Thiet Ke Va Lap Trinh Web

...

Blockquote Văn bản thụt vào trong cho các chú giải

...

...

...

tạo các mục có bullet, danh sách có thứ tự
tạo các mục có đánh thứ tự 10


• 
  
  
  1. 
     
     Bullet cho Danh sách Không có thứ tự  Định lại dạng bullet mặc định: o
     
     type=circle
     
     
     
     type=square
     
     •
     
     type=disc
     
     Kiểu Đánh thứ  tự  cho Danh sách Có thứ  tự  Sử dụng các ký tự khác nhau cho danh sách: type=1 (1, 2, 3...) type=A (A, B, C,...) type=a (a, b, c,...) type=I (I, II, III,...) type=i (i, ii, iii,...) •
     
     •
     
     •
     
     •
     
     •
     
     1.2.2.5. Chèn siêu liên k ế t  hypertext
     
     hypertext
     
     hypertext
     
     hypertext
     
     
     
     ...
     
     Liên k ết Siêu văn bản Cục bộ Liên k ết đến tài liệu khác trong cùng thư mục Liên k ết Siêu văn bản Cục bộ Liên k ết đến tài liệu khác thư mục có tên là "data" nằm trong thư mục có tài liệu HTML gọi Liên k ết Siêu văn bản Cục bộ Liên k ết đến tài liệu khác trong thư mục cao hơ n một cấ p so vớ i thư mục có tài liệu HTML gọi Liên k ết Siêu văn bản của Internet Liên k ết đến một Site Internet khác, đượ c chỉ định bở i URL (Uniform Resource Locator) Liên k ết Siêu Hình ảnh của Internet Tạo siêu liên k ết cho ảnh. Thêm thuộc tính border=0 để hủy bỏ hộ p bao quanh hình ảnh Liên k ết Mail của Internet Tạo một thông báo email đến địa chỉ đượ c chỉ định 11
     
     1.2.2.6. Chèn các đố i t ượ ng khác
     
     
     
     Chèn hình ảnh Hiển thị một hình bên trong trang web. + src (source) là tên đườ ng dẫn, hay URL của tậ p tin hình ảnh; + alt (alternative) là văn bản hiển thị cho các browser không đồ thị hay khi ngườ i sử dụng tắt việc nạ p hình; + align điều khiển vị trí của hình và văn  bản quanh nó (top/middle/bottom chỉnh lề một dòng của văn bản theo sau; left/right đặt hình vào một bên trang còn bên kia là văn bản); + height và width là chiều cao và chiều r ộng của hình tính bằng điểm. Chèn dòng chữ chạy + behavior: các kiểu chạy + direction: hướ ng chữ chạy + height: chiều cao + width: độ r ộng
     
     marquee text
     
     Câu hỏi ôn tập:  Khái niệm một trang web, website, trang chủ, các thẻ HTML  Sự khác biệt giữa HTTP và FTP?  Website động và website t ĩ nh khác nhau như thế nào?
     
     12
     
     CHƯƠ NG 2. THIẾT K Ế CÁC Ứ NG DỤNG WEB  Nội dung:  Xác định nhu cầu  Tổ chức thông tin  Thiết k ế cấu trúc ứng dụng web  Phát triển lượ c đồ duyệt các trang web 2.1. Xác định nhu cầu  Mục đích của ứng dụng web là gì? Bướ c đầu tiên trong công đoạn thiết k ế một Web site là chúng ta đã có những quyết định chắc chắn về việc chúng ta sẽ "xuất bản" cái gì vớ i Web site của mình. Không có chủ định và mục tiêu rõ ràng thì cả web site đó sẽ tr ở  nên lan man, sa lầy và cuối cùng đi đến một điểm khó có thể quay tr ở  lại. Thiết k ế cẩn thận và định hướ ng rõ là những chìa khoá dẫn đến thành công trong việc xây dựng một Web site. Tr ướ c khi xây dựng một Web site, chúng ta nên: Xác định đối tượ ng độc giả của web site. Web site có mục đích rõ ràng. Thiết lậ p các chủ đề chính của web site. Thiết k ế các khối thông tin chủ yếu mà web site sẽ cung cấ p. Chúng ta cũng nên bắt đầu vớ i việc xác định nguồn tài nguyên về nội dung, hình ảnh thông tin mà chúng ta cần đến để tạo nền web site phù hợ  p vớ i mục đích đượ c đề ra - đó là nguồn thông tin sẽ duy trì cho web site hoạt động sau này nữa.   Nó đượ c dự định dùng để làm gì? + Đào tạo Các ứng dụng đào tạo trên cơ  sở  công nghệ web r ất có trình tự trong mặt thiết k ế, có r ất ít cơ hội để đi lạc đề từ trang giớ i thiệu chính. Đừng làm độc giả và cả mục đích của chúng ta bị lộn xộn bở i các mối liên k ết ra ngoài thông tin chủ chốt. Giớ i hạn các liên k ết bằng nút "Tiế p tục", hay "Quay về trang tr ướ c" đảm bảo mọi độc giả sẽ nhìn thấy cùng một giáo trình, cho phép chúng ta dự đoán chính xác hơ n thờ i gian truy nhậ p của ngườ i đọc. Đại đa s ố giáo trình giả thiết thờ i gian truy nhậ p dướ i m ột giờ , hoặc sẽ đượ c phân đoạn thành các phần ít hơ n một giờ . Chúng ta cũng nên thông báo cho ngườ i đọc về lượ ng thờ i gian của bài giảng, hoặc cũng lưu ý họ đừng đi xa khỏi ph ần chính của bài giảng n ếu bài giảng đó c ần ph ải tr ả tiền để đọc. •
     
     •
     
     •
     
     •
     
     13
     
     Các ứng dụng đào tạo loại này thườ ng yêu cầu sự đăng nhậ p (login) của độc giả, và cũng thườ ng sử dụng câu hỏi d ạng form có tr ả lờ i đúng/sai hoặc theo dạng lựa chọn câu tr ả lờ i từ một danh sách. Thông tin về đọc giả,  bảng điểm đượ c lưu tr ữ trong cơ sở dữ liệu đượ c liên k ết vớ i web site. + Dạy học Trong các ứng d ụng d ạy h ọc d ựa trên công nghệ web, thông tin đượ c trình bày thườ ng tinh tế và có chiều sâu hơ n là trong các ứng dụng đào tạo. Các mối liên k ết là mặt mạnh của web, tuy nhiên chúng có thể là một sự gây r ối cho các học sinh từ trang trình bày chính. Nếu chúng ta cho phép ngườ i đọc liên k ết đến các tài nguyên web khác ngoài web site của chúng ta, chúng ta nên nhóm các liên k ết trong trang này cách biệt khỏi phần thông tin chính. Thông thườ ng ngườ i đọc muốn in thông tin trên web và sẽ đọc chúng sau này. Chúng ta nên cung cấ p cho họ một phiên bản "in" riêng, trong đó các trang riêng biệt, ngắn sẽ đượ c gộ p lại thành một trang dài. + Giáo dục Các độc giả tự học hỏi, tự khám phá sẽ bực mình vớ i phong cách thiết k ế quá thu gọn, quá trình tự. Thông thườ ng các độc giả nhóm này thườ ng có trình độ cao. Thiết k ế một cấu trúc uyển chuyển, có tươ ng tác, không đơ n điệu là lý tưở ng đối vớ i các độc giả này, do r ất khó đoán định chính xác chủ đề nào sẽ đượ c quan tâm nhất đối vớ i một giáo sư hay vớ i một sinh viên, k ỹ sư. Thiết k ế cũng phải cho phép truy nhậ p nhanh đến một phạm vi r ộng các chủ đề, và thườ ng cũng r ất phong phú vớ i các liên k ết đến các thông tin có liên quan, trên web site của chúng ta hay trên các web site khác. Các danh sách dạng text của các liên k ết cũng r ất thích hợ  p cho các mục lục, bản chỉ số vì chúng đượ c nạ p xuống nhanh, đầy đủ thông tin, nhưng cho nhóm độc giả này lại dễ chán, và thế cần có hình ảnh đồ hoạ thiết k ế đẹ p, thay đổi cùng các minh hoạ đi kèm thông tin. Thờ i gian truy nhậ p không thể dự đoán đượ c, nhưng thườ ng ngắn hơ n các site cho đào tạo, giáo dục vì độc gi ả thườ ng khẩn c ấ p. L ựa ch ọn cho in ấn c ũng là bắt bu ộc  phải có cho các độc giả này. + Tham khảo Các web site tham khảo đượ c thiết k ế tốt cho phép ngườ i đọc nhanh chóng đi thẳng vào vấn đề, tìm cái họ cần và sau đó dễ dàng in hoặc lưu giữ cái họ tìm thấy. Thông thườ ng thông tin không phải là các "câu chuyện", do đó cấu trúc của nó hoàn toàn không có trình tự. Cấu trúc menu, nội dung nhất định phải đượ c tổ chức cẩn thận để hỗ tr ợ  tìm kiếm, thu nhận nhanh, dễ lưu gi ữ các file, in ấn khi cần. Cần gi ữ các hình ảnh đồ hoạ nhỏ để thờ i gian nạ p xuống nhanh, và chúng ta cũng nên nghiên cứu, áp dụng phần mềm tìm kiếm thay vì chỉ cung cấ p một danh sách các liên k ết. Thờ i gian liên k ết càng ngắn càng tốt. 14
     
     Các mục tiêu của ứng dụng web này là gì? Tr ướ c tiên cần có một tuyên bố khái quát ngắn và rõ ràng cho các mục tiêu của web site, điều sẽ giúp đỡ  r ất nhiều cho công việc thiết k ế. Nó là điểm xuất phát để chúng ta mở  r ộng đến các mục tiêu chính, và cũng là một công cụ hữu hiệu để đánh giá sự thành công của một web site. Xây dựng một web site là cả một quá trình liên tục, nó không đơ n thuần chỉ là một dự án duy nhất, một lần vớ i các thông tin t ĩ nh. Việc biên tậ p, quản lý và duy trì k ỹ thuật dài hạn nhất định phải bao trùm lên k ế hoạch xây dựng web site. Thiếu điều này, tươ ng lai của một web site sẽ cùng số phận giống như bao nhà văn, nhà báo, đầy lòng say mê buổi ban đầu, nhưng chẳng có k ết quả cuối cùng nào cả. 2.2. Tổ chứ c thông tin  Tổ chức theo một tr ật tự nội dung rõ ràng  Tổ chức theo thứ tự từ điển  Tổ chức theo thờ i gian  Tổ chức theo không gian 2.3. Thiết k ế cấu trúc ứ ng dụng web  Việc tổ chức thông tin ra sao sẽ quyết định cấu trúc của ứng dụng web.  Cấu trúc phân cấ p: o Là cách tiế p cận truyền thống từ trên xuống. o Đầu tiên phải xây dựng các hạng mục ở  mức cao, sau đó s ẽ sắ p x ế p các tài liệu thuộc các hạng mục con.  Cấu trúc siêu văn bản: o Các văn bản hoặc các bức ảnh đượ c k ết nối vớ i các văn bản và đồ hoạ khác. o Các k ết nối này có thể có ở  các vị trí bất k ỳ trong trang và tạo ra khả năng chuyển nhanh tớ i dữ liệu đượ c k ết nối.  Cấu trúc kiểu cơ sở  dữ liệu: o Xây dựng các trang thông tin từ một c ơ  sở  dữ liệu khi các thông tin này đượ c yêu cầu. 2.4. Phát triển các lượ c đồ duyệt các trang web 2.4.1. Phát tri ể n các l ượ c đồ Lượ c đồ duyệt của ứng dụng web phụ thuộc r ất nhiều vào cấu trúc mà ta đã xây dựng.  Ảnh hưở ng tr ực tiế p đến việc di chuyển của ngườ i sử dụng trong tr ạm Web.  Việc truy cậ p vào các thông tin trình bầy.  Tính đơ n giản hay phức tạ p khi truy cậ p các thông tin cũng quyết định r ất nhiều đến thành công của trang Web. 
     
     15
     
     2.4.2. M ột số  cấ u trúc Web
     
       trúc tuyế n tính a. C ấu   
     
     Đơ n giản, hiển thị thông tin một cách tuần tự Thông tin đượ c sắ p theo thứ tự logic hoặc thờ i gian  Nếu nhiều thông tin thì sẽ tr ở nên phức tạ p
     
       trúc phân cấ  p b. C ấu   
     
     Dễ dàng truy xuất thông tin Dễ dàng phân tích, dễ dàng xây dựng Cấu trúc rõ ràng
     
       trúc mạng nhện c. C ấu   
     
     Tự khám phá, tự do tưở ng đối vớ i độc giả Khai thác triệt để năng lực liên k ết và k ết hợ  p của Web. Khó hiểu, khó dự đoán đối vớ i độc giả truy cậ p Web.
     
