\ò HÍ~°}"≥∞ÿ`Õ, =∞iH˘O^ŒiÖ’ D„™Èì[<£ Ǩ~À‡#∞ `«yæáÈ=_»O HÍ~°}O. JO^Œ∞‰õΩ `«y# "≥·^ŒºÑ¨sHõΔÅ∞ [iÑ≤ D„™Èì[<£ Ǩ~À‡#∞ ֒Ѩ"≥∞ÿ`Õ Ü≥∂x^ŒQÆæ~° _»Ü≥Ú<˘„™êìÖò „H©"£∞ ~åÜ«∞_»O, 'Z=ÖÏ<£ \Ïɡ¡@∞¡ "å_»_»O KÕÜ«∂e. JÖÏ H˘kÌ <≥ÅÅ∞ "å_ç`Õ D„™Èì[<£ ֒ѨO =Å¡ Hõey# ÉÏ^èŒÅ∞ áÈ`å~Ú.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 268

Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ JxÑ≤OKÕ 80 âß`«O „ã‘ÎÅÖ’ „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ, HÍx_ç_®ã≤ãπ, "åº^èŒ∞ÖË HÍ~°}O. W"Õg∞ ã‘iÜ«∞ãπ "åº^èŒ∞Å∞ HÍ=Ù. H˘kÌáê\˜ =∞O^Œ∞Å`À `«fi~°QÍ<Õ "åºkè `«yæáÈ`«∞Ok. ÃÑ·# D "åº^èŒ∞Å∞ =Ù#fl"åiÖ’ "åiH˜ J=Ù`«∞#fl "≥·\ò _çâßÛù~ü˚x fã≤ "≥∞ÿ„HÀ™È¯ÑπÖ’ ѨsHõΔKÕ¿ãÎ „>ˇÿHÀ"≥Ú<åãπ "≥*ˇ·<åeãπ, HÍ<£_ç_® PeƒHÍ<£û Hõ#|_»`å~Ú. 15–20 âß`«O ˆHã¨∞Ö’¡ Z@∞=O\˜ "≥·\ò _çâßÛù~ü˚ ÖˉõΩO_® Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ =ÙO@∞Ok. W@∞=O@ѨC_»∞ H˘O^ŒiÖ’ Ü≥∂x^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ JxÑ≤OK«_®xH˜ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# HÍ~°}O `≥eÜ«∞‰õΩO_® áÈ`«∞Ok. ѨK«Û HÍ"≥∞~°∞¡, Ü«Úsq∞Ü«∂, eOѶπ Z_ç<À=∂ "≥Ú^ŒÖˇ·# "åº^èŒ∞Ö’¡ ‰õÄ_® Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ =ã¨∞ÎOk. ™ÈiÜ«∂ã≤ãπ, ÃãÉ’iH± _≥~°‡>ˇÿ\ ˜ãπ =Ù#fl "åiÖ’ ‰õÄ_® Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ =ÙO@∞Ok. ™ÈiÜ«∂ã≤ãπ "åºkèÖ’ â◊s~°O g∞^Œ, W`«~° KÀ@¡ á⁄Å∞ã¨∞Å`À ‰õÄ_ç# =∞K«ÛÅ∞O\Ï~Ú. â◊s~°O g∞^Œ W`«~°KÀ\Ï¡ ÖˉõΩO_® ˆH=ÅO Ü≥∂x ^ŒQÆæˆ~ ™ÈiÜ«∂ã≤ãπ =zÛ ^Œ∞~°^Œ JxÑ≤OK«=K«∞Û. Ü≥∂x^ŒQÆæ~° QÆl˚, `å=∞~°, ¿ÑÅ∞Ѩ\ ˜ì ÉÏQÍ ^Œ∞~°^Œ =ÙO@∞Ok. J~Ú`Õ "å\˜x QÆ∞iÎOz ã¨iÜ≥ÿ∞#@∞=O\˜ zH˜`«û KÕ¿ãÎ ^Œ∞~°^Œ `«yæáÈ`«∞Ok. =∞^èŒ∞"Õ∞ǨÏO (_»Ü«∂ɡ\ ˜ãπ) =Ù#fl "åiÖ’ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ ã¨Ç¨Ï[O. KåÖÏ=∞OkH˜ JHõ¯_» ^Œ∞~°^Œ JxÑ≤ã¨∂Î =ÙO>Ë U"Õ"À ÃѷѨÓ`« =∞O^Œ∞Å∞ ~åã¨∞‰õΩO\ψ~ `«Ñ¨Ê =∞^èŒ∞"Õ∞ǨÏO =ÙO^Õ"≥∂ K«∂ã¨∞HÀ~°∞. H˘O^ŒiH˜ H˘xfl ã¨iѨ_»=Ù. P q+¨Ü«∂xfl ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ìHÀ"åe. ZѨC_≥·<å H˘`«ÎQÍ ^Œ∞~°^Œ "≥Ú^ŒÖˇ·`Õ "å~°∞ H˘`«ÎQÍ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜ì# ™ÈÑπû, áœ_»~üû ÖÏO\˜q HÍ~°}O HÍ=K«∞Û. ÖË_ôãπ "å_Õ ¿ÑO\©ãπ, W`«~° >ˇÿ\ò Ѷ≤\ ˜ìOQ∑ HÀ¡`üû – =ÚYºOQÍ <≥·ÖÏ<£, W`«~° ã≤O^äŒ\ ˜H± "≥∞\©iÜ«∞Öòû HÍO\ÏH±ì _≥~°‡>ˇÿ\ ˜ãπ HõeyOz ^Œ∞~°^Œ `≥Ñ≤ÊOK«=K«∞Û. W@∞=O\ѨC_»∞ "å\˜x =∂x"ÕÜ«∂e. H˘O^Œ~°∞ ã¨OÉè’QÍxH©, Ü≥∂x^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ ~å=_®xH© eOH± =ÙO@∞#fl@∞¡ K≥|∞`å~°∞. ã¨OÉè’QÆOÖ’ áêÖÁæO>Ë<Õ ^Œ∞~°^Œ =ã¨∞ÎOk ÖËHõáÈ`Õ ~å^Œ∞. W@∞=O\˜"å~°∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ HõO_À"£∞û "å_»@O, W`«~°„`å, "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡\òû =O\˜q "å_»@O WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O. Jq "åiH˜ ZÅs˚ Hõey™êÎ~Ú. ѨÙ~°∞+¨μxH˜ QÆ<ÕiÜ«∂, „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ =O\˜ "åº^èŒ∞Å∞ +¨μQÆ~ü, ѨÓ~°fiK«~°‡O g∞^Œ QÍ@∞¡ L<åfl ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#QÍ „ã‘ÎH˜ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ JxÑ≤ã¨∞ÎOk.

269 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

q@q∞#¡ ֒ѨO – =ÚYºOQÍ a–12, á¶ÈeH±Ü«∂ã≤_£ ֒ѨO =Ù#fl"åiÖ’ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. áÈ+¨HÍǨ~°Ö’ѨO =Ù#fl"åiÖ’ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° "åѨ٠=ã¨∞ÎOk. Z„~°QÍ HõO^Œ∞`«∞Ok. W@∞=O@ѨC_»∞ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ JxÑ≤OK«@O ã¨Ç¨Ï[O. U "åºnè, U ֒Ѩ=¸ ÖˉõΩO_® H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ Ü≥∂x^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ zH͉õΩ Hõey ™ÈÎO^Œx "åáÈ`å~°∞. D Ѩiã≤÷ux 'Ãã·HõÖÏlHõÖò „ѨÓi@ãπ— JO\Ï~°∞. =ÚYºOQÍ giH˜ ~å„u Z‰õΩ¯= ^Œ∞~°^Œ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. "≥∞ÿO_£ Ü«∂Hõ¬<£ ÉÏ_ô g∞^Œ ZO`« =ÙO@∞O^À `≥Å∞ã¨∞ HÀ=_®xH˜ Wk F L^•Ç¨Ï~°}. ѨQÆÅO`å =∂#ã≤HõOQÍ JÅã≤áÈ~Ú<å, =∂#ã≤Hõ XuÎ_çH˜ Ö’<≥·# H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ ~å„u ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. q._ç. á¶ÈaÜ«∂, ˆH#û~ü á¶ÈaÜ«∂ W`«~°„`å J~°÷OÖËx ÉèíÜ«∂Å∞ =Ù#fl „ã‘ÎÅÖ’ ‰õÄ_® Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ =ÙO@∞Ok. ™êO™êiHõ rq`«OÖ’ Jã¨O`«$Ñ≤Î =Ù#fl"åiÖ’ ‰õÄ_® Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ ~°∂ѨOÖ’ |Ü«∞@Ѩ_»∞`«∞Ok. W@∞=O\˜"åiH˜ H“xûeOQ∑, =∂#ã≤Hõ zH˜`«û J=ã¨~°O. "≥∞<Àáê*ò =KÕÛ =ÚO^Œ∞, =zÛ# `«~°∞"å`« Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ =ÙO@∞Ok. W@∞=O\˜"åiH˜ D„™Èì[<£H˜ ã¨O|OkèOz# P~ÚO@∞"≥∞O@∞¡, \Ïɡ¡@∞¡ Ü≥∂x ^Œ∞~°^Œx áÈQ˘_»`å~Ú. Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^ŒH˜ ™ê^è•~°}"≥∞ÿ# HÍ~°}ÏÅH˜ =ÚO^Œ∞QÍ zH˜`«û [iÑ≤, `«QÆæHõáÈ`Õ J~°∞^≥·#"å\˜x ^Œ$+≤ìÖ’ =ÙOK«∞‰õΩx zH˜`«û KÕÜ«∂e. ^Œ∞~°^Œ Z‰õΩ¯= =ÙO>Ë `å`å¯eHõOQÍ ibѶπQÍ "≥ÚxÜ«∂ã≤ãπH˜ ã¨O|OkèOz#g, ÃÇ·Ï„_À HÍiì*’<£H˜ ã¨O|OkèOz# P~ÚO\ò"≥∞O@∞¡ ~åÜ«∞=K«∞Û.

ã „ Α ÉÏǨϺ [#<ÕOk„ Ü«∂Å "åѨ٠– `≥Å|¡ @ì „ã‘Î QÆ~°ƒù=uQÍ =ÙO_»QÍ P~ÀQƺOÖ’ H˘O`« =∂~°∞Ê =zÛ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ L|∞ƒ`å~Ú. QÆ∞„~°Ñ¨Ù"å`«O ÅHõΔ}ÏÅ∞ U~°Ê_»∞`«∞#fl"åiÖ’ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅH˜ h~°∞ KÕi L|∞ƒ`å~Ú. =¸„`«Ñ≤O_®Å∞ "åºkè„QÆã¨Î"≥∞ÿ, L|∞ƒ HÍ"≥∞~°∞¡ =zÛ#"åiÖ’ ‰õÄ_® Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ h~°∞Ѩ\ ˜ì ÃÑ^ŒÌq J=Ù`å~Ú. ã≤Ѷ≤eãπ =O\˜ ã¨∞Y"åº^èŒ∞Ö’¡ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅg∞^Œ ѨÙO_»∞ U~°Ê_ç "åz ÃÑ^ŒÌq J=Ù`å~Ú. J~°∞^Œ∞QÍ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÖ’¡x ~°HõÎ<åàÏÅ∞ "åºHÀzOz L|∞ƒ`å~Ú. Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ Laƒ, ѨÙO_»∞QÍ =∂i ZO`À ÉÏ^èŒ JxÑ≤ã¨∞Î#fl „Ѩu XHõ¯iH© U^À XHõ Öˇ·OyHõ"åºkè =zÛO^Œ#∞‰õΩO>Ë Jk á⁄~°ÉÏ>Ë. Ü≥∂xK«∞@∂ì "≥O„@∞HõÅ∞ =Ù#fl>Ë¡,

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 270

Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ g∞^• "≥O„@∞HõÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. D "≥O„@∞HõÅ ‰õΩ^Œ∞à◊§Ö’H˜ ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜=ÚÅ∞ KÕi p=Ú á⁄‰õΩ¯Å∞ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú. ^•x=Å¡ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ "åK«∞`å~Ú. Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° "≥O„@∞HõÅ∞ L#fl>Ë¡, Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ g∞^• "≥O„@∞HõÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. D "≥O„@∞HõÅ ‰õΩ^Œ∞à◊§ Ö’H˜ ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜=ÚÅ∞KÕi p=Ú á⁄‰õΩ¯Å∞ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú. ^•x=Å¡ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ "å™êÎ~Ú. Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° "≥O„@∞HõÅx `«~°K«∞ â◊√„ÉèíO KÕã¨∞HÀx"åiÖ’, ã¨∂÷ÅHÍÜ«∞O =Ù#fl"åiÖ’, QÆ[˚Ö’¡ K≥=∞@ Ѩ\ ˜ì =ÚiHõQÍ =Ù#fl"åiH˜ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ g∞^Œ, Ü≥∂x Ѩiã¨~åÖ’¡ p=Ú á⁄‰õΩ¯Å∞ ~å=_»O ã¨Ç¨Ï[O. JO^Œ∞Hõx „ã‘ÎÅ∞ Ü≥∂x^ŒQÆæ~° "≥O„@∞HõÅx „Ѩf 10–15 ~ÀAÅHÀ™êi ¿+"£ KÕã¨∞ HÀ=_»"≥∂ KÕÜ«∂e. Ô~O_»∞ ѨÓ@ÖÏ JHõ¯_» <≥·ã≤Öò áœ_»~°∞ ~åã≤ á⁄_çQÍ =ÙOK«∞HÀ"åe. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ ^ŒQÆæ~° ÃãÉÏã≤Ü«∞ãπ ã≤ãπì `«Ü«∂Ô~· p=ÚѨ\ ˜ì ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ z#fl ã¨~°˚s ^•fi~å "å\˜x `˘ÅyOKåe. Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÖ’¡ ÉÏ~À÷eÜ«∞<£ QÍ¡O_»∞¡ =ÙO\Ï~Ú. QÆ<ÕiÜ«∂, W`«~° "åºkè„H˜=ÚÅ =Å¡ D QÍ¡O_»∞¡ "åz Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ "å™êÎ~Ú. ZO`À ÉÏ^èŒ Hõey™êÎ~Ú. ™ê^è•~°}OQÍ 'ã≤„á¶ê<£–500— =O\˜ Ü«∂O\˜|Ü«∂\˜H± =∞O^Œ∞Å∞ L^ŒÜ«∞O–1, ~å„u–1 K˘Ñ¨C# "å~°O– Ѩk ~ÀAÅ∞ "å_ç`Õ "åѨÙ, <˘Ñ≤Ê `«yæáÈ`å~Ú. `«~°K«∞ ÉÏ~À÷eÜ«∞<£ ã≤ãπì "åK«_»O, Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ L|ƒ_»O =Ù#flѨC_»∞ PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ `˘ÅyOKåe. HÍx_çÜ∂« ã≤ãπ =O\˜ ѶO¨ QÆÖò W<£ÃÑH¶ ¬õ <£ „>ˇHÿ À"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ W<£ÃÑH¶ ¬õ <£ „ã‘ÅÎ Ö’ Z‰õΩ¯=QÍ =Ù#flѨC_»∞ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ "åÜ«∞_»O, HõO^Œ_»O, <˘Ñ≤Ê JxÑ≤OK«_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. W@∞=O@ѨC_»∞ "åºkè x~åú~°} KÕã≤ =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç`Õ "åѨÙ, <˘Ñ≤Ê `«QÆ∞æ`å~Ú. 'HÍ<£_ç_£–q— "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡@∞¡ ~ÀAH˜ XHõ\ ˜ K˘Ñ¨C# "å~°O ~ÀAÅ∞ Ü≥∂xÖ’ ÃÑ@∞ìHÀ=_»O =Å¡ HÍ<£_çÜ«∂ã≤ãπ `«QÆ∞æ`«∞Ok. '"≥∞„\’[Öò–400— aà◊§Å∞ L^ŒÜ«∞O–1, ~å„u–1, K˘Ñ¨C# Ѩk ~ÀAÅ∞ "å_ç`Õ „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ `«QÆ∞æ`«∞Ok. =∞~å‡=Ü«∞"åÅ ^ŒQÆæ~° `«~°∞K«∞ "≥O„@∞HõÅx `˘ÅyOK«∞ HÀ=_»O, QÆ[˚Ö’¡, =∞~å‡=Ü«∞"åÅ ^ŒQÆæ~° K≥=∞@Ѩ\ ˜ì =ÚiH˜ KÕ~°‰õΩO_® *Ï„QÆ`«ÎѨ_Õ "åiÖ’ „>ˇÿHÀ"≥ÚxÜ«∂ã≤ãπ, "≥ÚxeÜ«∂ã≤ãπ ~å=_»O `«‰õΩ¯=. +¨μQÆ~ü "åºkè =Ù#fl"åiÖ’ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ "åK«_»O, ѨÙO_»∞QÍ =∂~°_»O Z‰õΩ¯=. W@∞=O@ѨC_»∞ ѨÙO_»∞ `«QÆæ_®xH˜ Ü«∂O\˜|Ü«∂\˜H±û "å_»@"Õ∞ H͉õΩO_® +¨μQÆ~ü ѨÓiÎQÍ J^Œ∞Ѩ٠J=_®xH˜ =∞O^Œ∞Å∞ "å_®e. PǨ~°OÖ’ Ѩ^䌺O áê\˜OKåe. ã≤Ѷ≤eãπ, QÆ<ÕiÜ«∂, ëêOHõ~å~Ú_£, ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑ¡H±û =O\˜ Öˇ·OyHõ"åº^èŒ∞Å∞ =zÛ# H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ "åK«_»O =ÙO@∞Ok. PÜ«∂ "åº^èŒ∞ÅH˜ `«y# zH˜`«û KÕ¿ãÎ "åѨÙ, <˘Ñ≤Ê `«yæáÈ`å~Ú.

271 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

=∞~å‡=Ü«∞"åÅ ^ŒQÆæ~° QÆl˚, `å=∞~° =zÛ#"åiÖ’ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ "åÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ „_®Ü«∞~°∞¡ "å_»`å~°∞. Wq ã¨iѨ_»Hõ ZÅs˚ JxÑ≤Oz Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ ^ŒQÆæ~° ^Œ∞~°^Œ, "åѨ٠=™êÎ~Ú. „_®Ü«∞~°∞¡, J_»∞QÆ∞ ÅOQÍÅ∞, ÃÇ·Ï~ü i=¸=~üû H˘`«ÎQÍ "å_»QÍ, ^Œ∞~°^Œ, "åѨ٠=¿ãÎ "å\˜=ÖË¡#x QÆ∞iÎOz "å\˜x "å_»@O =∂x"ÕÜ«∂e. Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ "åѨÙ, <˘Ñ≤Ê =zÛ#ѨC_»∞ ã≤QÆ∞æѨ_ç ^•K«∞HÀ‰õΩO_® "≥O@<Õ _®Hõì~ü#∞ ã¨O„ѨkOKåe.

`≥Å¡|@ì "åºkè – ˆH#û~ü Z@∞=O\˜ Öˇ·OyHõ ã¨O|O^èŒO ÖËx „ã‘ÎÅÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~îåxH˜ (ÃãifiH±ûH˜) ˆH#û~ü ~å=_»O |Ǩï J~°∞^Œ∞. ^•xH˜ HÍ~°}O ˆH#û~ü HõeyOKÕ áêz"åiÖ’H˜ KÕ~°HõáÈ=_»"Õ∞. Ñ¨Öˇ¡@∂à◊§Ö’#∂, Ju ™ê=∂#∞ºÖ’¡#∂ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~îåxH˜ ˆH#û~ü ~å=_»O Z‰õΩ¯=. ^•xH˜ HÍ~°}O "åi Éèí~°ÎÅH˜ ÃãH±ûÃÇ·Ïl<£ (=∞~å‡=Ü«∞"åÅ â◊√„Éèí`«) `≥eÜ«∞HõáÈ=_»"Õ∞. JÖψQ P „ã‘ÎÅH˜ ‰õÄ_® =∞~å‡=Ü«∞"åÅ â◊√„Éèí`« „áê^è•#ºO `≥eÜ«∞HõáÈ=_»"Õ∞. Z‰õΩ¯==∞Ok Ñ≤Å¡Å∞ Hõey#"åiÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~îåxH˜ ˆH#û~ü ~å=_»O Z‰õΩ¯=. XHõ~°∞ W^ŒÌ~°∞ Ñ≤Å¡Å∞ Hõey# "åiÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~îåxH˜ ˆH#û~ü ~å=_»O KåÖÏ `«‰õΩ¯=. `«=∞ J~å÷OyH˜ ˆH#û~ü ~å‰õΩO_® =ÙO_®ÅO>Ë Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ `«=∞ =∞~å‡=Ü«∞"åÅ â◊√„Éèí`« q+¨Ü«∞OÖ’ „Ѩ`ÕºHõ„â◊^Œú =Ç≤ÏOKåe. KåÖÏ=∞Ok ѨÙ~°∞+¨μÅH˜ `«=∞ =∞~å‡=Ü«∞"åÅx ~ÀE â◊√„ÉèíѨ~°K«∞‰õΩ<Õ q+¨Ü«∞"Õ∞ `≥eÜ«∞^Œ∞. `«e¡ `«# a_»¤‰õΩ ^ŒO`«^è•=#O ZÖÏ <Õ~°∞Ê`«∞O^À JÖψQ z#flѨÊ\˜#∞Oz `«# =∞QÆa_»¤‰õΩ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O "≥#∞HõH˜ fã≤ â◊√„ÉèíO KÕã¨∞HÀ=_»O `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e. „ã‘ÎÅ∞ 30 ã¨O=`«û~åÅ∞ =zÛ# ^ŒQÆæ~° #∞Oz „Ѩu ã¨O=`«û~°O _®Hõì~°∞H˜ K«∂Ñ≤Oz áêÑπã≤‡Ü«∞~ü >ˇãπì KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe. áêÑπã≤‡Ü«∞~ü >ˇãπì KåÖÏ ã≤OѨÙÖò. nx ^•fi~å ˆH#û~ü =KÕÛ Ñ¨iã≤÷ux „áê^äŒq∞Hõ^Œâ◊Ö’<Õ QÆ∞iÎOK«=K«∞Û. ^•x=Å¡ ˆH#û~ü #∞Oz ѨÓiÎQÍ ~°HõΔ} á⁄O^Œ=K«∞Û. J#∞HÀ‰õΩO_® ѨsHõΔKÕ¿ãÎ `«Ñ¨Ê QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O ˆH#û~ü "≥Ú^Œ\ ˜^Œâ◊Ö’ `≥eÜ«∞^Œ∞. P ^Œâ◊Ö’ „Ѩ`ÕºHõOQÍ U ÉÏ^è• =ÙO_»^Œ∞. D ^Œâ◊Ö’ ˆH#û~ü"åºkè ˆH=ÅO QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~îåxH˜ Ѩiq∞`«"≥∞ÿ =ÙO@∞Ok. P `«~°∞"å`« ^Œâ◊Ö’ ˆH#û~ü QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~îåxH˜ K«∞@∂ì`å, Ü≥∂x=∂~°æO ÃÑ· ÉèÏQÍxH˜ "åºÑ≤ã¨∞ÎOk. nxx Ô~O_»= ^Œâ◊ JO\Ï~°∞. P `«~°∞"å`« á⁄uÎ Hõ_»∞ѨÙÖ’ =ÙO_Õ W`«~° ÉèÏQÍÅH˜, =¸„`«HÀâßxH˜ ˆH#û~ü "åºÑ≤ã¨∞ÎOk. nxx ˆH#û~ü =¸_»=^Œâ◊, <åÅ∞QÆ= ^Œâ◊QÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. WOH˘O`« HÍÖÏxH˜ â◊s~°OÖ’ W`«~° ÉèÏQÍÅH˜ ‰õÄ_® ˆH#û~ü "åºkè "åºÑ≤ã¨∞ÎOk.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 272

ˆH#û~ü ZO^Œ∞‰õΩ =ã¨∞ÎO^Œ<Õ ^•xH˜ D<å\˜H© ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# HÍ~°}O `≥eÜ«∞^Œ∞. HÍh Ãã‡Q͇ (áêz) XHõ „Ѩ^è•# HÍ~°}OQÍ ÉèÏqOK«|_»∞`ÀOk. H˘O^ŒiH˜ ~°Hõ~°HÍÅ HÍ~°}ÏÅ=Å¡ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O ^ŒQÆæ~° ѨÓz#@∞¡ J=Ù`«∞Ok. nx<Õ ÃãifiÃã·\ ˜ãπ Jh, Z~Àl<£ ÃãifiH±û Jh JO\Ï~°∞. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u =Ù#fl „ã‘ÎÅÖ’ `≥Å¡|@ì ‰õÄ_® =ÙO@∞Ok. H˘O`«=∞Ok QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O ѨÓ`«, `≥Å¡|@ì ˆH#û~üH˜ ^•ifã¨∞ÎO^Õ"≥∂#x ÉèíÜ«∞Ѩ_»`å~°∞. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O ѨÓ`«=Å¡ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~îåxH˜ ˆH#û~ü =ã¨∞ÎO^Œ<Õ ^•YÖÏÅ∞ ÖË=Ù. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O ѨÓ`« "Õ~°∞, ^•xH˜ =KÕÛ ˆH#û~ü "Õ~°∞. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~îåxH˜ ѨÓ`« =ÙO_ç ˆH#û~ü J=Ù`«∞O^Œx ÉèíÜ«∞Ѩ_Õ"åà◊√§ áêÑπã≤‡Ü«∞~ü, ÖË^• ÃãifiH±û |Ü«∂Ñ‘û fã≤ ˆH#û~ü J~Ú#n HÍxn x~å÷~°} KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

273 u

ã¨O^ÕÇ¨ Å∞ WOHÍ Wg – Jg I.

=ic[O ZO^Œ∞‰õΩ =ã¨∞OÎ k? =∞O^Œ∞Å`À `«Q^æÆ •?

™ê^è•~°}OQÍ =ic[O =zÛ#"åiÖ’ =$+¨}O Ѩi=∂}O =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ÙO@∞Ok. =$+¨}O K«∞@∂ì h~°∞ KÕ~°∞`«∞Ok. =$+¨}O K«∞@∂ì h~°∞ KÕ~°_®xH˜ XHõ HÍ~°}O =ÙOk. =$+¨}Ïxfl JO@∞‰õΩx XHõ ã¨#fl\˜á⁄~° =ÙO@∞Ok. D á⁄~° <åÅ∞QÆ∞ JOK«∞ÖÏ =$+¨}ÏxH˜ JO@∞‰õΩx =∞^茺֒ JO\© JO@#@∞¡ =ÙO@∞Ok. D á⁄~° ֒ѨŠh~°∞x `«Ü«∂~°∞KÕ¿ã „QÆO^äŒ∞Å∞ =ÙO\Ï~Ú. ™ê^è•~°}OQÍ D „QÆO^äŒ∞Å∞ K≥·`«#º~°Ç≤Ï`«OQÍ =ÙO_ç h~°∞x `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞=Ù. HÍh H˘xfl Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ D „QÆO^äŒ∞Å∞ Ü«∂H˜ì"£ J~Ú h~°∞x „ã¨q™êÎ~Ú. JÖÏ „ã¨qOz# h~°∞ =$+¨}ÏxH˜ ^•xx JO@∞‰õΩx =Ù#fl á⁄~° =∞^茺 KÕ~°∞`«∞Ok. nx<Õ =ic[O Jh, |∞_»¤ Jh, ÃÇ·Ï„_Àã‘Öò Jh JO\Ï~°∞.

^À=∞Å∞ HõeyOKÕ =ic[O ! ^À=∞Å∞ ‰õΩ@ì_»O=Å¡ ÃѶ·ÖËiÜ«∂ (É’^Œ"åºkè) ~å=_»O Juã¨Ç¨Ï[O. =$+¨}ÏÅH˜ ‰õÄ_® ÃѶ·ÖËiÜ«∂ =ã¨∞ÎOk. ^•x=Å¡ =$+¨}O "åã¨∞ÎOk. =$+¨}O JÖÏ "åz#ѨC_»∞ ‰õÄ_® ^•xx JO@∞‰õΩx =Ù#fl á⁄~° h~°∞x „ã¨qã¨∞ÎOk. ^•x`À =ic[O "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. ^À=∞Å∞ Z‰õΩ¯= =ÙO_Õ „áêO`åÖ’¡ JkèHõâß`«O ÃѶ·ÖËiÜ«∂ =ÖË¡ =ic[O =ã¨∞ÎOk. =$+¨}ÏxH˜ ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜=ÚÅ∞ ™ÈHõ_»O=Å¡ "åÜ«∞_»O, <˘Ñ≤ÊKÕÜ«∞_»O =ÙO\Ï~Ú. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ ‰õÄ_® =ic[O `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. QÆ<ÕiÜ«∂=O\˜ ã¨∞Y"åºkè=Å¡ H˘O^ŒiÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆO #∞Oz p=ÚHÍ~°_»"Õ∞ H͉õΩO_®, P „H˜=ÚÅ∞ =$+¨}ÏÅH˜ ™ÈH˜ =$+¨}ÏÅ∞ "åÜ«∞_»O, <˘Ñ≤Ê JxÑ≤OK«_»O, =i c[O `«Ü«∂~°=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 274

=$+¨}ÏÅH˜ ÃѶ·ÖËiÜ«∂ =zÛ<å, QÆ<ÕiÜ«∂ ™ÈH˜<å, =∞~˘Hõ W<£ÃѶHõ¬<£ =zÛ<å ѨÓiÎ "≥∂`å^Œ∞Ö’ =∞O^Œ∞Å∞"å_ç`Õ "åºkè `«yæáÈ`«∞Ok. "åºkè=Å¡ ÃÑiy# =$+¨}O Ѩi=∂}O `«QÆ∞æ`«∞Ok. =ic[O H˘O`«Hõ#|_ç<å ѨÓiÎQÍ `«yæáÈ`«∞Ok. H˘O^ŒiÖ’<Õ =∞O^Œ∞ÅH˜ ÖÁOQƉõΩO_® =ic[O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx =$+¨}ÏÅH˜ W<£ÃѶHõ¬<£ =zÛ <˘Ñ≤Ê, "åѨ٠Hõey`Õ "≥O@<Õ zH˜`«û á⁄O^•e.

Ñ „ u ¨ |∞_»¤ "åѨ٠=ic[O HÍ^Œ∞ J~°∞^Œ∞QÍ =$+¨}ÏÅH˜ HõO`«∞Å∞ =™êÎ~Ú. Jq =∂=¸Å∞ HõO`«∞Å∞ HÍ=K«∞Û, Hˆ #û~ü HõO`«∞Å∞ HÍ=K«∞Û. "å\˜=Å¡ ‰õÄ_® =ic[O `«Ü∂« ~°=Ù`«∞Ok. =ic[O =zÛ#ѨC_»∞ H˘O^Œ~°∞ J^ŒO`å "åѨ٠J#∞‰õΩx ÉèíÜ«∞Ѩ_»`å~°∞. HÍh Ѩije¿ãÎ =$+¨}OÖ’x "≥#∞HõÉèÏQÆO KÕuH˜ `«QÆ∞Å∞`«∞Ok. Wk WÖÏ =ÙO_»QÍ H˘O^ŒiH˜ =$+¨}O "≥Ú`«ÎO K«Hõ¯QÍ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. =$+¨}O K«∞@∂ì Z@∞=O\˜ "åѨ٠=ÙO_»^Œ∞. =$+¨}ÏxH˜ ÃÑ·# x=∞‡HÍÜ«∞O`«, <åiO[HÍÜ«∞O`« "åѨ٠`«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. Wk ‰õÄ_® XHõ~°Hõ"≥∞ÿ# =ic["Õ∞. =$+¨}ÏxH˜ JO@∞‰õΩx =Ù#fl á⁄ˆ~ ÃÑ·H˜ =ÙO_ç ÃãÊ~°=∂\˜H± HÍ~ü¤H˜ K«∞@∞ì‰õΩx =ÙO@∞Ok.

=ic*ÏÖ’¡ ~°HÍÅ∞ ™ê^è•~°}OQÍ Wk ѨÓiÎQÍ JO@∞‰õΩx =ÙO@∞Ok. JO^Œ∞Hõx JHõ¯_» h~°∞ KÕ~°_»O =ÙO_»^Œ∞. ÃãÊ~°=∂\˜H± HÍ~ü¤H˜ á⁄~° ѨÓiÎQÍ JO@∞‰õΩx =ÙO_»Hõ MÏm =Ù#flѨC_»∞ JHõ¯_» h~°∞ KÕ~°∞`«∞Ok. JHõ¯_» "Õ~°∞QÍ =ic[O `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. H˘O^ŒiH˜ =ic[O H˜O^Œ#∞Oz ÃÑ·H˜ ÃÑiy Hõ#|_»∞`«∞Ok. ^•xH˜ HÍ~°}O ÃãÊ~°=∂\˜H±HÍ~ü¤H˜ JO@∞‰õΩx =Ù#fl á⁄~°H˜O^Œ h~°∞ KÕ~°_»"Õ∞. ѨÙ@∞ìHõ`À<Õ =ic[O =Ù#fl"åiÖ’ Ѩ_»∞‰õΩO>Ë c~å˚Ö’¡ h~°∞ `«QÆ∞æ`«∞Ok. ‰õÄ~°∞ÛO>Ë, xOK«∞O>Ë c~å˚Å∞ L|∞ƒ`å~Ú. giÖ’ =ic[O`À ÃÇÏiflÜ«∂ ‰õÄ_® =ÙO_Õ J=HÍâ◊O =ÙOk. ™ê^è•~°}OQÍ =ic[O „Ѩ=∂^ŒO HÍ^Œ∞. =ic[O =∞s ÃÑ^ŒÌk J~Ú`Õ c~å˚Åg∞^Œ K«~°‡O ™êyáÈ=_»O, J<å~ÀQƺOQÍ =∂~°_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ѨÙO_»∞ Ѩ_»∞`«∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ =ic[O ֒ѨŠ~°HõÎO KÕ~°∞`«∞Ok. =ic[O =Ù#flѨC_»∞ H˘O^Œ~°∞ ã¨∂k "Õã≤ h~°∞ f™êÎ~°∞. `å`å¯eHõOQÍ Ñ¨i=∂}O `«yæ<å uiy h~°∞ KÕ~°∞`«∞Ok. ÃÑ·QÍ ã¨∂k "ÕÜ«∞_»O=Å¡ ÃãÑ≤ìH± JÜÕ∞º J=HÍâ◊O =ÙOk. JO^Œ∞Hõx =ic*ÏxH˜ PѨˆ~+¨<£ XHõ¯>Ë ã¨Ô~·# Ѩ^Œúu. =ic[O PѨˆ~+¨<£ KåÖÏ ã¨∞Å∞"≥·#k. iii

275 u

II.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

c[HÀâ◊OÖ’ kQÆx =$+¨}ÏÅ =Å¡ HõeQˆ #+¨Oì

ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ =$+¨}ÏÅ∞ c[HÀâ◊OÖ’ =ÙO\Ï~Ú. H˘O^Œ~°∞ =∞QÆÑ≤Å¡ÅH˜ Ô~O_»∞ =$+¨}ÏÅ∞ c[HÀâ◊OÖ’ H͉õΩO_® á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæ~° =ÙO\Ï~Ú. W@∞=O\˜ "åà◊§Ö’¡ c[HÀâßxfl KÕu"Õà◊§`À Ѩ@∞ì‰õΩx K«∂¿ãÎ MÏmQÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæ~° <˘H˜¯ K«∂¿ãÎ Ô~O_»∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ =$+¨}ÏÅ∞ Hõ#|_»`å~Ú. =$+¨}ÏÅ∞ (>ˇã≤ìHõÖòû) c[HÀâ◊OÖ’ („™È¯@Öò™êH±) ÖË#ѨC_»∞ z#fl`«#OÖ’<Õ QÆ∞iÎOz ÃÑ·#∞Oz H˜OkH˜ kOáêe. JÖÏ kOѨHõáÈ`Õ ÃÑ^ŒÌ~Ú# `«~°∞"å`« g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ =ÙO_»^Œ∞. g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ ÖËHõáÈ`Õ Ñ≤Å¡Å∞ HõÅQÆ~°∞.

H„ O˜ kH˜ kQÆx =$+¨}ÏʼnõΩ PѨ~ˆ +¨<£ ZѨC_»∞? c[HÀâ◊OÖ’H˜ =$+¨}ÏÅ∞ kQƉõΩO_® ÃÑ·<Õ =Ù#flѨC_»∞ 2–3 ã¨O=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞Ö’<Õ PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ H˜OkH˜ ÖÏy c[HÀâ◊OÖ’ ÃÑ\Ïìe. HÍh D Ѩx Hõhã¨O 4 ã¨O=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞֒ѨŠ[~°QÍe. 4 ã¨O=`«û~åÅÖ’¿Ñ PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ kOÑ≤`Õ =∞Oz Ѷ¨e`«O =ÙO@∞Ok. 8 #∞Oz 10 ã¨O=`«û~åÅ∞ =KÕÛ=~°‰õΩ Py`Õ Ñ¶¨e`«O JO`«QÍ =ÙO_»^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ Ñ¨Ù@∞ìHõ`À<Õ c~å˚Å∞ c[HÀâ◊OÖ’ =ÙO\Ï~Ú. ZHõ¯_À H˘kÌ=∞OkH˜ ѨÙ@∞ìHõ`À<Õ c~å˚Å∞ c[HÀâ◊OÖ’ ÖËHõáÈ~Ú<å H˘kÌ~ÀAÅÖ’<Õ H˜OkH˜ kyáÈ`å~Ú. H˘O^ŒiÖ’ XHõ c~°˚O „H˜O^ŒH˜ ky=ÙO_ç =∞~˘Hõ\ ˜ ÃÑ·H˜ =ÙO@∞Ok. J@∞=O\˜ ˆHã¨∞Ö’¡#∂ 4 ã¨O=`«û~åÅÖ’¿Ñ PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ P "≥·Ñ¨Ù c~å˚xfl c[HÀâ◊OÖ’H˜ kOáêe.

á⁄uÎ Hõ_∞» ѨÙÖ’<Õ =$+¨}O LO>Ë Ñ¨ÙOã¨`fi« O `«Q∞Æ `æ ∞« O^•? c[HÀâ◊OÖ’ XHõ>Ë c~°˚O =Ù<åfl ã¨O`å#O =∂=¸Å∞QÍ<Õ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. g~°ºHõ}ÏÅ∞ L`«ÊuÎ ÉÏQÍ<Õ =ÙO\Ï~Ú. J@∞=O@ѨC_»∞ H˜OkH˜ kQƉõΩO_® á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæ~° =Ù#fl

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 276

Ô~O_»= c~°˚O`À Ѩ<Õq∞@x H˘O^Œ~°∞ J#∞‰õΩO\Ï~°∞. c~å˚Å∞ Ô~O_»∂ c[HÀâ◊OÖ’ `«Ñ¨ÊHõ =ÙO_ç f~åe. á⁄uÎ Hõ_»∞ѨÙÖ’ =ÙO_»‰õÄ_»^Œ∞. c~°˚O H˘\˜QÍh Ô~O_»∞QÍh c[HÀâ◊OÖ’ ÖˉõΩO_® á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæˆ~ =ÙO>Ë "å\˜Ö’¡ ˆH#û~ü `«Öˇ`ÕÎ J=HÍâ◊O =ÙOk. JO^Œ∞Hõx ÃÑ^ŒÌ~Ú# `«~°∞"å`« =$+¨}O kQƉõΩO_® á⁄uÎHõ_»∞ѨÙÖ’ =ÙO>Ë PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ ^•xfl fã≤"ÕÜ«∂e. 10–15 ã¨O=`«û~åÅ∞ =KÕÛ=~°‰õΩ =$+¨}O H˜O^ŒH˜ kQƉõΩO_® á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæˆ~ =Ù#fl@¡~Ú`Õ Jk =∂=¸Å∞QÍ KÕÜ«∞=Åã≤# Ѩxx HÀÖ’Ê`«∞Ok. WHõ Jk â◊s~°OÖ’ =Ù<åfl ÖËHõáÈ~Ú<å XHõ>Ë. ÃÑ·QÍ Jk ˆH#û~ü HõOuQÍ =∂~°=K«∞Û.

ѨÙ@∞ìH`õ À<Õ XHõ¯>Ë =$+¨}O LO>Ë Ñ¨ÙOã¨`fi« O `«Q∞Æ `æ ∞« O^•? H˘O^ŒiH˜ ѨÙ@∞ìHõ`À XHõ¯>Ë =$+¨}O =ÙO@∞Ok. P XHõ¯\˜ 㨄Hõ=∞OQÍ c[HÀâ◊OÖ’<Õ =ÙO@∞Ok. Ô~O_»=k Jã¨Å∞ =ÙO_»<Õ =ÙO_»^Œ∞. á⁄uÎHõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæ~° ѨsHõΔKÕã≤<å KÕuH˜ `«QÆÅ^Œ∞. W@∞=O\˜"å~°∞ P„ÖÏ왜O_£ ™ê¯xOQ∑ KÕ~ÚOK«∞‰õΩx Ô~O_»= =$+¨}O ÖË^Œ<Õ q+¨Ü«∂xfl x~å÷~°} KÕã¨∞HÀ"åe. c~°˚O XHõ>Ë =ÙO_ç Ô~O_»=k ÖËHõáÈ~Ú<å #+¨ìO ÖË^Œ∞. ѨÙOã¨`«fiO =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ÙO@∞Ok. g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ K«Hõ¯QÍ =ÙO_®ÅO>Ë c~å˚Å∞ c[HÀâ◊OÖ’<Õ =ÙO_®e. ZO^Œ∞HõO>Ë =$+¨}ÏÅH˜ ZѨC_»∂ â◊s~°OÖ’ ֒Ѩe "Õ_çHõO>Ë `«‰õΩ¯= "Õ_ç =ÙO_®e. =$+¨}ÏÅ∞ c[HÀâ◊OÖ’ =ÙO>Ë<Õ K«Å¡QÍex áÈã¨∞H˘x K«Hõ¯QÍ =ÙO\Ï~Ú. =$+¨}ÏÅ∞ á⁄uÎHõ_»∞ѨÙÖ’ =Ù#fl^•xH˜ c[HÀâ◊OÖ’ =Ù#fl ^•xH© ^•^•Ñ¨Ù 2 _ç„wÅ ÃãO\˜„ˆQ_£ L+¨‚O `Õ_® =ÙO@∞Ok. c[HÀâ◊OÖ’ =Ù#fl =$+¨}ÏÅH˜ á⁄uÎHõ_»∞ѨÙÖ’ =Ù#fl =$+¨}ÏÅHõO>Ë 2 _ç„wÅ ÃãO\˜„ˆQ_£ L+¨‚O `«‰õΩ¯=QÍ =ÙO@∞Ok. JÖÏ â◊s~°O "Õ_çHõO>Ë =$+¨}ÏÅ "Õ_ç `«‰õΩ¯= =Ù#flѨC_Õ g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuΠ㨄Hõ=∞OQÍ =ÙO@∞Ok.

277 u

III.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓ~°fiK«~‡° O =¸ã¨∞‰õΩx LO>Ë...

ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓ~°fiK«~°‡O aQÆ∞`«∞QÍ =Ù#fl"å~°∞ ~°uÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ tâ◊flO "≥#∞HõH˜ "≥o§ Ѩ>ËìÜ«∞_»O, <˘Ñ≤Ê Hõey JOQÆã¨ÎOÉèí#O "≥·Ñ¶¨ÅºO HõÅQÆ_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. XH˘¯Hõ¯™êi JÖÏ "≥#∞HõH˜ "≥o§# K«~°‡O =ÚO^Œ∞‰õΩ ~åHõ aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ~Ú iOQÆ∞ÖÏQÍ LaƒáÈ`«∞Ok. tâ◊flO ‰õÄ_® `«y# ~°Hõ΄ã¨~°} [~°QÆHõ "åzáÈ`«∞Ok. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷ux 'áê~åÃѶ·"≥∂ã≤<£— JO\Ï~°∞. ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓ~°fiK«~°‡O aQÆ∞`«∞QÍ =Ù#fl Ѩiã≤÷ux 'ÃѶ·"≥∂ã≤<£— JO\Ï~°∞. ÃѶ·"≥∂ã≤<£ =Ù#fl"å~°∞ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ QÆ∞iÎOz ã¨∞hÎ KÕ~ÚOK«∞HÀHõáÈ`Õ ~°uÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ p~°∞‰õΩáÈ~Ú ÉÏQÍ ~°HõÎO HÍiáÈÜÕ∞ „Ѩ=∂^ŒO =ÙOk. ÃѶ·"≥∂ã≤<£ (ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓ~°fiK«~°‡O tâ◊flOÃÑ· =¸ã¨∞‰õΩxáÈ~Ú# Ѩiã≤÷u) =ÚYºOQÍ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ =ÙO@∞Ok. XHõ\ ˜– tâ◊flOÃÑ· ѨÓiÎQÍ =¸ã¨∞‰õΩáÈ~Ú Jã¨Å∞ U=∂„`«O "≥#∞HõH˜ Hõ^ŒÅHõáÈ=_»O. Ô~O_»∞– aQÆ∞`«∞QÍ tâ◊flO "≥#∞HõH˜ Hõ^ŒÅ_»O. ѨÙ@∞ìHõ`À<Õ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O =¸ã¨∞‰õΩx LO@∞O^•? ™ê^è•~°}OQÍ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O =∞QÆÑ≤Å¡"åxH˜ 2–3 ã¨O=`«û~åÅ∞ xO_Õ=~°‰õΩ tâßflxH˜ JO@∞‰õΩx Hõ^ŒÅ‰õΩO_® LO@∞Ok. P `«~°∞"å`« "≥#∞HõH˜ ÖÏy`Õ `ÕeHõQÍ "≥#∞HõH˜ =ã¨∞ÎOk. 2–3 ã¨O=`«û~åÅ∞ xO_ç# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® K«~°‡O `ÕeHõQÍ "≥#∞HõH˜ Hõ^ŒÅ_»O ÖË^ŒO>Ë 'ÃѶ·"≥∂ã≤ãπ— Ѩiã≤÷u =ÙO^Œ#∞HÀ=K«∞Û. =∂=¸Å∞QÍ 2–3 ã¨O=`«û~åÅ =ÚO^Œ∞ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ‰õÄ_® H˘kÌáê\˜ <˘Ñ≤Ê`À ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O "≥#∞HõH˜ QÆ∞O[_»O gÅ∞ J=Ù`«∞Ok. "≥Ú^Œ\’¡ <˘Ñ≤Ê HÍã¨Î JxÑ≤Oz<å P `«~°∞"å`« =ÙO_»^Œ∞. H˘O^ŒiH˜ ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O tâßflxfl ѨÓiÎQÍ =¸ã≤ =ÙOK«∞`«∞Ok. ã¨∂k ɡ[˚=∞O`« =ÙO@∞Ok. ^•O\’¡#∞Oz =¸„`«O =ã¨∞ÎOk. H˘O^ŒiH˜ P ɡ[˚O ‰õÄ_® =∞s

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 278

z#flkQÍ =ÙO_ç =¸„`«qã¨~°˚# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ɡÅ∂<£ÖÏQÍ L|∞ƒ`«∞Ok. =¸„`«qã¨~°˚# JkèHõ ã¨=∞Ü«∞O fã¨∞‰õΩO@∞Ok. W@∞=O@ѨC_»∞ "≥O@<Õ ã¨∞hÎ KÕÜ«∂e. ѨÙ@∞ìHõ`À<Õ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O aQÆ∞`«∞QÍ =ÙO_À, =¸ã¨∞‰õΩxáÈ~Ú =ÙO_À W|ƒOk HõÅQÆ_»O =ÙO_»QÍ H˘O^ŒiH˜ "≥Ú^Œ\’¡ ÖËHõ `«~°∞"å`« K«~°‡O aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. =∂\˜=∂\˜H© ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ "åº^èŒ∞Å∞ ~å=_»O, tâ◊flO ѨÙO_»∞QÍ =∂~°_»O, ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O "åK«_»O WO^Œ∞H˘Hõ „Ѩ^è•#HÍ~°}O. +¨μQÆ~ü"åºkè =zÛ#"åiH˜ ‰õÄ_® x^•#O. ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. K«~°‡O aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ=_»O`À K«~°‡O g∞^Œ QÍà◊√§ÖÏQÍ U~°Ê_»@O, ѨÙO_»∞ J=_»O, ~°uÖ’ áêÖÁæO>Ë =∞iO`« z@¡_»O =ÙO@∞Ok. JO^Œ∞H˘x JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ ÖËxk ѨÙ~°∞ ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O ѨÙO_»∞QÍ =∂~°_»O, aQÆ∞`«∞QÍ =∂~°_»O [iy`Õ +¨μQÆ~ü =ÙO^Õ"≥∂ J#∞=∂xOz |¡_£ +¨μQÆ~ü ѨsHõΔ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe.

aQÆ∞`«∞QÍ =∂ˆ~ ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~‡° O ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O H˜O^Œ U"≥·<å HõO`«∞Å∞ U~°Ê_ç<å,ѨÙO_»∞¡ U~°Ê_ç<å K«~°‡O aQÆ∞`«∞QÍ J=Ù`«∞Ok. z#flÑ≤Å¡Ö’¡<≥·<å, ÃÑ^ŒÌ"åà◊¡Ö’<≥·<å K«~°‡O ZѨC_»∂ tâßflxfl =¸ã≤=ÙOz`Õ ^•xH˜O^Œ „H˜=ÚÅ∞ KÕi ѨÙO_»∞QÍ =∂~°_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ^•x=Å¡ ѨÙ~°∞ëêOQÆO ^Œ∞~°^Œ JxÑ≤OK«_»O, p=∞HÍ~°_»O, ѨÙ~°∞ëêOQÆO "åK«_»O =ÙO\Ï~Ú. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u QÆ=∞xOK«QÍ<Õ Ü«∂O\˜ |Ü«∂\˜H± =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç W<£ÃѶHõ¬<£ `«QÆæQÍ<Õ ã¨∞hÎ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe. tâ◊flOg∞^Œ K«~°‡O aQÆ∞`«∞QÍ =Ù<åfl, `«~°K«∞ tâ◊flO U^À XHõ "åºkèH˜ QÆ∞i J=Ù`«∞<åfl, K«~°‡O tâ◊flO "≥#∞HõH˜ "≥o§ =Ú_»`«Ñ¨_ç<å ã¨∞hÎ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe. JÖψQ aQÆ∞`«∞QÍ =Ù#fl K«~°‡O ~°uÖ’ áêÖÁæ#QÍ<Õ p~°∞‰õΩáÈ~Ú<å, +¨μQÆ~ü"åºkè=Å¡ K«~°‡O aQÆ∞`«∞QÍ =∂i<å, ѨÙO_»∞Ѩ_ç<å ã¨∞hÎ KÕÜ«∂e. aQÆ∞`«∞QÍ =∂i# K«~°‡O =∞O^Œ∞ÖˇO`« "å_ç<å ѨÓiÎQÍ =∂=¸Å∞ J=_»O =ÙO_»^Œ∞. ZѨC_À HõѨC_»∞ ã¨=∞㨺 Z^Œ∞~°=Ù`«∞Ok.

