2.2 - Literatura i Kultura Modernizmu Epika i Dramat Gr.1

Sprawdziany po epokach | Zrozumieć tekst – zrozumieć człowieka

LITERATURA I KULTURA modernizmu (epika i dramat) SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI

Grupa I

1. Porównaj postawy bohaterów Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego. Raskolnikow

Sonia

stosunek do chrześcijaństwa i Boga

relacje z innymi ludźmi

wzajemny stosunek bohaterów do siebie

2. Zinterpretuj metaforyczny sens tytułu powieści Stefana Żeromskiego Ludzie bezdomni, odwołując się do kreacji trzech dowolnych bohaterów utworu (poza Tomaszem Judymem). ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... 3. Przywołaj dwa dzieła sztuki pojawiające się w I rozdziale Ludzi bezdomnych oraz określ ich symboliczne znaczenie, służące zilustrowaniu wyboru etycznego, przed jakim staje Tomasz Judym. ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................................................

© Copyright by WSiP sp. z o.o., Warszawa 2013

1


............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... 4. Uzupełnij tabelę dotyczącą obrazu chłopów i inteligencji w Weselu Stanisława Wyspiańskiego. Inteligencja

Chłopi

przedstawiciele (trzech bohaterów)

charakterystyka (po cztery cechy; należy uwzględnić wzajemne relacje między grupami oraz ich stosunek do przeszłości)

5. Scharakteryzuj świat przedstawiony w Chłopach Władysława S. Reymonta. Objaśnij, na czym polega: a) realizm obrazu życia wiejskiego w powieści, ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... b) mitologizacja i sakralizacja rzeczywistości dokonana w utworze. ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... 6. Przeczytaj zacytowane dalej fragmenty, a następnie: a) nazwij typ stylizacji zastosowanej w obu utworach, ............................................................................................................................................................................................... b) z każdego fragmentu wypisz po jednym przykładzie odejścia od wzorca polszczyzny ogólnej na poziomie fonetycznym, ...............................................................................................................................................................................................


2


c) z każdego fragmentu wypisz po jednym przykładzie odejścia od wzorca polszczyzny ogólnej na poziomie leksykalnym, ............................................................................................................................................................................................... d) wskaż zasadniczą różnicę językową między wypowiedziami bohaterów Chłopów i Wesela. ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... Władysław Reymont Chłopi (fragmenty) Jak pić, to już całą kwartą, jak się weselić, to już całą niedzielę. A masz, człowieku, robotę? – pilno rób, kulasów nie żałuj i szczerze się przykładaj! […] A źle wypadnie – […] wola boska, nie przeciw się, bo i cóż, chudziaku, poredzisz krzykaniem a płaczem? Stanisław Wyspiański Wesele (fragment) No daleko, kajsi gdzieś daleko; a panowie to nijak nie wiedzą, że chłop chłopskim rozumem trafi, choćby było i daleko. A i my tu cytomy gazety i syćko wiemy. 7. Objaśnij metaforyczny sens tytułu powieści Josepha Conrada Jądro ciemności, odwołując się do: a) kreacji głównego bohatera, ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... b) obrazu natury przedstawionego w utworze. ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... 8. Wskaż trzy zasady moralne składające się na model etyki Conradowskiej. ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................................................


3


R 9. Nazwij typ powieści reprezentowany przez Zbrodnię i karę oraz podaj jej trzy cechy. ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... R 10. W opisie wystroju chaty bronowickiej wskaż cztery elementy symboliczne oraz zinterpretuj ich znaczenie, odwołując się do znajomości całego dramatu. ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... Stanisław Wyspiański Wesele (fragmenty) Noc listopadowa; w chacie, w świetlicy. […] Na drugiej bocznej ścianie izby: okienko przysłonione białą muślinową firaneczką; nad oknem wieniec dożynkowy z kłosów; – za oknem ciemno, mrok – za oknem sad, a na deszczu i słocie krzew, otulony w słomę, w zimową ochronę okryty. Na środku izby stół okrągły [...]. Około stołu proste drewniane stołki kuchenne z białego drzewa; przy tym na izbie biurko, zarzucone mnóstwem papierów; ponad biurkiem fotografia Matejkowskiego „Wernyhory” i litograficzne odbicie Matejkowskich „Racławic”. Przy ścianie w głębi sofa wyszarzana; ponad nią złożone w krzyż szable, flinty, pasy podróżne, torba skórzana. W innym kącie piec bielony, do maści z izbą; obok pieca stolik empire, zdobny świecącymi resztami brązów, na którym zegar stary, alabastrowymi kolumienkami dźwigający złocony krąg godzin; nad zegarem portret pięknej damy w stroju z lat 1840 w lekkim muślinowym zawoju przy twarzy młodej w lokach i na ciemnej sukni. U boku drzwi weselnych skrzynia ogromna wyprawna wiejska, malowana w kwiatki pstre i pstre desenie; wytarta już i wyblakła. [...] Nad drzwiami weselnymi ogromny obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej z jej sukienką srebrną i złotym otokiem promieni na tle głębokiego szafiru; a nad drzwiami alkierza takiż ogromny obraz Matki Boskiej Częstochowskiej [...].


