Nama
: M. Fastabiqul Ilmi
NIM
: 14530080
Jurusan/Semester: Jurusan/Semester : Ilmu al-Qur’an an !a"sir/II !a"sir/II Fa#ultas
: $s%uluin an &emi#iran Islam
RESUME BUKU “FILSAFAT ISLAM”
Juul 'u#u
: Filsa"at Filsa"at Islam
&en(aran(
: )rs. Suars*n*+ S.,.
&enerbit
: &!. ine#a ita+ Ja#arta
,alaman
: i 121 %alaman
eta#an
: eta#an &ertama+ ril 1
N*.
: 001/
IS'N
: -518-228-6
A. PERKEMBANGAN PEMIKIRAN PADA MASA ILMU KALAM
1. 7,IJ 7%a9ari aala% (*l*n(an ;an( #eluar ari #el*m*# en(i#ut 7%ali"a% li bin bi !%alib. liran 7%a9ari timbul seba(ai r*tes ter%aa ran ?#u"ur@. aun enaatn;a ;an( ber#aitan en(an masala% mama%+ aliran ini berenaat ba%9a imam ian(#at atas asar emili%an. Siaa saa ;an( muslim+ ail+ berilmu+ an Au%u aat iili% seba(ai imam. Se*ran( imam tia# %arus ari #eturunan Qurais;. Menurut erinta% asululla%+ 9aib %u#umn;a umat Islam taat #eaa imam 9alauun ia berasal ari #eturunan *ran( %itam. abila imam tia# men;iman( ari #ebenaran+ sealan en(an #etentuan B #etentuan a(ama Islam 9aib itaati+ tetai i#a men;iman( ari #ebenaran+ berla#u tia# ail+ ma#a 9aib ima#Aul#an. C. M$JI, Muria% merua#an satu aliran ;an( munDul i )ams;i#+ ibu#*ta
7eraaan
$ma;;a%+
isebab#an
*le%
beberaa
en(aru% Mase%i aa erten(a%an #eua ari aba ertama ,iri;a%. Ean El*ten+ se*ran( *rientalis 'elana berenaat ba%9a nama Muria% ini iambil ari >rman lla% ;an( berbun;i:
102. a;at mana saa ;an( 7ami nasa#%#an+ atau 7ami ai#an ?manusia@ lua #eaan;a+ 7ami atan(#an ;an( lebi% bai# ariaan;a atau ;an( sebanin( en(ann;a. tia##a% #amu men(eta%ui ba%9a Sesun((u%n;a lla% Ma%a 7uasa atas se(ala sesuatuG Sean(#an NiD%*ls*n ?1828 B 145@ berenaat :
arti
menimbul#an
<%araan=
an
'erasar#an ini+ mere#a ber#ata : tia#la% sesuatu ma#siat a#an merusa# #eimanan sese*ran( an tia# ula #etaatan a#an ber(una ba(i se*ran( ;an( #a>r. 3. M$’!HI, liran MutaAila% la%ir aa masa emerinta% 'ani $ma;;a%. MutaAila% seDara ba%asa berasal ari #ata KLO artin;a berisa%. Mere#a aala% en(i#ut ari bu al-,usail asil bin Pt%a ;an( memisa%#an iri ari (urun;a ;an( bernama ,asan 'asri. a seba(ian enaat ba%9a aliran MutaAila% munDul sea# Aaman sa%abat. Mere#a aala% (*l*n(an en(i#ut li ;an( memisa%#an iri ari *liti# terutama i saat turunn;a ,asan bin li ari #ursi 7%ali"a%. 7el*m*# ini #emuian memusat#an iri #eaa ers*alaners*alan te*l*(i. Ma#a ari itu seba(ian enaat ;an( beran((aan ba%9a (*l*n(an muta#allimin ertama aala% MutaAila% sebab mere#a inila% ;an( mula-mula men(aa#an is#usi alam a(ama seDara >lsa"at. 4. ,$S S$NN, JM, ,asan 'asri aala% se*ran( %li Sunna% al Jamaa%. Nama ini tia# erna% men*n*l sebelumn;a seba(ai satu (*l*n(an. Sebab aa asarn;a tia# ierlu#an (*l*n(an