U =Ü«∞ã¨∞ "åiÔH<· å ã¨∞hÎ KÕÜ∞« =KåÛ? ã¨∞hÎKÕÜ«∞_®xH˜ =Ü«∞ã¨∞`À ѨxÖË^Œ∞. K«O\˜Ñ≤Å¡"åxH˜ ѨÙ@∞ìHõ`À<Õ K«~°‡O ѨÓiÎQÍ =¸¿ãã≤ =ÙO_ç =¸„`«O~å=_»O W|ƒOkQÍ =ÙO>Ë ~ÀAÅ a_Õ¤ J~Ú<å ã¨∞hÎ KÕÜ«∂e. ã¨∞hÎ KÕÜ«∞|_ç# ѨÙ~°∞+¨μÅH˜ ѨÙ~°∞ëêOQÆO ˆH#û~ü ~å=_»O `«‰õΩ¯=. JÖψQ "åi ÉèÏ~°ºÅH˜ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ ˆH#û~ü ~å=_»O KåÖÏ `«‰õΩ¯=. nxH˜ HÍ~°}O "åiH˜ tâ◊flO ^ŒQÆæ~° áêz ¿Ñ~°∞ H˘#HõáÈ=_»"Õ∞. ã¨∞hÎ KÕ~ÚOK«∞HÀx"åiÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨Ó~°fiK«~°‡O H˜O^Œ Ãã‡Q͇ (áêz) `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. D áêzH˜ ˆH#û~üx HõeyOKÕ QÆ∞}O =ÙOk. JO^Œ∞Hõx P~ÀQƺs`åº ‰õÄ_® ã¨∞hÎ ZO`À=∞Ozk. i

279 u

IV.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

JOQÆãOΨ Éè#í ÖËx"åiÖ’ Hõ$u„ =∞ ™ê^è<Œ åÅ∞ ZO`«=~°‰Ωõ `À_»Ê_»`å~Ú?

ÃãH±ûǨ~À‡#¡ ֒ѨO, +¨μQÆ~ü HõOÃÑO¡· \ò, ~°H„Îõ ™ê~°OÖ’ Ö’áêÅ∞, <å_ô =∞O_»Å"åº^è∞Œ Å∞ ѨÙ~°∞+¨μxÖ’ JOQÆã¨ÎOÉèí<åÅ∞ 㨄Hõ=∞OQÍ ÖˉõΩO_®<À, Jã¨Å∞ ÖˉõΩO_®<À KÕ™êÎ~Ú. ÃãH±ûÖ’ Jã¨=∞~°÷`«=Ù#fl „Ѩu Ѩk=∞Ok ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ `˘q∞‡k=∞OkÖ’ =∂#ã≤Hõ HÍ~°}ÏÅ∞, `«H˜¯# XHõ¯iÖ’ #~åÅ|ÅÇ‘Ï#`À =∞~˘Hõ\’ =ÙO@∞O^Œx XHõ JOK«<å. =∂#ã≤Hõ P Ѩ@∞`åfixfl `˘ÅyOK«_®xH˜ =∂#ã≤Hõ zH˜`«û KÕã¨∂Î âßs~°Hõ HÍ~°}ÏÅH˜ ‰õÄ_® zH˜`«û KÕÜ«∞=Åã≤ =ÙO@∞Ok. JѨC_Õ P Ѩ@∞`«fiO ѨÓiÎQÍ `˘ÅQÆ∞`«∞Ok.

>ˇ™Èìã≤ì~À<£ ֒ѨO HõeyOKÕ ÃãH±û Jã¨=∞~°÷`« ÃãH±ûÖ’ |ÅÇ‘Ï#`«=Ù#fl 105 =∞OkÖ’ ÃãH±ûǨ~À‡<£ >ˇ™Èìã≤ì~À<£ |¡_£ Öˇ"≥Öòû ѨsHõΔÅ∞ [~°Ñ¨QÍ 37 =∞OkÖ’ >ˇ™Èìã≤ì~À<£ Öˇ"≥Öòû `«‰õΩ¯= =Ù#fl@∞¡ XHõ "≥·^Œº Ѩiâ’^èŒ#Ö’¡ `ÕeOk. U^À =Ü«∞ã¨∞ =∞o§# "åiÖ’ >ˇ™Èìã≤ì~À<£ Öˇ"≥Öòû `«‰õΩ¯= =ÙO_»_»O H͉õΩO_® 18 #∞Oz 75 ã¨O=`«û~åÅ qq^èŒ =º‰õΩÎÅÖ’ Hõ#∞Q˘#_»O [iyOk. nxH˜ „Ѩ^è•#OQÍ ÃÇ·ÏáÈ^äŒÅq∞H± – Ñ≤@∂º@s – Q˘<å_»Öò Ü«∂H˜ûãπÖ’ qq^èŒ Ç¨~À‡#¡ Jã¨Î=ºã¨Î`« HÍ~°}O. H˘O^ŒiÖ’ ã‘~°O „áÈÖÏH˜ì<£ Öˇ"≥Öòû Z‰õΩ¯==ÙO\Ï~Ú. ã‘~°O „áÈÖÏH˜ì<£ Z‰õΩ¯= =Ù#flѨC_»∞ P Ǩ~À‡<£ ѨÙ~°∞+¨ ÃãH±û Ǩ~À‡<£ J~Ú# >ˇ™Èìã≤ì~À<£x `«# „ѨÉèÏ=O `«y#O`« K«∂Ѩ‰õΩO_® J_»∞¤Ñ¨_»∞`«∞O@∞Ok. W@∞=O@ѨC_»∞ ã‘~°O „áÈÖÏH˜ì<£ Öˇ"≥Öòû `«QÆæ_®xH˜ „É’"≥∂„H˜ã≤ì<£ =∞O^Œ∞ "å_»=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ ÃãH±û Jã¨=∞~°÷`« HõeyOKÕ KåÖÏ Ñ¨iã≤÷`«∞Å∞ zH˜`«û`«`À ã¨ik^ŒÌ|_Õ"Õ. =∂#ã≤Hõ zH˜`«û`«`Àáê@∞ L#fl W`«~° Ö’áêxfl ‰õÄ_® ã¨ik^•Ìe. H˘xfl âßs~°HõÖ’áêÅ∞, Ǩ~À‡<£ Ö’áêÅ∞ `≥eÜ«∞‰õΩO_® `«=∞ „ѨÉèÏ=xfl K«∂ã≤ "å@O`«@"Õ K«Hõ¯|_çáÈ`å~Ú. W@∞=O@ѨC_»∞ `å`å¯eHõOQÍ ÃãH±ûÖ’ Jã¨=∞~°÷`« Hõey<å `«yæáÈ`«∞Ok.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

~°H<Îõ åàÏÖ’¡ ֒ѨO HõeyOKÕ #ѨÙOã¨H`õ fi« O

u 280

ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ ~°HõÎO JOkOKÕ ~°HõÎ<åàÏÅ∞ ã¨#fl|_»@O=Å¡QÍh, g#ãπ bˆH*ò=Å¡ JOQÆO Ѩ\ ˜+¨ìOQÍ =ÙO_»HõáÈ=K«∞Û. W@∞=O\˜"åiH˜ ~°HõÎ<åàÏÅ g∞^Œ ã¨~°˚s KÕ¿ãΠѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ ~°Hõ΄Ѩ™ê~°O ã¨O`«$Ñ≤ÎHõ~°OQÍ ÃÑOá⁄O^Œ∞`«∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ "åã¨∞¯ ºÅ~ü ã¨~°˚s KÕã≤<å H˘O`«HÍÖÏxH˜ Ü«∞^ä•ã≤÷uH˜ =KÕÛ J=HÍâ◊O =ÙOk. H˘O^ŒiÖ’ =Ù#fl JѨ@∞`«fiO Ǩ~À‡#¡ zH˜`«û KÕã≤<å, "åã¨∞¯ ºÖÏ~üã¨~°˚s KÕã≤<å `˘ÅyáÈ^Œ∞. W@∞=O\˜"åiH˜ Hõ$„u=∞™ê^èŒ<åÅ ^•fi~å JOQÆã¨ÎOÉèí# HõeˆQ@@∞¡ KÕÜ«∞=K«∞Û.

ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’ WOáê¡O\òû Hõ$„u=∞ Ѩ^Œú`«∞ÅÖ’ Ñ≤<≥·Öò WOáê¡O\òû ÃÑ@ì_»O XHõ\ ˜. Ô~O_»∞ Ããq∞il_£ ã≤eHÍ<£ ~å_£ûx ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’ âßâ◊fi`«OQÍ J=∞~°Û_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ^•x=Å¡ ѨÙ~°∞ëêOQÆO ZѨC_»∂ ÃÑ^ŒÌkQÍ#∂ Ѩ\ ˜+¨ìOQÍ#∂ =ÙO@∞Ok. HÍh D Ѩ^Œúu Z‰õΩ¯= Y~°∞Û`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk. ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ W@∞=O\˜ ã¨~°˚sH˜ 50–60 "ÕÅ ^•HÍ Y~°∞Û J=Ù`ÀOk. WOáê¡O\òûÖ’ tHõΔ} =Ù#fl Ü«¸~åÅlã¨∞ìÅ∞ W@∞=O\˜ ã¨~°˚s KÕã¨∞Î<åfl~°∞. âßâ◊fi`«OQÍ ã≤eHÍ<£~å_£û ÃÑ@ì_»O=Å¡ ѨÙ~°∞ëêOQÆO ÃÑ^ŒÌkQÍ =ÙO_ç áêºO@∞ "Õã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞ H˘O`« `Õ_®QÍ Hõ#|_»=K«∞Û. W@∞=O\˜ _≥eˆH\ò á⁄l+¨<£ =ÙO@∞O^Œ#∞‰õΩ#fl "åiH˜ ã≤eHÍ<£ ~°|ƒ~ü`À `«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞|_ç# ÃѶ¡H˜û|∞Öò ã≤eO_»~üû ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’ J=∞~°Û_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JÖψQ "åºHÀK«ã¨OHÀKåÅ∞ =ÙO_Õ ÉˇÅ∂<£=O\˜ ã≤eO_»~üû ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’ J=∞~°Û_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÃãH±û KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ P ɡÅ∂<£û LÉ˃@@∞¡ KÕÜ«∞_»O, `«~°∞"å`« ÖˉõΩO_® =ÙOK«∞HÀ=_»O D Hõ$„u=∞ WOáê¡O\òûÖ’ =ÙO@∞Ok. J~Ú`Õ W@∞=O\˜ ã¨~°˚s Y~°∞Û`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk. WOáê¡O\òû ÃÑ\˜ì#O`« =∂„`å# „Ѩf™ês ѨÙ~°∞+¨μxH˜ ã¨∞Y„áêÑ≤Î (P~°æ[O) ÅÉèíº=∞=Ù`«∞O^Œ#∞‰õΩO>Ë á⁄~°ÉÏ>Ë. ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#QÆÅ_ÕQÍh „Ѩf™êi HÍ"≥∂„^ÕHõO HõÅQÆ_»O, g~°ºã¨öÅ#O, ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõÅQÆ_»O =ÙO_»^Œ∞. JO`å Ü«∂O„uHõOQÍ ™êQÆ∞`«∞Ok. J~Ú`Õ „ã‘ÎH˜ ~°uÖ’ áêÖÁæ<åfl=∞<Õ `«$Ñ≤Î =ÙO@∞Ok. ѨÙ~°∞ëêOQÆOÖ’ WOáê¡O\òû J=∞~°Û_»=∞<Õ Ñ¨^Œúu ÖˉõΩO_® 'W~°H± Z~Ú_£ ã≤ã¨ìO— ^•fi~å JOQÆãOΨ Éè#í O HõeQˆ @@∞¡, ~°uÖ’ áêÖÁæ<@ Õ @∞¡ ‰õÄ_® KÕÜ∞« =K«∞Û. JOQÆO QÆ\ Ñì˜ _¨ @ » O ÖËx"åiÖ’ XHõ QÍ¡ãπ ã≤eO_»~,ü "庉õĺ"£∞ ѨOѨÙ, ~°|ƒ~°∞ÉϺO_»∞ ã¨Ç¨ Ü«∞O`À `å`å¯eHõOQÍ JOQÆO ÃÑ^ŒÌk JÜÕ∞º@@∞¡, QÆ\ ˜ì Ѩ_Õ@@∞¡ KÕÜ«∞=K«∞Û. 'W~°H± Z~Ú_£ ã≤ã≤ìO— ^•^•Ñ¨Ù 15 "ÕÅ ~°∂áêÜ«∞Å∞O@∞Ok. i

281 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

V. ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ „ã‘ÎÖÏQÍ, „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μ_»∞ÖÏQÍ

JÅOHõiOK«∞HÀ=_»OÖ’ PO`«~°ºO Uq∞\˜?

H˘O^Œ~°∞ =∞QÆ"åà◊§H˜, P_»"åà◊§ÖÏQÍ JÅOHõiOK«∞HÀ"åÅx, p~° Hõ@∞ìHÀ"åÅh, [_» "Õã¨∞HÀ"åÅx ZO`À HÀiHõ =ÙO@∞Ok. „ã‘ÎÖÏQÍ JÅOHõiOK«∞‰õΩx J^ŒÌOÖ’ K«∂ã¨∞‰õΩx ZO`À =Úiã≤áÈ`å~°∞. J^Õ q^èŒOQÍ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ ѨÙ~°∞+¨μÅ=Öˇ áêºO@∞, +¨~üì "Õã¨∞HÀ"åÅx, ÃÇÏ~Ú~üHõ\ ˜OQ∑ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åÅx |bÜ«∞"≥∞ÿ# HÀiHõ =ÙO@∞Ok. ѨÙ~°∞+¨μÅ=Öˇ „_≥ãπ KÕã¨∞‰õΩx ZO`À =ÚK«Û@Ѩ_»`å~°∞.

\ „ Ï<£û"≥ã[ì≤ O D q^èŒ"≥∞ÿ# J™ê^è•~°}, Jã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# HÀiHõ =ÙO_»@O, JÖÏ PáÈl\ò ÃãH±û „_≥ãπ "Õã¨∞‰õΩx JkfifÜ«∞"≥∞ÿ# P#O^ŒO á⁄O^Œ_®xfl ''„\Ï<£û"≥ã≤ì[O—— JO\Ï~°∞. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ á¶êº+¨<£QÍ *ˇO\òû „_≥ãπ "Õã¨∞HÀ=K«∞Û. HÍh Jk „\Ï<£ûÃãì[O HÍ^Œ∞. '„\Ï<£û"≥ã[ì≤ O— ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ Z‰õΩ¯=. „\Ï<£û"≥ã[ì≤ OÖ’ PáÈl\ò ÃãH±û „_≥ãπ ^èiŒ OK«@"Õ∞ H͉õΩO_® ^•x`Àáê@∞ ÃãH±û `«$Ñ≤Î á⁄O^Œ_»O ‰õÄ_® q∞o`«"≥∞ÿ =ÙO_»@O qâı+¨O. XO@iQÍ =Ù#flѨC_Õ D q^èŒOQÍ á⁄O^Õ ÃãH±û `«$Ñ≤Î, z=iH˜ Ѩ_»HõQÆkÖ’ ÉèÏ~°º ^ŒQÆæ~° „Ѩ^Œi≈Oz P"≥∞`À ÃãH±û `«$Ñ≤Î á⁄O^Õ ^Œâ◊#∞ ‰õÄ_® KÕˆ~ J=HÍâ◊O =ÙOk. '„\Ï<£û"≥ã≤ì[O— =∞#ã¨Î`«fiO =Ù#fl ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÖÏQÍ p~° Hõ@∞ì‰õΩx ÃÑ·H˜ áêºO@∞, +¨~°∞ì "Õã¨∞‰õΩx JѨC_»Ñ¨C_»∂ ֒ѨŠ=Ù#fl Ѷ≤"Õ∞Öò „_≥ãπx K«∂ã¨∞‰õΩx `«$Ñ≤Î á⁄O^Œ∞`«∂ =ÙO\Ï~°∞. JÖψQ '„\Ï<£û"≥ã≤ì[O— =∞#ã¨Î`«fiO =Ù#fl „ã‘ÎÅ∞ H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÖÏ¡ áêºO\ò, +¨~üì "Õã¨∞H˘x, ÃÑ·H˜p~°, *ÏÔH@∞ì "Õã¨∞H˘x =∂#ã≤Hõ P#O^•xfl á⁄O^Œ∞`å~°∞.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 282

ÃÑ·q^èŒOQÍ '„\Ï<£û"≥ã≤ì[O— =∞#ã¨Î`«fiO =Ù#fl ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ H˘*Ï˚Å∞QÍ ~°∂á⁄Ok =∞QÆ "åà◊§`À ÃãH±û ã¨O|O^è•Å∞ ÃÑ@∞ìHÀ=_»O, =∞QÆ"åà◊§`À<Õ ÃãH±û `«$Ñ≤Î á⁄O^Œ_»O J~°∞^Œ∞. "åi HÀiHõ ˆH=ÅO PáÈl\ò ÃãH±û „_≥ãπ=~°ˆH Ѩiq∞`«=∞=Ù`«∞Ok.

P_»"åà◊§ÖÏQÍ =∂iáÈ"åÅ#∞‰õΩ<Õ H˘O^Œ~∞° =∞QÆ"åà◊√§ H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÅ =∞#ã¨Î`«fiO =∞s qѨs`«OQÍ =ÙO@∞Ok. âßs~°HõOQÍ#∂, „HÀ"≥∂*’"£∞Å∞, Ǩ~À‡#¡Ñ¨~°OQÍ Ñ¨ÓiÎQÍ Ñ¨Ù~°∞+¨μÖË J=Ù`å~°∞. HÍh `«=∞x ѨÓiÎQÍ „ã‘ÎÖÏQÍ ÉèÏq™êÎ~°∞. á⁄~°ÉÏ@∞# `«=∞H˜ ѨÙ~°∞+¨ J=Ü«∞"åÅ∞ U~°Ê_®¤Ü«∞#∞‰õΩO\Ï~°∞. ѨÙ~°∞ëêOQÍxfl, >ˇã≤ìHõÖòûx Hõ\ò KÕã≤ `˘ÅyOK«∞HÀ"åÅx ZO`À Pt™êÎ~°∞. QÆ_®¤Å∞– g∞™êÅ∞ Jã¨Å∞ ~å‰õÄ_»^Œx HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞. ѨÓiÎQÍ „ã‘ÎQÍ =∂iáÈ"åÅ#∞‰õΩO\Ï~°∞. "åi PÖ’K«#Å∞, =∂@Å∞, KÕ`«Å∞ Jhfl „ã‘ÎÅÖÏQÍ =ÙO\Ï~Ú. JÖψQ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ `«=∞x ѨÓiÎQÍ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞QÍ ÉèÏq™êÎ~°∞. `å=Ú Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ"Õ∞ J~Ú<å á⁄~°ÉÏ@∞# =HΔÀ*ÏÅ∞, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O, JO_®â◊Ü«∂Å∞ U~°Ê_®¤Ü«∞x ÉÏ^èŒÑ¨_»`å~°∞. JO^Œ∞Hõx "å\˜x `˘ÅyOK«∞HÀ"åÅx ZO`«QÍ<À `«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_»`å~°∞. „ã‘Î `«#x ѨÙ~°∞+¨μxQÍ#∂, ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ `«#x „ã‘ÎQÍ#∂ ѨÓiÎQÍ ÉèÏqOK«_®xfl JÖÏ =∂iáÈ"åÅx `«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_»\Ïxfl '„\Ï<£ûÃã‰õΩû"åe\©— JO\Ï~°∞. D =º‰õΩÎÅx '„\Ï<£û Ãã‰õΩû=eãπì û— JO\Ï~°∞. '„\Ï<£û Ãã‰õΩû=eãπì û ÃãH±û KèÕO*ò KÕã¨∞‰õΩx ÃÑo§ KÕã¨∞HÀ"åÅ#∞‰õΩO\Ï~°∞. "åà◊¡Ö’¡ ÃãH±û HÀiHõÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. HÍh PáÈl\ò ÃãH±ûg∞^Œ PHõ~°¬} =ÙO_»^Œ∞. „\Ï<£û Ãã‰õΩû"åe\© =Ù#fl ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ „ã‘ÎÅ∞QÍ#∂, „ã‘ÎÅ∞ ѨÙ~°∞+¨μÅ∞QÍ#∂ ÉèÏqOK«_»O, JÖÏ ÃãH±û =∂iáÈ"åÅx `«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_»@O =Ù<åfl "åiÖ’ [#<ÕO„kÜ«∂Å x~å‡}O, „HÀ"≥∂*’"£∞û Ǩ~À‡#¡Ñ¨~°OQÍ U `Õ_® =ÙO_»^Œ∞.

â◊„ã¨Î zH˜`«û ^•fi~å ÃãH±û KèÕO*ò W@∞=O\˜"åiH˜ â◊„ã¨ÎzH˜`«û ^•fi~å [#<ÕO„kÜ«∂Åx, „QÆO^äŒ∞Åx `˘ÅyOz áê¡ã≤ìH± ã¨~°˚s ^•fi~å ѨÙ~°∞+¨μÅH˜ „ã‘ÎÅÖÏ, „ã‘ÎÅH˜ ѨÙ~°∞+¨μÅÖÏ [#<ÕO„kÜ«∂Å x~å‡}O KÕ¿ãÎ KåÖÏ =~°‰õΩ `«$Ñ≤Î K≥O^Œ∞`å~°∞. =∂#ã≤Hõ âß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ „ѨHÍ~°O „\Ï<£û"≥ã≤ì[O „\Ï<£ûÃãH±û"åÖÏ\© J<Õk 'Ãã·HÀã≤ãπ— J<Õ =∂#ã≤Hõ "åºkèH˜ ã¨O|OkèOz#q. JO^Œ∞Hõx W@∞=O\˜ =∞#ã¨Î`«fiO =Ù#fl"åiH˜ =ÚO^Œ∞QÍ =∂#ã≤Hõ zH˜`«û KÕÜ«∂e. ^•x`À H˘O^ŒiÖ’ =∂~°∞Ê =KÕÛ J=HÍâ◊=ÚOk. J~Ú`Õ zH˜`«û z#fl=Ü«∞ã¨∞Ö’<Õ "åi =∂#ã≤Hõã≤÷ux QÆ=∞xOz „áê~°OaèOKåe. i

283 u

VI.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

=∞QÆ∞"≥·#ѨÊ\˜H© =∞QÆ"åxÃÑ· =∞#ã¨∞ HõÅQÆ^Œ∞. ZO^Œ∞Hõx?

ÃãH±û HÀiHõÖËx „ã‘ÎÅ∞ =¸_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ =ÙO\Ï~°∞. XHõ~°HõO „ã‘ÎÅÖ’ HÀiHÍ =ÙO_»^Œ∞, ÃãH±ûÖ’ Z@∞=O\˜ ã¨ÊO^Œ<å =ÙO_»^Œ∞. JO^Œ∞Hõx ÃãH±û =^ŒÌO\Ï~°∞. Ô~O_»= ~°HõO „ã‘ÎÅÖ’ ÃãH±û HÀiHõ =ÙO_»<Õ =ÙO_»^Œ∞. P PÖ’K«<Õ ~å^Œ∞. HÍh ɡ_£g∞^Œ Éèí~°ÎHõ~° „¿Ñ~°} Hõey¿ãÎ L„kHõÎ`« K≥O^Œ_»O, ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Œ_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. W@∞=O\˜ „ã‘ÎÅ∞ `«=∞O`«@ `å=Ú ÃãH±û q+¨Ü«∞OÖ’ Pã¨H˜Î K«∂Ѩ~°∞. J~Ú<å Éèí~°Î „áÈ^ŒƒùÅO`À áêÖÁæ#_»O, P#OkOK«_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. =¸_»= ~°HõO „ã‘ÎÅ∞ ÃãH±û HÍ"åÅx HÀ~°~°∞. HÀiHÍ HõÅQÆ^Œ∞. Éèí~°Î á¶È~üû`À ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë H˘kÌQÍ ã¨ÊO^Œ#Å∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. JO`Õ`«Ñ¨Ê P~°æ[O (ã¨∞Y„áêÑ≤Î) á⁄O^Œ~°∞. W@∞=O\˜ „ã‘ÎÅ∞ â◊s~åxH˜ =∞#ã¨∞H© =∞^茺 Hõ<≥Hõ¬<£ Hõ\ò J~ÚáÈ~ÚO^Œx JO`å ÉÏ¡H± JO\Ï~°∞. HÀiHõÖˉõΩO_®, ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõÅQƉõΩO_® WHõ ÃãH±ûÜ«∂H±ì ZO^Œ∞HõO\Ï~°∞. „ã‘ÎÅÖ’ ÃãH±ûHÀiHõ ÖËHõáÈ=_®xH˜ J<ÕHõ HÍ~°}ÏÅ∞ =Ù<åfl~Ú. H˘xfl `ÕeHõQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆeˆQq J~Ú`Õ =∞iH˘xfl Ãã·HÀ Z<åÅã≤ãπ KÕ¿ãÎ `«Ñ¨Ê JO`«∞Ѩ@ì=Ù.

`«e¡ H˘OQÆ∞Kå@∞ Ñ≤ÅÅ¡ ∞ ÃãH±ûÖËx ã „ ÅΑ =Ù`å~å? ÃãH±û "åOKè«ÖËx ZO^Œ~À Ü«Ú=`«∞Å∞ `«e¡ H˘OQÆ∞Kå@∞ a_»¤Å=Ù`å~°∞. =Ü«∞ã¨∞=zÛ<å "åiÖ’ ÉÏź„Ѩ=$uÎ áÈ^Œ∞. J=∂‡ <å#flÅ K«∞>Ëì"åi PÖ’K«#Å∞ Ѩi„Éèíq∞ã¨∂Î =ÙO\Ï~Ú. `«e¡^ŒO„_»∞Å h_» =^ŒÖÏÅO>Ë Éèí„^Œ`å ~åÇ≤Ï`åºxfl Ѷ‘Öò J=Ù`å~°∞. U"≥∂ U=∞=Ù`«∞O^À#x PO^Àà◊#H˜ Ö’#∞ J=Ù`å~°∞.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 284

ÃãH±û HÀiHõ ÖËHõáÈ=_®xH˜ =ÚYºOQÍ Ü«∂OQÆ˚~Ú\© (PO^Àà◊#) HÍ~°}=∞x K≥ѨCHÀ=K«∞Û. Ü«∂OQÆ˚~Ú\©=Å¡ "åiÖ’ ÃãH±û PÖ’K«#Å∞ HõÅQÆ=Ù. U^À ÉèíÜ«∞O "åix P=Ç≤Ïã¨∞ÎOk. JO`«s¡#OQÍ =Ù#fl ÉèíÜ«∞O Éèí~°ÎH˜ KÕ~°∞=H͉õΩO_® KÕã¨∞ÎOk. J`«x`À =∞#ã¨∞ ѨOK«∞HÀ=_®xH˜ JOwHõiOK«‰õΩO_® =ÙO@∞Ok. =∞#ã¨∞ U=∂„`«O ~årѨ_ç<å `å#∞ PѨ^ŒÖ’ Ѩ_»`å#x J#∞‰õΩO@∞Ok. ^•x`À "åiÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜#∞Op ÃãH±ûÖ’ PÖ’K«# ÖˉõΩO_® áÈ`«∞Ok.

H˘`«Î =^èŒ∞=ÙÖ’ Éèí~°Îg∞^Œ „¿Ñ=∞x ÃÑOK«_»"≥∞ÖÏ? W@∞=O\˜ P_»Ñ≤Å¡Å q+¨Ü«∞OÖ’ `«e¡^ŒO„_»∞Å#∞Oz ^Œ∂~°O KÕÜ«∞‰õΩO_® =ÙOKåe. Éèí~°Î ÃãH±û HÀã¨O P~å@O K«∂Ѩ‰õΩO_® „¿Ñ=∞xѨOK«∞`«∂ `å#∞‰õÄ_® `«e¡^ŒO„_»∞Å`À ã¨=∂#OQÍ „¿Ñ=∞xѨOK«QÅÆ #<Õ #=∞‡HÍxfl HõeyOKåe. U=∂„`«O `˘O^Œ~á° ê@∞ [iy<å qâßfiã¨O ã¨_»eáÈ`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx Z@∞=O\˜ `˘O^Œ~°áê@∞ ѨxH˜~å^Œ∞. U q^èŒOQÍ#∂ H˜OK«Ñ¨~°K«_»O, xOkOK«_»O ‰õÄ_»^Œ∞. J`«xg∞^Œ qâßfiã¨O Hõey# `«~°∞"å`« x^•#OQÍ P"≥∞Ö’ ÃãH±û"åOKè« HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. J~Ú`Õ P ÃãH±û"åOKè« Pz`«∂z HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. |Å=O`«O KÕ¿ãΠɡ_çã≤H˘_»∞`«∞Ok. nxHõO`«\ ˜H© HÍ~°}O ÃÑ~°QÆx ÉÏź„Ѩ=$uÎ, ÃÑ~°QÆx =∞#ã¨Î`«fi"Õ∞. H˘O^Œ~°∞ P_»Ñ≤Å¡Å∞ z#fl`«#OÖ’<Õ |Å=O`«OQÍ ÃãH±ûH˜ QÆ∞i J=Ù`å~°∞. ^•x`À "åi =∞#ã¨∞ ÃãH±û q+¨Ü«∞"≥∞ÿ q~°H˜Î ÃÑOK«∞‰õΩO@∞Ok. z#fl`«#OÖ’ Z^Œ∞Ô~·# KÕ^Œ∞ J#∞Éèí=O "åiÖ’ ÃãH±û"åOKè« ÖËHõáÈ=_®xH˜ HÍ~°}=∞x "å~°∂ `≥Å∞ã¨∞HÀ~°∞. Ãã·HÀZ<åÅã≤ãπ KÕã≤#ѨC_»∞ =¸ÅHÍ~°}O |Ü«∞@Ѩ_»∞`«∞Ok. x^•#OQÍ "åiÖ’x UǨϺÉèÏ"åxfl `˘Åy¿ãÎ ÃãH±û"åOKè« `«Öˇ`«∞Î`«∞Ok.

z#fl`«#OÖ’<Õ ÃÑo§ ã „ ÖΑ ’ ÃãH±û q<åtx Ü«Ú=`«∞Ö’¡ H˘O^ŒiH˜ PÅ㨺OQÍ ÃãH±û PÖ’K«#Å∞ „áê~°OÉèí=∞=Ù`å~Ú. "å~°∞ PtOKÕ rq`«ÉèÏQÆ™êfiq∞ QÆ∞iOz H˘xfl Pâ◊Å∞ =ÙO\Ï~Ú. Jq ѨÓiÎ ~°∂ѨO ã¨O`«iOK«∞ HÀ‰õΩO_®<Õ "åi q"åǨÏ"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. "å~°∞ PtOKÕ QÆ∞}QÆ∞}ÏÅ∞, ~°∂áêÅ∞ Éèí~°ÎÖ’ Hõ#|_»#ѨC_»∞ JÑπÃã\ò J=Ù`å~°∞. ^•x`À "åiÖ’ ÃãH±ûHÀiHõ zQÆ∞iOK«‰Ωõ O_®<Õ "≥Ú^Œ\’¡<Õ =_»eáÈ`«∞Ok. XHõix P~åkèOz, =∞~˘Hõix q"åǨÏ=∂_ç# ã¨OѶ¨∞@#Ö’¡ Öˇ·OyHõ"åOKè« ÖˉõΩO_® áÈ`«∞Ok. H˘O^ŒiH˜ +≤„Ѷ‘xÜ«∂, _ç„ÃÑ+¨<£=O\˜ =∂#ã≤Hõ"åº^èŒ∞Å∞ =ÙO\Ï~Ú. W@∞=O@ѨC_»∞ ‰õÄ_® ÃãH±ûHÀiHõ ÖˉõΩO_® áÈ=K«∞Û. H˘O^ŒiÖ’ |∞kú=∂O^ŒºO =ÙO@∞Ok. giÖ’ ‰õÄ_® ÃãH±û HÀiHõ =ÙO_»^Œ∞. W@∞=O\˜ =∂#ã≤Hõ J<å~ÀQƺO =Ù#fl"åiH˜ `«y# zH˜`«û KÕ¿ãÎ ÃãH±û HÀiHõ =∂=¸Å∞QÍ HõÅQÆ=K«∞Û.

285 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

JO_®â◊Ü«∂Å∞, HÍÖËÜ«∞O "åºkè„QÆã¨Î"≥∞ÿ#"åiÖ’#∂, n~°…HÍÅOQÍ J<å~ÀQƺO`À ÉÏ^èŒÑ¨_Õ"åiÖ’#∂ ÃãH±û HÀiHõÅ∞ ÖËHõáÈ=K«∞Û. ^ä≥·~å~Ú_£Ö’ѨO =Ù#fl"åiÖ’, =∞iH˘xfl q<åâ◊„QÆO^äŒ∞Å "åº^èŒ∞Ö’¡ ~°HõÎáÈ@∞H˜, =∂#ã≤Hõ "åº^èŒ∞ÅH˜ H˘xfl~°HÍÅ =∞O^Œ∞Å∞ "å_Õ"åiÖ’ ÃãH±û HÀiHõ ÖˉõΩO_® PѨ=K«∞Û. „ã‘ÎÖ’ ÃãH±û HÀiHõÖË#ѨC_»∞ P"≥∞#∞ =∂„`«"Õ∞ `«Ñ¨C Ѩ@ì_»O Ѩ^Œúu HÍ^Œ∞. ‰õΩ@∞O| Ѩiã≤÷`«∞Åx, Éèí~°Î „Ѩ=~°Î#x ‰õÄ_® QÆ=∞xOKåe. „Ѩu XHõ¯iH© Ãã·HÀ Z<åeã≤ãπ`À ã¨=∞㨺 Ѩiëê¯~°O HÍ^Œ∞, ÃãH±û HÀiHõ HõÅQÆ_»O =ÙO_»^Œ∞. „¿Ñ=∞`À P"≥∞‰õΩ KÕ~°∞=HÍ=_»O, P"≥∞ =∞#ã¨∞x [~ÚOK«_»O J=ã¨~°O. ‰õΩ@∞O|O QÆ∞iOz, ^•OѨ`«º QÆ∞iOz ã¨Ô~·# J=QÍǨÏ# ÃÑOá⁄OkOK«_»O, H“xûeOQ∑ ^•fi~å ã¨=∞㨺#∞ Hõ#∞Q˘x Ѩi+¨¯iOK«_»O KÕ¿ãÎ ÃãH±û HÀiHõÅ∞ HõeˆQ J=HÍâ◊O =ÙOk.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

VII.

u 286

HÀiHõ HõÅQÆHáõ È=_»OÖ’ PO`«~º° O Uq∞\˜?

H˘O`«=∞Ok „ã‘ÎÅ∞ `«=∞ =∞#ã¨∞ Z@∞=O\˜ ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ ÖˉõΩO_® =ÙO^Œx JO\Ï~°∞. "åiH˜ Z@∞=O\˜ „¿Ñ~°} HõeyOz<å Z@∞=O\˜ ã¨ÊO^Œ#Å∞ HõÅQÆ=Ù. =∞iH˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ =∂=¸Å∞QÍ Z@∞=O\˜ ÃãH±û HÀiHõÅ∞ ÖˉõΩO_® =ÙO\Ï~°∞. `«=∞Ö’ Z@∞=O\˜ ÃãH±û PÖ’K«#Å∞ ~å=x JO\Ï~°∞. HÍh"åiH˜ `«y# ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ `å~°ã≤e¡ ÃãH±û Ѩ~°OQÍ „¿Ñ~°} Hõey¿ãÎ ÃãH±û HÀiHõÅ∞ L~°HõÖËã≤, ÃãH±ûÖ’ `«$Ñ≤Î á⁄O^Œ_»=¸ =ÙO@∞Ok. WOH˘O^Œ~°∞ „ã‘ΊѨiã≤÷u qO`«QÍ =ÙO@∞Ok. "åiÖ’ ÃãH±û HÀiHõÅ∞ =ÙO_»=Ù. ÃãH±ûѨ~°OQÍ „¿Ñˆ~Ñ≤Oz<å Z@∞=O\˜ ã¨ÊO^Œ#Å∞ HõÅQÆ=Ù. HÍh J#∞HÀ‰õΩO_® JѨC_»Ñ¨C_»∞ "åi Ü≥∂xÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î Hõey#ѨC_»∞ HõeˆQ HõO_»~°ã¨OHÀK«O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. J~Ú`Õ P HõO_»~° ã¨OHÀK«O =∞^èŒ∞~å#∞Éèí∂u HõeyOKÕ |^Œ∞Å∞ XHõ q^èŒ"≥∞ÿ# ÉÏ^èŒx Hõeyã¨∞ÎOk. ™ê^è•~°}OQÍ „ã‘ÎÖ’<≥·<å, ѨÙ~°∞+¨μxÖ’<≥·<å ÃãH±û HÀiHõ HõÅQÆ_»O, PáÈl\ò áê~üì#~ü „¿Ñ~°}`À =∞iO`« ZÔH·˚\ò J=ã¨~°O, PÃÑ·# ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Œ_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. D =¸_»∞ ^Œâ◊Ö’¡ U ^Œâ◊Ö’<≥·<å J=~À^èŒO U~°Ê_ç`Õ ÃãH±ûÜ«∂H±ì HõOÑ‘¡\ò J=^Œ∞. ÃãH±ûHÀiHõ HõÅQÆHõáÈ=_®xH˜QÍh ~°u„H˜Ü«∞Ö’ =∞^茺֒<Õ J=~À^èŒO U~°Ê_»_®xH˜QÍx =∞#ã¨∞ =ÚYºHÍ~°}O. =∞#ã¨∞Ö’ Ü«∂OÔH·˚\ © =Ù<åfl, "≥∞O@Öò HÍ<£Ñ¶≤¡H±ì =Ù<åfl, _ç„Ѩ+¨<£ =Ù<åfl ÃãH±û=Öò ÃÑ~üá¶êÔ~‡<£û 㨄Hõ=∞OQÍ =ÙO_»^Œ∞. JO^Œ∞Hõx Z=iÖ’<≥·<å ~°uÖ’ P#OkOK«_»O =ÙO_»HõáÈ`Õ "åi =∂#ã≤Hõã≤÷ux XHõ™êi ѨijeOK«=Åã≤# J=ã¨~°O ZO`≥·<å =ÙOk.

287 u

KÕ^Œ∞ J#∞Éèí"åÅ∞ HõeyOKÕ „Ѷ≤l_ç\˜

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

H˘O^ŒiH˜ Ü«∞=fi#OÖ’ J_»∞QÆ∞ÃÑ_»∞`«∞O_»QÆ<Õ ÃãH±û q+¨Ü«∞OÖ’ H˘xfl KÕ^Œ∞ J#∞Éèí"åÅ∞, ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# Ѩiã≤÷`«∞Å∞ Z^Œ∞~°=Ù`å~Ú. ÃãH±û JO>Ë<Õ ÉèíÜ«∞O U~°Ê_ç, ÃãH±û JO>Ë<Õ U=yOѨ٠HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ^•x`À "åiÖ’ Z@∞=O\˜ HÀiHõÅ∞ ÖˉõΩO_® áÈ`å~Ú. XHõ"Õà◊ ÃÑà◊§~Ú<å U ã¨ÊO^Œ#Å∞ =ÙO_»=Ù. H˘O^Œ~°∞ J=∂‡~ÚÅ∞ `«=∞ z#fl =Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ `«=∞ JHõ¯Ü«∞ºÅH˜QÍx, `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl "åà◊§H˜QÍx Éèí~°ÎÅ∞ ÃÑ>Ëì "ÕkèOѨÙÅ∞, ‰õΩ@∞O|OÖ’ =KÕÛ Q˘_»=Å∞, „Ѩã¨qOK«ÖËHõ =∞~°}˜OK« _®Å∞ K«∂ã≤ JuQÍ HõÅ`« K≥O^Œ∞`å~°∞. ÃãH±û JO>Ë<Õ ÉèíÜ«∞O U~°Ê~°K«∞‰õΩO\Ï~°∞. ^•O`À ÃãH±û HÀiHõ ÖˉõΩO_® `«Ü«∂~°=Ù`å~°∞. "åi ^Œ$+≤ìÖ’ Jxfl ÉÏ^èŒÅH˜ ÃãH±û =¸ÅO J#∞ ‰õΩO\Ï~°∞. ÃãH±û HÀiHõ ÖËx J=∂‡~ÚÅ Ãã·HÀ Z<åÅã≤ãπ KÕ¿ãÎ ZO^ŒiÖ’<À W@∞=O\˜ =∂#ã≤HõѨiã≤÷u |Ü«∞@Ѩ_»∞`«∞Ok.

Éè~í Öΰ ’ `«O_„ xç K«∂¿ã Ѩiã≤u ÷ H˘O`«=∞Ok „ã‘ÎÅH˜ Éèí~°Îx K«∂¿ãÎ Z@∞=O\˜ ã¨ÊO^Œ# HõÅQÆ^Œ∞. `«O„_çx K«∂ã≤#@∞¡, J#flÜ«∞ºx K«∂ã≤#\’¡ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ^•xH˜ `À_»∞ "å~°∞ ÃÑiy# "å`å=~°}O "åiÖ’ ÃãH±û JO>Ë `«Ñ¨C J<Õ ÉèÏ=O ÃÑOá⁄Okã¨∞ÎOk. W@∞=O\˜ =∂#ã≤Hõã≤÷u=Å¡ "åiÖ’ ÃãH±û HÀiHõ, Ãã‰õΩû=Öò ZÔH·˚\ò"≥∞O\ò ÖˉõΩO_® J=Ù`«∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ Ǩϟ"≥∂ Ãã‰õΩû=Öò Ѷ‘eOQ∑û =ÙO\Ï~Ú. „ã‘ÎÅH˜ „ã‘ÎÅg∞^Œ, ѨÙ~°∞+¨μÅH˜ ѨÙ~°∞+¨μÅg∞^Œ =∞#ã¨∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. J@∞=O\˜ HÀiHõÅ∞ HõÅQÆ_»O `«Ñ¨Êx, `«=∞ =∞# ã¨Î`«fiOÖ’, PÖ’K«#Ö’¡ ֒ѨO =ÙO^Œx `≥Å∞ã¨∞. JO^Œ∞Hõx =∞#ã¨∞x ã¨Ç¨Ï[OQÍ fiÛk^Œ∞ÌHÀ=_®xH˜ „Ѩܫ∞ufl™êÎ~°∞. HÍh ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. `«Ñ¨C PÖ’K«#Åx =∂~°∞ÛHÀÖËHõáÈ`å~°∞. ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# "åOKè«Åx HõeyOK«∞HÀÖËHõ z=iH˜ =∂#ã≤Hõ ã¨OѶ¨∞~°¬}H˜ QÆ∞i J=Ù`å~°∞. JÖÏ ^•ifã≤# =∂#ã≤Hõã¨OѶ¨∞~°¬} z=iH˜ UHÀiHÍ ÖˉõΩO_®, Z@∞=O\˜ ZÔH·˚\ò"≥∞O\ò ÖˉõΩO_® ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åfl `«$Ñ≤Î HõÅQƉõΩO_® KÕã¨∞ÎOk. ÃãH±û HÀiHõ ÖË^Œ<åfl, ÃãH±ûÖ’ `«$Ñ≤Î HõÅQÆ_»O ÖË^Œ<åfl, W@∞=O\˜ =∂#ã≤Hõ ã¨OѶ¨∞~°¬}x ^Œ$+≤ìÖ’ =ÙOK«∞‰õΩx Ãã·HÀ^ä≥~°Ñ‘ ^•fi~å ã¨iKÕÜ«∞_®xH˜ Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

VIII.

u 288

QÆ~åƒâù Ü ◊ ∞« HõO~îåxH˜ ѨÓ`« ZO^Œ∞‰õΩ =ã¨∞OÎ k? `«Q_æÆ "» ∞≥ ÖÏ?

H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ÖËxk XHõ¯™êiQÍ `≥Å¡|@ì Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. f~å ѨsHõΔKÕ¿ãÎ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O kQÆ∞=ÉèÏQÍ# QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O ^˘O_»Ñ¨O_»∞ÖÏ Ñ¨Óã≤ Hõ#|_»∞`«∞Ok. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O HõO~î°O (ÃãifiH±û) "åK«∞`«∞Ok. fQÆ∞Å∞ÖÏQÍ, lQÆ∞~°∞ÖÏQÍ Ñ¨^•~°÷O "≥Å∞=_»∞`«∞Ok. D Ѩiã≤÷ux 'Z‰õĺ\ò ã¨ifiÃã·\ ˜ãπ— JO\Ï~°∞. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~îåxH˜ ѨÓ`« QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ "åºkè„H˜=ÚÅ∞ ™ÈH˜#ѨC_»∞, J„Hõ=∞ QÆ~°ƒù„™ê"åÅ∞ [iy#ѨC_»∞, ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ =zÛ#ѨC_»∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O kQÆ∞=ÉèÏQÆO "åz lQÆ∞~°∞ lQÆ∞~°∞QÍ `≥Å∞Ѩ٠J=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. á⁄uÎ Hõ_»∞Ѩ٠<˘Ñ≤Ê, #_»∞=Ú<˘Ñ≤Ê ‰õÄ_® =ÙO\Ï~Ú. W<£ÃѶHõ¬<£ =zÛ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O HõO~î°O "åz#"åiÖ’ "åºkè„H˜=ÚÅ∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’H˜, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ѨHõ¯# =ÙO_Õ @∂º|∞ÅH˜, F=sãπH˜ ™ÈH˜ "åK«_»O ‰õÄ_® [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ^•x=Å¡ H˘O^ŒiH˜ á⁄uÎ Hõ_»∞Ѩ٠aQÆnÜ«∞_»O, [fi~°O ~å=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. J~Ú`Õ JO^ŒiÖ’#∂ WO`« f„=Ѩi}Ï=∂Å∞ =ÙO_»=Ù. 'Z‰õĺ\ò ã¨ifiÃã·\ ˜ãπ—H˜ "≥O@<Õ Ü«∂O\˜|Ü«∂\˜H±û`À zH˜`«û KÕ¿ãÎ `«yæáÈ`«∞Ok. =ÚYºOQÍ JÉÏ~°¬#∞¡ KÕ~ÚOK«∞‰õΩ#flѨC_»∞, ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ ™ÈH˜#ѨC_»∞ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O ѨÙO_»∞QÍ =∂~°∞`«∞Ok. 'Ãã·<À"≥∞ÿã≤<£– 100— HͺѨÓûºÖòûQÍh, 'ã≤„á¶ê<£– 500— \Ïɡ¡@∞¡QÍh L^ŒÜ«∞O–1, ~å„u–1 K˘Ñ¨C# "å~°O Ѩk ~ÀAÅ∞ „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® "å_ç`Õ W<£ÃѶHõ¬<£ `«yæ ѨÙO_»∞ =∂xáÈ`«∞Ok. „ã‘ÎÅÖ’ Z‰õĺ\ò ã¨ifiÃã·\ ˜ãπHõO>Ë „HÍxH± ã¨ifiÃã·\ ˜ãπ ~å=_»O Z‰õΩ¯=. WO^Œ∞Ö’ "åºkèÅHõΔ}ÏÅ∞ f„=OQÍ =ÙO_»=Ù. H˘xfl =∂™êÅ#∞Oz `≥Å∞Ѩ٠Z‰õΩ¯= J=Ù`ÀO^Œx

289 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

_®Hõì~üH˜ K«∂Ñ≤OK«∞HÀ=_®xH˜ =zÛ# S^Œ∞QÆ∞iÖ’ #Å∞QÆ∞iH˜ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O ѨÓã≤ Hõ#|_»∞`«∞Ok. =∂=¸Å∞QÍ HõO>Ë giÖ’ `≥Å∞Ѩ٠J=_»O Z‰õΩ¯=QÍ =ÙO@∞Ok. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O (QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O kQÆ∞= ÉèÏQÆO) ѨÓÜ«∞_®xH˜ „Ѩ^è•#HÍ~°}O HÍ#∞Ê J=_»"Õ∞. HÍ#∞Ê J=_»O=Å¡ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O kQÆ∞=ÉèÏQÆO p~°∞‰õΩO@∞Ok. JÖÏ p~°∞‰õΩ#fl `«~°∞"å`« ѨÓiÎQÍ =∂#‰õΩO_® =ÙO_çáÈ`«∞Ok.

