JU SREDNJA MEDICINSKA ŠKOLA- JEZERO
MATURSKI RAD IZ KINEZITERAPIJE NA TEMU: HERNIA DISCI I SPECIJALNI KINEZITERAPIJSKI PROGRAM
Mentor:
Učenik:
Mirela dr. Zaeti!a
Aldin M"ri#$ I%-&
Sara'e(o$ a)ril$ *+,. odine
SADRŽAJ 1.UVOD................ 1.UVOD........................... ..................... ..................... ..................... ..................... ...................... ..................... ..................... ..................... ..........2 2 2. Diskus Hernija ( HERNIA DISCI D ISCI ).......... ) .................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................3 ........3 2.1. UZROCI DISUS HERNIJE................... HERNIJE.............................. ..................... ............................................... ..................................... ! 2.2. "INI#A S"IA DISUS HERNIJE......................... HERNIJE................................................................. ........................................$ $ 2.3. DIJA%NOS&IA DIJA%NOS&IA DISUS HERNIJE................... HERNIJE.............................. ..................... .....................................' ...........................' 2.!. "UA"NA O"................... O"............................. ..................... ..................... ................................................... ......................................... * 2.$. INEZI&ERA+IJSI INEZI&ERA+IJSI +RO%RA.............. +RO%RA......................... ..................... ..................... ..................... .........................., ................, 2.'. Vje-e /a 0ua0ni i ki4e........... ki4e ..................... ..................... ..................... ......................................, ............................, 2.*. O+ERACIJSI O+ERACIJSI &RE&AN...................... &RE&AN................................ ..................... ..................... ................................... ......................... 1$ 2.,. IROVANJE I ODOR U REVE&U........................... REVE&U.............................................................. ...................................1' 1' 2.5. +REVENCIJA............... +REVENCIJA.......................... ..................... ..................... ...................... ..................... ..................................... ........................... 1* 3. ZA"JU#A.................... ZA"JU#A.............................. ..................... ..................... ..................... ..................... ..................................... ........................... 1, !. "I&ERA&URA..... "I&ERA&URA............... ..................... ..................... ..................... ...................... ..................... ..................... .............................. ................... 15
1.UVOD 1
ANATOMIJA KIČMENOG STUBA
Kičeni /t"0 ili /)inalna kol"na )r"1a /e od l"0an'e do 2d'eli!e i čine a &&-&3 /ao/talne ko/ti ko'e na2i(ao (erte0rae. On tr")" da'e č(r/tin"$ a /(o'o ela/tično4#" oo"#a(a " )okretl'i(o/t. Kičeni /t"0 rade kičeni )r4l'eno(i5(erte0rae6$ i2e7" ko'i8 /e nala2e di/ko(i ko'i 9"nk!ioni4" kao aorti2eri. U 9oriran'" o(o di'ela "#e/t("'" &&6&3 )r4l'ena$ko'i /" e7"/o0no )o(e2ani 2lo0o(ia$(e2aa i i4i#ia " 'edin/t(en" !'elin".
Zavisno od dij!a "i#$no% s&'(a "oji %)ad* dij! s na:
6(erte0rae !er(i!alele/6 (rtani8 )r4l'eno(a5C,6C6 6(erte0rae t8ora!i!ae6,* r"dni8 )r4l'eno(a5;,6;,*6 6(erte0rae l"0ale/6< /la0in/ki8 )r4l'eno(a5L,6L<6 6(erte0rae /a!rale/6< kr/ni8 )r4l'eno(a5S,6S<6$/ra/li8 " o/ /a!r" 6(erte0rae !o!!=ae 6o0i!no 3 trti!na )r4l'ena5Co, 6Co36$/)o'eni8 " o/ !o!!=i/ >r4l'en )ri)ada ti)" kratki8 ko/ti'"$ ne)ra(ilno o0lika.
