Krute veze sa čeonom pločom
Metalne konstrukcije 2
P6-1
Polje primene krutih veza sa čeonom pločom
Najčešće se koriste za : • Veze greda sa stubovima kod okvirnih nosača; • Montažne nastavke nosača; • Kontinuiranje sekundarnih nosača kod roštiljnih konstrukcija; Metalne konstrukcije 2
P6-2
Uslovi za primenu krutih veza sa čeonom pločom
• Opterećenja su pretežno mirna – statičkog karaktera; • Nosač i čeona ploča su od čelika čija granica razvlačenja fy nije manja od 240 MPa; • Nosač je izrađen od I profila koji ispunjava uslov Iw/I < 0,15; • Primenjuju se prednapregnuti visokovredni zavrtnjevi klase čvrstoće 10.9; Svi ovi uslovi se mogu ostvariti kod konstrukcija u zgradarstvu!
Metalne konstrukcije 2
P6-3
Različite zone naprezanja kod krutih veza sa čeonom pločom
Metalne konstrukcije 2
P6-4
Potencijalni oblici loma Zona zatezanja: • plastifikacija nožice grede, • lom po šavovima, • plastifikacija čeone ploče, • plastifikacija nožice stuba, • plastifikacija rebra stuba, • lom po zavrtnjevima. Zona pritiska: • gnječenje rebra stuba, • izbočavanje rebra stuba. Zona smicanja: • smicanje rebra stuba (panelni mehanizam loma).
Metalne konstrukcije 2
P6-5
Deformacije elemenata veze
Neukrućeno rebro stuba
Ukrućeno rebro stuba
Metalne konstrukcije 2
P6-6
Osnovni elementi krute veze sa čeonom pločom - JUS • Zavrtnjevi za vezu čeone ploče sa priključnom površinom; • Priključna površina (npr. nožica stuba); • Čeona ploča; • Šavovi za vezu nosača sa čeonom pločom;
Metalne konstrukcije 2
P6-7
Stanardni tipovi čeonih ploča
Čeone ploče sa prepustom – grupa A • sa 2 zavrtnja u redu – A1 (uske) • sa 4 zavrtnja u redu – A2 (široke) Čeone ploče bez prepusta – grupa B • sa 2 zavrtnja u redu – B1 (uske) • sa 4 zavrtnja u redu – B2 (široke) Metalne konstrukcije 2
P6-8
Oblik i dimenzije standardih čeonih ploča
Metalne konstrukcije 2
P6-9
Standardna rastojanja između zavrtnjeva Ova rastojana su manja od minimalnih, propisanih za smičuće spojeve! u mm
a1 mm 30 40 50 60 60
e1 mm 25 30 35 40 45
e2 mm
w1 mm 70 (80) 90 (100) 110 (120) 130 (140) 130 (140)
w2 mm 40 45 55 65 70
M16 M20 10 za h<200mm 2a1+tf − 1+Δ M24 20 za 200400mm M30 NAPOMENE: (1) Vrednosti u zagradama se odnose na nosače sa debljinom rebra većom od 10 mm. (2) Δ je dodatak za zaokruživanje na 5 mm. Metalne konstrukcije 2
w3 mm 25 30 35 40 45
P6-10
Proračun zavrtnjeva za vezu čeone ploče Zavrtnjevi u zoni zatezanja za prijem momenta savijanja Nt =
M h′
za grupu A ⎧h − t f ′ h =⎨ ⎩h − a 2 − t f / 2 za grupu B.
