MAKALAH FARMAKOLOGI FARMAKOLOGI OBAT ADRENERGIK ADRENERG IK
Disususn oleh: Ratna Pupita Sari !"#"!$"!#""!% !"#"!$"!#""!% Alie& Re'a Muha((a) !"#"!$"!#""%* !"#"!$"!#""%*
PROGRAM ST+DI FARMASI +NIERSITAS M+HAMMADI,AH MALANG !"-
KATA PENGANTAR Pu.i Pu.i s/u0u s/u0urr 0a(i 0a(i pan.at0 pan.at0an an 0eha)i 0eha)irat rat Tuhan Tuhan ,an1 ,an1 Maha Maha Esa 0arena 0arena )en1an rah(at2 0arunia2 serta tau&i0 )an hi)a/ah3N/a 0a(i )apat (en/elesai0an (a0ala (a0alah h tentan tentan1 1 4Far(a 4Far(a0ol 0olo1i o1i O5at O5at A)ren A)rener1 er1i06 i06 ini )en1an )en1an 5ai0 5ai0 (es0ip (es0ipun un 5an/a0 0e0uran1an )i)ala(n/a7 )i)ala(n/a7 Ka(i san1at 5erharap (a0alah ini )apat 5er1una )ala( ran10a (ena(5ah 8a8asan serta pen1etahuan 0ita7 Oleh se5a5 itu2 0a(i 5erharap a)an/a 0riti02 saran )an usulan )e(i per5ai0an (a0alah /an1 telah 0a(i 5uat )i (asa /an1 a0an )ata )atan1 n122 (en1i en1in1 n1at at ti)a ti)a0 0 a)a a)a sesu sesuat atu u /an1 an1 se(p se(pur urna na tanp tanpaa sara saran n /an1 an1 (e(5an1un7 Se(o Se(o1a 1a (a0a (a0ala lah h se)erh se)erhan anaa ini ini )apa )apatt )ipa )ipaha ha(i (i 5a1i 5a1i siapa siapapu pun n /an1 /an1 (e(5a9an/a7 Se0iran/a laporan /an1 telah )isusun ini )apat 5er1una 5a1i 0a(i (aupun oran1 /an1 (e(5a9an/a7 Se5elu(n/a 0a(i (ohon (aa& a pa5ila ter)apat 0esalahan 0ata30ata /an1 0uran1 5er0enan )e(i per5ai0an )i (asa )epan7
Malan12 % Maret !"-
Pen/usun
i
DAFTAR ISI KATA PENGANTAR7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777i DAFTAR ISI7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777ii DAFTAR GAMBAR77777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777iii DAFTAR TABEL7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777i BAB " PENDAH+L+AN7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777" "7" Latar Bela0an1777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777" "7 Tu.uan7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777" BAB PEMBAHASAN7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777 I7
NE+RON NE+RON ADRENERG ADRENERGIK777777 IK7777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 7777777777777# 777777# A7 Neurotrans(isi pa)a Neuron A)rener1i077777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777# B7 Reseptor A)rener1i0 ;A)renoreseptor<777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777$
II7
SIFA SIFAT KIMIA MEDIS MEDIS OBAT OBAT SIMPA SIMPATOMIMETI TOMIMETIK77777 K7777777777777 77777777777777777777777777777777777777" 777777777777777777777777777777"
III7 MEKANISME KER=A AGONIS ADRENERGIK777777777777777777777777777777777777777777 77777"# 77777 "# I>7 AGONIS ADRENERGIK BEKER=A LANGS+NG777777777777777777777777 7777777777777777777 777777777777 77777777"7"A7
EPINEFRIN777 EPINEFRIN7777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777777777777777777777"7777777777777777777777777"-
B7
NOREPINEFRI NOREPINEFRIN7777777 N777777777777777 777777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 777777777777777777777777777"* 77777777777777777777"*
?7
ISOPROTERENO ISOPROTERENOL777777 L7777777777777 77777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777" 7777"
D7
DOPAMI DOPAMIN777777 N7777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 77777777777777 777777777777777777777777777777777777777# 77777777777777777777777777777777#
E7
DOB+TAM DOB+TAMIN777777 IN7777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 7777777777777777777777777777777-
>7
AGONIS AGONIS ADRENE ADRENERGIK RGIK BEKER=A BEKER=A TIDAK LANGS+NG777777 LANGS+NG77777777777777 777777777777777 77777777777777 7777777777% 777% A7
AMFETAMI AMFETAMIN77777777 N777777777777777 77777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 777777777777777 7777777777777777777777777@ 77777777777777777@
B7
TIRAMIN77777 TIRAMIN7777777777777 777777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 777777777777 77777
>I7
AGONIS AGONIS ADREN ADRENERG ERGIK IK BEKER BEKER=A =A GANDA777 GANDA777777 7777777 7777777 7777777 77777777 7777777 7777777 7777777777 77777777777 77777777777 77777777#! 77#!
A7
EFEDRIN777777 EFEDRIN7777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 777777777777777 7777777777777777777#! 77777777777#!
B7
PSE+DOEFEDRIN PSE+DOEFEDRIN7777777 77777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 777777777777777 777777777777777 77777777777777 7777777777## 777##
BAB # PEN+T+P 77777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777#% #7" Kesi(pulan777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777#% DAFTAR P+STAKA7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777#@
ii
DAFTAR GAMBAR 1a(5ar " Sintesis )an pelepasan norepine&rin )ari neuron a)rener1i07777777777777777777777777777777# 1a(5ar Pen1a0ti&an respons al&a3"7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777771a(5ar # pen1a0ti&an )an pen1ha(5atan a)enilil si0lase77777777777777777777777777777777777777777777777777@ 1a(5ar $Siste( trans(isi ener1i (elalui 9AMP77777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777" 1a(5ar - Me0anis(e Ker.a A(&eta(in777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777 1a(5ar % sintesis tira(in77777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777#! 1a(5ar @ Me0anis(e Ker.a E&e)rin777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777##
iii
DAFTAR TABEL Ta5el " Tipe )an su5tipe a)renoreseptor7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777* Ta5el A&initas relatie reseptor7777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777 Ta5el # stru0tur 0i(ia )an &un1si 0lini0777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777"$ Ta5el $ Ka)ar tira(in )ala( (a0anan77777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777777#!
iv
BAB " PENDAH+L+AN
"7" Latar Bela0an1 Far(a0olo1i 5erasal )ari 0ata ;,unani< ;,unani< /an1 artin/a &ar(a0on /an1 5erarti 5erar ti o5at o5at )ala( )ala( (a0n (a0naa se(pit se(pit22 )an )an )ala )ala( ( (a0n (a0naa luas luas a)al a)alah ah se(ua se(ua 'at selai selain n (a0ana (a0anan n /an1 /an1 )apat )apat (en1a0 (en1a0i5a i5at0a t0an n peru5a peru5ahan han susunan susunan atau atau &un1si &un1si .arin1a .arin1an n tu5uh7 Lo1os 5erarti il(u7 Sehin11a &ar(a0olo1i a)alah il(u /an1 (e(pela.ari pen1aruh 5ahan 0i(ia pa)a sel hi)up )an se5ali0n/a rea0si sel hi)up terha)ap 5ahan 0i(ia terse5ut0hususn/a le8at reseptor7 Salah satu il(u Far(a0olo1i /aitu (en1enai Siste( Sara& Otono(2 siste( sara sara&& ter) ter)ir irii )ari )ari )ua )ua su5s su5sis iste te( ( /aitu aitu sist siste( e( sara sara&& si(p si(pat atis is )an )an sist siste( e( sara& parasi(patis /an1 0er.an/a salin1 5erla8anan7 Siste( sara& si(patis terli5at )ala( )ala( a0ti a0ti&i &ita tass /an1 5erh 5erhu5 u5un un1a 1an n )en1 )en1an an pen1 pen1el elua uara ran n ener ener1i 1i )ari )ari tu5u tu5uh7 h7 Menin1 Menin10at 0atn/ n/aa aliran aliran )arah )arah 0e otot2 otot2 se0resi se0resi epine& epine&rin rin ;(enin ;(enin10a 10at0an t0an )en/u )en/utt .antun1 )an0a)ar 1ula )ala( )arah< )an piloere0si ;te1a0n/a 5ulu ro(a pa)a (a(alia< 0arena 0er.a siste( sara& si(patis sela(a perio)e penin10atan a0ti&itas7 Siste( Siste( sara& sara& parasi parasi(pa (patis tis (en)u0 (en)u0un1 un1 a0ti&i a0ti&itas tas tu5uh tu5uh /an1 /an1 5er0ai 5er0aitan tan )en1an )en1an penin10atan pen/i(panan ener1i )ala( tu5uh7 Me(5eri0an e&e0 salias2 se0resi 0elen. 0elen.ar ar pen9ern pen9ernaan aan22 penin1 penin10at 0atan an aliran aliran )arah )arah 0e sisite( sisite( 1astroi 1astrointe ntestin stinal al )an (ense0resi asetil0olin7 O5at3o5at /an1 (e(pen1aruhi siste( saraa& otono( )i5a1i )ala( )ua su51 su51ru rup p sesu sesuai ai )en1 )en1an an (e0a (e0ani nis( s(ee 0er.a 0er.aan an/a /a terh terha) a)ap ap tipe tipe neur neuron on /an1 an1 )ipen1aruhi7 Grup perta(a2 o5at3o5at 0oliner1i0 /an1 5e0er.a terha)ap reseptor /an1 )ia0ti&0an oleh asetil0olin7 Grup 0e)ua o5at3o5at a)rener1i0 /an1 5e0er.a terha)ap reseptor /an1 )ipa9u oleh norepine&rin atau epine&rin7 O5at 0oliner1i0 )an a)rener1i0 5e0er.a )en1an (e(a9u atau (en/e0at neuron )ala( siste( sara& otono(7 "7 Tu.uan A)apun tu.uan )ari pe(5uatan (a0alah ini /aitu : "7 Pen1er Pen1ertia tian n resepto reseptorr a)re a)rener ner1i0 1i0 7 =eni =eniss resep resepto torr a)ren a)rener er1i 1i0 0 #7 O5at O5at3o 3o5a 5att a1oni a1oniss a)rene a)rener1 r1i0 i0 $7 Me0ani Me0anis(e s(e 0er.a 0er.a o5at o5at a1on a1onis is a)ren a)rener1 er1i0 i0 -7 In)i In)i0a 0asi si o5a o5att a)ren a)rener er1i 1i0 0 %7 Kont Kontra rain in)i )i0a 0asi si @7 E&e0 sa( sa(pin1
1
BAB PEMBAHASAN O5at a)rener1i0 a)rener1i0 (e(pen1aru (e(pen1aruhi hi reseptor reseptor /an1 )ipa9u )ipa9u oleh norepine&rin norepine&rin atau atau epin epine&r e&rin in77 Be5e Be5era rapa pa o5at o5at a)re a)rene ner1 r1i0 i0 5e0e 5e0er.a r.a lan1 lan1su sun1 n1 pa)a pa)a resep resepto tor r a)re a)ren ner1 er1i0 ;a) ;a)ren renores oresep epto tor< r< )en1 )en1an an (en1a en1a0 0ti&0 ti&0an ann/ n/aa )an )ise )ise5u 5utt si( si(pato pato( (i(et i(eti0 i077 Neuro euron n a)re a)ren ner1 er1i0 (ele (elepa pass nore norep pine& ine&ri rin n se5 se5a1ai a1ai neurotrans(iter7 Neuron3neuron ini )ite(u0an )ala( siste( sara& pusat ;SSP< )an siste( siste( sara& sara& si(pat si(patis is /an1 /an1 (ela/a (ela/ani ni (ata (ata rantai rantai 1an1li 1an1liaa )an or1an or1an e&e0to e&e0tor7 r7 Neuron a)rener1i0 )an reseptor a)rener1i0 /an1 terleta0 5ai0 pa)a neuron presinapti0 atau pas9a sinapti0 pa)a or1an e&e0tor (erupa0an te(pat 0er.a o5at a)rener1i07 O5at 1olon1an ini )ise5ut o5at a)r a)rene ener1i0 0are arena e&e0 /an1 an1 )iti )iti(5 (5ul ul0a 0ann nn/ /a (iri (irip p pera peran1 n1sa san1 n1an an sara sara&& a)re a)rene ner1 r1i0 i0 atau atau (iri (irip p e&e0 e&e0 neurontrans(iter norepine&rin )an epine&rin ;/an1 )ise5ut .u1a nora)renalin )an a)renalin<7 Golon1an o5at ini )ise5ut )ise5ut .u1a o5at o5at si(pati0 si(pato(i(eti07 Ker.a o5at o5at a)rene a)rener1 r1i0 i0 )apat )apat )i0elo )i0elo(p (po00 o00an an )ala( )ala( @ .enis .enis : "7 peran1 peran1san san1an 1an or1an or1an peri&er : otot polos pe(5uluh )arah 0ulit )an (u0osa2 serta 0elen.ar liur )an 0erin1at2 7 pen1ha(5atan or1an peri&er : otot polos usus2 5ron0us )an pe(5uluh )arah otot ran10a2 #7 peran1san1an .antun1 : a0i5at penin10atan )en/ut .antun1 )an )an 0e0u 0e0uat atan an 0ont 0ontra ra0s 0si2 i2 $7 pera peran1 n1sa san1 n1an an SSP SSP : (isa (isaln ln/ /a pera peran1 n1sa san1 n1an an pernapasan2 penin10atan 0e8aspa)aan2 a0tiitas psi0o(otor2 )an pen1uran1an na&su (a0an2 -7 e&e0 (eta5oli0 : (isaln/a penin10atan 1li0o1enolisis )i hati )an otot2 otot2 lipoli lipolisis sis )an pelepasan pelepasan asa( le(a0 le(a0 5e5as 5e5as )ari )ari .arin1 .arin1an an le(a02 le(a02 %7 e&e0 en)o0rin : (isaln/a (o)ulasi se0resi insulin2 renin )an hor(on hipo&isis )an @7 E&e0 prasinapti0 : a0i5at ha(5atan atau penin10atan pelepasan neurotrans(iter NE atau A9h A9h ;se9ara &isiolo1is2 e&e0 ha(5atan le5ih pentin1<7
2
I7 NE+R NE+RON ON ADR ADREN ENER ERGI GIK K
A7 Neurotrans(isi pa)a Neuron A)rener1i0 gambar 1 Sintesis dan pelepasan norepinefrin dari neuron adrenergik