     16
     
       trúc ô l ướ i d. C ấu  
     
     Tổ chức các thông tin liên quan vớ i nhau. Khó hiểu vớ i độc gi ả không xác định đượ c m ối quan hệ giữa nh ững thông tin đó.
     
     e. So sánh các cấ u trúc
     
     Câu hỏi ôn tập:  Bắt đầu xây dựng một ứng d ụng web chúng ta cần xác định những yêu cầu gì?  Các cách tổ chức thông tin khi thiết k ế ứng dụng web  So sánh các cấu trúc web thườ ng dùng   Nêu một số cấu trúc web không nên sử dụng, vì sao? 17
     
     PHẦN II. MỘT SỐ CÔNG CỤ THIẾT K Ế WEB CHƯƠ NG 3. GIỚ I THIỆU Microsoft FrontPage 2003  Nội dung:  Giớ i thiệu  Khở i động Microsoft FrontPage 2003  Một số thao tác vớ i tệ p  Đặt thuộc tính cho trang  Định dạng font, định dạng đoạn  Tạo siêu liên k ết  Tạo các điểm dừng (Bookmark) trong trang  Chèn các đối tượ ng vào trang  Chèn bảng vào trang web 3.1. Giớ i thiệu  Ngôn ng ữ HTML đã trình bày trong phần web t ĩ nh giúp bạn hiểu đượ c cú  pháp của ngôn ngữ tạo trang web và hỗ tr ợ  cho bạn lậ p trình web động. Trong thực tế bạn không cần thiết phải làm những trang web t ĩ nh bằng cách công phu gõ vào từng thẻ của HTML vì đã có các công cụ tạo ra trang web một cách tr ực quan. Bạn chỉ sử dụng HTML chỉ khi nào thấy r ằng công cụ của bạn dùng không thể hiện đượ c những điều bạn mong muốn. Sau đây là một số công cụ phổ biến hiện nay: Microsoft FrontPage, Microsoft Word, Dreamweaver,... Vớ i sự ra đờ i của các công cụ soạn thảo trang web đã là cho việc tạo ra một trang web không còn khó khăn và mất nhiều th ờ i gian nữa. Vấn đề đặt ra là trang web phải đẹ p và trang nhã cùng vớ i những thông tin phong phú. Vấn đề này phụ thuộc hoàn toàn vào sự tổ chức và năng khiếu thẩm mỹ của bạn. 3.2. Khở i động Microsoft FrontPage 2003  Start/Programs/Microsoft Office/Microsoft Office FrontPage 2003
     
     18
     
     Chọn cách thể hiện thư mục và trang web: click View và chọn Page (Folder).  Ðể xem, sửa các thẻ HTML: Chọn tab Code  Ðể soạn thảo trang web không dùng lệnh HTML: Chọn tab Design  Ðể xem sơ lượ c k ết quả trang web: Chọn tab Preview  Để thể hiện chế độ vừa soạn thảo, vừa xem các lệnh HTML: Chọn tab Split 3.3. Một số thao tác vớ i tệp 3.3.1. T ạo một t ệ p mớ i   Vào File, chọn New  Blank page: Tạo một trang mớ i  Text file: tạo một tệ p text  From existing page: tạo một trang mớ i lấy nội dung từ tệ p đã tồn tại  More page templates.. tạo một trang mớ i t ừ các mẫu có sẵn. 
     
     3.3.2. Lư u l ại t ệ p
     
     Vào File, chọn Save (Ctrl + S)  Gõ tên tệ p vào ô File name, chọn Save 3.3.3. M ở  t ệ p đ ã l ư u  Vào File, chọn Open (Ctrl + O)  Chọn tệ p cần mở , Open 3.3.4. Đóng t ệ p  Vào File, chọn Close   Nếu chưa lưu tệ p, xuất hiện hộ p thoại o Yes: lưu tệ p và thoát o  No: không lưu tệ p o Cancel: không đóng tệ p 
     
     3.4. Đặt thuộc tính cho trang  Vào File, chọn Properties 3.4.1. Tab General 
     
     19
     
       
     
     Title: Tiêu đề trang web Page description: mô tả trang Background sound: đặt nhạc nền cho trang (Chọn vào Forever nếu muốn lặ p đi lặ p lại nhạc nền)
     
     3.4.2. Tab Formating  
     
     
     
     Background picture: chọn ảnh nền cho trang (Browse: chọn ảnh) Color: định dạng màu nền, màu chữ, màu liên k ết, ... mặc định
     
     3.4.3. Tab Advanced 
     
     Margin: đặt khoảng cách lề  Top Margin: khoảng cách lề trên  Left Margin: Khoảng cách lề trái  Bottom Margin: Khoảng cách lề dướ i  Right Margin: Khoảng cách lề  phải
     
     20
     
     3.4.4. Tab Language  
     
     Page language: ngôn ngữ mặc định cho trang web HTML encoding: chọn Unicode (UTF-8) để lưu định dạng trang web theo Unicode.
     
     3.5. Định dạng font, định dạng đoạn 3.5.1. Đị nh d ạng font  Vào Format, chọn Font  Font: các font chữ Unicode  Font Style: các kiểu chữ (Regular: bình thườ ng; Italic: nghiêng; Bold: đậm)  Size: kích cỡ  chữ  Color: màu chữ
     
     3.5.2. Đị nh d ạng đ oạn
     
     21
     
     Vào Format, chọn Paragraph  Alignment: căn lề  Indentation: xê dịch lề  Spacing: khoảng cách giữa các đoạn  Line spacing: khoảng cách giữa các hàng trong đoạn
     
     3.6. Tạo siêu liên k ết  Bôi đen vùng cần tạo siêu liên k ết  Vào Insert, chọn HyperLink   Gõ trang web hoặc URL ở  ô Address  Target Frame: o Same Frame: Mở  trang liên k ết ngay trên trang hiện tại o  New Windows: Mở  trang liên k ết trong cửa sổ mớ i.  Bookmark: Tạo liên k ết tớ i điểm dừng
     
     22
     
     3.7. Tạo các điểm dừ ng (Bookmark) trong trang Ðể tạo liên k ết đến các phần nội dung trong cùng 1 trang web ta phải tạo bookmark  cho mỗi phần nội dung trong trang web để chỉ cần nhấ p vào mục lục các phần n ội dung là nhảy ngay đến phần nội dung tươ ng ứng. Muốn tạo các liên k ết nội tại trong trang ta  phải tạo các điểm dừng (bookmark) tr ướ c. Các bướ c tạo bookmark như sau:  Di chuyển con tr ỏ tớ i vị trí cần tạo điểm dừng  Chọn chức năng Insert/Bookmark  Ðặt tên cho điểm dừng và click OK. Muốn xoá 1 bookmark nào thì chọn  bookmark  đã có trong danh sách và nhấ p Clear. Muốn nhảy đến 1  bookmark đã định ngh ĩ a thì chọn bookmark đó và click nút Goto.   Nếu muốn liên k ết tớ i điểm dừng này chỉ cần thực hiện thao tác tạo Hyperlink đến bookmark. 3.8. Chèn các đối tượ ng vào trang web  Chèn ảnh: Insert\Picture\From file  Chèn một đườ ng ngang: Insert\Picture\Horizontal Line  Chèn dòng chữ chạy: Insert\Web Component\ Dynamic Effects\Marquee o Direction: hướ ng o Speed: tốc độ o Behavior: kiểu chạy o Size: kích cỡ  
     
     3.9. Chèn bảng vào trang web   Ngườ i ta thườ ng dùng table để: o Hiển thị các thông tin có dạng dòng/cột, ví dụ như bảng thờ i khóa biểu, thông tin sản phẩm, .. o Trình bày (layout) các văn bản (text) và các ảnh đồ họa (graphics). 23
     
     Các bướ c thực hiện Table\Insert\Table  Rows: số hàng  Columns: Số cột  Layout: định dạng bảng o Alignment: Căn lề o Specify width: Định độ r ộng cho bảng o Specify height: Định chiều cao cho bảng Border: đườ ng viền cho bảng  Background  o Color: màu nền cho bảng o User background picture: chọn ảnh nền cho bảng 
     
     Bài tập: Tham khảo các trang web trên internet, xây dựng một số mẫu giao diện web sau:  Trang web tin tức  Trang web nghe nhạc  Trang web bán hàng  Trang web tìm kiếm
     
     24
     
     CHƯƠ NG 4. GIỚ I THIỆU ASP.NET  Nội dung:  Giớ i thiệu ASP.NET  Sự khác biệt giữa ASP.NET và ASP  Sơ lượ c về .NET Framework   Khở i động Microsoft Visual Studio 2005  Tạo một Web site mớ i
     
     4.1. Giớ i thiệu ASP.NET ASP.NET đượ c viết tắt từ Active Server Pages.NET. Nói đơ n giản ASP.NET là một công nghệ có tính cách mạng dùng để phát triển các ứng dụng về mạng hiện nay cũng như trong tươ ng lai. ASP.NET là một phươ ng pháp tổ chức hay khung tổ chức (framework) để thiết lậ p các ứng dụng hết sức mạnh cho mạng dựa trên CLR (Common Language Runtime) chứ không phải là ngôn ngữ lậ p trình. Ngôn ngữ lậ p trình dùng để diễn đạt có thể là VB.NET, C#,... 4.2. Sự  khác biệt giữ a ASP.NET và ASP  Tậ p tin của ASP.NET có phần mở r ộng là .ASPX, còn tậ p tin của ASP là .ASP.  Tậ p tin của ASP.NET đượ c phân tích ngữ pháp (parsed) bở i XSPISAPI.DLL, còn tậ p tin của ASP đượ c phân tích bở i ASP.DLL.  ASP.NET là kiểu m ẫu l ậ p trình phát động bằng sự kiện (event driven), còn các trang ASP đượ c thi hành theo thứ tự tuần tự từ trên xuống dướ i.  ASP.NET sử dụng trình biên dịch (compiled code) nên r ất nhanh, còn ASP dùng trình thông dịch (interpreted code) do đó hiệu suất và tốc độ phát triển cũng kém hơ n.  ASP.NET hỗ tr ợ  nhiều ngôn ngữ lậ p trình mớ i vớ i .NET và chạy trong môi tr ườ ng biên dịch (compiled environment), còn ASP chỉ chấ p nhận VBScript và JavaScript nên ASP chỉ là một ngôn ngữ k ịch bản (scripted language) trong môi tr ườ ng thông dịch (interpreter environment). Không những vậy, ASP.NET còn k ết hợ  p nhuần nhuyễn vớ i XML (Extensible Markup Language) để trao đổi các thông tin qua mạng.  ASP.NET hỗ tr ợ  tất cả các trình duyệt (browser) và quan tr ọng hơ n nữa là hỗ tr ợ  các thiết b ị di động (mobile devices). Chính các thiết bị di động, mà mỗi ngày càng phổ biến, đã khiến việc dùng ASP trong việc phát triển mạng nhằm vươ n tớ i thị tr ườ ng mớ i đó tr ở nên vô cùng khó khăn. 4.3. Sơ lượ c về .NET Framework   Mọi chức n ăng ASP.NET có đượ c hoàn toàn dựa vào .NET framework, do đó có chữ .NET trong ASP.NET. Ta cần phải hiểu rõ kiến trúc hạ tầng c ủa 25
     
     .NET framework  để dùng ASP.NET một cách hiệu quả, trong đó quan tr ọng nhất là Common Language Runtime (CLR) và .NET Framework  Class. a) CLR (Common Laguage Runtime) 
     
      
     
     Là môi tr ườ  ng đượ c dùng để quản lý sự thi hành các mã nguồn mà ta đã ườ ng soạn ra và biên dịch trong các ứng dụng. Tuy nhiên khi biên dịch mã nguồn, ta lại biên dịch chúng ra thành một ngôn ngữ trung gian gọi là Microsoft Intermediate Language (MSIL). Chính ngôn ngữ trung gian MSIL này là ngôn ngữ chung cho tất cả các ngôn ngữ .NET hiện có. Trong khi biên dịch, các ứng dụng cũng sản xuất ra những thông tin cần thiết, ta gọi những thông tin này là metadata. Ðến khi ta chạy một ứng dụng, CLR  sẽ tiế p quản (take-over) và lại biên dịch (compile) nguồn mã một lần nữa ra ướ c khi thi hành thành ngôn ngữ gốc (native language) của máy vi tính tr ướ  những công việc đã đượ c bố trí trong nguồn mã đó. Thực hiện quản lý bộ nhớ , quản lý thực thi tiểu trình, thực thi mã nguồn, xác nhận mã nguồn an toàn, biên dịch và các dịch vụ hệ thống khác.  Ngoài ra nó còn đảm bảo cho việc thực hiện cho việc bảo mật.
     
     b) .NET Framework Classes
     
     Ðiều quan tr ọng nhất mà ta cần ph ải nh ớ  là m ọi th ứ trong .NET đều là đối tượ ng. ng. Các đối tượ ng ng đó đượ c tổ chức lại thành từng nhóm riêng biệt như trong một thư viện để ta dễ dàng sử dụng. Ta gọi các nhóm như vậy là không gian tên (namespaces), và ta sẽ dùng những không gian tên này để gọi hay nhậ p các lớ  p (classes) cần thiết cho ứng dụng của mình.  Một namespace không chỉ là một nhóm các kiểu dữ liệu, mà nó làm cho tên của tất cả các kiểu dữ liệu trong cùng một không gian tên sẽ có tiế p đầu ngữ là tên của namespace đó. Nó cũng cho phép một không gian tên nằm trong ợ  chung của các thư viện một không gian tên khác. Ví dụ, h ầu h ết các hỗ tr ợ  lớ  p cơ sở .NET đều nằm trong một không gian tên gọi là System. Lớ  p cơ sở  Array nằm trong không gian tên này có tên đầy đủ là System.Array. 4.4. Khở i động Microsoft Visual Studio 2005  Start/Program  Microsoft Visual Studio 2005/Microsoft Visual Studio 2005 
     
     26
     
     4.5. Tạo một Web site mớ i
     
      
     
     Chọn ASP.NET Web site Language: Chọn ngôn ngữ lậ p trình (C#, VB.NET)
     
     27
     
     
     
     Design: Chế độ thiết k ế Source: Chế độ xem các thẻ ASP.NET Ví dụ: Xuất hiện dòng văn bản trên trang web.
     
     
     
     Thực hiện (F5), ta đượ c nội dung trang web như sau:
     
      
     
     28
     
     4.6. Tạo Master Page 4.6.1. Gi ới  thi ệu  Master pages yêu cầu 2 phần riêng biệt, phần master page và phần nội dung (content). Phần master page xác định giao diện và các điều hướ ng, ví dụ các thông tin chung (các thông tin đượ c xuất hiện trên tất cả các trang của site). Trang nội dung là trang chứa các thông tin riêng biệt mà bạn muốn thể hiện. Khi một trang đượ c hiển thị trên trình duyệt, master page sẽ tr ộn hai trang đó lại vớ i nhau, k ết hợ  p giữa trang giao diện từ master page và nội dung từ trang thông tin riêng biệt đó. B ằng cách sử dụng master page, bạn có thể tránh khỏi vi ệc t ạo l ại các thông tin chung trên mỗi trang. Hơ n n ữa, nếu bất k ỳ khi nào bạn quyết định thay đổi n ội dung giao diện c ủa toàn bộ các trang, bạn chỉ cần thay đổi trong trang master page.  Một số đặc điểm nổi bật của master page o Giảm thiểu thờ i gian thiết k ế và các tài nguyên bằng cách chỉ thiết k ế những thông tin chung trong tệ p master page. o  Ngườ i thiết k ế có thể tạo ra các trang có mẫu gi ống nhau bằng cách tham chiếu đến master page mặc định. Mỗi khi trang master thay đổi, giao diện của trang tham chiếu đến cũng thay đổi theo. o Sử dụng master page có thể cải thiện việc quản lý website, bở i vì  bạn có thể thay đổi giao diện của website bằng cách thay đổi trong master page. Bạn không cần phải thay đổi trên toàn bộ các trang trong site của bạn.
     