;an( emi#ian ini iaa#an atauun ber9uu namun aat i#eta%ui ba%9a Islam itu aala% aaran-aaran ;an( iterima ari tan(an manusia ertama asululla% ;an( *le% beliau ilanut#an #e
tan(an ara sa%abat
an
turun-temurun
isambut *le% manusia ari masa #e masa seDara terusmenerus tana terutus. B. TOKOH-TOKOH FILSAFAT ISLAM
)ari
beberaa
aliran Ilmu
7alam iatas+
#ita a#an
memba%as beberaa t*#*% ;an( ter#enal alam er#emban(an >lsa"at alam unia Islam+ iantaran;a: 1. -7IN)I Nama al-7ini berasal ari nama sebua% su#u+ ;aitu: 'anu 7ina% ;aitu su#u #eturunan 7ina%+ ;an( terleta# i aera% selatan JaAira% rab. Nama len(#a al-7ini aala% bu usu" a’#ub Ibnu Is%a# al-Saba% Ibnu Imran Ibnu al-s%a’at% Ibnu 7a;s. Ia la%ir aa ta%un 185 , ?801 M@ i 7uRa%+ nama *ran( tua Is%aq s% S%abba% en(an abatan ubernur i 7uRa%+ aa masa emerinta%an al-Ma%i an ,arun al-as;i ari 'ani bbas. $nsur-unsur >lsa"at ;an( aat #ita temu#an aa emi#iran al-7ini aala%: a. liran &;t%a(*ras tentan( matemati#a seba(ai alan #ara% >lsa"at b. &i#iran-i#iran
rist*teles
alam
s*al-s*al
>si#a
an
meta>si#a mes#iun al-7ini tia# seenaat en(an rist*teles tentan( qaimn;a alam D. &i#iran-i#iran &lat* alam %al #ei9aan . &i#iran-i#iran &lat* an rist*teles bersama-sama alam s*al eti#a e. a%;u an iman ?aaran-aaran a(ama@ alam s*al-s*al ;an( ber%ubun(an en(an !u%an an si"at-si"atN;a ". liran MutaAila% alam memua #e#uatan a#al manusia an alam mena#9il#an a;at-a;at Qur’an.
l-7ini men(emu#a#an ti(a alan untu# membu#ti#an aan;a !u%an+ ;aitu: a. !ia# mun(#in aa bena ;an( aa en(an senirin;a+ ai 9aib aa ;an( menDita#ann;a ari #etiaaan an enDita itula% !u%an b. )alam alam
tia#
mun(#in
#esera(aman
atau
#esera(aman
aa
#era(aman tana
tana
#era(aman.
!er(abun(n;a #era(aman an #esera(aman bersama-sama+ bu#anla% #arena #ebetulan+ tetai #arena sesuatu sebab. Sebab ertama itula% !u%an. D. 7eraian alam ta# mun(#in
terai
tana
aa
;an(
merai#an ?men(atur#an@N;a. an( merai#ann;a atau ;an( men(atur alam n;ata itula% !u%an. C. -F'I bu Nasr Mu%amma al-Farabi ?80 B 50 M@. 'eliau aala% se*ran( muslim #eturunan &arsi+ ;an( iiri#an i #*ta Farab ?!ur#estan@+ ana# Mu%amma Ibn uAala(% se*ran( an(lima eran( &arsi an #emuian beriam i )ams;i#. lFarabi belaar i 'a(%a an ,arran+ #emuian ia er(i #e S;iria an Mesir. Seba(ian besar #aran(an-#aran(an al-Farabi teriri ari ulasan
an
enelasan
ter%aa
rist*teles+
&lat*+
an
alenus+ alam bian(-bian( l*(i#a+ >si#+ an meta>si#a. )iantara #aran(ann;a iala%: a. (%lu *ma 'a’a at-!%abi’a% b. l-Jam’u bina a’;ai al-,a#imain ?Memertemu#an &enaat 7eua Fil*s*"T &lat* an rist*teles@ D. !a%sil as-Sa’aa% ?MenDari 7eba%a(iaan@ . P$;un ul-Masail ?&*#*#-*#*# &ers*alan@ e. ra-u %l-il Maina% al-Faila% ?&i#iran-i#iran &enuu# 7*ta $tama Ne(eri $tama@ ". I%-s%a’u al-$lum ?Statisti# Ilmu@ 3. I'N$ SIN