"7 Sintesi Sintesiss norepin norepine&ri e&rin n Tirosi rosin n )i5a )i5a8a 8a oleh oleh suat suatu u pe(5 pe(5a8 a8aa pen1 pen1hu hu5u 5un1 n1 Na 0e )ala )ala( ( a0so a0sop plas( las(aa neur neuro on a)re a)rene nerr1i02 i02 0e(u) e(u)ia ian n )ihi) ihi)ro ro0 0si (en.a en.a) )i )ihi)ro0si&enilalanin ;DOPA< )en1an 5antuan tirosin hi)ro0silase7 Rea0si tahap ini (e(pun/ (e(pun/ai ai 0e9epatan 0e9epatan ter5atas ter5atas )ala( pe(5entu0 pe(5entu0an an norepine&ri norepine&rin7 n7 DOPA DOPA lalu )i)e0ar5o0silasi (en.a)i )opa(in7 7 Pen/i(pana Pen/i(panan n norepine&rin norepine&rin )ala( )ala( esi0el esi0el Dopa(in )i5a8a 0e)ala( esi0el sinapti0 oleh suatu siste( pe(5a8a a(in /an1 terli5at .u1a )ala( a(5ilan 0e(5ali norepine&rin /an1 5elu( ter5entu07 Siste( pe(5a8a ini )iha(5at oleh reserpin7 Dopa(in 0e(u)ian )ihi)ro0silasi (en.a)i norepine&rin )en1an 5antuan en'i( )opa(in 5eta3 hi)ro0silase7 #7 Pelepa Pelepasan san norep norepine ine&rin &rin Bila Bila suatu suatu potens potensial ial 0er.a 0er.a ti5a ti5a pa)a pa)a u.un1 u.un1 sara&2 sara&2 a0an a0an ter.a)i ter.a)i pa9uan pa9uan untu0 (asu0n/a ion ?a )ari 9airan e0strasel 0e)ala( sitoplas(a neuron7 Pena(5ahan 0alsiu( ini (en/e5a50an esi0el (en/atu )en1an (e(5ran sel )an 0e(u)ian (enu(pah0an 0an)un1ann/a 0e )ala( sinaps7 $7 I0atan I0atan )en1a )en1an n resepto reseptor r
3
Norepine&rin /an1 )ilepas )ari esi0el sinapti0 5er)i&usi (en/e5eran1i ruan1an sinapti0 )an (en1i0at reseptor ps9a sinapti0 pa)a or1an e&e0tor atau atau rese resept ptor or pres presin inap apti ti0 0 pa)a pa)a u.un u.un1 1 sara sara&7 &7 Rese Resept ptor or a)re a)rene ner1 r1i0 i0 (en11una0 (en11una0an an siste( pe(5a8a pesan 0e)ua si0li0 a)enosin (ono&os&at (ono&os&at ;9AMP< ;9AMP< )an si0lus si0lus &os&oi &os&oinos nositi iti) ) untu0 untu0 (entran (entrans(i s(isi0 si0an an sin/a sin/all (en.a)i (en.a)i suatu e&e07 -7 Penari0 Penari0an an norepin norepine&ri e&rin n Norepine&rin selan.utn/a s elan.utn/a (un10in 5er)i&usi 0eluar )ari ruan1an sinapti0 )an (asu0 0e )ala( sir0ulasi u(u(2 )i(eta5olis(e (en.a)i )eriat O3 ter(etilasi oleh en'i( 0ate0ol O3(etiltrans&erase ;?OMT< /an1 (ele0at pa)a (e(5ran sel pas9a sinapti0 )i )ala( ruan1 sinapti0 atau )itan10ap 0e(5al 0e(5alii (elalui (elalui siste( siste( a(5ila a(5ilan n /an1 /an1 (enari0 (enari0 norepi norepine& ne&rin rin 0e(5ali 0e(5ali 0e )ala( neuron7 A(5ilan oleh (e(5ran sara& ini (eli5at0an en'i( Na3K3 ATPase ATPase /an1 )apat )iha(5at oleh anti)epresan trisi0li0 seperti i(ipra(in7 %7 Nasi5 potensial potensial norepine norepine&rin &rin /an1 )itan10 )itan10ap ap 0e(5ali 0e(5ali Norepine&rin (asu0 0e(5ali 0e)ala( sitoplas(a neuron a)rener1i0 0e(u)in )i(asu00an 0e(5ali 0e)ala( esi0el a)rener1i0 (elalui siste( transport a(in7 Selain itu2 norepine&rin )io0si)asi oleh en'i( (onoa(in o0i)ase ;MAO< /an1 ter)apat )ala( (ito0on)ria7 Pro)u0 ti)a0 a0ti& )ari (eta (eta5o 5oli lis( s(ee nore norepi pine ne&ri &rin n )ie0 )ie0s0r s0resi esi0a 0an n 0e)a 0e)ala la( ( urin urin se5a se5a1a 1aii asa( asa( anilil(an)elat ;>MA<2 (etane&rin2 )an nor(etane&rin B7 Reseptor A)rener1i0 ;A)renoreseptor< Pa)a s/ste( sara& si(patis2 5e5erapa 0elas a)renoreseptor )apat )i5e)a0an sesuai si&at &ar(a0olo1in/a 7 Dua &a(il/ reseptor2 )i5eri s/(5ol 46 )an 4C6 )ii) )ii)en enti& ti&i0 i0asi asi0a 0an n pa)a pa)a a8al3 a8al3n/ n/aa 5er) 5er)asa asar0 r0an an resp respon onn/ n/aa terh terha) a)ap ap a1on a1onis is a)rener1i02 epine&rin2 norepine&rin2 )an isoproterenol7 isoproterenol7 Pen11unaan o5at pen/a0at spesi spesi&i &i0 0 )an )an a1on a1onis is a)re a)rene ner1 r1i0 i0 0lon 0lonin in1 1 1en 1en tela telah h (e(a (e(asti sti0a 0an n i)en i)enti ti&i0 &i0asi asi (ole0ular )ari se.u(lah su5tipe reseptor7 Protein ini (ili0 suatu &a(il/ (ulti1en7 Gan11uan pa)a stru0tur r(e(pen1aruhi a&initasn/a terha)ap 5e5erapa o5at "7 Reseptor Reseptor al&a3" )ihu5un10an 0e &os&olipase ? (elalui protein G )ari &a(il/ G7 En'i( ini (en1hi)rolisis poli&os&oinositi)a2 (en/e5a50an pe(5entu0an inositol "2$2-3tri&os&at ;IP#< )an )iasil1liserol ;DAG<7 IP# (en)o (en)oron ron1 1 pelepa pelepasan san ?a ?a )ari )ari si(pan si(panan an intrase intrasel2 l2 /an1 /an1 (enin1 (enin10at 0at0an 0an 0onsentrasi ?a 5e5as )ala( sitoplas(a )an pen1a0ti&an 5er5a1ai 0alsiu( 5er1antun1 protein 0inase7 Pen1a0ti&an 5er5a1ai reseptor ini .u1a )apat (enin10at0 (enin10at0an an in&lu in&lu 0alsiu( (ene(5us (ene(5us (e(5rane (e(5rane plas(a plas(a sel7 IP# se9ara 5erurutan (en1ala(i )e&os&orilasi2 /an1 a0hirn/a (en1hasil0an pe(5entu0an inositol 5e5as7 DAG (en1a0ti&0an .alur trans)u0si sin/al /an1 se(ula )i0ait0an )en1an reseptor &a9tor pertu(5uhan pepti)e /an1 (en1 (en1a0 a0ti ti&0 &0an an tiro tirosin sin 0ina 0inase7 se7 Se5a Se5a1a 1aii 9ont 9ontoh oh resep resepto torr al&a3 al&a3" " ter5 ter5u0 u0ti ti
4
(en1a0 (en1a0ti&0 ti&0an an (ito1e (ito1en3a9 n3a9ti tiate) ate) 0inase 0inase ;MAP ;MAP 0inase< 0inase< )an poli&o poli&os&o3 s&o3 inosito inositol3#3 l3#30in 0inase ase ;PI3#3 ;PI3#30in 0inase< ase<77 =alur3 =alur3.alu .alurr ini (un10 (un10in in pentin pentin1 1 untu0 untu0 sti(ulas sti(ulasii /an1 /an1 )ipera )iperanta ntarai rai oleh oleh resepto reseptorr al&a3" al&a3" pa)a pa)a pertu( pertu(5uh 5uhan an )an poli&erasi sel (elalui re1ulasi e0spresi 1en7 Rese Resept ptor or al&a al&a3 3 (en1 (en1ha ha(5 (5at at a0ti a0tii ita tass a)en a)enil ilil il si0l si0las asee )an )an (en/e5a50an 0a)ar a)enosine (ono&os&at si0li0 ;9AMP< intrasel (enurun7 Inhi5isi a0tiitas a)enilil si0lase /an1 )iperantarai oleh reseptor al&a ini )i trans)u0si oleh protein re1ulatori0 inhi5itori0 Gi7 A)a 0e(un10inan 5ah8a ti)a0 sa.a su5unit al&a tetapi .u1a su5unit 5eta31a((a pa)a Gi i0ut 5erperan (en1ha(5at a)enilil si0lase7 Reseptor al&a3 (en11una0an .alur sin/al lain2 (en9a0up (en9a0up re1ulasi 0anal saluran saluran ion )an a0tiitas a0tiitas en'i(3en'i( en'i(3en'i( pentin1 /an1 5erp 5erpera eran n )ala )ala( ( tran trans) s)u0 u0si si sin/ sin/al al77 Me(a Me(an1 n1 se5a se5a1i 1ian an )ari )ari e&e0 e&e0 a)re a)reno nore resp spto torr al&a al&a3 3 ti)a ti)a0 0 5er1 5er1an antu tun1 n1 pa)a pa)a 0e(a 0e(a( (puan puan (ere0 ere0aa (en1 (en1ha ha(5 (5at at a)en a)enil ilil il si0l si0lase ase22 se5a se5a1a 1aii 9ont 9ontoh oh22 a1on a1onis is resep resepto torr al&a3 al&a3 (en/e5a50a (en/e5a50an n a1re1asi a1re1asi tro(5osit tro(5osit )an penurunan penurunan 0a)ar 9AMP tro(5osit2 tro(5osit2 tetapi tetapi ti)a0 ti)a0 .elas .elas apa0ah apa0ah a1re1a a1re1asi si ter.a)i ter.a)i 0arena 0arena penuru penurunan nan 9AMP 9AMP atau atau (e0anis(e lain /an1 (eli5at0an e&e0tor /an1 )i atur oleh Gi7
1a(5ar Pen1a0ti&an respons al&a3"
Keteran1an Ga(5ar Ga(5ar : Pen1a0 Pen1a0ti& ti&an an respon responss al&a3"7 al&a3"7 Sti(ul Sti(ulasi asi resept reseptor or al&a3" al&a3" oleh oleh 0ate0ola(in (en/e5a50an pen1a0ti&an G39ouplin1 protein7 Su5unit al&a /an1 telah )ia0ti&0an ;al&a3< )ari protein G ini (en1a0ti&0an e&e0tor2
5
&os&olipase ?2 /an1 (en/e5a50an pe(5e5asan IP# ;inositol "2$2-3tri&os&at< )an DAG ;)iasil1liserol< )ari &os&ati)ilinositol $2-5is&os&at ;Pt)lns $2-P<7 IP# (eran1san1 pelepasan si(panan 0alsiu(2 (en/e5a50an penin10atan 0onsen 0onsentra trasi si ?a ?a sitopl sitoplas( as(a7 a7 ?a ?a 0e(u)i 0e(u)ian an (un10i (un10in n (en1a0 (en1a0ti&0 ti&0an an protein 0inase )epen)en3?a2 /an1 pa)a 1ilirann/a (e(&os&orilasi su5s su5stra tratt (ere0 (ere0a7 a7 DAG DAG (en1 (en1a0 a0ti ti&0 &0an an prot protei ein n 0ina 0inase se ? ;PK? ;PK?<7 <7 GTP GTP2 1uanosin tri&os&at2 GDP 1uanosin )i&os&at7 7 Resep esepto torr Beta Beta Pen1a0ti&a( 0eti1a su5t/pe reseptor ;C " C )an C #< (en/e5a50an sti(ulasi sti(ulasi a)enilil a)enilil si0lase )an penin10ata penin10atan n peru5ahan peru5ahan a)enosin tri&os&at ;ATP< (en.a)i 9AMP ;Ta5el " )an 1a(5ar #<7 Pen1a0ti&an en'i( si0lase )iperan )iperantai tai oleh oleh protei protein n sti(ulat sti(ulatori ori0 0 Gs7AMP Gs7AMP si0li0 si0li0 a)alah a)alah pe(5a8 pe(5a8aa pe(5a8a pesan 0e)ua uta(a pa)a pen1a0ti&an reseptor C7 Se5a1ai 9ontoh )ihati )ihati 5an/a 5an/a0 0 spesies spesies22 sintes sintesis is 9AMP 9AMP /an1 /an1 )ia0ti )ia0ti&0a &0an n oleh oleh resepto reseptorr C (en/e5a50an seran10aian proses (e(un9a0 pa)a pen1a0ti&an 1li0o1en &os&ol &os&oliras irase7 e7 Di .antun1 .antun122 sintet sintetis is 9AMP 9AMP /an1 /an1 )ia0ti )ia0ti&0a &0an n oleh oleh resepto reseptorr C (enin11al0an in&ul0s 0alsiu( (ene(5us (e(5ran sel )an se0uestrasin/a )i )ala( sel7 Pen1a0ti&an reseptor 5eta .u1a (en/e5a50an rela0sasi otot polos7 Mes0ipun (e0anis(e pa)a otot polos 5elu( .elas2 .elas 2 hal ini (un10in (eli5at0an &os&olirasi rantai rin1an (/osin 0inase (en.a)i 5entu0 ina0ti&7 A)renoreseptor 5eta (un10in (en1a0ti&0an 0anal 0alsiu( pe0a3oltase )i.antun1 )i.antun1 (elalui penin10atan penin10atan 0onsentrasi 0onsentrasi 9AMP /an1 )iperantarai )iperantarai Gs tanpa 5er1antun1 pa)a peru5ahan 0a)ar 9AMP7 Pa)a 0ea)aan tertentu2 resepto reseptorr C (un10i (un10in n terhu5u terhu5un1 n1 0e protein protein G7 Resepto Reseptor3r r3resep eseptor tor ini ter5u0ti (en1a0ti&0an 0inase30inase lain2 (isaln/a MAP 0inase2 )en1an 5entu0 0o(ple0s (ulti3su5unit )i)ala( sel2 /an1 (en1an)un1 5an/a0 (ole0ul sin/al A)renoreseptor C# (erupa0an reseptor )en1an a&initas le5ih ren)ah )i5an)in1 )i5an)in10an 0an )en1an )en1an reseptor reseptor C " )an C2 tetapi tetapi le5ih le5ih resisten resisten terha) terha)ap ap )esensitisasi7 )esensitisasi7 Reseptor ini )ite(u0an )ite(u0an )i5e5erapa .arin1an2 tetapi tetapi peran &isiolo1i0 atau patolo1i0 pa)a (anusia 5elu( .elas7 A1onis )an anta1onis sele0ti& telah )i0e(5an10an2 tetapi 5elu( terse)ia untu0 pe(a0aian 0lini07
6
1a(5ar # pen1a0ti&an )an pen1ha(5atan a)enilil si0lase
Keteran1an Ga(5ar Ga(5ar : pen1a0 pen1a0ti& ti&an an )an pen1ha pen1ha(5 (5atan atan a)enil a)enilil il si0lase si0lase oleh oleh a1onis a1onis /an1 /an1 5eri0atan )en1an reseptor 0ate0ola(in7 Pen1i0atan 0e C a)renoreseptor (eran1san1 a)enilil si0lase )en1an (en1a0ti&0an protein G sti(ulatori02 Gs /an1 (en/e5a50an (en/e5a50an terpisahn/ terpisahn/aa su5unit su5unit /an1 5er(uatan GTP7 Su5unit Su5unit /an1 an1 tela telah h a0ti a0ti&& ini ini se9a se9ara ra lan1 lan1su sun1 n1 (en1 (en1a0 a0ti ti&0 &0an an a)en a)enil ilil il si0l si0las ase2 e2 (en1ha (en1hasil sil0an 0an penin1 penin10at 0atan an la.u la.u sintes sintesis is 9AMP 9AMP7 li1an li1an a)reno a)renosept septor3 or3al& al&a a (en1ha (en1ha(5a (5att a)enil a)enilil il si0lase si0lase )en1an )en1an (en/e (en/e5a5 5a50an 0an pen1ur pen1uraia aian n protei protein n G inhi inhi5i 5ito tori0 ri022 Gi (en. (en.a) a)ii su5u su5uni nit3 t3su su5u 5uni nitn/ tn/aa /ait /aitu u su5u su5uni nitt " a0ti a0ti&& /an1 /an1 5er(uatan GTP )an su5unit C37 Me0anis(e a<7 tentan1 pen1ha(5atan a)enilil si0lase oleh su5unit3su5unit ini (asih 5elu( .elas7 9AMP 5eri0atan )en1 )en1an an su5u su5uni nitt re1u re1ula lato tori ri0 0 ;R< ;R< )ari )ari prot protei ein n 0ina 0inase se )epe )epen) n)en en39 39AM AMP P2 (en/e (en/e5a5 5a50an 0an pe(5e5 pe(5e5asan asan su5uni su5unitt 0atali0 0atali0 a0ti& a0ti& ;?< /an1 /an1 (e(&os& (e(&os&ori orilasi lasi su5strat3su5strat protein tertentu )an (e(o)i&i0asi a0ti&itas (ere0a7 +nit3unit 0ata 0atali li0 0 ini ini .u1a .u1a (e(& (e(&os os&o &oril rilas asii 9AMP 9AMP respo respone ne ele(e ele(ent nt 5in) 5in)in in1 1 prot protei ein n ;?REB<2 /an1 (e(o)i&i0asi e0spresi 1en