     29
     
     4.6.2. Các bướ c thự c hi ện  
     
     
     
     Vào Website, chọn mục Add New Item Xuất hiện hộ p thoại (xem hình) o Chọn Master Page, đặt tên ở  mục Name o Chọn ngôn ngữ thể hiện ở  mục Language o Chọn Add
     
     Xây dựng trang MasterPage.master vớ i cấu trúc như sau
     
     30
     
      
     
     Các phần ngoài vùng ContentPlaceHolder sẽ đượ c gi ữ nguyên khi tạo một trang mớ i Để tạo một trang mớ i có cấu trúc tươ ng tự trang MasterPage.master, chúng ta thực hiện các bướ c sau: o Mở trang MasterPage.master  o Trong menu Website, chọn Add Content Page o Một trang mớ i đượ c tạo ra có cấu trúc giống như trang MasterPage.master, chúng ta chỉ đượ c phép chỉnh sửa trong phần Content của trang mớ i đượ c tạo (xem hình).
     
     Câu hỏi ôn tập: 1. Nêu sự khác biệt giữa ASP và ASP.NET 2. Các thành phần chính trong .NET framework  3. Cách thực hiện một ứng dụng ASP.NET 4. Ư u điểm khi tạo Master Page
     
     31
     
     CHƯƠ NG 5. GIỚ I THIỆU NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH C#  Nội dung:  Giớ i thiệu  Biến và Hằng  Kiểu dữ liệu tiền định ngh ĩ a  Câu lệnh điều kiện  Vòng lặ p  Mảng  Sử dụng các ghi chú  Từ định danh và từ khóa 5.1. Giớ i thiệu C# mô tả một ngôn ngữ hiện đại hướ ng đối tượ ng (object-oriented). Nó đượ c thiết k ế để chú ý đến việc diễn đạt C++ theo kiểu lậ p trình và phát triển nhanh ứng dụng RAD (Rapid Application Development) chẳng hạn như Microsoft Visual Basic, Delphi, C++ Builder. C# đượ c kiến trúc bở i Anders Hejlsberg, ngườ i đã viết nên trình biên dịch Pascal và có nhiều đóng góp cho ngôn ngữ Delphi cũng như Java. Và do đó sự tiến triển của C# chịu ảnh hưở ng bở i các ngôn ngữ như C++, SmallTalk, Java và các ngôn ngữ khác. Tr ướ c hết, mọi thứ trong C# đều là đối t ượ ng. C# không quan tâm đến dữ liệu toàn cục hay hàm toàn cục. Tất cả dữ liệu và phươ ng thức trong C# đượ c chứa trong khai báo: cấu trúc (struct) hoặc lớ  p (class). Tất cả dữ liệu và phươ ng thức thao tác trên dữ liệu cần đượ c đóng gói như một đơ n vị chức năng, các đơ n vị chức năng này là những đối tượ ng có thể đượ c sử dụng lại, chúng độc lậ p và có thể tự hoạt động. 5.2. Biến và Hằng   5.2.1. Bi ến Một biến dùng để lưu tr ữ giá tr ị mang một kiểu dữ liệu nào đó. Cú pháp C# sau đây để khai báo một biến : [ modifier ] datatype identifer ; Vớ i modifier là một trong những từ khoá: public, private, protected, . . . còn datatype là kiểu dữ liệu (int , long , float. . . ) và identifier là tên biến. Thí dụ dướ i đây một biến mang tên i, kiểu số nguyên int và có thể đượ c truy cậ p bở i bất cứ hàm nào.  public int i; Ta có thể gán cho biến một giá tr ị bằng toán tử "=". i = 10 ; Ta cũng có thể khai báo biến và khở i tạo cho biến một giá tr ị như sau : int i = 10; 32
     
      Nếu ta khai báo nhiều biến có cùng kiểu dữ liệu sẽ có dạng như sau: int x = 10, y = 20; 5.2.2. H ằng  Một hằng (constant) là một biến nhưng giá tr ị không thể thay đổi đượ c suốt thờ i gian thi hành chươ ng trình. Đôi lúc ta cũng cần có những giá tr ị bao giờ  cũng  bất biến. Thí dụ const int a = 100; // giá tr ị này không thể bị thay đổi   g có nhữ ng đặc đ iể m sau :  H ằn Hằng bắt buộc phải đượ c gán giá tr ị lúc khai báo. Một khi đã đượ c khở i gán thì không thể viết đè chồng lên. Giá tr ị của hằng đượ c tính toán vào lúc biên dịch, do đó không thể gán một hằng t ừ một tr ị của m ột biến. N ếu mu ốn làm thế thì phải s ử dụng đến m ột read-only field. Hằng bao giờ  cũng static, tuy nhiên ta không thể đưa từ khoá static vào khi khai báo hằng. Có ba thuận l ợ i khi sử d ụng hằ ng trong chươ ng trình của bạn : Hằng làm cho chươ ng trình đọc dễ dàng hơ n, bằng cách thay thế những con số vô cảm bở i những tên mang đầy ý ngh ĩ a hơ n. Hằng làm cho dễ sữa chươ ng trình hơ n. Hằng làm cho việc tránh lỗi dễ dàng hơ n, nếu bạn gán một tr ị khác cho một hằng đâu đó trong chươ ng trình sau khi bạn đã gán giá tr ị cho hằng, thì trình biên dịch sẽ thông báo lỗi. 5.3. Kiểu dữ  liệu tiền định ngh ĩ a C# là một ngôn ngữ đượ c ki ểm soát chặt chẽ về mặt ki ểu d ữ liệu, ngoài ra   tr  ị  (value type) và C# còn chia các kiểu dữ liệu thành hai loại khác nhau: ki ểu   (reference type). Ngh ĩ a là trên một chươ ng trình C# dữ liệu đượ c ki ể u qui chi ếu lưu tr ữ một hoặc hai nơ i tuỳ theo đặc thù của kiểu dữ liệu. Thứ nhất là stack một vùng nhớ  dành lưu tr ữ dữ liệu có chiều dài cố định, chẳng hạn int chiếm dụng 4 bytes. Mỗi chươ ng trình khi đang thi hành đều đượ c cấ p phát riêng một stack riêng biệt mà các chươ ng trình khác không đượ c tác động tớ i. Khi một hàm đượ c g ọi hàm thi hành thì tất c ả các biến c ục b ộ của hàm đượ c đưa vào stack và khi hàm hoàn thành công tác thì nh ững biến cục bộ của hàm đều  bị lấy ra. Đây là cách thu hồi khi hàm hết hoạt động. Thứ hai là heap, một vùng nhớ  dùng lưu tr ữ dữ liệu có kích cỡ  thay đổi, string chẳng hạn, hoặc dữ liệu có một cuộc sống dài hơ n phươ ng thức của một đối tượ ng chẳng hạn, thí dụ khi phươ ng thức thể hiện (instantiate) một đối tượ ng, đối tượ ng đượ c lưu tr ữ trên heap, và nó không bị đẩy ra khi hàm hoàn thành giống như •
     
     •
     
     •
     
     •
     
     •
     
     •
     
     33
     
     stack, mà ở nguyên tại chỗ và có thể trao cho các phươ ng thức khác thông qua một qui chiếu. C# cũng hỗ tr ợ  kiểu con tr ỏ (pointer type) giống như C++ nhưng ít khi dùng đến và chỉ dùng khi làm việc vớ i đoạn mã unmanaged. Đoạn mã unmanaged là đoạn mã đượ c tạo ra ngoài môi tr ườ ng .NET, chẳng hạn những đối tượ ng COM.   giá tr  ị đượ c đị nh nghĩ a tr ướ c (Predefined Value Types) 5.3.1. Ki ểu Kiểu dữ liệu bẩm sinh (The built-in value types) trình bày ban đầu như integer và floating-point numbers, character, và boolean types. Các kiểu Integer: C# hỗ tr ợ 8 kiểu dữ liệu số nguyên sau:
     
     Name
     
     CTS Type
     
     Description
     
     Range (min:max)
     
     sbyte
     
     System.SByte
     
     8-bit signed integer
     
     -128:127 (-27:27-1)
     
     short
     
     System.Int16 16-bit signed integer
     
     int
     
     System.Int32 32-bit signed integer -2,147,483,648:2,147,483,647 (-231:231-1)
     
     long
     
     System.Int64 64-bit signed integer 
     
      byte
     
     System.Byte
     
     -32,768:32,767 (-215:215-1) -9,223,372,036,854,775,808: 9,223,372,036,854,775,807 (-263:263-1) 0:255 (0:28-1)
     
     8-bit signed integer
     
     ushort
     
     System.UInt16 16-bit signed integer
     
     0:65,535 (0:216-1)
     
     uint
     
     System.UInt32 32-bit signed integer
     
     0:4,294,967,295 (0:232-1)
     
     ulong
     
     System.UInt64 64-bit signed integer
     
     0:18,446,744,073,709,551,615(0:264-1)
     
     Thí dụ : long x = 0x12ab;// ghi theo hexa uint ui = 1234U; long l = 1234L; ulong ul = 1234UL; Kiểu dữ  liệu số dấu chấm động (Floating Point Types) Name
     
     CTS Type
     
     Description
     
     Significant Figures
     
     Float
     
     System.Single
     
     32-bit single-precision floating- point
     
     7
     
     Double System.Double
     
     64-bit double-precision floating- point
     
     15/16
     
     Range (approximate) ±1.5 × 10-45 to ±3.4 × 1038 ±5.0 × 10-324 to ±1.7 × 10308
     
     Thí dụ: float f = 12.3F; Kiểu dữ  liệu số thập phân (Decimal Type): 34
     
     Name
     
     CTS Type
     
     decimal System.Decimal
     
     Significant Range (approximate) Figures
     
     Description 128-bit high precision decimal notation
     
     ±1.0 × 10-28 to ±7.9 × 1028
     
     28
     
     Thí dụ : decimal d = 12.30M ; //có thể viết decimal d = 12.30m; Kiểu Boolean : Name
     
     CTS Type
     
     Value
     
     Bool
     
     System.Boolean
     
     true or false
     
     Kiểu Character Type: Name
     
     CTS Type
     
     Value
     
     char
     
     System.Char
     
     Biểu diễn ký tự Unicode 16-bit
     
       tham khảo ti ền đị nh nghĩ a 5.3.2. Ki ểu
     
     C# hỗ tr ợ hai kiểu dữ liệu đượ c định ngh ĩ a tr ướ c: Name
     
     CTS Type
     
     Description
     
     object
     
     System.Object
     
     The root type, from which all other types in the CTS derive (including value types)
     
     string
     
     System.String
     
     Các ký tự Unicode
     
     Các ký tự escape thông dụng: Escape Sequence
     
     Character
     
     \'
     
     Single quote
     
     \"
     
     Double quote
     
     \\
     
     Backslash
     
     \0
     
     Null
     
     \a
     
     Alert
     
     \b
     
     Backspace
     
     \f
     
     Form feed
     
     \n
     
     Newline
     
     \r
     
     Carriage return
     
     \t
     
     Tab character 
     
     \v
     
     Vertical tab 35
     
     Kiểu chuỗi: Đối tượ ng kiểu string chứa một chuỗi ký tự. Khi khai báo một biến chuỗi, chúng ta sử dụng từ khoá string như sau: string myString; Thườ ng thì phải gán giá tr ị cho một biến kiểu string: string myString = "Xin chao"; 5.4. Câu lệnh điều kiện 5.4.1. Câu l ệnh đ i ều ki ện if  Cú pháp như sau: if (dieu_kien) Cau_lenh_1;
     
     [else Cau_lenh_2;]
     
      Nếu có nhiều hơ n một câu lệnh để thi hành trong câu điều kiện chúng ta sẽ đưa tất cả các câu lệnh này vào trong dấu ngoặc móc ({ ...}). Ý ngh ĩ a: - Nếu dieu_kien đúng thì thực hiện Cau_lenh_1; - Ngượ c lại thì thực hiện các lệnh Cau_lenh_2; 5.4.2. Câu l ệnh switch Các câu lệnh if nằm l ồng r ất khó đọc, khó gỡ  r ối. Khi bạn có một lo ạt l ựa chọn phức tạ p thì nên sử dụng câu lệnh switch. Cú pháp như sau:  switch (biể u thứ c) { case biể u thứ c ràng buộc: câu l ệnh câu l ệnh nhả y [default: câu l ệnh mặc định]  }
     
     5.5. Vòng lặp (Loops) C# cung cấ p cho chúng ta 4 vòng lặ p khác nhau (for, while, do...while, và foreach) cho phép chúng ta thực hiện một đoạn mã lặ p lại khi đúng điều kiện lặ p. 5.5.1. Vòng l ặ p for  Cú pháp:
     
     for (initializer; condition; iterator )  statement(s)
     
     Thí dụ: Đoạn mã sau sẽ xuất ra tất cả số nguyên từ 0 đến 99: 36
     
     for (int i = 0; i < 100; i++) { Console.WriteLine(i); } 5.5.2. Vòng l ặ p while
     
     Cú pháp: while (condition) statement(s); Thí dụ :  bool condition = true; while (condition) { //Vòng lặ p thực hiện đến khi condition sai //Thực hiện các công việc condition = CheckCondition(); //CheckCondition() tr ả về kiểu bool } 5.5.3. Vòng l ặ p do . . . while (The do…while Loop)
     
      bool condition; do { // Vòng lặ p này sẽ thực hiện ít nhất một lần // thậm chí nếu câu điều kiện sai } while (condition); 5.5.4. Vòng l ặ p foreach (The foreach Loop)
     