Na nj$' s )a+!i"'j': - ti'elo5!or)"/ (erte0rae6$ - l"k5ar!"/ (erte0rae6$ - kičeni ot(or59oraen (erte0rae6 i na/ta(!i. >o/to'i 'edan ne)aran 5)ro!!e/"/ /)ino/"/6 i tri )arna na/ta(ka$ )o)re#ni5)ro!!e/"/ tran/(er/"/6$i orn'i i don'i i2lo0ni na/ta(!i5)ro!!e/"/ arti!"lare/ /")erior/ et in9erior/6.
2. Diskus Hernija ( HERNIA DISCI ) 2
Di/k"/ 8erni'a 'e terin ko'i /e odno/i na o4te#en'e di/ka. I2e7" )r4l'eno(a /e nala2e di/ko(i či'a 'e "loa aorti2a!i'a )okreta kral'e1aka. oko 1i(ota$ di/ko(i tr)e (elika o)tere#en'a i o(i/no o ni2" "2ročnika$ oni 0"d" o4te#eni$ a / (reeno /tan'e /e )rore/i(no )oor4a(a.
D,ini-ija: Di/k"/ 8erni'a 'e o0ol'en'e ko'e )oa7a e7")r4l'en/ki di/k na4e kičeno /t"0a 5 slika br. 16. a' di/k 'e 1elatino2na ateri'a /a ek4i 'e2ro ko'i /e nala2i i2e7" )r4l'eno(a i 4titi i8 od )ro)adan'a. Do di/k"/ 8erni'e dola2i kada /e ek4i dio 'e2ra i/ti/ne kro2 )r/ten di/ka i "7e " e7")r4l'en/ke ot(ore. " dola2i do d'eloi!no ili )ot)"no )ro0i'an'a 8r/ka(i!e )r/tena di/ka. o o1e o4tetiti okolne ner(e 4to )ro"2rok"'e 0ol$ "trn"lo/t ili /la0o/t " r"kaa ili noaa. Mnoi l'"di ne o/'e#a'" nikak(e /i)toe kod di/k"/ 8erni'e dok 'e dr"ia neo)8odna o)era!i'a kako 0i ri'e4ili )ro0le.
Slika 0r. ,
2.1. UZROCI DISUS HERNIJE 3
?enet/ki 9aktori ia'" (a1n" "lo" kada 'e " )itan'" di/k"/ 8erni'a. O/i toa$ o(a 0ole/t o1e 0iti "2roko(ana i )ret'erani o)tere#en'e kiče. Naie$ dok /to'io )o(e#a(a /e )riti/ak " di/ko(ia$ a ako /'edio /a o/lon!e 5 )od "lo od 3< /te)eni 6 ili ako le1io ta' )riti/ak /e /an'"'e i 8ranl'i(e ateri'e o" da )ro7" " di/ko(e.
U2ro!i di/k"/ 8erni'e o" 0iti i o'a2no/t$ lo4e dr1an'e ti'ela ili nedo/tatak 9i2ičke akti(no/ti$ 'er tada i4i#i )o/ta'" /la0i'i i ne o" da da'" )ot)or" kiči 5 slika br. 26. Di/k"/ 8erni'a o1e 0iti )o(e2ana i /a /taro/no do0i$ 'er /taren'e odre7ene 9"nk!i'e di/ka "0e ela/tično/t i 9lek/i0ilno/t$ a 'e2ro /e o1e lako o4tetiti.
Slika 0r. *
2.2. "INI#A S"IA DISUS HERNIJE
!
Klinička /lika 2a(i/i o 0ro'ni e8anički 9aktoria$ o količini a/e di/ka ko'a /e "ti/n"la " kičeni kanal$ o 0ro'" )oo7eni8 kori'ena 1i(a!a i$ 4to 'e (rlo (a1no$ o (eličini )ro/tora "n"tar kičeno kanala$ 'er neki 0ole/ni!i ia'" (rlo "2ak kanal$ i kod n'i8 (rlo ala 8erni'a o1e i2a2(ati te4ke /i)toe$ a dr"i 4irok kanal te /e kori'en 1i(!a o1e )o'eriti$ tako da i ala 8erni'a /t(ara teo0e.