Ta5el Ta5el " Tipe )an su5tipe a)renoreseptor
7
#7 Sele Sele0t 0ti iit itas as Resep Resepto tor r Ban/a0 a1onis a)rener1i0 /an1 terse)ia untu0 pe(a0aian 0linis (e(ili0i sele0tiitas untu0 tipe3tipe uta(a a)renoreseptor ; " )an ersus C< tetapi ti)a0 untu0 untu0 su5tipe3su5t su5tipe3su5tipe ipe )ari 1olon1an31 1olon1an31olon olon1an 1an uta(a uta(a terse5ut7 terse5ut7 ?ontoh ?ontoh a1onis a1onis si(pat si(pato(i o(i(eti (eti0 0 /an1 /an1 5er(an 5er(an&aat &aat se9ara se9ara 0linis 0linis /an1 /an1 relati relatiee sele0t sele0ti& i& untu0 untu0 su51olon1an "32 32)an C a)renoreseptor )i5an)in10an )en1an 5e5erapa o5at non3sele0ti&7 Sele0ti&itas 5erarti 5ah8a suatu o5at (un10in 9en)erun1 5eri0atan )en1an satu su51olon1an reseptor pa)a 0onsentrasi /an1 terlalu ren)ah untu0 5erintera0si se9ara e0stensi& )en1an su51olon1an lain7 Na(un sele0ti&itas 5iasan/a ti)a0 a5solut ;sele0ti&itas ;sele0ti& itas /an1 n/aris a5solut )ise5ut 6spesi&isitas6< )an pa)a 0onsentrasi le5ih tin11i2 suatuo5at s uatuo5at (un10in .u1a 5erintera0si )en1an 0elas3 0elas reseptor lainn/a7 E&e0 suatu o5at /an1 )i5eri0an (un10in 5er1antun1 ti)a0 sa.a pa)a sele0ti&itas terha)ap .enis a)renoreseptor2 tetapi .u1a e0spresi relatie su5tipe3su5tipe reseptor )isuatu .arin1an7
Ta5el Ta5el A&initas relatie reseptor
8
$7 Re1u Re1ula lasi si res resep epto torr Respons /an1 )iperantarai oleh a)renoreseptor ti)a0 5ersi&at tetap )an )an stati stati07 07 =u(l =u(lah ah )an )an &un1 &un1si si a)ren a)renor orese esept ptor or )i per( per(u0 u0aan aan sel )an )an responn/a (un10in )iatur oleh 0eto0ala(in itu sen)iri2 hor(one )an o5at lain lain22 )an )an se.u( se.u(la lah h pen/ pen/a0 a0it it lain lain77 Peru Peru5a 5aha han3 n3pe peru ru5a 5aha han n ini ini )apa )apatt (e(o) e(o)i& i&i0 i0as asii tin1 tin10a 0att resp respon on &isi &isiol olo1 o1i0 i0 suat suatu u .ari .arin1 n1an an terh terha) a)ap ap 0eto0ola(in )an (un10in pentin1 se9ara 0linis sela(a pe(5erian o5at7 Salah satu 9ontoh /an1 palin1 5an/a0 )iteliti tentan1 re1ulasi reseptor a)alah a)alah )esensi )esensitis tisasi asi a)reno a)renorese resepto ptorr /an1 /an1 )apat )apat ter.a) ter.a)ii setelah setelah pa.anan pa.anan 0e0ato0ela( 0e0ato0ela(in in )an o5at si(pato(i si(pato(i(eti0 (eti0 lain/a7 lain/a7 Setelah suatu sel telah terpa.an 0e suatu a1onis sela(a 5e5erapa 8a0tu .arin1an terse5ut2 .arin1an terse5ut (en.a)i 0uran1 responsie terha)ap sti(ulasi le5ih lan.ut oleh a1onis a1onis terse5ut7 terse5ut7 Istilah3istilah Istilah3istilah lain seperti toleransi2 toleransi2 si&at re&ra0ter2 re&ra0ter2 )an ta0i&ila0sis .u1a telah )i1una0an untu0 (enun.u00an )esensitisasi7 Proses3 proses ini 5erpotensi (e(ili0i (a0na 0linis 0arena )apat (e(5atasirespons terapeuti0 terha)ap o5at si(pato(i(eti0 Ban/a0 (e0anis(e ter5u0ti 5erperan (en/e5a50an )esensitisasi7 Se5a1ian (e0anis(e 5er&un1si relatie la(5at2 )ala( hitun1an .a( atau hari2 )an (e0anis(e3(e0anis(e ini 5iasan/a (eli5at0an trans0ripsional atau atau tran transl slas asio iona nall )i tin1 tin10a 0att prot protei ein n rese resept ptor or22 atau atau (i1r (i1ras asin in/ /a 0e per(u0aan sel7 Me0anis(e )esensitisasi ter.a)i 9epat )ala( hitun1an (enit7 Mo)ulasi 9epat &un1si reseptor pa)a sel ter)esensitisasi (un10in (eli5at0an (o)i&i0asi 0oalen pentin1 pa)a reseptor )en1an protein lain2 atau peru5ahan pa)a lo0asi su5selular
9
Ter)ap r)apat at )ua )ua 0ate 0ate1o 1ori ri uta( uta(aa )ese )esens nsit itis isas asii resp respon onss /an1 an1 )ipera )iperanta ntarai rai oleh oleh resepto reseptorr /an1 /an1 terhu5 terhu5un1 un1 0e protei protein n G7 Desensi Desensitis tisasi asi ho(olo1 ho(olo1 (eru.u0 0epa)a hilan1n/a hilan1n/a respons han/a han/a pa)a reseptor /an1 telah telah )ia0ti )ia0ti&0a &0an n se9ara se9ara 5erula 5erulan1 n1 atau terus3( terus3(ene enerus rus oleh oleh suatu suatu a1onis a1onis77 Desensitisasi suatu heterolo1 (eru.u0 pa)a proses )en1an )esensitisasi suatu reseptor oleh a1onisn/a a1onisn/a .u1a (en/e5a50an (en/e5a50an )esensitisasi )esensitisasi reseptor lain /an1 ti)a0 se9ara lan1sun1 )ia0ti&0an oleh a1onis /an1 5ersan10utan7 Me0anis(e Me0anis(e uta(a )esensitisasi )esensitisasi /an1 /an1 5erlan1sun1 5erlan1sun1 9epat a)alah a)alah &os&orilasi reseptor oleh an11ota &a(il/ G protein protein 9ouple) re9eptor 0inase ;GRK<2 /an1 ter)iri )ari tu.uh an11ota7 A)renoreseptor spesi&i0 (en.a)i su5s su5str trat at untu untu0 0 0ina 0inase se ini ini han/ han/aa .i0a .i0a (ere (ere0a 0a teri teri0a 0att 0e suatu suatu a1on a1onis is77 Me0anis(e ini a)alah 9ontoh )esensitisasi ho(olo1 0arena se9ara spesi&i0 han/a (eli5at0an reseptor /an1 )ite(pati a1onis Fos&orilasi Fos&orilasi reseptor3rese reseptor3reseptor ptor ini (enin10at0 (enin10at0an an a&initas a&initas (ere0a terh terha) a)ap ap arest arestin in22 suat suatu u &a(i &a(il/ l/ /an1 an1 ter)i ter)iri ri )ari )ari e(pat e(pat prot protei ein n /an1 /an1 )ie0sp )ie0sprei reis0an s0an se9ara se9ara luas7 luas7 Setela Setelah h 5eri0a 5eri0atan tan )en1an )en1an arestin arestin22 0apasit 0apasitas as resep resepto torr untu untu0 0 (en1 (en1a0 a0ti ti&0 &0an an prot protei ein n G 5er0 5er0ur uran an12 12 (un1 (un10i 0in n a0i5 a0i5at at ha(5atan steri07 Arestin 0e(u)ian 5erintera0si )en1an 0latrin )an a)aptor 0latrin 0latrin AP2 AP2 (en/e5 (en/e5a50 a50an an en)osi en)ositos tosis is resepto reseptor7 r7 Selain Selain (enu(p (enu(pul0 ul0an an resp respon onss /an1 an1 (e(e (e(erl rlu0 u0an an 0e5e 0e5era ra)a )aan an resep resepto torr )i per( per(u0 u0aan aan sel2 sel2 )iperlu0an proses re1ulatori0 ini (un10in .u1a 5erperan )ala( (e0anis(e pen/aluran sin/al reseptor (elalui .alur intrasel7 Desensitisasi reseptor .u1a )apat )iperantarai oleh u(pan35ali0 pe(5a8a pesan 0e)ua7 Se5a1ai 9ont 9onto oh2 a)re a)reno nore rese sep ptor tor C (eran eran1 1san san1 a0u a0u(ulas ulasii 9AMP 9AMP22 /an1 an1 (en/e5 (en/e5a50 a50an an pen1a0 pen1a0ti& ti&an an protein protein 0inase 0inase A protei protein n 0inase 0inase A )apat )apat (e(&os&orilasi resi)u )i reseptor C 2 (en/e5a50an inhi5isi &un1si reseptor7 +ntu0 +ntu0 resepto reseptorr C2 &os&or &os&orila ilasi si ter.a)i ter.a)i )i e0or e0or u.un1 u.un1 0ar5o0 0ar5o0sil sil resepto reseptor7 r7 De(i0ian .u1a2 pen1a0ti&an protein 0inase ? oleh reseptor /an1 terhu5un1 0e protein G )apat (en/e5a50an &os&orilasi reseptor terhu5un13protein G ini7 ini7 Me0a Me0ani nis( s(ee u(pa u(pan3 n35a 5ali li0 0 pe( pe(5a8a 5a8a pesa pesan n 0e)u 0e)uaa ini ini )ise )ise5u 5utt )esensitisasi heterolo1 0arena protein 0inase A atau ? /an1 telah a0ti& (e(&os& (e(&os&ori orilasi lasi se(ua se(ua resepto reseptorr /an1 /an1 se9ara stru9tur stru9tural al (irip )en1an )en1an te(pat 9onsensus untu0 &os&orilasi en'i(3en'i( ini -7 Dist Distri ri5u 5usi si rese resept ptor or Or1an )an .arin1an /an1 )i persara&i oleh a)rener1i0 9en)erun1 )i)o(inasi oleh suatu tipe reseptor7 Se5a1ai 9ontoh2 .arin1an pe(5uluh )arah otot ran10a (e(an1 (e(ili0i reseptor " )an C2 tetapi reseptor C n/a le5ih 5an/a07 =arin1an lain (un10in han/a (e(ili0i satu tipe reseptor sa.a2 tanpa a)an/a reseptor a)rener1i0 lain )ala( .u(lah /an1 5erarti7 Se5a1ai 9ontoh2 .antun1 (en1an)un1 5an/a0 se0ali reseptor C7 %7 Respons Respons 0husus 0husus /an1 /an1 )iperantarai )iperantarai a)renoresepto a)renoreseptor r Perlu untu0 untu0 (enata (enata respons &isiolo1i &isiolo1i terha)ap pa9uan pa9uan a)rener1i0 a)rener1i0 sesuai )en1an tipe reseptor2 0arena 5an/a0 o5at 9en)erun1 (e(a9u atau
10
(en/e0at satu tipe reseptor sa.a7 Meran10u( e&e0 /an1 palin1 (enon.ol /an1 /an1 )iperantarai )iperantarai oleh a)reno a)reno reseptor7 reseptor7 Se9ara u(u(2 u(u(2 pa9uan pa9uan terha)ap terha)ap reseptor 2 0hususn/a (eni(5ul0an aso0onstri0si ;teruta(a )i 0ulit )an isera a5)o(en< )an penin10atan tahanan tepi total )an te0anan )arah7 Se5ali Se5ali0n/ 0n/a2 a2 pa9uan pa9uan terha) terha)ap ap resepto reseptorr C" teruta( teruta(aa (eni(5 (eni(5ul0 ul0an an pa9u pa9u .antun12 se(entara C (en/e5a50an aso)ilatasi ;pa)a an/a(an as9ular 0eran10a<2 )an rela0sasi 5ron0iolar7 @7 Desen Desensit sitis isasi asi resep resepto tor r paparan 0ate0ola(in .an10a pan.an1 a0an (en1uran1i 0epe0aan reseptor reseptor a)rener1i0 a)rener1i022 &eno(ena &eno(ena ini )i0enal )i0enal se5a1ai se5a1ai )esensitisasi7 )esensitisasi7 A)a # (e0a (e0ani nis( s(ee /an1 an1 )ia0 )ia0ui ui untu untu0 0 (en. (en.el elas asa0 a0an an &eno &eno(e (ena na ini ini : ;"< ;"< pen1asin1an reseptor sehin11a ti)a0 terse)ia untu0 intera0si )en1an o5at ;l1an)< ;l1an)< ;< 4)o8n3re1ul 4)o8n3re1ulation ation66 /an1 5erarti pen1hilan1 pen1hilan1an an reseptor reseptor 5ai0 0arena pen1rusa0an ataupun 5er0uran1n/a sintetis 5aru )an ;#< 0eti)a0 (a(puan 5er1a5un1 )en1an protein G 0arena reseptor telah ter&os&orilasi pa)a sisi sitoplas(i0 oleh 0inase protein A reseptor a)rener1i0 C ;CARK<7 *7 E&e0 E&e0 Ran1 Ran1sa san1 n1an an Bila )i suatu or1an ter)apat 0e)ua .enis reseptor2 reseptor2 (a0a responn/a responn/a terha)ap terha)ap sti(ulasi sti(ulasi oleh 0ate0ola(in 0ate0ola(in ;a)renalin2 ;a)renalin2 NA2 )opa(in2 serotonin< a1a0 ter1antun1 )ari pe(5a1ian )an .u(lah reseptor3al&a )an reseptor35eta )i .arin1 .arin1an an terse5u terse5ut7 t7 Se5a1a Se5a1aii 9ontoh 9ontoh )apat )apat )ise5u )ise5ut0a t0an n 5ron0i 5ron0i22 )i (ana (ana ter)apat 5an/a0 reseptor 5eta3 : NA han/a 5ere&e0 rin1an2 se)an10an a)renalin )an isoprenalin (eni(5ul0an 5ron0o)ilatasi 0uat7 Be1itu pula )i otot polos )in)in1 pe(5uluh ter)apat reseptor3al&a )an J5eta : se)i0it NA su)a su)ah h 5isa 5isa (era (eran1 n1san san1 1 resep resepto tor3 r35e 5eta ta3 3 )en1 )en1an an e&e0 e&e0 aso aso)i )ila lata tasi2 si2 se)an10an le5ih 5an/a0 NA )iperlu0an untu0 (eran1san1 reseptor al&a )en1an e&e0 aso0onstri0si7 Pe(5uluh 0ulit (e(ili0i 5an/a0 reseptor3al&a2 (a0a (a0a a)ren a)renali alin n )an )an NA (en1 (en1a0 a0i5 i5at at0a 0an n aso aso0o 0ons nstr tri0 i0si si22 se)an se)an10 10an an isoprenalin han/a 5ere&e0 rin1an se0ali7 7 Me0 Me0anis anis( (e Ker Ker.a Kate0ola(in 5e0er.a se5a1ai 4pesuruh6 ;trans(itter< )an (en1i0at )iri pa)a reseptor /an1 5era)a )i 5a1ian luar (e(5ran sel7 Pen11a5un1an ini (en1a0ti&0an suatu en'i( )i5a1ian )ala( (e(5ran sel ;a)enilsi0lase< untu0 (enin10at0an pen1u5ahan a)enosin triphosphate7 ATP ATP ini 0a/a a0an ener1 ener1i2 i2 /an1 /an1 )i5e5a )i5e5as0a s0an n pa)a pa)a pen1u5 pen1u5aha ahann/ nn/aa (en.a) (en.a)ii 9AMP 9AMP ;9/9li9 ;9/9li9 a)en a)enos osin ine( e(on onop opho hosp spha hate te<7 <7 Peni Penin1 n10a 0ata tan n 0a)a 0a)arr 9AMP 9AMP )i )ala )ala( ( sel2 sel2 (en1a0i5at0an 5er5a1ai e&e0 a)rener1is7
gambar 4Sistem transmisi energi melalui c!"