Ibnu Sina ila%ir#an alam masa #e#aDauan i mana 7%ila"at bbasi;a% men(alami #emunuran an ne(eri-ne(eri ;an( asaln;a beraa i ba9a% #e#uasaan 7%ila"at tersebut mulai meleas#an iri satu ersatu untu# beriri seniri. 7*ta 'a(%a
seniri
seba(ai
usat
emerinta%an
7%ila"a%
bbasi;a% i#uasai *le% (*l*n(an 'ani 'u9ai% aa ta%un 334 , an #e#uasaan mere#a berlan(sun( terus samai ta%un 44 ,. Ibnu
Sina
memelaari
beberaa
bian(
ilmu
en(eta%uan+ antara lain: a. Ilmu-ilmu a(ama+ imulai belaar Quran aa ta%un 35 , se9a#tu umurn;a baru men(ina# 5 ta%un. 7emuian terus memelaari ilmu-ilmu Islam ;an( lainn;a+ seerti !a"sir+ >qi%+ us%uluin+ tasa9u"+
an lainn;a. )alam 5 ta%un+
aa 9a#tu ia baru menDaai usia 10 ta%un+ Ibnu Sina sua% %a"al Quran+ an tela% men(uasai se(ala Daban( ilmu-ilmu a(ama. b. Ilmu-ilmu >lsa"at+ setela% umurn;a menDaai 10 ta%un ia sua%
men(uasai
men;uru%n;a
ilmu-ilmu
belaar
ilmu
a(ama+ "alsa"a%
a;a%n;a en(an
mulai se(ala
Daban(n;a. )ia isuru% belaar #eaa se*ran( saua(ar rema%-rema% untu# memelaari
'u#%ara.
Ibnu
Sina
selalu
isuru%
uu#
menen(ar#an se(ala uraian *liti# mere#a. Sauaran;a bul ,arits men(i#uti aliran a;a%n;a+ menai en(i#ut setia ari artai Ismaili;a%+ tetai Ibnu Sina tia# erna% tertari# #eaa aliran itu. . Ilmu #e*#teran. )i alam tin(#at tera#%ir Ibnu Sina tertari# #eaa ilmu #e*#teran. )ielaarin;a ilmu itu se9a#tu umurn;a 12 ta%un+ an alam 9a#tu satu seten(a% ta%un selesaila% ilmu itu i#uasain;a. 4. -HI l-aAi
ila%ir#an
i
aU;+
i
&r*insi
7%urasan+
i#ata#an *le% beberaa a%li tela% anai memain#an %ara aa usia remaan;a+ an *le% ;an( lain ?i#ata#an@ tela% menai se*ran( enu#ar uan( ?M*ne; D%an(er@ sebelum berali% #e >lsa"at an #e*#teran. Ia memer*le% reutasi ;an( emi#ian bai# alam bian( ;an( tera#%ir ?#e*#teran@+ se%in((a ia ian(#at menai #eala ruma% sa#it i #*ta asaln;a semasa usian;a #ira-#ira menelan( ti(a ulu% ta%un+ an #emuian men(ambil ali% #eemiminan ruma% sa#it i 'a(%a. &aa umumn;a ia ter#enal+ seerti ;an( i#ata#an seniri *le% se*ran( a%li+ seba(ai <*#ter islam ;an( tia# aa banin(ann;a=. Selain itu sei#it #eteran(an ;an( ier*le% ber#enaan en(an #e%iuan an Diri-Diri ribain;a+ #eDuali tern;ata ba%9a ia erna% D*ba-D*ba seDara isen( alam #imia+ un se*ran( ;an( emura% %ati+ erma9an an ulet. Ia menin((al #ira-#ira aa ta%un C5. Seumla% #eDil ari #ar;a-#ar;a ar-aAi ;an( samai #eaa #ita iantaran;a aala%: a. se#umulan risala% l*(i#a ber#enaan en(an #ate(*ri#ate(*ri+ em*nstrasi+ Isa(*(e+ en(an l*(i#a+ seerti ;an( i#ata#an alam un(#aan #alam Islam.
b. D. . e. ". (. %. i. . #.