Kliničk" /lik" )riarno karakteri4e 0ol " (rat" ili kr/tia$ ko'i na'če4#e na/ta'e i2nenada$ 0e2 "očl'i(o "2roka$ ili /" "2ro!i: nala rota!i'a la(e$ )odi2an'e lak4e tereta$ ki8an'a$ ka4l'an'a$ i/)ra(l'an'e ti'ela i2 /an"toa )olo1a'a. @ole/ni!i i2e7" &+ i <+ odine 1i(ota na'če4#e na(ode: da /" /e i/teli ili da /" okretali ti'elo dok /" no/ili te1i teretB. Karakteri/tike 0ola i dr"i8 teo0a 2a(i/e od lokali2a!i'e i )riti/ka na odre7eni kori'en 1i(!a.
Kod l"a0o/akralne 5l"0alne6 di/k"/ 8erni'e 0ol )očin'e " don'e d'el" le7a
5kr/tia6 2rači " 2adn'i!"$ )o2adi " 0edro$ )otkol'eni!" i če/to " /to)alo$ a )rati a /la0o/t$ rče(i i4i#a i )ar/et2i'e " (id" trn'en'a itd.
Kod !er(ikalne 5(ratne6 di/k"/ 8erni'e0ol )očin'e " (rat" i 4iri /e " rae 5)le#k"6 i
r"k" 5)odlakti!" i nekada )r/te6$ če/to )ra#en ")adl'i(o )arali2o i4i#a i )are/et2i'aa. @ol i2a2(an di/k"/ 8erni'o$ če/to )o)"/ti )riliko le1an'a.
2.3. DIJA%NOS&IA DISUS HERNIJE
$
U 2adn'i8 *+ odina no(e te8nike kao 4to /" ko)'"teri2o(ana toora9i'a 5C6 i n"klearna anetna re2onan!a 5NMR6 oo"#ile /" "t(r7i(an'e )re!i2ne loka!i'e )ro'ena ko'e i2a2i(a'" l"0alni /indro. Kori/te /e i dr"e etode " di'ano/ti!i kao 4to /":
Dis"o%)a$ /)e!i'alan te/t d'e /e ini!ira kontra/t direktno " di/k " )odr"č'e n"!le"/ )"l)o/"/-a
EMG te/t " ko'e /e o1e )oka2ati da li 'e ner( " /tan'" irita!i'e ili )riti/ka$ i loka!i'a ni(oa le2i'e.
S-in&i%)a,ija /keleta )oka2"'e /(e )ro'ene na ko/tia. La0oratori/ki nala2i )oa1" )re!i2ni'" di'ano2" i o"#e 2dra(/t(ene )ro0lee.
RANA DIJAGNOZA Ne"rolo4ki i radiolo4ki )oda!i o" )ot(rditi ili i/kl'"čiti di'ano2"$ ali ni/" neo)8odno )ri/"tni " rani 9a2aa. e1ina$ loka!i'a i )očetak 0olo(a " don'e di'el" le7a$ ko'i na/ta'" )o/li'e )rot"2i'e inter(erte0ralno di/k"/a (arira'" )o o0i" i 'e/t"$ "2rok"'"#i 0ol. >riti/ak inter(erte0ralno di/k"/a o1e d'elo(ati na ner(ne kor'eno(e$ 2a(i/no od toa da li 'e )rot"2i'a lo!irana otraa$ 0ilateralno ili lateralno.
Na'če4#e /e 8erni'a di/ka 'a(l'a na ni(o" L3-L< di/ka i L<-S,$ /a karakteri/tični klinički ne"rolo4ki nala2o.