11
II7
SIFA SIFAT KIMIA MEDIS OBAT OBAT SIMPA SIMPATOMIMETIK OMIMETIK O5at a)rener1i0 /an1 .u1a )i0enal se5a1ai se 5a1ai a(in si(pato(i(eti02 (e(pun/ai stru0tu stru0turr )asar )asar 5eta3&e 5eta3&enil nileti etila( la(in2 in2 /an1 /an1 ter)iri ter)iri )ari )ari 9in9in 9in9in 5en'en 5en'en )an rantai rantai sa(pin1 etila(in7 Su5stitusi )apat )ila0u0an pa)a 9in9in 5en'en (aupun pa)a ato( ?3al&a2 ato( ?35eta )an 1u1us a(ino )ari etila(in7 A7 Su5stitusi Su5stitusi pa)a ?in9in ?in9in Ben'ena A(in si(pato(i(eti0 )en1an su5stitusi 1u1us OH pa)a posisi # )an $ )ari 9in9in 5en'ena )ise5ut 0ate0ola(in ;o3)ihi)ro0si5en'en )ise5ut 0ate 0ate0o 0ol< l< )en1 )en1an an a0ti a0tii ita tass al&a al&a )an )an 5eta 5eta /an1 an1 (a0s (a0si( i(al al22 0are 0arena na 0ate0ola(in teri0at pararel )en1an per(u0aan (e(5ran7 Su5stitusi 1u1us OH /an1 polar pa)a 9in9in 5en'en atau pa)a ato( ?35eta (en1uran1i 0elaru 0elarutan tan o5at o5at )ala( )ala( le(a0 le(a0 )an (e(5er (e(5eri0a i0an n a0tii a0tiitas tas untu0 untu0 5e0er.a 5e0er.a lan1 lan1su sun1 n1 pa)a pa)a resep resepto torr a)re a)rene ner1 r1i0 i0 )i peri& peri&er er77 Oleh Oleh se5a5 se5a5 itu2 itu2 o5at o5at a)rener1i9 /an1 ti)a0 (e(pun/ai 1u1us OH pa)a 9in9in 5en'en (aupun pa)a ato( ?35eta ;(isaln/a a(&eta(in< (u)ah (ene(5us sa8ar )arah ota0 sehin11a (eni(5ul0an e&e0 sentral /an1 0uat7 Disa(pin1 itu2 o5at3 o5at ini 0ehilan1an a0tiitas peri&ern/a /an1 lan1sun12 sehin11a 0er.an/a pra0tis han/a se9ara ti)a0 lan1sun17 Se5ali0n/a 0ate0ola(in )en1an 1u1us u1us OH pa) pa)a ?35 ?35eta eta ;(is ;(isal aln/ n/aa epin epine& e&ri rin n2 nore norep pine& ine&ri rin n2 )an )an isopro isoproter tereno enol< l< su0ar su0ar (asu0 (asu0 0e SSP SSP sehin1 sehin11a 1a e&e0 e&e0 sentral sentraln/ n/aa (ini( (ini(al7 al7 O5at3o5at ini 5e0er.a se9ara lan1sun1 )an (eni(5ul0an e&e0 peri&er /an1 (a0si(al7 A(in si(pato(i(eti0 )en1an 1u1us OH2 pa)a posisi # )an $ ;(is ;(isaln aln/ /a )opa )opa(i (ine ne )an )an )o5u )o5uta ta(i (in< n< atau atau pa)a pa)a posis posisii # )an )an ?35e ?35eta ta ;(isaln/a &enile&rin )an (etara(inol< .u1a su0ar (asu0 0e SSP sehin11a e&e0 sentraln/a (ini(al2 se)an10an e&e0 peri&er peri&er )iti(5ul0a )iti(5ul0an n teruta(a teruta(a (elalui 0er.a lan1sun17 O5at )en1an " 1u1us OH2 pa)a ?35eta ;(isaln/a &enilpropanola(in< atau pa)a 9in9in 5en'en ;(isaln/a hi)ro0sia(&eta(in< (e(pun/ai e&e0 sentral /an1 le5ih le(ah )aripa)a e&e0 sentral a(&eta(in ;hi)ro0sia(&eta(in ha(per ti)a0 (e(pun/ai e&e0 sentral<2 )en1an e&e0 peri&er a0i5at 0er.a lan1sun1 )an 0er.a ti)a0 lan1sun17 Gu1us OH pa)a posisi # )an - 5ersa(a 1u1us OH pa)a ?35eta )an su5stitusi /an1 5esar pa)a u1us a(ino (e(5eri0an seltiitas reseptor 5eta3 ;e&e0 peri&er (elalui 0er.a lan1sun1<7 Kate0ola(in ti)a0 e&e0ti& pa)a pe(5erian oral )an (asa (asa 0er.an 0er.an/a /a sin10a sin10att 0arena 0arena (erupa (erupa0an 0an su5stra su5stratt en'i( en'i( ?OMT ?OMT ;0ate0ol3O3( ;0ate0ol3O3(etiltran etiltrans&erase< s&erase< /an1 5an/a0 5an/a0 ter)apat ter)apat pa)a )in)in1 usus )an hati2 en'i( ini (en1u5ahn/a (en.a)i )eriate #3(eto0si /an1 ti)a0 a0ti&7 Non0ate0ola(in ;ti)a0 a)a atau han/a satu su5stitusi OH pa)a 9in9in 5en'en atau 1u1us OH2 pa)a posisi # )an -< 5u0an su5strat en'i( ?OMT2 sehin11a e&e0tiitas oral (eni10at )an (asa 0er.a o5at pan.an17
B7 Su5s Su5sti titu tusi si pa) pa)aa ato( ato( ?3al ?3al&a &a
12
Su5s Su5sti titu tusi si pa) pa)a ato( ato( ?3al ?3al&a &a (en1 en1ha( ha(5at 5at o0si o0si) )asi asi a(in a(in si(pato(i(eti0 oleh en'i( (onoa(ine o0si)ase ;MAO< (en.a)i asa( (an)el (an)elat at /an1 /an1 ti)a0 ti)a0 a0ti&7 a0ti&7 Selain Selain MAO2 MAO2 ?OMT ?OMT .u1a .u1a 5erper 5erperan an )ala( )ala( 5iotrans(asi a(in si(pato(i(eti02 (a0a ha(5atan MAO han/a a0an (e(pun/ai arti 5ila ?OMT .u1a )iha(5at7 Sehin11a su5stitusi pa)a ato( ?3al&a ?3al&a han/a han/a a0an a0an (enin1 (enin10at 0at0an 0an e&e0ti e&e0tiit itas as oral oral )an (e(per (e(perpan pan.an .an1 1 (asa (asa 0er.a 0er.a a(in a(in si(pat si(pato(i o(i(eti (eti0 0 /an1 /an1 5u0an 5u0an 0ate0o 0ate0ola( la(in in ;(isaln ;(isaln/a /a a(&eta(in< tetapi ti)a0 (e(perpan.an1 (asa 0er.a a(in si(pato(i(eti0 /an1 5erupa 0ate0ola(in7 A(in si(pato(i(eti0 /an1 (e(pun/ai 1u1us al&a3(etil ;/an1 resisten terha)ap MAO< tin11al le5ih la(a )i u.un1 sara&2 sehin11a a0an le5ih 5an/a0 (elepas0an NE en)o1en ;(e(pun/ai e&e0 ti)a0 lan1sun1 /an1 le5ih 5esar<7 ?7 Su5stitusi Su5stitusi pa)a Gu1us Gu1us A(ino A(ino Se(a0in 5esar 1u1us al0il pa)a ato( N2 (a0in 0uat a0tiitas 5eta2 seperti terlihat pa)a Isoproterenol Epine&rin Norepine&rin7 Ma0in 0e9il 1u1us al0il pa)a ato( N2 (a0in 0uat a0tiitas al&a2 )en1an 1u1us (etil (e(5eri0an a0tiitas al&a /an1 pali1 0uat2 sehin11a urutan a0tiitas al&a al&a /an1 pali palin1 n1 0uat 0uat22 sehin sehin11 11aa urut urutan an a0ti a0tiit itas as al&a al&a : Epin Epine& e&rin rin Norepine&rin Isoproterenol7 D7 Iso(er Iso(er Opti0 Opti0 Su5sti Su5stitus tusii /an1 /an1 5ersi&a 5ersi&att leoro leorotat tator/ or/ pa)a pa)a ato( ?35eta ?35eta )iserta )isertaii a0tiitas peri&er /an1 le5ih 0uat7 Den1an )e(i0ian sen/a8a ala(iah2 I3 epine&rin )an I3norepine&rin (e(pun/ai e&e0 peri&er "! 0ali le5ih 0uat )aripa)a )aripa)a iso(er iso(er )e0stron/ )e0stron/aa ;/an1 ti)a0 ala(iah<7 ala(iah<7 Se5ali0n/ Se5ali0n/aa su5stitusi su5stitusi /an1 5ersi&at )etrorotator/ pa)a ato( ?3al&a (en/e5a50an e&e0 sentral /an1 le5ih 0uat2 (isaln/a )3a(&eta(in (e(pun/ai e&e0 sentral le5ih 0uat )aripa)a I3a(&eta(in2 tetapi ti)a0 )i peri&er7 III7 MEKANISME MEKANISME KER=A KER=A AGONIS AGONIS ADRENER ADRENERGIK GIK 1# A1onis 5e0er.a lan1sun1 O5at O5at3o5 3o5at at ini ini 5e0e 5e0er.a r.a lan1 lan1su sun1 n1 pa)a pa)a resep resepto torr (aup (aupun un C )en1 )en1an an (eni(5 (eni(5ul0 ul0an an e&e0 (irip (irip pa9uan pa9uan sara& sara& si(pat si(patis is atau atau pelepa pelepasan san hor(on hor(on epine&rin )ari (e)ula a)renalis7 ?ontoh o5at a1onis /an1 5e0er.a lan1sun1 ini a)alah epine&rin2 norepine&rin2 isoproterenol )an &enile&rin7 7 A1onis A1onis 5e0er.a 5e0er.a ti)a0 ln1sun1 ln1sun1 O5at O5at ini ini ter(a ter(asu0 su0 a(&et a(&eta( a(in in22 )an )an tira( tira(in in )ita )itari ri0 0 0e)a 0e)ala( la( neur neuron on presinapti0 )an (en/e5a50an pelepasan norepi&rin )ari si(panann/a )ala( sitoplas(a atau esi0el neuron a)rener1i07 Be1itu a)a pa9u neuronal2 (a0a norepine&rin (asu0 )an (elintasi sinaps lalu teri0at pa)a reseptor (aupun C7 #7 A1onis A1onis 5e0e 5e0er.a r.a 1an) 1an)aa
13
Be5erapa Be5erapa o5at a1onis2 seperti seperti e&e)rin2 e&e)rin2 (etara(inol (etara(inol22 5er0apasitas 5er0apasitas untu0 (e(a9u lan1sun1 lan1sun1 a)renoresepto a)renoreseptorr (aupun (aupun (e(a9u (e(a9u pelepasan pelepasan norepine&rin norepine&rin )ari neuron a)rener1i07 Ta5el Ta5el # stru0tur 0i(ia )an &un1si 0lini0 uta(a pa)a o5at si(pato(i(eti0 pentin1
14
I>7 AGONIS ADRENERGIK ADRENERGIK BEKER=A LANGS+NG LANGS+NG Se5a1ian o5at a)rener1i0 5e0er.a se9ara lan1sun1 pa)a reseptor a)rener1i0 )i (e(5ran sel e&e0tor7 A0an tetapi2 5er5a1ai o5at a)rener1i0 terse5ut 5er5e)a )ala( )ala( 0apasit 0apasitasn asn/a /a untu0 untu0 (en1a0 (en1a0ti&0 ti&0an an 5er51a 5er51aai ai .enis .enis resepto reseptorr a)rene a)rener1 r1i07 i07 Misaln/ Misaln/aa isopro isoproter tereno enoll han/a han/a 5e0er.a 5e0er.a pa)a pa)a resepto reseptorr 5eta 5eta )an se)i0i se)i0itt se0ali se0ali pen1aruhn/a pa)a reseptor al&a7 E&e0 suatu o5at a)rener1i0 )apat )i)u1a 5ila )i0etahui )i0etahui reseptor reseptor (ana /an1 /an1 teruta(a teruta(a )ipen1aruh )ipen1aruhin/ in/a7 a7 Isoproteren Isoproterenol2 ol2 pa)a )osis /an1 5iasa )i5eri0an2 han/a (e(pen1aruhi reseptor 5eta3" )an 5eta32 se)i0it se0ali untu0 (e(pen1aruhi reseptor al&a2 sehin11a a0an (e(per9epat )en/ut .antun12 (e(per0uat 0ontra0si otot .antun1 )an (ele5ar0an pe(5uluh )arah )arah otot otot ran1 ran10a 0a22 )en1 )en1an an a0i5 a0i5at at peni penin1 n10a 0atan tan te0a te0ana nan n )arah )arah sist sistol oli0 i0 )an )an penurunan te0anan )arah )iastoli02 serta rela0sai 5ron0us7 Epine&rin 5e0er.a lan1sun1 pa)a reseptor al&a3"2 al&a32 5eta3"2 5eta3 )an 5eta3#2 se)an10an nprepine&rin 5e0er.a lan1sun1 pa)a reseptor al&a3"2 al&a32 )an 5eta3" )an 0uran1 pa)a reseptor 5eta37 ?iri o5at a)rener1i0 0er.a lan1sun1 a)alah a)alah 5ah8a 5ah8a respon responsn/ sn/aa tti)a0 tti)a0 5er0ur 5er0uran1 an1 setelah setelah terle5i terle5ih h )ulu )ulu )i5eri0 )i5eri0an an reserpi reserpin n atau atau 1uanet 1uaneti)i i)in n /an1 /an1 (en/e5 (en/e5a50 a50an an )eplesi )eplesi NE )ari )ari sara& sara& si(pat si(patis2 is2 tetapi 5ah0an (enin10at 0arena a)an/a penin10atan sintesis reseptor se5a1ai (e0anis(e 0o(pensasi terha)ap hilan1n/a neurotrans(iter7 A7 EPINE PINEFR FRIN IN
Bentu0 Bentu03le 3leo o ini )ari )ari neuroh neurohor( or(on on SS 5ersa( 5ersa(aa turuna turunann/ nn/aa NA )i5e5as0an pa)a u.un13u.un1 sara& a)rener1is /an1 )iran1san17 at ini )ihasil0an .u1a oleh ana031in.al )an 5erperan pa)a (eta5olis(e hi)rat3 aran1 )an le(a07 A)renalin (e(ili0i se(ua 0hasiat a)rener1is al&a )an 5eta2 tetapi e&e0 5etan/a relatie le5ih 0uat ;sti(ulasi .antun1 )an 5ron0o)ilatasi<7 "7 Ker.a a7 Kardiovaskular : Ker. Ker.aa uta( uta(aa epin epine& e&ri rin n a)al a)alah ah pa)a pa)a sist siste( e( 0ar)ios0ular7 Sen/a8a ini (e(per0uat )a/a 0ontra0si otot .antun1 ;(io0ar)< ;inotropi0 positi& : 0er.a C< )an (e(per9epat 0ontra0si (io0ar) ;0onotropi0 positi& : 0er.a C<7 Oleh se5a5 itu 9urah .antun1 (enin10at pula7 A0i5at )ari e&e0 ini (a0a 0e5utuhan o0si1en otot .antun1 (enin10at .u1a7 Epine&rin (en10onstri0si arteriol )i 0ulit2 (e(5ran (u0osa )an isera ;e&e0 < )an (en)ilatasi pe(5uluh )arah 0e hati )an otot ran10a ;e&e0 C <7 Aliran )arah 0e 1in.al (enu (enuru run7 n7 Oleh Oleh 0are 0arena na itu2 itu2 e&e0 e&e0 0u( 0u(ulat ulati& i& epin epine& e&ri rin n a)al a)alah ah
15
penin10atan te0anan sistoli0 5ersa(a )en1an se)i0it penurunan te0anan te0anan )iastoli0 )iastoli0 /an1a0hir /an1a0hirn/a n/a (eni(5ul0a (eni(5ul0an n re&le0s perla(5atan perla(5atan .antun17 57 Respirasi : Epine&rin Epine&rin (eni(5ul0an (eni(5ul0an 5ron0o)il 5ron0o)ilatassi atassi 0uat )en1an )en1an 5e0er.a lan1sun1 pa)a otot polos 5ron0us ;0er.a C<7 Ker.a ini san1at (e(5antu (e(5antu se(ua 0ea)aan 5ron0o0on 5ron0o0onstri0si stri0si 0arena rea0si aler1i aler1i atau pa9u pa9u hista( hista(in7 in7 Pa)a Pa)a 0asus 0asus s/o0 s/o0 ana&il ana&ila0si a0sis2 s2 o5at o5at ini )apat )apat (en/e (en/ela( la(at0a at0an n n/a8a7 n/a8a7 Seseora Seseoran1 n1 /an1 /an1 (en)er (en)erita ita suatu suatu seran seran1a 1an n as(a as(a a0ut a0ut22 epin epine& e&ri rin n se1era se1era (en1 (en1hi hila lan1 n10a 0an n )isp )ispne neaa ;0esulitan 5ernapas< )an (e(pertin11i olu(e ti)al ;olu(e u)ara inspirasi )an e0spirasi<7 97 Hiperglikemia : Epine Epine&rin &rin (e(pun (e(pun/ai /ai e&e0 hiper1 hiper1li0 li0e(i e(iaa 0has 0has 0are 0arena na ter. ter.a) a)in in/ /a 1li0 1li0o1 o1en enol olis isis is )i )ala )ala( ( hepa heparr ;e&e ;e&e0 0 C<2 C<2 penin10atan pelepasan 1lu0a1on ;e&e0 C< )an (enurunn/a pelepasan insulin ;e&e0 <7 E&e0 )e(i0ian )iperantarai oleh (e0anis(e si0li0 s i0li0 AMP7 )7 Lipolisis : Epine&rin (en1a8ali lipolisis (elalui a0tiitas a1onisn/a pa)a reseptor 5eta .arin1an le(a02 /an1 pa)a sti(ulasi2 (en1a0ti&0 (en1a0ti&0an an a)enilil a)enilil si0lase untu0 untu0 (enin10at0 (enin10at0an an 0a)ar 9AMP7 9AMP 9AMP ini 0e(u)i 0e(u)ian an (e(a9u (e(a9u suatu suatu lipase lipase sensiti sensiti&& hor(on hor(on /an1 /an1 selan.utn/a (en1hi)rolisis triasil1liserol (en.a)i asa( le(a0 5e5as )an 1liserol7 e7 Arteri koroner : Epine&rin (enin10at0an aliran )arah 0oroner7 Di satu piha0 epine&rin 9en)erun1 (enurun0an aliran )arah 0oroner 0arena 0o(presi a0i5at e&e0 reseptor al&a7 Di lain piha0 epine&rin relati& (e(perpan.an1 8a0tu )iastoli0 pa)a )en/ut .antun1 /an1 le5ih 9epat2 (enin10at0an te0anan )arah aorta )an (en/e5a50an )ilepas0ann/a a)enosin2 suatu (eta5olit /an1 5ersi&at aso)ilator2 a0i5 a0i5at at peni penin1 n10a 0ata tan n 0ont 0ontra0 ra0si si .antu .antun1 n1 )an )an 0ons 0onsu( u(si si o0si o0si1e 1en n (io0ar)2 (io0ar)2 resultante )ari se(uan/a se(uan/a ini a)alah penin10atan penin10atan aliran )arah )arah 0orone 0oroner7 r7 Tetapi etapi e&e0 e&e0 epine& epine&rin rin ini ti)a0 ti)a0 5er(an 5er(an&aat &aat pa)a pa)a is0e(i is0e(iaa (io0ar (io0ar)2 )2 0arena 0arena penin1 penin10at 0atan an aliran aliran )arah )arah ti)a0 ti)a0 )apat )apat (en1i(5an (en1i(5an1i 1i 5erta(5ahn/ 5erta(5ahn/aa 0e5utuhan 0e5utuhan a0i5at a0i5at penin10atan penin10atan 0er.a (io0r)2 sehu5un1an )en1an e&e0 lan1sun1 epine&rin7 7 Pen1 Pen11u 1una naan an ter terap apii a7 Bronkospasme : Epine&rin (erupa0an o5at uta(a /an1 )i1una0an untu0 pen1o5atan 1a8at setiap 0on)isi saluran napas /an1 )itan)ai oleh 5ron0o0onstri0si )en1an 0esulitan 5ernapas7 Oleh 0arena itu p)a pen1o5atan as(a a0ut )an s/o0 ana&ila0ti02 epine&rin (eru (erupa0 pa0an an o5at o5at pili piliha han n /an1 /an1 )ala( )ala( 5e5e 5e5erap rapaa (eni (enitt setel setelah ah sunt sunti0 i00a 0an n su50 su50ut utan an (a(p (a(pu u )en1 )en1an an .ela .elass se0a se0ali li (e(p (e(per5 er5ai0 ai0ii 0esulitan 5ernapas7 Pe(5erian ini 5oleh )iulan1i setelah 5e5erapa .a(7 Na(un a1onis C sele0ti& seperti ter5utalin2 le5ih un11ul untu0
