Sop Permintaan Pemeriksaan Laboratorium, Penerimaan Spesimen, Pengambilan Spesimen Dan Penyimpanan Spesimen

PERMINTAAN PERMINTAAN PEMERIKSAAN, PENERIMAAN SPESIMEN, PENGAMBILAN & PENYIMPANAN PENYIMPANAN SPESIMEN

PUSKESMAS KECAMATAN

No$ No$ Doku Dokume men n

: S0P1 S0P1++-1G 1GBR BR1% 1%AB AB1+ 1+)1 )1-+ -+(2 (2

No$ Re3isi

: ++

Tan## an##al al te! te!it it

: (* Sept Septem eme e!! -+(2 -+(2

'alaman

: ( "a!i 2

SOP

Ditetapkan oleh : Kepala Puskesmas Kecamatan Gami! 

GAMBIR

($ Pen# Pen#e! e!ti tian an

-$ Tu5uan 3.

 Kei5  Kei5aka akan n

"!#$ I$G$A RUSMA%A D& MP'

NIP$()**+,-.())/+(-++(

Pe!m Pe!min inta taan an Peme Peme!i !iks ksaa aan n lao lao!a !ato to!i !ium um a"al a"alah ah !an# !an#ka kaia ian n ke#i ke#iat atan an pene pene!i !ima maan an pasi pasien en e!" e!"as asa! a!ka kan n 4o!m 4o!mul uli! i! pe!m pe!min inta taan an peme peme!i !iks ksaa aan n lao!ato!ium "a!i unit pen#i!im$ Untuk meme!iksan tata laksana 6an# tepat pa"a pe!mintaan peme!iksaan lao!ato!ium SK Kepal Kepala a Puske Puskesm smas as Keca Kecama matan tan Gami Gami!! Nomo! Nomo!77$ 77$$$ $$$$$ $$$$$$ $$$$$ $$$$$ $$$$$$ $$$T Tentan entan# # Pe!mi Pe!minta ntaan an Peme Peme!ik !iksa saan an&& Pene! Pene!ima imaan an Spesi Spesimen men&& Pen#a Pen#am mila ilan n "an "an

.$ Re4e!e Re4e!ensi nsi

2$ Alat "a "an Bahan

Pen6impanan Spesimen Pe!atu!an Mente!i Kesehatan Repulik In"onesia No$/, Tahun -+(($ Tentan# Pen6elen##a!aan %ao!ato!ium Pusat Kesehatan Mas6a!akat Pe!a Pe!atu tu!an !an Mente Mente!i !i Kese Keseha hatan tan Nomo! Nomo! ./ Tahun ahun -+(/ -+(/ Tentan entan# # -$ P!aktek Pen6elen##a!aan %ao!ato!ium Klinik 6an# Baik ($ Alat : a$ Buku Tu Tulis lis $ Pulpen c$ Buku Tulis lis "$ Pulpen e$ Rak Rak pot pot u!i u!in1 n1"a "aha hak k 4$ Spi"o i"ol pe! pe!ma man nen #$ Rak Rak ta taun un# # "a! "a!ah ah -$ Bahan : a$ 8o!muli 8o!muli!! Pe!mintaa Pe!mintaan n Peme!iks Peme!iksaan aan %ao!at %ao!ato!iu o!ium m $ 8o!mu 8o!muli! li! In4o!m In4o!m conse consent nt c$ 8o!muli 8o!muli!! Bukti Pema6 Pema6a!an a!an Peme!i Peme!iksaa ksaan n %ao!ato! %ao!ato!ium ium "$ Ke!tas Ke!tas pen#a pen#amil milan an hasil hasil lao! lao!ato ato!ium !ium