2.!. "UA"NA O"
'
>riarna 0ol di/ka "2roko(ana 'e irita!i'o ner(ni8 2a(r4etaka "n"tar an"l"/ 9i0ro/"/. O02iro da 'e /ao /)ol'ni dio an"l"/a iner(iran$ 0ol #e /e )o'a(iti /ao kod a9ek!i'e to di'ela di/k"/a. @ol 'e o0ično d"0ok$ 2a8(ata 4iroko )odr"č'e " don'e di'el" le7a$ a o1e de )reno/iti " orn'i /tra1n'i dio 0edra ili don'i a0doen 5 slika br. 36. @ol o1e 0iti !entralna$ lateralna ili 0ilateralna 5/ietrična ili a/ietrična6
Dis"o%na (o! s .ona/a )a+!i#i&o: 01
0ol i "kočeno/t )rate nale )ro'ene )olo1a'a i d"1e 2adr1a(an'e " 'edno
)olo1a'"$
21
0r2ina )okreta "tiče na o)/e )okreta 5ako /e )okret i2(odi 0r1e$ 0ol /e 'a(i rani'e6$
31
)ona4a /e )o ti)" re"larno 4a0lona 5ko)re/i'e ili i/te2an'a6.
Slika 0r. &
2.$. INEZI&ERA+IJSI +RO%RA
*
%'e10e /e rade " laano rit" /a )a1n'o na korektan )očetni )olo1a' i )ra(ilno i2(o7en'e )okreta. >ri i2(o7en'" ('e10i "da8 'e " relak/ira'"#e )olo1a'"$ a i2da8 )ri kra'" na)ora. %'e10e /e rade " /eri'aa /a odre7eni 0ro'e )ona(l'an'a. U 2a(i/no/ti od odina i kon/tit"!i'e$ tre0a )rilaoditi na)or tako da ('e10an'e )ričin'a(a 2ado(ol'/t(o.
2.'. Vje-e /a 0ua0ni i ki4e :
>očetni )olo1a' ('e10e ,: le1e#i na /toak"$ r"ke o)r"1ene " lakto(ia nala2e /e i2nad la(e 5/l. ,.+6. Konačni )olo1a': i/to(reeno di1eo od )odloe tr") i noe /a o)r"1eni kol'enia i /a(i'ao r"ke " raenia i lakto(ia do F+ /te)eni 5/l. ,.,6. i'elo 2adr1a(ao " o(o )olo1a'" & /ek"nde. ra'an'e ('e10e ,: ak/ialno tra'an'e 'e & in"ta.
,
>očetni )olo1a' ('e10e *: le1e#i na /toak"$ r"ke o)r"1ene " lakto(ia nala2e /e i2nad la(e. U 4akaa 'e lo)ta$ ra2ličiti8 te1ina 5/l. *.+6. Konačni )olo1a': i/to(reeno di1eo od )odloe tr") i noe /a o)r"1eni kol'enia i r"ke /a o)r"1eni lakto(ia$ /a lo)to " r"kaa 5/l. *.,6. i'elo 2adr1a(ao " o(o )olo1a'" & /ek"nde. ra'an'e ('e10e *: ak/ialno tra'an'e 'e & in"ta. >re)or"čeno tra'an'e ('e10e 'e * in. i 3< /ek"ndi.
>očetni )olo1a' ('e10e &: le1e#i na /toak"$ 4ake /" na )otil'k" 5/l. &.+6. Konačni )olo1a': i/to(reeno di1eo od )odloe tr") i noe /a o)r"1eni kolenia. Šake o/ta'" na )otil'k" 5/l. &.,6. i'elo 2adr1a(ao " o(o )olo1a'" & /ek"nde. ra'an'e ('e10e &: ak/ialno tra'an'e 'e & in"ta. >re)or"čeno tra'an'e ('e10e 'e * in. i &+ /ek"ndi.