16
#7
$7
-7
%7
@7
pen1o5atan as(a 0roni0 0arena (asa 0er.an/a pan.an1 )an e&e0 pa9u .antun1 (ini(al7 anafilaktik ik : Epin 57 Syok anafilakt Epine&r e&rin in (eru (erupa pa0a 0an n o5at o5at pili piliha han n untu untu0 0 pen1o5atan rea0si hipersensiti& tipe " )ala( responn/a terha)ap aler1en7 Far( Far(a0 a0o0 o0in inet eti0 i0 Epine&rin Epine&rin (e(pun/ai (e(pun/ai a8itan 9epat tetapi (asa 0er.an/a sin10at7 Pa)a situsi situsi 1a8at2 1a8at2 o5at o5at ini )i5eri )i5eri0an 0an se9ara se9ara intra intraena ena untu0 untu0 (e(per (e(perole oleh h a8itan /an1 san1at 9epat2 )apat pula )i5eri0an se9ara su50utan2 pipa en)otra0eal2 inhalasi atau topi0al pa)a (ata7 Pe(5erian peroral ti)a0 e&e0ti&2 0arena epine&rin )an 0ate0ola(in lainn/a )irusa0 oleh en'i( )ala( usus7 Han/a (eta5olit /an1 )ie0s0resi0an 0e )ala( urin7 Intera0si a# Hipertiroidisme : Epine&rin a0an (e(per0uat 0er.a 0ar)ioas0ular pa)a pasien )en1an hipertiroi)is(e7 =i0an epine&rin (e(an1 )i5utuh0an pa)a pasien seperti ini2 (a0a )osis o5at harus )i0uran1i7 Me0anis(e )isini a)alah a0i5at 5erta(5ahn/a reseptor a)rener1i0 pe(5uluh )arah pa)a in)ii)u hipertiroi) /an1 (en/e5a50an respons hipersensiti&7 b# Kokain : Bila )i )ala( tu5uh ter)pat 0o0ain2 (a0an epine&rin a0an (ena (ena(5 (5ah ah e&e0 e&e0 0ar) 0ar)io ios s0u 0ula larn rn/ /a7 Hal Hal ini ini )ise )ise5a 5a50 50an an oleh oleh 0e(a(puan 0o0ain untu0 (en9e1ah a(5ilan 0e(5ali 0ate0ola(in (asu0 0e )ala( neuron a)rener1i07 In)i0asi Teruta(a se5a1ai analepti9u(2 /a0ni o5at sti(ulan .antun1 /an1 a0ti& se0ali se0ali pa)a pa)a 0ea)aa 0ea)aan n )arura )arurat2 t2 seperti seperti 0olaps 0olaps22 sho90 sho90 ana&il ana&ila0ti a0tis2 s2 atau .antun1 5erhenti7 O5at ini san1at e&e0ti& pa)a seran1an as(a a0ut2 tetapi harus se5a1ai in.e0si 0arena per oral )iurai0an oleh 1etah la(5un17 Kont Kontra rain in)i )i0a 0asi si Epine Epine&rin &rin )i0ont )i0ontrain rain)i0 )i0asi0 asi0an an pa)a pa)a pasien pasien /an1 /an1 (en)ap (en)apat at C35lo0 C35lo0er er nonsele0ti&2 0arena 0er.an/a /an1 ti)a0 teri(5an1i pa)a reseptor "2 pe(5uluh )arah )apat (en/e5a50an hipertensi /an1 5erat )an per)arahan ota07 Dosi Dosiss Epi Epine ne&r &rin in : Sunti0an epine&rin a)alah larutan steril " : "7!!! Epine&rin H?I )ala( air air untu untu0 0 untu untu0 0 (en1 (en1at atas asii s/o0 s/o0 ana& ana&il ila0 a0ti ti0 0 )an )an rea0 rea0si si3r 3rea ea0s 0sii hipersensitiitas a0ut lainn/a7 Dosis )e8asa 5er0isar antara !73!2- (1 ;!23! ;!23!22- (l larutan larutan " : "7!!!< "7!!!<77 +ntu0 +ntu0 pen/u pen/unti nti0an 0an I>2 I>2 /an1 .aran1 .aran1 )ila0u )ila0u0an 0an22 larutan larutan Ini harus harus )ien9e )ien9er0a r0an n la1i la1i )an harus harus )isunt )isunti00 i00an an )en1an san1at perlahan3lahan7 Dosisn/a .aran1 sa(pai !2- (12 0e9uali pa)a henti .antun12 )osis !2- (1 )apat )i5eri0an tiap - (enu7 Pen/unti0 Pen/unti0an an intra0ar)ial intra0ar)ial 0a)an130a) 0a)an130a)an1 an1 )ila0u0an )ila0u0an untu0 resusitasi resusitasi )ala( 0ea)aan )arurat ;!2#3!2- (1<7
17
Inhalasi epine&rin a)alah larutan ti)a0 steril " Epine&rin H?I atau Epine& Epine&rin rin 5itart 5itartrat rat )ala( )ala( air untu0 untu0 inhalas inhalasii oral oral ;5u0an ;5u0an nasal< nasal< /an1 /an1 )i1una0an untu0 (en1hilan10an 5ron0o0onstri0si7 Epine& Epine&rin rin teles teles (ata (ata a)alah a)alah laruta larutan n !2"3 !2"3 Epine Epine&rin &rin H?I2 H?I2 !2-3 !2-3 Epine&rin 5orat )an Epine&rin 5itartrat7 *7 E&e0 E&e0 sa( sa(pin1 in1 a7 Gan11u Gan11uan an SSP : 0e9e(a 0e9e(asan san22 0eta0uta 0eta0utan2 n2 te1an12 te1an12 sa0it sa0it 0epala 0epala )an tre(or 57 Pen)arahan : o5at ini )apat (e(a9u pen)arahan )i ala( ota0 a0i5at )ari nai0n/a te0anan )arah se9ara n/ata 97 Arit(ia =antun1 : o5at ini )apat pula (e(a9u arit(ia .antun12 teruta(a 5a1i pasien /an1 se)an1 (en)apat 1an11uan .antun17 B7 NORE NOREPI PINE NEFR FRIN IN
Norepine&rin a)alah neuro(e)iator sara& a)rener1i02 (a0a se9ara teoriti teoritiss o5at o5at ini a0an a0an (e(a9u (e(a9u se(ua se(ua tipe tipe resepto reseptorr a)rene a)rener1 r1i07 i07 Dala( Dala( 0en/at 0en/ataan/ aan/a2 a2 5ila 5ila o5at o5at ini )i5eri )i5eri0an 0an pa)a pa)a (anusi (anusiaa )ala( )ala( )osis )osis terapi terapi22 (a0a reseptor a)rener1i0 sa.a /an1 palin1 )i pen1aruhi7 "7 Ker.a 0ar)ioas0ular a7 Vasokonstriksi : Norepi Norepine& ne&rin rin (en/e (en/e5a5 5a50an 0an 0enai0 0enai0an an tahana tahanan n peri&er a0i5at aso0onstri0si 0uat ha(per se(ua lapan1an as0ular2 ter(asu0 1in.al ;e&e0 reseptor "<7 Ke)ua te0anan sistoli0 (aupun )iastoli0 (enin10at %7"! 57 Refleks baroreseptor pa)a prepar preparat at .arin1 .arin1an an .antun .antun1 1 terpis terpisah2 ah2 baroreseptor : pa)a norepine&rin a0an (e(a9u 0ontra0tilitas .antun1 na(un se9ara in io2 pa9uan ini han/a rin1an se0ali 5ila a)a7 Hal ini a0i5at )ari penin10atan te0anan )arah /an1 (e(a9u suatu re&le 5er0aitan )en1an )en1an a0tiitas a0tiitas a1al (elalui (elalui pa9uan 5aroreseptors7 5aroreseptors7 Bra)i0ar)ia Bra)i0ar)ia /an1 ter.a)i su)ah 9u0up untu0 (enan10al 0er.a lo9al norepine&rin terha)ap .antun1 8alaupun 0o(pensasi re&le0s ti)a0 (e(pen1aruhi e&e0 inotropi0 positi& )ari o5at %7"! 97 Efek praterap 5ila atro atropi pine ne ;o5a ;o5att /an1 an1 (en/ (en/e0 e0at at praterapii atropine atropine : 5ila trans(isi e&e0 a1al< )i5eri0an se5elu( norepine&rin2 (a0a pa9uan norepine&rin .elas a0an (eni(5ul0an ta0i0ar)ia7 7 Pen11u Pen11unaa naan n terapi terapi Norepine&rin )i1una0an untu0 pen1o5atan s/o0 0arena 0e(a(puan/a (enai00an (enai00an tahanan tepi )an oleh 0arena 0arena itu (enai00an te0anan )arah na(un )e(i0ian2 )opa(in tern/ata le5ih 5ai02 0arena ti)a0 (en1uran1i
18
aliran )arah 0e 1in.al 1in.al seperti haln/a haln/a norepine&rin norepine&rin77 Ker.a lainn/a lainn/a se9ara 0lini0 0lini0 0uran1 0uran1 )iperh )iperhati ati0an 0an77 O5at O5at ini ti)a0 ti)a0 pernah pernah )i1una )i1una0an 0an untu0 untu0 pen1o5atan as(a7 Norepine&rin /an1 serin1 )i1una0an )ise5ut learterenol7 #7 Dosis Dosis Nore Norepin pine&ri e&rin n: Dosis norepinephrine norepinephrine )ihitun1 )ihitun1 5er)asar0an 5er)asar0an norepineph norepinephrine rine 5ase )an &or(ulasi &or(ulasi se)iaan se)iaan i a)alah norepinephrine norepinephrine 5itartrat7 5itartrat7 Norepineph Norepinephrine rine 5itartrat (1 sa(a )en1an norepinephrine 5ase " (17 (17 3 In&u In&uss intr intra aen enaa 0ont 0ontin in/ /u : Ana03 na03an ana0 a0 : )osi )osiss a8al a8al : !2!!2!-J! J!2" 2" (i0r (i0ro1 o1ra( ra(0 01B 1BB B(e (eni nit t )osis )osis )apa )apatt )iti )ititr trasi asi sesu sesuai ai e&e0 e&e0 /an1 )iin1in0an )osis (a0si(u(: "J (i0ro1ra(01BB(enit7 3 De8asa De8asa : )osis )osis a8al a8al : !2-3" !2-3" (i0ro1ra (i0ro1ra(( ((enit enit )osis )osis )apat )apat )ititra )ititrasi si sesuai respon /an1 )iin1in0an rentan1 )osis untu0 A?LS : !2-3#! (i0ro1ra((enit7 3 A0ut A0ut hipo hipote tens nsii : in&u in&uss i2 i2 (en1 (en11u 1una na0a 0an n 9ent 9entra rall eno enous us 9athQ 9athQte ter2 r2 1una0a 1una0an n larutan larutan /an1 /an1 (en1an (en1an)un )un1 1 norepi norepinep nephri hrine ne 5itart 5itartrat rat *! (i0ro i0ro1r 1ra( a(( (L L ;e0 ;e0ial ialen en )en )en1an 1an nore norep pinep inephr hrin inee 5ase ase $! (i0r (i0ro1 o1ra( ra(( (L< L< )en1 )en1an an 0e9ep 0e9epata atan n a8al a8al pe(5 pe(5eri erian an !2"% !2"%J! J!2# 2## # (L(enit2 )osis )iatur sesuai respon pasien7 3 ?ar) ?ar)ia ia99 arrest arrest : in.e0 in.e0si si i 9epa 9epatt atau atau intr intra9 a9ar) ar)ia9 ia922 !2-3 !2-3!2 !2@@- (L laru arutan /an1 an1 (en1an)un1 norep repinephrine 5itart artrat !! (i0r (i0ro1 o1ra ra( ((L (L ;e0i ;e0ia ale len n )en1 )en1an an nore norepi pine neph phri rine ne 5ase 5ase "!! "!! (i0ro1ra((L<7 3 ?ara Pe(5erian Pe(5erian : Norephinepri Norephineprine ne 5itartrat 5itartrat se5elu( )i5eri0an )i5eri0an harus harus )ien9e )ien9er0a r0an n )ulu )ulu )en1an )en1an laruta larutan n in&us in&us D- atau atau D-NS7 D-NS7 Di5eri0 Di5eri0an an se9ara in&us i (elalui ena /an1 5esar untu0 (en9e1ah e0traasasi /an1 /an1 potens potensial ial (un10 (un10in in ter.a)i ter.a)i22 (en11u (en11una0 na0an an in&usi in&usion on pu(p7 pu(p7 E0traasasi )apat (en/e5a50an 0erusa0an .arin1an )an se5ai0n/a )ihin)ari7 Pen1en9eran norephineprine 5ase $ (i0ro1ra((L untu0 in&us 5iasan/a )i5uat )en1an (ena(5ah0an $ (1 ;$ (L< se)iaan norep norephi hine nepr prin inee 5ase 5ase (en. (en.a) a)ii "!!! "!!! (L )ala )ala( ( D- NS atau atau D-7 D-7 Kons Konsen entra trasi si )an )an 0e9e 0e9epa pata tan n pe(5 pe(5er erian ian in&u in&uss ter1 ter1an antu tun1 n1 pa)a pa)a 0e5utuhan pasien7- =an1an (ena(5ah0an larutan natriu( 5i9ar5onat ;NaH?O#< (elalui i line /an1 (en1an)un1 norepinephrine7 $7 Kont Kontra rain in)i )i0a 0asi si Hiperte Hipertensi nsi ;(onit ;(onitor or te0ana te0anan n )arah )arah )an 0e9epa 0e9epatan tan pe(5er pe(5erian ian o5at o5at se9ara se9ara 0etat< 0etat<22 0eha(i 0eha(ilan lan77 Hiperse Hipersensi nsiti& ti& terha) terha)ap ap norepi norepinep nephri hrine2 ne2 5isul&it ;(en1an)un1 (eta5isul&it<2 atau 0o(ponen lain )ala( &or( &or(ul ulas asii se)i se)iaa aan n hipo hipote tens nsii )ari )ari hipo hipoo ole le(i (iaa 0e9u 0e9ual alii untu untu0 0 pen1u0uran 0e1a8atan untu0 (en.a1a per&usi 0oroner )an 9ere5ral sa(pai sa(pai 0ea)aa 0ea)aan n /an1 /an1 )i0ehe )i0ehen)a n)a0i2 0i2 (esent (esentri0 ri0 atau as0ul as0ular ar peri&er peri&er tro(5osis tro(5osis 0e9uali 0e9uali untu0 tin)a0an atau prose)ur prose)ur lie3shain12 lie3shain12 sela(a
19
pela0sanaan anestesi )en1an 9/9lopropane atau halothane ;resi0o entri0ular arit(ia<7 -7 Intera0siO5at E&e0 (enin10at to0sisitas : E&e0 norepinephrine )apat )itin10at0an oleh oleh anti anti) )rep represa resan n tris trisi0 i0li li0 0 ;i( ;i(ipra ipra(i (ine ne<2 <2 MAO MAO inh inhi5it i5ito ors2 rs2 antihista(in antihista(in ;)i&enhi)ra( ;)i&enhi)ra(in2 in2 tripelenna( tripelenna(ine2 ine2 )e9hlorph )e9hlorphenira( enira(ine<2 ine<2 5eta35lo90ers ;nonsele9tie<2 1uanethi)ine2 al0aloi) er1ot parenteral2 rese reserp rpin in22 )an (etil etil)o )opa pa22 )ap )apat (e(po e(pote tens nsia iasi si e&e0 e&e0 pres presso sor r norepi norepinep nephri hrine2 ne2 (en1ha (en1hasil0 sil0an an prolon prolon1e) 1e) h/pert h/pertens ensii /an1 /an1 5erat7 5erat7 Atropin sul&at )apat (e(5lo0 re&le0s 5ra)i0ar)i /an1 )ise5a50an oleh norepinephrine )an (enin10at0an respon asopressor7 E&e0 (enurun : al&a 5lo90er (en1uran1i respon terha)ap norepinephrine7# Pe(5erian &uro &urose se(i (i) ) atau atau )iur )iuret eti0 i0 lain lainn/ n/a2 a2 )apa )apatt (enu (enuru run0 n0an an arte arteri rial al responsieness )ari norepinephrine7 O5at anestesi u(u( : Pe(5erian norep norepin inep ephr hrin inee pa)a pa)a pasi pasien en /an1 /an1 (en) (en)ap apat at 9/9l 9/9lop opro ropa pane ne atau atau halo1enate) halo1enate) h/)ro9ar5o h/)ro9ar5on n 1eneral 1eneral anaestheti9s2 anaestheti9s2 )apat (enin10at0 (enin10at0an an 9ar)ia9 irrita5ilit/2 /an1 )apat (en/e5a50an arit(ia7 %7 E&e0 &e0 Sa(pi a(pin n1 a7 Kar)ioas0u Kar)ioas0ular lar : 5ra)i0a 5ra)i0ar)i2 r)i2 arit(ia2 arit(ia2 peripheral peripheral ;)i1ita ;)i1ital< l< is9he(ia7 is9he(ia7 57 ?NS : sa0it 0epala ;transient<2 9e(as ;aniet/<7 97 Lo0al Lo0al : ne0r ne0rosi osiss 0ulit 0ulit ;)en1 ;)en1an an e0stra e0straas asasi< asi<77 )7 Perna&asan Perna&asan : )/spn )/spnea2 ea2 0esulitan 0esulitan 5erna&a 5erna&ass ;respirator/ ;respirator/ )i&&i9 )i&&i9ult/ ult/<7 <7
?7 ISOP ISOPRO ROTE TERE RENO NOL L