*$ %an#k %an#kah ah 9 lan#kah

A. PERMINT PERMINTAAN AAN PEMERIKSAAN PEMERIKSAAN LABORATOR LABORATORIUM IUM 1. Petu#as meletakkan ke!tas pe!mintaan peme!iksaan %ao!ato!ium -$ Petu#as Petu#as mene!i mene!ima ma pasien pasien lao!at lao!ato!iu o!ium m "an mempe!si mempe!silahk lahkan an "u"uk$ "u"uk$ /$ Petu Petu#a #as s men# men#i" i"en enti ti4i 4ik kasi asi 4o!m 4o!mul uli! i! pe!m pe!min inta taan an peme peme!i !iks ksaa aan n lao! lao!ato ato!iu !ium m "an "an memas memastik tikan an peme! peme!iks iksaa aan n 6an# 6an# "imin "iminta ta isa isa "ilakukan "i Puskesmas Gami!$ .$ Petu Petu#as #as menan menan6ak 6akan an i"entit i"entitas as pasien pasien apakah apakah pasien pasien umum atau pasien BPS1ASKES1KS a$ Untuk Untuk pasien BPS1AS BPS1ASKES KES1K 1KS S Petu#as Petu#as meminta meminta kelen#kap kelen#kapan an "okumen sea#ai e!ikut : 8o!muli! Pe!mintaan Peme!iksaan %ao!ato!ium ;asli< 8otocop 8otocop6 6 Ka!tu Ka!tu BPS1K BPS1KS1A S1ASKE SKES S atas nama pasien pasien = (  

Dilarang mengcopy dokumen ini tanpa seijin Manajemen Mutu Puskesmas Kecamatan Gambir

lema!& 8otocop6 KTP pasien 6an# masih e!laku = ( lema!  $ Untuk pasien umum petu#as memuat ukti Pema6a!an Peme!iksaan %ao!ato!ium sesuai ta!i4 peme!iksaan lao!ato!ium 6an# e!laku "an mempe!silahkan pasien melakukan pema6a!an "i kasi! lantai -$ Petu#as mene!ima kelen#kapan e!kas a"minist!asi pasien BPS1KS1ASKES "an "an "isatukan "en#an 4o!muli! pe!mintaan peme!iksaan lao!ato!ium$ Petu#as mene!ima ukti pema6a!an peme!iksaan lao!ato!ium lema! - ;>a!na me!ah mu"a< "an "isatukan "en#an 4o!muli!  pe!mintaan peme!iksaan lao!ato!ium pasien te!seut$ Petu#as meminta in4o!m konsen pasien untuk peme!iksaan ?CT$ Petu#as men5elaskan tentan# peme!iksaan lao!ato!ium 6an# "iminta "an tin"akan 6an# akan "ilakukan ;pen#amilan "a!ah& u!in atau "ahak< 

2$

*$

,$ @$

B. PENERIMAAN SPESIMEN ($ Petu#as memakai 5as lao!ato!ium "an sa!un# tan#an -$ Petu#as men6iapkan uku !e#iste! pene!imaan spesimen /$ Petu#as mene!ima spesimen "an meletakkan spesimen "i tempat 6an# telah "ise"iakan pa"a loket pene!imaan sample -$ Petu#as memastikan "ata i"entitas pa"a >a"ah spesimen sesuai "en#an "ata pasien pa"a 4o!muli! pe!mintaan peme!iksaan lao!ato!ium /$ Petu#as meme!iksa kon"isi sample apakah sesuai "en#an pe!s6a!atan atau ti"ak$ .$ Petu#as mene!ima sample 6an# sesuai "en#an pe!s6a!atan$ 2$ Petu#as menolak spesimen 6an# ti"ak sesuai "en#an pe!s6a!atan "an meme!ikan tempat spesimen 6an# a!u 6an# telah "ie!i lael1i"entitas nama pasien$ *$ Petu#as men#isi "ata spesimen pa"a uku pene!imaan spesimen$ ,$ Petu#as memastikan pasien memiliki ka!tu pen#amilan hasil lao!ato!ium @$ Petu#as mema>a sample masuk ke !uan# peme!iksaan lao!ato!ium "an meletakkan "i atas me5a peme!iksaan$

,$ 'alhal 6an# pe!lu "ipe!hatikan

Pa"a saat pen#amilan spesimen hal 6an# pe!lu "ipe!hatikan a"alah: Waktu pengamb!an