5
>očetni )olo1a' ('e10e 3: le1e#i na /toak"$ 4ake /" na l"0alno di'el" le7a. 5/l. 3.+6. Konačni )olo1a': i/to(reeno di1eo od )odloe tr") i noe /a o)r"1eni kolenia. R"ke o/ta'" na l"0alno di'el" le7a 5/l. 3.,6. i'elo 2adr1a(ao " o(o )olo1a'" & /ek"nde. ra'an'e ('e10e 3: ak/ialno tra'an'e 'e & in"ta. >re)or"čeno tra'an'e ('e10e 'e * in. i ,< /ek"ndi.
>očetni )olo1a' ('e10e <: le1e#i na /toak"$ r"ke /" o)r"1ene " lakto(ia i nala2e /e )ored ti'ela$ 4ake /" na )od" 5/l. <.+6. Konačni )olo1a': i/to(reeno di1eo od )odloe tr") i noe /a o)r"1eni kolenia. R"ke o/ta'" )ored ti'ela$ a 4ake na )od" 5/l. <.,6. i'elo 2adr1a(ao " o(o )olo1a'" & /ek"nde. ra'an'e ('e10e <: ak/ialno tra'an'e 'e & in"ta. >re)or"čeno tra'an'e 'e * in
17
. >očetni )olo1a' ('e10e G: le1e#i na le7ia$ r"ke /" o)r"1ene " lakto(ia i nala2e /e )ored ti'ela$ 4ake /" na )od". Noe /" /a/ta(l'ene i /a(i'ene " k"k"$ a )otkol'eni!e " kol'en"$ tako da )otkol'eni!e i natkol'eni!e 9orira'" "ao od F+ /te)eni 5/l. G.+6. Konačni )olo1a': i2 o(o )olo1a'a$ o)r"1ao o0i'e noe " k"k" i kol'enia. i'elo 2adr1a(ao " o(o )olo1a'" & /ek"nde 5/l. G.*6. I2 o(o )olo1a'a$ ti'elo (ra#ao " )očetni )olo1a' 5/l. G.&6$ odakle 2a)očin'eo tor2i'" " de/n" /tran". Mak/ialno tra'an'e 'e < in"ta. >re)or"čeno tra'an'e (e10e 'e & in.
>očetni )olo1a' ('e10e : le1e#i na le7ia$ r"ke /" o)r"1ene " lakto(ia i nala2e /e )ored ti'ela$ 4ake /" na )od". Noe /" 0lao ra2akn"te i /a(i'ene " k"k"$ a /to)ala /e nala2e na lo)ti 5lo)ta )rečnika < ! 2a odra/le o/o0e6. >otkol'eni!e i natkol'eni!e 9orira'" "ao ne4to (e#i od F+ /te)eni 5/l. .+6. Konačni )olo1a': odi1eo don'i dio tr")a i karli!" /a )oda. Raena i 4ake o/ta'" na )od". Sto)ala /e ne )o'era'" i o/ta'" na lo)ti. 11
ra'an'e ('e10e : ak/ialno tra'an'e 'e < in"ta. >re)or"čeno tra'an'e ('e10e 'e & in.
>očetni )olo1a' ('e10e H: le1e#i na le7ia$ r"ke /" o)r"1ene " lakto(ia i nala2e /e )ored ti'ela$ 4ake /" na )od". Noe /" 0lao ra2akn"te i /a(i'ene " k"k"$ a o)r"1ene " kol'enia. >otkol'eni!e /e nala2e na lo)ti 5lo)ta )rečnika < ! 2a odra/le o/o0e6 5/l. H.+6. Konačni )olo1a': odi1eo don'i dio tr")a i karli!" /a )oda. a'an'e ('e10e H: ak/ialno tra'an'e 'e < in"ta. >re)or"čeno tra'an'e (e10e 'e * in. i 3< /ek"ndi.