Isoproterenola)alah 0ate0ola(in 5e0er.a lan1sun1 /an1 teruta(a (e(a9u (e(a9u resepto reseptorr a)rene a)rener1 r1i0 i0 5eta" 5eta" )an 5eta7 5eta7 Keti)a Keti)a03se 03sele0 le0ti& ti&ann ann/a /a (e(5atasi pen11unaann/a7 Ker.an/a terha)ap reseptor ti)a0 .elas7 "7 Ker.a a7 Kardiovaskular : Isopro Isoproter tereno enoll (en/e (en/e5a50 5a50an an sti(ula sti(ulasi si .antun .antun1 1 9u0up 0uat untu0 (enin10at0an )en/ut )an 0e0uatan 0ontra0sin/a2 /an1 /an1 (eni(5 (eni(5ul0 ul0an an perta( perta(5ah 5ahan an 9urah 9urah .antun .antun17 17 Pa9uan Pa9uan o5at o5at ini sea0t sea0ti& i& epin epine&r e&rin in sehin sehin11 11aa 5er( 5er(an an&aa &aatt pa)a pa)a pen1 pen1o5 o5ata atan n 5lo0 5lo0 atrioentri0 atrioentri0ular ular atau henti .antun17 Isoprotereno Isoproterenoll (en)ilatasi (en)ilatasi pula arteriol otot ran10a ;0er.a C<2 sehin11a (en1uran1i tahanan tahanan 0arena 0er.a pa9u .antun1n/a2 o5at ini (un10in (enai00an se)i0it
20
te0anan sistol2 tetapi san1at (enurun0an te0anan arteri rerata )an te0anan )iastoli9 5. Paruparu : e&e0 5ron0o)ilatasi 9epat )an n/ata )ari o5at ini 0arena 0er.a 0er.a C3n/ C3n/a7 a7 Isopro Isoproter tereno enoll sea0ti& sea0ti& epine& epine&rin rin )an 9epat 9epat (le1a0 (le1a0an an sera seran1 n1an an as(a as(a a0ut a0ut22 5ila 5ila )i5e )i5eri ri0a 0an n se9a se9ara ra inha inhala lasi sis se) e)ot otan an ;(erup ;(erupa0a a0an n 9ara pe(5eri pe(5erian an /an1 /an1 )ian.u )ian.ur0a r0an<7 n<7 Ker.a Ker.a ini 5era0h 5era0hir ir se0itar " .a( )an sesu)ah itu )osis )apat )iulan1i 0e(5ali7 97 Efek lainnya : 0er.a lain terha)ap reseptor C2 seperti penin10atan 0a)ar 1ula )arah )an liposis )apat )i5u0ti0an tetapi se9ara 0linis e&e0 ini ti)a0 )apat )i5u0ti0an7 7 Pen1 en11una 1unaan an tera terap pi Isoproterenol se0aran1 .aran1 )i1una0an se5a1ai o5at 5ron0o)ilator pa)a as(a7 O5at ini .u1a )i1una0an untu0 (e(a9u .antun1 )ala( 0ea)aan 1a8at7 #7 Far(a r(a0o0ineti0 ti0 Isoproterenol )iserap se9ara siste(i0 oleh (u0osa su5lin1ual tetapi le5ih n/ata )iserap se9ara parenteral atau se)otan aerosol7 O5at ini (erupa0an su5strat ?OMT )an tahan terha)ap 0er.a MAO7 $7 Dosis osis Iso Isopr prot oter eren eno ol 3 +ntu0 in.e0 .e0si I> lan1 an1sun12 lar larutan /an1 )ien9er0an /an1 (en1an)un1 isoproterenol H?L ! (91(l ;":-!!!!< )i1una0an laruta larutan n ini )isiap )isiap0an 0an )en1an )en1an (en1en (en1en9er0 9er0an an " (l in.e0s in.e0sii /an1 /an1 (en1an)un1 isoproterenol H?l !2 (1(l ;":-!!!< sa(pai olu(e "! (l )en1an in.e0si Na?l !2 atau )etrose - 7 3 +ntu +ntu0 0 I> in&u in&us2 s2 larut larutan an )apat )apat )isiap )isiap0a 0an n )en1an )en1an (en1e (en1en9 n9er0 er0an an "3 "! (l in.e0si in.e0si /an1 (en1an (en1an)un )un1 1 isopro isoprotere terenol nol H?l !2 (1(l ;":-!!!< )en1an -!! (l in.e0si )etrose - untu0 (en1hasil0an laru laruta tan n in&u in&uss /an1 /an1 (en1 (en1an an)u )un1 n1 !2$3 !2$3$ $ (91 (91(l (l22 larut larutan an /an1 (en1an)un1 3$ (91(l palin1 serin1 )i1una0an7 3 Arit Arit(i (iaa .ant .antun un1 1 ;e(er ;e(er1e 1ens nsi< i<:: )osi )osiss a8al I> 5olu 5oluss untu0 untu0 )e8asa )e8asa !2!3!2!% (1 ;"3# (l )ari pen1en9eran ":-!2!!!< )osis 5eri0utn/a !2!"3!2 (17 3 +ntu +ntu0 0 I> in&us in&us 0e9e 0e9epa pata tan n pe(5er pe(5eria ian n a8al - (91( (91(en enit it ;"2;"2- (l )ari )ari pen1 pen1en en9e 9eran ran ":":-!7 !7!! !!! ! per per (eni (enit< t< untu untu0 0 )e8a )e8asa2 sa2 )osi )osiss 5eri0utn/a sesuai respon pasien )an (onitorin1 EKG2 5iasan/a antara 3! (91 (enit7 3 Pe(5eri Pe(5erian an I> in&us in&us untu0 untu0 ana0 ana0:: 0e9epat 0e9epatan an a8al a8al !2" !2" (910 (9101( 1(enit enit22 )osis 5eri0utn/a 5eri0utn/a antara !2"3" (9101(en (9101(enit7 it7 Pa)a 0on)isi /an1 0uran1 (en)esa0 untu0 pasien )e8asa2 isoprenalin )apat )i5eri0an se9ara intra(us0ular ;IM< atau su50utan ;S?< )en1an )osis a8al !2 (1 selan.utn/a )osis IM 5er0isar !2!3" (12 )an )osis S? 5er0isar !2"-3!2 (17 3 S/o0 S/o0:: pe( pe(5eri 5erian an I> in&us in&us )en1 )en1an an 0e9e 0e9epa pata tan n !2-3 !2-3- (91 (91(e (eni nit2 t2 0e9epatan 0e9epatan in&us )isesuai0an )isesuai0an )en1an )en1an respon pasien ;(is7 )en/ut
21
.antun12 te0anan ena sentral2 te0anan )arah siste(i02 )an urine output<7 Bron0ospas(e: untu0 (en1ontrol spas(e sela(a anestesi2 isoproterenol H?l )apat )i5eri0an se9ara I> )en1an )osis !2!"3 !2! (1 )an )apat )iulan1i 5ila perlu7 -7 Kont Kontra ra In In)i0 )i0asi asi Isoprot Isoproteren erenol ol 0ontrai 0ontrain)i n)i0as 0asii pa)a pa)a pasien pasien /an1 /an1 su)ah su)ah (en)er (en)erita ita arit(ia arit(ia .antun .antun1 1 ;teruta ;teruta(a (a arit(ia arit(ia entri entri0ul 0ular ar /an1 /an1 (e(erlu (e(erlu0an 0an terapi inotropi0 )an ta0iarit(ia< 0e9uali /an1 (e(5eri0an respon pa)a pe(5erian isoproterenol .u1a )i0ontrain)i0asi0an pa)a pasien )en1an an1ina pe0toris )an pasien )en1an tahi0ar)i atau A> 5lo0 /an1 )ise5a50an oleh 0era9unan 1li0osi)a .antun17" %7 E&e0 &e0 Sa( Sa(pin pin1 Bra)i0ar)i2 hipertensi2 hipotensi2 sa0it )a)a2 palpitasi2 ta0hi0ar)i2 arit(ia arit(ia entri0 entri0ula ular2 r2 penin1 penin10at 0atan an in&ar0 in&ar0 .antun .antun12 12 sa0it sa0it 0epala 0epala22 1elisah 1elisah22 te1an1 te1an122 penin1 penin10at 0atan an seru( seru( 1lu0os 1lu0osa2 a2 penuru penurunan nan seru( seru( 0aliu(2 hipo0ale(ia2 (ual2 (untah7
D7 DOP DOPAMIN MIN
Dopa(i Dopa(in n suatu suatu pre0ur pre0ursor sor (eta5o (eta5oli0 li0 a8al a8al norepi norepine& ne&rin rin22 ter.a)i ter.a)i ala( ala(ia iah h )ala )ala( ( SSP SSP pa)a pa)a 1an1 1an1li liaa 5asa 5asali liss /an1 an1 5er& 5er&un un1s 1sii se5a se5a1a 1aii neurotrans(itter seperti haln/a pa)a (e)ulla a)renalis7 Dopa(ine )apat (en1a0ti&0an reseptor 2 se5ali0n/a pa)a )osis ren)ah2 o5at a0an (e(a9u reseptor .antun1 C7 Selain itu2 reseptor )opa(iner1i0 D" )an D 5era)a )en1an reseptor a)rener1i0 )an C2 /an1 ter)apat pa)a (esenteri0 tepi )an )an papa papara ran n as0 as0ul ular ar 1in. 1in.al al22 )i(a )i(ana na i0ata i0atan n )opa )opa(i (in n (en/ (en/e5 e5a5 a50a 0an n aso aso)i )ila lata tasi si77 Rese Resept ptor or D ter) ter)ap apat at pula pula pa)a pa)a neur neuron on a)re a)rene ner1 r1i0 i0 presinapti02 te(pat a0tiasin/a (en11an1u pelepasan norepine&rin7 "7 E&e0 a7 Kardiovaskular : Dopa Dopa(i (in n (en1 (en11u 1una na0a 0an n e&e0 e&e0 pa9u pa9u terh terha) a)ap ap reseptor C" pa)a .antun12 sehin11a (eni(5ul0an e&e0 inotropi0 )an 0ronotropi07 Pa)a )osis san1at tin11i2 o5at ini .ustru (an1a0ti&0an reseptor pa)a pe(5uluh )arah2 sehin11a ter.a)i aso0onstri0si7
22
57 !in"al dan alat visera : Dopa(ine (en)ilatasi arteriol 1in.al )an saplan0ni0 saplan0ni0 )en1an )en1an (en1a0ti&0 (en1a0ti&0an an reseptor reseptor )opa(iner1 )opa(iner1i92 i92 sehin11a sehin11a (enin10at0an aliran )arah 0e 1in.al )an alat isera lain/a7 Reseptor3 reseptor ini ti)a0 )ipen1aruhi oleh o5at pen/e0at )an C7 Oleh 0arena 0arena itu2 itu2 )opa(i )opa(ine ne 5er(an 5er(an&aat &aat )ala( )ala( 0lini0 0lini0 untu0 untu0 (en1o5 (en1o5ati ati s/o02 /an1 (ana se5enarn/a ter.a)i penin10atan a0tiitas si(patis untu0 (enan10al &un1si 1in.al7 7 Pen11unaan terapi Dopa(in a)alah o5at /an1 terpilih untu0 s/o0 )an )i5eri0an )ala( 5otol in&us terus (enerus7 O5at ini a0an (enai00an te0anan )arah )en1an (e(a9u .antun1 ;0er.a C"<7 Selain itu2 o5at ini (e(per0uat pula per&usi 0e 1in.al )an )aerah splan0ni0 seperti )iurai0an )iatas7 Peni Penin1 n10a 0ata tan n alir aliran an )ara )arah h 0e 1in. 1in.al al ini ini (e(p (e(per0 er0ua uatt la.u la.u &iltr &iltrasi asi 1lo(erular ;GFR< )an (eni(5ul0an )iuresis natriu(7 Dala( 0aitan ini )opa )opa(i (in n tern/ tern/ata ata .auh .auh le5ih le5ih 5ai0 5ai0 )ari )ari pa)a pa)a norep norepin ine& e&ri rin2 n2 /an1 an1 (en1u en1ura ran1 n1ii supl suplai ai )ara )arah h 0e 1in. 1in.al al )an )an (un1 (un10i 0in n (eni( eni(5u 5ul0 l0an an terhentin/a 0er.a 1in.al #7 Dosis Dopa(in 3 Dopa(in Dopa(in )osis 0e9il ;2-3- (91K1BB (91K1BB(nt< (nt< (eran1san1 (eran1san1 reseptor DA )ipe )ipe(5 (5ul uluh uh )ara )arah h 1in. 1in.al al22 (esen esente teri riu( u( )an )an a7 Koro Korone nerr /an1 an1 (en/e (en/e5a5 5a50an 0an aso)i aso)ilata latasi7 si7 A0i5a A0i5atn/ tn/aa selain selain ter.a)i ter.a)i )iuresi )iuresiss )an natriuresis2 aliran )arah )i or1an3or1an terse5ut .u1a (enin10at7 3 Dopa( opa(in in )osi )osiss se) se)an1 an1 ;-3" ;-3"! ! (91K 91K1 1BB( BB(nt nt<< (eran eran1s 1san an1 1 a)renoresep a)renoreseptor tor 5eta )i.antun1 )i.antun1 sehin11a sehin11a (enin10at0 (enin10at0an an 0ontra0til 0ontra0tilitas itas (io0ar) )an la.u .antun12 e&e0 inotropi0 )opa(in relati& le5ih 5esar )i5a )i5an) n)in in10 10an an e&e0 e&e0 0ron 0ronot otro ropi pi0n 0n/a /a77 Den1 Den1an an )e(i )e(i0i 0ian an o5at o5at ini ini (en/e5a50a (en/e5a50an n 0e5utuhan 0e5utuhan O (io0ar) (io0ar) /an1 se)i0it se)i0it (enin10a (enin10at0an t0an Te0ana 0anan n Dara Darah h ;TD< ;TD< sisto sistoli li0 0 tanp tanpaa 5an/ 5an/a0 a0 (e(p (e(pen en1a 1aru ruhi hi TD )iastoli07 )iastoli07 Si&at3si&at Si&at3si&at )ari )opa(in )opa(in )osis ren)ah (e(5uatn/a (e(5uatn/a (en.a)i (en.a)i pilihan uta(a pa)a s/o0 0ar)io1eni0 /an1 /an1 )ise5a50an in&ar0 (io0ar)7 3 Dopa(i a(in )osis sis tin11i ; "!(91K1BB(nt< (eran ran1san san1 a)renoreseptor al&a " )i pe(5uluh )arah (en/e5a50an aso0onstri0si )i ha(p ha(pir ir se(u se(uaa pe(5 pe(5ul uluh uh )ara )arah h ter( ter(as asu0 u0 arte arteri ri rena renali liss )an )an (esenteri02 .u1a (enin10at0an 0ontra0tilitas (io0ar) 0arena ter.a)i penin10atan pelepasan nora)renalin7 $7 In)i0asi S/o0 0ar)io1eni0: in)i0asi uta(a )opa(in a)alah s/o0 0ar)io1eni0 a0i5 a0i5at at in&a in&ar0 r0 (io0 (io0ar) ar) a0ut a0ut77 Dosi Dosiss ren) ren)ah ah )opa )opa(i (in n ;2;2-33-(9 (91 1 (91 (91K1 K1BB BB( (nt nt<< (eni (enin1 n10a 0at0 t0an an )iur )iures esis2 is2 (enu (enuru run0 n0an an prel preloa oa) ) sehin1 sehin11a 1a per&usi per&usi .antun .antun1 1 (e(5ai (e(5ai07 07 Biasan Biasan/a /a pa)a pa)a )osis )osis ini su)ah su)ah ter.a ter.a)i )i peni penin1 n10a 0atan tan TD7 TD7 Apa5i pa5ila la ti)a ti)a0 0 a)a a)a resp respon on )osis )osis )apa )apatt )itin10at0an sa(pai -(91K1BB(nt7 Apa5ila Apa5ila (asih ti)a0 a)a respon
23
-7
%7
se5ai0n/a )i0o(5inasi )en1an )o5uta(in2 0arena pena(5ahan )osis selain (enin10at0an la.u .antun12 .u1a (eni(5ul0an aso0onstri0si /an1 san1at (eru1i0an pasien in&ar0 (io0ar)7 Se5elu( pe(5erian )opa )opa(i (in n selal selalu u haru haruss peri peri0s 0saa 5ah8 5ah8aa pasie pasien n ti)a0 ti)a0 a)a a)a 0ea) 0ea)aa aan n hipoolu(e7 Kontra In) In)i0asi Doapa( Doapa(in in 0ontra 0ontrain) in)i0a i0asi si pa)a pa)a pasien pasien /an1 /an1 se)an1 se)an1 (en11u (en11una0 na0an an MAO3inhi5itor7 E&e0 sa(pin1 /an1 ti(5ul a)alah oer a0tiasi sara& si(patis seperti nausea2 ta0i0ar)ia2 sa0it 0epala )an (untah7 E&e0 Sa(pin1 Dosis Dosis 5erle5 5erle5iha ihan n )opa(i )opa(ine ne (eni(5 (eni(5ul0 ul0an an e&e0 e&e0 (irip (irip )en1an )en1an pa9u pa9u si(pateti07 si(pateti07 O5at ini 9epat )i(eta5olis(e )i(eta5olis(e (en.a)i (en.a)i asa( ho(oani ho(oanilat2 lat2 )an e&e0 sa(pin sa(pin1n/ 1n/aa ;sepert ;sepertii : (ual2 (ual2hip hiperte ertensi nsi2ari 2arit(i t(ia< a< (en.a)i (en.a)i sin10at
E7 DOB DOB+TA +TAMIN MIN
"7
Ker.a Do5uta(in Do5uta(in a)alah suatu 0ate0ola(in 0ate0ola(in sinteti02 sinteti02 5e0er.a lan1sun1 lan1sun1 /an1 (erup (erupa0a a0an n a1onis a1onis resepto reseptorr C"7 O5at O5at ini terse) terse)ia ia )ala( )ala( 9a(pur 9a(puran an rase(i07 rase(i07 Satu stereoiso(ern stereoiso(ern/a /a 5ere&e0 5ere&e0 pa9uan pa9uan )en1an )en1an (e(per9epat (e(per9epat )en/ut .antun1 )an e&e0 as9ular rin1an7 7 Pen1 en11unaan Do5uta(in )i1una0an untu0 (enin10at0an 9urah .antun1 pa)a 1a1al .antun1 0on1esti&7 O5at ini (enin10at0an )en/ut )en/ut .antun1 )an ti)a0 .elas (enin10at (enin10at0an 0an 0e5utuhan 0e5utuhan o0si1en o0si1en (io0ar)3suat (io0ar)3suatu u 0euntun1a 0euntun1an n uta(a )iantara o5at3o5at si(pato(i(eti0 lain/a7 #7 Dosi Dosiss Do5u Do5uta ta(i (in n Pe(5erian Pe(5erian )o5uta(ine )o5uta(ine se9ara in&us intraena2 intraena2 )osis /an1 )i5eri0an )i5eri0an se5a se5an/ n/a0 a0 2-3 2-3$! $! 10 101 1(e (eni nit7 t7 Dosi Dosiss la'i la'i(n (n/ /a a)al a)alah ah 2-3 2-3"! "! 101(en 101(enit7 it7 Dosis harus )isesuai0an )isesuai0an se9ara in)ii)ual in)ii)ual 5er)asar0an pa)a )en/ut .antun1 )an ira(a .antun12 te0anan )arah )an )iuresis7
24
$7
-7
%7
@7