4


R 11. Uzupełnij tabelę dotyczącą relacji między osobami a osobami dramatu w Weselu Stanisława Wyspiańskiego. Osoba

Osoba dramatu

Przyczyna przybycia zjawy i jej znaczenie symboliczne

Rycerz Czarny

Hetman

Dziad

R 12. Na podstawie poniższych fragmentów Chłopów rozpoznaj trzy role, w jakich występuje narrator w powieści Reymonta, oraz określ tematykę i styl wypowiedzi charakterystyczne dla każdej z nich. ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... Władysław Reymont Chłopi (fragmenty) Fragment I Na Borynowym podworcu, obstawionym z trzech stron budowlami gospodarskimi, a z czwartej sadem, który go oddzielał od drogi, już się zebrało dość narodu; kilka kobiet radziło i wydziwiało nad ogromną czerwono-białą krową, leżącą przed oborą na kupie nawozu. Stary pies, kulawy nieco i z oblazłą na bokach sierścią, oganiał graniastą, obwąchiwał ją, szczekał, to wypadał w opłotki i gnał dzieci na drogę, co się były wieszały na płotach i zazierały ciekawie w obejście, albo docierał do maciory, co legła pod chałupą i rozwalona jęczała cicho, bo ssały ją białe, młode prosięta. Fragment II Deszcze się rozpadały na dobre. Już od samego jarmarku świat z wolna zatapiał się w szarych, mętnych szkliwach deszczów, że tylko obrysy borów i wsi majaczyły blade niby z przemiękłej przędzy utkane.


5


Szły nieskończone zimne, przenikające szarugi jesienne. Siwe lodowate bicze deszczów siekły bezustannie w ziemię i przeniknęły do głębi aż drzewo każde, źdźbło każde dygotało w bezmiernym bólu. Fragment III ...A pociecha ino w tym, kiej somsiad z somsiadem się zejdzie i przy tym kieliszku poredzą, wyżalą się i odpuszczą sobie, co tam jeden drugiemu winowaty – juści, nie to wypasione zboże ni przeoranie granicy, bo to już sądy wiedzą i świadkowie przytwierdzą, komu krzywda i komu sprawiedliwość, ale to, co tam po sąsiedzku przytrafić się przytrafi – czy kiej gadzina spyszcze w sadzie, czy baby się poswarzą abo dzieciaki się pobiją, jak to różnie się zdarzy... Dyć wesele od tego, bych zawziętość stajała i braterstwo a zgoda rosły między ludźmi! R 13. Na podstawie podanych fragmentów uzupełnij tabelę dotyczącą prądów artystycznych w Ludziach bezdomnych. Fragment I

Fragment II

nazwa prądu artystycznego

cechy prądu (dwie)

funkcja opisu w powieści

Stefan Żeromski Ludzie bezdomni (fragmenty) Fragment I Minąwszy ogród i plac za Żelazną Bramą, był u siebie i przywitał najściślejszą ojczyznę swoją. Żar słoneczny zalewał ten rynsztok w kształcie ulicy. Z wąskiej szyi między Ciepłą i placem wydzielał się fetor jak z cmentarza. Po dawnemu roiło się tam mrowisko żydowskie. [...] Tu i ówdzie włóczyli się roznosiciele wody sodowej z naczyniami u boku i szklankami w rękach. [...] Jedna z roznosicielek wody stała pod murem. Była prawie do naga obdarta. Twarz miała zżółkłą i martwą. Fragment II Unikając miejsc ludnych Judym szedł dawną aleją na koniec parku. [...] cicho szumiały srebrne, długowłose wierzby, co patrzą w obumarłe wody kanałów – i świerki jak posępne mnichy w czarnych habitach, zamykające odległe widoki, marzyły w samotności. [...] Na gładkie łączki, niby jeziora śniące między kępami zarośli, zstępowały smugi światła prawie białego i ostrymi rysami przerzynały chłodne murawy. Tuż obok drogi zasłanej liśćmi taiły się baseny wody nieruchomej, ślepej i głuchej, która przyjmując w siebie poszarpane plamy firmamentu dawała jakieś kłamliwe ich odbicie, brzask srebrzący się a niepochwytny.


6


R 14. Stefan Żeromski twierdził, iż Trzeba rozrywać rany polskie, żeby się nie zabliźniły błoną podłości. Na podstawie analizy podanego fragmentu utworu określ, w jaki sposób autor realizuje postawiony sobie cel. ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... Stefan Żeromski Rozdzióbią nas kruki, wrony… (fragmenty) Wrony z wielką rozwagą, taktem, statkiem, cierpliwością i dyplomacją zbliżały się, przekrzywiając głowy i uważnie badając stan rzeczy. Szczególnie jedna zdradzała największy zasób energii, żądzy odznaczenia się czy nienawiści. […] Przymaszerowała aż do nozdrzy zabitego konia, z których sączył się jeszcze sopel krwi skrzepłej, okrytej błoną rudawą. […] Wtedy bez namysłu skoczyła na głowę zabitej szkapy, podniosła łeb do góry, rozkraczyła nogi jak drwal zabierający się do rąbania, nakierowała dziób prostopadle i jak żelaznym kilofem palnęła nim martwe oko trupa. […] Najbardziej przecież ze wszystkich odznaczyła się ta (należy jej się tytuł wrony „tej miary”), co zapragnęła zajrzeć do wnętrza mózgu, do siedliska wolnej myśli i zupełnie je zeżreć. Ta wstąpiła majestatycznie na nogę Winrycha, przemaszerowała po nim, dotarła szczęśliwie aż do głowy i poczęła dobijać się zapamiętale do wnętrza tej czaszki, do tej ostatniej fortecy polskiego powstania.


7

2.2 - Literatura i Kultura Modernizmu Epika i Dramat Gr.1

Recommend Documents