ã¨O`å#OÖËx "åiH˜ ‰õÄ_® QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« HõO~îåxH˜ ѨÓ`« =ã¨∞OÎ ^•? Ñ≤Å¡Å∞ HõÅQÆx"åiÖ’ ‰õÄ_® QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O ѨÓÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. W@∞=O\˜ "å~°∞ Ñ≤Å¡ÅHÀã¨O `«~°K«∞ z<åflѨˆ~+¨<£ KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O =Å¡ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O p~°∞‰õΩ #fl@¡~Ú, ѨÙO_»∞QÍ =∂~°=K«∞Û. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~îåxH˜ ѨÙO_»∞ JO>Ë =∂=¸Å∞ ѨÙO_»∞ HÍ^Œ∞. <åeHõ ѨÓã≤`Õ Z„~°QÍ =∂i#@∞¡ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~î°O p~°∞‰õΩxáÈ~Ú#KÀ@ Hõ#|_»∞`«∞Ok. ѨÓ`«ÖÏQÍ U~°Ê_ç<å Z@∞=O\˜ „Ѩ=∂^ŒO =ÙO_»^Œ∞. uiy QÆ~°ƒùO =∂=¸Å∞QÍ<Õ =ã¨∞ÎOk. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O ^ŒQÆæ~° ѨÓ`«QÍ H͉õΩO_® \˜+¨Øº ^Œà◊ã¨iQÍ Z„~°QÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O ^ŒQÆæ~° ^Œà◊ã¨iQÍ Z„~°QÍ Hõ#|_ç#ѨC_»∞ ѨÙO_»∞QÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. HÍh Jk ѨÙO_»∞ HÍ^Œ∞. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~îåxH˜ ѨÙO_»∞ J<Õk ˆH#û~ü =O\˜ "åºkèÖ’ =KÕÛ Ñ¨ÙO_»∞<Õ J<åe. HÍh QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« HõO~îåxH˜ ѨÓ`« =Ù<åfl ѨÙO_»∞QÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. Jk HõÔ~H±ì HÍ^Œ∞.

QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« HõO~îåxH˜ ѨÓ`« LO>Ë zH˜`û« Uq∞\˜? QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ ѨÓ`« =zÛ#"åiH˜ Ü«∂O\˜|Ü«∂\˜H±û "å_ç`Õ `«QÆ∞æ`«∞Ok. ^•xH˜ HÍ~°}O QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°OÖ’ „H˜=ÚÅ∞ ֒ѨŠ„QÆO^äŒ∞Å =~°‰õΩ K˘K«∞Û‰õΩáÈ~Ú =∞O^Œ∞Å „ѨÉèÏ=O JO`«QÍ ÖËHõáÈ=_»"Õ∞. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~îåxH˜ ѨÓ`«=zÛ# "åiÖ’ `≥Å∞Ѩ٠Z‰õΩ¯= J=_»O, #_»∞=Ú<˘Ñ≤Ê =ÙO\Ï~Ú. H˘O^ŒiÖ’ „HÍxH±QÍ Ü«¸i#s W<£ÃѶHõ¬<£ =ÙO@∞Ok. QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ ѨÓ`« Z‰õΩ¯= =Ù#flѨC_»∞ HÍ@Ô~·*Ë+¨<£ KÕã≤ =∂_çÛ"ÕÜ«∞=K«∞Û. ^•x`À KåÖÏ=~°‰õΩ `«QÆ∞æ`«∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ HÍ@Ô~·*Ë+¨<£`À ibѶπ ~å^Œ∞. QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ ѨÓ`«=¿ãÎ Jk ˆH#û~ü J=Ù`«∞O^Œ#∞‰õΩO\Ï~°∞. P ÉèíÜ«∞O`À _®Hõì~ü QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ ѨÓ`« J#QÍ ÉèíÜ«∞Ѩ_»`å~°∞. QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ ѨÓ`« ZO^ŒiHÀ =ÙO@∞Ok. QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ =KÕÛ Ñ¨Ó`« ˆH#û~üQÍ =∂~°^Œ∞. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

IX.

u 290

~˘=Ú‡ Hˆ #û~üx QÆ∞iÎOK«_O» ZÖÏ? zH˜`û« Uq∞\˜?

¢ã‘ÎÅ ~˘=Ú‡Ö’ ~°Hõ~°HÍÖˇ·# QÆ_»¤Å∞ =™êÎ~Ú. ~˘=Ú‡Ö’ =zÛ# „ѨfQÆ_»¤ ˆH#û~ü Jx ÉèíÜ«∞Ѩ_»#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ˆH#û~üHÍx QÆ_»¤Å∞ ~°Hõ~°HÍÖˇ·#q ~˘=Ú‡Ö’ =™êÎ~Ú. H˘xfl QÆ_»¤Å∞ QÆ\ ˜ìQÍ ~å~ÚÖÏ =ÙO>Ë, =∞iH˘xfl ™êÊOlÖÏ "≥∞`«ÎQÍ =ÙO\Ï~Ú. 14–30 ã¨O=`«û~åÅ „ã‘ÎÅÖ’ ‰õÄ_® ~˘=Ú‡Ö’ QÆ_»¤Å∞ `«~°K«∞ Hõ#|_»`å~Ú. ™ê^è•~°}OQÍ D QÆ_»¤Å∞ 'ÃѶ·„É’ Z_ç<À=∂— H˜ ã¨O|OkèOz#q J=Ù`å~Ú. Wq ˆH#û~üH˜ ã¨O|OkèOz#q HÍ=Ù. (ÃѶ·„É’ Z_ç<À=∂— QÆ_»¤Å∞ 14–30 ã¨O=`«û~åÅ "åiÖ’ ~å=_»O =Ù<åfl 20–22 ã¨O=`«û~åÅ "åiÖ’ Z‰õΩ¯= =™êÎ~Ú. D `«~°QÆuH˜ K≥Ok# QÆ_»¤Å∞ ~˘=Ú‡Ö’ XHõ>Ë =ÙO_»=K«∞Û. H˘O^ŒiÖ’ Ô~O_»∞ ~˘=Ú‡Ö’¡#∂ ÃѶ·„É’ Z_ç<À=∂H˜ K≥Ok# QÆ_»¤Å∞ =™êÎ~Ú.

Hˆ #û~ü QÆ_Ť» ∞ ~Ô O_»∞ ~˘=Ú‡ÅÖ’ =™êÎÜ∂« ? ˆH#û~üH˜ ã¨O|OkèOz# QÆ_»¤Å∞ Ô~O_»∞ ~˘=Ú‡Ö’¡#∂ ~å=_»O KåÖÏ J~°∞^Œ∞. ™ê^èŒ~°}OQÍ XHõ ~˘=Ú‡Ö’<Õ ˆH#û~ü QÆ_»¤ =ã¨∞ÎOk. ˆH#û~ü QÆ_»¤ =zÛ# `«~°∞"å`« `«fii`«OQÍ Ñ¨i=∂}O ÃÑ~°QÆ_»O, P"≥·Ñ¨Ù K«OHõÖ’¡ QÆ_»¤Å∞ `«Ü«∂~°=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. „ɡãπì ˆH#û~ü "≥Ú^Œ\ ˜ ^Œâ◊Ö’ QÆ∞iοãÎ KåÖÏ=~°‰õΩ ˆH#û~üx x"åiOK«=K«∞Û. HÍh KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÎÅ∞ ~˘=Ú‡Ö’ =KÕÛ QÆ_»¤Åx =ÚO^Œ∞QÍ QÆ∞iÎOK«~°∞. J@∞=O\˜"åiÖ’<Õ ˆH#û~ü =Ú^Œ~°_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.

~˘=Ú‡ Hˆ #û~ü =ÚO^Õ QÆ∞iÎOK«_O» ZÖÏ? 20 ã¨O=`«û~åÅ∞ =zÛ# ^ŒQÆæ~°#∞Oz „Ѩf „ã‘Î `«# ~˘=Ú‡Åx J~°KÕuÖ’ Jkq∞ ѨsH˜ΔOK«∞HÀ=_»O `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.~˘=Ú‡Ö’ U^≥·<å QÆ_»¤ =ÙO>Ë, z#fl^≥·<å㨈~ J~°KÕu`ÀQÍh, "≥à◊§`ÀQÍh Jkq∞`Õ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. H˘O^Œ~°∞ J^Œ=∞_»O H͉õΩO_® "Õà◊§`À ~˘=Ú‡x Ѩ@∞ì‰õΩx "Õà◊§=∞^茺 U^À QÆ_»¤QÍ =ÙO^Œx Ѷ‘Öò J=Ù`å~°∞. Jk ã¨Ô~·# Ѩ^Œúu HÍ^Œ∞.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

291 u

"Õà◊§`À Ѩ@∞ì‰õΩx K«∂¿ãÎ ~˘=Ú‡Ö’x \˜+¨Øº QÆ_»¤ ÖËHõáÈ~Ú<å QÆ_»¤ÖÏQÍ QÆ\ ˜ìQÍ `«QÆ∞Å∞`«∞Ok. ~˘=Ú‡Ö’x QÆ_»¤Åx Z=iH˜"å~°∞ ѨsHõΔ KÕã¨∞HÀ=_»O `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. ~˘=Ú‡ ˆH#û~üx <åÅ∞QÆ∞^Œâ◊Å∞QÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. ˆH#û~ü U ^Œâ◊Ö’ =ÙO^À `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë ^•x „ѨHÍ~°O zH˜`«û =ÙO@∞Ok. JO`ÕH͉õΩO_® ˆH#û~ü #∞O_ç ZO`«=~°‰õΩ HÀÅ∞‰õΩ<Õn `≥Å∞ã¨∞ÎOk. ~˘=Ú‡ ˆH#û~üH˜ ã¨O|OkèOz# "≥Ú^Œ\ ˜ Ô~O_»∞ ^Œâ◊Åx 'ˆH#û~ü „áê~°OÉèí^Œâ◊—QÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. `«H˜¯# =¸_»∞, <åÅ∞QÆ∞ ^Œâ◊Åx ˆH#û~ü '=Úki# ^Œâ◊— Å∞QÍ ¿Ñ~˘¯#=K«∞Û. ~˘=Ú‡ ˆH#û~ü "≥Ú^Œ\ ˜ ^Œâ◊Ö’ QÆ_»¤ Ô~O_»∞ ÃãO\©g∞@~°¡HõO>Ë `«‰õΩ¯= =ÙO@∞Ok. K«OHõÖ’¡H˜ "åºkè ã¨O„Hõq∞OK«^Œ∞. JO^Œ∞Hõx K«OHõÖ’¡x QÆ_»¤Å∞ "åK«_»O =ÙO_»^Œ∞. W@∞=O\˜ ^Œâ◊Ö’<Õ ˆH#û~üx QÆ∞iοãÎ PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ ~˘=Ú‡x `˘Åy¿ãÎ ˆH#û~ü #∞Oz ѨÓiÎQÍ ~°H˜ΔOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. D<å_»∞ Z_»∞ºˆH\ò J~Ú# 50 âß`«O „ã‘ÎÅ∞ ~˘=Ú‡ ˆH#û~üx D „Ѩ^äŒ=∞^Œâ◊Ö’<Õ QÆ∞iÎOz ~°HõΔ} á⁄O^ŒQÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞.

Hˆ #û~ü ~Ô O_»=^Œâ◊ ZÖÏ LO@∞Ok? ˆH#û~ü Ô~O_»=^Œâ◊Ö’ "åºkè K«OHõÖ’¡x eOѶπQÍ¡O_»∞¡H˜ KÕ~°∞`«∞Ok. ˆH#û~ü QÆ_»¤QÍh, eOѶπQÍ¡O_»∞¡QÍh Ѩi=∂}O ÃÑ~°QÆ_»O =ÙO_»^Œ∞. D ^Œâ◊Ö’<Õ QÆ∞iÎOz ~˘=Ú‡H©, K«OHõÖ’x eOѶπ „QÆO^äŒ∞Åx `˘Åy¿ãÎ ˆH#û~ü #∞Oz ~°HõΔ} HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. =¸_»=^Œâ◊ =KÕÛã¨iH˜ ~˘=Ú‡Ö’ QÆ_»¤ 5 ÃãO\©g∞@~°¡HõO>Ë Z‰õΩ¯= Ãã·AÖ’#∂, K«OHõÖ’¡ eOѶπ „QÆO^äŒ∞Å∞ 2 ÃãO\©g∞@~°¡H˜ q∞Oz ÃÑ^ŒÌqQÍ#∂ =ÙO_ç, Hõ^ŒeHõ HÀÖ’Ê`å~Ú. <åÅ∞QÆ=^Œâ◊ =KÕÛã¨iH˜ "åºkè â◊s~°OÖ’ W`«~° „áêO`åÅH˜ "åºÑ≤Oz =ÙO@∞Ok. JO^Œ∞Hõx ~˘=Ú‡ ˆH#û~üx "≥Ú^Œ\ ˜^Œâ◊Ö’<Õ QÆ∞iÎOz zH˜`«û KÕÜ«∞_»O J=ã¨~°O. ~˘=Ú‡Ö’ =zÛ# QÆ_»¤ ˆH#û~ü J~Ú#n HÍxn `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ |Ü«∂Ñ‘û, =∞"≥∂‡„QÆѶ‘ `À_»Ê_»`å~Ú. ~˘=Ú‡ ˆH#û~ü =zÛ#ѨC_»∞ zH˜`«ûQÍ ã¨~°˚s, H©"≥∂^ä≥~°Ñ‘, ˆ~_çÜÕ∞+¨<£ =O\˜ „Ѩ„H˜Ü«∞Å∞ áê\˜™êÎ~°∞. ˆH#û~üH˜ zH˜`«û ѨÓiÎ J~Ú<å JѨC_»Ñ¨C_»∂ _®Hõì~üKÕ`« ѨsHõΔ KÕ~ÚOK«∞‰õΩO@∂ =ÙO_®e. H˘O^ŒiÖ’ ѨÓiÎQÍ x~°∂‡eOK«|_çO^Œx J#∞‰õΩ#fl "åºkè uiy "≥ÚÅHõ"ÕÜ«∞_®xH˜ P™ê¯~°O =ÙOk. uiy "åºkè Hõ#|_ç#ѨC_»∞ =∞m§ zH˜`«û "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ@ì=Åã≤ =ÙO@∞Ok. ~˘=Ú‡ ˆH#û~ü =zÛ<å ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. ˆH#û~ü JO@∞"åºkè HÍ^Œ∞ Hõ#∞Hõ Ô~O_»="åiH˜ ÃãH±û ã¨O|O^è•Å =Å¡ ã¨O„Hõq∞OK«_»O =ÙO_»^Œ∞. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

X.

u 292

ãà H±û g∞^Œ =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç Ñ„ ɨ Ïè =O

=∂#=rq`«OÖ’ "ÕQÆO „Ѩ"ÕtOz# ^ŒQÆæ~°∞flOz ~°Hõ~°HÍÅ =∂#ã≤Hõ XuÎ_»∞Å∞ =∞x+≤x ‰õΩOQÆnÜ«∞_»O "≥Ú^ŒÖˇ·Ok. WO\Ï– |Ü«∞\Ï Z<Àfl ã¨=∞㨺Å∞ =ÙO@∞<åfl~Ú. D ~°HõOQÍ `«Öˇ`ÕÎ =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç ÃãH±ûg∞^Œ H˘O`« „ѨÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk. ÃãH±ûÖ’ Pã¨H˜Î `«yæáÈ=_»O, ã¨=∞~°÷=O`«OQÍ áêÖÁæ#ÖËHõáÈ=_»O, ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åfl ѨÓiÎ `«$Ñ≤Î á⁄O^ŒÖËHõáÈ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.

=∂#ã≤Hõ XuÎ_xç ÃÑOKÕ L^ÀºQÍÅ∞, "åºáê~åÅ∞ L^ÀºQÍÖ’¡, "åºáê~åÖ’¡, WO\˜ HÍ~°º„Hõ=∂Ö’¡ x`«ºO ã¨`«=∞`«=∞ÜÕ∞º"åà◊√§ H˘`«ÎQÍ ÃÑà◊§~Ú J#∞ÉèíqOK«=Åã≤# ÃãH±û ã¨∞MÏxfl J#∞ÉèíqOK«ÖËHõáÈ`«∞<åfl~°∞. ^•xH˜ HÍ~°}O J#∞HõΔ}O "åi =∞#ã¨∞Ö’¡ L^ÀºQÆO QÆ∞iOKÀ, "åºáê~°O QÆ∞iOKÀ, =∞~˘Hõ ^•x QÆ∞iOKÀ PÖ’K«#, PO^Àà◊# Z‰õΩ¯= KÀ@∞ KÕã¨∞HÀ=_»"Õ∞. =∂#ã≤Hõ XuÎ_çH˜ Ö’#∞HÍ=_»"Õ∞. =∂#ã≤Hõ XuÎ_Hç Ö˜ ’<≥#· =º‰õΩÅÎ ∞ „Ѩuz#fl q+¨Ü∂« xH˜ TiHõ<Õ HõOQÍ~°∞Ѩ_∞» `«∞O\Ï~°∞. H˘O^ŒiÖ’ D XuÎ_ç=Å# ÉèíÜ«∞O, PO^Àà◊# HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. QÆ∞O_≥"ÕQÆOQÍ H˘@∞ì‰õΩO@∞Ok. ~å„uѨÓ@ ã¨iQÍæ x„^ŒÑ¨@ì_»O =ÙO_»^Œ∞. qѨs`«"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å∞ =ã¨∞ÎO\Ï~Ú.

=∂#ã≤Hõ XuÎ_Öç ’ Hõ#|_Õ qO`« Ñ „ = ¨ ~°#Î =∂#ã≤Hõ XuÎ_çH˜ Ö’<≥·#"åà◊√§ W`«~°∞Å`À „Ѷ‘QÍ =∂\Ï¡_»ÖË~°∞. JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞=~°‰õΩ JO^Œi`À ZO`À K«#∞=ÙQÍ,Ǩïëê~°∞QÍ =ÙO_Õ=ºH˜Î =ÚÉèÏ=OQÍ =∂~°`å_»∞. ÃÑ·QÍ "åiÖ’ XHõ q^èŒ"≥∞ÿ# #∂º#`åÉèÏ=O, áÈã¨∞ìáÈ<£"≥∞O\ò "≥∞O\Ïe\© _≥=ÅÑπ J=Ù`«∞Ok. H˘kÌ¿ãѨ٠ѨxKÕ¿ãÎ<Õ KåÅ∞ ÉÏQÍ JÅã¨@‰õΩ QÆ∞~°=Ù`å~°∞. =∂#ã≤Hõ XuÎ_»<Õk ˆH=ÅO ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’<Õ HÍ^Œ∞, „ã‘ÎÅÖ’#∂ Hõ#|_»∞`«∞Ok. =∂#ã≤Hõ XuÎ_çH˜ Ö’<≥·# QÆ$Ç≤Ï}˜ z#fl q+¨Ü«∂xˆH Ñ≤Å¡efl H˘@ì_»O, qã¨∞HÀ¯=_»O, Éèí~°ÎÃÑ· z„~°∞

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

293 u

|∞„~°∞ÖÏ_»@O, WO\˜"åà◊§`À, ѨH˜¯O\˜"åà◊§`À Q˘_»=Å∞ Ѩ_»@O =ÙO@∞Ok. JO`ÕQÍHõ "åiÖ’ `«~°K«∂ JÅã¨@, z#fl^•xˆH HõOQÍ~°∞, ZѨC_»∂ `«Å<˘Ñ≤Ê Hõ#|_»`å~Ú.

q^•º~°∞Öú ’¡ ‰õÄ_® =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç q^•º~°∞úÅÃÑ· ‰õÄ_® =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç „Ñ¨ÉèÏ=O JkèHõOQÍ =ÙO@∞Ok. WO\’¡ Z^Œ∞~˘¯<Õ ã¨=∞㨺Å∞, q^•º q+¨Ü«∂Ö’¡ U~°Ê_Õ ã¨=∞㨺Å∞ giÃÑ· f„="≥∞ÿ# „ѨÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤™êÎ~Ú. ^•x=Å¡ "å~°∞ ã¨iQÍæ K«^Œ=ÖËHõáÈ=_»O, K«^Œ∞=Ùg∞^Œ UHÍ„QÆ`« Ö’Ñ≤OK«_»O, ѨsHõΔ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ HõOQÍ~°∞, ÉèíÜ«∞O KÀ@∞KÕã¨∞HÀ=_»O, W`«~°∞Å`À „Ѷ‘QÍ =¸"£ HÍÖËHõáÈ=_»O "≥Ú^ŒÖˇ·#q U~°Ê_»`å~Ú. =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç Hõey#"åiÖ’ Hõ_»∞ѨÙÖ’ =∞O@, PHõe ÖËHõáÈ=_»O, JO`«∞Ѩ@ìx âßs~°HõÉÏ^èŒÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. HÀѨO, z~å‰õΩ, qã¨∞QÆ∞, x~åâ◊ Z‰õΩ¯= JxÑ≤™êÎ~Ú.

âßs~°Hõ J<å~ÀQƺOQÍ HõxÑ≤OKÕ =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç D q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞Hõ KåÖÏ=∞Ok =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç=Å¡ HõeˆQ ÉÏ^èŒÅx âßs~°Hõ J<å~ÀQƺOQÍ ÉèÏqOz U"Õ"À =∞O^Œ∞Å∞ "å_»∞`«∂O\Ï~°∞. "å~°∞ =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç `˘Å yOK«∞‰õΩO>Ë P ÉÏ^èŒÅ∞ U =∞O^Œ∞Å „Ѩ"Õ∞Ü«∞O ÖˉõΩO_® `˘ÅyáÈ`å~Ú. =∂#ã≤Hõ XuÎ_çx "≥Ú^Œ\ ˜Ö’<Õ QÆ∞iÎOz JkèQÆq∞OKåe. =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç ZO^Œ∞=Å¡ HõÅ∞QÆ∞`«∞O^À, ^•x „ѨÉèÏ=O =∞x+≤ „Ѩ=~°Î#g∞^Œ ZÖÏ =ÙO@∞O^À J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO>Ë "≥Ú^Œ\’¡<Õ ^•xx ã¨ik^Œ∞ÌHÀ=K«∞Û. Zxfl ã¨=∞㨺Å∞ =zÛ<å, Zxfl Ѩ#∞Å∞ KÕÜ«∞=Åã≤=zÛ<å =∞#ã¨∞û#∞ „ѨâßO`«OQÍ =ÙOK«∞HÀ=K«∞Û.

=∂#ã≤Hõ XuÎ_xç `«yOæ K«∞HÀ=_»O ZÖÏ? =∂#ã≤Hõ XuÎ_çH˜ Z‰õΩ¯=QÍ QÆ∞Ô~·# =ºH˜Î iÖψHû+¨<£ >ˇH˜flH± Ãã·HõÖÏlHõÖò H“xûeOQ∑, Ãã·HÀ^ä≥~°Ñ‘, Ç≤ÏáÈfl^ä≥~°Ñ‘ ^•fi~å ^•xx JkèQÆq∞OK«=K«∞Û. „\ÏOH˜fiÖˇ·[~üû ‰õÄ_® =∂#ã≤Hõ XuÎ_çx `«yæOK«_®xH˜, =∞x+≤H˜ ibѶπ W=fi_®xH˜ `À_»Ê_»`å~Ú.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

XI.

u 294

^•OѨ`«º rq`«OÖ’ „ã‘Î ZO^Œ∞‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∞Ok?

„ã‘ÎH˜ ÃãH±ûÖ’ `«$Ñ≤Î HõeˆQ q+¨Ü«∞OÖ’ Éèí~°Î áê„`« ÖËHõáÈÖË^Œ∞. HÍh ѨÓiÎQÍ HÍ^Œ∞. „ã‘ÎH˜ ÃãH±û„¿Ñ~°} HõeyOz, ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõeˆQ=~°‰õΩ ~°ux ™êyOK«_»OÖ’ ѨÙ~°∞+¨μx áê„`« =ÙOk. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ Éèí~°Î ZO`« „¿Ñˆ~Ñ≤Oz<å, ~°u ™êyOz<å ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Œ_»O =ÙO_»^Œ∞. nx<Õ 'ÃѶ~ÚÅ∂º~ü @∞ Zp"£ P~°æ[O— JO\Ï~°∞. ѨÙ~°∞+¨μxH˜ „ã‘ÎÖ’ ÃãH±û„¿Ñ~°} ZÖÏ HõeyOKåÖ’ `≥eã≤#>Ë¡ „ã‘ÎH˜ ‰õÄ_® `«#Ö’ ÃãH±û HÀiHõx ZÖÏ ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åÖ’, ã¨∞Y„áêÑ≤Îx á⁄O^Œ_»OÖ’ =∞#ã¨∞x ZÖÏ fiÛ k^Œ∞ÌHÀ"åÖ’ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. ÃãH±û„¿Ñ~°} ZÖÏ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok? ÃãH±û„¿Ñ~°} JO^Œi „ã‘ÎÅÖ’ XHõ>Ëq^èŒOQÍ =ÙO_»^Œ∞. H˘O^ŒiH˜ =Ú^Œ∞ÌÅ∞, H“yeO`«Å∞ ÃãH±û„¿Ñ~°} Hõey¿ãÎ =∞iH˘O^ŒiH˜ ã¨~°ã¨ ã¨OÉèÏ+¨}Å∞, ã¨~°ã¨ ã¨ÖÏ¡áêÅ∞ ÃãH±û„¿Ñ~°}x Hõey™êÎ~Ú. Éèí~°Î "å\˜x QÆ∞iÎOK«_»"Õ∞H͉õΩO_®, ÉèÏ~°º ‰õÄ_® `«# W+¨ì"≥∞ÿ#"å\˜x `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e. ~°u [~°∞QÆ∞`«∞#flѨC_»∞ JO^Œ∞Ö’ ѨÓiÎQÍ Ñ¨~°=t¿ãÎ `«$Ñ≤Î HõÅQÆ_»O =ÙO@∞Ok. `«$Ñ≤Î HõeyOK«_»O Éèí~°Î ÉÏ^茺`« Jx `«#=O`«∞ Ѩ~°=â◊O, „Ѩ"Õ∞Ü«∞O ÖË#ѨC_»∞ „ã‘Î ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Œ_»OÖ’ ÃѶ~ÚÖò J=Ù`«∞Ok. KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÎÅH˜ HÀiHõ=Ù<åfl ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^ŒHõáÈ=_®xH˜ ã¨Ô~·# „Ѩ}Ü«∞Hõà◊ `≥eÜ«∞HõáÈ=_»"Õ∞ HÍ~°}O. ^•OѨ`«ºOÖ’ „Ѩ"ÕtOz# `«~°∞"å`« H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ ÃãH±ûÖ’ ZÖÏ `«$Ñ≤Îx á⁄O^•Ö’ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. JÖψQ Éèí~°Î ‰õÄ_® Uq^èŒOQÍ „¿Ñˆ~Ñ≤¿ãÎ ÉèÏ~°º HÍ=∞Ѩ~°OQÍ L„kHõÎ`« K≥O^Õn „QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. x„^ŒÖ’QÍh, ǨÏã¨Î„ѨÜ≥∂QÆO KÕã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞QÍx ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄Ok# „ã‘ÎÖ’ `«~°K«∞ ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^ŒHõáÈ=_®xH˜ U^≥·<å âßs~°Hõ, =∂#ã≤HõHÍ~°}O =ÙO@∞Ok. ^•xx QÆ∞iÎOz zH˜`«û KÕ¿ãÎ ÃãH±ûÖ’ `«$Ñ≤Î á⁄O^Œ=K«∞Û.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

295 u

ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ ÔH·¡\’iãπ L„kHõÎ`« K≥Ok ÃãH±ûÖ’ „käÖòx, `«$Ñ≤Îx HõeyOK«QÍ, =∞iH˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ Ü≥∂x֒ѨŠǨ~Ú, `«$Ñ≤Î HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. WOH˘O ^ŒiÖ’ ÔH·¡\’iãπ, Ü≥∂x=∂~°æO Ô~O_»∂ ã¨ÊOkOz `«$Ñ≤Îx, ã¨∞MÏxfl Hõey™êÎ~Ú. U „ã‘ÎÖ’ Uk ZO`«áêà◊§Ö’ ã¨ÊOkã¨∞Î#fl^À, ZO`« `«$Ñ≤Îx „Ѩ™êkã¨∞Î#fl^À `≥Å∞ã¨∞‰õΩxZ‰õΩ¯= „¿Ñ~°} ^•xH˜ [iˆQ@@∞¡ KÕÜ«∂e. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ ÔH·¡\’iãπQÍx, "≥*ˇ·<åQÍx ÃãH±ûѨ~°OQÍ ã¨ÊOkOK«=Ù. "åiÖ’ ZO`« „¿Ñ~°} HõeyOz<å, ÃãH±ûÖ’ ZO`«¿ãѨ٠áêÖÁæ<åfl Z@∞=O\˜ `«$Ñ≤Î ÅaèOK«^Œ∞. ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõÅQÆ^∞Œ . ÃãH±û HÍ"åÅx HÀiÔH`· Õ =ÙO_»=K«∞ÛQÍx ã¨∞Y„áêÑ≤Î ÅaèOK«Hõ Jã¨O`«$¿ÑÎ q∞QÆ∞Å∞`«∞Ok.

Ü≥∂x =^Œ∞Å∞ ÃãH±ûÖ’ `≥KÛÕ `«O@ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ ÃãH±û HÀiHõ =Ù<åfl Ü≥∂x =^Œ∞Å∞QÍ =ÙO_ç `«$Ñ≤Î JxÑ≤OK«^Œ∞. "å~°∞ Ü«∂H˜ì"£áê~üì fã¨∞‰õΩx qq^èŒ ~°uÉèíOy=∞Ö’¡ áêÖÁæ<åe. ^•x`À"åiH˜ HÍ=Åã≤# q^èŒOQÍ ÔH·¡\’iãπH˜ XiÑ≤_ç Hõey HÍ=∞<å_»∞Å∞ ã¨ÊOk™êÎ~Ú. =∞#ã¨∞Ö’ K≥ň~y# HÀÔ~¯‰õΩ `«y#@∞¡QÍ #~åÅ∞ ã¨ÊOkOz ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. „ã‘ÎÖ’ HÀÔ~¯=Ù<åfl ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõÅQÆHõáÈ=_®xH˜ ѨÙ~°∞+¨μx Ü≥∞_»Å `«y#O`« PHõ~°¬}ÖËHõáÈ=_»O, |Å=O`«OQÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#=Åã≤~å=_»O, ÃãH±û JO>Ë ÉèíÜ«∞O =ÙO_»_»O, QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎO^Œ<Õ ÉèíÜ«∞O =ÙO_»_»O, ~ÀE "ås ѨxÖ’ ÉÏQÍ JÅã≤áÈ~Ú Éˇ_£g∞^ŒH˜ KÕ~°QÍ<Õ x„^Œ~å_»O, Éèí~°Î JÅ"å@∞¡, zH͉õΩ, Jã¨Ç¨ÏºO HõeyOK«_»O, âßs~°Hõ J<å~ÀQƺO =ÙO_»_»O, W+¨ìOÖËx ÃÑo§, „¿Ñq∞OzOk XHõix ÃÑo§ KÕã¨∞‰õΩ#flk =∞~˘Hõix– WÖÏ "åiÖ’ ÃãH±û HÀiHõÅ∞ =Ù<åfl ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^ŒÖËHõáÈ`å~°∞. ÃãH±û HÀiHõ =ÙO_ç‰õÄ_® ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Œ#ѨC_»∞ P „ã‘Î âßs~°Hõ, =∂#ã≤HõѨiã≤÷ux ã¨ì_ô KÕÜ«∂e. Éèí~°Î P"≥∞‰õΩ `«# „¿Ñ=∞x x*Ï~ÚfQÍ Ñ¨OK«∞`«∂ P"≥∞ qâßfi™êxfl, „¿Ñ=∞x á⁄O^•e. W^ŒÌi =∞^茺 =ÙO_Õ „¿Ñ=∞|O^èŒO K«Hõ¯x „Ѩ}Ü«∞|O^è•xH˜ =¸Å=∞<Õ q+¨Ü«∞O QÆ∞iÎOKåe.

ÃãH±ûÖ’ ZO*ÏÜü∞"≥∞O\ò ZÖÏ? ÃãH±ûÖ’ W<£Ç≤Ïa+¨<£û, ÉèíÜ«∂Å∞ÖˉõΩO_® L`åûǨÏOQÍ áêÖÁæ<åe. ~°uÖ’ áêÖÁæ#_»O U^À _»∂º\©QÍ ÉèÏqOK«‰õΩO_® =∞#ã¨∞Å∞ ѨOK«∞‰õΩx LÖÏ¡ã¨OQÍ áêÖÁæ<åe. qã¨∞QÆ∞, JÅã¨@ ^ŒiKÕ~°‰õΩO_® K«∂ã¨∞HÀ"åe. qq^èŒ ÉèíOy=∞Ö’¡ áêÖÁæO@∂ Ѩ~°=tOz áÈ`«∂ ǨºÑ‘QÍ =ÙO_®e. ^•x`À ÃãH±ûÖ’ Hõey# HÀiHõ ÔH·¡=∂H±ûH˜ KÕi ã¨∞Y„áêÑ≤Îx Hõeyã¨∞ÎOk. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

XII.

u 296

H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ <˘Ñ≤Ê ZO^Œ∞Hõx?

Z‰õΩ¯==∞Ok „ã‘ÎÅÖ’ ™ê^è•~°}OQÍ ã¨OÜ≥∂QÆ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÉÏ^èŒ HõeyOKÕ "åº^èŒ∞Å∞– „>ˇÿHÀ"≥∂xÜ«∂ã≤ãπ, "≥ÚxeÜ«∂ã≤ãπ. g\˜=Å¡ Ü≥∂x=∂~°æO ѨÓã≤#@¡~Ú ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ ÉÏ^èŒÑ¨Ù\˜ì™êÎ~Ú. QÆ<ÕiÜ«∂ =Ù#flѨC_»∞ ‰õÄ_® Ü≥∂x=∂~°æO ѨÙO_»∞QÍ =∂i ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ =∞O@, <˘Ñ≤Ê Hõey™êÎ~Ú. H˘O^ŒiH˜ ѨÙ~°∞ëêOQÆO „Ѩ"Õtã¨∂Î =ÙO>Ë<Õ ÉÏ^èŒ =ÙO@∞Ok. giH˜ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° p~°∞‰õΩáÈ~Ú<å, p=ÚQÆ_Ť» ∞ `«Ü∂« ~Ô <· å, ѨÙO_»∞Ñ¡ _¨ <ç å ã¨OÜ≥∂QÆO ÉÏ^è•Hõ~O° QÍ =ÙO@∞Ok. H˘O^ŒiH˜ HÍ#∞ÊÖ’ ‰õΩ@∞¡Ñ¨_»`å~Ú. P ‰õΩ@∞¡ ѨÓiÎQÍ =∂#=Ù. p=ÚѨ\ ˜ì ѨzÛQÍ<Õ =ÙO_çáÈ`å~Ú. W@∞=O\˜"åiH˜ ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ <˘Ñ≤Ê JxÑ≤¿ãÎ `«y# Ü«∂O\˜|Ü«∂\˜Hû± "å_ç zH˜`«û á⁄Ok`Õ QÍÜ«∞O =∂x =∂=¸Å∞ J=Ù`«∞Ok.

Ü≥∂x „ѨHõ¯<Õ ÉÏ^èŒ HõeyOKÕ p=Ú QÆ_»¤Å∞ Ü≥∂x^•fi~°O ѨHõ¯<Õ ÉÏ~À÷e<£ „QÆO^äŒ∞Å∞ =ÙO\Ï~Ú. H˘O^ŒiH˜ D ÉÏ~À÷e<£ „QÆO^äŒ∞Å∞ L|∞ƒ`å~Ú. =ÚYºOQÍ QÆ<ÕiÜ«∂ "åºkè=Ù#fl „ã‘ÎÅÖ’ ÉÏ~À÷e<£ „QÆOkä "åK«_»O ã¨Ç¨Ï[O. D QÍ¡O_»∞ "åѨÙ=Å¡ ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ áêÖÁæ<åÅO>Ë ÉÏ^èŒ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ p=Úx fã≤"ÕÜ«∞_»O, QÆ<ÕiÜ«∂H˜ =∞O^Œ∞ "å_»_»O KÕ¿ãÎ <˘Ñ≤Ê áÈ`«∞Ok. H˘O^ŒiH˜ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ g∞^Œ p=Úá⁄‰õΩ¯Å∞ "å™êÎ~Ú. "å\˜=Å¡ ‰õÄ_® ã¨OÜ≥∂ QÆOÖ’ <˘Ñ≤Ê HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ëêOHõ~å~Ú_£, ÃÇÏiÊãπ ã≤OÃÑ¡H±û ѨÙà◊√§ ~å=_»O =Å¡ ã¨OÜ≥∂ QÆOÖ’ ÉÏ^èŒ =ÙO@∞Ok. JO^Œ∞Hõx ѨsHõΔ KÕ~ÚOK«∞‰õΩx "åºkèx |\˜ì zH˜`«û á⁄O^•e. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ =∞~å‡=Ü«∞"åÅ ^ŒQÆæ~° ~À=∂Åx `«~°K«∂ `˘ÅyOK«∞HÀ"åÅx `≥eÜ«∞Hõ JÖψQ =ÙOKÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. ÖË^• J„â◊^Œú`À KåÖÏHÍÅO JÖψQ =ÙOKÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. WÖÏ ÉÏQÍ ÃÑiy# ~À=∂Å∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ JOQƄѨ"Õâ◊O`À Ü≥∂x =∂~°æOÖ’H˜ ^Œ∂~°∞ `å~Ú. ѨÙ~°∞ëêOQÆO Hõ^ŒeHõ`À "≥O„@∞HõÅ∞ ~°∞^Œ∞̉õΩáÈ~Ú Ü≥∂x=∂~°æO ѨÙO_»∞QÍ =∂~°∞ `«∞Ok. ^•x`À ã¨OÜ≥∂QÆO ÉÏ^è•Hõ~°OQÍ =∂~°∞`«∞Ok.

297 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

JO^Œ∞Hõx „Ѩu „ã‘Î 10–15 ~ÀAÅH˜ XHõ™êi "≥O„@∞HõÅx `˘ÅyOK«∞HÀ"åe. =∞~å‡=Ü«∞"åÅ ^ŒQÆæ~° "≥O„@∞HõÅ∞ ÃÑ~°QÆ_»O=Å¡ ã¨OÜ≥∂QÆO ÉÏ^è•Hõ~°OQÍ =∂~°_»"Õ∞ H͉õΩO_® JHõ¯_» K≥=∞@ Z‰õΩ¯=Ѩ\ ˜ì p=Úá⁄‰õΩ¯Å∞, `å=∞~°, QÆl˚=O\˜ "åº^èŒ∞Å∞ ~å=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx 'ÃãH±ûÃÇ·Ïl<£— KåÖÏ =ÚYºO. QÆ~°ƒùx~À^è•xH˜ H˘O^Œ~°∞ H˘xfl~°HÍÅ aà◊§Å∞ Ü≥∂xÖ’ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞. D aà◊§Å∞ ~°™êÜ«∞xHõ QÆ∞}O Hõey =ÙO_»_»O =Å¡ Ü≥∂x=∂~°æO ѨÙO_»∞QÍ =∂i ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. QÆ~°ƒùx~À^è•xH˜ "≥*ˇ·#Öò \Ïɡ¡@∞¡ "å_Õ"å~°∞, "å\˜x "å_ç# `«~°∞"å`« ÃãH±ûÖ’ <˘Ñ≤Ê JxÑ≤¿ãÎ "å\˜=ÖË¡#x QÆ=∞xOKåe.

JuQÍ _»∂+π ‰õÄ_® ǨxHõ~" ° ∞Õ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ Ü≥∂x=∂~°æO â◊√„Éèí`« HÀã¨O _≥\ÏìÖò, á⁄\Ï+≤Ü«∞O ÃÑ~å‡OQÆ<Õ\ò hà◊§`À "å+π KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. H˘O^ŒiH˜ D ÔHq∞HõÖòû Ѩ_»Hõ Ü≥∂x ѨÙO_»∞QÍ =∂i ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ <˘Ñ≤Ê HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. W@∞=O\˜ „ã‘ÎÅ∞ `å=Ú â◊√„Éèí`« áê\˜ã¨∞Î<åflO Hõ^•, D <˘Ñ≤Ê ZO^Œ∞Hõx PÖ’K«#Ö’ Ѩ_çáÈ`å~°∞. â◊√„Éèí`«HÀã¨O áê\˜OKÕ P Ѩ^Œú`Õ <˘Ñ≤ÊH˜ HÍ~°}=∞x `≥Å∞ã¨∞HÀ~°∞. „ã‘ÎÅÖ’ H˘O^ŒiH˜ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O HõO~îåxH˜ ѨÓ`«, ѨÙO_»∞=O\˜q =™êÎ~Ú. g\˜=Å¡ W`«~° ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜=ÚÅ∞ KÕi QÆ~åƒùâ◊Ü«∞, ^•x ѨHõ¯# =ÙO_Õ W`«~° eQÆ"≥∞O@∞¡ "åz ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ <˘Ñ≤ÊH˜ HÍ~°}=∞=Ù`å~Ú. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ѨHõ¯<Õ F=sãπ, JO_»"åÇ≤ÏHõÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. ~°Hõ~°HÍÅ "åº^èŒ∞Å=Å¡ Wq "åK«_»O, p=ÚѨ@ì_»O, [~°∞QÆ∞`«∞Ok. W"Õ H͉õΩO_® QÆ~°ƒùã¨Ozx Ѩ\ ˜ì=ÙOKÕ W`«~° eQÆ"≥∞O@∞¡ "åz, "å\˜ ^ŒQÆæˆ~ p=ÚQÆ_»¤Å∞ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú. WÖÏ á⁄uÎ Hõ_»∞ѨÙÖ’ QÆ_»¤Å∞, "åѨ٠`«Ü«∂Ô~·#ѨC_»∞ ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ <˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã¨∞ÎOk.

Pã¨∞Ѩ„`«∞ÅÖ’ HÍ#∞ÊÅ∞ J<ÕHõ ÉÏ^èŒÅ‰õΩ ^Œ∂~°O â◊√„Éèí"≥∞ÿ# Ѩ^ŒúuÖ’ HÍ#∞ÊÅ∞ KÕÜ«∞#ѨC_»∞, J„Hõ=∞ Ѩ^ŒúuÖ’ QÆ~°ƒù„™ê=O KÕ~ÚOK«∞ ‰õΩ#flѨC_»∞, =∂=¸Å∞QÍ<Õ QÆ~°ƒù„™ê="≥∞ÿ<å ѨÓiÎQÍ J=#ѨC_»∞, ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ =zÛ #ѨC_»∞, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O @∂º|∞Å∞, F=sãπ "åÜ«∞_»O, p=ÚQÆ_»¤Å∞ `«Ü«∂~°=_»O [~°∞QÆ∞ `«∞Ok. giÖ’ H˘O^ŒiH˜ ã¨OÜ≥∂QÆOÖ’ „™ÈìH±û QÆ\ ˜ìQÍ ÖË#ѨC_»∞ ÉÏ^èŒ JxÑ≤OK«^Œ∞. ã¨OÜ≥∂QÆO `«~°∞"å`« <˘Ñ≤Ê |Ü«∞@Ѩ_ç QÆO@ÅH˘nÌ ÉÏ^èŒÃÑ_»∞`«∞Ok. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u =Ù#fl"åiH© QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O, @∂º|∞Å∞, F=sãπ, eQÆ"≥∞O@¡"åѨ٠=ÙO_»_»"≥∂, p=Ú QÆ_»¤Å∞ =ÙO_»_»"≥∂ HÍ~°}O. Ñ≤.q. KÕã≤<å, P„ÖÏìÃã·O_£ ™ê¯xOQ∑ KÕã≤<å, "åѨÙ, p=ÚQÆ_»¤Å q+¨Ü«∞O `≥Å∞ã¨∞ÎOk. H˘O^ŒiH˜ D Ѩiã≤÷u =∞O^Œ∞Å`À K«Hõ¯|_ç`Õ =∞iH˘O^ŒiH˜ PѨˆ~+¨#∞ J=ã¨~°=∞=Ù`«∞Ok.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

XIII.

u 298

ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë á⁄uÎ Hõ_»∞ѨÙÖ’ <˘Ñ≤Ê ZO^Œ∞Hõx?

QÆ~°ƒù„™ê"åÅ∞ J~Ú#ѨC_»∞, HÍ#∞Ê J~Ú#ѨC_»∞ `«y# â◊√„Éèí`« áê\˜OK«HõáÈ~Ú<å, Ü«∂O\˜|Ü≥∂\˜H± =∞O^Œ∞Å∞ "å_»HõáÈ~Ú<å Ü≥∂x֒ѨÅ, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O @∂º|∞Ö’¡#∂ "åºkè„H˜=ÚÅ∞ KÕ~°_»O ã¨Ç¨Ï[O. H˘O^ŒiÖ’ "åºkè„H˜=ÚÅ∞ KÕi#ѨC_»∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ѨHõ¯# p=ÚQÆ_»¤Å∞ ‰õÄ_® `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú. W@∞=O@ѨC_»∞ ÃãH±û ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <˘Ñ≤Ê JxÑ≤OK«_»"Õ∞ H͉õΩO_® `«~°K«∞ [fi~°O JxÑ≤OK«_O» , K«eK«eQÍ JxÑ≤OK«_O» , =¸„`«OÖ’ =∞O@ JxÑ≤OK«_O» =O\˜ ÉÏ^èÅŒ ∞ =ÙO\Ï~Ú. D Ѩiã≤÷ux Ñ≤.S._ç. ÖË^• ÃÑefiH± W<£Ñ¶¨¡"Õ∞@s _çã‘*ò JO\Ï~°∞. gÖˇ·#O`«=~°‰õΩ HÍ#∞ÊÅ∞ Pã¨∞Ѩ„uÖ’<Õ [~°QÆ_»O =∞Ozk. Wà◊§^ŒQÆæ~° tHõΔ}ÖËx =∞O„`«™êxÅ∞ HÍ#∞Ê KÕã≤#ѨC_»∞ QÆ~°ƒùHÀâ◊O ¿ÑQÆ∞Ö’¡H˜ „H˜=ÚÅ∞ KÕi ÉÏ^èŒ HõeyOK«=K«∞Û. HÍ#∞Ê `«~°∞"å`« _≥·Ñ¨~üûQÍ ˆH~ü„Ѷ‘ =O\˜q "å_»‰õΩO_® áê`«QÆ∞_»¤Å∞ "å_ç`Õ ZO`« *Ï„QÆ`«ÎQÍ HÍ#∞Ê KÕã≤<å "åºkè„H˜=ÚÅ∞ ã¨O„Hõq∞OKÕ J=HÍâ◊O =ÙOk. ^•x=Å¡ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ¿ÑQÆ∞Å∞ "å™êÎ~Ú. 'ZO_À"≥∞„>ˇÿ\ ˜ãπ— J<Õ XHõ "åºkè =ÙOk. ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜=ÚÅ∞ ã¨O„Hõq∞OK«_»O =Å¡ QÆ~°ƒùHÀâ◊OÖ’x á⁄~°Å∞ "å™êÎ~Ú. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ [~°QÆ=K«∞Û, x^•#OQÍ [~°QÆ=K«∞Û. H˘O^ŒiÖ’ D á⁄~°Å∞ "åѨ٠H˘kÌHÍÅ"Õ∞ =ÙO_»=K«∞Û. ÖË^• n~°…HÍÅO =ÙO_» =K«∞Û. W@∞=O@ѨC_»∞ `≥Å¡|@ì J=_»"Õ∞ H͉õΩO_®, ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ <˘Ñ≤Ê Jx Ñ≤ã∞¨ OÎ k. ã¨∞Y"åº^è∞Œ Å∞ =zÛ#"åiÖ’#∂, JÉÏ~°¬<£ J~Ú#"åiÖ’#∂ D Ѩiã≤u÷ U~°Ê_»=K«∞Û.