Toleransi parsial (un10in ter.a)i .i0a 8a0tu pe(5erian in&us (ele5ihi @ .a(2 )an pa)a 0asus seperti itu )apat )ila0u0an penin10atan )osis7 Kon Kontra tra In)i In)i0 0asi asi Hipe Hiperse rsens nsit iti& i& terh terha) a)ap ap )o5u )o5uta ta(i (ine ne atau atau sul& sul&it it ;5e5 ;5e5era erapa pa se)ia se)iaan an (en1an)un (en1an)un1 1 so)iu( so)iu( (eta5isul&at< (eta5isul&at<22 atau 5e5erapa 5e5erapa 0o(ponen 0o(ponen )ala( &or(ulasi2 i)iopathi9 h/pertrophi9 su5aorti9 stenosis ;IHSS< Inte Intera ra0s 0sii O5a O5att Menin10at0 Menin10at0an an e&e0to0sisi e&e0to0sisitas tas : anasteti0 anasteti0 u(u( ;9ontoh: halothan atau si0l si0lop opro ropa pan< n< )an )an )osis )osis la'i( la'i( )o5u )o5uta ta(i (in n (en/ (en/e5a e5a50 50an an arit( arit(ia ia ent entri ri0u 0ula larr pa)a pa)a he8a he8an7 n7 Bret Bret/ /liu( liu( )apa )apatt (e(p (e(pot oten ensi sias asii e&e0 e&e0 )o5ut )o5uta(i a(in7 n7 Beta Beta 5lo90e 5lo90err ;nonse ;nonsele9 le9ti tie< e< )apat )apat (enin1 (enin10at 0at0an 0an e&e0 hip hiper erte tens nsi2 i2hi hin) n)ari ari pen1 pen11u 1una naan an se9ar se9araa 5ers 5ersa( a(aan aan77 Ko0a Ko0ain in )apa )apatt (en/e5a50a (en/e5a50an n arit(ia arit(ia he5at7 he5at7 Guaneti)in Guaneti)in22 inhi5itor inhi5itor MAO2 (etil)opa2 (etil)opa2 reserpin )an anti)epresan trisi0li0 )apat (enin10at0an respon presor pa)a si(pato(i(eti07Menurun0an s i(pato(i(eti07Menurun0an e&e0 : 5lo0er 5eta a)rener1i0 )apat (enurun0an e&e0 )o5uta(in )an (enin10at0an risi0o hipotensi /an1 5erat7 Far( ar(a0ol a0olo1 o1ii Onset o& a9tion ;8a0tu onset< : I> : "3"! (enit2 pea0 e&&e9t ;e&e0 pun9a0< : "!3! (enit2 (eta5olis(e : )i .arin1an )an hepar (en.a)i 5entu0 (eta5olit /an1 ti)a0 a0ti&2 eli(inasi ;hal&3li&e eli(ination< : (enit2 e0s0resi : urin ;se5a1ai (eta5olit< E&e0 Sa( Sa(pin1 Do5ut Do5uta(i a(in n perlu perlu )iperh )iperhati0 ati0an an 5ila 5ila )i5eri )i5eri0an 0an pa)a pa)a pasien pasien )en1an )en1an &i5rilasi atrial2 0arena o5at ini (enin10at0an 0on)u0si atrioentri0ular7 E&e0 E&e0 sa( sa(pin1 pin1 lain lainn/ n/aa (iri (irip p )en1 )en1an an e&e0 e&e0 sa(p sa(pin in1 1 epin epine& e&ri rin7 n7 Pen11unaan .an10a pan.an1 (un10in a0an ter.a)i toleransi7
>7 AGONIS ADRENERGIK ADRENERGIK BEKER=A TIDAK LANGS+NG LANGS+NG O5at a)rener1i0 /an1 5e0er.a ti)a0 lan1sun1 a)alah a(&eta(in )an tira(in2 artin/a (eni(5ul0an e&e0 a)rener1i0 (elalui pelepasan NE /an1 tersi(pan )ala( u.un1 sara& a)rener1i07 Oleh se5a5 itu2 e&e0 o5at3o5at ini (en/erupai (en/erupai e&e0 NE2 tetapi ti(5uln/ ti(5uln/aa le5ih la(5at )an (asa 0er.an/a 0er.an/a le5ih la(a7 la(a7 O5at3o O5at3o5at 5at ini (en1al (en1ala(i a(i a(5ilan a(5ilan 0e)ala( 0e)ala( u.un1 u.un1 sara& sara& a)rene a)rener1i r1i0 0 (elalui (elalui a(5ilan a(5ilan ";norepine& ";norepine&rin rin transporter transporter NET< )an 0e)ala( 0e)ala( 1ele(5un1 1ele(5un1 sinaps (elalui esi9ular (onoa(ine transporter ;>MAT3< ;>MAT3< )an (en11anti0an NE )ala( te(pat pen/i(panann/a7 pen/i(panann/a7 Fenil3etila(in /an1 ti)a0 (e(pun/ai 1u1u 1u1uss 5eta 5eta3hi 3hi)r )ro0 o0si sill ;(is ;(isal aln/ n/aa a(&et a(&eta( a(in< in< a0an a0an su0a su0arr )itah )itahan an22 teta tetapi pi &eniletila(in /an1 (e(pun/ai 1u1us 1u1us 5eta3hi)ro0sil ;(isaln/a e&e)rin< )an sen/a8a3sen/a8a /an1 a0an )ihi)ro0silase )ala( esi0el oleh en'i( )opa(in )opa(in 5eta3hi)ro0 5eta3hi)ro0silase silase ;(isaln/a tira(in< tira(in< a0an tertahan )ala( esi0el a0an (en1uran1i .u(lah NE /an1 tersi(pan7 =i0a sara& )isti(ulasi2 se.u(lah
25
tertentu 1ele(5un1 sinaps a0an (en1ala(i e0sositosis )an (en1eluar0ann isin/a isin/a77 =i0a =i0a 1ele(5 1ele(5un1 un1 ini (en1an (en1an)un )un1 1 &enile &eniletila tila(in (in /an1 /an1 0uran 0uran1 1 poten poten )i5an)in1 NE2 (a0a e&e0 peran1san1an si(patis a0an 5er0uran17 Pe(5erian o5at3o5at ini se9ara terus3(enerus )ala( 8a0tu sin10at a0an (eni(5ul0an hilan1n/a hilan1n/a e&e0 )en1an )en1an 9epat ;ta0i&ila0sis< ;ta0i&ila0sis< seirin1 seirin1 )en1an )en1an hilan1n/ hilan1n/aa NE )ari te(pat pen/i(panann/a7 Pen11a Pen11anti ntian an NE )en1an )en1an sen/a sen/a8a 8a lain lain /an1 /an1 0uran1 0uran1 poten poten )i0ena )i0enall se5a1ai se5a1ai 0onsep trans(iter trans(iter palsu )an ini (en.elas0an (en.elas0an intera0si intera0si antara tira(in )en1an pen1ha(5at MAO ;MAO inhi5itor MAOI<7 Tira(in /an1 ter5entu0 )ala( saluran 9erna a0i5at 0er.a en'i( tirosin )e0ar5o0silase )ari 5a0teri2 5iasan/a )irusa0 oleh MAO )i )in)in1 usus )an )i hati sehin11a ti)a0 (en9apai sir0ulasi7 Pe(5erian MAOI (en/e5a50an tira(in /an1 utuh (asu0 0e )ala( )ala( sir0 sir0ul ulas asi2 i2 )i5a )i5a8a 8a 0e u.un u.un1 1 sara& sara& a)re a)rene ner1 r1i0 i0 (en1 (en1al ala( a(ii 5eta 5eta33 hi)ro0silasi (en.a)i o0topa(in )an )isi(pan )ala( 1ele(5un1 sinaps7 Oleh 0arena o0topa(in (e(pun/ai a0tiitas /an1 ren)ah terha)ap reseptor al&a (aup (aupun un 5eta 5eta22 (a0a (a0a pe(5 pe(5eri erian an MAOI MAOI .an10 .an10aa la(a la(a a0an a0an (en1 (en1ur uran an1i 1i trans(i trans(isi si a)rene a)rener1 r1i07 i07 Pe(5er Pe(5erian ian MAOI MAOI 5ersa(a 5ersa(a (a0ana (a0anan n /an1 /an1 5an/a 5an/a0 0 (en1an)un1 tira(in ;0e.u2 5ir2 an11ur (erah )an (a0anan )en1an proses &er(entasi &er(entasi lainn/a< lainn/a< a0an (en/e5a50an (en/e5a50an tira(in )ala( .u(lah 5esar )apat (en9apai u.un1 sara& a)rener1i0 )an (en/e5a50an pelepasan NE /an1 (asi&7 A0i5atn/a )apat ter.a)i hipertensi /an1 9u0up parah sa(pai (eni(5ul0an in&ar0 (io0ar) atau stro0e7 A7 AMFET AMFETAMIN AMIN
A(&eta(in A(&eta(in serin1 )i)u1a han/a 5e0er.a se5a1ai se5a1ai pa9u sentral 0uat sa.a oleh oleh pe9an) pe9an)u u pen/a pen/alah lah1un 1unaan aan o5at7 o5at7 Se5ena Se5enarn/ rn/a2 a2 o5at o5at ini )apat )apat (enai00an te0anan )arah )en1an .elas 0arena 0er.a a1onis al&a3n/a pa)a pe(5uluh )arah se5a1ai(ana .u1a e&e0 pa9u 5eta3n/a pa)a .antun17 .a ntun17 Ker.a tepi tepin/ n/aa )ipe )ipera rant ntar arai ai teru teruta ta(a (a oleh oleh pele pelepa pasa san n selu selula larr si( si(pana panan n 0ate0ola(in7 Oleh se5a5 itu2 a(&eta(in )ian11ap se5a1ai o5at a)rener1i07 Pen11unaann/a pa)a 0eha(ilan perlu )ihin)ari 0arena e&e0 sa(pin1n/a pa)a pertu(5uhan .anin7 In)i0asi : untu0 nar0olepsi2 1an11uan penurunan perhatian A(&eta(in7 O5at ini a)alah salah satu a(in si(pato(i(eti0 /an1 palin1 0uat )ala( (aran1san1 SSP2 SSP2 )isa(pin1 (e(pun/ai 0er.a peri&er pa)a reseptor )an C (elalui pen1lepasan NE en)o1en7 A(&eta(in (eran1san1 pusat na&as (e)ulla o5lon1ata )an (en1uran1i )epresi sentral
26
/an1 an1 )iti )iti(5 (5ul ul0a 0an n oleh oleh 5er5 5er5a1 a1ai ai o5at o5at77 E&e0 E&e0 ini ini )ise )ise5a 5a50 50an an oleh oleh peran1san1an pa)a 0orte0s )an s/ste( a0tiasi reti9ular7 Se5a1ai peran1san1 SSP2 SSP2 iso(er ) ;De0stroa(&eta(in< #3$ 0ali le5ih 0uat )aripa)a iso(er l Jn/a Pa)a Pa)a (anu (anusi sia2 a2 e&e0 e&e0 psi0 psi0is is )osi )osiss )osis )osis "!3# "!3#!( !(1 1 )apa )apatt 5eru 5erupa pa penin10atan 0e8aspa)aan2 hilan1n/a rasa n1antu02 )an 5er0uran1n/a rasa lelah lelah per5ai per5ai0an 0an (oo)2 (oo)2 5arta( 5arta(5ah 5ahn/ n/aa inisiat inisiati&2 i&2 per9a/ per9a/aa )iri2 )iri2 )an )a/a )a/a 0onsentrasi 0onsentrasi serin10ali serin10ali euphoria euphoria )an penin10ata penin10atan n a0tiitas a0tiitas (otori9 (otori9 )an a0tiitas 5i9ara7 Kiner.a (ental /an1 le5ih se)erhanale5ih 5an/a0 )apat )iselesai0an2 tetapi .u(lah 0esalahan (un10in 5erta(5ah7 Prestasi &isi02 (isaln/a pa)a atlit2 (enin10at7 Tetapi e&e0 ini san1at 5erariasi )an )apat ter. ter.a) a)ii hal3 hal3ha hall /an1 an1 se5a se5ali li0n 0n/ /a pa)a pa)a )osi )osiss /an1 an1 5erl 5erle5 e5ih ihan an atau atau pen11unaan 5erlulan13ulan17 Pen11unaan la(a atau )osis 5esar ha(pir selalu )ii0uti oleh )epresi (ental )an 0etahanan &isi07 Ban/a0 .u1a oran1 pa)a pe(5erian a(&eta(in2 (en1ala(i sa0it 0epala2 palpitasi2 pusin12 1an11uan aso(otor2 a1itasi2 0a9au pi0ir2 )is&oria2 )eliriu( )anatau rasa lelah7 Pen11unaan a(&eta(in (eni(5ul0an a)i0si7 A(&eta(in serin10ali )i1una0an untu0 (enun)a 0elelahan7 Dala( hal ini a(&eta(in (en1uran1i &re0uensi hilan1n/a perhatian a0i5at 0uran1 ti)u ti)urr sehin sehin11 11aa (e(p (e(per er5ai 5ai0i 0i pela pela0s 0san anaa aan n tu1a tu1ass /an1 /an1 (e(e (e(erl rlu0 u0an an perhatian /an1 terus (enerus7 Ke5utuhan untu0 ti)ur ti)a0 )apat )itun)a2 a0an tetapi )apat )ihin)ar0a )ihin)ar0an7 n7 Bila o5at ini )ihenti0an )ihenti0an setelah pe(a0aian 0roni02 0e(5alin/a pola ti)ur /an1 nor(al )apat (a0an 8a0tu sa(pai 5ulan7 E&e0 anore0si0 a(&eta(in .u1a (erupa0an e&e0 sentral /a0ni2 pa)a pusat (a0an )i pusat hipotala(us lateral2 )an 5u0an pa)a pusat 0en/an1 )i hipotala(u hipotala(uss entro(e)i entro(e)ial7 al7 Ber0uran1n Ber0uran1n/a /a na&su (a0an (en/e5a50an (en/e5a50an 5er0uran1n/a .u(lah 0alori /an1 (asu0 inilah /an1 (erupa0an &a9tor pentin1 pa)a pen11unaan a(&eta(in untu0 (en1uran1i 5erat 5a)an7 Dala( hal ini penin10atan (eta5olis( san1at 0e9il perann/a7 Toleransi terha) terha)ap ap e&e0 anoresi anoresi0 0 ini ti(5ul ti(5ul )en1an )en1an 9epat7 9epat7 =a)i2 =a)i2 penuru penurunan nan 5erat 5erat 5a)an ti)a0 ter.a)i p)a oran1 o5ese tanpa retri0si )iet Me0a Me0ani nis( s(ee 0er. 0er.aa a(&et a(&eta( a(in in )i SSP SSP se(ua se(uan/ n/aa atau atau ha(p ha(pir ir se(u se(uan an/a /a (elal (elalui ui pele pelepa pasan san a(in a(in 5io1 5io1en eni9 i9 )ari )ari u.un u.un1 1 sara& sara& /an1 /an1 5ersan10utan )i ota0 7 penin10atan 0e8aspa)aan2 e&e0 anore0si0 )an se5a1i se5a1ian an a0tii a0tiitas tas lo0o( lo0o(oto otorr (elalu (elaluii pelepa pelepasan san NE7 )osis )osis /an1 /an1 le5ih le5ih tin11i tin11i (elepas0an (elepas0an )opa(ine2 )opa(ine2 teruta(a )i neostriatu( neostriatu(22 )an (eni(5ul0a (eni(5ul0an n a0ti&itas lo0o(otor serta perila0u /an1 stereot/pe7 Dosis /an1 le5ih tin11i la1i la1i (ele (elepa pas0 s0an an sero seroto toni nin n ;-3H ;-3HT< T< )an )an )opa )opa(i (ine ne )i (eso (esoli li(5 (5i0 i022 )isa(pin1 5e07er.a lan1sin1 se5a1ai serotonin3a1onis2 )an (eni(5ul0an 1an11uan presepsi serta perila0u psi0oti0 Pa)a siste( 0ar)ioas0ular2 a(&eta(in /an1 )i5eri0an se9ara oral2 (enin10at0an sistoli0 )an )iastoli97 Den/ut .antun1 )iperla(5at se9ara re&le0s7 Pa)a )osis 5esar2 )apat ter.a)i arit(ia arit (ia .antun17 ?urah .antun1 ti)a0 27
5erta(5ah pa)a )osis terapi7 Dan aliran )arah ota0 ha(pir ti)a0 5eru5ah7 Iso(er l se)i0it le5ih paten )ari pa)a iso(er ) )ala( (eni(5ul0an e&e0 0ar) 0ar)io ioa as0 s0ul ular ar77Si5r Si5rut uta( a(in in22 suat suatu u o5at o5at anti antio5 o5esi esita tass /an1 0er. 0er.an an/ /a (en1ha(5at a(5ilan serotonin )an nora)renalin2 se9ara le5ih le(ah .u1a )opa(in "7 E&e0 E&e0 sa(p sa(pin in1 1 Euphoria )an 0esia1aan2 ti)a0 )apat ti)ur2 1elisah2 tre(or2 irita5ilitas )an 5e5erapa (asalah 0ar)ioas0uler ;ta9h/9ar)ia2 palpitasi2 arit(ia< 7 Far(a0 Far(a0o0i o0inet neti0 i0 a0tu a0tu paruh paruh $3#! $3#! .a(2 .a(2 )ie0s0 )ie0s0resi resi0an 0an le5ih le5ih 9epat 9epat pa)a pa)a urin urin asa( )aripa)a urin 5asa7 #7 Rea0si Rea0si /an1 /an1 (eru1 (eru1i0a i0an n Meni Meni(5 (5ul ul0a 0an n e&e0 e&e03e 3e&e &e0 0 /an1 an1 5uru 5uru0 0 pa)a pa)a s/st s/ste( e( sara sara&& pusa pusat2 t2 0ar)ioas0uler2 1astrointestinal )an en)o0rin $7 Dosis sis De8asa : -3!(1 Ana0 )iatas % tahun :2-3- (1hari
1a(5ar - Me0anis(e Ker.a A(&eta(in
B7 TIRA TIRAMI MIN N
Tira(in Tira(in ti)a0 )i1una0an )i1una0an )ala( 0lini02 tetapi 5an/a0 5an/a0 )i1una0an )i1una0an )ala( )ala( (a0ana (a0anan n &er(ent &er(entasi asi22 seperti seperti 0e.u2 0e.u2 )an an11ur an11ur ?hiant ?hianti7 i7 O5at O5at ini a)alah pro)u0 nor(al )ari hasil (eta5olis(e tirosin7 Biasan/a o5at ini
28
)io0si)asi )io0si)asi oleh MAO2 tetapi 5ila pasien (e(inu( (e(inu( pula o5at pen1ha(5 pen1ha(5at at MAO(a0a o5at ini )apat (eni(5ul0an seran1an asopresor /an1 serius7 Tira(in ti)a0 )i1una0an se5a1ai o5at ter)apat )ala( pisan1 )an 5uah35uahan /an1 lain /an1 terlalu ranu( )an (a0anan 5era1i (isaln/a 0e.u7Pasien /an1 se)an1 )io5ati )en1an pen1ha(5atan MAO ti)a0 5oleh )i5eri (a0anan non0ate0ola(in atau (a0anan 5era1i2 seperti 0e. u2 5ir2 )an an11 an11ur ur77 Ma0a Ma0ana nan n 5era 5era1i 1i (en1 (en1an an1) 1)un un1 1 tira( tira(in in )ala( )ala( .u(la .u(lah h /an1 an1 5erariasi2 5iasan/a )irusa0 oleh MAO )i)in)in1 usus )an hati sehin11a ti)a ti)a0 0 pern pernah ah (en9 (en9ap apai ai sir0 sir0ul ulas asii sist siste( e(i0 i022 (asu0 asu0 0e esi esi0e 0ell sara sara& & a)rener1i0 )an (elepas0an NE /an1 sa(a 5an/a0n/a )ari u.un1 sara& a)rener1i0 2 a0i5atn/a )apat ter.a)i 0risis hipertensi7 Non0ate0ola(in /an1 resisten terha)ap MAO se0alipun .an1an )i5eri0an 5ersa(a Pen1ha(5at MAO 0arena 0arena pen1ha pen1ha(5 (5at at MAO a0an a0an (en/e (en/e5a5 5a50an 0an e&e0 e&e0 NE en)o1e en)o1en n /an1 )ilepas0an oleh o5at ta)i ti)a0 )ipe9ah
1a(5ar % sintesis tira(in
Ta5el Ta5el $ Ka)ar tira(in tir a(in )ala( (a0anan Ma0anan I0an herin1 asap Ke.u Sala(i An1ur (erah Ra1i ?o0lat
Ka)arsa.ian !3"* (1 !3"#! (1 !3@$ (1 !3# (1 3%* (1 !