>očetni )olo1a' ('e10e F: le1e#i na le7ia$ r"ke /" o)r"1ene " lakto(ia i nala2e /e )ored ti'ela$ 4ake /" na )od". Noe /" 0lao ra2akn"te i /a(i'ene " k"k" i kol'en". >otkol'eni!e i natkol'eni!e 2akla)a'" "ao )ri0li1no od ,,+ /te)eni 5/l. F.+6. Konačni )olo1a': odi1eo don'i dio tr")a i karli!" /a )oda. Raena i 4ake o/ta'" na )od". ra'an'e (e'10e F: ak/ialno tra'an'e 'e < in"ta. >re)or"čeno tra'an'e ('e10e 'e * in. i &+ /ek"ndi.
12
>očetni )olo1a' ('e10e ,+: le1e#i na le7ia$ r"ke /" na r"dia. Noe /" 0lao ra2akn"te i /a(i'ene " k"k" i kol'en". >otkol'eni!e i natkol'eni!e 2akla)a'" "ao )ri0li1no od ,,+ /te)eni 5/l. F.+6. Konačni )olo1a': odi1eo orn'i dio tr")a i don'e "lo(e lo)ati!a od )odloe. Sto)ala o/ta'" " )očetno )olo1a'" na )od". ra'an'e ('e10e ,+: ak/ialno tra'an'e 'e < in"ta. >re)or"čeno tra'an'e ('e10e 'e & in.
>očetni )olo1a' ('e10e ,,: le1e#i na le7ia$ r"ke /" na /toak". Noe /" 0lao ra2akn"te i /a(i'ene " k"k" i kol'en". >otkol'eni!e i natkol'eni!e 2akla)a'" "ao )ri0li1no od ,,+ /te)eni 5/l. ,,.+6. Konačni )olo1a': odi1eo orn'i dio tr")a i don'e "lo(e lo)ati!a od )odloe. Sto)ala o/ta'" " )očetno )olo1a'" na )od". ra'an'e ('e10e ,,: ak/ialno tra'an'e 'e < in"ta. >re)or"čeno tra'an'e ('e10e 'e * in. i 3< /ek"ndi.
13
>očetni )olo1a' (e10e ,*: le1e#i na le7ia$ r"ke /" o)r"1ene " lakto(ia i nala2e /e )ored tela. Šake /" na )od". Noe /" 0lao ra2akn"te i /a(i'ene " k"k" i kolen". Konačni )olo1a': odi1eo orn'i deo tr")a i don'e "lo(e lo)ati!a od )odloe. Sto)ala o/ta'" " )očetno )olo1a'" na )od". elo 2adr1a(ao " o(o )olo1a'" & /ek"nde 5/l. ,*.,6. I2 o(o )olo1a'a telo (ra#ao " )očetni )olo1a' 5/l. ,*.*6. ra'an'e (e10e ,*: ak/ialno tra'an'e 'e < in"ta. >re)or"čeno tra'an'e (e10e 'e * in. i &+ /ek"ndi.
>očetni )olo1a' ('e10e ,&: le1e#i na le7ia$ r"ke /" na r"dia. Noe /" 0lao ra2akn"te i /a(i'ene " k"k" i kol'en". >otkol'eni!e i natkol'eni!e 2akla)a'" "ao )ri0li1no od ,,+ /te)eni 5/l. ,&.+6. Konačni )olo1a': odi1eo orn'i dio tr")a i don'e "lo(e lo)ati!a od )odloe. De/no 4ako dodirneo /)ol'n" /tran" l'e(o kol'ena 5/l. ,&.,6. I2 o(o )olo1a'a ti'elo (ra#ao " )očetni )olo1a' 5/l. ,&.*6. ra'an'e ('e10e$ radi " kontin"itet"$ 'edna )a dr"a /trana /a 2adr1a(an'e " konačno )olo1a'" od & /ek"nde. 1!
Mak/ialno tra'an'e < in"ta. >re)or"čeno (ri'ee tra'an'a ('e10e * in. i ,< /ek"ndi.