Metalne konstrukcije 2
P6-11
Kontrola nosivosti najopterećenijeg zavrtnja u zoni zatezanja Ft ≤ Ft , dop = ν 3 ⋅ Fp Ft sila zatezanja u jednom zavrtnju usled momenta savijanja Grupa
Tip 1
Tip 2
A
Ft =
Nt M = 4 4 ⋅ h′
Ft =
Nt N M = t = (4 + 0,8 ⋅ 4) 7,2 7,2 ⋅ h′
B
Ft =
Nt M = 2 2 ⋅ h′
Ft =
Nt N M = t = (2 + 0,8 ⋅ 2) 3,6 3,6 ⋅ h′
Metalne konstrukcije 2
P6-12
Zavrtnjevi za prijem transverzalne sile (V) Fv =
V ≤ Fs , dop nc
• Pritisak se prenosi kontaktom, pa se zavrtnjevi u pritisnutoj zoni koriste za prenošenje sile smicanja! • Ukoliko zavrtnjevi u pritisnutoj zoni nisu dovoljni za prijem transverzalne sile (V), onda se sila predaje i zavrtnjevima u zoni zatezanja! Oni se tada proveravaju na kombinovano naprezanje: zatezanje i smicanje! • Zavrtnjevi su jednosečni; Metalne konstrukcije 2
P6-13
Određivanje debljine lima priključne površine (nožice stuba) Tip veze
Debljina nožice t A1
0,80d
A2
1,00d
B1
1,00d
B2
1,25d
A1
1,10d
A2
1,40d
B1
1,00d
B2
1,30d
Debljina nožice stuba zavisi od: tipa veze, prečnika zavrtnja i ukrućenja na rebru nosača. Debljina nožice stuba ne treba da bude manja od polovine debljine čeone ploče! Metalne konstrukcije 2
P6-14
Povećanje krutosti nožica stuba pomoću kontra pločica
Metalne konstrukcije 2
P6-15
Proračun čeone ploče bez prepusta
Metalne konstrukcije 2
P6-16
Proračun čeone ploče sa prepustom
Metalne konstrukcije 2
P6-17
Uprošćen postupak određivanja debljine čeone ploče u funkciji prečnika zavrtnja Debljina čeone ploče dp
Tip veze A1
1,00d
A2
1,25d
B1
1,50d
B2
1,70d
NAPOMENE: (1) Debljinu čeone ploče dp zaokružiti na parne milimetre. (2) Kod čeonih ploča tipa A1 i A2, ukoliko su zavarene K šavom, debljinu ploče povećati za 10 mm. (3) Sa d je označen prečnik zavrtnja.
Metalne konstrukcije 2
P6-18
Veza čeone ploče sa zategnutom nožicom nosača
Metalne konstrukcije 2
P6-19
Proračun šavova za vezu nosača sa čeonom pločom Tačka 1: n =
My Wy,w
Tačka 2: VII = Tačka 3:
n=
≤ σ w, dop
V ⋅ S y , w, 2 I y , w ⋅ 2a2
My I y ,w
≈
V ≤ σ w, dop 2 a 2 ⋅ l w, 2
⋅ z3 VII =
V ⋅ S y , w,3 I y , w ⋅ 2a 2
σ u = n 2 + VII2 ≤ σ w, dop Metalne konstrukcije 2
P6-20
Veze greda-stub prema EC3 Evrokod razlikuje 20 komponenata veze greda stub. Različiti tipovi veza sadrže različite komponente! Obuhvaćeni su sledeći tipovi veza: - Veze sa čeonim pločama sa prepustom, - Veze sa čeonim pločama bez prepusta, - Veze u kompletno zavarenoj izradi, - Veze sa ugaonicima na nožicama, - Stope stubova. Metalne konstrukcije 2
P6-21
Najvažnije karakteristike veze - Nosivost; - Krutost; - Kapacitet rotacije; Kod veza opterećenih na savijanje (momentne veze) ove karakeristike mogu da se odrede na osnovu M-Φ krive;
Metalne konstrukcije 2
P6-22
M-Φ kriva
Mj,Rd moment nosivosti veze Sj
rotaciona krutost
ΦCd kapacitet rotacije Metalne konstrukcije 2
P6-23
Reference Komponenta
Proračunska nosivost
Koeficijent krutosti
Kapacitet rotacije
1
Smičuće polje rebra stuba
6.2.6.1
6.3.2
6.4.2 i 6.4.3
2
Rebro stuba opterećeno poprečnim pritiskom
6.2.6.2
6.3.2
6.4.2 i 6.4.3
3
Rebro stuba opterećeno poprečnim zatezanjem
6.2.6.3
6.3.2
6.4.2 i 6.4.3
4
Nožica stuba opterećena savijanjem
6.2.6.4
6.3.2
6.4.2 i 6.4.3
5
Čeona ploča opterećena savijanjem
6.2.6.5
6.3.2
6.4.2
6
Ugaonik na nožici opterećen savijanjem
6.2.6.6
6.3.2
6.4.2
Najznačajnije osnovne komponente veze
Metalne konstrukcije 2
P6-24
Reference Komponenta
Proračunska nosivost
Koeficijent krutosti
Kapacitet rotacije
7
Nožica i rebro grede ili stuba opterećeni pritiskom
6.2.6.7
6.3.2
*)
8
Rebro grede opterećeno zatezanjem
6.2.6.8
6.3.2
*)
9
Ravan lim opterećen zatezanjem ili pritiskom
zatezanje - EN 1993-1-1 pritisak - EN 1993-1-1
6.3.2
*)
Zavrtnjevi 10 opterećeni na zatezanje
Sa nožicom stuba: - 6.2.6.4 Sa čeonom pločom: - 6.2.6.5 Sa ugaonikom: - 6.2.6.6
6.3.2
6.4.7
Zavrtnjevi 11 opterećeni na smicanje
3.6
6.3.2
6.4.2
3.6
6.3.2
*)
Zavrtjevi opterećeni na pritisak po omotaču rupe 12 (na nožici grede ili stuba, na čeonoj ploči ili ugaoniku) *) Nema raspoloživih informacija u ovom delu.