299 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ã¨∞Y"åº^è∞Œ Å =Å¡ á⁄uÎH_õ ∞» ѨÙÖ’ <˘Ñ≤Ê

QÆ<ÕiÜ«∂=O\˜ ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ ã¨O„Hõq∞Oz#"åiÖ’ =¸„`«O "≥O@ p=Ú~å=_»O, `«~°K«∞ =¸„`«O~å=_»O, =¸„`«O =∞O@ JxÑ≤OK«_»"Õ∞ HÍHõ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒ѨŠ@∂º|∞Å∞ "åK«∞`å~Ú. ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ =zÛ# H˘O^ŒiÖ’ Ѩiã≤÷u f„=OQÍ ÖËHõáÈ~Ú<å ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»ÖÏ¡ á⁄uÎ Hõ_»∞ѨÙÖ’ <˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã¨∂ÎO@∞Ok. KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÎÅ∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_Õ <˘Ñ≤Ê, ÖË#ѨC_»∞ ÖËHõáÈ=_»O`À <˘Ñ≤Êx x~°¡HõΔ ºO KÕ™êÎ~°∞. HÍh "åºkè„H˜=ÚÅ∞ `«=∞ „ѨÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤ã¨∂Î QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O @∂º|∞Å∞ =¸ã¨∞‰õΩ<ÕÖÏ KÕ™êÎ~Ú. H˘O`«=∞Ok „ã‘ÎÅH˜ H˘xfl~°HÍÅ ÉèíOy=∞ÅÖ’<Õ ÃãH±ûÖ’ ÉÏ^èŒ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ^•xH˜ W<£ÃѶHõ¬<£ XHõ „áêO`«O =~°ˆH Ѩiq∞`«"≥∞ÿ =ÙO_»_»O HÍ~°}O. Uk U"≥∞ÿ<å ~°uÖ’ áêÖÁæ#fl ѨC_»∞ <˘Ñ≤Ê JxÑ≤¿ãÎ `«y#@∞=O\˜ "≥·^Œº ѨsHõΔÅ∞ [~°Ñ¨_»O J=ã¨~°O.

HÍ#∞Ê `«~åfi`« Hõ_∞» ѨÙÖ’ <˘Ñ≤Ê ZO^Œ∞Hõx? H˘O^ŒiH˜ HÍ#∞ÊÖˇ·# `«~°∞"å`« ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë <˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã¨∞ÎOk. JO`«=∂„`å# á⁄uÎHõ_»∞ѨÙÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ¿ÑQÆ∞Å∞"åz#@∞¡ HÍ^Œ∞. HÍ#∞ÊÖˇ·#ѨC_»∞ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ p~°∞‰õΩáÈ~Ú ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë <˘Ñ≤Ê JxÑ≤OK«=K«∞Û. =∞iH˘O^ŒiH˜ z<åflѨˆ~+¨<£ KÕã≤ HÍ#∞Ê KÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. J@∞=O@ѨC_»∞ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ‰õΩ@∞¡Ñ¨_ç ÃãH±û [i¿Ñ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ü≥∂x^•fi~°O qK«∞ÛHÀ=_»OÖ’ H˘O`«ÉÏ^èŒ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. Ç≤Ïã¨ìÔ~Hõìq∞ PѨˆ~+¨<£ [iy# H˘O^ŒiH˜ ‰õΩ@∞¡ =∂#Hõ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ <˘Ñ≤Ê JxÑ≤OK«=K«∞Û. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ H˘kÌáê\˜ zH˜`«û`À ÉÏ^èŒÖˉõΩO_® J=Ù`«∞Ok. H˘O^ŒiH˜ U [|∂ƒ, U "åÑ¨Ó ÖˉõΩO_®<Õ HÍ"≥∂„^ÕHõO ÔH·¡=∂H±ûH˜ KÕi#ѨC_»∞ á⁄uÎ Hõ_»∞Ѩ٠^ŒQÆæ~° aQÆnã¨∞‰õΩx <˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã¨∞ÎOk. W@∞=O\˜ <˘Ñ≤Ê H˘O^ŒiÖ’ ÃãH±û ѨÓiÎ J~Ú# `«~°∞"å`« H˘xfl x=ÚëêÅáê@∞ =ÙO_ç P `«~°∞"å`« áÈ`«∞Ok. P Ѩiã≤÷ux 'P~°æ[q∞H± ÃÑ~Ú<£— JO\Ï~°∞. ã¨∞Y„áêÑ≤Î Hõey#ѨC_»∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ^•x ѨHõ¯#∞#fl ¿ÑQÆ∞Å∞ ™êû[OH˜ Ö’#∞HÍ=_»O=Å¡ H˘O^ŒiÖ’ D ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

XIV.

u 300

QÆ~åƒâù Ü ◊ ∂« xH˜ QÆ_Ö¤» Oˇ ^Œ∞‰õΩ =™êÎ~Ú? zH˜`û« Uq∞\˜?

H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ QÆ_»¤Å∞ =™êÎ~Ú. P„ÖÏ왜O_£ ™ê¯xOQ∑ KÕ¿ãÎ `«Ñ¨Ê `≥eÜ«∞x q^èŒOQÍ z#flqQÍ H˘O^ŒiÖ’ =ÙO>Ë á⁄@ìÃÑ·H˜ Zky ÃÑ^ŒÌqQÍ =∞iH˘O^ŒiÖ’ =ÙO\Ï~Ú. Wk XˆH QÆ_»¤ HÍ=K«∞Û. XHõ\ ˜H˜ q∞Oz =ÙO_»=K«∞Û. QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ =KÕÛ D QÆ_»¤Å∞ ˆH#û~üH˜ ã¨O|OkèOz#qHÍ=Ù. ™ê^è•~°}OQÍ D QÆ_»¤Å∞ 35–45 ã¨O=`«û~åÖ’¡ =™êÎ~Ú. 20 âß`«O „ã‘ÎÅÖ’ z#fl"À– ÃÑ^ŒÌ"À =ÙO\Ï~Ú. QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ =KÕÛ W@∞=O\˜ QÆ_»¤Åx 'ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û— Jh, '=∞Ü≥∂=∂\Ï— Jh, H˘Ü«∞ºHõO_»Åh, JO\Ï~°∞. Wq 20 ã¨O=`«û~åÅ֒Ѩ٠„ã‘ÎÅÖ’ ~å=_»O |Ǩï J~°∞^Œ∞. ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û, =∞Ü≥∂=∞\ÏQÍ K≥ѨC‰õΩ<Õ D HõO`«∞Å∞ =Ù#fl"åiÖ’ ™ê^è•~°}OQÍ c¡_çOQ∑ Z‰õΩ¯==Ù`«∞Ok. =¸_»∞–<åÅ∞QÆ∞ ~ÀAÖ’¡ `«yæáÈÜÕ∞ |Ç≤Ï+¨μì. D HõO`«∞Å∞ `«ÖˇuÎ# "åiÖ’ "å~°O– Ѩk ~ÀAÅ∞ =~°‰õΩ c¡_çOQ∑ =ÙO@∞Ok. c¡_çOQ∑ Z‰õΩ¯= J=_»O =Å¡ ~°HõÎÇ‘Ï#`« HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.

ÃÑÉ„·¶ Ï~Ú_£û LO>Ë P~ÀQƺO ZÖÏ LO@∞Ok? QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û HõO`«∞Å∞ =Ù#fl H˘O^ŒiH˜ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ <≥Å<≥ÖÏ =ã¨∂Î<Õ c¡_çOQ∑ Z‰õΩ¯= J~Ú`Õ, =∞iH˘O^ŒiH˜ 10–15 ~ÀAňH |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ Hõ#|_»_»O [~°∞QÆ∞ `«∞Ok. ÖË^• <≥Å<≥ÖÏ =ã¨∂Î<Õ =∞^茺 =∞^茺֒ H˘O`« c¡_çOQ∑ Hõ#|_»∞`«∞Ok. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O kQÆ∞=Ö’QÍh, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~îåxH˜QÍh ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û ÃÑ^ŒÌkQÍ Zky`Õ =¸„`åâ◊Ü«∂xfl <˘H˜¯ "Õã¨∞ÎOk. W@∞=O@ѨC_»∞ =∂\˜=∂\˜H© =¸„`«O =ã¨∞ÎOk. QÆ_»¤ =∞s ÃÑ^ŒÌ^≥·`Õ =¸„`«<åà◊O <˘ˆH¯Ü«∞|_ç =¸„`«O ~å=_»"Õ∞ PyáÈ=K«∞Û. QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ QÆ_»¤ =zÛ#"åiÖ’ `≥Å∞Ѩ٠=∂=¸Å∞QÍ HõO>Ë Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. D `≥Å∞Ѩ٠Z@∞=O\˜ "åã¨#, ~°OQÆ∞ =ÙO_»^Œ∞. QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ QÆ_»¤Å∞ =ÙO>Ë QÆ~°ƒùO ~å=_»O J~°∞^Œ∞. XHõ"Õà◊ QÆ~°ƒùO =zÛ<å QÆ~°ƒù „™ê=O [iˆQ J=HÍâ◊O Z‰õΩ¯=. H˘O^ŒiH˜ ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û =Ù<åfl ѨÓiÎ <≥ÅÅ∞ xO_»∞`å~Ú.

301 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

HÍh HÍ#∞Ê ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <˘Ñ¨CÅ∞ QÆ\ ˜ìQÍ ~åHõáÈ=K«∞Û. c¡_çOQ∑ Z‰õΩ¯= HÍ=K«∞Û. QÆ~åƒù â◊Ü∂« xH˜ QÆ_Ť» ∞ =ÙO_»|\˜ì QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’ a_»¤ J_»O¤ Ѩ_=» K«∞Û. J@∞=O@ѨC_»∞ ã≤*iË Ü«∞<£ PѨˆ~+¨<£ KÕÜ«∂e. ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û =Ù#fl „ã‘ÎÅ∞ `«~°K«∞ QÆ∞O_≥^Œ_» JO\Ï~°∞. ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û =Å¡ ~°HõÎO Z‰õΩ¯=áÈ~Ú ~°HõÎÇ‘Ï#`« HõÅQÆ_»"Õ∞ QÆ∞O_≥^Œ_»H˜ HÍ~°}O. QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ HõOu ÃÑiy á⁄@ìÃÑ·H˜ Z^Œ∞QÆ∞`«∂ =ÙO>Ë H˘O^Œ~°∞ QÆ~°ƒùO =zÛO^Œ#∞ ‰õΩO\Ï~°∞. ^•xH˜ HÍ~°}O giÖ’ JkèHõ ~°Hõ΄™ê=O, W`«~° ÅHõΔ}ÏÅ∞ JO`«QÍ ÖËHõáÈ=_»"Õ∞. QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û =zÛ#"åiÖ’ zH˜`«û J=ã¨~°=∞=Ù`«∞Ok. Z‰õΩ¯= =∞OkÖ’ JkèHõ ~°Hõ΄™ê=O =ÙO@∞Ok. ^•xH˜ zH˜`«û J=ã¨~°=∞=Ù`«∞Ok. =Ú@∞¡ ZO_ç áÈ~Ú#"åiÖ’ ‰õÄ_® ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û ~å=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. giÖ’ ÉÏQÍѨi=∂}O ÃÑiˆQ =~°‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_® =ÙO@∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë JO`«=~°‰õΩ "åiH˜ Z@∞=O\˜ ÅHõΔ}ÏÅ∞ Hõ#|_»=Ù.

ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£ûH˜ zH˜`«û Uq∞\˜? =Ú@∞¡ ZO_çáÈ~Ú#"åiÖ’ XHõ"àÕ ◊ ÃÑ„·¶ ÉÏ~Ú_£û =zÛ<å z#flqQÍ =ÙO>Ë Z@∞=O\˜ zH˜`åû J=ã¨~°O =ÙO_»^Œ∞. JÖÏH͉õΩO_® Ѩi=∂}O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂ =ÙO>Ë PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ fã≤"ÕÜ«∞=Åã≤ =ÙO@∞Ok. ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û =Å¡ c¡_çOQ∑ Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞#fl"åiÖ’ ~°HõÎÇ‘Ï#`« HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. J@∞=O@ѨC_»∞ ~°HõÎO ZH˜¯OK«=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£ûx #Ü«∞O KÕÜ«∞_®xH˜ =∞O^Œ∞Å∞ ÖË=Ù. JÖψQ |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ c¡_çOQ∑ JkèHõOQÍ J=‰õΩO_® P¿ÑO^Œ∞‰õΩ ‰õÄ_® ã¨O`«$Ñ≤ÎHõ~°"≥∞ÿ# =∞O^Œ∞Å∞ ÖË=Ù. „ã‘Î =Ü«∞ã¨∞û 30 ã¨O=`«û~åÅ֒Ѩ٠=ÙO_ç, Ñ≤Å¡Å∞ ѨÙ\ìx"åiÖ’ ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û=Å¡ HõeˆQ c¡_çOQ∑x, ~°HõÎÇ‘Ï#`«x U^À Ѩ^ŒúuÖ’ ã¨ik^Œ∞Ì`«∂ `«fi~°QÍ QÆ~°ƒùO =KÕÛ@@∞¡ KÕã≤ `«~°∞"å`« PѨˆ~+¨<£ KÕÜ«∂e. ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û Ѩi=∂}O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂ c¡_çOQ∑ JkèHõOQÍ J~ÚáÈ`«∞#fl"åiH©, PѨˆ~+¨<£ KÕÜ«∞_»O XHõ¯>Ë =∂~°æO. H˘O^Œi q+¨Ü«∞OÖ’ PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ ˆH=ÅO HõOu<Õ `˘ÅyOK«_»O [iy`Õ =∞iH˘O^ŒiH˜ ѨÓiÎQÍ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xfl `˘ÅyOK«=Åã≤=ã¨∞ÎOk. JkèHõ ã¨OMϺ‰õΩÖ’¡ ÃÑ^•ÌѨˆ~+¨<£ KÕã≤ QÆ~°ƒùã¨Ozx fã≤"ÕÜ«∞=Åã≤ =ÙO@∞Ok. P„ÖÏ왜O_£ ™ê¯xOQ∑ KÕ~Ú¿ãÎ, ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û L#flg ÖËxg `≥Å∞ã¨∞ÎOk. J~°∞^Œ∞QÍ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ ˆH#û~ü HõO`«∞ÖË~°Ê_ç ‰õÄ_® c¡_çOQ∑ JkèHõOQÍ J=Ù`«∞Ok. "≥·^ŒºÑ¨sHõΔÅ∞ KÕ~ÚOK«∞‰õΩx _®Hõì~ü PѨˆ~+¨<£ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åÅO>Ë KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»"Õ∞ ã¨Ô~·# Ѩ^Œúu.i

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

XV.

u 302

ãà H±ûH© ãà ifiH±û Hˆ #û~üH© ã¨O|O^èOŒ =ÙO^•?

¢ã‘ÎÅÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ ˆH#û~ü ~å=_»O Z‰õΩ¯=. JO^Œ∞Ö’#∂ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~îåxH˜ (ÃãifiH±û) ˆH#û~ü ~å=_»O Z‰õΩ¯=. 40–50 ã¨O=`«û~åÅ∞ ^•\˜# „ã‘ÎÅÖ’ ÃãifiH±û ˆH#û~ü Z‰õΩ¯=QÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. ÃÑo§HÍx, Öˇ·OyHõ ã¨O|O^èŒOÖËx „ã‘ÎÅÖ’ ÃãifiH±û ˆH#û~ü ~å=_»O J~°∞^Œ∞. 15–16 ã¨O=`«û~åÅHõO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ<Õ q"åǨÏ"≥∞ÿ#"åiÖ’#∂, Öˇ·OyHõ ã¨O|O^è•ÅÖ’ `«‰õΩ¯= =Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ áêÖÁæ<Õ"åiÖ’#∂ ÃãifiH±û ˆH#û~ü ~å=_»O Z‰õΩ¯=.

Éèí~°Î ã¨∞hÎ KÕ~ÚOK«∞‰õΩO>Ë ÉèÏ~°ºH˜ ˆH#û~ü ~å^•? Éèí~°Î ã¨∞hÎ KÕ~ÚOK«∞‰õΩ#fl"å_≥·`Õ ÉèÏ~°ºH˜ ÃãifiH±û ˆH#û~ü ~å=_»O KåÖÏ J~°∞^Œ∞. ã¨∞hÎ KÕ~ÚOK«∞HÀx Éèí~°Î ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓ~°fiK«~°‡O „H˜O^Œ Ãã‡Q͇ J<Õ áêz Ѩ^•~°÷O „ã‘Î Ü≥∂xÖ’ „Ѩ"ÕtOK«QÍ H˘O`«HÍÖÏxH˜ ÃãifiH±û ˆH#û~üx Hõeyã¨∞ÎOk. JO^Œ∞Hõx ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ `«# =∞~å‡=Ü«∞"åÅx ZšѨC_»∂ Ѩiâ◊√„ÉèíOQÍ =ÙOK«∞HÀ"åe. ÃãifiH±û ˆH#û~ü "≥Ú^ŒÖˇ·# `«~°∞"å`« JO`« `«fii`«OQÍ ÃÑ~°QÆ^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ „áê~°OÉèí^Œâ◊ JO`«∞Ѩ@ì‰õΩO_® =ÙO@∞Ok. KåÖÏ=∞Ok q+¨Ü«∞OÖ’ "åºkè =Úki# `«~°∞"å`«<Õ QÆ∞iÎOK«_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. HÍh "≥·^Œºâß„ã¨ÎO Jaè=$kú K≥O^Œ_»O`À D<å_»∞ ÃãifiH±û Hˆ #û~üx „áê~°OÉè^í ⌠Ö◊ ’<Õ QÆ∞iÎOK«_O» , Hˆ #û~üx ѨÓiÎQÍ x~°∂‡eOK«_O» [~°∞QÆ∞`ÀOk. 25–30 ã¨O=`«û~åÅÖ’<Õ ˆH#û~ü ã¨ifiH±ûH˜ c[O U~°Ê_»∞`«∞Ok. =∂=¸Å∞ "≥·^Œº ѨsHõΔÖ’ ^•xx QÆ∞iÎOK«_»O [~°QÆ^Œ∞. J~Ú`Õ 'áêÑπã≤‡Ü«∞~ü— J<Õ ã≤OѨÙÖò>ˇãπì ^•fi~å ÃãifiH±û ˆH#û~üH˜ ѨÙ<åk U~°Ê_çOn ÖËxn `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û. 25–35 ã¨O=`«û~åÅ∞ =zÛ# „ã‘ÎÅ∞ ã¨O=`«û~åxH˜ XHõ™êi D >ˇãπì ~˘\©<£QÍ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe. XHõ"Õà◊ "åiÖ’ ˆH#û~ü

303 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

=KÕÛ J=HÍâ◊O =ÙO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ<Õ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx, ^•xx ѨÓiÎQÍ x~°∂‡eOK«=K«∞Û. D ~ÀAÖ’¡ „ã‘ÎÅ "åº^èŒ∞ÅH˜ zH˜`«û Kտ㠄Ѩf _®Hõì~ü D >ˇã¨∞ì x~°fiÇ≤Ïã¨∞Î<åfl~°∞. ÃãifiH±û ˆH#û~ü „áê~°OÉèí^Œâ◊^•\˜ HÍã¨Î ÃÑiy# `«~°∞"å`« <åÅ∞QÆ∞ ÅHõΔ}ÏÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú. J~Ú`Õ JO^ŒiÖ’#∂ D <åÅ∞QÆ∞ ÅHõΔ}ÏÅ∞ =ÙO_®Åx ÖË^Œ∞. ˆH#û~ü ÃãifiH±ûH˜ ã¨O|OkèOz# <åÅ∞QÆ∞ ÅHõΔ}ÏÅ∞ 1. "≥∞#ûãπ ã¨=∞Ü«∞OÖ’QÍh, =∞^茺 =∞^茺֒QÍx JkèHõ ~°Hõ΄™ê=O 2. "≥·\ò _çâßÛ~ü˚ JkèHõOQÍ J=_»O 3. ÉÏQÍ h~°ãO≤ z áÈ=_»O 4. á⁄uÎ Hõ_»∞ѨÙÖ’ <˘Ñ≤Ê. ÃãifiH±û ˆH#û~ü "≥Ú^Œ\ ˜^Œâ◊Ö’ W`«~°„`å U ÉÏ^è• Hõ#|_»‰õΩO_® "≥∞#ûãπ ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ c¡_çOQ∑ JkèHõOQÍ J=Ù`«∞Ok.

"≥∞#ûãπ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ F=~ü c¡_Oç Q∑ Hˆ #û~üH˜ zǨÏfl=∂? J~Ú`Õ "≥∞#ûãπ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ c¡_çOQ∑ Z‰õΩ¯=ÜÕ∞º „Ѩf"åiH˜ ÃãifiH±û ˆH#û~ü =Ù#fl@∞¡ HÍ^Œ∞. "≥∞#ûãπ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ c¡_Oç Q∑ Z‰õΩ¯= J=_»O JkèHãõ O¨ MϺHõ Hˆ ã¨∞Ö’¡ Ǩ~À‡#¡ Jã¨=Î ºã¨`Î « HÍ~°}O. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ H˘kÌ K«∞Hõ¯Å∞ ~°HõÎO Hõ#|_»@"≥∂, H˘O`« c¡_çOQ∑ Hõ#|_»@"≥∂ =ÙO@∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷ux ˆH#û~ü ÃãifiH±û ã¨O|OkèOz#k J=Ù`«∞Ok. KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÅÎ ∞ "Õ_Kç ãÕ ≤ JÖÏ J=Ù`ÀO^Œx K«Å= KÕÜ∞« _®xH˜ U^Õ^À fã¨∞‰õΩO@∂ "åºkèx x~°¡HõΔ ºO KÕ™êÎ~°∞. âßâ◊fi`«OQÍ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ PyáÈ~Ú# "≥∞<Àáê*ò =zÛ# „ã‘ÎÅÖ’ JѨC_»Ñ¨C_»∞ c¡_çOQ∑ Hõ#|_ç`Õ ÃãifiH±û ˆH#û~ü HÍ=K«∞Û. "≥∞<Àáê*ò =zÛ# „ã‘ÎH˜ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë c¡_çOQ∑ Hõ#|_ç`Õ ÃãifiH±û ˆH#û~ü HÍ=K«∞Û. ˆH#û~ü ÃãifiH±û =zÛ "åà◊§Ö’ Ü≥∂x#∞Oz `≥Å∞Ѩ٠Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. `≥Å∞Ѩ٠^Œ∞~åfiã¨# =ÙO@∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ `≥Å∞ѨÙ`Àáê@∞ ~°HõÎO Hõeã≤ =ÙO@∞Ok. ˆH#û~ü ÃãifiH±ûÖ’ á⁄uÎHõ_»∞ѨÙÖ’ <˘Ñ≤Ê~å=_»O "åºkè ÉÏQÍ =Úki# `«~°∞"å`« Hõ#|_»∞`«∞Ok. ˆH#û~ü ÃãifiH±û =zÛ# "åiÖ’ `«~°K«∞ =¸„`«O ~å=_»O, q~ÀK«#O J=_®xH˜ ÉÏ^èŒ HõÅQÆ_»O =ÙO\Ï~Ú. =∞~å‡=Ü«∞"åÅx â◊√„ÉèíOQÍ =ÙOK«∞HÀ=_»O, ˆH#û~üH˜ HÍ~°}=∞ÜÕ∞º Ѩiã≤÷`«∞Åx `≥Å∞ã¨∞‰õΩx "å\˜H˜ ^Œ∂~°OQÍ =ÙO_»@O KÕ¿ãÎ „ã‘ÎÅÖ’ JkèHõOQÍ =KÕÛ ˆH#û~ü ~å‰õΩO_® KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. i

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

XVI.

u 304

„ã‘ÎÅÖ’ #_»∞=Ú <˘Ñ≤ÊH©– ÃãH±ûH© ã¨O|O^èŒO =ÙO^•?

QÆiƒù}©QÍ =ÙO_»QÍ #_»∞=Úg∞^Œ XuÎ_ç Hõey "≥#∞fl ^ŒQÆæ~° HõO_»~åÅ∞, eQÆ"≥∞O@∞¡ ™êyáÈ~Ú KåÖÏHÍÅO #_»∞=Ú<˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ^•xH˜ `À_»∞ HÍ#∞Ê `«~°∞"å`« |@ìÅ∞ L`«∞HÀ¯=_»O, Ñ≤Å¡"åxH˜ ™êfl#O KÕ~ÚOK«_»O, áêˆH Ñ≤Å¡"å_»∞ Ѩ_çáÈ`å_Õ"≥∂#x JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ ÖË=_»O, Ѩ~°∞QÆ∞Å∞ fÜ«∞_»O– W=hfl #_»∞=Ú <˘Ñ≤ÊH˜ HÍ~°}ÏÖË. XHõ¯=∂@Ö’ K≥áêÊÅO>Ë 'ÉϺ_£ áêâ◊Û~ü— WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O. ^•xH˜`À_»∞ #_»∞=Ú HõO_»~åÅ∞, eQÆ"≥∞@∞¡ |ÅO ѨÙOAHÀ=_®xH˜ ã¨Ô~·# ZHõû~üÃã·*ò KÕÜ«∞HõáÈ=_»O =∞~˘Hõ HÍ~°}O.

*Ïi# QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O HõeyOKÕ #_»∞O <˘Ñ≤Ê HÍ#∞Ê=Å¡ H˘O^ŒiH˜ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O „¿ÑQÆ∞*Ï~°∞`«∞Ok. nx<Õ 'Ü«Ú\˜Ô~·<£ „á⁄ÖÏÑπû JO\Ï~°∞. ^•x=Å¡ #_»∞=Ú<˘Ñ≤Ê =ã¨∞ÎOk. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O "≥#H˜¯Ñ¨_ç =ÙO@∞Ok. Jk‰õÄ_® #_»∞=Ú<˘Ñ≤Ê Hõeyã¨∞ÎOk. „ã‘ÎÅH˜ HÍ#∞ÊÅ=Å¡QÍx, =∞~˘HõO^Œ∞=Å¡QÍx QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O kQÆ∞=ÉèÏQÆO. (ÃãifiH±û) p~°∞‰õΩáÈ`«∞Ok. ѨÙO_»∞QÍ =∂~°∞`«∞Ok. JÖÏ ÃãifiH±û ѨÙO_»∞QÍ =∂i# "åiÖ’ ‰õÄ_® #_»∞=Ú <˘Ñ≤Ê =KÕÛ J=HÍâ◊O =ÙOk. nxH˜ „Ѩ^è•#OQÍ ÃãifiH±û ^ŒQÆæ~° ѨÙO_»∞QÍ =∂~°_»O`À, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ѨHõ¯<Õ =ÙO_Õ eQÆ"≥∞O@∞¡ "åz <˘Ñ≤Ê HõeyOK«_»O HÍ~°}O. QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û QÆ_»¤Å∞ =™êÎ~Ú. WÖÏ QÆ_»¤Å∞ =zÛ#"åiÖ’ #_»∞=Ú<˘Ñ≤Ê =ã¨∞ÎOk. =∞iH˘O^ŒiÖ’ ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ HõO`«∞ÖË =™êÎ~Ú. Jq #_»∞=Ú g∞^Œ XuÎ_ç HõeyOz #_»∞=Ú <˘Ñ≤Ê `≥zÛ ÃÑ_»`å~Ú. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ѨHõ¯# p=ÚQÆ_»¤Å∞ `«Ü«∂Ô~·# "åiÖ’, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O „ѨHõ¯# @∂º|∞Å∞ "åz#"åiÖ’ #_»∞=Ú<˘Ñ≤Ê JxÑ≤ã¨∞ÎOk. g~°∞ ÃãH±ûÖ’

305 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

áêÖÁæ#flѨC_»∞ "å\˜g∞^Œ XuÎ_ç Hõey ÉÏ^èŒ JxÑ≤OK«_»O, #_»∞=Ú <˘Ñ≤Ê~å=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. „ã‘ÎÅÖ’¡ ÔQ·xH± PѨˆ~+¨#∞¡ J~Ú# `«~°∞"å`« "å~åÅ∞, <≥ÅÅ∞ `«~°|_ç ɡ_£g∞^Œ Ѩ_»∞HÀ=Åã≤=zÛ<å, J#=ã¨~°OQÍ Z‰õΩ¯= q„âßOu fã¨∞‰õΩ<åfl #_»∞=Ú<˘Ñ≤ÊH˜ ^•i fã¨∞ÎOk. #_»∞=Ú HõO_»~åÅÖ’ |ÅÇ‘Ï#`« #_»∞=Ú <˘Ñ≤Ê Hõeyã¨∞ÎOk. #_»∞=Ú HõO_»~åÅÖ’ |ÅÇ‘Ï#`« #_»∞=Ú <˘Ñ≤Ê Hõeyã¨∞ÎOk. #_»∞=Ú HõO_»~åÅH˜, eQÆ"≥∞O@¡H˜ `«y# "åºÜ«∂=∞O ÖËHõáÈ=_»O, ÉϺ_£ á⁄l+¨<£Ö’ Z‰õΩ¯=QÍ Ñ¨_»∞HÀ=_»O`À #_»∞=Úg∞^Œ ÉÏQÍ ÉèÏ~°OѨ_»_»O WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O. ÃѶ·„É’Ãã·\ ˜ãπ, =∞Ü≥∂Ãã·\ ˜ãπ, ~°∞=∂\˜H± HõO_ç+¨<£û ‰õÄ_® „ã‘ÎÅÖ’ =^ŒÅ‰õΩO_® #_»∞=Ú<˘Ñ≤Ê =ÙO_»_®xH˜ HÍ~°}ÏÅ∞. D <˘Ñ¨CÅ∞ |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’, QÆ~ƒ° Où =zÛ#ѨC_»∞ =∞iO`« Z‰õΩ¯= J=Ù`å~Ú. ÃѶ·„É’Ãã·\ ˜ãπ ZHõû~üÃã·*ò ÖˉõΩO_®, <˘Ñ≤Ê =ÙOk Hõ^• Jx Ѩ_»∞‰õΩO>Ë =∞iO`« Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok.

#_»∞=Ú <˘Ñ≤Ê HõeyOKÕ "≥#∞fl "åº^è∞Œ Å∞, =¸„`Ñ « O≤ _®Å "åº^è∞Œ Å∞ J~°∞^Œ∞QÍ H˘O^ŒiÖ’ "≥#∞flѨÓã¨ÅH˜ HõΔÜ«∞, ˆH#û~ü =ÔQ·~å "åº^èŒ∞Å∞ =™êÎ~Ú. Jq ‰õÄ_® #_»∞=Ú<˘Ñ≤Ê Hõey™êÎ~Ú. #_»∞=Ú <˘Ñ≤Ê =^ŒÅ‰õΩO_® =ÙO>Ë W"Õ J#∞‰õΩO>Ë á⁄~°ÉÏ>Ë. J@∞=O\˜ "åº^èŒ∞Å∞ =Ù#flg ÖËxg `ÕÅÛ=Åã≤Ok _®Hõìˆ~. =¸„`«Ñ≤O_®Å "åº^èŒ∞Å∞, =¸„`«HÀâ◊"åº^èŒ∞Å∞ =Ù#fl „ã‘ÎÅÖ’ #_»∞=Ú<˘Ñ≤Ê `«~°K«∞ Hõ#|_»∞`«∞Ok. "å\˜H˜ zH˜`«û KÕ¿ãÎ <˘Ñ≤Ê áÈ`«∞Ok. "åºkè =ÙO_ç #_»∞=Ú<˘Ñ≤Ê JxÑ≤OK«_»O XHõ „ѨHõ¯ =ÙO_»QÍ Un ÖˉõΩO_® H˘O^ŒiÖ’ #_»∞=Ú<˘Ñ≤Ê =ÙO@∞Ok. UOKÕã≤<å, UkzÛ<å #_»∞=Ú<˘Ñ≤Ê `«QÆæ‰õΩO_® =ÙO@∞Ok. W@∞=O\˜ #_»∞=Ú<˘Ñ≤Ê Ãã·HõÖÏlHõÖò J=Ù`«∞Ok. J#=ã¨~°"≥∞ÿ# PO^Àà◊#Å∞, ÉèíÜ«∂Å∞ WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O. Ü«∂OQÆ˚~Ú\© #∂º~Àã≤ãπ, Ãã·HõÖÏlHõÖò _çã¨ìÔ~ƒ<£û =Ù<åfl #_»∞=Ú<˘Ñ≤Ê n~°…HÍÅOQÍ =ÙO@∞Ok.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

XVII.

u 306

J„H=õ ∞ QÆ~™„ùƒ° ê"åÅ∞ á„ ê}ÏO`«H=õ ∂?

D ~ÀA# JÉÏ~°¬<£ KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O K«@ì|^Œú"Õ∞. JÉÏ~°¬<£ HÀã¨O "≥àıÎ _®Hõì~ü U"≥∞ÿ<å J#∞‰õΩO\Ï~°x ÉèÏq™êÎ~°∞. "åi ˆHΔ=∞O HÀã¨O _®Hõì~ü Ç≤Ï`«=Ù K≥ѨÊ=K«∞Û. ^•x HÀã¨O ã≤QÆ∞æѨ_ç J„Hõ=∞Ѩ^ŒúuÖ’ JÉÏ~°¬<£ KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O „áê}ÏxˆH "≥∂ã¨O. J„Hõ=∞OQÍ QÆ~°ƒù„™ê=O KÕ¿ã <å@∞ _®Hõì~°∞¡, <å@∞ =∞O„`«™ê#∞Å∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’H˜ ѨÙÅ¡Å∞, [_»Ñ≤#∞flÅ∞ ^Œ∂~°Û_»O, ã¨∂^Œ∞Å`À QÆ∞K«Û_»O =O\˜ "≥∂@∞ Ѩ#∞Å∞ KÕ™êÎ~°∞. lÖË¡_»∞ áêÅ∞ Ñ≤O_»@O, á⁄\Ï+≤Ü«∞O ÃÑ~å‡OQÆ<Õ\ò– _≥\ÏìÖò =O\˜q QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’H˜ ZH˜¯OK«_»OÖÏO\˜ Ѩ#∞Å∞ KÕ™êÎ~°∞. nx`À QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O "åzáÈ`«∞Ok. P "åѨÙ`À QÆ~°ƒùO *ÏiáÈ=K«∞Û<Õ"≥∂QÍh ÃãÑ≤ìH± J~Ú „áê}"Õ∞ áÈ=K«∞Û.

J„H= õ ∞ QÆ~ƒ° ™„ù ê"åÅ∞ ÃãÑ≤Hì ± J=Ù`å~Ú J„Hõ=∞ QÆ~°ƒù„™ê"åÅ∞ KÕ~ÚOK«∞‰õΩ#fl"åiÖ’ ÉÏQÍ ~°HõÎO áÈ~Ú h~°ã¨Ñ¨_»=K«∞Û. H˘xfl a\òû֒ѨÖË =ÙO_ç f„=OQÍ [fi~°O ~å=K«∞Û. Hõ_»∞Ѩ٠ÉÏQÍ aQÆnÜ«∞=K«∞Û. Ü≥∂x ѨÙO_»∞QÍ =∂~°=K«∞Û. H˘O^ŒiH˜ ÃãÑ≤ìH± ëêH± =ã¨∞ÎOk. ѨÖòû,a.Ñ≤._Ò<£ J=Ù`å~Ú. "≥O@<Õ zH˜`«û [~°QÆHõáÈ`Õ „áê}"Õ∞ áÈ`«∞Ok. H˘O^Œ~°∞ <å@∞ _®Hõì~°∞¡ QÆ~°ƒù„™ê"åxH˜ H˘xfl ~°HÍÅ =¸eHõÅ∞, Éèí™ê‡Å∞, QÆ∞oHõÅ∞ W™êÎ~°∞. g\˜=Å¡ QÆ~°ƒùOáÈ`Õ áÈ=K«∞Û<Õ"≥∂QÍh "å\˜ ^Œ∞+¨Êùe`åÅ∞ `«Ñ¨ÊHõ =ÙO\Ï~Ú. ^•x=Å¡ #~åÅ∞ |ÅÇ‘Ï#=∞=Ù`å~Ú. =¸„`«Ñ≤O_®Å∞, HÍÖËÜ«∞O ^≥|ƒuO\Ï~Ú. H˘O^ŒiH˜ QÆ∞O_≥ |ÅÇ‘Ï#=∞=Ù`«∞Ok. QÆ~°ƒùqzÛùuÎ HÀã¨O H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ z\ϯ "≥·^•ºÅ∞ WO\’¡<Õ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. WOQÆ∞= Z‰õΩ¯= "≥∂`å^Œ∞Ö’ ¿ãqOK«_»O, KÕ^Œ∞=∞O^Œ∞Å∞ `åQÆ_»O KÕ™êÎ~°∞. g\˜=Å¡ qѨs`«OQÍ "åO`«∞Å∞ J=Ù`å~Ú. QÆ~°ƒùqzÛùuÎ q+¨Ü«∞O ZÖÏ =Ù<åfl Ѩiã≤÷u q+¨q∞ã¨∞ÎOk. ѨzÛ

307 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ÉÁáêÊ~Ú uO>Ë QÆ~°ƒùOáÈ`«∞O^Œx Hõ+¨ìѨ_ç HÍÜ«∞O`å u#_»O, ѨK«Û QÆ<Õfl~°∞ yO[Å∞ q∞OQÆ_»O KÕ™êÎ~°∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’"åiH˜ QÆ~°ƒùO áÈ"åÅ<Õ P~å@"Õ∞ `«Ñ¨Ê J#~å÷Å∞ ã¨∞ÊùiOK«=Ù. Kå@∞=∂@∞QÍ QÆ~°ƒù„™ê"åxH˜ „Ѩܫ∞uflOK«Hõ QÆ=~°fl"≥∞O@∞ Pã¨∞Ѩ„uÖ’ ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} qÉèÏQÆOÖ’ QÍh, „ÃÑ·"Õ\ò Pã¨∞Ѩ„`«∞ÅÖ’QÍh HÍfieÃѶ·_£ _®Hõì~üKÕ`«<Õ JÉÏ~°¬<£ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe. „ѨÉèí∞`«fi Pã¨∞Ѩ„uÖ’ ‰õÄ_® "åi iHÍ~°∞¤x |Ç≤Ï~°OQÆѨ~°K«~°∞. JO^Œ∞Hõx J„Hõ=∞ QÆ~°ƒù„™ê"åÅ *’eH˜áÈ~Ú „áê}Og∞^ŒH˜ `≥K«∞ÛHÀ‰õÄ_»^Œ∞. JÉÏ~°¬<£ J~Ú „áê}O áÈ~ÚO^Œx K≥ѨC‰õΩ<Õ KåÖψHã¨∞Ö’¡ J„Hõ=∞ QÆ~°ƒù„™ê"åxH˜ áêÅÊ_»_»"Õ∞ HÍ~°}O.

aà◊§Å`À Hõ_∞» Ѩ٠áÈ^•? QÆ~°ƒùO áÈ=_®xH˜ „Ѩã¨∞Î`åxH˜ ˆHΔ=∞Hõ~°"≥∞ÿ# aà◊§Å∞, WO[Hõ¬#∞¡ ÖË=Ù. „áÈ™êìQÍ¡O_ç<£û WO[Hõ¬#∞¡ =Ù<åfl Jq "≥·^Œ∞ºÅ Ѩ~°º"ÕHõΔ}Ö’ "å_»=Åã≤O^Õ `«Ñ¨Ê Z=i=∞@∞‰õΩ"å~°∞ "å_Õq HÍ^Œ∞. QÆ~°ƒù„™ê"åxH˜ 㨄Hõ=∞Ѩ^Œú`«∞Ö’¡ ‰õĺ~°\Ï*ò =ÚYº"≥∞ÿ#k. QÆ~°ƒùO =zÛ# =¸_»∞– <åÅ∞QÆ∞ =∂™êÖ’¡ `ÕeHõQÍ D Ѩ^Œúu ^•fi~å JÉÏ~°¬<£ KÕÜ«∞=K«∞Û. ‰õĺ~°\Ï*ò Ѩ^Œúu<Õ _ç JO_£ ã≤ Jx, z<åflѨˆ~+¨<£ Jx JO\Ï~°∞. ã¨Hõ¬#∞ Ѩ^ŒÌu ^•fi~å ‰õÄ_® QÆ~°ƒù„™ê=O KÕ™êÎ~°∞. Wk ‰õÄ_® ˆHΔ=∞Hõ~°"≥∞ÿ#^Õ. <åÅ∞ÔQ·^Œ∞ <≥ÅÅ∞ xO_ç#"åi q+¨Ü«∞OÖ’ WHõ ‰õĺ~°\Ï*ò Ѩ^Œúu ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. gi q+¨Ü«∞OÖ’ Pã¨∞Ѩ„uÖ’ =ÙOz „áÈ™êìQÍ¡O_ç<£û WO[Hõ¬<£ WzÛ JÉÏ~°¬<£ KÕ™êÎ~°∞. JkèHõ ã¨OMϺ‰õΩÖ’¡ D WO[Hõ¬<£ ^•fi~å H˘kÌ QÆO@Ö’¡<Õ JÉÏ~°¬<£ J=Ù`«∞Ok. ‰õĺ~°\Ï*ò, ã¨Hõ¬#∞, WO[Hõ¬<£ ^•fi~å JÉÏ~°¬<£ ‰õΩ^Œ~°x"åiÖ’ Ç≤Ï„™êì@g∞ KÕã≤ JÉÏ~°¬<£ KÕ™êÎ~°∞. Ç≤Ï„™êì@g∞ J<Õk ã≤*ËiÜ«∞<£ PѨˆ~+¨<£ =ÖË KÕÜ«∞=Åã≤ =ÙO@∞Ok. QÆ~°ƒùO =zÛ, =∂#ã≤Hõ"Õ^Œ#`À ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∞#flѨC_»∞ _®Hõì~üx ã¨O„ѨkOz JÉÏ~°¬<£ KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O XHõ¯>Ë ã¨„Hõ=∞"≥∞ÿ# Ѩ^Œúu. J„Hõ=∞ QÆ~°ƒù„™ê"åÅ∞ ǨxHõ~°O Jx QÆ∞~°∞ÎOK«∞ HÀ"åe.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

XVIII.

u 308

`«‰Ωõ ¯= =Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ |Ç≤Ï+¨μÅì ∞ âßâ◊fi`«OQÍ PyáÈ=KåÛ?

=∂=¸Å∞QÍ 40 ã¨O=`«û~åÅ∞ xO_®Hõ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ZѨC_≥·<å âßâ◊fi`«OQÍ Py áÈ=K«∞Û. âßâ◊fi`«OQÍ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ PyáÈ=_®xfl "≥∞<Àáê*ò JO\Ï~°∞. 40 ã¨O=`«û~åÅ∞ ‰õÄ_® ~å‰õΩO_®<Õ 30–35 ã¨O=`«û~åňH |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ âßâ◊fi`«OQÍ PyáÈ=_®xfl '„Ñ≤"≥∂ K«∂º~ü "≥∞<Àáê*ò— JO\Ï~°∞.

Ñ „ " ≤ ∞≥ K«∂º~ü "≥∞<Àáê*ò ZO^Œ∞=Å¡? „Ñ≤"≥∞K«∂º~ü "≥∞<Àáê*ò ~å=_»O J~°∞^Œ∞. WÖÏ `«‰õΩ¯= =Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ "≥∞<Àáê*ò =KÕÛ"åiÖ’ F=sãπ ѨxKÕÜ«∞‰õΩO_®áÈ`å~Ú. XHõ~°HõOQÍ K≥áêÊÅO>Ë Jq `«fi~°QÍ ZO_ç áÈ`å~Ú. WÖÏ Ñ¨xKÕÜ«∞‰õΩO_® ZO_çáÈ~Ú# "å\˜x =∞O^Œ∞Å`À uiy Ü«∂H˜ì"£ KÕÜ«∞_»O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. „Ñ≤"≥∞K«∂º~ü "≥∞<Àáê*ò J<Õk H˘xfl J<å~ÀQƺ Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ ‰õÄ_® ~å=K«∞Û. JO^Œ∞Hõx `«‰õΩ¯= =Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ "≥∞<Àáê*ò fã¨∞HÀ‰õΩO_® W`«~°„`å âßs~°Hõ J<å~ÀQƺO, F=sãπ _®"Õ∞*ò, Ǩ~À‡#¡ Jã¨Î=º=ã¨Î`« =Ù#fl^Õ"≥∂ ѨsHõΔKÕã≤ K«∂_®e. XHõ"Õà◊ J<å~ÀQƺ Ѩiã≤÷u =ÙO>Ë K«Hõ¯k^•Ìe. QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ QÆ_»¤Å∞, ѨÙà◊√§ ~å=_»O, =∞O^Œ∞ÅH˜ `«QÆæ‰õΩO_® JuQÍ c¡_çOQ∑ J=_»O =Ù#flѨC_»∞ PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xfl `˘ÅyOK«_»O KÕ™êÎ~°∞. W@∞=O\˜ "åiÖ’ PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xfl `˘ÅyOz<å F=sãπx fã≤"ÕÜ«∞_»O [~°QÆ^Œ∞. JO^Œ∞=Å¡ "≥∞<Àáê*ò ÅHõΔ}ÏÅ∞ HõÅQÆ=Ù. giÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O fã≤"ÕÜ«∞_»O =Å¡ <≥Å<≥ÖÏ =∂=¸Å∞QÍ =KÕÛ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ =ÙO_»=Ù. âßâ◊fi`«OQÍ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ÉÏ^èŒ `˘ÅyáÈ~Ú<å P~ÀQƺO q+¨Ü«∞OÖ’ `Õ_® =ÙO_»^Œ∞. giÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O fã≤"ÕÜ«∞_»O =Å¡ <≥Å<≥ÖÏ =∂=¸Å∞QÍ =KÕÛ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ =ÙO_»=Ù. âßâ◊fi`«OQÍ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ÉÏ^èŒ `˘ÅyáÈ~Ú<å P~ÀQƺO q+¨Ü«∞OÖ’ `Õ_® =ÙO_»^Œ∞. H˘O^Œi q+¨Ü«∞OÖ’ 30–40 ã¨O=`«û~åÅÖ’¿Ñ PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O `˘Å yOz#ѨÙ_»∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O`À áê@∞ Ô~O_»∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ =ÙO_Õ F=sãπx fã≤"ÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.

309 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

HÍ~°}O Jq ‰õÄ_® KåÖÏ=~°‰õΩ áê_≥· Hõ#|_»_»"Õ∞. "å\˜x =kÖË¿ãÎ uiy PѨˆ~+¨<£ KÕÜ«∞=Åã≤ ~å=K«∞Û.

z#fl =Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ "≥∞<Àáê*ò QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O`Àáê@∞ Ô~O_»∞ F=sãπx `˘ÅyOz "Õã≤#ѨC_»∞ 75 âß`«O =∞OkÖ’ "≥∞<Àáê*ò ÅHõΔ}ÏÅ∞ KåÖÏ `«fi~°QÍ Hõ#|_»`å~Ú. ÃÑ·QÍ <≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ J=Ù`«∞#fl „ã‘ÎÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xfl, Ô~O_»∞ F=sãπx ѨÓiÎQÍ `˘ÅyOz#ѨC_»∞ "≥∞<Àáê*ò ÅHõΔ}ÏÅ∞ =∂=¸Å∞QÍ HõO>Ë f„=OQÍ =ÙO\Ï~Ú. <åK«∞º~°ÖòQÍ "≥∞<Àáê*ò =zÛ#"åiÖ’ "≥∂<Àáê*ò ÅHõΔ}ÏÅ∞ x^•#OQÍ ÃÑOá⁄O ^Œ∞`å~Ú. JO^Œ∞=Å¡ P „ã‘Î "å\˜H˜ HÍã¨Î JÅ"å@∞Ѩ_»∞`«∞Ok. PѨˆ~+¨<£ =Å¡ "≥∞<Àáê*ò ÅHõΔ}ÏÅ∞ U~°Ê_ç#ѨC_»∞ `«fi~°QÍ#∂, f„=OQÍ#∂ =™êÎ~Ú. WÖÏ "≥∞<Àáê*ò =zÛ#ѨÙ_»∞ z~å‰õΩ, HÀѨO, qã¨∞QÆ∞, kQÆ∞Å∞, `«Å<˘Ñ≤Ê, K≥ѨÊÖËx ÉÏ^èŒÅ∞, QÆ∞O_≥^Œ_», x„^ŒÖËq∞, JÅã¨@, h~°ã¨O, Xà◊§O`å "Õ_ç"Õ_ç á⁄QÆÅ∞, JuQÍ K«=∞@Å∞=O\˜ ÅHõΔ}ÏÅ∞ Hõ#|_»`å~Ú. PѨˆ~+¨<£ KÕã≤#ѨC_»∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O`Àáê@∞ XHõ F=sx fã≤ Ô~O_»=k =ÙOz#@¡ ~Ú`Õ "≥∞<Àáê*ò ÅHõΔ}ÏÅ∞ U~°Ê_»=Ù. J~°∞^Œ∞QÍ H˘O^ŒiÖ’ F=sãπx fÜ«∞‰õΩO_® =ÙOz<å PѨˆ~+¨<£ =Å¡ F=sH˜ ~°Hõ΄Ѩ™ê~°O ^≥|ƒu#_»O`À Jq ѨxKÕÜ«∞‰õΩO_® J~Ú Ö’Ñ¨Å F=sãπ =Ù<åfl "≥∞<Àáê*ò Ö’áêÅ∞ Hõ#|_»=K«∞Û.

QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O f¿ã¿ãÎ "≥∞<Àáê*ò LO_»^•? 25–35 ã¨O=`«û~åňH PѨˆ~+¨<£KÕã≤ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O `˘ÅyOz<å ֒ѨŠF=sãπ 㨄Hõ=∞OQÍ =ÙO>Ë P~ÀQƺ=O`«"≥∞ÿ# „ã‘ÎÖ’ <åK«∞º~°ÖòQÍ 45–50 ã¨O=`«û~åÅH˜ "≥∞<Àáê*ò ÅHõΔ}ÏÅ∞ U~°Ê_ç#>Ë¡ giÖ’#∂ Jq H˘^ÀÌ Q˘áÈÊ U~°Ê_»`å~Ú. 25–35 ã¨O=`«û~åňH PѨˆ~+¨<£ KÕÜ«∞=Åã≤=zÛ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xfl, F=sãπx fã≤"Õã≤<å P "≥∞<Àáê*ò ÅHõΔ}ÏÅ ã¨O=`«û~åÅ `«~°|_ç =ÙO_çáÈ=Ù. ã¨Ç¨Ï[OQÍ U~°Ê_ç# "≥∞<Àáê*ò ÅHõΔ}ÏÅ∞ 6 <≥ÅÅ #∞Oz 2 ã¨O=`«û~åÅÖ’ `«yæ#@∞¡ giH© `«yæáÈ`å~Ú. giH˜ Ǩ~À‡<£ s¿Ñ¡ãπ"≥∞O\ò ^ä≥~°Ñ‘QÍ D„™Èì[<£ Ǩ~À‡<£ \Ïɡ¡@∞¡ 6 #∞Oz 24 =∂™êÅ∞ W¿ãÎ ÉÏ^èŒÅ∞ HõxÑ≤OK«‰õΩO_® áÈ`å~Ú. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ 50–55 ã¨O=`«û~åÅ∞ =zÛ<å WOHÍ <≥Å <≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ =ã¨∂Î<Õ =ÙO\Ï~Ú. 55 ã¨O=`«û~åÅ∞ xO_ç<å |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ WOHÍ <≥Å<≥ÖÏ =ã¨∂Î =ÙO>Ë "≥·^Œº ѨsHõΔ KÕ~ÚOK«∞HÀ=Åã≤O^Õ. i

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

XIX.

u 310

ã„ ÅΑ H˜ =¸„`q« ã¨~#˚° Ö’ =∞O@ ZO^Œ∞Hõx?

„ã‘ÎÅÖ’ =¸„`«"åÇ≤ÏHõÖ’¡ "åºkè HõÅQÆ_®xH˜ "åi [#<ÕO„kÜ«∂Å x~å‡}"Õ∞ HÍ~°}O. Z‰õΩ¯==∞Ok „ã‘ÎÅÖ’ "åºkè„H˜=ÚÅ∞ H˜Ok#∞Oz ÃÑ·H˜ KÕ~°∞`å~Ú. nxH˜ =¸„`«<åà◊O (Ü«∞Ô~„^ä•) Ü≥∂x^•fi~°OÃÑ·<Õ =ÙO_»@O, =¸„`«<åà◊O z#flkQÍ =ÙO_»@"Õ∞ HÍ~°}O. JO^Œ∞Hõx Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° KÕi# „H˜=ÚÅ∞ Ju `ÕeHõQÍ, Ju `«fi~°QÍ =¸„`«<åà◊O #∞Oz =¸„`«"åÇ≤ÏHõÅH˜, PÃÑ·H© „Ѩܫ∂}˜OK«QÆÅ∞QÆ∞`å~Ú.

ã „ ÅΑ Ö’ =¸„`ã « O¨ |Okè`« "åº^è∞Œ ÖË Z‰õΩ¯=! ÃÑo§ J~Ú# „ã‘ÎÅÖ’ =¸„`«"åÇ≤ÏHõÅH˜ ã¨O|OkèOz# W<£ÃѶHõ¬<£ HõÅQÆ_»O Z‰õΩ¯=. W@∞=O\˜ „ã‘ÎňH ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ `«~°K«∞ W<£ÃѶHõ¬<£ =zÛ =¸„`«O =∞O@ JxÑ≤OK«_»O, `«~°K«∞ =¸„`«O ~å=_»O =ÙO@∞Ok. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O =∂<Õ¿ãÎ U ÉÏ^è• ÖË#@∞¡ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. Ü≥∂x ^ŒQÆæ~°, Ü≥∂x=∂~°æO ֒ѨŠZѨC_»∂ H˘^ÀÌ Q˘áÈÊ "åºkè„H˜=ÚÅ∞ =ÙO\Ï~Ú. Jq =∂=¸Å∞QÍ Z@∞=O\˜ "åºkèx HõeyOK«‰Ωõ O_® =ÙO\Ï~Ú. Jq =¸„`«<åà◊OÖ’H˜, =¸„`«"åÇ≤ÏHõÖ’¡H˜ KÕi#ѨC_Õ "åºkèÅHõΔ}ÏÅx HõÅ∞QÆ*Ë™êÎ~Ú. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’¡ =¸„`«<åà◊O ã¨#flQÍ =ÙO_ç, HÍã¨Î =Ú_»`«Ñ¨_ç=ÙO@∞Ok. "åiH˜ =¸„`«"åÇ≤ÏHõÅÖ’ „H˜=ÚÅ∞ KÕi ™ê÷=~°O U~°Ê~°∞Û‰õΩO\Ï~Ú. =∞Ozhà◊√§ `«‰õΩ¯= `åˆQ"åiÖ’ =¸„`«"åÇ≤ÏHõH˜ ã¨O|OkèOz# W<£ÃѶHõ¬<£ ~å=_»O Z‰õΩ¯=. K«=∞@ ^•fi~å h~°∞ Z‰õΩ¯= HÀÖ’ÊÜÕ∞ "åiÖ’#∂, âßs~°Hõ „â◊=∞ Z‰õΩ¯= KÕ¿ã"åiÖ’#∂, ZO_»Ö’ Z‰õΩ¯=¿ãѨ٠=ÙO_Õ"åiÖ’#∂ =¸„`«"åÇ≤ÏHõÅH˜ ã¨O|OkèOz# W<£ÃѶHõ¬<£ ~å=_»O Z‰õΩ¯=.

311 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

~ÀAH˜ =¸_»∞ b@~°¡ =∞Ozhà◊§`À Ü«¸i#i W<£ÃÑH¶ ¬õ <£ ^Œ∂~°O.

=¸„`«O Z‰õΩ¯= J=_®xH˜ h~°∞ Z‰õΩ¯= fã¨∞HÀ"åe. ~ÀAH˜ Hõhã¨O =¸_»∞ b@~°¡ h~°∞ `åQÍe. „Ѩu XHõ¯~°∞ ~ÀAH˜ 3 #∞Oz 5 b@~°¡ h~°∞ `åQÆ_»O JÅ"å@∞ KÕã¨∞HÀ"åe. „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ h~°∞Ö’ =ÚiH˜ xÅ= ÖË#>Ë¡ =¸„`«O Z‰õΩ¯= JÜÕ∞º"åiÖ’ =¸„`«"åÇ≤ÏHõÖ’¡ W<£ÃѶHõ¬<£ HõÅQÆ_»O J~°∞^Œ∞. +¨μQÆ~ü "åºkè =Ù#fl"åiÖ’ =¸„`«O Z‰õΩ¯= J=_»O =ÙO@∞Ok. J~Ú#ѨÊ\˜H© "åiÖ’ =¸„`«"åÇ≤ÏHõÅ W<£ÃѶHõ¬<£ ~å=_»O Z‰õΩ¯=. ÉˇÅ¡O =Ù#fl KÀ@ p=∞Å∞ KÕˆ~q^èŒOQÍ =¸„`«OÖ’ +¨μQÆ~ü =ÙO_»|\˜ì "åºkè„H˜=ÚÅ∞ KÕ~°∞`å~Ú.

#∂`«# =^è∂Œ =~°∞Ö’¡ ǨÏh=¸<£ ã≤ã~ì¨ Ú\˜ãπ H˘O^Œ~°∞ J=∂‡~ÚÅ∞ Ѷ¨ãπì<≥·\ò [iy# 1–2 ~ÀAÖ’¡<Õ =¸„`«O =∞O@ Jh, [fi~°OQÍ =ÙO^Œh, á⁄uÎ Hõ_»∞Ѩ٠<˘Ñ≤ÊQÍ =ÙO^Œh qÅqÅÖÏ_»`å~°∞. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u<Õ 'ǨÏh=¸<£ ã≤ã¨ì~Ú\˜ãπ— JO\Ï~°∞. Ѷ¨ãπì<≥·\ò ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O`À H˘O^Œ~°∞ J=∂‡~ÚÅÖ’ Ü≥∂x^•fi~°O H˘O`« X~°∞ã¨∞‰õΩ áÈ=_»"Õ∞ H͉õΩO_® =¸„`«^•fi~°O ‰õÄ_® X~°∞ã¨∞‰õΩáÈ`«∞Ok. ZѨC_≥·<å, ZHõ¯_≥·<å â◊s~°OÖ’ HÍã¨Î QÍÜ«∞"≥∞ÿ`Õ ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜=ÚÅ∞ `ÕeHõQÍ KÕ~°∞`å~Ú. J^Õ q^èŒOQÍ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ÉÏH©ìiÜ«∂ „H˜=ÚÅ∞ KÕi =¸„`«^•fi~°O ^•fi~å „H˜=ÚÅ∞ ÃÑ·H˜ KÕi `å`å¯eHõOQÍ "åºkè ÅHõΔ}ÏÅ∞ HõÅ∞QÆ*Ë™êÎ~Ú. H˘O^ŒiÖ’ ǨÏh=¸<£ ã≤ã¨ì~Ú\˜ãπ `ÕeHõQÍ `«yæáÈ`Õ =∞iH˘O^ŒiÖ’ Ü«∂O\˜ |Ü«∂ \˜H± =∞O^Œ∞Å∞ "å_»=Åã≤=ã¨∞ÎOk. W@∞=O\˜"å~°∞ '<å~üá¶ê¡H±û–400— QÍh, 'Ѷ¨ÙÖò„QÍO –500— QÍh L^ŒÜ«∞O–1, ~å„u–1 K˘Ñ¨C# "å~°O– Ѩk ~ÀAÅ∞"å_ç`Õ W<£ÃѶHõ¬<£ `«yæ áÈ`«∞Ok. =¸„`«O =∞O@ Z‰õΩ¯= =ÙO>Ë ÃÑ· Ü«∂O\©|Ü«∂\˜H± =∞O^Œ∞Å`À áê@∞ 'Ü«¸i™êÊãπ— aà◊§Å∞ „Ѩf 6 QÆO@ÅH˜ XHõ\ ˜ =∞O@ `«ˆQæ=~°‰õΩ "å_®e.

ã¨∞Y"åº^èŒ∞Å∞ HõeyOKÕ =¸„`«"åÇ≤ÏHõÅ "åº^èŒ∞Å∞ JO`ÕH͉õΩO_® H˘O^ŒiÖ’ QÆ<ÕiÜ«∂ =O\˜ Öˇ·OyHõ"åº^èŒ∞Å∞ =¸„`«"åÇ≤ÏHõÅ W<£ÃѶHõ¬<£‰õΩ HÍ~°}O. „>ˇÿHÀ"≥∂xÜ«∂ã≤ãπ, HÍ<£_ç_®ã≤ãπ =Å¡ ‰õÄ_® =¸„`«OÖ’ =∞O@, `«~°K«∞ =¸„`«O ~å=_»O =ÙO@∞Ok. ^•xx QÆ∞iÎOz `«y# zH˜`«û KÕÜ«∂e. H˘O^ŒiÖ’ \˜.a. =O\˜ "åº^èŒ∞Å∞ =ÙO_ç =¸„`«OÖ’ =∞O@ =ÙO_»=K«∞Û. JÖψQ =¸„`«HÀâ◊OÖ’, =¸„`«"åÇ≤ÏHõÖ’¡ HõO`«∞Å∞, ~åà◊√§ =ÙO_ç =¸„`«"åÇ≤ÏHõÖ’¡ `«~°K«∂ W<£ÃѶHõ¬<£ ~å=K«∞Û. =¸„`«"åÇ≤ÏHõÖ’¡ `«~°K«∞ W<£ÃѶHõ¬<£ =ã¨∞ÎO>Ë P„ÖÏ왜O_£ ™ê¯xOQ∑, S.q.Ñ≤. ZH±ûˆ~, HõÅÛ~ü >ˇã¨∞ìÅ∞, W`«~° i ѨsHõΔÅ∞ KÕÜ«∂e.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

XX.

u 312

_ç JO_£ ã≤ ZO^Œ∞‰õΩ KÕ™êÎ~°∞?

_ç JO_£ ã≤ J<Õ^•xÖ’ '_ç— JO>Ë _≥·Å>Ë+¨<£, 'ã≤— JO>Ë ‰õĺ~ü\Ï*ò. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O kQÆ∞=ÉèÏQÆO HõO_≥ÖÏQÍ =ÙO@∞Ok. nxx ÃãifiH±û JO\Ï~°∞. _ç JO_£ ã≤ (z<åflѨˆ~+¨<£) Ö’ "Õ~°∞ "Õ~°∞ Ãã·AÅ∞ =ÙO_Õ _≥·ÖÏ@~üû (Hõ_ô¤Å∞) áÈxzÛ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î° =∂~åæxfl `å`å¯eHõOQÍ "≥_»Å∞Ê KÕ™êÎ~°∞. "≥_»Å∞Ê KÕÜ«∞|_ç# =∂~°æOQÆ∞O_® ‰õĺ~°\ò J<Õ z#fl Ѩx=Ú@∞ì`À QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒ѨŠwHõ_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. z<åflѨˆ~+¨<£ J~Ú# "≥O@<Õ P =∂~°æO =∞m§ ^ŒQÆæÔ~·áÈ`«∞Ok.

z<åflѨ~ˆ +¨<£ KÕ¿ãÎ Ñ≤ÅÅ¡ ∞ ѨÙ_»`å~å? Ñ≤Å¡Å∞ HõÅQÆx"åiÖ’ z<åflѨˆ~+¨<£ KÕ¿ãÎ Ñ≤Å¡Å∞ѨÙ>Ëì J=HÍâ◊O =ÙOk. giÖ’ z<åflѨˆ~+¨<£ ^•fi~å |Ü«∞@‰õΩ=zÛ# \˜+¨ØºxѨ^ä•År ÖË|ˆ~@sH˜ ѨOÑ≤ ѨsHõΔKÕ¿ãÎ JO_»O q_»∞^ŒÅ =Ù#fln ÖËxn `≥Å∞ã¨∞ÎOk. JO`ÕH͉õΩO_® QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’ HõΔÜ«∞"åºkèQÍh, =∞~˘Hõ\ ˜ QÍh =ÙO_ç QÆ~°ƒùO ~å‰õΩO_® J_»∞¤Ñ¨_»∞`«∞#fln `≥Å∞ã¨∞ÎOk. JO`ÕH͉õΩO_® QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒ѨŠD„™Èì[<£ „á⁄[ã≤ì~À<£ Ǩ~À‡#¡ „ѨÉèÏ=O ZÖÏ =Ù#fln `≥Å∞ã¨∞ÎOk. QÆ~°ƒùO ~å=_»O q+¨Ü«∞OÖ’ D Ǩ~À‡#¡ „ѨÉèÏ=O KåÖÏ =ÙO@∞Ok. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ q+¨Ü«∞OÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒ѨŠá⁄~°Å∞ J<å~ÀQƺOQÍ =∂i JkèHõOQÍ c¡_çOQ∑ J=Ù`«∞Ok. W@∞=O\˜"åiH˜ z<åflѨˆ~+¨<£`À QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒ѨŠáê_≥·# \˜+¨ØºÅx `˘ÅyOz â◊√„ÉèíOKÕ¿ãÎ J#=ã¨~°OQÍ c¡_çOQ∑ J=_»O PyáÈ`«∞Ok. |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ qѨs`«OQÍ Hõ_»∞ѨÙ<˘Ñ≤Ê =ã¨∞ÎOk. W@∞=O\˜ "åiH˜ z<åflѨˆ~+¨<£ KÕ¿ãÎ H˘O^ŒiH˜ |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Hõ_»∞ѨÙ<˘Ñ≤Ê ~å‰õΩO_® áÈ=K«∞Û. H˘O^ŒiH˜ HÍ~°}O `≥eÜ«∞‰õΩO_® QÆ~°ƒù„™ê"åÅ∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú. W@∞=O\˜"åiH˜ z<åflѨˆ~+¨<£ KÕ¿ãΠѶ¨e`«O =ÙO_»=K«∞Û.

313 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

=Ú@∞¡ ZO_çáÈÜÕ∞ ~ÀAÖ’¡QÍh, =Ú@∞¡ ZO_çáÈ~Ú# `«~°∞"å`« H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ c¡_çOQ∑ Z‰õΩ¯= J=_»O ÖË^• =∞^茺=∞^茺֒ c¡_çOQ∑ Hõ#|_»@O =ÙO@∞Ok. giH˜ z<åflѨˆ~+¨<£ KÕ¿ãÎ c¡_çOQ∑ PyáÈ=K«∞Û. ÖË^• JÖÏ J=_®xH˜ HÍ~°}O `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û. ^•x|\˜ì zH˜`«û KÕ¿ãÎ P~ÀQƺO ‰õΩ^Œ∞@Ѩ_»∞`«∞Ok. H˘O^ŒiH˜ =Ú`åºÅ QÆiƒù}© =zÛ c¡_çOQ∑ J=Ù`«∞Ok. z<åflѨˆ~+¨<£ KÕã≤ =Ú`åºÅ QÆiƒù}© fã≤"Õ™êÎ~°∞. P `«~°∞"å`« ‰õÄ_® XHõ\ ˜ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ KÕã≤ =Ú`åºÅ QÆiƒù}© Ѩiã≤÷ux K«Hõ¯k^Œ∞Ì`å~°∞.

QÆ∞@∞ìQÍ LO_Õ J<ÕHõ [|∞ƒÅ#∞ |Ü«∞@ÃÑ>Ëì z<åflѨ~ˆ +¨<£ ZO_À"≥∞„>ˇÿ\ ˜ãπ=O\˜ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞"åº^èŒ∞Ö’¡ z<åflѨˆ~+¨<£ KÕã≤ =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç`Õ Ñ¶¨e`åÅ∞ Hõ#|_»`å~Ú. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒ѨŠˆH#û~ü =ÙO^Œ#∞‰õΩ#flѨC_»∞ z<åflѨˆ~+¨<£ KÕ¿ãÎ ˆH#û~ü J~Ú#n HÍxn `≥Å∞ã¨∞ÎOk. |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ 㨄Hõ=∞OQÍ~åx ˆHã¨∞Ö’¡, c¡_çOQ∑ JkèHõOQÍ JÜÕ∞º ˆHã¨∞Ö’¡ z<åflѨˆ~+¨<£ KÕã≤ JO^Œ∞Ö’x \˜+¨Øºx ÖË|ˆ~@sÖ’ ѨsHõΔKÕ¿ãÎ |Ç≤Ï+¨μìÖ’x qѨs`« ã≤÷uH˜ HÍ~°}O `≥Å∞ã¨∞ÎOk. KåÖÏ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ Z@∞=O\˜ =∞O^Œ∞Å∞ "å_»#=ã¨~°O ÖˉõΩO_® z<åfl Ѩˆ~+¨<£`À Ѩiã≤÷u K«Hõ¯|_»∞`«∞Ok. H˘O`«=∞OkH˜ QÆ~°ƒùO =zÛ Ñ≤O_»O Z^ŒQƉõΩO_® Jqã≤áÈ~Ú JO^Œ∞Ö’<Õ =ÙO_»=K«∞Û. J@∞=O@ѨC_»∞ z<åflѨˆ~+¨<£ KÕã≤ fã≤"Õ™êÎ~°∞. WOH˘O^ŒiH˜ QÆ~°ƒù„™ê=O [iy H˘O`« |Ü«∞@‰õΩ =KÕÛã≤ =∞iH˘O`« ֒ѨÖË =ÙO@∞Ok. ^•x=Å¡ c¡_çOQ∑ J=Ù`«∂ =ÙO@∞Ok. JѨC_»∞ z<åflѨˆ~+¨<£ KÕã≤ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xfl ѨÓiÎQÍ H©¡<£KÕ¿ãÎ c¡_çOQ∑ PyáÈ`«∞Ok.

JkèHOõ QÍ c¡_Oç Q∑ J=Ù`«∂ LO>Ë... Z=iÔH·<å QÆ~°ƒù„™ê=O [iy# `«~°∞"å`« WOHÍ c¡_çOQ∑ Hõ#|_»∞`«∂ =ÙO>Ë WOHÍ H˘O`«ÉèÏQÆO QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ֒ѨŠq∞yÖË=ÙO^Œx QÆ∞iÎOz z<åflѨˆ~+¨<£ KÕ¿ãÎ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O H©¡<£ J~Ú c¡_çOQ∑ PyáÈ`«∞Ok. QÆ~°ƒùO =^ŒÌ#∞‰õΩ#flѨC_»∞ ‰õÄ_® z<åflѨˆ~+¨<£ KÕã≤ JÉÏ~°¬<£ KÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. H˘O^ŒiH˜ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°OÖ’x =∂~°æO KåÖÏ ã¨#flkQÍ =ÙO@∞Ok. ^•x=Å¡ `«y#xfl g~°ºHõ}ÏÅ∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’H˜ KÕ~°ÖËHõáÈ`å~Ú. W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ z<åflѨˆ~+¨<£ KÕã≤ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O =∂~åæxfl "≥_»Å∞Ê KÕ¿ãÎ QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎOk. z<åflѨˆ~+¨<£Ö’ Wxfl „ѨÜ≥∂[<åÅ∞ =ÙO_»|>Ëì KåÖÏ ˆHã¨∞Ö’¡ z<åflѨˆ~+¨<£ KÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`ÀOk. i

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

XXI.

u 314

@∂ºÉˇHgìõ ∞ Ñà ^•ÌÑ~ˆ¨ +¨
Ñ≤Å¡Å∞ ѨÙ@ì‰õΩO_® KÕ~ÚOK«∞‰õΩ<Õ z<åflѨˆ~+¨<£ (@∂ºÉˇHõìg∞) ÃÑ^•ÌѨˆ~+¨<£ (Ç≤Ïã¨ì Ô~Hõìg∞)H˜ ^•ifã¨∞ÎO^Œx ZO^Œ~À J#∞‰õΩO\Ï~°∞. z<åflѨˆ~+¨<£ KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O =Å¡ Hõ_»∞ѨÙÖ’ QÆ_»¤Å∞ `«Ü«∂~°=_»O, c¡_çOQ∑ Z‰õΩ¯= J=_»O, Hõ_»∞ѨÙÖ’ <˘Ñ≤Ê~å=_»O, #~åÅ∞ aQÆnÜ«∞_»O =ÙO\ÏÜ«∞#∞‰õΩO\Ï~°∞. JO^Œ∞Hõx W^ŒÌ~°∞ =ÚQÆ∞æ~°∞ Ñ≤Å¡Åx Hõ#_»O ѨÓiÎ J~Ú# `«~°∞"å`« @∂ºÉˇHõìg∞ H͉õΩO_® <Õ~°∞QÍ Ç≤Ïã¨ìÔ~Hõìg∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åÅ#∞‰õΩO\Ï~°∞. Ç≤Ïã¨ìÔ~Hõìg∞ (ÃÑ^•ÌѨˆ~+¨<£) KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O`À Ñ≤Å¡Å∞ ѨÙ@ì‰õΩO_®#∞ J=Ù`«∞Ok, <≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ =KÕÛ ÉÏ^è• `˘ÅQÆ∞`«∞Ok. Hõ_»∞ѨÙÖ’ QÆ_»¤Å∞ `ÕÅ_®xH˜ J=HÍâ◊O ÖˉõΩO_® áÈ`«∞O^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞.

@∂ºÉˇHgìõ ∞ PѨ~ˆ +¨<£ ÃÑ^•ÌÑ~ˆ¨ +¨Ë "Õˆ~ HÍ~°}O =Å¡<ÕQÍx z<åflѨˆ~+¨<£ =Å¡ HÍ<ÕHÍ^Œ∞. HÍ#∞ÊÖ’¡ H˘O^ŒiH˜ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O HõO~î°O p~°∞‰õΩO@∞Ok. JHõ¯_» „H˜=ÚÅ∞ KÕi „HÍxH± ѨÙO_»∞QÍ =∂~°∞`«∞Ok. ^•x=Å¡ "åiH˜ `«~°K«∞ `≥Å∞Ѩ٠Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. P `≥Å∞Ѩ٠"åiH˜ z~å‰õΩ Hõeyã¨∂Î =ÙO@∞Ok. P z~å‰õΩ`À z=iH˜ "å~°∞ ÃÑ^•ÌѨˆ~+¨<£ KÕ~ÚOK«∞‰õΩx QÆ~°ƒùã¨Oz f~ÚOKÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. W@∞=O\˜"åà◊√§ JO`«‰õΩ=ÚO^Õ ZѨC_À @∂ºÉˇHõìg∞ KÕ~ÚOK«∞‰õΩx =Ù#fl@¡~Ú`Õ "å~°∞ KÕ~ÚOK«∞‰õΩ#fl z<åflѨˆ~+¨<£ =ÖË¡ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ ѨÙO_»∞ Ѩ_çO^Œh, JO^Œ∞=ÖË¡ `«=∞H˜ ÃÑ^•ÌѨˆ~+¨<£ KÕ~ÚOK«∞HÀ=Åã≤ =zÛO^Œh "åáÈ`å~°∞. HÍh Jk x[O HÍ^Œ∞.

315 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

"å~°∞ @∂ºÉˇHõìg∞ KÕ~ÚOK«∞‰õΩ<åfl KÕ~ÚOK«∞HÀHõáÈ~Ú<å HÍ#∞ÊÅ =Å¡ p~°∞‰õΩáÈ~Ú# QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~î°O ^ŒQÆæ~° ѨÙO_»∞ U~°Ê_ç =ÙO_Õ^Õ. HÍ#∞Ê J=QÍ<Õ @∂ºÉˇHõìg∞ PѨˆ~+¨<£ KÕ~ÚOK«∞HÀ|\˜ì P ã¨=∞Ü«∂xH˜ "åiH˜ P ѨÙO_»∞ ã¨=∞㨺ÖË^Œ∞. H˘O`«HÍÅO `«~°∞"å`« P ã¨=∞㨺 |Ü«∞@Ѩ_»@O`À @∂ºÉˇHõìg∞ =ÖË¡ Jx JáÈÇ¨Ï K≥O^Œ∞`å~°∞. z<åflѨˆ~+¨<£ KÕ~ÚOK«∞‰õΩ#fl `«~°∞"å`« Hõ_»∞ѨÙÖ’ p=ÚQÆ_»¤Å∞ =KåÛÜ«∞x H˘O^Œ~°∞ JO\Ï~°∞. HÍh Jk x[O HÍ^Œ∞. @∂ºÉˇHõìg∞ =Å¡ ¿ÑQÆ∞Å∞ "åK«_»OQÍh, p=ÚQÆ_»¤Å∞ ~å=_»O QÍh =ÙO_»^Œ∞. ~ÀQÆx~À^èŒHõ â◊H˜Î `«y#O`«ÖËx"åiÖ’#∂, QÆ<ÕiÜ«∂ =O\˜ Öˇ·OyHõ "åº^èŒ∞Å∞ =zÛ#"åiÖ’#∂ "åºkè„H˜=ÚÅ∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ¿ÑQÆ∞Ö’¡H˜ KÕi `ÕeHõQÍ p=ÚQÆ_»¤Åx Hõey™êÎ~Ú.

Hõ_»∞ѨÙÖ’ p=ÚQÆ_»¤Å∞ ZO^Œ∞‰õΩ `«Ü«∂~°=Ù`å~Ú? =ÚYºOQÍ HÍ#∞Ê ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«y# â◊√„Éèí`« áê\˜OK«HõáÈ~Ú<å, ÃÑxûe<£, Ü«∂OÑ≤ ã≤e<£ =O\˜ Ü«∂O\˜|Ü«∂\˜H± =∞O^Œ∞Å∞ "å_»HõáÈ=_»O =ÖÏ¡ „H˜=ÚÅ∞ `ÕeHõQÍ ÃÑ·H˜ „Ѩܫ∂}˜Oz QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ¿ÑQÆ∞Å∞ "åKÕ@@∞¡ KÕ™êÎ~Ú.D q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞x"åà◊√§ `å=Ú @∂ºÉˇHõìg∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O =ÖË¡ ¿ÑQÆ∞Å∞ "åKåÜ«∞h, QÆ_»¤Å∞ =KåÛÜ«∞x J#∞‰õΩO\Ï~°∞. Ü≥∂x=∂~°æO^•fi~å „H˜=ÚÅ∞ á⁄uÎ Hõ_»∞ѨÙÖ’H˜ KÕ~°_»O Ju ã¨Ç¨Ï[O. =ÚYºOQÍ ÃãH±û ÃÇ·Ïl<£ áê\˜OK«x "åiÖ’ =∞iO`«ã¨Ç¨Ï[O. W@∞=O\˜ "åiÖ’ ¿ÑQÆ∞Å∞ "åK«_»O, QÆ_»¤Å∞ `ÕÅ_»O Juã¨Ç¨Ï[O. H˘O`« =Ü«∞ã¨∞ =zÛ# `«~°∞"å`« H˘O^ŒiH˜ ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û =™êÎ~Ú. ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û<Õ H˘Ü«∞ºHõO_»Å∞ JO\Ï~°∞. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O QÀ_»Ö’¡ ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£ QÆ_»¤Å∞ `Õe c¡_çOQ∑ JkèHõOQÍ J=_»O, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O Ѩi=∂}O ÃÑ~°QÆ_»O =ÙO@∞Ok. W@∞=O\˜ "åiH˜ ÃÑ^•ÌѨˆ~+¨<£ KÕã≤ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O fã≤"ÕÜ«∞_»O XHõ¯>Ë =∂~°æO. =∞O^Œ∞Å`À ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û Hõ~°QÆ_»O =ÙO_»^Œ∞. D q+¨Ü∞« O `≥eÜ«∞Hõ z<åflѨ~ˆ +¨<£ KÕ~ÚOK«∞HÀ|>Ëì QÆ~åƒùâÜ ◊ ∂« xH˜ H˘Ü«∞ºQÆ_Ť» ∞ =KåÛÜ«∞x J#∞‰õΩO\Ï~°∞. H˘O^ŒiH˜ ~°Hõ~°HÍÅ W<£ÃѶHõ¬<£û ~å=_»O =Å¡ `≥Å∞Ѩ٠Z‰õΩ¯= J=_»O, "åã¨#, ^Œ∞~°^Œ JxÑ≤OK«_»O =ÙO\Ï~Ú. J@∞=O\˜ ÉÏ^èŒÅ∞ ~å=_®xH˜ "Õˆ~ HÍ~°}ÏÅ∞ =Ù<åfl~Ú. H˘O^Œ~°∞ W@∞=O\˜ `≥Å∞ѨÙx ˆH#û~üx „áê~°OÉèí^Œâ◊ J#∞‰õΩO\Ï~°∞. XHÀ¯™êi P~ÀQƺHõ~°OQÍ <åºK«∞~°ÖòQÍ JÜÕ∞º `≥Å∞ѨÙx ‰õÄ_® ˆH#û~ü "≥Ú^Œ\ ˜ ^Œâ◊ J#∞‰õΩO\Ï~°∞. @∂ºÉˇHõìg∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ|>Ëì `«=∞H˜ ˆH#û~ü Ѩiã≤÷u U~°Ê_çO^Œx kQÆ∞Å∞Ѩ_çáÈ`å~°∞. W^ŒO`å "åi JáÈǨÏ=∂„`å"Õ∞. J#=ã¨~°O Ç≤Ïã¨ìÔ~Hõìg∞ KÕ~ÚOK«∞‰õΩO>Ë ~°Hõ~°HÍÅ ^Œ∞+¨Êùe`åÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. JO^Œ∞Hõx @∂ºÉˇHõìg∞ QÆ∞iOz JáÈǨÏÅ∞ J#=ã¨~°O. i

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

XXII.

u 316

Ñà ^•ÌÑ~ˆ¨ +¨<£ (Ç≤Ïã¨~Ôì Hõgì ∞) Z=iH˜ KÕ™êÎ~∞° ?

Hõ_∞» ѨÙÃÑ#· ∞Oz HÀã≤ KÕ¿ã 'ÃÑ^•ÌÑ~ˆ¨ +¨<—£ x ZÉÏ˚q∞#Öò Ç≤ÏÃã~Ôì Hõgì ∞ JO\Ï~°∞. Hõ_∞» ѨÙÃÑ· #∞Oz H͉õΩO_® Ü≥∂x=∂~°æOÖ’#∞Oz PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xfl fã≤"ÕÜ«∞_®xfl '"≥*ˇ·#Öò Ç≤ÏÃãìÔ~Hõìg∞— JO\Ï~°∞. Hõ_»∞ѨÙÃÑ·# HÀã≤ ÃÑ^•ÌѨˆ~+¨<£ KÕã≤#ѨC_»∞ J=ã¨~°O |\˜ì ZÃÑO_ôÃãHõìg∞ KÕÜ«∞=K«∞Û. H˜O^Œ#∞Oz KÕ¿ã@ѨC_»∞ Jk ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. JÖψQ ¿ÑQÆ∞Ö’¡ `Õ_® =ÙO>Ë JѨC_Õ K«∂ã≤ ^•xH˜ ‰õÄ_® PѨˆ~+¨<£ KÕÜ«∞=K«∞Û. ÃÑ^•ÌѨˆ~+¨<£ Z=iH˜ KÕ™êÎ~°<Õk KåÖÏ=∞Ok Z‰õΩ¯=QÍ J_çˆQ „Ѩâ◊fl. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O fã≤"ÕÜ«∞_®xH˜ H˘xfl „Ѩ`ÕºHõHÍ~°}ÏÅ∞ =Ù<åfl~Ú.

Ç≤Ïã¨ìÔ~Hõìg∞ ZO^Œ∞‰õΩ? H˘O^Œi c¡_çOQ∑ JkèHõOQÍ J=Ù`«∞Ok. ^•x=Å¡ P"≥∞‰õΩ ~°HõÎO ÉÏQÍ `«yæ, h~°ã¨ Ѩ_çáÈ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç<å `«$Ñ≤ÎHõ~°"≥∞ÿ# Ѷ¨e`åÅ∞ Hõ#|_»#ѨC_»∞ ÃÑ^•ÌѨˆ~+¨<£ KÕÜ«∞=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. _ç.Ü«Ú.a. (_çãπ Ѷ¨OHõ¬#Öò Ü«Ú>ˇÿÔ~·<£ c¡_çOQ∑), Ü«Ú>ˇÿÔ~·<£ ÃѶ·„ÉÏ~Ú_£û (QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ HõO`«∞Å∞) =O\˜ Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ HõO_»Å∞ HõO_»Å∞QÍ ~°HõÎO JkèHõOQÍ áÈ=_»O, h~°ã¨Ñ¨_»_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. W@∞=O\˜ Hˆ ã¨∞Ö’¡ ÃÑ^•ÌÑ~ˆ¨ +¨<£ KÕã≤ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∂« xfl `˘ÅyOK«_O» XHõ¯>Ë =∂~°Oæ .

Z=∞Ô~˚hûQÍ KÕ¿ã Ç≤Ïã¨ìÔ~Hõìg∞ H˘O^ŒiH˜ HÍ#∞ÊÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O ziyáÈ`«∞Ok. ^•xx uiy ‰õΩ@∞¡"Õã≤ ã¨iKÕÜ«∞_»O ‰õΩ^Œ~°‰õΩO_® áÈ`«∞Ok. P ˆHã¨∞Ö’¡ Ç≤ÏÃãìÔ~Hõìg∞ KÕÜ«∞_»O `«Ñ¨Ê =∞~À =∂~°æO =ÙO_»^Œ∞.

317 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

„Ѩ=∂^•Ö’¡ ‰õÄ_® QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O p~°∞‰õΩáÈ=K«∞Û. W@∞=O\˜ ˆHã¨∞Ö’¡ ‰õÄ_® QÆ~åƒù â◊Ü∂« xfl ã¨iKÕÜ∞« _»O ‰õΩ^Œ~H° áõ È=K«∞Û. J@∞=O@ѨC_»∞ ‰õÄ_® Ç≤ÏÃã~Ôì Hõgì ∞ XHõ¯>Ë QÆ`º« O`«~O° . z<åflѨˆ~+¨<£ KÕã≤#ѨC_»∞ H˘O^ŒiH˜ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ J#∞HÀ‰õΩO_® zÅ∞¡Ñ¨_»=K«∞Û. J@∞=O\˜ zÅ∞¡ Z@∞=O\˜ „Ѩ=∂^ŒO ÖˉõΩO_® =∂#=K«∞Û. H˘O^ŒiÖ’ zÅ∞¡ HÍOÑ≤¡ˆH+¨<£û Hõeyã¨∞ÎOk. J@∞=O@ѨC_»∞ Ç≤ÏÃãìÔ~Hõìg∞ KÕÜ«∞=Åã≤=ÙO@∞Ok. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~îåxH˜ ÃÑ^ŒÌѨÙO_»∞ Ѩ_ç#ѨC_»∞, QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ \˜.a. =zÛ HÍOÑ≤¡ˆH+¨#∞¡ U~°Ê_»∞`«∞#flѨC_»∞ Ç≤ÏÃãìÔ~Hõìg∞ KÕÜ«∂eû=ã¨∞ÎOk. H˘O^ŒiH˜ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O H˜OkH˜ *ÏiáÈ`«∞Ok. U=∂„`«O =ÚH˜¯<å |Ü«∞@‰õΩ =KÕÛ ã¨∞ÎOk. WÖÏ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O Ѩ@∞`«fiO HÀÖ’Ê~Ú *ÏiáÈ`«∞#flѨC_»∞ PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ ^•xx fã≤"ÕÜ«∞=Åã≤O^Õ. QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜, @∂º|∞ÅH˜, F=sãπH˜ p=ÚQÆ_»¤Å∞ =¿ãÎ Ç≤ÏÃãìÔ~Hõìg∞ KÕÜ«∞=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. H˘O^ŒiH˜ @∂º|∞Å∞ h~°∞Ѩ\ ˜ì L|∞ƒ`å~Ú. JÖψQ F=sãπH˜ h\˜HõO`«∞Å∞ U~°Ê _»`å~Ú. W@∞=O\˜"åiH˜ Ç≤ÏÃãìÔ~Hõìg∞ KÕÜ«∞‰õΩO_® P @∂º|∞Å∞, F=sãπ=~°ˆH `˘Åy¿ãÎ ã¨iáÈ`«∞Ok.

ˆH#û~ü `˘e^Œâ◊Ö’ Ç≤ÏÃãìÔ~Hõìg∞ ˆH#û~üx `˘e^Œâ◊Ö’ QÆ∞iÎOz Ç≤ÏÃãìÔ~Hõìg∞ KÕã≤ =∞O^Œ∞Å∞ "å_ç`Õ ˆH#û~ü ^Œ∞+¨Êùe`åÅ∞ ÖˉõΩO_® áÈ`å~Ú. ™ê^è•~°}OQÍ Ç≤ÏÃãìÔ~Hõìg∞ JO>Ë QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O`À ã¨Ç¨ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xfl `˘Å yOK«_»O, H˘O^ŒiÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O`Àáê@∞ ѨHõ¯# =ÙO_Õ @∂º|∞x XHõ F=sx ‰õÄ_® `˘Åy™êÎ~°∞. Ô~O_»= F=sãπ J<å~ÀQƺOQÍ =ÙO>Ë Ô~O_çO\˜h QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O`À áê@∞ fã≤"Õ™êÎ~°∞. W@∞=O\˜ „ã‘ÎÅÖ’ "≥∞<Àáê*ò ÉÏ^èŒÅ∞ HõÅQÆ=K«∞Û. "å\˜x QÆ∞iÎOz Ǩ~À‡<£ aà◊§Å∞ "å_ç`Õ P ÉÏ^èŒÅ∞ `«yæáÈ`å~Ú. Ô~O_»∞ F=sãπ`À ã¨Ç¨ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xfl fã≤"ÕÜ«∞_®xfl ''áê<£ Ç≤ÏÃãìÔ~Hõìg∞—— JO\Ï~°∞. F=sãπ Ô~O_çO\˜h fã≤"Õã≤#ѨC_»∞ P q+¨Ü«∞O ¿Ñ+¨O\òH˜ `≥eã≤=ÙO>Ë `«#H˜ PѨˆ~+¨<£ `«~°∞"å`« "≥∞<Àáê*ò ÉÏ^èŒÅ∞ Hõ#|_ç`Õ ^•xH˜ zH˜`«û á⁄O^Œ_»O ã¨∞Å∞=Ù J=Ù`«∞Ok. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

XXIII.

u 318

Ñà ^•ÌÑ~ˆ¨ +¨<£ J~Ú# ZO`«HÍÖÏxH˜ ãà H±ûÖ’ áêÖÁæ#=K«∞?Û

H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ =ÙO_»QÍ<Õ Ç≤ÏÃãìÔ~Hõìg∞ PѨˆ~+¨<£ J~Ú QÆ~°ƒùã¨Oz fã≤"ÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. QÆ~°ƒùã¨Oz fã≤"ÕÜ«∞_»O`À H˘O^ŒiÖ’ ÃãH±û ÃÑiyáÈ`«∞Ok. ^•xH˜ HÍ~°}O QÆ~ƒ° Où =ã¨∞OÎ ^Œ<Õ ÉèÜ í ∞« O `˘ÅyáÈ=_»O ÖË^• JO`«=~°‰Ωõ c¡_Oç Q∑ „áê|¡"∞£ û`À ã¨`«=∞`«"≥∞ÿ# "åiH˜ ibѶπ ~å=_»O.

ÃÑ^•ÌÑ~ˆ¨ +¨<£ J~Ú#"åiÖ’ ÃãH±ûH˜ Ѷ٨ Öò™êìÑπ ~Ô O_»∞ <≥ÅÖË Ç≤ÏÃãìÔ~Hõìg∞ PѨˆ~+¨<£ J~Ú# `«~°∞"å`« ÃãH±ûÖ’ ZO`«HÍÖÏxH˜ áêÖÁæ<åÖ’ `≥eÜ«∞Hõ H˘O^Œ~°∞ ^ŒOѨ`«∞Å∞ P~°∞<≥ÅÅ∞, ã¨O=`«û~°O PyáÈ`å~°∞. XHõ „ѨHõ¯ ÃãH±û HÍ"åÅ<Õ "Õ_ç HÀiHõ, =∞~˘Hõ„ѨHõ¯ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë U=∞ø`«∞O^À#fl ÉèíÜ«∞O. D QÆO^Œ~°QÀà◊OÖ’ J~°÷OÖËx z~å‰õΩ, HÀѨO KÀ@∞KÕã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ QÆ~°ƒùã¨Oz fã≤"Õã≤<å Ô~O_»∞ <≥ÅÅ#∞Oz ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. JO`å ÉÏQÆ∞O>Ë <≥ÖÏ Ñ¨k¿ÇÏ#∞~ÀAňH ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. ZO`« Py<å 3 <≥ÅÅH˜ q∞Oz PQÆ#=ã¨~°OÖË^Œ∞. WO`å Py z=iH˜ ZO`À HÀiHõ`À ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë H˘O^Œ~°∞ ^ŒOѨ`«∞ÅH˜ J#∞HÀx qz„`«ã¨=∞㨺 Z^Œ∞~°=Ù`«∞Ok. PѨˆ~+¨<£H˜ =ÚO^Œ∞ ZO`À K«Hõ¯QÍ JOQƄѨ"Õâ◊O [~°QÆ_»O =ÙO_»QÍ, PѨˆ~+¨<£ J~Ú# `«~°∞"å`« JOQÆO ѨÓiÎQÍ „Ѩ"ÕtOK«‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok. ÃÑ·QÍ „ã‘Î <˘Ñ≤Ê JO@∂ aQÆnã¨∞HÀ=_»O ‰õÄ_® [~°∞QÆ∞`«∞Ok. nxH˜ HÍ~°}O PѨˆ~+¨<£=Å¡ Ü≥∂x=∂~°æO HÍã¨Î >ˇÿ\ò J=_»O, z#flk J=_»O. Ç≤ÏÃã~Ôì Hõgì ∞ J~Ú# „ã‘ÅÎ Ö’ `˘ek<åÖ’¡ Ü≥∂x=∂~°Oæ Ö’ `«_ç `«Q∞Æ `æ ∞« Ok. Ü≥∂x֒ѨŠZO_ç#@∞¡ J=Ù`«∞Ok. ^•x`À JOQƄѨ"Õâ◊O ã¨∞<åÜ«∞ã¨OQÍ [~°QÆHõ Ѩ\ ˜ì#@∞¡ J=Ù`«∞Ok.

319 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

*ˇ·Ö’ÔH·<£ *ˇb¡QÍx, ÔH"≥·. *ˇb¡QÍx, #∂<≥QÍx, "Õ[Öˇ·<£QÍx ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ=ÚO^Œ∞ Ü≥∂x =∂~°æOÖ’ ~å¿ãÎ JOQƄѨ"Õâ◊O `ÕeHõQÍ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. H˘kÌ~ÀAÅ∞ P q^èŒOQÍ KÕ¿ãÎ PÃÑ·# Ü≥∂x=∂~°æO Å∂*ò J~Ú JOQƄѨ"Õâ◊O ã¨∞Å∞=Ù J=Ù`«∞Ok.

ÃÑ^•ÌÑ~ˆ¨ +¨<`£ À Ü≥∂xÖ’ HõeQˆ `Õ_®Å∞ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O fã≤"ÕÜ«∞_»O =Å¡ Ü≥∂x=∂~°æO á⁄_»=Ù `«yæ#@∞¡ Hõ#|_ç<å Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O`À 2–3 "å~åÖ’¡ Ü≥∂x ™êy ѨÓ~°fiO ÖÏQÍ<Õ JOQÆO ѨÓiÎQÍ Ö’Ñ¨eH˜ „Ѩ"Õtã¨∞ÎOk. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ QÆ~°ƒùã¨Oz`Àáê@∞ JO_®â◊Ü«∂Å∞ (F=sãπ) Ô~O_çO\˜h `˘Åy™êÎ~°∞. JѨC_»∞ D„™Èì[<£ Ǩ~À‡<£ `«‰õΩ¯"≥· Ü≥∂x ZO_ç#@∞¡ J=Ù`«∞Ok. ^•x=Å¡ JOQƄѨ"Õâ◊O`À <˘Ñ≤Ê, =∞O@ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. W@∞=O\˜ „ã‘ÎÅ∞ 'W=ÖÏ<£— „H©"£∞ Ü≥∂x֒ѨŠ~å¿ãÎ \˜+¨ØºÅ∞ P~ÀQƺHõ~°OQÍ =∂~°_»"Õ∞ H͉õΩO_® JOQƄѨ"Õâ◊O ‰õÄ_® `ÕeHõQÍ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ç≤ÏÃãìÔ~Hõìg∞`Àáê@∞ F=sãπ Ô~O_çO\˜h fã≤"ÕÜ«∞|_ç# H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ 40–50 ã¨O=`«û~åÅÖ’ ~å=Åã≤# "≥∞<Àáê*ò ÅHõΔ}ÏÅ∞ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ =™êÎ~Ú. x„^ŒÑ¨@ìHõáÈ=_»O, PHõe ÖËHõáÈ=_»O, _ç„Ѩ+¨<£ ÅHõΔ}ÏÅ∞ HõÅQÆ_»O, Xà◊√§ "Õ_çQÍ JxÑ≤OK«_»O, K«=∞@Å∞ Z‰õΩ¯= áÈÜ«∞_»O,âßs~°H,õ =∂#ã≤Hõ ÉÏ^èÅŒ ∞ HõÅQÆ_O» =ÙO\Ï~Ú. W@∞=O\˜"åiH˜ 'W=ÖÏ<£— =O\˜ D„™Èì[<£ aà◊§Å∞ P~°∞ <≥ÅÅ∞ "å_®e. H˘O^ŒiH˜ 2–3 ã¨O=`«û~åÅ∞ "å_®e.

ã¨ifiH±ûH˜ ˆH#û~ü =zÛ<å ÃãH±ûH˜ J=~À^èŒO ÖË^Œ∞ H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~îåxH˜ ˆH#û~ü ~åQÍ HõÔ~O\ò ÃÑ_»`å~°∞. HõÔ~O\ò ÃÑ@ì_»O =Å¡ Ü≥∂x=∂~°æO H˘O`« ‰õΩkOK«∞‰õΩáÈ`«∞Ok. QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ ˆH#û~ü ~å=_»O`À WHõ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#‰õÄ_»^Œh, ÃãH±ûH˜ ^Œ∂~°OQÍ=ÙO_®Åx J#∞‰õΩO\Ï~°∞.HÍh Jk HõÔ~H±ì HÍ^Œ∞. ˆH#û~üH˜ zH˜`«û ѨÓiÎHÍQÍ<Õ ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌ~°∂ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åe. ÖËx ѨHõΔOÖ’ Ü≥∂x^•fi~°O =∞iO`« aQÆnã¨∞‰õΩáÈ`«∞Ok. Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë<Õ Ü≥∂x =∂~°æO =^Œ∞Å∞QÍ =ÙO@∞Ok. ˆH#û~ü =zÛO^Œx ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#‰õΩO_® =∂<ÕÜ«∞ #=ã¨~°O ÖË^Œ∞.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

XXIV.

u 320

FÖË*¤ ò =¿ãÎ ãà H±ûH˜ Ѷ٨ Öò™êìÑπ Ñà @ì=Åã≤O^Õ<å?