     Cho phép bạn duyệt qua tất cả các phần tử trong dãy hoặc các tậ p hợ  p khác, và tuần tự xem xét từng phần tử một.Cú pháp như sau: foreach (type identifier in expression) statement; Thí dụ: foreach (int temp in arrayOfInts) { Console.WriteLine(temp); } foreach (int temp in arrayOfInts) { temp++; Console.WriteLine(temp); } 37
     
     5.5.5. Câu l ệnh goto
     
     goto Label1; Console.WriteLine("This won't be executed"); Label1: Console.WriteLine("Continuing execution from here"); 5.5.6. Câu l ệnh break  Ta dùng câu lệnh break khi muốn ngưng việc thi hành và thoát khỏi vòng lặ p. 5.5.7. Câu l ệnh continue Câu lệnh continue đượ c dùng trong vòng lặ p khi bạn muốn khở i động lại một vòng lặ p nhưng lại không muốn thi hành phần l ệnh còn lại trong vòng lặ p, ở  một điểm nào đó trong thân vòng lặ p. 5.5.8. Câu l ệnh return Câu lệnh return dùng thoát khỏi một hàm hành sự của một lớ  p, tr ả quyền điều khiển v ề phía hàm gọi (caller). Nếu hàm có một kiểu d ữ liệu tr ả về thì return  phải tr ả về một kiểu dữ liệu này; bằng không thì câu lệnh đượ c dùng không có  biểu thức. 5.6. Mảng (Arrays) Mảng là một cấu trúc dữ liệu cấu tạo bở i một số biến đượ c gọi là những  phần tử mảng. Tất cả các phần tử này đều thuộc một kiểu d ữ liệu. Bạn có thể truy xuất phần tử thông qua chỉ số (index). Chỉ số bắt đầu bằng zero (0). Có nhiều loại mảng: mảng một chiều, mảng nhiều chiều. Cú pháp : type[ ] array-name; thí dụ: int[] myIntegers; // mảng kiểu số nguyên string[] myString ; // mảng kiểu chuổi chữ Bạn khai báo mảng có chiều dài xác định vớ i từ khoá new như sau: int[] myIntegers = new int[32]; integers[0] = 35;// phần tử đầu tiên có giá tr ị 35 integers[31] = 432;// phần tử 32 có giá tr ị 432 Bạn cũng có thể khai báo như sau: int[] integers; integers = new int[32]; string[] myArray = {"first element", "second element"}; 5.6.1. Làm vi ệc vớ i mảng 
     
     Ta có thể tìm đượ c chiều dài của mảng sau nhờ  vào thuộc tính Length, xét ví dụ sau: 38
     
     int arrayLength = integers.Length  Nếu các thành phần c ủa mảng là kiểu định ngh ĩ a tr ướ c (predefined types), ta có thể sắ p xế p tăng dần bằng phươ ng thức Array.Sort() Array.Sort(myArray); Chúng ta có thể đảo ngượ c mảng đã có nhờ vào phươ ng thức Reverse(): Array.Reverse(myArray); string[] artists = {"Leonardo", "Monet", "Van Gogh", "Klee"}; Array.Sort(artists); Array.Reverse(artists); foreach (string name in artists) { Console.WriteLine(name); } 5.6.2. M ảng nhi ều chi ều (Multidimensional Arrays)
     
     Cú pháp : type[,] array-name; Thí dụ muốn khai báo một m ảng hai chiều gồm hai hàng ba cột v ớ i phần tử kiểu nguyên : int[,] myRectArray = new int[2,3]; Bạn có thể khở i gán mảng xem các ví dụ sau về mảng nhiều chiều: //mảng 4 hàng 2 cột int[,] myRectArray = new int[,]{{1,2},{3,4},{5,6},{7,8}}; string[,] beatleName = { {"Lennon","John"}, {"McCartney","Paul"}, {"Harrison","George"}, {"Starkey","Richard"} };
     
     chúng ta có thể sử dụng : string[,,] my3DArray; double [, ] matrix = new double[10, 10]; for (int i = 0; i < 10; i++) { for (int j=0; j < 10; j++) matrix[i, j] = 4; }
     
     5.7. Sử dụng các ghi chú Ở phần này chúng ta xem phần thêm các ghi chú vào đoạn mã. C# sử dụng kiểu truyền thống của C hàng đơ n (// ...) và nhiều hàng (/* ... */). 39
     
     Một chươ ng trình C# cũng có thể chứa những dòng chú giải. Ví dụ: // Ghi chú trên một dòng đơ n và /* Ghi chú trên nhiều dòng */ 5.8. Từ định danh và từ khoá Từ định danh là tên chúng ta đặt cho biến, để định ngh ĩ a ki ểu sử dụng như các lớ  p, cấu trúc, và các thành phần của kiểu này. C# có một số quy tắc để định rõ các từ định danh như sau: Bắt đầu bằng ký tự Không đượ c sử dụng từ khoá làm từ định danh Trong C# có sẵn một số từ khoá (keyword). •
     
     •
     
     abstract
     
     do
     
     implicit
     
     params
     
     switch
     
     as
     
     double
     
     in
     
     private
     
     this
     
      base
     
     else
     
     int
     
     protected
     
     throw
     
      bool
     
     enum
     
     interface
     
     public
     
     true
     
      break
     
     event
     
     internal
     
     readonly
     
     try
     
      byte
     
     explicit
     
     is
     
     ref
     
     typeof 
     
     case
     
     extern
     
     lock
     
     return
     
     uint
     
     catch
     
     false
     
     long
     
     sbyte
     
     ulong
     
     char
     
     finally
     
     namespace
     
     sealed
     
     unchecked
     
     checked
     
     fixed
     
     new
     
     short
     
     unsafe
     
     class
     
     float
     
     null
     
     sizeof
     
     ushort
     
     const
     
     for
     
     object
     
     stackalloc
     
     using
     
     continue
     
     foreach
     
     operator
     
     static
     
     virtual
     
     decimal
     
     goto
     
     out
     
     string
     
     volatile
     
     default
     
     if
     
     override
     
     struct
     
     void
     
     delegate
     
     while
     
     40
     
     CHƯƠ NG 6. CÁC ĐIỀU KHIỂN VÀ CÁC ĐỐI TƯỢ NG TRONG ASP.NET Các ứng dụng Web Forms bao gồm nhiều điều khiển (controls) khác nhau. Các control này có thể đơ n giản như các control Button và TextBox, hay chúng có thể tinh vi và phức tạ p hơ n như các control TreeView và GridView. Trong .NET framework có nhiều control sẵn sàng k ết hợ  p vớ i các ứng dụng Web Forms, và r ất nhiều control đượ c dùng trong các phát triển ứng dụng .NET tuỳ biến. Visual Studio .NET có thể thêm các control này vào một Web form cho  bạn. Mọi control thừa k ế từ System.Web.UI.WebControls. Lớ  p này chứa các  phươ ng thức và các thuộc tính cơ  bản đượ c dùng bở i bất k ỳ control nào cung cấ p một giao diện cho ngườ i sử dụng.  Các thao tác vớ i các controls  Hiện thanh Toolbox  Kéo và thả controls vào web form
     
     Controls
     
     
     
     Cửa sổ Properties: Nhấ p chuột phải vào control, chọn Properties
     
     Thuộc tính
     
     S ự kiện
     
     6.1. Một số điều khiển cơ bản 6.1.1. Label   
     
     Sử dụng Label để hiển thị một đoạn văn bản trên trang web Một số thuộc tính: o BackColor: Tạo màu nền o BorderColor: Màu đườ ng viền 41
     
     o o o o o o
     
     BorderStyle: Kiểu đườ ng viền Enabled: Cho phép tác động/không tác động đến control Font: Tạo font, kích cỡ ,... cho Label Text: Đoạn văn bản sẽ hiển thị ToolTip: Đoạn văn bản sẽ hiển thị khi rê chuột qua Label Visible: Ẩn/hiện Label
     
     6.1.2. Button  
     
     Sử dụng Button để tạo một nút và ngườ i dùng nhấ p chuột vào nút để thực hiện một lệnh nào đó. Sự kiện: o Click: sự kiện đượ c thực hiện khi ngườ i dùng nhấ p chuột vào button
     
     6.1.3. Checkbox   
     
     Thườ ng sử dụng trong các tr ườ ng hợ  p nhậ p giá tr ị kiểu boolean (true, false), (yes, no). Một số sự kiện: o CheckedChange o Load
     
     6.1.4. Radio button  
     
     Thườ ng sử dụng để ngườ i sử dụng chọn một trong các giá tr ị. Một số sự kiện: o CheckedChange o Load
     
     6.1.5. DropDownList  
     
     
     
     
     
     Tạo một danh sách tr ải xuống khi ngườ i dùng nhấ p chuột vào, cho phép ngườ i dùng chọn một giá tr ị trong danh sách. Một số thuộc tính: o Id: định danh đối tượ ng o DataSource o DataTextField o DataValueField o Items Một số sự kiện: o SelectedIndexChange o TextChanged o Load o DataBind 42
     
     Ví dụ: Thêm danh sách các tháng từ 1 12 vào DropDownList1 for (int i = 1; i < 13; i++) DropDownList1.Items.Add("Tháng " + i.ToString()); 6.1.6. Listbox  
     
     Thườ ng sử dụng để ngườ i s ử dụng chọn m ột ho ặc nhiều giá tr ị trong danh sách.
     
     
     
     Một số thuộc tính: o Id: định danh đối tượ ng o DataSource o DataTextField o DataValueField o Items Một số sự kiện: o SelectedIndexChange o TextChanged o Load o DataBind Ví dụ: Thêm danh sách các tháng từ 1 12 vào ListBox1 for (int i = 1; i < 13; i++) ListBox1.Items.Add("Tháng " + i.ToString());
     
     
     
     6.1.7. TextBox   
     
     
     
     Thườ ng sử dụng để ngườ i dùng nhậ p thông tin, hiển thị thông tin trên trang web. Một số thuộc tính: o Id: định danh đối tượ ng o TextMode (SingleLine, MultiLine, Password) Một số sự kiện: o TextChange o Load
     
     6.1.8. HyperLink   
     
     Dùng để tạo siêu liên k ết trên trang web Một số thuộc tính: o Id: định danh đối tượ ng 43
     
     ImageUrl o  NevigateUrl o Target Một số sự kiện: o DataBinding o Load o
     
     
     
     6.1.9. Calendar   
     
     Dùng để tạo lịch trên trang web Một số thuộc tính: o BackColor  o BorderColor  o DayHeaderStyle o DayStyle o Font o SelectedStyle o TitleStyle o TodayDayStyle o WeekendDayStyle
     
     6.1.10. Image  
     
     Dùng để đưa hình ảnh lên trang web. Một số thuộc tính: o Height o ImageAlign o ImageUrl o ToolTip o Visible o Width
     
     6.1.11. GridView 
     
     
     
     Hiển thị các thông tin theo dạng bảng, mỗi cột biểu diễn một tr ườ ng (field) và mỗi hàng mô tả một bản ghi (record). GridView cho phép chúng ta lựa chọn, sắ p xế p hay sửa mỗi bản ghi. Mỗi cột trong GridView mô tả bở i đối t ượ ng DataControlField. Bảng d ướ i đây mô tả các kiểu cột có thể dùng:
     
     Column field type Description BoundField Hiển thị giá tr ị của một tr ườ ng trong Data Source.
     
     44
     
     
     
     
     
     ButtonField
     
     Hiển thị một nút (button) cho mỗi bản ghi trong GridView.
     
     CheckBoxField
     
     Hiển thị một CheckBox cho mỗi bản ghi trong GridView. Kiểu này thườ ng áp dụng cho các tr ườ ng nhận giá tr ị Boolean (true, false).
     
     CommandField
     
     Hiển thị các nút để thực hiện lệnh chọn, sửa, xóa
     
     HyperLinkField
     
     Hiển thị giá tr ị của một tr ườ ng trong Data Source như là một siêu liên k ết.
     
     ImageField
     
     Hiển thị ảnh cho mỗi bản ghi trong GridView
     
     TemplateField
     
     Hiển th ị các nội dung do ngườ i lậ p trình định ngh ĩ a cho mỗi bản ghi trong GridView.
     
     Một số thuộc tính o DataSource: dữ liệu nguồn, có thể lấy từ DataSet, DataTable o BackColor: màu nền o Caption: tiêu đề o GridLine: các kiểu đườ ng lướ i Một số sự kiện: PageIndexChanged
     
     Thực hiện khi một trang trong GridView đượ c chọn, nhưng sau khi GridView chuyển trang.
     
     PageIndexChanging Thực hiện khi một trang trong GridView đượ c chọn, tr ướ c khi GridView chuyển trang. RowCreated
     
     Thực hiện khi một hàng mớ i đượ c tạo ra trong GridView. Sự kiện này thườ ng dùng để thay đổi nội dung một hàng khi hàng đượ c tạo ra.
     
     RowDeleted
     
     Thực hiện khi nút Delete trong hàng đượ c nhấn, nhưng sau khi GridView xóa bản ghi trong Data Source. Sự kiện này thườ ng để kiểm tra k ết quả của thao tác xóa.
     
     RowDeleting
     
     Thực hiện khi nút Delete trong hàng đượ c nhấn, nhưng tr ướ c khi GridView xóa bản ghi trong Data Source. Sự kiện này thườ ng để hủy bỏ thao tác xóa (nếu cần).
     
     RowEditing
     
     Thực hi ện khi nút Edit đượ c trong hàng đượ c ch ọn, nhưng tr ướ c khi GridView chuyển sang trang thái hiệu chỉnh. Sự kiện này thườ ng để hủy bỏ thao tác hiệu chỉnh. 45
     
     RowUpdated
     
     Thực hiện khi nhấn vào nút Update, nhưng sau khi GridView cậ p nhật các hàng. Sự kiện này thườ ng để kiểm tra k ết quả của thao tác cậ p nhật.
     