Se#umulan risala% tentan( meta>si#a aa umumn;a. Materi mutla# an arti#ular. &lenum an UaDum+ ruan( an 9a#tu. Fisi#a. 'a%9a unia memun;ai enDita ;an( bia#sana. !entan( #eabaian an #etia#abaian !u%an. San((a%an ter%aa &r*Dlus. Vini >si#a <&lutarD%= ?&laDita &%il*s*%*rum@. Sebua% #*mentar tentan( !imaeus. Sebua% #*mentar ter%aa #*mentar &lutarD% tentan(
!imaeus. l. Sebua% risala% ;an( menunu##an ba%9a bena-bena ber(era# en(an senirin;a an aa asarn;a (era#an itu m. n. *. . q. r. s.
aala% mili# mere#a. Vbat enDa%ar r*%ani ?Siritual &%;siD@. Jalan >l*s*>s. !entan( i9a. !entan( er#ataan imam ;an( tia# bisa sala%. Sebua% san((a%an ter%aa #aum MutaAila% Meta>si#a menurut &lat*. Meta>si#a menurut aaran S*#rates.
5. -,HI bu ,ami Mu%amma al-%aAali la%ir aa ta%un 105 M i %aAale% suatu #*ta #eDil ;an( terleta# i e#at !%us i 7%urasan ?Iran@. Ia ber(elar ,uatul Islam. Sebutan al-%aAali iambil ari #ata-#ata %aAala% ;a#ni #amun( #ela%iran al%aAali. Sebutan tersebut #aan(-#aan( iuDa#an en(an al-%aAAali ?ua H@ istila% ini bera#ar #ata %aAal artin;a tu#an( emintal benan( sebab e#eraan a;a% al-%aAali aala% memintal benan( 9*l. Si#a al-%aAali ter%aa >l*s*" aat ia%ami melalui bu#un;a !a%a"ut al-Falasi"a an al-MunqiA min a-)lalal+ al%aAali menentan( >l*s*"->l*s*" Islam. 'a%#an men(#a>r#an mere#a alam %al: a. &en(in(#aran #eban(#itan Jasmani b. Membatas#an ilmu !u%an #eaa %al-%al ;an( besar saa D. 7eerDa;aan tentan( qaimn;a alam an #eaAaliann;a.
Selain itu al-%aAali u(a tela% ber*lemi# ter%aa >lsa"at aa umumn;a ;an( tertuan( aa i alam bu#un;a ;an( beruul !a%a"ut al-Falasi"a%. )i alam bu#u ini seDara umum
al-%aAali
men;eran(
enaat-enaat
>lsa"at
unani an >lsa"at Ibnu Sina ;an( meliuti ua ulu% masala% iantaran;a: a. l-%aAali men;eran( alil-alil >lsa"at ?rist*teles@ tentan( aAalin;a alam an unia. )i sini al-%*Aali berenaat ba%9a alam ?unia@ berasal ari tia# aa menai aa sebab iDita#an *le% !u%an. b. l-%aAali men;eran( enaat #aum >lsa"at ?rist*teles@ tentan( astin;a #eabaian alam. Ia berenaat ba%9a s*al #eabaian alam itu tersera% #eaa !u%an sematamata. Mun(#in saa alam itu terus-menerus tana a#%ir anai#ata !u%an men(%ena#in;a. #an tetai bu#anla% suatu #eastian %arus aan;a #eabaian alam isebab#an *le% irin;a-seniri iluar >rasat !u%an. D. l-%aAali men;eran( enaat #aum >lsa"at ba%9a !u%an %an;a men(eta%ui s*al-s*al ;an( besar saa+ tetai tia# men(eta%ui s*al-s*al ;an( #eDil ?uAi;at@. . l-%aAali u(a menentan( enaat >lsa"at ba%9a se(ala sesuatu terai en(an #eastian %u#um sebab an a#ibat semata-mata+ an musta%il aa en;ele9en(an ari %u#um itu. 'a(i al-%aAali se(ala eristi9a ;an( serua en(an %u#um sebab an a#ibat itu %an;ala% #ebiasaan ?aat@ semata-mata+ an bu#an %u#um #eastian. )alam %al ini elas al-%aAali men;*#*n( enaat iraul-Paat ari als;’ari. &aa Aamann;a+ beliau ian((a tela% ber%asil membela #emurnian a(ama Islam ari ua #aran(an ;an( ma%a %ebat aa 9a#tu itu+ ;aitu:
a. Seran(an ari unia >lsa"at ;an( tela% menai#an ilmu tentan( #e-!u%anan berua en(eta%uan ;an( sematamata+ se%in((a memberi#an (ambaran tentan( !u%an ;an( membin(un(#an.W b. Seran(an ari unia tasa9u" ?misti#@ an #ebatinan ;an( #eterlaluan
an
memba%a;a#an
amal
s;ariat
IslamT
ter%aa ini beliau beri#an tuntutan ;an( sesuai en(an s;ariat Islam. )i alam tasa9u" al-%aAali tama# elas se#ali
"a#t*r
erasaanT
emi#iran
sesuai
isamin(
en(an
tuntutan
i
samin(
a;at-a;at
"a#t*r
al-quran
tentan( entin(n;a "a#t*r a#al. 2. I'N$ 'JJ, Ibnu 'aa% ila%ir#an i Sara(*sta aa aba #e-11 M. !a%un #ela%irann;a ;an( asti tia# i#eta%ui+ emi#ian ula masa #eDil an masa muan;a. Seau% ;an( aat iDatat *le% seara%+ ia %iu i SerUille+ ranaa+ an Fas. Ia menulis beberaa risala% tentan( l*(i#a i #*ta SerUille aa ta%un 11C8 M+ an menin((al unia i Fas aa ta%un 1138 M #eti#a usian;a belum tua. Menurut satu ri9a;at ia menin((al #arena iraDun *le% se*ran( *#ter ;an( iri ter%aa #eDerasan+ ilmu+ an #etenarann;a. Ibnu 'aa% u(a ban;a# u(a ban;a# men(aran( bu#u+ antara lain: a. 'eberaa risala% alam ilmu l*(i#a an samai se#aran( masi% tersiman i erusta#aan XsDurial ?San;*l@T b. isala% tentan( i9aT D. isala% al-IttisalT men(enai ertemuan manusia an a#ala#alT
. isala% al-aa’T berisi uraian tentan( en((era# ertama ba(i manusia an tuuan sebenarn;a ba(i 9uu manusia an alamT e. 'eberaa risala% tentan( "ala# an #etabibanT ". isala% !abir al-Muta9a%%iT (. 'eberaa ulasan ter%aa bu#u-bu#u >lsa"at+ antara lain ari rist*teles+ al-Farabi+ &*r%;rus+ an seba(ain;a. . I'N$ !$FFI Ibnu !uRail ter#enal en(an >l*s*" muslim ;an( (emar menuan(#an emi#iran #e>lsa"atann;a melalui #isa%-#isa% ;an( aaib an enu% en(an #ebenaran. Ia aala% bu 'a#ar Mu%amma bin bul Mali# bin !%u"ail+ ila%ir#an i ai s; e#at renaa+ aa ta%un 502 ,/1110 M. 7e(iatan ilmia%n;a meliuti #e*#teran+ #esusastraan+ matemati#a an >lsa"at. 'u#u ,a; bin aq%an seba(ai sala% satu #ar;a Ibnu !uRail menaat er%atian ban;a# #aum intele#tual bai# i 'arat mauun i alam #alan(an umat Islam seniri. &aa rinsin;a Ibnu !uRail melalui #aran(ann;a ,a; bi aq%an in(in men(emu#a#an #ebenaran-#ebenaran antara lain: a. $rutan-urutan tan((a ma#ri"at ?en(eta%uan@
;an(
itemu% *le% a#al+ imulai ari *be#-*be# inra9i ;an( #%usus samai #eaa i#iran-i#iran uniUersal. b. !ana en(aaran an etunu#+ a#al manusia
bisa
men(eta%ui 9uu !u%an+ ;aitu en(an melalui tanatanan;a aa ma#%lu#-N;a+ an mene(a##an alil-alil atas 9uu-N;a itu. D. #al manusia ini #aan(-#aan( men(alami #etumulan an #etia#mamuan alam men(emu#a#an alil-alil i#iran+ ;aitu #eti#a %ena# men((ambar#an #e-aAalian mutla#+ #etia#a#%iran+ Aaman+ qaim+ %uuts ?baru@ an lain-lain ;an( seenis en(an itu.