ZO`« =Ü«∞ã¨∞ =zÛ<å „ã‘ÎH˜QÍx, ѨÙ~°∞+¨μxH˜QÍx ÃãH±ûH˜ Ѷ¨ÙÖò™êìÑπ J<Õk ÖË^Œ∞. ÃãH±ûѨ~°OQÍ Lá⁄ÊOˆQ =∞#ã¨∞, "ås~°Hõ P~ÀQƺO=ÙO>Ë 70 ã¨O=`«û~åÅ∞ ^•\˜<å, 80 ã¨O=`«û~åÅ∞ ^•\˜<å ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ ™ê=∞~°÷ºO, ZO*ÏÜü∞ KÕ¿ã =∞#ã¨∞ =ÙO\ÏÜ«∞x "≥·^Œº ѨijÅ#Ö’¡ `ÕeOk. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ „Ѩu =ºH˜ÎÖ’ HÀiHõ HõÅQÆ_»O, ã¨OÜ≥∂QÆO H˘#™êyOK«_»O, ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Œ_»O, uiy =∂=¸Å∞ ã≤÷uH˜ KÕ~°∞HÀ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. 60 ã¨O=`«û~åÅ∞ xO_ç<å, 70 ã¨O=`«û~åÅ∞ xO_ç<å D <åÅ∞QÆ∞ ^Œâ◊Å∞ LO\Ï~Ú. J~Ú`Õ 40–50 ã¨O=`«û~åÅ∞ =KÕÛã¨iH˜ „ã‘ÎÖ’ "≥∞<Àáê*ò ~å=_»O =Å¡ H˘xfl =∂#ã≤Hõ, âßs~°Hõ =∂~°∞ÊÅ∞ Hõ#|_»`å~Ú. ÃÑ·QÍ Ñ≤Å¡Å ÃÑo§à◊√§, ã¨O™ê~°ÉÏ^èŒÅ∞ rq`åxfl Ü«∂O„uHõOQÍ =∂~°∞™êÎ~Ú. ѨÙ~°∞+¨μxÖ’#∂ |~°∞=Ù, ÉÏ^茺`«Å∞ ÃãH±û Ü≥∞_»Å L`åûǨxfl `«yæ™êÎ~Ú. P Ѩiã≤÷u#∞Oz |Ü«∞@Ѩ_ç Lëê~°∞QÍ =∂i`Õ ÃãH±ûÖ’ Pã¨H˜Î, `«$Ñ≤Î =ÙO\Ï~Ú.

P~ÀQͺxH˜ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O =ÚYºO 40–50 ã¨O=`«û~åÅ∞ ^•\˜# `«~°∞"å`« "≥∞<Àáê*ò =zÛ „ã‘ÎÖ’ ÃãH±û Ǩ~À‡#∞¡ `«QÆæ_»O, 50–60 ã¨O=`«û~åÅ =∞^茺 ѨÙ~°∞+¨μxÖ’ >ˇ™Èìã≤ì~À<£ `«QÆæ_»O =Ù<åfl ÃãH±ûÖ’ Ü«∂H˜ì"£QÍ =ÙO>Ë ÃãH±ûÖˇ·Ñ¶πÖ’ `Õ_® ÖË^Œ∞. ÃãH±û Ǩ~À‡#¡ âß`«O `«QÆ∞æ^ŒÅ Ü«∂H˜ì"£ ÃãH±ûÖˇ·Ñ¶πx „ѨÉèÏq`«O KÕÜ«∞_»O KåÖÏ J~°∞^Œ∞. Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#x"åiÖ’, Ü«∂O„uHõOQÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ"åiÖ’ D `Õ_® H˘O`« Hõ#|_»∞`«∞Ok. ^•x`À "åiÖ’ PO^Àà◊#, _ç„Ѩ+¨<£ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. Wq ÃãH±ûx =∞iO`« _»Öò KÕ™êÎ~Ú. =Ü«∞ã¨∞û ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl H˘nÌ ~°HõÎáÈ@∞, QÆ∞O_≥áÈ@∞, #~åÅ[|∞ƒÅ∞ H˘O^ŒiÖ’ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. W@∞=O@ѨC_»∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#=KÀÛ, áêÖÁæ#‰õÄ_»^À `≥eÜ«∞x"åà◊√§ KåÖÏ=∞Ok =ÙO\Ï~°∞. "≥Ú^Œ\’¡ HÀiHõ=Ù<åfl, ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë U=∞=Ù`«∞O^À#x =∞#ã¨∞

321 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

=∞o§OK«∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍh ~°HõÎáÈ@∞ =Ù<åfl, QÆ∞O_≥áÈ@∞ =zÛ<å, ѨHõΔ"å`«O =zÛ<å zH˜`«û á⁄O^Œ∞`«∂ _®Hõì~ü K≥Ñ≤Ê#q^èŒOQÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. JO`ÕQÍx =∂<ÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞.

=Ü«∞ã¨∞û =∞o§#"åiÖ’ kQÆ∞Å∞ ÃãH±ûx ^≥|ƒfã¨∞OÎ k ÃãH±û HÀiHõx J}z"Õã¨∞‰õΩO>Ë >ˇ#¬<£ ÃÑiy =∞iO`« J<å~ÀQƺO HõeˆQ J=HÍâ◊O =ÙOk. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë =∞#ã¨∞Ö’ HõeˆQ >ˇ#¬<£ûH˜ ibѶπ =zÛ P~ÀQƺO ÉÏQÆ∞O@∞Ok. 50–60 ã¨O=`«û~åÅ∞ =zÛ# ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ „áÈ¿ãì@∞ „QÆOkä ÃÑ~°QÆ_»O`À ã¨~°˚s KÕÜ«∞=Åã≤=ã¨∞ÎOk. „áÈ¿ãì\ò „QÆOkäx `˘ÅyOK«_»O`À WHõ#∞O_ç ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#ÖË=∞x H˘O^Œ~°∞ JáÈǨÏѨ_»`å~°∞. PѨˆ~+¨<£ =ÚO^Œ∞=~°‰õΩ ÃãH±ûÖˇ·Ñ¶πÖ’ Ü«∂H˜ì"£QÍ =Ù#fl"å~°∞ P `«~°∞"å`« ‰õÄ_® ÃãH±ûÖ’ Ü«∂H˜ì"£QÍ<Õ =ÙO\Ï~°∞. =Ü«∞ã¨∞û =∞o§#"å~°∞ ÃãH±ûÖ’ ã¨=∞~°÷`« =∞iO`« ÃÑOá⁄O^Œ_®xH˜ Öˇ·OyHõ L„`ÕÊ~°Hõ =∞O^Œ∞Å∞ HÍ"åÅx HÀ~°∞`å~°∞. Öˇ·OyHõ L„`ÕÊ~°Hõ=∞O^Œ∞Å∞QÍ WKÕÛ=hfl [#~°Öò ÃÇÏÖòÎx ÃÑOá⁄OkOKÕ"Õ. P~ÀQƺO ÉÏQÆ∞O_»@O`À ÃãH±ûÖ’ ‰õÄ_® Ǩïëê~°∞ ÃÑOá⁄O^Œ∞`«∞Ok. â◊H˜Î JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ÃãH±ûÖ’ ã¨=∞~°÷=O`«OQÍ áêÖÁæ<åÅO>Ë =∞Oz P~ÀQƺO, K«Hõ¯x "åºÜ«∂=∞O, HõO\˜ xO_® x„^Œ J=ã¨~°O. ZO`« =Ü«∞ã¨∞ g∞^ŒÑ¨_ç<å K«Hõ¯x ÃãH±ûH˜ L„`ÕÊ~°HÍÅ∞ W"Õ. g\˜H˜ `À_»∞ rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞ P~ÀQƺOQÍ Hõ#|_»∞`«∂, LÖÏ¡ã¨OQÍ =ÙO@∂, ã¨~°^•QÍ Hõ|∞~°∞¡ K≥|∞`«∂, ¿ãflǨÏOQÍ ^ŒQÆæ~°=Ù`«∂, ÃãH©ûQÍ K«∂ѨÙÅ∞ qã¨∞~°∞`«∂ =ÙO>Ë JxflO\˜H© q∞Oz# Öˇ·OyHõ L„`ÕÊ~°HõO J^Õ. KåÖÏ=∞Ok ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ =Ü«∞ã¨∞û =∞o§# `«~°∞"å`« ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë#∂, g~°ºO HÀÖ’Ê`Õ#∂, =$^•úѨºO =∞iO`« ÃÑiyáÈ`«∞O^Œx, P~ÀQƺO H©Δ}˜ã¨∞ÎO^Œx JáÈǨÏѨ_»∞ `«∞O\Ï~°∞. ^•x`À `≥eÜ«∞‰õΩO_® "åiÖ’ Ãã‰õΩû=Öò Ѷ‘eOQ∑û `«yæáÈ`å~Ú. g~°ºO ZO`« áÈ~Ú<å, ÃãH±ûÖ’ ZO`« áêÖÁæ<åfl #+¨ìOÖË^Œ∞. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O `«yæ¿ãÎ ÃãH±û =∞iO`« `«QÆ∞æ`«∞Ok. ZO_À„ÔH·<£ QÍ¡O_£û _»ÖòQÍ =∂~°∞`å~Ú. ÃãH±ûÖ’ Ü«∂H˜ì"£QÍ =ÙO_Õ"åiÖ’ ÃãH±û QÍ¡O_£û K«Hõ¯QÍ ÃãH±û Ǩ~À‡#¡x L`«ÊuÎ KÕ™êÎ~Ú. JO^Œ∞Hõx =Ü«∞ã¨∞ =Úki<å Z@∞=O\˜ [O‰õΩÖˉõΩO_®, ÃãH±ûÖˇ·Ñ¶πx H˘#™êyã¨∂Î =ÙO>Ë =∞x+≤ Ü«∞OQ∑QÍ =ÙO\Ï_»∞. =∞#ã¨∞ Lëê~°∞QÍ =ÙO@∞Ok. =Úã¨e`«#O =KÕÛã≤O^Œx =∞x+≤ Hõ$OyáÈ=_»O, "≥·~åQƺO ~å=_»O =ÙO_»^Œ∞. ZO`« =$^•úѨºO =zÛ<å „ã‘ÎÔH·<å ѨÙ~°∞+¨μxÔH·<å ÃãH±û Öˇ·Ñ¶πH˜ ''ZO_£ áê~ÚO\ò—— ÖË^Œ∞. H˘O^ŒiÖ’ ÃãH±û q+¨Ü«∞OÖ’ Ü«∞OQ∑QÍ L<åfl=∞<Õ ÉèÏ=O q∞ye LO@∞Ok. ÃãH±ûÖ’ Ü«∞OQ∑QÍ L<åfl=∞<Õ ÉèÏ=O Hõey#ѨC_Õ ÃãH±ûÖ’ ѨÓiÎ `«$Ñ≤Îx, P#O^•xfl á⁄O^Œ i QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

XXV.

u 322

QÆ~Oùƒ° ~å=_®xH˜ g~°ºHõ}ÏÅ ã¨OYº Z‰õΩ¯= ZO^Œ∞‰õΩ LO_®e?

QÆ~°ƒùO ~å=_®xH˜ „Ѩu™ês ã¨öeOKÕ g~°ºO 2–3 Ü«∞O.Ü«∞Öò. =ÙO_®e. „Ѩu Ü«∞O.Ü«∞Öò.Ö’#∂ Hõhã¨O 40 q∞eÜ«∞#∞¡ g~°ºHõ}ÏÅ∞O_®e. QÆ~°ƒù^è•~°}‰õΩ HÍ=Åã≤Ok XHõ>Ë g~°ºHõ}"≥∞ÿ<å g~°ºOÖ’ ÅHõΔÅ∞, HÀ@∞¡ g~°ºHõ}ÏÅ∞ J=ã¨~°=∞=Ù`å~Ú. Ü≥∂x =∂~°æOÖ’ =ÙO_Õ „^Œ"åÅ∞ P=∞¡QÆ∞}O Hõey=ÙO\Ï~Ú. g~°ºHõ}ÏÅ∞ HΔÍ~°QÆ∞}O QÆÅ "å`å=~°}OÖ’<Õ K«Hõ¯QÍ =ÙO\Ï~Ú. P=∞¡QÆ∞}O QÆÅ „^Œ"åÅÖ’ J<ÕHõ g~°ºHõ}ÏÅ∞ K≥·`«<åºxfl HÀÖ’Ê`å~Ú.

Ü≥∂x=∂~°Oæ Ö’ g~°ºHõ}ÏÅ Ñ „ Ü ¨ ∂« }O JnHÍHõ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’#∂, QÆ~°ƒùHÀâ◊OÖ’#∂ QÀ_»Å‰õΩ ZÑ≤näeÜ«∞Öò \˜+¨Øº =ÙO@∞Ok. ZÑ≤näeÜ«∞Öò \˜+¨Øº Hõ^ŒeHõ g~°ºHõ}ÏÅ Hõ^ŒeHõH˜ =ºuˆ~Hõ kâ◊Ö’ =ÙO@∞Ok. g~°ºHõ}ÏÅ∞ QÆ~°ƒùHÀâ◊OÖ’H˜ JO_»"åÇ≤ÏHõÅ "≥·Ñ¨ÙH˜ „Ѩܫ∂}˜ã¨∂Î =ÙO>Ë Ü≥∂x =∂~°æOÖ’#∂, QÆ~°ƒùHÀâ◊OÖ’#∂ =ÙO_Õ ZÑ≤näeÜ«∞Öò \˜+¨Øº ã‘eÜ«∞s =¸"£"≥∞O\ò ^•fi~å "å\˜ =ºuˆ~Hõ kâ◊Ö’ H˜Ok"≥·Ñ¨ÙH˜ <≥@∞ì`«∂ g~°º Hõ}ÏÅH˜ J=~À^èŒO Hõey™êÎ~Ú. Ü≥∂x=∂~°æOÖ’#∂, QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’#∂ =ÙO_Õ Hõ}ÏÅ∞ ã‘eÜ«∞s =¸"£"≥∞O\ò ^•fi~å JÖÏ KÕÜ«∞_®xH˜ XHõ HÍ~°}O ÖËHõáÈÖË^Œ∞. D Hõ}ÏÅ∞ ã‘eÜ«∞s=¸"£"≥∞O\ò ^•fi~å "å\˜Ö’¡ =ÙO_Õ "Õã¨∞ìx |Ü«∞\˜H˜ `ÀÜ«∞_®xH˜ Hõ$+≤ KÕ™êÎ~Ú. D „Ѩ„H˜Ü«∞ ‰õÄ_® g~°º Hõ}ÏŠѨÙ~ÀQÆ=∞<åxH˜ J=~À^èŒO J=Ù`«∞Ok.

ÃÑÖ¶ ’Ñ≤<£ @∂º|∞ÅÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ∞ Ѩ_Õ uѨÊÅ∞ ÃѶ֒Ñ≤<£ @∂ºÉòû ‰õÄ_® g~°ºHõ}ÏÅ „Ѩܫ∂}ÏxH˜ =ºuˆ~Hõkâ◊Ö’ Hõ^Œ∞Å∞`«∂ =Ú_»∞K«∞ ‰õΩO@∂ =ÙO\Ï~Ú. D ÃÑi™êìeìH± Hõ^ŒeHõH˜ ‰õÄ_® g~°ºHõ}ÏÅ∞ Z^Œ∞s^Œ=Åã≤O^Õ.

323 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

=∞~˘Hõ q+¨Ü«∞O – F=sãπ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ W@∂ J@∂ =ÙO\Ï~Ú. XHõ <≥Å XHõ"≥·Ñ¨Ù F=s #∞Oz JO_»O q_»∞^ŒÖˇ·`Õ =∞~˘Hõ <≥Å Ô~O_»="≥·Ñ¨Ù F=s #∞Oz JO_»O q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞Ok. F=sãπ #∞Oz q_»∞^ŒÅÜÕ∞º JO_®xfl ¿ãHõiOK«_®xH˜ QÆ~åƒùâ◊Ü«∂xH˜ Ô~O_»∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ XH˘¯Hõ¯ ÃѶ֒Ñ≤Ü«∞<£ @∂º|∞ =ÙO@∞Ok. <≥ÅH˜ XˆH™êi XHõ¯"≥·¿Ñ JO_»O q_»∞^ŒÅ=@O =Ù<åfl g~°ºHõ}ÏÅ∞ „Ѩf™êi Ô~O_»∞ "≥·Ñ¨ÙÖÏ @∂º|∞Ö’¡H˜ „Ѩܫ∂}˜™êÎ~Ú. D ~°HõOQÍ ã¨QÆO g~°ºHõ}ÏÅ∞ =$^è• J~ÚáÈ`å~Ú. nxH˜ `À_»∞ g~°ºHõ}ÏÅ∞ „Ѩܫ∂}˜OKÕ JO_»"åÇ≤ÏHõÅ =∂~°æOÖ’ \˜+¨Øº ZO`À J=~À^èŒOQÍ =ÙO@∞Ok. g~°ºHõ}ÏÅ∞ JO_»"åÇ≤ÏHõÅ QÀ_» JOK«∞Åx Ѩ@∞ì‰õΩx =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÍe. HÍh D QÀ_» JOK«∞Ö’¡ =ÙO_Õ \˜+¨Øº g~°ºHõ}ÏÅ „Ѩܫ∂}ÏxH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ =ÙO_»^Œ∞. D \˜+¨ØºÅÖ’ ÃÇ·ÏÅ~°∂xH± Ü«∂ã≤_£ J<Õ Ñ¨^•~°÷O =ÙO@∞Ok. D Ü«∂ã≤_£ Hõ<≥H˜ì"£ \˜+¨Øº |ÅOQÍ =ÙO_»@O`À ^•xx KÕkOK«∞‰õΩO@∂ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ_»O Hõ+¨ì"≥∞ÿ#Ѩ<Õ.

J<ÕHõ g~°ºHõ}ÏÅ |e^•#O`À XHõ g~°ºHõ}ÏxH˜ =∂~°Oæ ã¨∞QÆ=∞O J~Ú`Õ ÃÇ·ÏÅ~°∂xH± Ü«∂ã≤_£x â◊H˜ÎÇ‘Ï#O KÕ¿ã ZO*ˇ·"£∞ ÃÇ·ÏÅ~°∂<≥·_Õ*ò g~°ºHõ}ÏÖ’¡ =ÙO@∞Ok. g~°ºHõ}ÏÅ∞ ZO`« Z‰õΩ¯= ã¨OYºÖ’ =ÙO>Ë D ZO*ˇ·"£∞ JO`« Z‰õΩ¯=QÍ q_»∞^ŒÅ=Ù`«∞Ok. ÃÇ·ÏÅ~°∂<≥·_Õ*ò ZO*ˇ·"£∞ ÃÇ·ÏÅ~°∂xH± Ü«∂ã≤_£x â◊H˜ÎÇ‘Ï#O KÕã¨∞ÎOk. D ~°HõOQÍ D ZO*ˇ·"£∞ QÆ~°ƒùHÀâ◊OÖ’#∂, JO_»"åÇ≤ÏHõÅ QÀ_»Ö’¡#∂=ÙO_Õ \˜+¨ØºÖ’¡ =∂~°∞Ê fã¨∞‰õΩ=ã¨∞ÎOk. XHõ ~°HõOQÍ K≥áêÊÅO>Ë g~°ºHõ}ÏÖ’¡ =ÙO_Õ ÃÇ·ÏÅ~°∂<≥·_Õ*ò ZO*ˇ·"£∞ g~°ºHõ}ÏÅx JO_®xH˜ KÕ~°Û_®xH˜ =∂~°æO ã¨∞QÆ=∞O KÕ™êÎ~Ú. JO`ÕH͉õΩO_® D ZO*ˇ·"£∞ JO_»OÃÑ·# =ÙO_Õ á⁄~°x ѨÅ∞K«# KÕã≤ U^À XHõ g~°ºHõ}O JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ JO_»O ֒ѨeH˜ K˘K«∞Û‰õΩáÈ=_®xH˜ ^ÀǨÏ^ŒO KÕã¨∞ÎOk. g~°ºHõ}ÏÅ ã¨OYº `«‰õΩ¯= =ÙO>Ë ÃÇ·ÏÅ~°∂<≥·_Õ*ò ZO*ˇ·"£∞ `«‰õΩ¯= =ÙO@∞Ok. ^•O`À JO_»O`À g~°ºHõ}O ã¨OÜ≥∂QÆO K≥O^Õ J=HÍâßÅ∞ ã¨#flyÅ∞¡`å~Ú. Z‰õΩ¯= ã¨OYºÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ∞ Jxfl ~°HÍÅ J=~À^è•Å#∞ Ju„Hõq∞Oz JO_»O ^•HÍ KÕ~°∞HÀQÆÅQÍe. JѨC_Õ QÆ~°ƒù^è•~°}H˜ J=HÍâ◊O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

XXVI.

u 324

g~°ºHõ}ÏÅx xsfi~°ºO KÕã¿ qO`« Ѩiã≤u÷

H˘O^Œ~∞° ^ŒOѨ`∞« Ö’¡ Jhfl 㨄Hõ=∞OQÍ<Õ =ÙO\Ï~Ú. J~Ú<å QÆ~ƒ° Où ~å^Œ∞. H˘O^Œ~∞° „ã‘ÎÅÖ’ Ü≥∂x=∂~°æO ֒ѨŠg~°ºHõ}ÏÅx xsfi~°ºO KÕ¿ã Ѩiã≤÷u =ÙO@∞Ok.

g~°ºHõ}ÏÅx x¿ã[ΠѨiKÕ Ü≥∂x„^" Œ åÅ∞ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’x „^Œ"åÅ∞ P=∞¡ (Ü«∂ã≤_£) QÆ∞}Ïxfl Hõey =ÙO\Ï~Ú. P=∞¡QÆ∞}O =∞s Z‰õΩ¯= =Ù#fl@¡~Ú`Õ g~°ºHõ}ÏÅ∞ K≥·`«#º~°Ç≤Ï`«O J~ÚáÈ`å~Ú. QÆ~°ƒù^è•~°} H˘~°‰õΩ ÃÑ·H˜ Ѩܫ∞xOK«ÖËHõáÈ`å~Ú. ~°u J#O`«~°O Ü≥∂x =∂~°æOÖ’x „^Œ"åxfl fã≤ "≥∞ÿ„HÀ™È¯ÑπÖ’ ѨsHõΔ KÕã≤#ѨC_»∞ W@∞=O\˜ Ѩiã≤÷u |Ü«∞@Ѩ_»∞`«∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•ÅÖ’ áêÖÁæ#fl `«~°∞"å`« g~°ºHõ}ÏÅ∞ x~å@OHõOQÍ QÆ~°ƒùHÀâ◊OÖ’H˜ „Ѩܫ∂}˜™êÎ~Ú. JHõ¯_ç#∞O_ç JO_»"åÇ≤ÏHõÖ’¡H˜ „Ѩܫ∂}˜Oz JO_»O`À ã¨OÜ≥∂QÆO K≥O^Œ∞`å~Ú. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ∞ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’<Õ K≥·`«#ºO HÀÖ’Ê~Ú ÃÑ·H˜ „Ѩܫ∂}˜OK« ÖËHáõ È`å~Ú. ^•xH˜ P „ã‘Î Ü≥∂xÖ’ „^ŒqOKÕ „^Œ"åÅ∞ H˘O`« HÍ~°}O HÍQÍ, QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« HõO~îO° ^ŒQÆæ~° `≥Å¡QÍ ã¨∞^ŒÌQÍ =ÙO_Õ Ñ¨^•~°÷O =∞iH˘O`« HÍ~°}O.

áÈãπHì ÍÜü∞@Öò >ˇãìπ ZO^Œ∞Hõx? WkÖÏ =ÙO_»QÍ H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÅ g~°ºHõ}ÏÖ’¡ H˘<Õfl Ü«∂H˜ì"£QÍ =ÙO\Ï~Ú. `«H˜¯#q K≥·`«#º~°Ç≤Ï`«OQÍ =ÙO\Ï~Ú. W@∞=O\˜"åiÖ’ QÆ~°ƒùO ~å=_»O =∞iO`« Hõ+¨ìO. Jhfl ÉÏ=ÙO_ç QÆ~°ƒùO~åx Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ áÈãπìHÍÜ«∞@Öò >ˇãπì (~°u J#O`«~° ѨsHõΔ) KÕÜ«∞_»O J=ã¨~°O. D ѨsHõΔ ~°uÖ’ áêÖÁæ#fl Ô~O_»∞ QÆO@Å `«~åfi`« KÕÜ«∂e. Hõhã¨O P~°∞QÆO@Å #∞Oz ѨkQÆO@ÅÖ’QÍ D ѨsHõΔ KÕÜ«∂e. JO^Œ∞Hõx ~°u J#O`«~°O [i¿Ñ D >ˇãπìH˜ ^ŒOѨ`«∞Å∞ H˘xfl QÆO@Å =º=kèÖ’<Õ _®Hõì~°∞ ^ŒQÆæiH˜ "≥à◊§_»O J=ã¨~°O.

325 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

~°u J#O`«~°O KÕ¿ã D ѨsHõΔÖ’ Ü≥∂x=∂~°æO #∞Oz g~°ºHõ}ÏÅ∞ Hõeã≤ =Ù#fl „^Œ"åxfl Ñ≤ÃÑ\ò`À fã≤ QÍ¡ãπ Ãã·¡_£ûg∞^Œ "Õã≤ "≥∞ÿ„HÀ™È¯ÑπÖ’ ѨsHõΔ KÕÜ«∞@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÃÇ·ÏѨ=~ü Ѷ‘Öò¤Ö’ "≥∞ÿ„HÀ™È¯ÑπÖ’ K«∂ã≤#ѨC_»∞ „ѨuѶ‘Öò¤Ö’#∂ Hõhã¨O 20#∞O_ç 50 g~°ºHõ}ÏÅ∞ K«Hõ¯QÍ Hõ^Œ∞Å∞`«∂ =ÚO^Œ∞‰õΩ D^Œ∞‰õΩx áÈ`«∞#fl@∞¡ Hõ#|_®e. JÖÏ Hõ# |_»HõáÈ`Õ g~°ºHõ}ÏÅ∞ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ „^Œ"åÅH˜ xsfi~°ºO J~ÚáÈ`«∞<åflÜ«∞x ÉèÏqOKåe. JÖψQ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ P=∞¡QÆ∞}OÖ’ Z‰õΩ¯=QÍ =Ù<åfl, U"≥·<å "åº^èŒ∞Å∞<åfl QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO~îåxH˜ ѨÙO_»∞=Ù<åfl g~°ºHõ}ÏÅ∞ xsfi~°ºO J=Ù`å~Ú.

QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O ^ŒQÆæ~° g~°ºHõ}ÏʼnõΩ `À_»Ê_Õ =¸ºHõãπ ™ê^è•~°}OQÍ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O ^ŒQÆæ~° lQÆ∞~°∞ lQÆ∞~°∞QÍ Ñ¨^•~°÷O =ÙO@∞Ok. nx<Õ =¸ºHõãπ JO\Ï~°∞. D =¸ºHõãπ Ѩ^•~°÷O JO_»O q_»∞^ŒÅ ã¨=∞Ü«∂xH˜ g~°ºHõ}ÏÅ∞ K˘K«∞Û‰õΩx áÈ=_®xH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ =∂iáÈ`«∞Ok. JO_»O q_»∞^ŒÅ k<åÖ’¡ ~°u J#O`«~°O =¸ºHõãπx áê¡\ ˜#O Å∂Ñπ ^•fi~å QÍh, Ñ≤ÃÑ\ò^•fi~åQÍh, ã≤~°Ol^•fi~å QÍh fã≤ "≥∞ÿ„HÀ™È¯ÑπÖ’ ѨsHõΔ KÕ¿ãÎ g~°ºHõ}ÏÅ K≥·`«#º Ѩiã≤÷u `≥Å∞ã¨∞ÎOk. JÖÏ Ñ¨sHõΔ KÕã≤#ѨC_»∞ "≥∞ÿ„HÀ™È¯Ñπ ÃÇ·ÏѨ=~üÖ’ „ѨuѶ‘Öò¤Ö’#∂ Hõhã¨O W~°"≥· g~°ºHõ}ÏÅ∞ ÉÏQÍ Hõ^Œ∞Å∞`«∂ Hõ#|_®e. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞HõO~î°O ^ŒQÆæ~° =¸ºHõãπ =Ú^ŒÌQÍ =ÙO_ç QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O Ö’H˜ g~°ºHõ}ÏÅ∞ „Ѩ"ÕtOK«_®xH˜ J_»¤OQÍ =ÙO>Ë QÆ~°ƒùO =KÕÛ J=HÍâ◊O JO`«QÍ =ÙO_»^Œ∞. ~°u J#O`«~°O KÕ¿ã D ѨsHõΔ‰õΩ =ÚO^Œ∞ QÍh `«~åfi`«QÍh [#<ÕO„kÜ«∂Åx ã¨|∞ƒ hà◊§`À QÍh _≥\ÏìÖò`ÀQÍh "å+π KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} aà◊§Å∞, á¶È"£∞aà◊§Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q Jã¨Å∞ "å_»‰õÄ_»^Œ∞. Ü≥∂xÖ’ Z‰õΩ¯=Ù<åfl, "åº^èŒ∞Å∞<åfl "å\˜x x"åiOK«_®xH˜ zH˜`«û KÕÜ«∂e. JÖÏ KÕã≤#@¡~Ú`Õ g~°ºHõ}ÏÅ Hõ^ŒeHõ K«Hõ¯QÍ =ÙO@∞Ok. Ü≥∂xÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ∞ xsfi~°ºO J==Ù. QÆ~°ƒù^è•~°} =∂=¸Å∞QÍ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ H˘xfl HÍ~°}ÏÅ=Å¡ JO_»O „Ѩܫ∂}˜OKÕ @∂º|∞Å∞ =¸ã¨∞‰õΩxáÈ`å~Ú. ^•x=Å¡ JO_»O „Ѩܫ∂}˜OK«_»O ‰õΩ^Œ~°‰õ QÆ~°ƒùO ~å^Œ∞. =∞i @∂º|∞Å∞ =¸ã¨∞‰õΩx =Ù<åflÜ«∂, =∂=¸Å∞QÍ=Ù<åflÜ«∂ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ Ç≤Ï„™Èì™êeÊOQÀ „QÍ"£∞ZHõûˆ~ f¿ãÎ `≥Å∞ã¨∞ÎOk.

Ñ≤ÅÅ¡ ∞ ѨÙ@ìx"åiÖ’ ѨsHõÅΔ ∞ Ñ≤Å¡Å∞ ѨÙ@ìx"åi q+¨Ü«∞OÖ’ ™ê^è•~°}OQÍ Éèí~°ÎH˜ g~°ºO ѨsHõΔ, ÉèÏ~°ºH˜ _ç JO_£ ã≤, Ç≤Ï™ÈìѨ^äŒÖÏlHõÖò ZQÍ˚q∞<Õ+¨<£, Ç≤Ï„™Èì™êeÊOQÀ „QÍ"£∞, P„ÖÏ왜O_£ ™ê¯xOQ∑ ^•fi~å ֒ѨO U^≥·#n `≥Å∞ã¨∞ÎOk.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 326

H˘O^ŒiH˜ ÃÑ· ѨsHõΔÖ’¡ ã¨Ô~·# ֒ѨO Hõ#|_»^Œ∞. J@∞=O@ѨC_»∞ Ǩ~À‡<£ >ˇã¨∞ìÅ∞, W`«~° >ˇã¨∞ìÅ∞ KÕÜ«∞=Åã≤ =ÙO\Ï~Ú. JO_»O q_»∞^ŒÅÖËx „ã‘ÎÅÖ’ 'ÃѶ~°ì~ÚÖò— =O\˜aà◊§Å∞ XHõ „Hõ=∞Ѩ^ŒúuÖ’ "å_»@O, J=ã¨~°O |\˜ì Ǩ~À‡<£ >ˇã¨∞ìÅ∞, W`«~° >ˇã¨∞ìÅ∞ KÕÜ«∞=Åã≤ =ÙO\Ï~Ú. J=ã¨~°O |\˜ì Ǩ~À‡<£ WO[Hõ¬#∞¡ "å_»@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ^•x=Å¡ JO_»O q_»∞^ŒÖˇ· QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎOk. ѨÙ~°∞+¨μÅ q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® g~°º Hõ}ÏÅ∞ `«y#xfl ÖËHõáÈ~Ú<å, r=O ÖËHõáÈ~Ú<å ÃѶ~°ì~ÚÖò =O\˜ aà◊§Å∞, Ǩ~À‡<£ WO[Hõ¬#∞¡ "å_»=Åã≤ =ÙO@∞Ok. H˘O^Œ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÅH˜ "ÕiHÀã≤Öò =Å¡ g~°ºHõ}ÏÅ ã¨OYº ^≥|ƒuO@∞Ok. "åiH˜ "ÕiHÀã‘Öò PѨˆ~+¨<£ KÕã≤ Ö’áêxfl ã¨ik^•Ìe.

g~°ºHõ}ÏʼnõΩ ‰õÄ_® =ºuˆ~Hõ Hõ}ÏÅ∞ `«Ü∂« ~°=Ù`å~Ú H˘O^Œ~°∞ ^ŒOѨ`«∞Åq+¨Ü«∞OÖ’ W^ŒÌiÖ’#∂ ã¨Ê+¨ìOQÍ U HÍ~°}O Hõ#|_»^Œ∞. J~Ú<å ã¨O`å#O HõÅQÆ^Œ∞. J@∞=O\˜ „ã‘ÎÅÖ’ g~°ºHõ}ÏÅH˜ Ü«∂O\˜ÉÏ_ôãπ >ˇã¨∞ì ^•fi~å ^•xx x~åú~°} KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ∞ ã¨öeOK«|_ç# `«~°∞"å`« JHõ¯_» „^Œ"åÖ’¡x ~°™êÜ«∞xHõ ™êO„^Œ`« =Å¡ Hõ^ŒÅ‰õΩO_® PѨ=K«∞Û. Jk ‰õÄ_® QÆ~°ƒù^è•~°}‰õΩ J=~À^èŒ"Õ∞. J@∞=O\˜ ˆHã¨∞Ö’¡ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#fl `«~°∞"å`« H˘O`« =º=kèÖ’ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ #∞Oz „^Œ"åÅx fã¨∞‰õΩx JO^Œ∞Ö’ g~°ºHõ}ÏÅ Hõ^ŒeHõx JOK«<å"Õ™êÎ~°∞. nxx áÈã¨ìHÍ~Ú@Öò >ˇãπì— JO\Ï~°∞. Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ „^Œ"åÅ ™êO„^Œ`«=Å¡ g~°ºHõ}ÏÅ∞ xsfi~°ºOQÍ =∂~°∞`«∞#flѨC_»∞ Éèí~°Î g~åºxfl "Õ~°∞QÍ Ñ¨\ ˜ì "≥O@<Õ XHõ @∂º|∞ ^•fi~å QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’H˜ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ_ç`Õ QÆ~°ƒùO =KÕÛ J=HÍâ◊O KåÖÏ=~°‰õΩ =ÙOk. @∂º|∞Å∞ =¸ã¨∞‰õΩáÈ~Ú JO_»O „Ѩܫ∂}˜OK«_®xH˜ J=~À^èŒO =ÙO>Ë @∂ºÉ’áê¡ã‘ì ã¨~°˚s ^•fi~å ã¨iKÕã≤ QÆ~°ƒù^è•~°}H˜ `À_»Ê_»=K«∞Û. H˘xfl W<£ÃѶHõ¬<£û QÆ~°ƒù^è•~°}‰õΩ J=~À^èŒOQÍ xÅ∞™êÎ~Ú. "å\˜x QÆ∞iÎOz zH˜`«û KÕ¿ãÎ QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎOk. „ã‘ÎÅH˜ 18 ã¨O=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞ #∞Oz 30 ã¨O=`«û~åÅ =~°‰õΩ QÆ~°ƒùO `ÕeHõQÍ, `«fi~°QÍ =KÕÛ ã¨=∞Ü«∞O Hõ#∞Hõ D =Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ QÆ~°ƒùO =KÕÛ@@∞¡ K«∂ã¨∞ HÀ"åe. JO^Œ∞Hõx QÆ~°ƒùO ~å#ѨC_»∞ ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌ~°∂ ѨsHõΔ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe.

rq`« áÈ~å@OÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ F@q∞x ã¨^• QÆ∞~°∞‰Î Ωõ `≥K∞« Û‰õΩO@∂ "≥Ú^Œ∞‰õΩ "≥à◊§ÖËx x~åâ◊r=ÙÅ∞ H˘O^Œ~°∞ XHÍ<˘HõѨC_»∞ ÉÏQÍ ã¨~°^•QÍ LO_ç, "åQÆ∞_»∞HÍÜ«∞Öˇ· LO_ç, `«~°∞"å`« U^À XHõ ã¨O^Œ~°ƒùO #∞O_ç i[~°∞fi_£QÍ =∂iáÈ`å~°∞. W`«~°∞Å`À ZO`À Hõeã≤"≥∞eã≤ LO_Õ"å~À WѨC_»∞ "åiHõO`« ^Œ∂~°"≥∞ÿáÈ=_»"≥∂, "åix `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩx u~°QÆ_»"≥∂ KÕã¨∂Î

327 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

LO\Ï~°∞. WÖÏ i[~°∞fi_£QÍ LO_çáÈ=_®xH˜ =∂#ã≤Hõ âß„ã¨Î"Õ`«ÎÅ∞ ''Z"≥∂+¨<£ W#∞ûÖË+¨<£—— JO\Ï~°∞. W@∞=O\˜ =∞#ã¨`Î fi« O ÃÑOá⁄OkOK«∞‰õΩ#fl "åiÖ’ XO@i`«<åxfl J=ÅOaOK«∞ HÀ=_»"≥∂, #Å∞QÆ∞iÖ’ L<åfl ѨÓ~°fiOÖÏQÍ =∞#ã¨∞ qÑ≤Ê =∂\Ï¡_»HõáÈ=_»"≥∂, U Ѩx KÕÜ«∂Å<åfl [O‰õΩ U~°Ê~°∞K«∞HÀ=_»"≥∂ Hõ#|_»∞`«∞Ok. ''Z"≥∂+¨<£ W#∞ûÖË+¨<£—— =∞#ã¨Î`«fiO JO`«s¡#OQÍ L#fl"å~°∞ Ju `«fi~°QÍ x~åâ◊ K≥O^Œ∞`å~°∞. =∂#ã≤HõOQÍ ^≥|ƒuO\Ï~°∞. U^≥·<å „H˘`«Î Ѩx "≥Ú^ŒÖˇ@ì_®xH˜, „H˘`«Î"åix HõÅ=_®xH˜ "≥#∞HõO[ "Õ™êÎ~°∞. QÆ`«OÖ’ `«ye# Z^Œ∞~°∞ ^≥|ƒÅx, JѨ[Ü«∂Åx `«ÅK«∞‰õΩO@∂ x~åâ◊H˜ xã¨Ê $ǨÏH˜, PHõ~°‡}º`«H˜ Ö’#=Ù`å~°∞. J~Ú`Õ =~°Î=∂#OQÍx, Éèíq+¨º`üQÍx QÆ`«O =Öˇ x~åâß[#HõOQÍ LO_»^Œx QÆ=∞xOK«~°∞. =~°Î=∂<åxfl QÆ`«O`À ÉËsA "Õã¨∞‰õΩO@∂ PHõ~°‡}ºOQÍ LO_çáÈ=_»O =i JѨã¨=º =∞#ã¨Î`åfixfl `≥eÜ«∞KÕã¨∞ÎOk. D JѨã¨`«º =∞#ã¨Î`«fi"Õ∞ ^•OѨ`«ºrq`«OÖ’ ‰õÄ_® "Õ^Œ#H˜, F@q∞H˜ HÍ~°}=∞=Ù`«∞Ok.

J<å~ÀQƺO– fã¨∞HÀ=Åã≤# *Ï„QÆ`ÅΫ ∞ J<å~ÀQƺO Hõey# =ºH˜ÎH˜ ѨÓiÎQÍ q„âßOu HõeyOKåe. ã¨∞YOQÍ LO_ÕKÀ@ Ѩ_»∞HÀɡ\Ïìe. ZO_®HÍÅO J~Ú`Õ K«Å¡QÍ#∂, K«eHÍÅO J~Ú`Õ "≥K«ÛQÍ#∂ LO_Õ ã¨÷ÅOÖ’ LOKåe. QÀÅ, QÆO^Œ~°QÀà◊O ÖËxKÀ@ Ѩ_»∞HÀɡ\Ïìe. ~Ày „ѨHõ¯# KÕi Z‰õΩ¯= =∂\Ï¡_»_»O, =∂\Ï¡_çOK«_»O KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. [fi~°O L<åfl, qˆ~K«<åÅ∞–"åO`«∞Å∞ J=Ù`«∞<åfl ~ÀyH˜ „`åQÆ_®xH˜ hà◊√§, Ѩà◊§~°™êÅ∞, H˘|ƒihà◊√§, QÆ∂¡HÀ*ò Z‰õΩ¯= W"åfie. ~Ày Ѩ_»∞‰õΩ#fl Ѩ~°∞ѨÙx â◊√„ÉèíOQÍ LOKåe. U ѨÓ@HÍ Ñ¨Ó@ â◊√„ÉèíOQÍ LuH˜# ѨHõ¯ ^Œ∞ѨÊ@∞¡ "ÕÜ«∂e. ~Ày L#fl QÆkx Ѷ≤<å~ÚÖò`ÀQÍh, _≥\ÏìÖò`ÀQÍh `«∞_»"åe. ~Ày "åOu KÕã¨∞‰õΩ<åfl, `«∞q∞‡<å "≥O@<Õ H©¡<£ KÕÜ«∂e. ~Ày â◊s~åxfl ~ÀAH˜ 2,3 ™ê~°∞¡ QÀ~°∞"≥K«Ûx h\˜`À `«∞_çz Xà◊§O`å <≥·ã≤Öò áœ_»~°∞ ~åÜ«∂e. <À~°∞x _≥\ÏìÖò hà◊§`À ѨÙH˜¯eOKåe. ~Àyx Jxflq^è•ÖÏ â◊√„ÉèíOQÍ LOKåe. |@ìÅ∞ ZѨÊ\˜HõѨC_»∞ â◊√„ÉèíOQÍ LuH˜ P~°"Õã≤#q "ÕÜ«∂e. ~ÀyH˜ PǨ~°O WKÕÛ@ѨC_»∞ áÈ+¨Hõ qÅ∞=Å∞ Hõey# PǨ~°O W"åfie. ѨO_»¡ ~°™êÅ∞, Ѩà◊√§ `«y#xfl W"åfie. ~Ày P~ÀQƺO q+¨Ü«∞OÖ’ Z@∞=O\˜ =∂~°∞Ê Hõ#|_ç<å "≥O@<Õ _®Hõì~ü ^ŒQÆæ~°‰õΩ fã¨∞‰õΩ "≥àϧe. K«Hõ¯x P~ÀQͺxH˜ ѨK«Ûx P‰õΩ‰õÄ~°Å∞ J=ã¨~°O „`åˆQ „Ѩf XHõ¯ ã≤QÆÔ~@∞ì 5 xq∞ëêÅ rq`« HÍÖÏxfl ǨÏiã¨∞ÎOk. P~ÀQͺxH˜ "åºÜ«∂=∞O J=ã¨~°O. =∞Öˇ¡Ñ¨Ó=Ù ÖÏO\˜ `≥Å¡x aÜ«∞ºOHõ#fl ^ŒOѨÙ_»∞ aÜ«∞ºO q∞#fl. `åÜ≥∞`«∞ÎÅ∞, gÉèí∂k "≥·^•ºÅ∞ Jâß„ã‘ÎÜ«∞ "≥·^•ºÅ∞. iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 328

P~ÀQƺOÖ’ J<å~ÀQƺOÖ’ PǨ¡^•xflKÕÛ ~°u ÉèíOy=∞Å∞a

a

^ŒOѨ`«∞ÖˇÑ¨C_»∞ `«=∞ ~°ux PǨ¡^ŒOQÍ =∞Å∞K«∞HÀ"åe. ZѨC_»∂ XˆH q^èŒOQÍ ~°uÖ’ áêÖÁæO>Ë Jk ~˘\©<£ J~ÚáÈ`«∞Ok. ~˘\©<£ J~ÚOk ZѨC_»∂ ‰õÄ_® '~À`«— HõeyOKÕ J=HÍâ◊O LOk. „Ѩu ~å„u =ã¨O`«~å„uQÍ =∂~åÅO>Ë ^ŒOѨ`«∞Å∞ `«=∞ ~°u HÍ~åºxfl "≥Ô~·\ ©QÍ LOK«∞HÀ"åe. ~°uÖ’ ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌ~°∞ ã¨=∂#OQÍ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ J"åfie. KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÎÅ∞ Éèí~°Î `«=∞H˜ ÃãH±ûÖ’ `«$Ñ≤Î HõeyOKåÅ#∞‰õΩO\Ï~°∞. ~°uÖ’ `«=∞H˜ `«$Ñ≤Î HõeyOK«HõáÈ`Õ Éèí~°Î Jã¨=∞~°÷`« J#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx ÉèÏ~°º ‰õÄ_® Éèí~°Î`À ã¨=∂#OQÍ ~°uÖ’ Ü«∂H˜ì"£ áê~üì fã¨∞HÀ"åÅ<Õ q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞^Œ∞. W^ŒÌ~°∂ Ü«∂H˜ì"£áê~üì fã¨∞‰õΩ#flѨC_Õ P ~°u ѨiѨÓ~°‚=∞=Ù`«∞Ok. JѨC_Õ ã¨Ô~·# `«$Ñ≤Î ÅÉèíº=∞=Ù`«∞Ok. Z=~À XHõ¯ˆ~ Ü«∂H˜ì"£áê~üì fã¨∞‰õΩO>Ë HÍ"≥∂„^ÕHõO ѨÓiÎ ÔH·¡=∂H±ûH˜ KÕ~°_»O LO_»^Œ∞. ѨÓiÎ ÔH·¡=∂H±ûH˜ KÕ~°x HÍ=∞O ѨiѨÓ~°‚ ~°u `«$Ñ≤Îx HõeyOK«^Œ∞. H˘xfl J<å~ÀQƺ Ѩiã≤÷`«∞ÅÖ’#∂, JOQÆ"≥·HõÖϺÅ∞ Hõey#ѨC_»∂ =∂=¸Å∞QÍ ~°uÖ’ áêÖÁæ#_»O ‰õΩ^Œ∞~°^Œ∞. JO`«=∂„`å# P ^ŒOѨ`«∞Å∞ ~°u ™œMϺxH˜ U =∂„`«O ^Œ∂~°O HÍ#=ã¨~°OÖË^Œ∞. ~°u ÉèíOy=∞Å∞ `≥Å∞ã¨∞#fl>ˇÿ¡`Õ J<å~ÀQƺ Ѩiã≤÷`«∞ʼnõΩ, JOQÆ"≥·HõÖϺxH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ ~°uÖ’ áêÖÁæ#_»O LO@∞Ok. ZO`« W+¨ì"≥∞ÿ# ‰õÄ~° J~Ú# ZѨC_»∂ XˆH q^èŒOQÍ =O_»∞‰õΩx uO>Ë "≥QÆ@∞ ѨÙ_»∞`«∞Ok. XˆH ‰õÄÔ~·<å "≥Ô~·\ ©QÍ =O_»∞‰õΩO>Ë ZѨC_»∂ ~°∞zQÍ<Õ =ÙO@∞Ok. J^Õq^èŒOQÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O, ÔH·¡=∂H±ûÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Œ@O ZѨC_»∂ XHõ>Ë J~Ú<å P ÔH·¡=∂H±û á⁄O^Õ „áêÃããπ ~°OQÆ∞ŠǨÏiqÅ∞¡QÍ =∞ÅK«∞‰õΩO>Ë P^ŒºO`«O P#O^ŒOQÍ, Ǩ~ÚQÍ, uÜ«∞ºQÍ, =∞^èŒ∞~°OQÍ LO@∞Ok. `«#∞=Ù#∞ ѨÙÅH˜OKÕ „käÖò JOkOK«@O LO@∞Ok.