     RowUpdating
     
     Thực hiện khi nhấn vào nút Update, nhưng tr ướ c khi GridView cậ p nhật các hàng. Sự kiện này thườ ng dùng để hủy bỏ thao tác cậ p nhật.
     
     6.2. Điều khiển kiểm tra dữ liệu nhập vào 6.2.1. RequiredFieldValidator   
     
     Kiểm tra giá tr ị nhậ p vào của control (TextBox), nếu control chưa đượ c nhậ p giá tr ị, đoạn chươ ng trình sẽ ngừng và thông báo lỗi ErrorMessage. Một số thuộc tính o ControlToValidate: chọn control để kiểm tra giá tr ị nhậ p vào o ErrorMessage: thông báo lỗi nếu control chưa nhậ p thông tin o ForeColor: màu của thông báo lỗi
     
     6.2.2. RangeValidator   
     
     Kiểm tra giá giá tr ị nhậ p vào tại control, nếu nhậ p các giá tr ị ngoài giớ i hạn,
     
     đoạn chươ ng trình sẽ ngừng và thông báo lỗi ErrorMessage. Một số thuộc tính o ControlToValidate: chọn control để kiểm tra các giá tr ị o ErrorMessage: thông báo lỗi o ForeColor: màu của thông báo lỗi o Type: kiểu dữ liệu sẽ kiểm tra ở  control (string, integer, double, date, currency) o MinimumValue: giá tr ị bé nhất (để kiểm tra) o MaximumValue: giá tr ị lớ n nhất (để kiểm tra) //Kiểm tra giá tr ị nhậ p vào của TextBox1 //Giớ i hạn nhậ p cho phép 1  10 RangeValidator1.ControlToValidate = "TextBox1"; RangeValidator1.Type = ValidationDataType.Integer; RangeValidator1.MaximumValue = "10"; RangeValidator1.MinimumValue = "1";
     
     6.2.3. CompareValidator   
     
     So sánh giá tr ị nhậ p vào ở  2 control, nếu không bằng nhau, chươ ng trình ngừng và đưa ra thông báo ErrorMesssage. Một số thuộc tính o ControlToCompare: chọn control để so sánh
     
     46
     
     o o o
     
     ControlToValidate: chọn control để kiểm tra các giá tr ị vớ i control so sánh. ErrorMessage: thông báo lỗi ForeColor: màu của thông báo lỗi
     
      //Kiể m tra giá tr ị nhậ p vào của TextBox1 và TextBox2
     
     CompareValidator1.ErrorMessage = "Values are different"; CompareValidator1.ControlToCompare = "TextBox1"; CompareValidator1.ControlToValidate = "TextBox2"; 6.2.4. RegularExpressionValidator   
     
     Kiểm tra giá tr ị nhậ p vào đúng theo một biểu thức Một số thuộc tính o ControlToValidate: chọn control để kiểm tra các giá tr ị vớ i control so sánh o ErrorMessage: thông báo lỗi o ValidationExpression: biểu thức kiểm tra  //Kiể m tra giá tr ị nhậ p vào TextBox1,  //giá tr ị nhậ p vào phải 5 chữ số 
     
     RegularExpressionValidator1.ControlToValidate = "TextBox1"; RegularExpressionValidator1.ValidationExpression="\d{5}"; RegularExpressionValidator1.ErrorMessage="Must be 5 numeric digits";
     
     6.3. Các đối tượ ng trong ASP.NET Có r ất nhiều đối tượ ng trong ASP.NET (ASP.NET Objects), trong chươ ng này chúng ta chỉ xét 1 số đối tượ ng như sau:  Response Object  Request Object  Page Object  Session Object  Applictation Object 6.3.1. Response Object 
     
     Response object cho phép Server đáp ứng, tr ả lờ i hay thông tin vớ i Client. 6.3.1.1. Phươ ng thứ c Write
     
     Phươ ng thức Write của Response object để hiện th ị dòng chữ ở  trình duyệt web của client. Ví dụ: Response.Write("Chào mừng các bạn đến vớ i ASP.NET!"); Response.Write("
     "); Response.Write("

     ---

     "); 47
     
     6.3.1.2. Phươ ng thứ c Redirect 
     
     Phươ ng thức Redirect dùng để chuyển sang một trang Web khác một cách gián tiế p. Ví dụ: Response.Redirect("http://vinhuni.edu.vn"); Response.Redirect("index.aspx"); 6.3.2. Request Object 
     
     Request object dùng để thông tin giữa Server và Client browser. Browser  dùng Request object để gửi thông tin cần thiết tớ i Server. Giống như Response, Request object là thể hiện của HttpRequest. Như vậy, Request object đại diện cho Client khi yêu cầu trang Web, còn Server sẽ dùng Response và Request để đáp ứng yêu cầu hay đòi hỏi thông tin từ Client. Một ứng dụng quan tr ọng của Request object là thu thậ p thông tin của Client browser. Thườ ng, thông tin của Client browser  đượ c gửi đi dướ i dạng form hay querystring (querystring: thông tin gở i kèm vào phần đuôi của request URL). Ví dụ dùng querystring như sau: http://vinhuni.edu.vn?id=10&p=2 Dấu ? chỉ thị cho biết có thông tin đính kèm và & dùng phân biệt các cặ p giá tr ị vớ i nhau. string id = Request.QueryString["id"].ToString(); string p = Request.QueryString["p"].ToString(); 6.3.3. Page Object 
     
     Page object gồm tất cả thuộc tính (properties), phươ ng thức (method) dùng cho các trang ASP.NET và xuất xứ từ Page class ở .NET framework. Page object gồm một số thành phần như sau: o Load o IsPostBack  o Databind Sự kiện Load dùng để khở i động khi trang Web bắt đầu hiển thị ở  browser. IsPostBack cho ta biết form ở  trang Web đã đượ c gở i đi tớ i cùng trang Web hay không? Databind nối k ết mọi dữ liệu (data) từ cơ  sở  dữ liệu (database) vớ i công cụ (controls) ở trang Web.  protected void Page_Load(object sender, EventArgs e) { if (!Page.IsPostBack) { DateTime myDate = DateTime.Now; Label1.Text = "The date, time is: " + myDate.ToString(); } } 6.3.4. Session Object 
     
     Khi Client đã nhận đượ c thông tin (information) từ Server, quá trình trao đổi qua lại đó k ết thúc ngay tức khắc. Sau đó, Server và Client không còn k ết n ối 48
     
     vớ i nhau, vì thế muốn lưu lại một số thông tin để tạo k ết nối lại khi cần thiết chúng ta dùng đối tượ ng Session. Session cho phép ta lưu giữ thông tin dướ i các dạng như biến số (variables), objects, strings hay ... bất cứ loại thông tin nào ở  Server, khi nào cần thiết thì lấy các thông tin đó k ết nối lại. Thông tin tồn tại trong Session k ết thúc khi ngườ i dùng thoát khỏi trình duyệt hoặc sang một trang khác. Ví dụ: //Tạo một số Session Session["Name"]="VinhUni"; Session["Course"]="ASP.NET"; Session["AMessage"]="Chào mừng các bạn"; Session["ASPNET"]="Hello";
     
     Ta dùng đối tượ ng Session khi ta cần lưu tr ữ một vài thông tin như username hay password. Trong tr ườ ng hợ  p quá nhiều thông tin cần phải lưu tr ữ, chúng ta nên dùng cookies hay cơ sở dữ liệu (database) thích hợ  p và hiệu quả hơ n. Kiểm soát Session Object Có nhiều cách kiểm soát đối tượ ng Session trong trang ASP.NET, cơ  bản gồm có:  Timeout  Abandon + Timeout dùng bố trí khoảng thờ i gian để 1 Session có thể tồn tại tr ướ c khi ASP.NET hủy bỏ session đó, ví dụ như có ngườ i lướ t mạng thăm trang Web r ồi không có tác động gì nữa, session và các thông tin liên hệ hủy bỏ trong vòng 20  phút. 20 phút này là giá tr ị timeout mặc định (default) nếu dùng IIS Version 5.0, nếu muốn, ta có thể thay đổi giá tr ị timeout thành 60 phút chẳng hạn: Session.Timeout = 60 Tuy vậy, ta nên cẩn thận khi thay đổi giá tr ị timeout này vì: Mỗi user lướ t mạng đều đượ c gắn hay đính kèm 1 đối tượ ng Session duy nhất lưu tr ữ trong bộ nhớ  của Server. Vì vậy, n ếu đặt timeout quá dài sẽ tốn bộ nhớ  và không bảo mật. Mặt khác, nhất là đối vớ i các mạng thươ ng nghiệ p (e-commerce site), nếu bố trí timeout quá ngắn, các sản phẩm đượ c chọn mua và đặt trong shopping cart sẽ xoá sạch tr ướ c khi khách hàng tiến hành thủ tục tr ả tiền và như vậy gây tr ở  ngại r ất lớ n. Một cách tổng quát, timeout 20 phút là lý tưở ng. Tuy nhiên, ta có thể thay đổi giá tr ị tùy theo tính chất của mạng, đối vớ i ngân hàng (secure banking web site), timeout có thể r ất ngắn nhưng vớ i các mạng thươ ng nghiệ p, timeout sẽ lâu hơ n. +  Abandon dùng để k ết thúc 1 session ngay tức khắc. Thí dụ, sau khi user  kiểm tra email (Web Email) xong và logout để ngườ i khác không thể lợ i dụng đọc mail, ta có thể k ết thúc session đó bằng cách: Session.Abandon(); Mệnh lệnh này sẽ xoá sạch các cookie tạm thờ i (temporary cookie) cũng như các thông tin liên hệ.
     
     49
     
     6.3.5. Application Object 
     
     Cũng tươ ng tự như đối tượ ng Response, ASP.NET tạo ra HttpApplication Object gọi là Application chỉ khi nào ứng dụng c ủa chúng ta khở i động - ngh ĩ a là khi có user yêu cầu tham khảo trang Web lần đầu tiên. Chỉ có duy nhất một Application object đuợ c tạo ra cho toàn bộ ứng dụng mà thôi, không như Session object đượ c tạo ra riêng biệt cho từng user một. Tuy vậy, HttpApplication Object giống Session Object ở  chỗ: HttpApplication Object cũng đượ c dùng để lưu tr ữ các biến s ố và các đối t ượ ng. Các biến số và các đối tượ ng này có hiệu lực (available) cho toàn bộ ứng dụng (application) chứ không cá biệt cho một user như đối vớ i Session. Vì đối tượ ng Application chia sẻ thông tin giữa nhiều ngườ i sử dụng nên nó có các phươ ng thức Lock và Unlock đi kèm. Session //Tạo một Session Session["username"] = txtUserName.Text.Trim();
     
     Application //Dùng phươ ng thức Lock và Unlock để tăng số ngườ i //đang truy cậ p vào trang web, trong tệ p Global.asax Application.Lock(); num_Online ++; Application["Number_Online"] = num_Online; Application.UnLock();
     
     50
     
     CHƯƠ NG 7. TRUY CẬP CƠ SỞ DỮ LIỆU .NET Trong chươ ng này, chúng ta sẽ bàn về cách làm sao để một chươ ng trình C# sử dụng ADO.NET. K ết thúc chươ ng này, chúng ta sẽ có đượ c các kiến thức sau:  p SqlConnection và  Các k ết nối cơ  sở  dữ liệu - sử dụng các lớ  OleDbConnection để k ết nối và huỷ k ết nối vớ i cơ sở dữ liệu.  Các lệnh thực thi - ADO.NET ch ứa một đối tượ ng command, thực thi SQL, hoặc có thể phát ra một stored procedure để tr ả về các giá tr ị. Các tùy chọn khác của đối tượ ng command sẽ đượ c bàn k  ĩ , vớ i các ví dụ cho từng tuỳ chọn đượ c đưa ra trong các lớ  p Sql và OleDB.  Tìm hiểu DataSet, DataTable, DataRow, và DataColumn,..  Nội dung:  Tổng quan về ADO.NET  Sử dụng các Database Connection  Sử dụng hiệu quả các Connection  Các giao dịch (Transaction)  Commands  Executing Commands  Data Tables  Tạo một DataSet 7.1. Tổng quan về ADO.NET Giống như hầu hết các thành phần của .NET Framework, ADO.NET không chỉ là vỏ bọc của một vài API sẵn có. Nó chỉ giống ADO ở  cái tên - các l ớ  p và  phươ ng thức truy xuất dữ liệu đều khác hoàn toàn. ADO (Microsoft's ActiveX Data Objects) là m ột thư viện của các thành  phần COM đã từng đượ c ca ngợ i trong một vài năm tr ở  lại đây. Các thành phần chủ yếu của ADO là Connection, Command, Recordset, và các Field object. Một connection có thể mở  cơ  sở  dữ liệu, một vài dữ liệu đượ c chọn vào một recordset,  bao gồm các tr ườ ng, dữ liệu này sau đó có thể thao tác, cậ p nhậ p lên server, và connection cần phải đượ c đóng lại. ADO cũng giớ i thiệu một disconnected recordset, cái đượ c dùng khi không muốn giữ k ế p nối trong một thờ i gian dài. Có một vài vấn đề vớ i ADO đó là sự không hài lòng về địa chỉ, sự cồng k ềnh của một disconnected recordset. Hỗ tr ợ  này không cần thiết vớ i sự tiến hoá của tin học "web-centric", vì vậy nó cần đượ c loại bỏ. Có một số giống nhau giữa lậ p trình ADO.NET và ADO (không phải ở  cái tên), vì thế việc chuyển từ ADO sang ADO.NET không quá khó khăn.
     