2.*. O+ERACIJSI &RE&AN
>rea /tati/tički )oda!ia$ o)eri4e /e oko ,+ )a!i'enata. e0er-o(a /t"di'a )oka2"'e da nea (elike ra2like i2e7" o)eri/ani8 i neo)eri/ani8 )a!i'enata nakon 3-G odina. @ro' o)era!i'e 20o 8erni'e di/ka (arira i2e7" )o'edini8 2eal'a: -Enle/ka
,++ /l"ča'e(a$
-Š(ed/ka
*++ /l"ča'e(a$
-in/ka
&<+ /l"ča'e(a$
-USA
F++ /l"ča'e(a$
>ro/'ek /taro/ti o)eri/ani8 'e 3+-3< odina. M"4kar!i /" o)eri/ani * )"ta če4#e neo 1ene. Jedan od na'če4#i8 8ir"r4ki8 )ro!ed"ra 'e di/!ektoi'a od/tran'en'e 8erni'e di/ka radi o/lo0a7an'a od )riti/ka na ner(ni kor'en.
Kriteri' ko'i "tiče na 8ir"ra da )od"2ia o)erati(ni tretan o1e 0iti /li'ede#i: -)er2i/tentan ili )o(ratni 0ol " l"0o /akralno di'el" kiče ko'i d"o tra'e i re2i/tentan 'e na kon2er(ati(ni tretan$ -)rore/i'a ne"rolo4ko de9i!ita i )ored iro(an'a i )ri'ene edikaentne tera)i'e$ -a)/ol"tna indika!i'a 2a o)era!i'" )o/to'i ako /e 'a(e 2na!i )ara)lei'e$ ko'a /e ra2(i'e 20o a/i(ne ek/tr"2i'e di/ka 5na'0ol'e " rok" od G /ati6.
1$
2.,. IROVANJE I ODOR U REVE&U
Za na'(e#i dio )a!i'enata /a te4ki 0olo(ia " don'e di'el" kiče$ " )očetni /tadi'ia na'0ol'i tretan 'e odor " kre(et"$ "2 adek(atne analetike. Ne /ao odor i le1an'e " kre(et"$ (e# i )o2i!i'a ti'ela$ a )o/e0no kiče. >a!i'ent" /e /a('et"'e ")otre0a č(r/to$ ali ela/tično adra!a. A)/ol"tni odor /a )ok"4a'e )o/ta(l'an'a )a!i'enta " na')o(ol'ni'i )olo1a'$ ko'i )a!i'enta o/lo0a7a 0ola 5 slika br. 46.
Slika 0r. 3
1'
2.5. +REVENCIJA
Zdra(o /e 8raniti kako 0i /)rečili o'a2no/t 'er #e to /an'iti )riti/ak na don'i dio
le7a. ;ranl'i(e ateri'e o" o'ačati /i/te i i4#e te /)ri'ečiti na/tanak di/k"/ 8erni'e.
Redo(no ('e10ati i (oditi 2dra( način 1i(ota$ nar"čito 20o /ao dr1an'a ti'ela$ 'er
ono "tiče na /(e a/)ekte 1i(ota.
>re/tati )"4iti. Nikotin lo4e "tiče na di/k$ 'er /an'"'e o"#no/t da di/k a)/or0"'e
/a/to'ke ko'i /" " neo)8odni$ a )"4a#i /" če/to (eoa alo )okretne i akti(ne o/o0e.
>o)ra(iti dr1an'e. >o(reda le7a$ lo4e dr1an'e i kri(a kiča /ao #e )o(e#ati 0ol.
Ne)ra(ilan 8od i lo4e /'eden'e o1e da lo/e "tiče na 2dra(l'e i da i2a2o(e ra2na o0ol'en'a$ na'če4#e kiče.
>otre0no 'e 2a4titi le7a. Sta(l'an'e an'e 'a/t"ka ili "(i'eni )e4kir i2e7" le7a i
/toli!e. >oo#" )e4kira ili 'a/t"ka i/)ra(l'a /e kiča te /e )o/ta(l'a " odo(ara'"#i )olo1a'$ ko'i )oa1e )ri dr1an'".