á¶È~ü ¿Ñ¡, PѶ¨ì~ü ¿Ñ¡ ~°u q+¨Ü«∞OÖ’ á¶È~ü ¿Ñ¡, ¿Ñ¡, áÈãπì ¿Ñ¡ ÖË^• PѶ¨ì~ü ¿Ñ¡ Jx =¸_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ K≥ѨCHÀ=K«∞Û. ã¨OÉè’QÆOÖ’ áêÖÁæ<Õ=ÚO^Œ∞ ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌ~°∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O =Ú^Œ∞ÌÅ∞

329 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ÃÑ@∞ìHÀ=_»O, H“yeOK«∞HÀ=_»O, [#<ÕO„kÜ«∂Åx „¿Ñˆ~Ñ≤OK«∞HÀ=_»O, ÃãH±ûѨ~°OQÍ =∞#ã¨∞ûx L„^ÕHõѨ~°K«_»O – W=hfl á¶È~ü ¿Ñ¡QÍ K≥ѨCHÀ=K«∞Û. á¶È~ü ¿Ñ¡ ÖˉõΩO_® <Õ~°∞QÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë á⁄O^Œ=Åã≤# ~°u `«$Ñ≤Î, P#O^ŒO LO_»=Ù. ~°u q+¨Ü«∞OÖ’ á¶È~ü ¿Ñ¡ „áê^è•#º`«x „Ѩu XHõ¯~°∞ QÆ∞iÎOKåe. ~°uÖ’ áêÖÁæ<Õ=ÚO^Œ∞ ã¨~°ã¨ ã¨OÉèÏ+¨}Å∞, â◊$OQÍ~° KÕ+¨ìÅ∞ HÍ=∞Ѩ~°OQÍ =∞#ã¨∞û#∞ ZO`À ÃÑ·H˜ fã¨∞‰õΩ"≥à◊`å~Ú. PÃÑ·# Jã¨Å∞ ã¨OÉè’QÆOÖ’ HõeˆQ ã¨∞Y„áêÑ≤Î J=^èŒ∞Åx ^•\˜áÈ`«∞Ok. ^ŒOѨ`«∞ÅH˜ Jx~°fiK«hÜ«∞ J#∞Éèí∂ux Hõe yã¨∞ÎOk. á¶È~ü ¿Ñ¡ ÖˉõΩO_® <Õ~°∞QÍ áêÖÁæO>Ë ~°u Jã¨O`«$Ñ≤ÎH˜ ^•ifã¨∞ÎOk. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ ÃãH±û JO>Ë Jã¨Ç¨ÏºO HõÅQÆ_®xH˜ á¶È~ü ¿Ñ¡ ÖËHõáÈ=_»"Õ∞ HÍ~°}O. á¶È~ü ¿Ñ¡H˜ WO`« ã¨=∞Ü«∞O Jx Ug∞ ÖË^Œ∞. W^ŒÌ~°∂ =¸_£Ö’H˜ ~å=_®xH˜ XHÀ¯™êi ã¨=∞ Ü«∞O XHÀ¯ÖÏQÆ LO@∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ „ã‘ÎH˜ á¶È~ü ¿Ñ¡Ö’ =¸_£ ~åQÍ<Õ Éèí~°Îx `«#ÃÑ·H˜ fã¨∞‰õΩO@∞Ok. ÖË^• `å<Õ ã¨OÉè’QÍxH˜ Ü«∂H˜ì"£ áê~üì ѨÙK«∞Û‰õΩO@∞Ok. á¶È~ü ¿Ñ¡ `«~åfi`« Ô~O_»= ^Œâ◊ ¿Ñ¡. „ã‘Î Ü≥∂xÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆ „Ѩ"Õâ◊O [iy<å Jã¨Å∞ ã¨∞Y„áêÑ≤Î „áêÑ≤ÎOK«_®xH˜ WOHÍ ã¨=∞Ü«∞O LO@∞Ok. á¶È~ü ¿Ñ¡Ö’ XHõ q^èŒ"≥∞ÿ# Ǩ~Ú Hõey`Õ, =¸_£ =¿ãÎ ¿Ñ¡Ö’ â◊s~åÅ∞ Ô~O_»∂ UHõ"≥∞ÿ XHõ q^èŒ"≥∞ÿ# J#∞Éèí∂u, P#O^ŒO JO^Œ∞`«∂ LO@∞Ok. J~Ú`Õ Ñ¨Ù~°∞+¨μxÖ’ g~°ºã¨öÅ#O H͉õΩO_® x~ÀkèOK«∞‰õΩO@∂ XHõ\ ˜ <åÅ∞QÆ∞ ~°HÍÅ∞QÍ ~°u ÉèíOQÍ=∞Ö’¡ áêÖÁæO@∂ LO>Ë qO^Œ∞ P~°yOz#@∞¡ ÃãH±û `«$Ñ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. PÃÑ·# HÍ=∞<å_»∞Å ã¨ÊO^Œ#`À Xà◊√§ [Å^ŒiOѨÙ, ã¨∞Y„áêÑ≤Î ÅÉèºí =∞=Ù`å~Ú. ¿Ñ¡H˜ ã¨∞Y„áêÑ≤Î K«~°=∂OHõO. HÍx ~°uH˜ Jk ˆH=ÅO Ô~O_»= JOHõ"Õ∞. ~°uÖ’ =¸_»= JOHõO áÈãπì ¿Ñ¡ ÖË^• PѶ¨ì~ü ¿Ñ¡. ã¨∞Y„áêÑ≤ÎÖ’ ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌ~°∞ áê#∞ÊÃÑ·# K≥~˘Hõ JOK«∞‰õΩ KÕ~°∞‰õΩx Ѩ=oOK«@O Q͉õΩO_® `«#∞=ÙÅ∞ Ô~O_»∞ XHõ\ ˜QÍ<Õ H“yeO`«Ö’ |OkèOK«∞‰õΩx q„âßOu fã¨∞HÀ"åe. P q„âßOuÖ’ XHõi Hõà◊√§ =∞~˘Hõi Hõà◊√§ =∂\Ï¡_»∞HÀ"åe. `«$Ñ≤ÎQÍ, Ǩ~ÚQÍ, P#O^ŒOQÍ ÉèÏ"åÅ∞ =ºHõÎ=∞"åfie. =∞#ã¨∞û qÑ≤Ê Ç¨~ÚQÍ â◊$OQÍ~° ã¨OÉèÏ+¨}Å∞ =∂\Ï¡_»∞HÀ"åe. ã¨∞Y„áêÑ≤ÎÖ’ á⁄Ok# J#∞Éèí∂u, P#O^ŒO PѶ¨ì~ü ¿Ñ¡Ö’ H˘#™êQÆ_»"Õ∞H͉õΩO_® XHõ JO^Œ"≥∞ÿ# J#∞Éèí=OQÍ =∞#ã¨∞ûÖ’ =Ú„^Œ Ѩ_»∞`«∞Ok.

iii

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 330

~°u ÉèOí y=∞Å∞ – ~°u ™œÅÉèϺÅ∞

~°uÖ’ áêÖÁæ<Õ@ѨC_»∞ `«#∞=ÙÅ∞ Ô~O_»∞ UHõ"≥∞ÿ#ѨC_»∞ P ã¨Ê~°≈H˜ Jx~°fiK«hÜ«∞"≥∞ÿ# J#∞Éèí∂u HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Jk JÖÏ LO_»QÍ ~°uÖ’ qq^èŒ ~°HÍÅ∞QÍ áêÖÁæ#_®xH˜ ^Œ∞ã¨∞ÎÖËg J=~À^èŒOQÍ xÅ=‰õÄ_»^Œ∞. JO^Œ∞HÀã¨O ~°uÖ’ áêÖÁæ<Õ ^ŒOѨ`«∞Å∞ q=„ã¨∞ÎÅ∞QÍ =∂~°_»O J=ã¨~°O. J~Ú`Õ Z=i ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ "å~°∞ `˘ÅyOK«@O H͉õΩO_® XHõiq =∞~˘Hõ~°∞ ã¨∞xfl`«OQÍ, â◊$OQÍ~° Éèíi`«OQÍ `˘Åyã¨∂Î J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ z#flz#fl ÃãH±û „¿Ñ~°}Å∞ á⁄O^Œ∞`«∂ P ÃÑ·# W^ŒÌ~°∂ ѨÓiÎQÍ q=„ã¨∞ÎÅ∞ J~Ú#>ˇÿ¡`Õ J^Õ XHõ =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# â◊$OQÍ~° J#∞Éèí∂u J=Ù`«∞Ok. P â◊$OQÍ~° J#∞Éèí∂u =∞~À J#∞Éèí∂uH˜ "≥∞@∞ì J=Ù`«∞Ok.

W~°"·≥ Zxq∞k Ѩ^`úŒ ∞« Å∞ : "≥Ú^Œ\ ˜ Ѩ^uúŒ : áê#∞Ê g∞^Œ „ã‘Î "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨_»∞‰õΩx LO@∞Ok. HÍà◊√§ Ô~O_»∂ "≥∂HÍÅ∞ ^ŒQÆæ~° ÃÑ·H˜ =Ú_çz xeÑ≤ LOK«∞`«∞Ok. `˘_»Å#∞ Z_»O KÕã≤ Ü≥∂x ÉèÏQÍxfl ÉÏQÍ Hõ#|_Õ@@∞¡ KÕã¨∞ÎOk. ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ ÃÑ·H˜ =∞_çz# Ô~O_»∞ HÍà◊§ =∞^茺 #∞Oz "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨_»∞‰õΩx L#fl „ã‘Î g∞^ŒH˜ ~å=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ñ≤~°∞^Œ∞Å∞ Ô~O_»∂ Z_»OQÍ LOz ѨHõ¯‰õΩ "åÅÛ_»O`À ѨÙ~°∞ëêOQÆO `ÕeHõQÍ Ü≥∂xÖ’H˜ „Ѩ"Õtã¨∞ÎOk ÖË^• „ã‘Î XHõ KÕ`ÀÎ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅx "≥_»Å∞Ê KÕã≤ Ô~O_À KÕ`ÀÎ ã¨ÎOaèOz# ѨÙ~°∞ëêOQÍxfl Ü≥∂xÖ’H˜ „Ѩ"Õâ◊O [iˆQÖÏQÆ ã¨Ç¨ÏHõiã¨∞ÎOk. XHõ™êi ѨÙ~°∞ëêOQÆO Ü≥∂xÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOz# `«~åfi`« =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥#Hõ‰õΩ [~°∞ѨÙ`«∂ ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ WKÕÛ „™ÈìH±û`À P"≥∞ Ü≥∂x ^•fi~°O, Ü≥∂x j~°¬OÖ’ LO_Õ HÍ=∞<å_»∞Å∞ ã¨ÊOkOz K«Hõ¯x ~°u `«$Ñ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. „ã‘Î "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨_»∞‰õΩx LO_»@O =Å¡ P á⁄l+¨<£Ö’ ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓiÎQÍ Ü≥∂x ֒ѨeH˜ „Ѩ"Õtã¨∞ÎOk. W@∞=O\˜ ~°u ÉèíOy=∞Ö’ ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ „ã‘ÎH˜ `«$Ñ≤Î HõeˆQÖÏQÆ „™ÈìH±û W=fi_»"Õ∞ H͉õΩO_® P"≥∞ g∞^Œ‰õΩ "åe =HΔÀ*ÏÅx ã¨Ê $tã¨∂Î K«#∞"≥Ú#Åx K«Ñ¨Êiã¨∂Î, ÃÑ^Œ=ÙÅ#∞ =Ú^•Ì_»∞`«∂, =ÚOQÆ∞~°∞Å#∞ =ÚK«Û@QÍ fiÛk^Œ∞Ì`«∂ =∞iO`« HÍ=∞„¿Ñ~°}x HõeyOK«_»O LO@∞Ok.

331 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

XHõ HõΔ}O „™ÈìH±û PÑ≤ P"≥∞ g∞^Œ ѨÓiÎQÍ "åe ã¨Î<åÅ g∞^Œ Kèåu |~°∞=Ù "≥∂Ñ≤ PeOQÆ# `«$Ñ≤Îx JOkOK«_»O LO@∞Ok. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „ã‘Î `«# Ñ≤~°∞^Œ∞Åx Ô~O_»∂ ‰õ^Œ∞ѨÙ`«∂ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° ѨÙ~°∞ëêOQÆ XiÑ≤_çx `«#‰õΩ HÍ=Åã≤# q^èŒOQÍ HõeyOK«∞‰õΩO@∞Ok. „ã‘Î H˜O^Œ ѨÙ~°∞+¨μ_ç ÃÑ·# LO_ç ~°u [~°∞ѨÙ`«∞#flѨC_»∞ =∞^茺=∞^茺֒ „ã‘Î `«# #_»∞=Úx ÃÑ·ÔHuÎ =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥#Hõ‰õΩ TѨÙ`«∂ ѨÙ~°∞ëêOQÍxH˜ `«# "≥·Ñ¨Ù xOz XiÑ≤_ç Hõeyã¨∂Î `å#∞ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° XiÑ≤_ç á⁄O^Œ∞`«∂ `«$Ñ≤Î á⁄O^Œ∞`«∞Ok. „ã‘Î ã¨#flQÍ, Ñ‘ÅQÍ L#flѨC_»∞ JOQƄѨ"Õâ◊O ã¨∞Å∞=ÙQÍ, ѨÓiÎQÍ [~°QÆ_®xH˜ Ñ≤~°∞^Œ∞Å∞ „H˜O^Œ z#fl kO_»∞#∞ HÍx, =∞_çz# ^Œ∞ѨÊ\˜HÍx ÃÑ@∞ìHÀ"åe. ~Ô O_»= Ѩ^uúŒ : ÃÑ· q^èŒOQÍ<Õ „ã‘Î áê#∞Ê ÃÑ·# "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨~°∞O_»QÍ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ P"≥∞#∞ Jkè~ÀÇ≤ÏOK«_»O LO@∞Ok. ѨÙ~°∞ëêOQÆ „Ѩ"Õâß#O`«~°O „ã‘Î `«# Ô~O_»∞ HÍà◊§#∞ Ñ≤~°∞^Œ∞Å ^ŒQÆæ~° ѨÓiÎ x~îå~°∞QÍ ZuΠѨÙ~°∞+¨μx Éèí∞*ÏÅ g∞^Œ LOK«∞`«∞Ok. ÖË^• JÖÏ x~îå~°∞QÍ ZuÎ# HÍà◊§#∞ "≥∂HÍà◊§ ^ŒQÆæ~° =Oz "≥∞_» g∞^Œ "Õã¨∞ÎOk. ^•x =Å¡ Ü≥∂x ÉÏQÍ qáêÊi ѨÙ~°∞ëêOQÆO ѨÓiÎQÍ Ü≥∂x ֒ѨeH˜ „Ѩ"ÕtOK«_»"Õ∞H͉õΩO_® ѨÙ~°∞+¨μx Ü≥ÚHõ¯ |ã≤Î „Ѩ^Õâ◊=∞O`å P"≥∞‰õΩ ~°∞^Œ∞̉õΩx ѨÓiÎ `«$Ñ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. =¸_»= Ѩ^uúŒ : „ã‘Î "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨~°∞O_ç ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ P"≥∞ g∞^Œ‰õΩ KÕi JOQƄѨ"Õâ◊O [~°Ñ¨QÍ P"≥∞ `«# Ñ≤~°∞^Œ∞Åx Ô~O_»∞ HÍã¨Î ÃÑ·ÔHuÎ QÆ∞O„_»OQÍ uѨC`«∂ `«$Ñ≤Î Hõeyã¨∞ÎOk. <åÅæ= Ѩ^uúŒ : „ã‘Î "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨~°∞O_»QÍ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ P"≥∞ ÃÑ·H˜ =zÛ JOQƄѨ"Õâ◊O [~°Ñ¨_»O LO@∞Ok. P `«^Œ∞Ѩi „ã‘Î `«Å =∂„`«O „H˜OkH˜ PxÛ LOz Kèåu, #_»∞=Ú, Ñ≤~°∞^Œ∞Å∞ áê#∞ÊÃÑ· #∞Oz ÃÑ·H˜ Z`«∞Î`«∞Ok. Ô~O_»∞ HÍà◊¡#∞ "≥∂HÍà◊¡ ^ŒQÆæ~° =Ú_çz áê^•Å`À áê#∞ʉõΩ ^Œ#∞flQÍ LOK«∞`«∞Ok. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ "≥∂HÍà◊¡ g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û#fl>ˇÿ¡ ѨÙ~°∞ëêOQÍxfl =∂„`«O Ü≥∂xÖ’<Õ LO_Õ@@∞¡QÍ K«∂ã¨∞‰õΩO@∂ P"≥∞ #_»∞=Ú ÖËÑ≤#O`«"Õ∞~°‰õΩ `å#∞ ‰õÄ_® Z`«∞Î#∞ LOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. D ÉèíOy=∞Ö’ „ã‘Î XHõ „ѨH¯õ `«Å =∞~˘Hõ „ѨH¯õ áê^•Å#∞ =∂„`«"∞Õ áê#∞ÊH˜ PxÛ =∞^躌 ÉèÏQÍxfl =∂„`«O =O`≥#ÖÏQÍ Z`«∞ÎQÍ KÕ¿ãΠѨÙ~°∞+¨μ_»∞ "≥∂HÍà◊¡ g∞^Œ áê#∞Ê g∞^Œ Jx ‰õÄ~°∞Û#fl>ˇÿ¡ Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å#∞ áê#∞ʉõΩ ^Œ#∞fl W=fi_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JÖÏ =Oy ‰õÄ~°∞Û#fl ѨÙ~°∞+¨μ_çfl gѨ٠"≥#∞Hõ `«# Ô~O_»∞ KÕ`«∞Ö’Î QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨@∞ì‰õΩx H˜O^ŒH˜ ÃÑ·H˜ Ñ≤~°∞^Œ∞x Hõ^Œ∞ѨÙ`«∂ „ã‘Î XiÑ≤_ç Hõeyã¨∞ÎOk. ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ ‰õÄ_® z#fl z#fl „™ÈìHû± `À [~°Ñ_¨ O» [~°∞QÆ∞`«∞Ok. D q^èOŒ QÍ „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μe^Œ~Ì ∂° Hõ^ŒeHõÅ∞ „™ÈìH±û Wã¨∂Î LO>Ë W^ŒÌi =∞^茺 K«Hõ¯x ã¨Ê~°≈Å∞ HõÅ∞QÆ∞`«∂ HÍ"≥∂„^ÕHõO ÔH·¡=∂H±û‰õΩ KÕ~°∞`«∞Ok. S^Œ= Ѩ^uúŒ : „ã‘Î "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨~°∞O_ç `«# Ñ≤~°∞^Œ∞Å∞ Ô~O_»∞ ѨÓiÎQÍ Z_»O KÕÜ«∞_»"≥∂ H͉õΩO_® #_»∞O "≥·Ñ¨ÙH˜ HÍã¨Î Z`«∞ÎQÍ ÃÑ·H˜ =∞_çz =ÙOK«∞`«∞Ok. ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ P"≥∞ g∞^Œ‰õΩ

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 332

Jkè~ÀÇ≤Ïã¨∂Î JOQƄѨ"Õâ◊O [~°∞ѨÙ`«∂ P"≥∞ "≥∂HÍà◊√§ Ô~O_çO\˜x `«# K«OHõÅ H˜O^Œ <˘H˜¯ ÃÑ\˜ì ~°u Hõ^ŒeHõÅ`À áê@∞ ÉÏǨϺ ã¨Ê~°≈Å#∞ ‰õÄ_® HõeyOK«_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ^•x=Å¡ „ã‘ÎH˜ K«Hõ¯x ã¨Ê~°≈, HÍ=∞„¿Ñ~°} HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. P~°= Ѩ^uúŒ : „ã‘Î "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨~°∞O_ç HÍà◊√§ Ô~O_»∂ ÉÏ~°*ÏÑ≤ LOz HÍã¨Î Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° "≥_»Å∞Ê KÕÜ«∞QÍ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ P"≥∞ g∞^Œ ã¨=∂#OQÍ HÍà◊√§ ÉÏ~°*ÏÑ≤ JOQƄѨ"Õâ◊O KÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. J`«x |~°∞=Ù P"≥∞ Kèåu g∞^Œ ѨÓiÎQÍ "≥∂Ѩ‰õΩO_® `«# Kèåux ÃÑ·ÔHuÎ LOz KÕ`«∞Å`À áê#∞Ê g∞^Œ ^Œ#∞flQÍ LOK«_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. U_»= Ѩ^uúŒ : „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μe^ŒÌ~°∞ „ѨHõ¯‰õΩ XuÎye Ѩ_»∞‰õΩx LO\Ï~°∞. ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ HÍà◊√§ Ô~O_»∞ KåÑ≤ Ѩ_»∞‰õΩx LO_»QÍ „ã‘Î =∂„`«O `«# Ô~O_»∞ HÍà◊¡x "≥∂HÍà◊¡ ^ŒQÆæ~° =∞_çz J`«xH˜ ZO`À KÕ~°∞==Ù`«∞Ok. P Ѩ^ŒúuÖ’ ѨÙ~°∞ëêOQÆO Ü≥∂x ֒ѨeH˜ „Ѩ"Õtã¨∞ÎOk. QÍ_è®eOQÆO`À áê@∞ =∞~å‡=Ü«∂Å ^ŒQÆæ~° Hõ^ŒeHõÅ`À HÍ=∞<å_»∞ʼnõΩ K«Hõ¯x ã¨Ê~°≈ JO^Œ∞`«∞Ok. Zxq∞^Œ= Ѩ^uúŒ : ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨_»∞‰õΩx LO_»QÍ J`«x g∞^Œ‰õΩ „ã‘Î =zÛ JOQƄѨ"âÕ O◊ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞Ok. ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ „™ÈìHû± WzÛ# q^èOŒ QÍ<Õ WHõ¯_» „ã‘Î `å#∞ Hõ^∞Œ Å∞`«∂ =∞~å‡=Ü«∂ÅH˜ XiÑ≤_ç HõÅQÆ*Ëã¨∞ÎOk. `˘q∞‡^Œ= Ѩ^Œúu : ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨_»∞‰õΩx HÍà◊√§ Ô~O_»∞ HÍã¨Î "≥_»Å∞Ê KÕÜ«∞QÍ „ã‘Î J`«x =∞~å‡=Ü«∂Å ^ŒQÆæ~° #_»∞=ÚH˜ J@∞ W@∞ HÍà◊√¡ =∞_çz ‰õÄ~°∞Ûx ѨÙ~°∞ëêOQÍxfl Ü≥∂x =∂~°æOÖ’H˜ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@∞ì‰õΩO@∞Ok. `å#∞ ѨÙ~°∞+¨μ_ç g∞^Œ‰õΩ =OQƉõΩO_® #_»∞=Úx "≥#Hõ‰õΩ =Oz `«# Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å`À#∂ ѨÙ~°∞+¨μx Ñ≤~°∞^Œ∞Åx Ѩ@∞ì‰õΩx Hõ^ŒeHõÅ∞ Hõkeã¨∞ÎOk. Ѩ^=Œ Ѩ^uúŒ : „ã‘Î "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨_»∞‰õΩx HÍà◊√§ Ô~O_»∞ KåÑ≤ LOK«∞`«∞Ok. ѨÙ~°∞ëêOQÆO „Ѩ"Õâ◊O`À `˘_»Åx Ô~O_»∞ ^ŒQÆæ~°‰õΩ KÕiÛ ^•xx QÆ\ ˜ìQÍ Ñ¨\ ˜ì LOK«∞`«∞Ok. Ѩ^HŒ ˘O_»= Ѩ^uúŒ : „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μÅ∞ „ѨHõ¯‰õΩ uiy Ѩ_»∞‰õΩx LO_ç ѨÙ~°∞ëêOQÆ „Ѩ"âÕ O◊ `«~åfi`« „ã‘Î `«# ‰õΩ_ç `˘_»#∞ ѨÙ~°∞+¨μ_ç Z_»=∞ `˘_»g∞^Œ, Z_»=∞ `˘_»#∞ ‰õΩ_ç`˘_»g∞^Œ LOK«∞`«∞Ok. Ѩ<fl≥ O_»= Ѩ^uúŒ : „ã‘Î "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨_»∞‰õΩx `«# Ô~O_»∞ `˘_»Å#∞ ÃÑ·ÔHuÎ LOK«QÍ ~Ô O_»∞ `˘_»Å#∞ HÍà◊§#∞ ѨÓiÎQÍ ÃÑHÔ· uÎ LOK«QÍ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ P"≥∞ `˘_»Å#∞ H“yeOK«∞‰õΩO@∂ ~°u KÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. WO^Œ∞Ö’ xÅ∞=ÙQÍ L#fl P"≥∞ Ô~O_»∞ áê^•Å∞ ‰õÄ~°∞Û#fl J`«x Éè∞í *Ï# LO\Ï~Ú.

333 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

Ѩ^=Œ ¸_»= Ѩ^uúŒ : ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ "≥∂HÍà◊√¡ Ô~O_»∂ =∞_çz KÕ`«∞Å∞ Ô~O_»∂ "≥#Hõ‰õΩ ^ŒxflzÛ ‰õÄ~ÀÛQÍ „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μx Kèåu g∞^Œ `«# Ô~O_»∞ áê^•Å∞ PxOz Ü≥∂xÖ’H˜ JOQƄѨ"Õâ◊O [iˆQ@@∞¡ KÕã¨∞‰õΩO@∞Ok. D ÉèíOy=∞Ö’ P"≥∞ áê^•Å∞ Ô~O_»∂ ‰õÄ~°∞Ûx L#fl ѨÙ~°∞+¨μx Kèåu g∞^Œ LO_»QÍ KÕ`«∞Å∞ Ô~O_»∞ áê#∞Ê g∞^Œ LO\Ï~Ú. Ѩ^è•flÅæ= Ѩ^Œúu : „ã‘Î "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨_»∞‰õΩx XHõ HÍÅ∞x ѨÓiÎQÍ KåÑ≤ LOK«QÍ =∞~˘Hõ HÍÅ∞x `«# á⁄@ì g∞^Œ‰Ωõ =Ú_»∞K«∞‰õΩx LO@∞Ok. J@∞=O\˜ ÉèOí y=∞Ö’ ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ P"≥∞ g∞^Œ Jkè~ÀÇ≤ÏOz JOQƄѨ"Õâ◊O [~°Ñ¨_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ѩk¿ÇÏ#= Ѩ^uúŒ : „ã‘Î "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨_»∞‰õΩx LO_»QÍ P"≥∞ Ô~O_»∞ HÍà◊¡x ѨÙ~°∞+¨μx Éèí∞*ÏÅ g∞^Œ "Õã¨∞ÎOk. ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ JOQƄѨ"Õâ◊O H˘~°‰õΩ P"≥∞ g∞^Œ‰õΩ Jkè~ÀÇ≤ÏOK«QÍ P"≥∞ #_»∞=Ú, Ñ≤~°∞^Œ∞Å∞ ѨÓiÎQÍ ÃÑ·H˜ ÖË™êÎ~Ú. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JOQƄѨ"ÕâßxH˜ J=HÍâ◊O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Ѩ^ŒÇ¨~°= Ѩ^Œúu : „ã‘Î `«# Ô~O_»∞ HÍà◊¡#∞ ѨÓiÎQÍ á⁄@ì ÃÑ·H˜ =Ú_»∞K«∞‰õΩx LO_»QÍ P"≥∞#∞ Jkè~ÀÇ≤ÏOz ~°u [~°Ñ¨_»O LO@∞Ok. Ѩk¿ÇÏ_»= Ѩ^Œúu : „ã‘Î "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨_»∞‰õΩx `«# Z_»=∞ áê^•xfl ‰õΩ_ç QÆ[˚Ö’¡, ‰õΩ_çáê^•xfl Z_»=∞ QÆ[˚Ö’¡ PxOz JOQƄѨ"ÕâßxH˜ J=HÍâ◊O Hõeyã¨∞ÎOk. XHõ~°HõOQÍ ~°uÖ’ „ã‘ΠѨ^•‡ã¨#OQÍ nxx ÉèÏqOK«=K«∞Û. Ѩ^xÌ≥ q∞^Œ= Ѩ^uúŒ : ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ „ã‘Î gѨÙx H“yeOK«∞‰õΩx "≥#HõxOz Ü≥∂xÖ’H˜ JOQƄѨ"Õâ◊O KÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ѨO^˘q∞‡^Œ= Ѩ^uúŒ : „ã‘Î QÀ_»‰õΩ P#∞‰õΩx HÍã¨Î =Oy xÅ∞Ûx LO_»QÍ P"≥∞ "≥#Hõ#∞OK˘x HÍà◊§ã¨O^Œ∞Ö’ #∞Oz ѨÙ~°∞ëêOQÍxfl „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ì_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. W~°=Ü≥∞º= Ѩ^uúŒ : ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ #∞OK«∞x LO_»QÍ „ã‘Î Zyi QÆO`Õã≤ J`«x "≥∞_»#∞ `«# KÕ`«∞Å`À K«∞>Ëìã≤ `˘_»Å`À #_»∞=Úx K«∞\˜ì JOQƄѨ"Õâßxfl KÕã¨∞‰õΩO@∞Ok. PÃÑ·# `«# =∞~å‡=Ü«∞"åÅ „Ѩ^Õâ◊O Hõ^Œ∞ѨÙ`«∂ ã¨Ê~°≈x HõÅQÆKÕã¨∞ÎOk. W~°"·≥ XHõ\’ Ѩ^uúŒ : „ã‘Î áê#∞Êg∞^Œ KÕ`«∞Å∞, "≥∂HÍà◊§ g∞^Œ =Oy LO_»QÍ P"≥∞ "≥#Hõ#∞Oz ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ Ü≥∂x֒ѨeH˜ JOQƄѨ"Õâ◊O KÕÜ«∞@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok W~°"≥· Ô~O_»= Ѩ^Œúu : „ã‘Î |Å¡ JOK«∞# QÍx, áê#∞Ê JOK«∞#QÍx KÕ`«∞Å∞ "≥∂HÍà◊§ g∞^ŒQÍ =Oy LO_»QÍ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ #∞OK«∞x LO_ç ã¨ÎOaèOz# ѨÙ~°∞ëêOQÍxfl P"≥∞ Ü≥∂xÖ’H˜ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ì_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 334

W~°"·≥ =¸_»= Ѩ^uúŒ : „ã‘Î áê#∞Êg∞^Œ Ѩ~°∞O_ç Ñ≤~°∞^Œ∞Å∞ Ô~O_»∞ ÃÑ·H˜ =Ú_»∞K«∞‰õΩx áê#∞Ê JOK«∞H˜ ~åQÍ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ xÅ∞Ûx LO_ç P"≥∞ Ü≥∂xÖ’H˜ JOQƄѨ"Õâ◊O [iÑ≤ ~°u KÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.

W~°"·≥ <åÅæ= Ѩ^uúŒ : ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ ã¨∂ìÅ∞g∞^ŒQÍx, KÕ`«∞Å∞ÖËx ‰õΩsÛÖ’QÍx HÍà◊√§ HÍã¨Î "≥_»Å∞Ê KÕ¿ãÎ ‰õÄ~°∞Ûx LO_»QÍ „ã‘Î J`«xH˜ Z^Œ∞~°∞QÍ Ñ≤~°∞^Œ∞ÅÃÑ· ‰õÄ~˘Ûx HÍà◊√§ Ô~O_»∞ Ñ≤~°∞^ŒÅÃÑ·H˜ KÕiÛ JOQƄѨ"Õâ◊O [~°∞ѨىõΩO@∞Ok. `«# =∞~å‡=Ü«∞"åxfl Hõ^Œ∞ѨÙ`«∂ HÍ=∞„¿Ñ~°} Hõeyã¨∞ÎOk.

W~°"·≥ S^Œ= Ѩ^uúŒ : „ã‘Î "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨~°∞O_ç "≥∂HÍà◊§ ^ŒQÆæ~° HÍã¨Î ZuÎ LOK«QÍ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ P"≥∞‰õΩ Z^Œ∞~°∞QÍ Ñ¨_»∞‰õΩx HÍà◊√§ Ô~O_»∞ P"≥∞ Ñ≤~°∞^Œ∞ÅH˜ K«∞\˜ì JOQƄѨ"Õâ◊O [iÑ≤ ~°uKÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.

W~°"·≥ P~°= Ѩ^uúŒ : ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨_»∞‰õΩx LO_»QÍ „ã‘Î J`«x áê^•Å"≥·Ñ¨Ù =ÚMÏxfl ÃÑ\˜ì =∞~å‡=Ü«∞"åÅ ^ŒQÆæ~° ‰õÄ~°∞ÛO@∞Ok. ã¨ÎOaèOz# ѨÙ~°∞ëêOQÍxfl ‰õÄ~°∞Û#fl `«# Ü≥∂xÖ’ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@∞ì‰õΩO@∞Ok.

W~°"·≥ U_»= Ѩ^uúŒ : ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨_»∞‰õΩx HÍà◊√§ Ô~O_»∞ HÍã¨Î "≥_»Å∞Ê KÕã≤ ÉÏ~°KåÑ≤ LOK«QÍ „ã‘Î J`«x Ô~O_»∞ HÍà◊§ =∞^茺 `«# Ô~O_»∞ HÍà◊§x ÉÏ~°KåÑ≤ ѨÓiÎQÍ Ñ¨Ù~°∞+¨μx g∞^Œ Ѩ_»∞‰õΩO@∞Ok. `«# KÕ`«∞Å∞ Ô~O_çO\˜`À#∂ J`«x "≥∞_»H˜ K«∞\˜ì H“y eOK«∞‰õΩO@∞Ok. ã¨ÎOaèOz# ѨÙ~°∞ëêOQÆO Ü≥∂xÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOKÕ@@∞¡QÍ KÕã¨∞‰õΩO@∞Ok.

W~°"≥· Zxq∞^Œ= Ѩ^Œúu : „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μ_»∞ Z^Œ∞~°∞ÉÁ^Œ∞~°∞ ‰õÄ~°∞Ûx HÍà◊√§ ÉÏ~°KåѨÙ`å~°∞. „ã‘Î `«# Ô~O_»∞ HÍà◊§x #_»∞=Ú Ô~O_»∞ ѨHõ¯ÅH˜ áÈxzÛ J`«xH˜ KÕ~°∞"≥· JOQƄѨ"Õâ◊O [~°∞ѨÙ`«∞Ok.

ѨH" Δõ å`«O =zÛ#ѨC_»∞ ѨHõΔ"å`«O =zÛ#"åiÖ’ ™ê^è•~°}OQÍ XHõ"≥·Ñ¨Ù KÕ~Ú HÍÅ∞ K«K«∞Û|_»`å~Ú. HÍx JOQÆã¨ÎOÉèí#Å∞ =∂=¸Å∞QÍ<Õ LO\Ï~Ú. HÍÅ∞ KÕ~Ú K«K«∞Û|_»@O`À JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ÖÏQÍ ~°uÖ’ áêÖÁæ#ÖËHõáÈ`å~°∞. W@∞=O@ѨC_»∞ „ã‘Î Ü«∂H˜ì"£ áê~üì fã¨∞‰õΩx `å#∞ ѨÙ~°∞+¨μ_çfl Jkè~ÀÇ≤ÏOz ~°u [~°áêe. ѨH"Δõ å`«O =zÛ#ѨC_»∞ ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ „ã‘Î Z^Œ∞~°∞ÉÁ^Œ∞~°∞QÍ ‰õÄ~°∞Ûx ‰õÄ_® JOQƄѨ"âÕ O◊ [iÑ≤ ~°u [~°Ñ¨=K«∞Û. XHõ „ѨHõ¯H˜ uiy Ѩ_»∞‰õΩx ‰õÄ_® ~°uÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û.

335 u

áÈeÜ≥∂ =zÛ#"å~°∞

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

áÈeÜ≥∂ =zÛ# H˘O^ŒiH˜ XHõ HÍÖ’, XHõ KÕÜ≥∂ Ѩ_çáÈ=_»O LO@∞Ok. W@∞ =O\˜"å~°∞ ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# q^èŒOQÍ Ñ¨HõΔ"å`«O =zÛ#"åà◊√§ ~°uÖ’ áêÖÁæ#fl@∞¡QÍ áêÖÁæ#=K«∞Û. áÈeÜ≥∂ =zÛ# H˘O^ŒiH˜ Ô~O_»∞ HÍà◊√§ Ѩ_çáÈ`å~Ú. W@∞=O@ѨC_»∞ „ã‘Î Ü«∂H˜ì"£ áê~üì fã¨∞‰õΩx J`«xx Jkè~ÀÇ≤ÏOz ~°u [~°áêe. ÖË^• Z^Œ∞~°∞Z^Œ∞~°∞QÍ ‰õÄ~°∞Ûx ~°uÖ’ áêÖÁæ<åe. H˘O^ŒiH˜ áÈeÜ≥∂ =Å¡QÍx =∞~˘Hõ q^èŒOQÍ HÍx HÍà◊√§ Ô~O_»∂ K«K«∞Û|_»@"Õ∞ H͉õΩO_® Z_»=∞=_»O ‰õÄ_® LO_»^Œ∞. HÍà◊√§ ^ŒQÆæiH˜ aQÆnã¨∞‰õΩx LO\Ï~Ú. W@∞=O\˜ ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ HÍà◊√§ Ô~O_»∞ KåÑ≤ LO_»QÍ „ã‘Î J`«x g∞^Œ Ѩ_»∞‰õΩx ~°u [~°áêe. ÖË^• J`«#∞ Ѩ_»∞‰õΩx LO_»QÍ J`«x =∞~°‡™ê÷#O ^ŒQÆæ~° HÍà◊√§ Ô~O_»∞ J@∞ W@∞ "Õã¨∞‰õΩx JOQƄѨ"Õâ◊O [~°∞ѨىõΩx „ã‘Î Hõ^ŒeHõÅ∞ W"åfie. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’¡ áÈeÜ≥∂ =zÛ#ѨC_»∞, W`«ˆ~`«~° "åº^èŒ∞Å∞ =zÛ#ѨÙ_»∞ |ã≤ú Z=ÚHõÅ∞ 㨄Hõ=∞OQÍ Z^ŒQÆ_»O LO_»^Œ∞. Ü≥∂x^ŒQÆæ~° HõO_»~åÅ∞ ‰õÄ_® 㨄Hõ=∞OQÍ LO_»=Ù. J@∞=O@ѨC_»∞ Ü≥∂x á⁄l+¨<À¡ `Õ_® LO@∞Ok. W@∞=O\˜ ˆHã¨∞Ö’¡ Ü≥∂x Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ ZÖÏ LO^À K«∂_®e. Ü≥∂x=∂~°æO 㨄Hõ=∞OQÍ LO^À ÖË^À K«∂_®e. Ü≥∂x=∂~°æO 㨄Hõ=∞OQÍ L#fl>ˇÿ¡`Õ ÃÑefiãπ Z=ÚHõÅ∞ 㨄Hõ=∞OQÍ ÖˉõΩO_® Ü≥∂x=∂~°æO =∞~ÀÖÏ LO>Ë ^•xH˜ `«QÆæ@∞¡QÍ ~°u ÉèíOy=∞Å∞ LO_®e. W@∞=O\˜"åiÖ’ ÃÑ·# q=iOz# ~°u ÉèíOy=∞Ö’¡ gÖˇ·#^•xfl J#∞ã¨iOKåe.

=∞ã¨∞¯ºÅ~ü _ç„ã¨ìѶ≤ Wk XHõ q^èŒ"≥∞ÿ# HõO_»~åÅ [|∞ƒ. D [|∞ƒ L#fl"åà◊§x Ü«∞O._ç. ¿Ñ+¨O\òû JO\Ï~°∞. gà◊§ HõO_»~åÅÖ’ Z@∞=O\˜ ã¨`«∞Î= LO_»^Œ∞. #_»=ÖË~°∞. ‰õÄ~ÀÛÖË~°∞. H˘O^ŒiÖ’ D "åºkè =zÛ#"åi q+¨Ü«∞OÖ’ P~ÀQƺOQÍ L#fl Ô~O_À"å~°∞ Ü«∂H˜ì"£ áê~üì fã¨∞‰õΩx ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# ~°u ÉèíOy=∞Ö’¡ `«=∞‰õΩ gÅ∞QÍ =Ù#fl"å\˜x J#∞ã¨iOKåe.

QÆ∞O_≥áÈ@∞ QÆ∞O_≥áÈ@∞ =zÛ#"å~°∞ =¸_»∞ <≥ÅÅ∞ QÆ_çz# ^ŒQÆæ~°∞flOz ~°uÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. J~Ú`Õ Z‰õΩ¯= ÃÇ·Ï~å<å K≥O^Œ‰õÄ_»^Œ∞. H˘O`«HÍÅO =~°‰õΩ „ã‘Î =∂„`«"Õ∞ Ü«∂H˜ì"£ áê~üì fã¨∞HÀ"åe. ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨_»∞‰õΩx LO_»QÍ „ã‘Î Jkè~ÀÇ≤ÏOz ~°ux H˘#™êyOKåe. JO`ÕH͉õΩO_® `«~åfi`« ѨÙ~°∞+¨μxH˜ Z‰õΩ¯= ÃÇ·Ï~å<å HõÅQÆ#@∞=O\˜ ~°u ÉèíOy=∞Åx „ã‘Î J=ÅOaOz `å#∞ `«$Ñ≤Î K≥O^Œ∞`«∂ ѨÙ~°∞+¨μxH˜ `«$Ñ≤Î JOkOK«=K«∞Û. Ǩ~üì Z\ÏH± =zÛ#

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 336

`«~åfi`« H˘kÌ <≥ÅňH ѨÓiÎ P~ÀQƺO KÕ‰õÄ~°_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JHõ¯_»#∞Oz _®Hõì~ü K≥Ñ≤Ê# g∞^Œ@ Jxfl ~°HÍÅ∞QÍ#∂ ~°uÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û.

Ü«∂O*ˇ<· å QÆ∞O_≥[|∞ƒ L#fl"å~°∞ Ü«∂O*ˇ·<å QÆ∞O_≥[|∞ƒ L#fl"å~°∞ Jxfl ~°HÍÅ ~°u ÉèíOy=∞Ö’¡#∂ áêÖÁæ#=K«∞Û. J~Ú`Õ H˘O^ŒiH˜ ~°uÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ KèåuÖ’ <˘Ñ≤Ê~å=_»O LO@∞Ok. W@∞=O\˜ "åà◊√§ ~°uÖ’ áêÖÁæ#_®xH˜ áê=ÙQÆO@ =ÚO^Œ∞ <åeHõ „H˜O^Œ ™ê~üa„>Ë\ò \Ïɡ¡\ò ÃÑ@∞ìHÀ"åe.

ã¨∂Å÷ HÍÜ«∞O L#fl"åà◊√§ ã¨∂÷ÅHÍÜ«∞O L#fl"å~°∞ H˘xfl ~°u ÉèíOy=∞ÅÖ’ áêÖÁæ#ÖËHõáÈ`å~°∞. ^•xH˜ HÍ~°}O "åà◊§H˜ Z`«∞ÎQÍ LO_Õ ÉÁ[˚, `«H˜¯# â◊s~°O. J~Ú`Õ "åiH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ LO_Õ U ~°u ÉèíOy=∞Ö’<≥·<å áêÖÁæ#=K«∞Û.

H©à◊§<˘Ñ¨CÅ∞ H©à◊§<˘Ñ¨CÅ∞ L#fl"åiH˜ HÍà◊√§ JO`«QÍ =OQÆ=Ù. J~Ú`Õ"åiH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ LO_Õ U ~°u ÉèíOy=∞Ö’<≥·<å áêÖÁæ#=K«∞Û. ~°uÖ’ áêÖÁæ#É’ÜÕ∞ =ÚO^Œ∞ "Õ_çhà◊√§ ™êfl#O KÕ¿ãÎ HõO_»~åÅ∞, H©à◊√§ ã¨_»e#@∞¡ J=Ù`å~Ú. JO^Œ∞Hõx Ѩ_»∞‰õΩ<Õ=ÚO^Œ∞ "Õ_çhà◊§™êfl#O KÕÜ«∞_»O =∞Ozk. HÍà◊√§ =OK«# ÖËx"åà◊√§ xÅ∞Ûx ~°uÖ’ áêÖÁæ<Õ Ñ¨^Œúu áê\˜OK«=K«∞Û. ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌiH© H©à◊§<˘Ñ¨CÅ∞ L<åflÜ«∂? XHõ¯iˆH =Ù<åflÜ«∂? J<Õ ^•x |\˜ì "åà◊√§ áêÖÁæ<Õ ~°u ÉèíOy=∞Å∞ P^è•~°Ñ¨_ç LO\Ï~Ú.

L|ƒã¨O L|ƒã¨O L#fl H˘O^ŒiH˜ Xà◊√§ Hõke`Õ PÜ«∂ã¨O Z‰õΩ¯==Ù`«∞Ok. W@∞=O\˜ "åà◊√¡ JO`«QÍ Hõ^ŒeHõÖËx ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# ~°u ÉèíOy=∞Åx "åiH˜ J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# "å\˜x áê\˜OKåe.

~°HõÎáÈ@∞ ~°HõÎáÈ@∞ =Ù#fl H˘O^ŒiH˜ ~°uÖ’ áêÖÁæ<Õ@ѨC_»∞ KèåuÖ’ |~°∞=Ù, PÜ«∂ã¨O, `«Åk=Ú‡ ~å=_»O LO\Ï~Ú. W@∞=O\˜"åà◊√§ ÃÑ#· q=iOz# ~°u ÉèOí y=∞Ö’¡ JO`«QÍ JÅã¨@ HõeyOK«x Ѩ^Œú`«∞Åx J=ÅOaOKåe.

337 u

QÆiƒù}© „ã‘ÎÅ∞

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

QÆiƒù}© „ã‘ÎÅ∞ Zxq∞^Œ= <≥Å xO_Õ=~°‰õΩ ~°uÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. U q^èŒ"≥∞ÿ# ~°u ÉèíOy=∞Ö’¡<≥·<å áêÖÁæ#=K«∞Û. H˘O^ŒiH˜ „áêÉÏ¡=∂\˜H± „ÃÑÔQflhû LO@∞Ok. W@∞=O\˜ "åà◊√§ ~°uÖ’ áêÖÁæ#‰õΩO_® LO_®e. QÆ~°ƒùO ã¨=∞㨺ÖËx"åà◊√§ =∂„`«O Hõ_»∞ѨÙg∞^Œ JO`« =uÎ_ç ÖˉõΩO_® W`«~°„`å Jxfl ~°uÉèíOy=∞Ö’¡ áêÖÁæ#=K«∞Û.

HÍ#∞Ê `«~∞° "å`« HÍ#∞Ê J~Ú# <≥Å #∞O_ç =∂=¸Å∞QÍ ~°uÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. Jxfl ~°HÍÅ ÉèíOy=∞Ö’¡#∂ áêÖÁæ#=K«∞Û.

ÃÑ^•ÌÑ~ˆ¨ +¨<£ J~Ú#"åà◊√§ Hõ_»∞ѨىõΩ ÃÑ^•ÌѨˆ~+¨<£ J~Ú#ѨC_»∞ =¸_»∞ <≥ÅÅ=~°‰õΩ ~°uÖ’ áêÖÁæ#‰õΩO_® LO_®e. P `«~åfi`« Jxfl ~°u ÉèíOy=∞Ö’¡#∂ áêÖÁæ#=K«∞Û.

z<åflѨ~ˆ +¨<,£ @∂ºÉˇHgìõ ∞ PѨ~ˆ +¨<£ z<åflѨˆ~+¨<£ (_ç JO_£ ã≤) @∂ºÉˇHõìg∞ J~Ú#"åà◊√§ PѨˆ~+¨<£ J~Ú# 10–15 ~ÀAÅ#∞OKÕ ~°uÖ’ Jxfl q^è•Å∞QÍ#∂ áêÖÁæ#=K«∞Û. ѨÙ~°∞+¨μÅH˜ "ÕÃãHõìg∞ J~Ú#"åà◊√§ ‰õÄ_® 10–15 ~ÀAÅ #∞OKÕ ~°uÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û.