. 'ai# a#al men(uat#an qaimn;a alam atau #ebaruann;a+ namun #elanutan ari #eerDa;aan tersebut aala% satu u(a + ;aitu aan;a !u%an. e. Manusia en(an a#aln;a san((u men(eta%ui asar-asar #eutamaan an asar-asar a#%la# ;an( bersi"at amali an #emas;ara#atan serta ber%ias#an iri en(an #eutamaan asar a#%la# tersebut+ isamin( menunu##an #ein(inan#ein(inan baan #eaa %u#um i#iran+ tana melalai#an %a# baan+ atau menin((al#ann;a sama se#ali. ". a ;an( ierinta%#an *le% s;ariat Islam an aa ;an( i#eta%ui *le% a#al ;an( se%at en(an senirin;a+ berua #ebenaran+ #ebai#an+ an #eina%an aat bertemu #euauan;a alam satu titi#+ tana ierselisi%#an la(i. 8. I'N$ MS7I, Nama len(#an;a aala% bu li al-7%*Aim %ma Ibn Mu%amma bin a’#ub bin Mis#a9ai%. Nama itu iambil ari nama
#a#e#n;a
;an(
semula
bera(ama
Mausi
?&ersi@
#emuian masu# Islam. Mas#a9ai% ila%ir#an i a; ?se#aran( !e%eran@+
men(enai
ta%un
#ela%irann;a
aa
erbeaan
enaat ari ara enulis. a ;an( men;ebut#an ta%un 3C0 ,/3C M ?;aitu Mar(*li*ut%@+ aa la(i ;an( men;ebut#an ta%un 3C5 , ?seerti bul AiA IAAat@. Sean(#an 9a"atn;a aa tan((al S%a"ar 4C1 , ;an( berteatan en(an tan((al 12 &ebruari 103C M. )i alam bu#un;a
Mia#a9ai%
men(urai#an
ba%9a
i#a
manusia
memun;ai ti(a #e#uatan ;an( bertin(#at-tin(#at seba(ai beri#ut: a. n-Na"s al-'a%imi;;a% ?na"su #ebinatan(an@ ;an( buru#. b. n-Na"s as-Sabu’i;a% ?na"su binatan( buas@ ;an( sean(.
D. n-Na"s an-Nat%iqa% ?i9a ;an( Deras@ ;an( bai#. Mas#a9ai% u(a meneta#an rinsi aan;a #ebenaran Nubuat ?7enabian@ an aan;a #ebenaran turunn;a 9a%;u+ %an;a saa untu# menDaai tin(#atan ini aa ua alan: a. &erenun(an tentan( %a#i#at se(ala sesuatu ;an( 9uu se%in((a
memertaam
anan(an+
se%in((a
a#%irn;a
aat men(enal s*al-s*al 7etu%anan. !in(#at ini aat iaat *le% ara >l*s*". b. Manusia mun(#in se#ali tana erenun(an a#al i#iran tetai aat #arunia lima%an lan(sun( ari !u%an berua #ebenaran ?9a%;u@ tana melalui lati%an a#al i#iran. !in(#atan ini %an;a aat iDaai *le% *ran(-*ran( terili%+ ;aitu ara nabi. . I'N$ $S) Ibnu us; aala% se*ran( >l*s*" Islam ;an( Du#u mas;%ur. Ia aala% bul ali Mu%amma bin %ma Ibn s;+ #ela%iran *r*Ua aa ta%un 5C0 ,. Ia berasal ari #alan(an #eluar(a besar ;an( ter#enal en(an #eutamaan an memun;ai #euu#an tin((i i nalusia ?San;*l@. ;a%n;a aala% se*ran( %a#im+ an nene#n;a ;an( ter#enal en(an sebutan al-Ja aala% #eala %a#im i *r*Ua. )i unia Islam >lsa"at Ibnu us; tia# beren(aru% besar. Vle% sebab itu naman;a tia# se%arum nama al%aAali. Mala%+ #arena isi >lsa"atn;a ;an( ian((a san(at bertentan(an en(an elaaran a(ama Islam ;an( umum+ Ibnu us; ian((a *ran( Hini#. 7arena enaatn;a itu u(a ia erna% ibuan( *le% 7%ali"a% bu usu" ?en((anti bu a’#ub@+ iasin(#an #e uDena ?lisana@. 'u#u-bu#u Ibnu us; ;an( Du#u entin( an samai aa #ita antara lain:
a. 'ia;atul Muta%i+ ilmu >q%. 'u#u ini bernilai tin((i+ #arena berisi erbanin(an maA%abi ?aliran-aliran@ alam >q% en(an men;ebut#an alasan masin(-masin(. b. Faslul-Maqal > ma baina al-,i#mati 9as S;ariat min alIttis%al
?ilmu
menunu##an
#alam@. aan;a
'u#u
ini
ersesuaian
ima#su#an antara
untu#
>lsa"at
an
s;ariat+ an u(a erna% iterema%#an #e alam ba%asa Jerman aa ta%un 185 M *le% Muler+ aa ta%un 185. D. Mana%i al-illa% > qaii a%l al-Milla% ?ilmu #alam@. 'u#u ini men(urai#an tentan( enirian aliran-aliran ilmu #alam an
#elema%an-#elema%ann;a+
an
sua%
erna%
iterema%#an #e alam ba%asa Jerman aa ta%un 185 M *le% Muler+ aa ta%un 185. . !a%a"utut !a"a%ut+ suatu bu#u ;an( ter#enal alam laan(an >lsa"at an ilmu #alam+ an ima#su#an untu# membela >lsa"at ari seran(an al-%aAali alam bu#un;a !a%a"ut alFalasi"a%. 'u#u ini sua% erna% iterema%#an #e alam ba%asa Jerman u(a+ serta #e alam ba%asa In((ris aa ta%un 15C *le% Ean )en 'er(. 10.
MV,MM) IQ' Iqbal la%ir i Sial#*t+ &unab aa tan((al N*ember
18 ;an( berteatan en(an 3 )Aul Qa’a% 1C4 ,. Iqbal sua% ban;a# men(enal beberaa en;air alam ba%asa $ru an &aris. Ia i#enal seba(ai se*ran( muslim terelaar ;an( rinu meli%at #ebesaran Islam seerti aa Aaman lamau+ rinu #eaa (emilan(n;a #ea;aan Islam+ ;an( men(%ena#i be#era
an
bu#ti+
bu#an
lamunan
;an(
men;uru%
menen(aa% saa tana amal+ tetai be#era en(an sun((u%sun((u%
untu#
men(an(#at
eraat
ban(sa
an
memeruan(#ann;a menuu #emenan(an. Semua itu tama# alam s;airn;a ;an( tela% ban;a# iterema%#an #e alam berba(ai ba%asa+ imanaun beliau
menanam#an seman(at baru alam memban(un mental umat Islam+ ari lema% menai #uat. 'eberaa #ar;an;a antara lain: a. &a;an-i Masriq ?&esan !imur@+ satu #umulan saa# ;an( tebal seba(ai a9aban #eaa <erterliD%e )i9an= *le% *et%e+
uan((a
Jerman
;an(
termas;%ur.
'u#u
ini
iterbit#an alam ba%asa &arsi aa ta%un 1C3. b. JaUi Nama%+ suatu #ar;a Iqbal ;an( ian((a bai# ?masterieDe@ an ibanin(#an *le% ara #riti#us en(an mutu #aran(an )ante: )iUina *meia+ u(a iterbit#an alam ba%asa &arsi aa ta%un 13C. D. srar-i 7%ui+ sala% satu #ar;a beliau ;an( u(a berba%asa &arsi ;an( terbit aa ta%un 115 ;an( berisi #e%iuan iniUiu manusia seba(ai se*ran( muslim. . umuA-i 'e#%ui+ u(a alam ba%asa &arsi an terbit aa ta%un 118 ;an( berisi aaran #e%iuan mas;ara#at Islam. e. !%e eD*nstruDti*ns *" eli(i*us *" Islam+ alam ba%asa In((ris+ ;an( iterbit#an *le% V"*r $niUersit; &ress aa ta%un 134 an merua#an #umulan Derama% beliau aa ta%un 1C8 i Maras+ ,a;eraba an li(aar% imana >lsa"at Iqbal isamai#ann;a alam bentu# sebua% tesis. 'u#u ini menari# er%atian unia an menama##an betaa esat alam telaa% an en(eta%uan beliau men(enai alQur’an. $raian-uraiann;a i alam Derama% merua#an uraian ;an( menalam untu# menelas#an #embali ilmu a(ama Islam en(an Dara m*ern.