Najznačajnije osnovne komponente veze (nastavak)
Metalne konstrukcije 2
P6-25
Moment nosivosti veze greda-stub - Nosivost određene zone veze (zatezanja, pritiska i smicanja) se određuje kao minimalna vrednost nosivosti svih komponenata koje učestvuju u prenošenju sila; - Moment nosivosti veze jednak je proizvodu nosivosti odgovarajuće zone i kraka unutrašnjiih sila (između centra pritiska i zatezanja); - Postoje određena ograničenja u pogledu nosivosti pojedinih zona nosivosti veze; Metalne konstrukcije 2
P6-26
Tip spoja
Centar pritiska
Krak sila
Raspodela sila
(a) Zavareni spoj U sredini debljine pritisnute nožice
(b) Spoj sa ugaonicima na nožicama
U sredini debljine kraka ugaonika na pritisnutoj nožici
Rastojanje od centra pritiska do težišta reda zavrtnjeva u zoni zatezanja
U sredini debljine pritisnute nožice
Rastojanje od centra pritiska do težišta reda zavrtnjeva u zoni zatezanja
U sredini debljine pritisnute nožice
Na strani sigurnosti može se usvojiti da je z jednako rastojanju od centra pritiska do tačke na sredini rastojanja između ova dva reda zavrtnjeva
U sredini debljine pritisnute nožice
Približna vrednost može da se odredi kao rastojanje od centra pritiska do tačke na sredini rastojanja između dva najudaljenija reda zavrtnjeva u zoni zatezanja.
(c) Čeona ploča bez prepusta i jednim aktivnim redom zavrtnjeva u zoni zatezanja
(d) Čeona ploča sa prepustom i dva aktivna reda zavrtnjeva u zoni zatezanja
(e) Druge čeone ploče sa prepustom i dva ili više redova zavrtnjeva u zoni zatezanja
z = h - tfb h visina grede, tfb debljia nožice grede.
Moment nosivosti (uprošćen proračun) M j ,Rd = z FRd
Moment nosivosti (za više redova zavrtnjeva) M j ,Rd = ∑ hr Ftr ,Rd r
Tačnije vrednosti mogu da se odrede ako se usvoji da je krak sila z jednak ekvivalentnom kraku sila zeq koji se određuje primenom metode koja je data u 6.3.3.1.
Metalne konstrukcije 2
P6-27
Ekvivalentni T-element
Obuhvata se nosivost sledećih komponenata veze: - Nosivost nožice stuba na savijanje i nosivost zavrtnjeva na zatezanje; - Nosivost čeone ploče na savijanje i nosivost zavrtnjeva na zatezanje;
Metalne konstrukcije 2
P6-28
Modeli loma T-elementa
Obuhvaćena su tri potencijalna vida loma: - Lom potpunom plastifikacijom nožice T-elementa; - Lom zatezanjem zavrtnjeva; - Kombinovan lom delimičnom plastifikacijom nožice T-elementa i zatezanjem zavrtnjeva; Za nosivost T-elementa se usvaja minimalna vrednost!
Metalne konstrukcije 2
P6-29
T-element
Metalne konstrukcije 2
P6-30
Lom potpunom plastifikacijom nožice Telementa
Karakterističan je za nožice stuba ili čeone ploče male debljine! Metalne konstrukcije 2
P6-31
Kombinovan lom delimičnom plastifikacijom nožice T-elementa i zatezanjem zavrtnjeva
Karakterističan je za nožice stuba ili čeone ploče srednje debljine! Metalne konstrukcije 2
P6-32
Lom zatezanjem zavrtnjeva
Karakterističan je za nožice stuba ili čeone ploče velike debljine! Metalne konstrukcije 2
P6-33