=∞^ŒÑ≤zÛ L#fl „ã‘ÎÅ#∞ `«$Ñ≤ΠѨ~°KÕ q^è•#O =∞^Œ Ñ≤zÛ J<Õk x[OQÍ<Õ XHõ Ñ≤zÛ. JO`ÕQÍx ÃãH±ûg∞^Œ ZO`À Pã¨H˜Î LO_»@O, JO^Œ∞Ö’ ZO`À `«$Ñ≤Î K≥O^Œ@O HÍ^Œ∞. =∞^ŒÑ≤zÛ<Õ xOá¶È"≥∂xÜ«∂ JO\Ï~°∞. xOá¶È "≥∂xÜ«∂ L#fl „ã‘ÎÅ∞ Z@∞=O\˜ ÉèíÜ«∞O, ã¨OHÀK«O ÖˉõΩO_® qK«ÛÅq_çQÍ ZO^Œi`À<À ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO\Ï~°∞. Ñ≤zÛ LO_»@O =ÖË¡ "åà◊§Ö’ W<£Ç≤Ïa+≤Ü«∞<£û áÈ`å~Ú. xOá¶È"≥∂xÜ«∂ (=∞^ŒÑ≤zÛ) L#fl „ã‘ÎÅ∞ Z=i`À#∂ ÃãH±ûÖ’ `«$Ñ≤Î á⁄O^Œ~°∞. JÖÏ Öˇ·OyHõ ã¨O|O^è•Å∞ ÃÑ@∞ì‰õΩO@∂<Õ LO\Ï~°∞. giH˜ XHõ „Ѩ`ÕºHõ ~°u ÉèíOy=∞ `«$Ñ≤Î HõeyOK«@O JO@∂ LO_»^Œ∞. gà◊§Ö’ LO_Õ qK«ÛÅq_ç â◊$OQÍ~°O ÃãH±û`«$Ñ≤Î HÀã¨O HÍ^Œ∞. =∞#ã¨∞û ˆH=ÅO ÃãH±û HÀã¨O ѨÙiQ˘Å∞Ê`«∂ LO@∞Ok. P~ÀQƺHõ~°"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û L#fl"å~°∞ #Å∞QÆ∞i`À ÃãH±û ã¨O|O^è•Å∞ ÃÑ@∞ì‰õΩ#flѨÊ\˜H© Jq QÆ∞ѨÎOQÍ LO\Ï~Ú. P ÃãH±û ã¨O|O^è•ÅÖ’ "åà◊√§ `«$Ñ≤Îá⁄O^Œ_»O ‰õÄ_® LO@∞Ok. "åà◊§H˜ #zÛ#"åà◊§ ^ŒQÆæ~°, =∞#ã¨∞ûѨ_ç# "åà◊§ ^ŒQÆæ~° U q^èŒ"≥∞ÿ# ~°u ÉèíOy"≥∞ÿ<å `«$Ñ≤Îx,

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 338

Ǩ~Úx á⁄O^Œ∞`å~°∞. J^Õ =∞^ŒÑ≤zÛ L#fl"åÔ~·`Õ "åà◊§H˜ q∞yÖËk Jã¨O`«$Ñ≤Î, x~åâı. W@∞=O\˜"åà◊§H˜ =∂#ã≤Hõ zH˜`«û KÕÜ«∂e. ^•O`À =∂=¸Å∞ ã≤÷uH˜ =™êÎ~°∞. H˘kÌ=∞Ok`À J„Hõ=∞Öˇ·OyHõ ã¨O|O^è•Å∞ ÃÑ@∞ìHÀ=_»O "Õ~°∞, =∞^ŒÑ≤zÛ LO_»_»O "Õ~°∞. =∞^ŒÑ≤zÛ H˘#fl „ã‘Î ~°uHÍ~°ºO Z‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞O LO>Ë `«Ñ¨Ê ѨÙ~°∞+¨μ}˜‚ T~°∞HÀ^Œ∞. H˘kÌ x=ÚëêÖ’¡<Õ ~°uHÍ~°ºO =Úyã≤#@¡~Ú`Õ Ñ¨Ù~°∞+¨μ}˜‚ Dã¨_çOK«∞‰õΩO@∞Ok. QÀÅ KÕã¨∞ÎOk. uHõ¯uHõ¯QÍ =º=ǨÏiã¨∞ÎOk. JO^Œ∞Hõx J@∞=O\˜ „ã‘Îx á¶È~ü ¿Ñ¡ ^•fi~å Z‰õΩ¯=¿ãѨ٠HÍ=∞„¿Ñ~°} HõeyOKåe. ѨÓiÎ #QÆflOQÍ KÕã≤ =HΔÀ*ÏʼnõΩ, Ñ≤~°∞^Œ∞ʼnõΩ, `˘_»Å‰õΩ, XuÎ_ç Z‰õΩ¯= HõeyOKåe. Ü≥∂x j~å¬xfl ÉÏQÍ „¿Ñˆ~Ñ≤OKåe. Ô~O_»∞ KÕu"Õà◊§#∞ Ü≥∂xÖ’H˜ áÈxzÛ Z‰õΩ¯=¿ãѨ٠XiÑ≤_ç HõeyOKåe. â◊s~°OÖ’ qq^èŒKÀ@¡ HÍ=∞„¿Ñ~°}Å∞ Hõeyã¨∂Î L`Õ[ΠѨ~K° åe. P"≥∞ HÀi#ѨÊ\˜H© "≥O@<Õ ã¨OÉè’QÆOÖ’ áêÖÁæ#‰õΩO_® Z‰õΩ¯=¿ãѨ٠ÉÏǨϺ „¿Ñ~°} HõeyOz P"≥∞Ö’ JÅã¨@ HõeˆQÖÏ KÕÜ«∂e. H˘O`« ã¨=∞Ü«∂xH˜ P"≥∞Ö’ JÅã¨@ Hõ#|_»∞`«∞Ok. JѨC_»∞ ã¨OÜ≥∂QÆO [iÑ≤ ~°ux =ÚyOKåe.

|Ç≤Ï+¨μÅì ∞ PyáÈ~Ú# ã „ ÅΑ `À ÃãH±û ™ê^è•~°}OQÍ 40–50 ã¨OIIÅ∞ =KÕÛ@ѨÊ\˜H˜ „ã‘ÎÅÖ’ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ PyáÈ`å~Ú. =ÚYOÖ’ =Ú_» ` « Å ∞ =KÕ Û ™êÎ ~ Ú. Hõ à ◊ § Ö’¡ `Õ [ 㨠∞ û `« Q Æ ∞ æ ` « ∞ Ok. A@∞ì <≥ ~ ° = _» O "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. ÃÑ·QÍ ~°uÖ’ áêÖÁæO>Ë H˘O`« <˘Ñ≤Ê, =∞O@ LO\Ï~Ú. ^•xH˜ HÍ~°}O "åiÖ’ D„™Èì[<£ Ǩ~À‡<£ `«yæáÈ=_»O. ~°uÖ’ =∞O@, <˘Ñ≤Ê ~å=_»O`À ÃãH±ûH˜ ѨxH˜~å=∞<Õ Jaè„áêÜ«∞O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. HÍx „ã‘ÎÅ∞ ZO`« =Ü«∞ã¨∞û =zÛ<å ÃãH±ûH˜ J~°∞›ÖË. ZO`« =Ü«∞ã¨∞ =zÛ<å =Ü«∞ã¨∞Ö’ L#fl"åiÖÏQÍ<Õ ÃãH±ûÖ’ Ǩ~Úx, `«$Ñ≤Îx á⁄O^ŒQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. J~Ú`Õ "åi rq`«OÖ’ x~åâ◊, xã¨Ê $Ç¨Ï ~å‰õΩO_® LO_®e. _ç„Ѩ+¨<£H˜ KÀ@∞ÖˉõΩO_® J"åfie. =∞#ã¨∞û Ǩïëê~°∞QÍ LO_®e. âßâ◊fi`«OQÍ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ PyáÈ~Ú#"å~°∞ ("≥∞<Àáê*ò =zÛ#"åà◊√§) `å=Ú rq`«OÖ’ P#O^•xfl Uq∞ HÀÖ’ÊÖË^Œx QÆ∞iÎOKåe. ~°uÖ’ áêÖÁæO>Ë HõeˆQ<˘Ñ≤Êx, =∞O@x D„™Èì[<£ \Ïɡ¡\òû "å_»@O ^•fi~å#∂, Ü≥∂xÖ’ P„™Èì[<£ „H©"£∞ ~åÜ«∞_»O ^•fi~å#∂ `˘ÅyOK«∞ HÀ=K«∞Û. "≥∞<Àáê*ò =zÛ<å Jxfl ÉèíOy=∞Ö’¡#∂ ~°uÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. JÖÏ áêÖÁæO>Ë<Õ P"≥∞Ö’ ÃãH±û q+¨Ü«∞OÖ’ Ü«∞OQ∑QÍ L<åfl=∞<Õ ÉèÏ=O q∞ye LO@∞Ok. ÃãH±ûÖ’ Ü«∞OQ∑QÍ L<åfl=∞<Õ ÉèÏ=O Hõey#ѨC_Õ ÃãH±ûÖ’ ѨÓiÎ `«$Ñ≤Îx, P#O^•xfl á⁄O^ŒQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

339 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

„ã‘ÎÅÖ’ ÃãH±û JáÈǨÏÅ∞

"≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõ ã¨iQÍ [~°QÆHõáÈ=_®xH˜ Hõ<≥flá⁄~° ^Œà◊ã¨iQÍ LO_»@O HÍ~°}O J<Õ@∞=O\˜ JáÈǨÏ=ÙOk. Z=iHÀ `«Ñ¨Ê Hõ<≥flá⁄~° ^Œà◊ã¨iQÍ LO_»^Œ∞. Hõ<≥flá⁄~° ÃãH±ûx J_»∞¤HÀ=_»=∞<Õk J~°∞^Œ∞. WO*ˇHõ¬#∞ JO>Ë ÉèíÜ«∞O`À ZO`À =∞Ok aQÆ∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. `å=Ú U HÍã¨Î <˘Ñ≤Ê<≥·<å `«@∞ìHÀÖË=∞x J#∞‰õΩO\Ï~°∞. =∞#ã¨∞ûÖ’ ÃãH±û HÍ"åÅx L<åfl, ã¨OÜ≥∂QÆO <˘Ñ≤Ê Hõeyã¨∞ÎO^Œ<Õ PÖ’K«# JO`«s¡#OQÍ LO_»@O`À ѨÙ~°∞ëêOQÆO Ü≥∂xH˜ @KüHÍQÍ<Õ ÉèíÜ«∞Ѩ_»`å~°∞. ^•O`À Ü≥∂x^ŒQÆæ~° HõO_»~åÅ∞ >ˇÿ\òQÍ aQÆ∞ã¨∞‰õΩO\Ï~Ú.nx<Õ =lxãπ=∞ãπ JO\Ï~°∞. qlxãπ=∞ãπ ÉèíÜ«∞O =Å<Õ `«Ñ¨Ê JHõ¯ J=~À^èŒO LO_»@O HÍ^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ ÃãH±û Ѩ~°OQÍ „¿Ñ~°} á⁄Ok`Õ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° „^Œ"åÅ∞ T~°∞`å~Ú. ^•O`À Ü≥∂x^ŒQÆæ~° HõO_»~åÅ∞ aQÆ∞`«∞ ã¨_»Å∞`å~Ú. Éèí~°Î KÕ¿ã á¶È~ü ¿Ñ¡`À HÍ=∞„¿Ñ~°} HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ^•O`À JOQƄѨ"Õâ◊O U ÉÏ^è•ÖˉõΩO_® J=Ù`«∞Ok. `«$Ñ≤Îx, Ǩ~Úx Hõeyã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊ "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõ H˘kÌQÍ ÉÏ^èŒ JxÑ≤Oz<å P `«~åfi`« HõÅ~ÚHõÅ∞ ÉÏ^èŒ JxÑ≤OK«=Ù. "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõ `«$Ñ≤ÎHõ~°OQÍ [~°QÍÅO>Ë ÉèÏ~°º ã¨Ç¨ÏHÍ~°O J=ã¨~°O. =∞#ã¨∞ûÅ∞ XHõ>ˇÿ H“yeO`«Å`À "≥∞ÿ=∞~°záÈ`Õ JO`å ã¨∞Y„Ѩ^Œ=∞ø`«∞Ok. ÃãH±û Ѩ~°OQÍ „ã‘Î ã¨ÊOkOK«HõáÈ`Õ Ü≥∂x „_≥·QÍ LO@∞Ok. Ü≥∂x „_≥·QÍ L#flѨC_»∞ JOQÆO ѨÓiÎQÍ Ö’Ñ¨ÅH˜ „Ѩ"ÕtOK«^Œ∞. JOQƄѨ"Õâ◊O ѨÓiÎQÍ [~°QƉõΩO_® Ü≥∂x QÀ_»Å∞ Ѩ>Ëì™êÎ~Ú. ã¨∞Y„Ѩ^ŒOQÍ ã¨OÜ≥∂QÆO [~°QÍÅO>Ë Ü≥∂x ^•fi~°O, Ü≥∂x =∂~°æO ֒ѨŠ*Ï~°∞_»∞QÍ „^Œ"åÅ∞ LO_®e. Ü≥∂x „_≥·QÍ =Ù#flѨC_»∞ |Å=O`«OQÍ JOQƄѨ"Õâ◊O [iÑ≤`Õ „ã‘ÎH˜ =∞O@, <˘Ñ≤Ê JxÑ≤™êÎ~Ú. ѨÙ~°∞ëêOQÆO ‰õÄ_® Z„~°QÍ HõO^Œ∞`«∞Ok. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜Ö’ ÉÏQÆ∞O_ç H˘kÌ~ÀAÅ `«~åfi`« ÃãH±û ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. Éèí~°Î ZO`« „Ѩܫ∞uflOz<å JOQƄѨ"Õâ◊O [~°QÆ^Œ∞. D Ѩiã≤÷ux ÃãHõO_»s =lxãπ=∞ãπ JO\Ï~°∞. Ü≥∂x֒ѨŠ"åѨÙ, p~°∞‰õΩáÈ=_»O ã¨OÜ≥∂QÆ=∞ѨC_»∞ aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ=_®xH˜ HÍ~°}ÏÅ∞. ÃãHõO_»s =lxãπ=∞ãπ Ѩiã≤÷u HÍ#∞ÊÅ∞, Ü≥∂x PѨˆ~+¨#∞¡ J~Ú# "åiÖ’#∂, Öˇ·OyHõ "åº^èŒ∞ÅH˜ QÆ∞Ô~·# "åiÖ’ Hõ#|_»∞`«∞Ok. HÍ~°}O `≥Å∞û‰õΩx zH˜`«û KÕ¿ãÎ ã¨OÜ≥∂QÆO ã¨∞Y=O`«OQÍ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’ LO_Õ H˘xfl ÉèÏ"åÅ∞ ‰õÄ_® ÃãH±û [~°QƉõΩO_® J_»∞¤Ñ¨_®Î~Ú. =∞#ã¨∞ûÖ’ ÃãH±û HÀiHõ L#flѨÊ\˜H© ÃãH±û JO>Ë hK«=∞<Õ ÉèÏ=O LO_»@O`À ã¨iQÍæ ÃãH±û [~°QÆÉ’ÜÕ∞ ã¨=∞Ü«∂xH˜ Hõ^ŒÅ_»"≥∂, aQÆ∞ã¨∞‰õΩ áÈ=_»"≥∂ LO@∞Ok. W@∞=O\˜ "åà◊§H˜

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 340

ÃãH±û QÆ∞iOz, ^•OѨ`«º ã¨O|O^è•Å QÆ∞iOz ã¨Ô~·# J=QÍǨÏ# Hõey¿ãÎ JO`å ã¨*Ï=ÙQÍ =∂~°∞`«∞Ok. KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÎÅÖ’ `«=∞ Ü≥∂x ~°O„^èŒO ZO`À z#fl^Œ<Õ ÉèÏ=O LO@∞Ok. JOQƄѨ"Õâ◊O ‰õΩ^Œ~°^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. WÖÏO\˜"åà◊√§ `«=∞ K«∂ѨÙ_»∞ "ÕÅ∞ Ü≥∂xÖ’H˜ áÈxzÛ x[OQÍ<Õ Ü≥∂x ~°O„^èŒO z#fl^Œ<Õ Jaè„áêÜ«∂xH˜ =™êÎ~°∞. P q^èŒOQÍ Ü≥∂x >ˇÿ\ò JxÑ≤OK«_®xH˜ "åiÖ’x ÉèíÜ«∞O, JáÈÇ¨Ï =^Œ∞Å∞HÀ"åe. „ã‘ÎÅÖ’ ÃãH±û ‰õΩ^Œ~°^Œ<Õ JáÈÇ¨Ï ÉèíÜ«∞=ÚO>Ë Ãã·HÀ^ä≥~°Ñ‘, iÖψHû+¨<£ ^ä≥~°Ñ≤^•fi~å `˘ÅyOK«=K«∞Û. [#<ÕO„kÜ«∂Å q*Ï˝<åxfl ÃÑOá⁄Ok¿ãÎ x~°ƒùÜ«∞OQÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæx ã¨∞MÏxfl ™⁄O`«O KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.

Öˇ·OyHõ q+¨Ü«∂Ö’¡ ѨÙ~°∞+¨μx =∞#ã¨Î`«fiO ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åÅ<Õ HÀiHõ LO_ô ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#ÖËHõáÈ=_»O, áêÖÁæ<åfl =∞^茺֒<Õ "≥∞`«Î|_»@O ѨÙ~°∞+¨μÖ’¡ Hõ#|_Õ ã¨=∞㨺. Wk "åiH˘Hõ ѨlÖò. ѨsHõΔ KÕ¿ãÎ #~åÅ, Ǩ~À‡#¡ Ѩ~°OQÍ U ֒ѨO LO_»^Œ∞. J~Ú<å JOQÆã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÅºO Z^Œ∞~°=Ù`«∂<Õ =ÙO@∞Ok. =ÚYºOQÍ q∞_çÖò U*òÖ’ W@∞=O\˜ JOQÆã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÅºO ã¨Ç¨Ï[O. WÖÏO\˜ "åà◊§Ö’¡ âßs~°HõOQÍ, =∂#ã≤HõOQÍ JÅã≤áÈ=_»O, =∂#ã≤Hõ XuÎ_çH˜ Ö’#∞HÍ=_»O JOQÆã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÖϺxH˜ HÍ~°}ÏÅ∞. âßs~°Hõ JÅã¨@, =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç L#flѨC_»∞ x„^ŒáÈ=_»O JOQÆã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÖϺÅx JkèQÆq∞OK«_®xH˜ ã¨Ô~·# =∂~°æO. ^•O`À âßs~°Hõ JÅã¨@, =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç `«QÆ∞æ`å~Ú. `ÕeÔH·# =∞#ã¨∞û K«∞~°∞ÔH·# ÃãH±ûH˜ =¸ÅO. ÃãH±ûH˜ =ÚO^Œ∞ =∞#ã¨∞û `ÕeHõѨ_Õ, ÃãH±ûx L`ÕÎ[ѨiKÕ q+¨Ü«∂Å<Õ =∂\Ï¡_®e. J@∞=O\˜ ™êÇ≤Ï`«ºO K«^Œ"åe. =¸_£ Ze"Õ\ò J"åfie. ÃãH±û q+¨Ü«∞OÖ’ ^ŒOѨ`«∞Å =∞^茺 Ѩ~°ã¨Ê~° PHõ~°¬}, ã¨Ç¨ÏHÍ~°O LO_®e. h ÃãH±û ã¨∞YO HÀã¨"Õ∞ <Õ#∞ Jx „ã‘Î JxÑ≤OKåe. JÖψQ ѨÙ~°∞+¨μx #∞Oz „ã‘ÎH˜ ÃãH±û „¿Ñ~°} HõÅQÍe. Ѩ_»HõQÆkÖ’ ^ŒOѨ`«∞Å =„ã¨Î^è•~°}, ã¨OÉèÏ+¨}, Ǩ=ÉèÏ"åÅ∞ P q^èŒOQÍ LO_®e. `«H˜¯# ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ ‰õÄ_® â◊$OQÍ~° Jaè=ºH©ÎHõ~°} H˘O`≥·<å LO@∂ LO_®e. "åºáê~åÅ∞,L^ÀºQÍÅ∞ KÕ¿ã"åà◊¡Ö’¡ `≥eÜ«∞‰õΩO_® =∂#ã≤HõXuÎ_ç, Pi÷Hõ W|ƒO^Œ∞Å∞, =º^èŒÅ∞ LO\Ï~Ú. J=hfl =∂=¸ÖË, J~Ú<å Jq `≥eÜ«∞‰õΩO_® Ãã‰õΩû=Öò ÃÑ~üá¶êÔ~‡<£û g∞^Œ „ѨÉèÏ=O K«∂Ñ≤™êÎ~Ú. "å\˜x U q^èŒOQÍ JkèHõq∞OKåÖ’ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. `«=∞Ö’ ÃãH±û `«yæáÈ~ÚO^Œ#∞‰õΩ#fl ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ `«=∞‰õΩ #zÛ# „ã‘Î`À ~ÀAH˜ 2–3 ™ê~°∞¡ ~°uÖ’ áêÖÁæO\Ï~°∞. ÃãH±ûÖ’ „käÖò á⁄O^Œ∞`å~°∞. J^Õ ÉèÏ~°º`À 2–3"å~åÅH˜ XHõ¯™êˆ~ ~°uÖ’ áêÖÁæO\Ï~°∞. `«H˜¯# ~ÀAÖ’¡ ÃãH±û Z_»Å Pã¨H˜Î ÖË#@∞¡QÍ<Õ `«Ü«∂~°=Ù`å~°∞. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O `«yæáÈ=_»O`À ѨÙ~°∞+¨μxÖ’ XHõ q^èŒ=∞~Ú# qã¨∞QÆ∞, z~å‰õΩ, xi¡Ñ¨Î`« KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_®xfl ‰õÄ_® `«Ñ¨Êxã¨Ô~·# _»∂º\©QÍ fã¨∞‰õΩO>Ë U^À

341 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

J~ÚO^ŒxÑ≤OK«∞HÀ=_»O `«Ñ¨Ê „käÖò á⁄O^Œ_»O LO_»^Œ∞. ÃãH±û Öˇ·Ñ¶πÖ’ Ü«∂H˜ì"£QÍ L#fl"åà◊√§ ZO`« =Ü«∞ã¨∞û =zÛ<å x`«ºrq`«OÖ’ Ǩïëê~°∞QÍ, â◊H˜Î=O`«OQÍ LO\Ï~°∞. ÃãH±ûÖ’ |ÅÇ‘Ï#`«H˜ âßs~°Hõ |ÅÇ‘Ï#`« ‰õÄ_® HÍ~°}"≥∞<ÿ å "åºÜ«∂=∞O, áœ+≤Hì ÍǨ~°O ^•fi~å ã¨ik^Œ∞ÌHÀ=K«∞Û. =Ü«∞ã¨∞û =∞o§# "åà◊§Ö’¡ =∞^èŒ∞"Õ∞ǨÏO, ~°HõÎáÈ@∞, QÆ∞O_≥[|∞ƒ, L|ƒã¨O =O\˜ "åº^èŒ∞Å∞ âßs~°HõOQÍ gH±<≥ãπ HõeyOK«_»"Õ∞ H͉õΩO_® ÃãH±û Ѩ~°OQÍ Jã¨=∞~°÷`«x Hõey™êÎ~Ú. D "åº^èŒ∞Åx J^Œ∞ѨÙÖ’ LOK«∞‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ ÃãH±ûÖ’ Jã¨=∞~°÷`« U~°Ê_»^Œ∞. H˘O`«=∞Ok ѨÙ~°∞+¨μÖ’¡ =Ü«∞ã¨∞û =∞à◊§_»O`À ÃãH±ûǨ~À‡#∞¡ `«yæ ÃãH±û Jã¨=∞~°÷`« HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. "å~°∞ ÃãH±ûǨ~À‡#∞¡ H˘O`«HÍÅO "å_»@"Õ∞HÍHõ âßs~°Hõ P~ÀQͺxfl ÃÑOá⁄O kOK«∞HÀ"åe. =Ü«∞ã¨∞û =∞o§# ѨÙ~°∞+¨μÖ’¡ ÃãH±ûÖ’ JѨC_»Ñ¨C_»∞ ÃѶ~ÚÖò J=_»O =∂=¸ÖË. ^•xfl DrQÍ fã¨∞HÀ=_»O, ÃѶ~ÚÅ∂º~üx =∞~°záÈ=_»O LO_®e. Ô~O_À ~ÀA ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ "≥Ú^Œ\ ˜~ÀA ÃѶ~ÚÅ∂º~ü =∞#ã¨∞ûÖ’ "≥∞ke`Õ =∞m§ ÃѶ~ÚÅ∂ºˆ~ q∞QÆ∞Å∞`«∞Ok. Hõ#∞Hõ Z@∞=O\˜ ÉèíÜ«∂xH© KÀ@∞ W=fi‰õÄ_»^Œ∞. PÖ’K«#Ö’ Ü«∞OQ∑QÍ, Ǩïëê~°∞QÍ L#fl"åiÖ’ ÃãH±û `«~°QÆ_»O LO_»^Œ∞.

Jâß„ã‘ÎÜ«∞ Öˇ·OyHõ ^èÀ~°}∞Å∞ ѨÙ~°∞ëêOQÆO Ãã·A |\˜ì ѨÙ~°∞+¨μÖ’¡ ˆH@ysÅ∞, „ã‘ÎÅÖ’ Ü≥∂xÖ’`«∞ |\˜ì „ã‘ÎÅ ˆH@ysÅ∞ „ѨKå~°OÖ’ L<åfl~Ú. HÍx Wq J~°÷O ÖËxq. ~°uÖ’ `«$Ñ≤ÎH©, „ã‘Î Ü≥∂x Ö’`«∞H˜ ѨÙ~°∞ëêOQÆO Ѩi=∂}ÏxH˜ U ã¨O|O^èŒOÖË^Œ∞. U ^ŒOѨ`«∞Öˇ·<å ÃãH±ûÖ’ `«y#q^èŒOQÍ `«$Ñ≤Î K≥O^ŒÖË^ŒO>Ë "åo§^ŒÌi =∞^茺 `«y# PHõ~°¬} ÖËHõáÈ=_»"≥∂, Jã¨Ç¨ÏºOQÍ LO_»@"≥∂ HÍ~°}O, JO`ÕQÍx J=Ü«∞"åŠѨi =∂}OÖ’ `Õ_®Å∞ HÍ~°}O HÍ<ÕHÍ^Œ∞. ѨÙ~°∞ëêOQÆO =∞s á⁄\˜ìQÍ =ÙO>Ë â◊t*Ïu ѨÙ~°∞+¨μ_»h, JO`« á⁄\©ì – á⁄_»∞QÆ∞HÍHõ =∞^茺 ~°HõOQÍ LO>Ë =$+¨*Ïu ѨÙ~°∞+¨μ_»x, ѨÙ~°∞ëêOQÆO á⁄_»∞QÍæ LO>Ë Jâ◊fi*Ïu ѨÙ~°∞ +¨μ_»x „ѨKå~°OÖ’ LOk. JÖψQ „ã‘ÎÅ Ü≥∂x ÃÇÏK«∞Û `«QÆ∞æÅ Ö’`«∞|\˜ì =Úiæ, |_»|ǨÏã≤Îx Jx =¸_»∞ ~°HÍÅ „ã‘ÎÅ∞<åfl~°x JO\Ï~°∞. HÍx D qÉèí[# `«Ñ¨C. J~°÷O ÖËx D qÉèí[# |\˜ì ã¨O™ê~° ã¨∞MÏxfl =sæHõi™êÎ~°∞. â◊t*Ïu ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ JOQÆO P~°∞ JOQÆ∞àÏÅ á⁄_»∞QÆ∞ =ÙO@∞O^Œx P q^èŒOQÍ<Õ =Úiæ *Ïu „ã‘Î Ü≥∂x P~°∞ JOQÆ∞àÏÅ Ö’`«∞ =ÙO@∞O^Œx J@∞=O\˜"åi =∞^茺 q"åǨÏO [iy`Õ =∂„`«"Õ∞ ã¨∞Y Ѩ_»`å~°x J#∞‰õΩO\Ï~°∞. JÖψQ =$+¨*Ïu ѨÙ~°∞+¨μ_ç JOQÆO `˘q∞‡k JOQÆ∞àÏÅ á⁄_»=Ù, |_»|*Ïu „ã‘Î Ü≥∂x 9 JOQÆ∞àÏÅ Ö’`«∞ LO@∞O^Œx, Jâ◊fi*Ïu ѨÙ~°∞+¨μ_ç JOQÆO 12 JOQÆ∞àÏÅ

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 342

á⁄_»=Ù, ǨÏã≤Îx*Ïu „ã‘Î Ü≥∂x 12 JOQÆ∞àÏÅ Ö’`«∞ =ÙO\ÏÜ«∞x ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. "åà◊§ =∞^茺 q"åǨÏO [iy`Õ<Õ ã¨∞YѨ_»`å~°x JO\Ï~°∞. „ã‘ÎÅÖ’ "åi âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ â◊$OQÍ~° Ѩiã≤÷`«∞Å∞ |\˜ì Ѩk‡h, z„u}˜, â◊Od}˜, ǨÏã≤Îx J#∞ <åÅ∞QÆ∞ ~°HÍÅ∞QÍ qÉèílOKå~°∞. Ѩk‡x *Ïu „ã‘Î L`«Î=Ú~åÅx z„u}˜ =∞^茺=∞=∞x, â◊Od}˜ J^èŒ=∞=∞x, ǨÏã≤Îx J^èŒ=∂^èŒ=∞=∞x JO\Ï~°∞. „ã‘ÎÅ =∞#ã¨Î`åfiÖ’¡ `Õ_® LO_»=K«∞Û. ѨÙ~°∞+¨μÅ Ãã·HÍÅrÖ’#∂ `Õ_® =ÙO_»=K«∞Û. HÍx "åà◊§ Ãã·HÍÅr „ѨHÍ~°O <åÅ∞QÆ∞ `«~°QÆ`«∞Å∞QÍ qÉèílOK«_»O `«Ñ¨C. Ѩiã≤÷`«∞Å∞, Ѩiã¨~åÅ∞, K«∞@∂ì`å L#fl@∞=O\˜ =º‰õΩÎÅ f~°∞`≥#∞flÅ∞ =∂~°∞`«∂O\Ï~Ú. JO^Œ∞Hõx „ã‘ÎÅxQÍx, ѨÙ~°∞+¨μÅxQÍx ÃãH±û q+¨Ü«∞OÖ’ qÉèílOK«_»O Jâß„ã‘ÎÜ«∞O. ÉèÏsQÍ |ÅOQÍ =ÙO_Õ Ñ¨Ù~°∞+¨μxÖ’ JOQÆÑi¨ =∂}O ÃÑ^ŒkÌ QÍ LO@∞O^Œ#∞‰õΩO\Ï~°∞. =∞x+≤ X_»∂¤á⁄_»∞QÆ∞H˜, ÉèÏs â◊s~åxH˜ ѨÙ~°∞ëêOQÆ Ñ¨i=∂}O`À ã¨O|O^èŒOÖË^Œ∞. ~°uÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ QÆ\ ˜ìQÍ „™ÈìH±û W¿ãΠѨÙ~°∞ëêOQÆO QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O HõO~îåxH˜ `«ye „ã‘ÎH˜ Ǩ~Ú JxÊã¨∞ÎO^Œ<Õ Jaè„áêÜ«∞O ‰õÄ_® JáÈ¿ÇÏ `«Ñ¨Ê x[OHÍ^Œ∞. QÆ\ ˜ìQÍ „™ÈìH±û W¿ãÎ „ã‘ÎH˜ `«$Ñ≤Î HõÅQÆ_»O J<Õk Ü≥∂x j~å¬xH˜ XiÑ≤_ç HõÅQÆ_»O =ÖË¡ HÍx Ü≥∂x =∂~°æOÖ’H˜ Ö’`«∞QÍ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO „Ѩ"ÕtOK«_»O =Å¡HÍ^Œ∞. Ü≥∂x=∂~°æO „áê~°OÉèíOÖ’ XHõ\ ˜#fl~° JOQÆ∞àÏÅ =~°ˆH HÍ=∞<å_»∞Å∞ LO\Ï~Ú. PÃÑ·# Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ HÍ=∞<å_»∞Å∞O_»=Ù. JO^Œ∞Hõx Ü≥∂x=∂~°æO ֒Ѩe^•HÍ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO „Ѩ"ÕtOK«_»O =Å¡ „ã‘ÎH˜ J^Œ#OQÍ `«$Ñ≤Î HõeˆQk LO_»^Œ∞. ã¨Ô~·# [#<ÕO„kÜ«∂Å q*Ï˝#O, ÃãH±û q*Ï˝#O LO>Ë ÃãH±û QÆ∞iOz ZÖÏO\˜ JáÈǨÏÅ∞ LO_»=Ù.

ǨÏh=¸<£ „áê^è•#º`« `˘e=Ú^Œ∞Ì =∞^èŒ∞~°O JxÑ≤Oz#@∞¡QÍ<Õ `˘eHõÅ~ÚHÍ =∞^èŒ∞~°O JxÑ≤ã¨∞ÎOk. `˘e =Ú^Œ∞Ì =∞^èŒ∞~°O JxÑ≤OKåÅ<åfl, `˘e HõÅ~ÚHõ =∞^èŒ∞~å#∞ Éèí∂ux ѨOKåÅ<åfl W~°∞=Ùi =∞^茺 „ˆH*ò =ÙO_®e.'h HÀã¨O <Õ#∞, <åHÀã¨O #∞=Ùfi— J#fl@∞¡ W^ŒÌiÖ’#∞ Ѷ‘eOQ∑ =ÙO_®e. JѨC_Õ U^≥·<å Q˘Ñ¨Ê „käÖòx W™êÎ~Ú. W@∞=O\˜ J#∞Éèí∂ux ™⁄O`«O KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌi =∞^茺 K«Hõ¯x ã¨Yº`«, „¿Ñ=∞, J#∞|O^èŒO =ÙO\˜q =ÙO_®e. JO`«‰õΩq∞Oz W^ŒÌi =∞^茺 rq`«O QÆ∞iOz ã¨~~° Ú# J=QÍǨÏ# =ÙO_®e. W@∞=O\˜ =∂#ã≤Hõ "å`å=~°}O #=^ŒOѨ`∞« ÅÖ’ `«fi~°QÍ <≥ÅH˘<åÅO>Ë J~Ú# "åà◊§H˜ ^Œ∂~°OQÍ H˘`«Î "å`å=~°}OÖ’ F [O@QÍ H˘O`«HÍÅ"≥∞ÿ<å QÆ_»áêe. W^ŒÌiH© P Ѩiã≤÷`«∞Å∞ H˘`«ÎHÍ=_»O`À W^ŒÌ~°∂ J=QÍǨÏ# ÃÑOK«∞HÀ=_»O, J=ã¨~åÅ∞ QÆ∞iÎOK«_»O, XHõi QÆ∞iOz =∞~˘Hõ~°∞ Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀ=_»O, Hõeã≤ x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞HÀ=_»O LO@∞Ok.

343 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

ÃÑà◊§~Ú# `«~åfi`« J~Ú#"åà◊§ =∞^èÕº L#fl@¡~Ú`Õ ZO`«HÍÅO QÆ_çz#ѨÊ\˜H© "åo§^ŒÌi =∞^茺 W@∞=O\˜ =∂#ã≤Hõ "å`å=~°}O ÃÑOá⁄O^Œ^Œ∞. 'hHÀã¨O <Õ#∞, <åHÀã¨O #∞=Ùfi, =∞x^ŒÌ~°O Hõeã≤ PÖ’z¿ãÎ<Õ JO`å ã¨*Ï=ÙQÍ J=Ù`«∞Ok— J<Õ Ñ¶‘eOQ∑ U~°Ê_»^Œ∞. JÖÏO\˜ Ѷ‘eOQ∑ U~°Ê_®ÅO>Ë #=^ŒOѨ`«∞ÅH˜ ǨÏh=¸<£ Ü«∂„`« ZO`À ^ÀǨÏ^ŒÑ¨_»∞`«∞Ok. ÃÑo§ JO>Ë aè#fl =ºH˜Î`åfiÅ HõÅ~ÚHõ. aè#fl =ºH˜Î`åfiÅ =∞^茺 UHõ`«fiO U~°Ê_®ÅO>Ë "≥·~°∞^茺OQÍ LO_Õ JOâßÅ∞ J„Ѩ^è•#O J"åfie. UH©ÉèÏ=O LO_Õ Jaè„áêÜ«∂Å∞ =∞iO`« QÆ\ ˜ìѨ_®e. W@∞=O\˜k [~°QÍÅO>Ë ÉÏ^èŒÖ’¡, H˘`«Î Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ "åi^ŒÌˆ~ LO_®e. "åˆ~ x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞HÀ"åe. ѨHõ¯<Õ ÃÑ^ŒÌÅ∞ LO>Ë "åà◊√§ ã¨fiÜ«∞OQÍ x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞HÀ=_»O LO_»^Œ∞. ã¨fiÜ«∞OQÍ x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞HÀ=_®xH˜ ǨÏh=¸<£ LѨÜ≥∂QÆѨ_»∞`«∞Ok. Hõeã≤ x~°‚Ü«∞O fã¨∞HÀ=_»O, HõÅã≤Hõ@∞ìQÍ =ÙO_»_»O ^•OѨ`«ºOÖ’ =ÚYº"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O. JÖψQ r=#Ü«∂#OÖ’ Hõeã≤ x~°‚Ü«∂Å∞, Hõ+¨ìã¨∞MÏÖ’¡ áêÅ∞ѨOK«∞HÀ=_®Å∞ W^ŒÌ~°O XHõ¯>Ë J<Õ Ñ¶‘eOQ∑, `åºQÍÅ∞, Éè’QÍÅ∞ Jhfl ǨÏh=¸<£`À „áê~°OÉèí=∞=Ù`å~Ú. ǨÏh=¸<£ "≥#∞Hõ WO`« rq`« ã¨`«ºO LO^Œx #=^ŒOѨ`«∞ÅH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. HÍx "åà◊§H˜ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ P ã¨`«ºO "åà◊§ rq`«OÖ’ Pq+¨¯iOK«|_»∞`«∞Ok. ÃÑ^ŒÌ"åà◊√§ #=^ŒOѨ`«∞Å =ºH˜Î`åfixfl ÃÑOá⁄OkOK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ J=HÍâ◊O W"åfie. z#fl"åà◊§x "åà◊§ˆHq∞ `≥eÜ«∞^Œ#fl@∞¡QÍ =º=ǨÏi¿ãÎ "åà◊√§ Z^ŒQÆÖË~°∞. ^ŒOѨ`«∞Å =∞^茺 J#∞|O^èŒ=¸ LO_»^Œ∞. _çÃÑO_≥hû ^ŒOѨ`«∞Ö’¡ XHõà◊§ÃÑ· =∞~˘HõiH˜ ÃÑOá⁄O^Œ=Åã≤Ok áÈ~Ú ÃÑ^ŒÌ"åà◊§ÃÑ· _çÃÑO_≥hû LO_çáÈ`«∞Ok. ǨÏh=¸<£`À "≥Ú^ŒÅÜÕ∞º ã¨fiÜ«∞O x~°‚Ü«∂kèHÍ~°O H˘`«Îâ◊H˜Îx ÃÑOK«∞‰õΩO@∂ =$kú J"åfie. JѨC_Õ P ^•OѨ`º« Jxflq^è•ÖÏ Ñ¨iѨÓ~°`‚ x« Hõey LO@∞Ok.

PǨ^¡ •xfl JOkOKÕ ^•OѨ`º« ã¨O|O^è•Å∞ ÃãH©ûQÍ L#fl „ã‘xÎ K«∂ã≤<å, „ã‘Î ™êOQÆ`º« O Hõey<å ѨÙ~°∞+¨μx â◊s~°OÖ’ Jq∞`«=∞~Ú# "Õ_ç ѨÙ_»∞`«∞Ok. „ã‘ÎÅÖ’ ‰õÄ_® W@∞=O\˜ ã≤÷`Õ LO@∞Ok. Öˇ·OyHõOQÍ JkèHõOQÍ „¿Ñ~°} á⁄Ok#ѨC_»∞, Z"≥∂+¨<£ =zÛ#ѨC_»∞ Z„_ç#Öò „QÆOkä #∞Oz Z„_ç#Öò J<Õ Ç¨~À‡#∞ JkèHõOQÍ L`«ÊuÎ J=Ù`«∞Ok. Z„_ç#e<£ JkèHõâß`«O „ã¨qOK« _»O`À ~°HõÎ<åàÏÅ∞ "åºHÀz™êÎ~Ú. "åºHÀzOz# ~°HõÎ<åàÏÖ’¡H˜ ~°HõÎO JkèHõOQÍ KÕi â◊s~°O "Õ_≥H˜¯#@∞¡ HõxÊã¨∞ÎOk. Ü«∞ø=#OÖ’ L<åfl H˘O^Œ~°∞ Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÖ’¡ HÍ=∞"åOKè« `«‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. ÃÑà‹·¡<å "åiÖ’ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O `«‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. fiHõ ÖˉõΩO_® =$uÎ, "åºáê~åÖ’¡ =Úxy LO_»@O, JÅã¨@, zH͉õΩÅ∞, PtOz# Ѷ¨e`åÅ∞ á⁄O^ŒÖËHõáÈ=_»O W=hfl

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

u 344

HÍ=∞O ÖˉõΩO_® KÕ™êÎ~Ú. ÃÑà‹·¡#ѨÊ\˜H© rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞ #K«ÛHõáÈ=_»O, Jã¨Ç¨ÏºO JxÑ≤OK«_»O, „Ѩ=~°Î# U=yOѨ٠HõÅQÆ_»O W=hfl ÃãH±û ÖË#@∞¡ KÕ™êÎ~Ú. Ѩiã≤÷`«∞Å∞ K«Hõ¯|_ç`Õ, rq`«ÉèÏQÆ™êfiq∞ Z_»Å „¿Ñ=∞, PáêºÜ«∞`« ÃÑOá⁄Ok`Õ ÃãH±û =∂=¸Å∞QÍ LO@∞Ok. KåÖÏ=∞Ok ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ ÃãH±ûÖ’ Jã¨=∞~°÷`«H˜ `«=∞ âßs~°Hõ, XuÎ_ç HÍ~°}=∞x QÆ∞iÎOK«~°∞. `«=∞Ö’ #ѨÙOã¨Hõ`«fiO LO^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. P q+¨Ü«∞O ZHõ¯_» |Ü«∞@ Ѩ_»∞`«∞O^À#x U^À XHõ =OHõ K«∂ѨÙ`«∂ ÃãH±ûˆH ^Œ∂~°O J=Ù`å~°∞. HÍx ÃãH±ûѨ~°"≥∞ÿ# Jã¨=∞~°÷`« L#flѨC_»∞ H“xûeOQ∑ á⁄Ok`Õ =¸ÅHÍ~°}O Hõ#∞Q˘x x"åiOK«=K«∞Û. Wk `≥Å∞ã¨∞HÀHõ ÃãH±û HͺѨÓûºÖòû, \ÏxH±Å∞ fã¨∞‰õΩx, Ѷ¨e`«O Hõ#|_»ÖË^Œx =∞iO`« Hõ$OyáÈ`å~°∞. âßs~°Hõ JÅã¨@, =∂#ã≤Hõ XuÎ_ç LO>Ë =Ü«∂„QÍ ÖÏO\˜ =∞O^Œ∞Å∞ ZO`« =∂„`«O Ѷ¨e`«O W=fi=Ù. =¸ÅHÍ~°}Ïxfl QÆ∞iÎOz ^•xx ã¨ik^ŒÌ_»O XHõ¯>Ë ã¨~°~Ú# =∂~°æO. ÖËx ѨHõΔOÖ’ XHõ ÃѶ~ÚÅ∂º~ü =∞~À ÃѶ~ÚÅ∂º~üH˜ HÍ~°}=∞=Ù`«∞Ok. =∞#ã¨∞ûÖ’x PO^Àà◊#, Ü«∂OÔQ·˚\ © ÃãH±ûx =∞iO`« ^≥|ƒfã¨∞ÎOk. ™ê^è•~°}OQÍ „ã‘ÎÅ∞ `«=∞x „¿Ñˆ~Ñ≤OK«=Åã≤# ÉÏ^茺`« ѨÙ~°∞+¨μÅ^Õ J#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx Jk `«Ñ¨C. ã¨=∞Éè’QÆO J<Õk ã¨=∞Éè’QÆ"Õ∞ HÍ^Œ∞, ã¨=∞ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO ‰õÄ_®. Éèí~°Î ÃãH±ûÖ’ _»ÖòQÍ L<åfl ÉèÏ~°º K˘~°= fã¨∞‰õΩx „¿Ñˆ~Ñ≤¿ãÎ J`«#∞ JÅã¨@ #∞Oz `Õ~°∞‰õΩx, _»Öò<≥ãπ #∞Oz ɡ·@Ѩ_ç Ü«∂H˜ì"£QÍ =∂~°`å_»∞. ÃãH±ûÖ’ JO`«QÍ ã¨=∞~°÷=O`«OQÍ áêÖÁæ#ÖËx ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ PůǨÅ∞ fã¨∞‰õΩO>Ë =∞Oz ÃãH±û â◊H˜Î =ã¨∞ÎO^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. PůǨÅ∞ HÀiHõx ÃÑOK«∞`«∞O^Õ `«Ñ¨Ê ÃãH±û ™ê=∞~å÷ºxfl ZO`« =∂„`«O ÃÑOK«^Œ∞. ÃÑ·QÍ PůǨÅ∞ "≥∂`å^Œ∞ q∞Oz`Õ Jã¨Å∞ˆH "≥∂ã¨O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. PůǨÅ∞ Éèí~°Î XHõ¯_çˆH HÍã¨Î H˜H± W=fi=K«∞ÛQÍx ÉèÏ~°ºH˜ U=yOѨ٠HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ã¨#flQÍ L#fl „ã‘ÎÖ’ HÍ=∞O JkèHõOQÍ =ÙO@∞O^Œx, ÖÏ=ÙQÍ L#fl"åiÖ’ `«‰õΩ¯=QÍ LO@∞O^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. Ãã‰õΩûÖ’ Z‰õΩ¯= `«‰õΩ¯=ÅH˜ ÖÏ=Ù ã¨#flO`À ã¨O|O^èŒO ÖË^Œ∞. „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μÅ =∞^Œº =Ù#fl PHõ~°¬}, J#∞‰õÄÅ`«ÃÑ· P^è•~°Ñ¨_»∞`«∞Ok. J~Ú`Õ ã¨∂÷ÅHÍÜ«∞O P~ÀQͺxH˜ =∞Ozk HÍ^Œ∞. ÃÑ·QÍ ~°uÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ ã¨∂÷ÅHÍÜ«∞O L#fl "åà◊√§ `«fi~°QÍ JÅã≤áÈ`å~°∞. ÃÑ·QÍ =∞#ã¨∞Ѩ_»¤@∞¡ qq^èŒ ~°u ÉèíOy=∞Ö’¡ ã¨O`«$Ñ≤ÎHõ~°OQÍ áêÖÁæ#ÖËHõ áÈ`å~°∞. JO^Œ∞Hõx „áê~°OÉèíOÖ’<Õ ã¨∂÷ÅHÍÜ«∞O ~å‰õΩO_® PǨ~°O q+¨Ü«∞OÖ’ *Ï„QÆ`«Î Ѩ_®e. Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ "åºÜ«∂=∞O KÕÜ«∂e. ÃãH±û HÀiHõ ÖËHõáÈ`Õ, ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^ŒHõáÈ`Õ QÆ~°ƒùO~å^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. QÆ~åƒùxH© HÀiHõ, ã¨∞Y„áêÑ≤ÎÅH© ã¨O|O^èŒO ÖË^Œ∞.

345 u

#=^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ _®II ã¨=∞~°O ã¨ÅǨÅ∞

„ã‘ÎÖ’ <≥Å<≥ÖÏ JO_»O q_»∞^ŒÅ=Ù`«∞Ok. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flѨC_»∞ 㨯eOz# g~°º Hõ}ÏÅ`À P\’"Õ∞\˜H±QÍ ã¨OÜ≥∂QÆO K≥Ok QÆ~°ƒùO =ã¨∞ÎOk. P\’"Õ∞\˜H±QÍ QÆ~°ƒùO ~å=_»O L<åfl ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌ~°∂ „ˆHrQÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O, ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Œ_»O P#O^ŒHõ~° ^•OѨ`«º ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O, ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Œ_O» P#O^ŒH~õ ° ^•OѨ`º« rq`åxH˜ J`«ºO`« J=ã¨~O° . P q^èŒOQÍ Öˇ·Ñ¶πÃã·ìÖòx =∂#ã≤Hõã≤÷ux ~°∂ѨÙk^Œ∞ÌHÀ=_»O J=ã¨~°O.

â◊$OQÍ~°OÖ’ qq^èŒ ~°u ÉèOí y=∞Å∞ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20.

~°u `«$Ñ≤ÎH˜ ѨÓiÎ |~°∞=Ù"≥∂¿Ñ Ѩ^Œúu g∞^Œ |~°∞=Ù JxÑ≤OK«‰õΩO_® KÕ¿ã ~°u q^è•#O "≥#∞Hõ#∞Oz „ã‘Î Ü≥∂xÖ’H˜ ѨÙ~°∞ëêOQÆ „Ѩ"Õâ◊O áê~°≈fi Ѩ^ŒúuÖ’ ~°u =∞~À áê~°≈fi ~°u Ѩ^Œúu ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ KåÑ≤#HÍÅ∞, =Ú_çz#HÍÅ∞ – „ã‘Î ~°u ã¨xfl"Õâ◊O P áê^Œ =∞ã¨ÎHõO PeOQÆ#O`À ~°u Ñ≤~°∞^Œ∞Å „H˜O^Œ `«ÅQÆ_»`À ~°uÖ’ JOkOKÕ „Ѩ`ÕºHõ `«$Ñ≤ΠѨÙ~°∞+¨μx L~°∞Å∞ =∞^茺 „ã‘Î Ñ≤~°∞^Œ∞Å∞ „H˜O^Œ ѨÙ~°∞+¨μx Ñ≤~°∞^Œ∞Å∞, ÃÑ·# „ã‘Î Ñ≤~°∞^Œ∞Å∞ ~°uÖ’ „Ѩ`ÕºHõ ÉèíOy=∞ ‰õΩsÛÖ’ Pã‘#∞_≥·# ѨÙ~°∞+¨μx`À ~°u ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌ~°∞ xÅ∞K«∞x [i¿Ñ ~°u q^è•#O xÅ∞K«∞#fl ѨÙ~°∞+¨μ_çfl Jkè~ÀÇ≤ÏOz „ã‘Î ~°uÖ’ áêÖÁæ<Õ q^è•#O „ã‘Î `˘_»Åx á⁄@ìÃÑ·H˜ =∞_çz ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ [i¿Ñ ~°u ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ „H˜O^Œ „ã‘Î ÃÑ·# HÍà◊√§ *ÏÑ≤# ѨÙ~°∞+¨μx ÃÑ·# `˘_»Å∞ =∞_çz# „ã‘Î „ã‘Î `˘_»Å∞ =∞_çz HÍà◊¡#∞ ѨÙ~°∞+¨μx Éèí∞[㨯O^•ÅÃÑ· "≥∂Ñ≤ ~°uÖ’ áêÖÁæ<Õ Ñ¨^Œúu =∞OK«O JOK«∞# =∞~å‡=Ü«∞"åÅ ã¨"≥∞ÿHõºO „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μe^ŒÌ~°∂ Z^Œ∞~°∞ ÉÁ^Œ∞~°∞ ‰õÄ~°∞Ûx ~°uÖ’ áêÖÁæ<Õ q^è•#O "≥∂HÍà◊√§ "≥∂KÕ`«∞ÅÃÑ· É’~å¡QÍ L#fl „ã‘Î`À "≥#∞Hõ #∞Oz Ü≥∂xÖ’ ~°u [i¿Ñ q^è•#O iii