Dr1an'e le7a " ne"tralno )olo1a'" toko /)a(an'a$ tako 4to /e /ta(iti 'a/t"k
i2e7" kol'ena.
KU4NA NJEGA
O)"/tan'e. >rona#i "do0an )olo1a' toko odaran'a. Kori/no 'e le1an'e na )od" /
an'i 'a/t"ko i/)od la(e i kol'ena.
Kratko 4etan'e$ )o ,+ ili *+ in"ta na ra(no' )o(r4ini na /(aka d(a ili tri /ata.
Mo"#e 'e 4etati /(e dok /e ne 'a(l'a 0ol " noaa.
Redo(ito kori4ten'e li'eko(a.
O'ača(an'e le7a i ('e10an'e )o )re)or"!i 9i2iotera)e"ta. %'e10e 2a /na" i
/ta0ilno/t #e )oo#i )riliko o'ača(an'a i4i#a le7a oko kiče.
1*
3. ZA"JU#A Kičeni /t"0 ili /)inalna kol"na )r"1a /e od l"0an'e do 2d'eli!e i čine a &&-&3 /ao/talne ko/ti ko'e na2i(ao (erte0rae. On tr")" da'e č(r/tin"$ a /(o'o ela/tično4#" oo"#a(a " )okretl'i(o/t. >riarna 0ol di/ka "2roko(ana 'e irita!i'o ner(ni8 2a(r4etaka "n"tar an"l"/ 9i0ro/"/. O02iro da 'e /ao /)ol'ni dio an"l"/a iner(iran$ 0ol #e /e )o'a(iti /ao kod a9ek!i'e to di'ela di/k"/a.
Klinička /lika 2a(i/i o 0ro'ni e8anički 9aktoria$ o količini a/e di/ka ko'a /e "ti/n"la " kičeni kanal$ o 0ro'" )oo7eni8 kori'ena 1i(a!a i$ 4to 'e (rlo (a1no$ o (eličini )ro/tora "n"tar kičeno kanala$ 'er neki 0ole/ni!i ia'" (rlo "2ak kanal$ i kod n'i8 (rlo ala 8erni'a o1e i2a2(ati te4ke /i)toe$ a dr"i 4irok kanal te /e kori'en 1i(!a o1e )o'eriti$ tako da i ala 8erni'a /t(ara teo0e.
Kliničk" /lik" )riarno karakteri4e 0ol " (rat" ili kr/tia$ ko'i na'če4#e na/ta'e i2nenada$ 0e2 "očl'i(o "2roka$ ili /" "2ro!i: nala rota!i'a la(e$ )odi2an'e lak4e tereta$ ki8an'a$ ka4l'an'a$ i/)ra(l'an'e ti'ela i2 /an"toa )olo1a'a. @ole/ni!i i2e7" &+ i <+ odine 1i(ota na'če4#e na(ode: da /" /e i/teli ili da /" okretali ti'elo dok /" no/ili te1i teretB. Karakteri/tike 0ola i dr"i8 teo0a 2a(i/e od lokali2a!i'e i )riti/ka na odre7eni kori'en 1i(!a.
1,
!. "I&ERA&URA ,. Karaiko(i# E. i Karaiko(i# E.$ Kine2itera)i'a$ S('etlo/t$ Sara'e(o$ ,FHG. odine *. %"lo(i# D.$ Kine2itera)i'a$ Za(od 2a "d10enike i na/ta(na /red/t(a$ @eorad$ *++,. odine &. 8tt):ordina!i'a.(e!ern'i.8r 58tt):ordina!i'a.(e!ern'i.8r2dra(l'eo8r/a('etnikkako-/e-li'e!i-8erni'a-di/ka-/la0in/ke-kral'e2ni!e6 ,<.+,.*+,. 3. 8tt):.e/tedi!.r/ 58tt):.e/tedi!.r/di/!"/-8ernia6 ,<.+,.*+,.
15