     51
     
     ADO.NET chứa hai không gian tên cơ  sơ  dữ liệu - một cho SQL Server, và một cái khác cho các cơ  sở  dữ liệu đượ c trình bày thông qua một giao diện OLEDB. Nếu cơ  sở  dữ liệu c ủa b ạn chọn là một b ộ phận của OLEDB, bạn có thể dễ dàng k ết n ối v ớ i nó từ .NET - chỉ cần dùng các lớ  p OLE DB và k ết n ối thông qua các driver cơ sở dữ liệu hiện hành của bạn. 7.1.1. Các không gian tên (Namespace)
     
     Các không gian tên sau chỉ ra các lớ  p và các giao diện đượ c dùng cho việc truy xuất dữ liệu trong .NET:  p truy xuất dữ liệu chung  System.Data - Các l ớ   p dùng chung bở i các data provider khác nhau  System.Data.Common - Các lớ   p của OLE DB provider   System.Data.OleDb - Các lớ   p của SQL Server provider   System.Data.SqlClient - Các lớ   System.Data.SqlTypes - Các kiểu của SQL Server 
     
       dùng chung  7.1.2. Các l ớ p ADO.NET chứa một số lớ  p đượ c dùng không quan tâm là bạn đang dùng các lớ  p của SQL Server hay là các lớ  p của OLE DB. Các lớ  p trong không gian tên System.Data:   DataSet  - Đối t ượ ng này chứa một b ộ các DataTable, có th ể bao gồm quan hệ giữa các bảng, và nó đượ c thiết k ế cho truy xuất dữ liệu không k ết nối.   DataTable - Một kho chứa dữ liệu. Một DataTable bao gồm một hoặc nhiều DataColumns, và khi đượ c tạo ra nó sẽ có một hoặc nhiều DataRows chứa dữ liệu.   DataRow - Một bộ giá tr ị, tươ ng đươ ng một dòng trong bảng cơ  sở  dữ liệu, hoặc một dòng của bảng tính.   DataColumn - Chứa các định ngh ĩ a của một c ột, chẳng hạn như tên và kiểu dữ liệu.   DataRelation - Một liên k ết giữa hai DataTable trong một DataSet. Sử dụng cho khóa ngoại và các mối quan hệ chủ tớ . 52
     
     
     
     Constraint - Định ngh ĩ a một qui tắc cho một DataColumn (hoặc một bộ các
     
     cột dữ liệu), như các giá tr ị là độc nhất.
     
       cơ sở d ữ  li ệu chuyên bi ệt  7.1.3. Các l ớ p Bổ sung cho các lớ  p dùng chung ở  trên, ADO.NET có một số các lớ  p dữ liệu chuyên biệt đượ c đưa ra dướ i đây. Các lớ  p này thực thi một b ộ các giao diện chuẩn đượ c định ngh ĩ a trong không gian tên System.Data, cho phép sử dụng các lớ  p có cùng kiểu giao diện.  SqlCommand, OleDbCommand  - Một vỏ bọc của các câu lệnh SQL hoặc các lờ i gọi stored procedure.  p sử dụng các câu  SqlCommandBuilder, OleDbCommandBuilder  - Một lớ  lệnh SQL (chẳng hạn như các câu lệnh INSERT, UPDATE, vàDELETE) từ một câu lệnh SELECT.  SqlConnection, OleDbConnection - K ết nối vớ i cơ  sở  dữ liệu. Giống như một ADO Connection.  p giữ các câu lệnh Select,  SqlDataAdapter, OleDbDataAdapter  - Một lớ  Insert, Update, và Delete, chúng đượ c sử dụng để tạo một DataSet và cậ p nhật Database.  SqlDataReader, OleDbDataReader  - Chỉ đọc, k ết nối vớ i data reader.  SqlParameter, OleDbParameter  - Định ngh ĩ a một tham số cho một stored  procedure.  SqlTransaction, OleDbTransaction - M ột giao tiế p c ơ  sở  dữ liệu, đượ c b ọc trong một đối tượ ng. Một đặc tính quan tr ọng của các lớ  p ADO.NET là chúng đượ c thiết k ế để làm việc trong môi tr ườ ng không k ết nối (connectionless), đóng một vai trò quan tr ọng trong thế giớ i "web-centric". Nó hiện đượ c dùng để kiến trúc một server  53
     
     (chẳng hạn như mua sách qua mạng) để k ết nối một server, lấy một vài dữ liệu, và làm việc trên những dữ liệu này trên PC khách tr ướ c khi k ết nối lại và truyền dữ liệu tr ở lại để xử lí.
     
     7.2. Sử dụng các Database Connection Trong trình tự truy xuất c ơ  sở  dữ liệu, chúng ta cần cung cấ p các thông số k ết nối, chẳng hạn như thiết bị mà cơ  sở  dữ liệu đang chạy, và khả năng đăng nhậ p. Bất kì ai đã từng làm việc vớ i ADO sẽ dễ dàng quen vớ i các lớ  p k ết nối của .NET, OleDbConnection và SqlConnection. Đoạn mã sau đây mô tả cách để tạo, mở  và đóng một k ết nối đến cơ  sở  dữ liệu Northwind. Các ví dụ trong chươ ng này đượ c dùng cơ sở dữ liệu Northwind: using System.Data.SqlClient; string source = "Server=(local);" + "UID=QSUser;PWD=QSPassword;" + "DataBase=Northwind"; SqlConnection conn = new SqlConnection(source); conn.Open(); //Mở k ết nối // Thực hiện một số công việc ở đây conn.Close(); //Đóng k ết nối
     
     Trong ví dụ chuỗi k ết n ối này, các tham số đượ c dùng như sau (các tham số cách nhau bở i dấu chấm phẩy trong chuỗi k ết nối).  Server=(local) - Nó biểu diễn DataBase Server  đượ c k ết nối. SQL Server  cho phép một số các tiến trình Database Server Processes khác nhau chạy trên cùng một máy.  UID=QSUser  - Tham số này mô tả ngườ i dùng cơ  sở  dữ liệu. B ạn c ũng có thể sử dụng User ID.
     
     54
     
     đây là Password cho ngườ i dùng đó. .NET SDK là một bộ các cơ  sở  dữ liệu giống nhau, và User/Password này đượ c liên k ết và đượ c thêm vào trong quá trình cài đặt các ví dụ .NET. Bạn c ũng có thể dùng Password.   Database=Northwind  - Cái này mô tả loại dữ liệu để k ết nối - mỗi tiến trình SQL Server có thể đưa ra một vài loại dữ liệu khác nhau. Ví dụ trên mở  một k ết nối cơ  sở  dữ liệu cùng chuỗi k ết nối đã đượ c định ngh ĩ a, sau đó đóng k ết nối lại. Khi k ết nối đã đượ c mở , bạn có thể thực hiện các lệnh để thao tác trên cơ sở dữ liệu, và khi hoàn tất, k ết nối có thể đượ c đóng lại. SQL Server có một chế độ bảo mật khác - nó có thể dùng chế độ bảo mật của Windows, vì thế các khả năng truy cậ p của Windows có thể truyền cho SQL Server. Vớ i lựa chọn này bạn có thể bỏ đi các vị trí UID và PWD trong chuỗi k ết nối, và thêm vào Integrated Security=SSPI. 7.3. Sử dụng hiệu quả các Connection Một cách tổng quát, khi sử dụng các tài nguyên "hiếm" trong .NET, chẳng hạn như các k ết nối cơ  sở  dữ liệu, các cửa sổ, hoặc các đối tượ ng đồ họa, nên đảm  bảo r ằng các tài nguyên này luôn phải đượ c đóng lại sau khi đã sử dụng xong. Dù vậy các nhà thiết k ết của .NET có thể làm điều này nhờ  trình thu gom rác, nó luôn làm sau một khoảng thờ i gian nào đó, tuy nhiên nó nên đượ c giải phóng càng sớ m càng tốt. Rõ ràng là khi viết mã truy xuất một cơ  sở  dữ liệu, việc giữ một k ết nối càng ít thờ i gian càng tốt để không làm ảnh hưở ng đến các phần khác. Trong nhiều tình huống tiêu cực, nếu không đóng một k ết nối có thể khoá không cho các ngườ i dùng khác truy nhậ p vào các bảng dữ liệu đó, một tác hại to lớ n đối vớ i khả năng thực thi của ứng dụng. Việc đóng một k ết nối cơ  sở  dữ liệu có thể coi là bắt buộc, vì thế ứng d ụng này chỉ ra cách cấu trúc mã của b ạn để giảm thiểu các r ủi ro cho một mã nguồn mở . Có hai cách để đảm bảo r ằng các k ết nối cơ  sở  dữ liệu đượ c giải phóng sau khi dùng. 7.3.1. Tùy chọn try/catch/finally Tùy chọn thứ nhất để đảm bảo r ằng các tài nguyên đượ c dọn sạch là sử dụng các khối l ệnh try…catch…finally, và đảm b ảo r ằng bạn đã đóng các k ết n ối trong khối lệnh finally. Đây là một ví dụ nhỏ: 
     
      PWD=QSPassword  - và
     
     try { // Open the connection conn.Open(); // Do something useful } catch ( Exception ex ) { 55
     
     // Do something about the exception } finally { // Ensure that the connection is freed conn.Close ( ) ; }
     
     Vớ i khối k ết nối bạn có thể giải phóng bất kì tài nguyên nào mà bạn đã dùng. Vấn đề duy nhất trong phươ ng thức này là bạn phải bảo đảm r ằng bạn có đóng các k ết nối - r ất là dễ quên việc thêm vào khối finally, vì vậy một phong cách lậ p trình tốt r ất quan tr ọng.  Ngoài ra, bạn có thể mở  một số tài nguyên (chẳng hạn hai k ết nối cơ  sở  dữ liệu và một file) trong một phươ ng thức, vì vậy đôi khi các khối try…catch…finally tr ở  nên khó đọc. Có một cách khác để đảm bảo r ằng các tài nguyên đượ c dọn dẹ p - sử dụng câu lệnh. 7.3.2. S ử d ụng khố i câu l ệnh Trong lúc phát triển C#, phươ ng thức .NET's dọn dẹ p các đối tượ ng khi chúng không còn đượ c tham chiếu nữa sử dụng các hàm hủy bỏ tr ở  thành một vấn đề nóng hổi. Trong C++, ngay khi một đối tượ ng r ờ i khỏi tầm vực, hàm hủy bỏ của nó sẽ tự động đượ c gọi. Nó là một điều r ất mớ i cho các nhà thiết có các lớ  p sử dụng tài nguyên, khi một hàm huỷ bỏ đượ c sử dụng để đóng các tài nguyên nếu các ngườ i dùng quên làm điều đó. Một hàm hủy bỏ trong C++ đượ c gọi bất kì khi nào một đối tượ ng vượ t quá tầm vực của nó - vì vậy khi một ngoại lệ đượ c phát ra mà không đượ c chặn, tất cả các hàm hủy bỏ cần phải đượ c gọi. Vớ i C#, tất cả đều tự động, các hàm hủy định tr ướ c đượ c thay thế bở i trình thu gom rác, cái đượ c dùng để hủy bỏ các tài nguyên tại một thờ i điểm trong tươ ng lai. Chúng mang tính bất định, ngh ĩ a là bạn sẽ không biết tr ướ c đượ c khi nào thì việc đó sẽ xảy ra. Nếu quên không đóng một k ết nối cơ  sở  dữ liệu có thể là nguyên nhân gây ra lỗi khi chạy trong .NET. Mã sau đây s ẽ giải thích cách để sử dụng giao diện IDisposable để giải phóng tài nguyên khi thoát khỏi khối using. string source =
     
     "Server=(local);" + "UID=QSUser;PWD=QSPassword;" + "Database=Northwind"; using ( SqlConnection conn = new SqlConnection ( source ) ) { // Open the connection conn.Open ( ) ; // Do something useful }
     
     56
     
     Đối tượ ng trong mệnh đề using phải thực thi giao diện IDisposable, nếu không sẽ tạo ra một lỗi biên dịch. Phươ ng thức Dispose() sẽ tự động đượ c gọi trong khi thoát khỏi khối using. Khi xem mã phươ ng thức Dispose() của SqlConnection (và OleDbConnection), cả hai đều kiểm tra tr ạng thái của đối tượ ng k ết nối, và nếu nó đang mở phươ ng thức Close() sẽ đượ c gọi. Khi lậ p trình bạn nên dùng cả hai tùy chọn trên. Ở những chỗ bạn cần các tài nguyên tốt nhất là sử dụng mệnh đề using(), dù vậy bạn cũng có thể sử dụng câu lệnh Close(), nếu quên không sử dụng thì khối lệnh using sẽ đóng lại giúp bạn. Không gì có thể thay thế đượ c m ột b ẫy ngoại l ệ tốt, vì thế tốt nh ất b ạn dùng tr ộn lẫn hai phươ ng thức như ví dụ sau: try { using (SqlConnection conn = new SqlConnection ( source )) { // Open the connection conn.Open ( ) ; // Do something useful // Close it myself  conn.Close ( ) ; } } catch (Exception e) { // Do something with the exception here... }
     
     Ở đoạn trên đã gọi tườ ng minh phươ ng thức Close() mặc dù điều đó là không bắt buộc vì khối lệnh using đã làm điều đó thay cho bạn; tuy nhiên, bạn luôn chắc r ằng b ất kì tài nguyên nào cũng đượ c gi ải phóng sớ m nh ất có thể - b ạn có thể có nhiều mã trong khối lệnh mã không khoá tài nguyên. Thêm vào đó, nếu một ngoại lệ xảy ra bên trong khối using, thì phươ ng thức IDisposable.Dispose sẽ đượ c gọi để bảo đảm r ằng tài nguyên đượ c giải  phóng, điều này đảm bảo r ằng k ết nối cơ  sở  dữ liệu luôn luôn đượ c đóng lại. Điều này làm cho mã dễ đọc và luôn đảm bảo r ằng k ết nối luôn đượ c đóng khi một ngoại lệ xảy ra. Cuối cùng, nếu bạn viết các lớ  p bao bọc một tài nguyên có lẽ luôn thực hiện giao diện IDisposable để đóng tài nguyên. Bằng cách dùng câu lệnh using() nó luôn đảm bảo r ằng tài nguyên đó sẽ đượ c dọn dẹ p. 7.4. Các Transaction (giao dịch) Thườ ng khi có nhiều hơ n một cậ p nhật dữ cơ  sở  dữ liệu thì các thực thi này đượ c thực hiện bên trong tầm vực của một transaction. Một transaction trong ADO.NET đượ c khở i tạo bằng một lờ i gọi đến các phươ ng thức 57
     