C. AKTUALITAS PEMIKIRAN KEFILSAFATAN DALAM ISLAM
1. -Q$’N+ M$’JIH! )N 7XN'IN &ertama+ ba%9a al-Qur’an itu berbentu# la"aA ;an( men(anun( arti ba%9a aa ;an( isamai#an lla% melalui Jibril #eaa nabi Mu%amma alam bentu# ma#na an
ila"aA#an *le% nabi en(an ibaratn;a seniri tia#la% isebut al-Qur’an. 7eua+ ba%9a al-Qur’an itu aala% berba%asa rab+ ;an( men(anun( arti ba%9a al-Qur’an ;an( iali%ba%asa#an #e alam ba%asa lain atau ;an( iibarat#an en(an terema%an selain ba%asa rab tia#la% sa%. 7eti(a+ ba%9a al-Qur’an itu iturun#an #eaa nabi Mu%amma
;an(
berarti
ba%9a
9a%;u
lla%
;an(
isamai#an #eaa nabi-nabi tera%ulu tia#la% isebut alQur’an tentan( #e%iuan an s;ariat ;an( berla#u ba(i umat manusia. 7eemat+
ba%9a
al-Qur’an
itu
inu#il#an
seDara
muta9atir+ men(anun( arti ba%9a a;at-a;at ;an( tia# muta9atir tia# isebut seba(ai al-Qur’an. C. X!I7 )N 7X!!NXN )i alam emba%asan #e>lsa"atan ema#aian istila% eti#a iseaar#an en(an istila% a#%la#. )alam emi#iran a#%la#n;a Ibnu 'aa% memba(i erbuatan-erbuatan manusia #e alam ua enis+ ;aitu: a. &erbuatan ;an( timbul ari m*tiUasi naluri an %al-%al lain ;an( ber%ubun(an en(an-N;a+ bai# e#at atauun au%. b. &erbuatan ;an( timbul ari emi#iran ;an( lurus an #emauan ;an( bersi% an tin((i+ an ba(ian ini isebut <erbuatan-erbuatan manusia=. D. KOMENTAR REVIEWER TERHADAP BUKU INI
Filsa"at
merua#an
sala%
satu
alan
;an(
san(at
menani#an ba(i #ita untu# men(eta%ui s*s*# !u%an tia# %an;a se#aar lsa"at ;an( tela% memasu#i rana% emi#iran muslim. Filsa"at Islam i(una#an untu# memberi#an #euasan #eaa ara enDari lla% an ;an( men(in(in#an
s*s*# !u%an ;an( aat ii#ir#an en(an a#al manusia ;an( terbatas. Filsa"at alam Islam iasar#an atas al-Qur’n an asSunna%+ seba(ian #alan(an melaran( em>lsa"atan a(ama Islam. Sean(#an ;an( lain memb*le%#ann;a. 'u#u ini tela% menelas#an seDara rinDi
mulai ari
emi#iran aliran-aliran alam Ilmu 7alam+ t*#*%-t*#*% >l*s*" Islam+ %in((a a#tualitas >lsa"at Islam. 'u#u ini san(at membantu seba(ai re"erensi tentan( t*#*%-t*#*% muslim. Setia bu#u selalu memili#i #elebi%an an #e#uran(an. a %al ;an( Du#u men((anal i#iran sa;a+ ;aitu #esala%an#esala%an alam en(eti#an. Nama#n;a #esala%an alam en(eti#an ian((a reme% *le% seba(ian *ran(. Namun menurut sa;a itu aala% satu %al ;an( san(at entin(+ terutama ba(i mere#a ;an( a9am. *nt*%n;a ;aitu #esala%an en(eti#an <)anmatul Janal=+ ;an( se%arusn;a <)aumatul Janal=. tau <$sa%ul
Fiq%i=
;an( se%arusn;a <$s%ul Fiq%i=.
7esala%an-
#esala%an ;an( terli%at reme% tersebut aat menimbul#an erbeaan ma#na. 7emun(#inan besar
bu#an %an;a
enulis
saa ;an(
memili#i #esala%an. &e-reUie9 un teta mun(#in memili#i #esala%an ;an( sama. $ntu# itu &e-reUie9 membu#a intu #riti# an saran selebar-lebarn;a untu# memban(un enaat ;an( #*nstru#ti" ba(i &e-reUie9.
#%ir #ata
membaDa reUie9 ini+ an assalam.
terima #asi% tela%