Pa"a umumn6a pen#amilan spesimen "ilakukan pa"a pa#i ha!i& te!utama untuk peme!iksaan kimia klinik& hematolo#i "an imunolo#i ka!ena umumn6a nilai no!mal e!"asa!kan nilai pa"a pa#i ha!i$ Namun a"a ee!apa peme!iksaan 6an# >aktu pen#amilan ha!us "isesuaikan "en#an pe!5alanan pen6akit "an 4luktuasi ha!ian& misaln6a : "#

$emam T%p'(

Untuk peme!iksaan iakan "a!ah& palin# aik "ilakukan pa"a min##u I atau II sakit& se"an#kan iakan u!in atau tin5a "ilakukan pa"a min##u II atau III$ Untuk peme!iksaan >i"al "ilakukan pa"a 4ase akut "an

Dilarang mengcopy dokumen ini tanpa seijin Manajemen Mutu Puskesmas Kecamatan Gambir

kon3alesen )#

Peme*k+aan G'n'*%'e

Untuk menemukan kuman #ono!hoe pen#amilan sek!et seaikn6a "ilakukan - 5am seelum uan# ai! kecil #

u!et!a

Peme*k+aan Mk*'-!a*a

Untuk menemukan pa!asit mik!o4ila!ia "alam "a!ah& pen#amilan "a!ah seaikn6a "ilakukan pa"a >aktu sen5a "an men5elan# ten#ah malam #

Peme*k+aan Tube*ku!'++

Dahak "iamil pa"a pa#i ha!i se#e!a setelah pasien an#un ti"u!& sehin##a memun#kinkan untuk menemukan kuman M$Tue!kulosis leih esa! "ian"in#kan "en#an "ahak se>aktu /#

Peme*k+aan En0m

Pen#amilan spesimen seaikn6a "ilakukan se#e!a setelah se!an#an akut kemu"ian "iikuti seca!a se!ial Volume Spesimen

?olume spesimen 6an# "iamil ha!us mencukupi keutuhan peme!iksaan lao!ato!ium 6an# "iminta "an "apat me>akili o5ek 6an# "ipe!iksa$ Cara Pengambilan Spesimen

Pen#amilan spesimen ha!us "ilaksanakan oleh tena#a 6an# te!ampil "en#an ca!a 6an# ena! a#a! spesimen te!seut me>akili kea"aan 6an# seena!n6a Lokasi Pengambilan Spesimen

Seelum men#amil spesimen& ha!us "itetapkan te!leih "ahulu lokasi pen#amilan 6an# tepat sesuai 5enis peme!iksaan 6an# "iminta misaln6a : 





Spesimen untuk peme!iksaan 6an# men##unakan "a!ah 3ena umumn6a "iamil "a!i ?ena Di4ossa Cuiti "ae!ah siku$ Spesimen "a!ah a!te!i umumn6a "iamil "a!i A!te!i Ra"ialis "i pe!#elan#an tan#an atau A$ 8emo!alis "i "ae!ah lipatan paha$ Spesimen "a!ah kapile! "iamil "a!i u5un# 5a!i tan#an III atau I? a#ian tepi atau pa"a "ae!ah tumit (1/ a#ian tepi telapak kaki atau cupin# pa"a a6i$

Peralatan Untuk Pengambilan Spesimen

Seca!a umum pe!alatan 6an# "i#unakan ha!us memenuhi s6a!ats6a!at:    



Be!sih Ke!in# Ti"ak men#an"un# ahan kimia atau "ete!5en Te!uat "a!i ahan 6an# ti"ak men#uah atat 6an# a"a "alam spesimen Mu"ah "icuci "a!i ekas spesimen

Pen#amilan spesimen untuk peme!iksaan iakan ha!us men##unakan

Dilarang mengcopy dokumen ini tanpa seijin Manajemen Mutu Puskesmas Kecamatan Gambir

pe!alatan 6an# ste!il& se"an#kan pen#amilan spesimen 6an# e!si4at in3asi ha!us men##unakan pe!alatan 6an# ste!il "an sekali pakai Wadah Spesimen

a"ah spesimen ha!us memenuhi s6a!at : Te!uat "a!i #elas atau plastik Ti"ak oco! atau me!emes 'a!us "apat "itutup !apat

  

Besa! >a"ah "isesuaikan "en#an 3olume spesimen Be!sih Ke!in# Ti"ak mempen#a!uhi si4at atat "alam spesimen Untuk peme!iksaan at "alam spesimen 6an# mu"ah !usak atau te!u!ai ka!ena pen#a!uh sina! mataha!i& maka pe!lu "i#unakan otol e!>a!na coklat ;aktinis< Untuk peme!iksaan iakan "an u5i kepekaan kuman& >a"ah ha!us ste!il Untuk >a"ah spesimen u!in& sputum& tin5a seaikn6a men##unakan >a"ah e!mulut lea!      