     BeginTransaction() trên đối tượ ng k ết n ối c ơ  sở  dữ liệu. Những phươ ng thức này tr ả về một đối tượ ng có thể thực thi giao diện IDbTransaction, đượ c định ngh ĩ a trong System.Data. Chuỗi mã lệnh dướ i đây khở i tạo một transaction trên một k ết nối SQL Server: string source = "server=(local);" + "uid=QSUser;pwd=QSPassword;" + "database=Northwind"; SqlConnection conn = new SqlConnection(source); conn.Open(); SqlTransaction tx = conn.BeginTransaction(); // Execute some commands, then commit the transaction tx.Commit(); conn.Close();
     
     Khi bạn khở i tạo một transaction, bạn có thể chọn bậc tự do cho các lệnh thực thi trong transaction đó. Bậc này chỉ rõ s ự tự do của transaction này vớ i các transaction khác xảy ra trên cơ sở dữ liệu. 7.5. Commands Chúng ta lại nói lại về commands. Một command là một một kiểu đơ n giản, một chuỗi lệnh SQL đượ c dùng để truy xuất dữ liệu. Một command có thể là một stored procedure, hoặc là tên của một bảng sẽ tr ả về: string source = "server=(local);" + "uid=QSUser;pwd=QSPassword;" + "database=Northwind"; string select = "SELECT * FROM Customers"; SqlConnection conn = new SqlConnection(source); conn.Open(); SqlCommand cmd = new SqlCommand(select, conn);
     
     Các mệnh đề SqlCommand và OleDbCommand thườ ng đượ c gọi là CommandType, chúng đượ c dùng để định ngh ĩ a các mệnh đề SQL, một stored  procedure, hoặc một câu lệnh SQL. Sau đây là một bảng liệt kê đơ n giản về CommandType: CommandType
     
     Example
     
     Text (default)
     
     String select = "SELECT ContactName FROM Customers"; SqlCommand cmd = new SqlCommand(select , conn);
     
     StoredProcedure
     
     SqlCommand cmd = new SqlCommand("CustOrderHist", conn); cmd.CommandType = CommandType.StoredProcedure; cmd.Parameters.Add("@CustomerID", "QUICK");
     
     58
     
     TableDirect
     
     OleDbCommand cmd = new OleDbCommand("Categories", conn); cmd.CommandType = CommandType.TableDirect;
     
     Khi thực thi một stored procedure, cần truyền các tham số cho procedure. Ví dụ trên cài đặt tr ực tiế p tham số @CustomerID, dù vậy có nhiều cách để cài giá tr ị tham số. 7.6. Executing Commands Bạn đã định ngh ĩ a các command, và bạn muốn thực thi chúng. Có một số cách để phát ra các statement, dựa vào k ết quả mà b ạn muốn command đó muốn tr ả về. Các mệnh đề SqlCommand và OleDbCommand cung cấ p các phươ ng thức thực thi sau:   ExecuteNonQuery() – Thực thi các command không tr ả về k ết quả gì cả   ExecuteReader() – Thực thi các command và tr ả về kiểu IDataReader    ExecuteScalar() – Thực thi các command và tr ả về một giá tr ị đơ n 7.6.1. ExecuteNonQuery()
     
     Phươ ng thức này thườ ng đượ c dùng cho các câu lệnh UPDATE, INSERT, hoặc DELETE, để tr ả về số các mẫu tin bị tác động. Phươ ng thức này có thể tr ả về các k ết quả thông qua các tham số đượ c truyền vào stored procedure. using System; using System.Data.SqlClient;  public class ExecuteNonQueryExample {  public static void Main(string[] args) { string source = "server=(local);" + "uid=QSUser;pwd=QSPassword;" + "database=Northwind"; string select = "UPDATE Customers " + "SET ContactName = 'Bob' " + "WHERE ContactName = 'Bill'"; SqlConnection conn = new SqlConnection(source); conn.Open(); SqlCommand cmd = new SqlCommand(select, conn); int rowsReturned = cmd.ExecuteNonQuery(); Console.WriteLine("{0} rows returned.", rowsReturned); conn.Close(); } }
     
     ExecuteNonQuery() tr ả về một số kiểu int cho biết số dòng bị tác động command. 7.6.2. ExecuteReader()
     
     Phươ ng thức này thực hiện các lệnh tr ả về một đối tượ ng SqlDataReader  hoặc OleDbDataReader. Đối tượ ng này có thể dùng để tạo ra các mẫu tin như mã sau đây: 59
     
     using System; using System.Data.SqlClient;  public class ExecuteReaderExample {  public static void Main(string[] args) { string source = "server=(local);" + "uid=QSUser;pwd=QSPassword;" + "database=Northwind"; string select = "SELECT * FROM Customers"; SqlConnection conn = new SqlConnection(source); conn.Open(); SqlCommand cmd = new SqlCommand(select, conn); SqlDataReader reader = cmd.ExecuteReader(); while(reader.Read()) { Console.WriteLine("Contact : {0,-20} Company : {1}", reader[0] , reader[1]); } } } 7.6.3. ExecuteScalar()
     
     Trong nhiều tr ườ ng hợ  p một câu lệnh SQL cần phải tr ả về một k ết quả đơ n, chẳng hạn như số các record của một bảng, hoặc ngày giờ  hiện tại của server. Phươ ng thức ExecuteScalar có thể dùng cho những tr ườ ng hợ  p này: using System; using System.Data.SqlClient;  public class ExecuteScalarExample {  public static void Main(string[] args) { string source = "server=(local);" + "uid=QSUser;pwd=QSPassword;" + "database=Northwind"; string select = "SELECT COUNT(*) FROM Customers"; SqlConnection conn = new SqlConnection(source); conn.Open(); SqlCommand cmd = new SqlCommand(select, conn); object o = cmd.ExecuteScalar(); } }
     
     Phươ ng thức tr ả về một đối tượ ng, Bạn có thể chuyển sang kiểu thích hợ  p. 7.7. Data Tables Một data table r ất giống một bảng cơ  sở  dữ liệu vật lí – nó bao gồm một bộ các cột vớ i các thuộc tính riêng, và có thể không chứa hoặc chứa nhiều dòng dữ liệu. Một data table có thể định ngh ĩ a một khóa chính, bao gồm một hoặc nhiều 60
     
     cột, và cũng có thể chứa các ràng buộc c ủa các cột. Tất c ả các thông tin đó đượ c thể hiện trong schema. Một đối tượ ng DataTable (cũng như một DataColumn) có thể có một số các mở  r ộng riêng liên quan đến thuộc tính của nó. Tậ p hợ  p này có thể nằm trong thông tin user-defined gắn liền vớ i đối tượ ng. Ví dụ, một cột có thể đưa ra một mặt nạ nhậ p liệu dùng để giớ i hạn các giá tr ị hợ  p lệ cho cột đó. Các thuộc tính mở r ộng đặc bi ệt quan tr ọng khi dữ liệu đượ c cấu trúc ở  một tầng giữa và tr ả về cho client trong một số tiến trình. Bạn có thể lưu một chuẩn hợ  p lệ (như min và max) cho các số của các cột. Khi một bảng dữ liệu đượ c tạo ra, có thể do việc chọn dữ liệu từ một cơ  sở  dữ liệu, đọc dữ liệu từ một file, hoặc truy xuất thủ công trong mã, tậ p hợ  p Rows đượ c dùng để chứa giá tr ị tr ả về. Tậ p hợ  p Columns chứa các thể hiện DataColumn có thể đượ c thêm vào  bảng này. Những định ngh ĩ a schema của dữ liệu, ví dụ như kiểu d ữ liệu, tính khả r ỗng, giá tr ị mặc định,... Tậ p Constraints có thể đượ c tạo ra bở i các ràng buộc khóa chính hoặc tính độc nhất.
     
     7.7.1. Data Columns
     
     Một đối tượ ng DataColumn định ngh ĩ a các thuộc tính của một cột trong DataTable, chẳng hạn như kiểu dữ liệu của cột đó, chẳng hạn cột là chỉ đọc, và các sự kiện khác. Một cột có thể đượ c tạo bằng mã, hoặc có thể đượ c tạo tự động trong thờ i gian chạy. Khi tạo một cột, tốt hơ n h ết là nên đặt cho nó một cái tên; nếu không thờ i gian chạy sẽ tự động sinh cho bạn một cái tên theo định dạng Columnn, n là một số tự động tăng. Kiểu dữ liệu của một c ột có thể cài đặt bằng cách cung cấ p trong cấu trúc của nó, hoặc bằng cách cài đặt thuộc tính DataType. Một khi bạn đã nạ p (load) dữ 61
     
     liệu vào một bảng dữ liệu bạn không thể sửa lại kiểu dữ liệu của một cột – nếu không bạn sẽ nhận một ngoại lệ. Các cột dữ liệu có thể đượ c tạo để giữ các kiểu dữ liệu của .NET Framework sau: Boolean
     
     Decimal
     
     Int64
     
     TimeSpan
     
     Byte
     
     Double
     
     Sbyte
     
     UInt16
     
     Char
     
     Int16
     
     Single
     
     UInt32
     
     DateTime
     
     Int32
     
     String
     
     UInt64
     
     Một khi đã đượ c tạo, bướ c tiế p theo là gán các thuộc tính khác cho đối tượ ng DataColumn, chẳng hạn như tính khả r ỗng nullability, giá tr ị mặc định. Đoạn mã sau chỉ ra một số các tùy chọn đượ c cài đặt trong một DataColumn: DataColumn customerID = new DataColumn("CustomerID" , typeof(int)); customerID.AllowDBNull = false; customerID.ReadOnly = false; customerID.AutoIncrement = true; customerID.AutoIncrementSeed = 1000; DataColumn name = new DataColumn("Name" , typeof(string)); name.AllowDBNull = false; name.Unique = true;
     
     Các thuộc tính sau có thể đượ c cài đặt trong một DataColumn: Property
     
     Description
     
     AllowDBNull
     
     Nếu là true, cho phép cột có thể chấ p nhận DBNull.
     
     AutoIncrement
     
     Cho biết r ằng dữ liệu của cột này là một số tự động tăng.
     
     AutoIncrementSeed
     
     Giá tr ị khở i đầu cho một cột AutoIncrement.
     
     AutoIncrementStep
     
     Cho biết bướ c tăng giữa các giá tr ị tự động, mặc định là 1.
     
     Caption
     
     Có thể dùng cho việc biểu diễn tên của cột trên màn hình.
     
     ColumnMapping
     
     Cho biết cách một cột ánh xạ sang XML khi một DataSet đượ c lưu bằng cách gọi phươ ng thức DataSet.WriteXml.
     
     ColumnName
     
     Tên của cột. Nó tự động t ạo ra trong thờ i gian chạy nếu không đượ c cài đặt trong cấu trúc.
     
     DataType
     
     Kiểu giá tr ị của cột.
     
     DefaultValue
     
     Dùng để định ngh ĩ a giá tr ị mặc định cho một cột
     
     Expression
     
     Thuộc tính này định ngh ĩ a một biểu thức dùng cho việc tính toán trên cột này
     
     62
     
     7.7.2. Data Rows
     
     Lớ  p này cấu thành các phần khác của lớ  p DataTable. Các cột trong một data table đượ c định ngh ĩ a trong các thuộc tính của l ớ  p DataColumn. Dữ liệu của  bảng thật sự có thể truy xuất đượ c nhờ  vào đối tượ ng DataRow. Ví dụ sau trình  bày cách truy cậ p các dòng trong một bảng dữ liệu. string source = "server=(local);" + "uid=QSUser;pwd=QSPassword;" + "database=northwind"; string select = "SELECT ContactName,CompanyName FROM Customers"; SqlConnection conn = new SqlConnection(source);
     
     Mã sau đây giớ i thiệu lớ  p SqlDataAdapter, đượ c dùng để điền dữ liệu cho một DataSet. SqlDataAdapter s ẽ phát ra các SQL, và điền vào một bảng Customers trong DataSet. SqlDataAdapter da = new SqlDataAdapter(select, conn); DataSet ds = new DataSet(); da.Fill(ds , "Customers");
     
     Trong mã dướ i đây, bạn chú ý cách dùng chỉ mục của DataRow để truy xuất giá tr ị trong dòng đó. Giá tr ị của một cột có thể tr ả về bằng cách dụng một trong những chỉ mục đượ c cài đè. Chúng cho phép bạn tr ả về một giá tr ị cho biết số, tên, hoặc DataColumn: foreach(DataRow row in ds.Tables["Customers"].Rows) Console.WriteLine("'{0}' from {1}" , row[0] ,row[1]);
     
     Mỗi dòng có một cờ  tr ạng thái gọi là RowState, nó có thể dùng để xác định thực thi nào là cần thiết cho dòng đó khi nó cậ p nhật cơ  sở  dữ liệu. Thuộc tính RowState có thể đượ c cài đặt để theo dõi tất cả các tr ạng thái thay đổi trên DataTable, như thêm vào các dòng mớ i, xóa các dòng hiện tại, và thay đổi các cột  bên trong bảng. Khi dữ liệu đượ c cậ p nhật vào cơ  sở  dữ liệu, cờ  tr ạng thái đượ c dùng để nhận biết thực thi SQL nào sẽ xảy ra. Những cờ  này đượ c định ngh ĩ a bở i  bảng liệt kê DataRowState: DataRowState Value
     
     Description
     
     Added
     
     Dòng đượ c vừa mớ i đượ c thêm vào tậ p hợ  p DataTable's Rows. Tất cả các dòng đượ c tạo trên máy khách đều đượ c cài đặt giá tr ị này, và cuối cùng là phát ra câu lệnh SQL INSERT khi cậ p nhật cho cơ  sở  dữ liệu.
     
     Deleted
     
     Giá trị này   cho biết dòng đó có thể đượ c đánh dấu xoá trong DataTable bở i phươ ng thức DataRow.Delete(). Dòng này vẫn tồn tại trong DataTable, nhưng không thể trông thấy từ màn hình (tr ừ khi một DataView đượ c cài 63
     
     đặt rõ ràng). Các dòng đượ c đánh dấu trong DataTable sẽ bị xoá khỏi cơ sở dữ liệu khi nó đượ c cậ p nhật. Detached
     
     Một dòng sẽ có tr ạng thái này ngay sau khi nó đươ c tạo ra, và có thể cũng tr ả về tr ạng thái này bở i việc gọi  phươ ng thức DataRow.Remove(). Một dòng detached không đượ c coi là một thành phần của bảng dữ liệu.
     
     Modified
     
     Một dòng sẽ đượ c Modified nếu giá tr ị trong cột b ất kì  bị thay đổi.
     
     Unchanged
     
     Một dòng sẽ không thay đổi k ể từ lần cuối cùng gọi AcceptChanges().
     
     Tr ạng thái của một dòng phụ thuộc vào phươ ng thức mà dòng đó đã gọi. Phươ ng thức AcceptChanges() thườ ng đượ c gọi sau một cậ p nhật dữ liệu thành công (có ngh ĩ a là sau khi thực hiện cậ p nhật cơ sở dữ liệu). Cách phổ biến nhất để thay đổi dữ liệu trong một DataRow là sử dụng chỉ số, tuy vậy nếu bạn có một số thay đổi bạn cũng cần gọi các phươ ng thức BeginEdit() và EndEdit() methods. Khi một cậ p nhật đượ c tạo ra trên một cột trong một DataRow, sự kiện ColumnChanging sẽ đượ c phát ra trên các dòng của DataTable. Nó cho phép bạn ghi đè lên thuộc tính ProposedValue của các lớ  p DataColumnChangeEventArgs, và thay đổi nó nếu muốn. Cách này cho phép các giá tri trên cột có hiệu l ực. Nếu  bạn gọi BeginEdit() tr ướ c khi tạo thay đổi, sự kiện ColumnChanging vẫn xảy ra. Chúng cho phép bạn tạo một sự thay đổi kép khi cố gọi EndEdit(). Nếu bạn muốn  phục hồi lại giá tr ị gốc, hãy gọi CancelEdit(). Một DataRow có thể liên k ết v ớ i một vài dòng khác của d ữ liệu. Điều này cho phép tạo các liên k ết có thể điều khiển đượ c giữa các dòng, đó là kiểu master/detail. DataRow chứa một phươ ng thức GetChildRows() dùng để thay đổi một mảng các dòng liên quan đến các cột từ một bản khác trong cùng DataSet như là dòng hiện tại. 7.8. Tạo một DataSet Tr ướ c tiên, chúng ta đã định ngh ĩ a sơ  đồ của bộ dữ liệu, vớ i đầy đủ các DataTable, DataColumn, Constraint, và những gì cần thiết, nên tạo DataSet vớ i một vài thông tin bổ sung. Có hai cách chính để đọc dữ liệu từ một nguồn bên ngoài và chèn nó vào DataSet: Dùng trình cung cấ p dữ liệu Đọc XML vào trong DataSet 7.8.1. T ạo một DataSet dùng DataAdapter  Đoạn mã về dòng dữ liệu đượ c giớ i thiệu trong lớ  p SqlDataAdapter, đượ c trình  bày như sau: •
     
     •
     
     64
     
     string select = "SELECT ContactName,CompanyName FROM Customers"; SqlConnection conn = new SqlConnection(source); SqlDataAdapter da = new SqlDataAdapter(select , conn); DataSet ds = new DataSet(); da.Fill(ds , "Customers");
     
     Hai dòng in đậm chỉ ra cách dùng của SqlDataAdapter – OleDbDataAdapter cũng có nhưng tính năng ảo giống như Sql equivalent. SqlDataAdapter và OleDbDataAdapter là hai lớ  p xuất phát từ một lớ  p cơ   bản chứ không phải là một bộ các giao diện, và nhất là các lớ  p SqlClient, hoặc OleDb. Cây k ế thừa đượ c biểu diễn như sau: System.Data.Common.DataAdapter  System.Data.Common.DbDataAdapter  System.Data.OleDb.OleDbDataAdapter  System.Data.SqlClient.SqlDataAdapter 
     
     Trong quá trình lấy d ữ liệu t ừ một DataSet, cần ph ải có một vài lệnh đượ c dùng để chọn dữ liệu. Nó có thể là một câu lệnh SELECT, một stored procedure, hoặc OLEDB provider, một TableDirect command. Ví dụ trên sử dụng một trong những cấu trúc sẵn có trong SqlDataAdapter  để truyền câu lệnh SELECT vào một SqlCommand, và phát nó khi gọi phươ ng thức Fill() trên adapter. 7.8.2. S ử d ụng một Stored Procedure trong một DataAdapter  Tr ướ c tiên chúng ta cần định ngh ĩ a một stored procedure và cài nó vào cơ  sở dữ liệu database. Stored procedure để SELECT dữ liệu như sau: CREATE PROCEDURE RegionSelect AS SET NOCOUNT OFF SELECT * FROM Region GO
     
     Ví d ụ này chỉ là một câu lệnh SQL đơ n giản. Stored procedure này có thể đánh vào SQL Server Query Analyzer, hoặc bạn có thể chạy file StoredProc.sql để sử dụng ví dụ này. Tiế p theo, chúng ta cần định ngh ĩ a một SqlCommand để thực thi stored  procedure này. Một l ần n ữa mã r ất đơ n gi ản, và hầu h ết đã đượ c đưa ra trong các  phần trên:  private static SqlCommand GenerateSelectCommand(SqlConnection conn ) { SqlCommand aCommand = new SqlCommand("RegionSelect" , conn); aCommand.CommandType = CommandType.StoredProcedure; aCommand.UpdatedRowSource = UpdateRowSource.None; return aCommand; } 65
     
     Phươ ng thức này phát ra SqlCommand để gọi thủ tục RegionSelect khi thực thi. Và cuối cùng là móc nói nó vớ i một SqlDataAdapter thông qua lờ i gọi phươ ng thức Fill(): DataSet ds = new DataSet(); // Create a data adapter to fill the DataSet SqlDataAdapter da = new SqlDataAdapter(); // Set the data adapter's select command da.SelectCommand = GenerateSelectCommand (conn); da.Fill(ds , "Region");
     
     Ví dụ trên tạo ra một SqlDataAdapter mớ i, xem SqlCommand đượ c phát ra thông qua thuộc tính SelectCommand của data adapter, và gọi Fill(), để thực thi stored procedure và chèn tất cả các dòng vào the Region DataTable. 7.8.3. T ạo một DataSet t ừ  XML  Ngoài việc tạo sơ đồ cho một DataSet và các bảng tươ ng ứng, một DataSet có thể đọc và ghi các dữ liệu của XML, giống như một file trên đĩ a, một stream, hoặc một text reader. Để load XML vào một DataSet, đơ n giản gọi một trong những phươ ng thức ReadXML(), chẳng hạn như đoạn mã sau, dùng để đọc từ một file trên đĩ a: DataSet ds = new DataSet(); ds.ReadXml("C:\\MyData.xml");
     
     Câu hỏi ôn tập: 1. So sánh giữa ADO và ADO.NET 2. Các cách sử dụng connection có hiệu quả 3. Làm thế nào để gọi một store procedure 4. Thành phần nào không phải là thuộc tính của đối tượ ng DataAdapter  a. SQLCommand b. DeleteCommand c. UpdateCommand d. InsertCommand 5. Lệnh nào dùng để hoàn tất một giao dịch (transaction) a. Finish b. Commit c. Rollback d. Update 6. Phươ ng thức nào sau đây chắc chắn không làm thay đổi dữ liệu a. ExecuteNonQuery b. ExecuteReader  c. ExecuteScalar d. ExecuteReadOnly 7. Đối tượ ng transaction đượ c tạo ra bở i phươ ng thức nào a. NewTransaction b. StartTransaction c. BeginTransaction d. CreateTransaction
     
     66
     
     PHỤ LỤC I. CẤU HÌNH WEBSERVER  1.1. Cài đặt Internet Information Services (IIS)  Để một máy đượ c xem như là một WebServer riêng, ta phải cài đặt: o Đối vớ i hệ điều hành Windows 9x: Cài đặt phần mềm Personal Web Server  o Đối v ớ i h ệ điều hành Windows 2k, XP: Cài đặt component: Internet Information Services  . Ðể cài Internet Information Services trong MS Windows XP Professional, ta bắt đầu chọn: o Start, Settings, Control Panel, Add/Remove Programs và nhấ p đơ n (click) Add/Remove Windows Components, chọn Internet Information Server như sau:
     
     
     
      
     
      Nếu ta nhấ p đơ n nút
     , ta có thể tự do lựa chọn thêm hay bớ t các thành phần trong IIS, ví dụ như ta có thể bố trí thêm File Transfer Protocol Service (FTP Server) để quản lý một cách hiệu quả hơ n việc tải lên (upload) hay tải xuống (download) các hồ sơ  (documents) hay tậ p tin (files).  Nhấ p nút , Windows XP Professional sẽ bắt đầu tiến trình cài đặt IIS. Ðể xác định việc cài thành công Web Server, ta có thể thử như sau: o Mở  Browser của bạn, ví dụ như Microsoft Internet Explorer và gõ hàng chữ như sau vào hộ p địa chỉ http://localhost 67
     
     1.2. Khở i động Internet Information Services Start\Setting\Control Panel\Administrative Tools\Internet Information Services
     
     1.3. Tạo thư  mục ảo   Nhấ p phải vào Default Web Site, ch ọn New, Virtual Directory:
     
     
     
     Gõ bí danh (Alias)
     
     68
     
     
     
     Lựa chọn thư mục
     
     
     
     Chọn , chúng ta có k ết quả như sau:
     
     69
     
     II. NHÚNG ĐOẠN JAVASCRIP VÀO TRANG WEB 2.1. Giớ i thiệu  JavaScript là ngôn ngữ dướ i dạng k ịch bản (script) có thể gắn liền vớ i các file HTML.  JavaScript có k ịch bản ở trình khách (client).  Thườ ng đáp ứng các sự kiện mà HTML không hỗ tr ợ.   Trình duyệt nào hỗ tr ợ  JavaScript thì có thể thực hiện đượ c các lệnh của JavaScript. 2.2. Nhúng Javascript vào tệp HTML  Bạn có thể nhúng JavaScript vào một file HTML theo một trong các cách sau đây: o Sử dụng các câu lệnh và các hàm trong cặ p thẻ <SCRIPT> o Sử dụng các file nguồn JavaScript o Sử dụng một biểu thức JavaScript làm giá tr ị của một thuộc tính HTML o Sử dụng thẻ sự kiện (event handlers) trong một thẻ HTML nào đó  Trong đó, sử dụng cặ p thẻ <SCRIPT>... và nhúng một file nguồn JavaScript là đượ c sử dụng nhiều hơ n cả. 2.2.1. S ử d ụng thẻ SCRIPT   Script đượ c đưa vào file HTML b ằng cách sử dụng cặ p thẻ <SCRIPT> //các đoạn lệnh của javascript 70
     
     
     
     
     
     <\SCRIPT>. Các thẻ <SCRIPT> có thể xuất hiện trong phần hay của file HTML. Nếu đặt trong phần , nó sẽ đượ c tải và sẵn sàng tr ướ c khi phần còn lại của văn bản đượ c tải. Thuộc tính đượ c định ngh ĩ a hiện thờ i cho thẻ <SCRIPT> là “LANGUAGE=“ dùng để xác định ngôn ngữ script đượ c sử dụng. Có hai giá tr ị đượ c định ngh ĩ a là "JavaScript" và "VBScript". Vớ i Chươ ng trình viết bằng JavaScript bạn sử dụng cú pháp sau : <SCRIPT LANGUAGE="JavaScript"> // INSERT ALL JavaScript HERE
     
     
     
     Điểm khác nhau giữa cú pháp viết các ghi chú giữa HTML và JavaScript là cho phép bạn ẩn các mã JavaScript trong các ghi chú của file HTML, để các trình duyệt cũ không hỗ tr ợ  cho JavaScript có thể đọc đượ c nó như trong ví dụ sau đây:
     
     <SCRIPT LANGUAGE=”JavaScript”>
     
     Dòng cuối cùng của script cần có dấu // để trình duyệt không diễn dịch dòng này dướ i dạng mã JavaScript. 2.2.2. S ử d ụng một file nguồn JavaScript   Thuộc tính SRC của thẻ <SCRIPT> cho phép bạn chỉ rõ file nguồn JavaScript đượ c sử dụng (dùng phươ ng pháp này hay hơ n nhúng tr ực tiế p một đoạn lệnh JavaScript vào trang HTML).  Cú pháp: 
     
     <SCRIPT SRC="file_name.js"> .... 
     
     
     
     Thuộc tính này r ấy hữu dụng cho việc chia sẻ các hàm dùng chung cho nhiều trang khác nhau. Các câu lệnh JavaScript nằm trong cặ p thẻ <SCRIPT> và có chứa thuộc tinh SRC tr ừ khi nó có lỗi. Các file JavaScript bên ngoài không đượ c chứa bất k ỳ thẻ HTML nào. Chúng chỉ đượ c chứa các câu lệnh JavaScript và định ngh ĩ a hàm. 71
     
     Tên file của các hàm JavaScript bên ngoài cần có đuôi .js, và server sẽ phải ánh xạ đuôi .js đó tớ i kiểu MIME application/x-javascript. 2.2.3. S ử d ụng JavaScript trong Asp.NET    Như chúng ta đã bi ết trên Web form trong ASP.NET để xuất hi ện m ột h ộ p thoại (khi muốn thông báo, muốn lựa chọn...) như Winform là r ất khó.  Nhưng chúng ta có thể cho hộ p thoại xuất hiện bằng cách k ết hợ  p vớ i đoạn JavaScript.  Ví dụ: o Tạo một button trên trang Web, đặt thuộc tính ID: btnThucHien o Trong sự kiện Page_Load thêm vào đoạn lệnh như sau 
     
      protected void Page_Load(object sender, EventArgs e) {  btnThucHien.Attributes.Add("onclick","javascript:if(confirm('Ban muon thuc hien tiep khong?')= = false) return false;"); } o
     
     Thực hiện trang, nhấ p chuột vào nút sẽ có dòng thông báo
     
     72