Pengawet Spesimen

Bee!apa spesimen meme!lukan ahan tamahan e!upa pen#a>et atau anti koa#ulan$ Kesalahan "alam peme!ian ahan tamahan te!seut "apat mempen#a!uhi hasil peme!iksaan$ Bahan tamahan 6an# "ipakai ha!us memenuhi pe!s6a!atan 6aitu ti"ak men##an##u atau men#uah ka"a! at 6an# akan "ipe!iksa$ Pengolahan Spesimen

Bee!apa 5enis peme!iksaan meme!lukan pen#olahan te!leih "ahulu$ Pen#olahan spesimen anta!a lain sent!i4u#asi& "est!uksi& homo#enisasi& "s$ Pen#etahuan men#enai teknik pen#olahan ha!us "ikuasai ena!& ka!ena pen#olahan 6an# ku!an# aik akan mempen#a!uhi kualitas spesimen 6an# selan5utn6a akan mempen#a!uhi pula hasil peme!iksaan$ Pengiriman Spesimen

Spesimen 6an# akan "iki!im ke lao!ato!ium seaikn6a "iki!im "alam entuk 6an# !elati4 stail$ Untuk itu pe!lu "ipe!hatikan pe!s6a!atan pen#i!iman spesimen& anta!a lain : 

 

Kecepatan Diupa6akan men##unakan alat t!anspo!tasi 6an# te!cepat Ti"ak te!kena sina! mataha!i seca!a lan#sun# Suhu Spesimen 6an# meme!lukan suhu "in#in "apat men##unakan es& se"an#kan 6an# meme!lukan eku men##unakan es ke!in#

Dilarang mengcopy dokumen ini tanpa seijin Manajemen Mutu Puskesmas Kecamatan Gambir

Penyimpanan Spesimen

Spesimen 6an# su"ah "iamil ha!us se#e!a "iki!im ke lao!ato!ium untuk "ipe!iksa ka!ena stailitas spesimen "apat e!uah$ 8akto!4akto! 6an# mempen#a!uhi stailitas spesimen anta!a lain :   

Te!5a"in6a kontaminasi oleh kuman "an ahan kimia Te!5a"in6a metaolisme oleh selsel hi"up pa"a spesimen Te!5a"in6a pen#uapan

Pen#a!uh suhu Te!kena papa!an sina! mataha!i Bee!apa spesimen 6an# ti"ak lan#sun# "ipe!iksa "apat "isimpan "en#an mempe!hatikan 5enis peme!iksaan 6an# akan "ilakukan$  

Bee!apa ca!a pen6impanan spesimen anta!a lain : 

Disimpan "alam lema!i es "en#an suhu .@ + C selama ( min##u ;'ematolo#i<



@$ Unit Te!kait

)$ Dokumen te!kait

Disimpan "alam lema!i es "en#an suhu . + C s1" (- + C selama ( min##u ;Kimia klinik "an se!olo#i<

($ Poli Umum -$ Poli Gi#i /$ KI .$ KB 2$ RB *$ UGD ,$ PTRM @$ TB PARU )$ IMS a$ Rekam me"is $ Buku Re#iste! %ao!ato!ium c$ Buku Re#iste! Pene!imaan %ao!ato!ium "$ 8o!muli! pe!mintaan peme!iksaan lao!ato!ium

(+$ Ri>a6at Pe!uahan Dokumen No

an# "i!uah

Isi Pe!uahan

Dilarang mengcopy dokumen ini tanpa seijin Manajemen Mutu Puskesmas Kecamatan Gambir

T#l$mulai "ite!itkan