Keteran1an
Ter1antun1 proses pera1ian
Men1an)un1 &enil etila(in
29
>I7
AGON AGONIS IS ADRE DRENERG NERGIK IK BEKE BEKER= R=A A GAND GANDA A O5at O5at3o 3o5a 5att 5e0e 5e0er. r. 1an) 1an)aa (e(a (e(a9u 9u pele pelepa pasan san nore norepi pine ne&ri &rin n )ari )ari u.un u.un1 1 presinapti0 )an .u1a (en1a0ti&0an a)renoreseptor pa)a (e(5ran (e(5ran pas9a sinapti07 A7 EFEDRIN
E&e)ri E&e)rin n a)alah a)alah al0alo al0aloi) i) tu(5uh tu(5uhan2 an2 tetapi tetapi se0aran se0aran1 1 )apat )apat )i5uat )i5uat se9ara sinteti07 O5at ini a)alah o5at a)rener1i0 5e0er.a 1an)a2 5erarti ti)a0 ti)a0 sa.a (elepa (elepass si(pan si(panan an norep norepine ine&rin &rin )ari )ari u.un1 u.un1 sara&2 sara&2 tetapi tetapi (a(pu pula (e(a9u lan1sun1 reseptor al&a )a( 5eta7 Oleh 0arena itu2 se.u(lah 5esar 0er.a a)rener1i0 /an1 (un9ul (irip se0ali )en1an e&e0 epine&rin2 8alaupun se)i0it le5ih le(ah7 E&e)rin ini 5u0an 0ate0ol )an ti)a0 )irusa0 oleh ?OMT )an MAO2 sehin11a (asa 0er.a (en.a)i le5ih la(a7 Pen/erapan Pen/erapan oraln/a oraln/a san1at 5ai0 )an )apat (asu0 0e )ala( SSP7 SSP7 Eli(inasi )i )ala( urine tetap utuh7 E&e)rin (enin11i0an te0anan )arah sistoli0 sistoli0 (aupun (aupun )iastoli0 )iastoli0 )en1an )en1an aso0onstr aso0onstri0si i0si )an (e(a9u (e(a9u .antun17 .antun17 O5at ini 5ere&e0 5ron0o)ilatasi2 tetapi le5ih le(ah )ari epine&rin atau isoproterenol )an e&e0n/apun le5ih la(5at7 Oleh 0arena itu2 o5at ini 9o9o 9o9o0 0 untu untu0 0 pen9 pen9e1 e1ah ahan an pa)a pa)a pen1 pen1o5 o5at atan an as(a as(a (ena (enahu hun n untu untu0 0 (en9e1ah seran1an )i5an)in1 untu0 (en1atasi seran1an a0ut7 E&e)rin (e(a9u rin1an SSP sehin11a (en.a)i si1ap2 (en1uran1i 0elelahan )an (en9e1ah ti)ur7 O5at ini .u1a (e(per5ai0i pena(pilan atleti07 O5at ini )i1una0an )i1una0an pula pa)a pen1o5atan pen1o5atan as(a se5a1ai se5a1ai )e0on1estan )e0on1estan hi)un1 ;0arena 0er.a aso0onstri0tor lo0al< )an (enai00an te0anan )arah7 E&e)ri E&e)rin n 5elu( 5elu( )itelit )itelitii se9ara se9ara luas luas pa)a pa)a (anusi (anusiaa (es0ip (es0ipun un telah telah la(a la(a )i1u )i1una na0a 0an7 n7 Ke(a Ke(a(p (pua uann nn/a /a untu untu0 0 (en1 (en1a0 a0ti ti&0 &0an an resep resepto torr C (un10 (un10in in (erupa (erupa0an 0an pen/e pen/e5a5 5a5 (en1ap (en1apaa o5at o5at ini )i1una )i1una0an 0an pa)a pa)a pen/a0it as(a7 Karena )apat (asu0 0e susunan sara& pusat2 e&re)in (erupa0an sti(ulan rin1an7 Pseu)oe&e)rin2 satu )ari e(pat enantio(er e&e)ri e&e)rin n )apat )apat )ipero )iperoleh leh tanpa tanpa resep resep )an terse)i terse)iaa se5a1a se5a1aii 0o(pon 0o(ponen en 5an/a0 9a(puran )e0on1stan7 Na(un2 pe(a0aian pseu)oe&e)rin se5a1ai pre9ursor )ala( pe(5uatan ille1al (eta(&eta(in (en/e5a50an pen.ualan o5at ini )i5atasi "7 Dosi Dosiss E&e) E&e)ri rin n =i0a =i0a )i1una )i1una0an 0an se9ara se9ara oral oral se5a1ai se5a1ai 5ron0 5ron0o)i o)ilato latorr ; )ala( )ala( 0o(5in 0o(5inasi asi tetap tetap )en1an )en1an e0spe0 e0spe0tor toran< an< atau atau se5a1a se5a1aii )e0on1 )e0on1esta estan2 n2
30
nasal2 )osis la'i( )e8asa -3-! (1 setiap #3$ .a( .i0a )iperlu0an7 Dala( pen1o5atan sen)iri se5a1ai 5ron0o)ilator ; )ala( 0o(5inasi tetap )en1an e0spe0toran< untu0 )e8asa )an ana0 " tahun2 )osis la'i( a)alah "2-3! (1 setiap $ .a(2 ti)a0 le5ih )ari "-! (1 )ala( $ .a(7 +ntu0 pe(a0aian oral se5a1ai 5ron0o)ilator untu0 ana0 tahun2 e&e)rin )i5eri0an pa)a )osis 3# (101 atau "!! (1( setiap hari )ala( $3% )osis ter5a1i ; (isaln/a !2#3 !2- (101 setiap $ .a(<7 Se5a1ai Se5a1ai alternati&n/ alternati&n/a2 a2 untu0 pen11unaan pen11unaann/a n/a se5a1ai se5a1ai 5ron0o)ila 5ron0o)ilator tor pa)a ana0 %3" tahun2 Dosis oral %2- 3 "2- (1 setiap $ .a(2 .a (2 ti)a0 le5ih )ari @- (1 )ala( $ .a(7 Pe(a0aian e&e)rin pa)a ana0 U " tahun harus )i5a8ah pen1a8asan )o0ter7 Pen11unaan e&e)rin se9ara parenteral untu0 (en1uran1i 5ron0ospas(a2 a0ut2 parah2 )osis e&e0 e&e0ti ti&& /an1 an1 pali palin1 n1 ren) ren)ah ah ; 5ias 5iasan an/ /a "2"2- 3 - (1<7 (1<7 Dosi Dosiss selan.utn/a )isesuai0an )en1an respon pasien7 Dosis la'i( )e8asa untu0 pe(5erian IM a)alah : - 3-! (1 ; ran1e "!3 -! (1<7 =i0a (asih )i5utuh0an2 pe(5erian )osis 0e)ua se5esar -! (1 IM atau )osis - (1 I>7 +ntu0 pe(5erian I> in.e0si lan1sun12 )osis - 3-(1 )apat )i5eri0an se9ara perlahan7 perlahan7 =i0a )iperlu0an2 )iperlu0an2 untu0 untu0 (en)apat (en)apat )osis respon /an1 )iin1in0an2 )osis ta(5ahan I> /an1 )iperlu0an )apat )i5eri0an )ala( 8a0tu - 3 "! (enit7 Dosis )e8asa parenteral ti)a0 (ele5ihi "-! (1 )ala( $ .a(7 Ana03ana0 )apat (eneri(a 3 # (101 atau %@3"!! (1( se9ara su50utan2 IM atau I> setiap hari )ala( $ 3% )osis ter5a1i7 7 Far( Far(a0 a0ol olo1 o1ii •
A5sorpsi : se9ara 9epat )an se(purna )iserap setelah )i(inu(2 IM
atau pe(5er pe(5erian ian (elalu (elaluii in.e0si in.e0si77 Bron9h Bron9ho)i o)ilata latasi si ter.a)i ter.a)i )ala( )ala( 8a0tu "-3%! (enit setelah pe(5erian oral o5at )an na(pa0 tetap a)a sela(a 3$ .a(7 La(an/a pressor )an rea0si .antun1 teha)ap ephe ephe)r )rin in a)al a)alah ah " .a( setel setelah ah atur aturan an "!3 "!3- (1 atau atau IM atau atau pe(5erian in.e0si -3-! (1 )an sa(pai $ .a( setelah o5at "-3-! (1 )i(inu(7 •
Distri5usi : ephe)rin (e(asu0i plasenta )an (en/e5ar 0e air susu7
•
Eli(in Eli(inasi asi : .u(lah .u(lah 0e9il 0e9il )i(eta5 )i(eta5oli olis(e s(e la(5at la(5at )ala( )ala( hati hati oleh oleh oi)atie )ea(ination2 )e(eth/lation2 aro(ati9 h/)ro/lation )an 0on.u1asi7 Ephe)rin )an (eta5olitn/a )ise0resi )ala( urin7 tin10at e0sresi urin )ari o5at )an (eta5olitn/a ter1antun1 pa)a pH urin7#
#7 Kontra Kontra In)i0a In)i0asi si
31
San1at San1at sensiti sensiti&& terha) terha)ap ap e&e)rin e&e)rin atau 0o(pon 0o(ponen en &or(u &or(ulasi lasi22 arit(ia2 1lau0o(a2 su)ut tertutup pen11unaan 5ersa(a )en1an a1en si(pato(i(eti07 $7 E&e0 E&e0 Sa( Sa(pi pin1 n1 Kar)io Kar)ioas as0ul 0ular ar : Arit( Arit(ia2 ia2 n/eri n/eri )a)a2 )a)a2 )epresi )epresi pa)a pa)a te0ana te0anan n )arah2 hipertensi2 palpitasi2 ta0i0ar)ia2 pu9at /an1 ti)a0 5iasa7 SSP : a1it a1itasi asi22 0e9e( 0e9e(asa asan2 n2 e&e0 e&e0 (ens (ensti( ti(ul ulasi asi SSP SSP2 peni penin1 n122 e0si e0sitas tasii 0eta0utan2 0eta0utan2 hipera0ti hipera0tiitas2 itas2 inso(nia2 inso(nia2 irrita5ilitas2 irrita5ilitas2 1u1up2 1u1up2 ti)a0 5isa istirah istirahat7 at7 Gastro Gastroint intesti estinal nal : anore0 anore0sia2 sia2 1an11u 1an11uan an la(5un la(5un12 12 (ual2 (ual2 (untah (untah22 erost erosta(i a(ia7 a7 Neuro( Neuro(as0 as0ula ularr )an s0letal s0letal:: tre(or2 tre(or2 le(ah7 le(ah7 Pernapasan : )/spnea7
1a(5ar @ Me0anis(e Ker.a E&e)rin
B7 PSE+ PSE+DO DOEF EFED EDRI RIN N
Pseu)oephe)rine Pseu)o Pseu)oeph ephe)r e)rine ine 5e0er.a 5e0er.a lan1su lan1sun1 n1 pa)a pa)a 0e)ua 0e)ua alpha alpha )an2 )an2 pa)a pa)a tin10a tin10att le5ih le5ih ren)ah2 reseptor 5eta3a)rener1i07 Melalui tin)a0an lan1sun1 pa)a reseptor al&a3 a)rene a)rener1 r1i0 i0 pa)a pa)a (u0os (u0osaa salura saluran n pernap pernapasan asan22 pseu)o pseu)oe&e) e&e)rin rin (en1ha (en1hasil0 sil0an an
32
aso0 aso0on onstr stri0 i0si7 si7 Pseu Pseu)o )oep ephe he)r )rin inee (ele( (ele(as0 as0an an otot otot polo poloss 5ron 5ron0i 0ial al )en1 )en1an an (eran1san1 reseptor 5eta3a)rener1i07 Seperti e&e)rin2 pseu)oe&e)rin (elepas0an norepine&ri norepine&rin n )ari situs pen/i(pana pen/i(panan2 n2 e&e0 ti)a0 lan1sun17 lan1sun17 Ini a)alah (e0anis(e (e0anis(e uta(a )an a0si lan1sun17 Nora)renalin /an1 )ipin)ah0an )ilepas0an 0e sinaps sara& )i (ana ia 5e5as untu0 (en1a0ti&0an reseptor a)rener1i0 pas9a3sinapti07 stereoiso(er ephe)rine7 A0si lan1sun1 pa)a 0e)ua 3 )an2 pa)a tin10at /an1 le5ih ren)ah2 C3a)rener1i0 re9eptors7 Merelease norepine&rin )ari te(pat pen/i(panan Men1h Men1hasil asil0an 0an aso0on aso0onstri stri0si 0si22 sehin1 sehin11a 1a pen/u pen/usut sutan an 5en10a 5en10a0 0 selaput selaput len)ir len)ir hi)u hi)un1 n1 pen1 pen1ur uran an1a 1an n hipe hipere re(i (iaa .arin .arin1a 1an2 n2 e)e( e)e(a2 a2 )an )an hi)u hi)un1 n1 tersu tersu(5 (5at at penin10atan hi)un1 patensi .alan napas )an penin10atan )rainase sinus se0resi7 Men1hasil0an se)i0it2 .i0a a)a2 re5oun) 0on1esti7 Dapa Dapatt (enin enin10 10at at0a 0an n atau atau (e(p (e(per erta taha han0 n0an an eust eusta9 a9hi hius us ta5u ta5un1 n1 pate patens nsi2 i2 (e(un10in (e(un10in0an 0an euili5riu euili5riu( ( te0anan te0anan telin1a telin1a ten1ah sela(a peru5ahan peru5ahan te0anan te0anan at(os&e at(os&err e0ster e0sternal nal ;(isaln ;(isaln/a /a22 sela(a sela(a turun turun )ari )ari pesa8a pesa8att ter5an ter5an12 12 (en/e (en/ela( la( 5a8ah air2 o0si1enasi hiper5ari0
33
pseu)oephe)rine hi)ro0lori)a atau pseu)oe&e)rin sul&ate7 Karena 0o(5inasi )an 0e0uatan )osis 5erariasi untu0 persiapan tetap 0o(5inasi2 0onsultasi0an la5el pro)u0 pro)usen untu0 untu0 )osis /an1 tepat )ari persiapan 0husus7 Pen1o5atan sen)iri pa)a ana03ana0 %3"" tahun: Pseu)oephe)rine H?l #! (1 setiap $3% .a(7 Pen1o5atan sen)iri pa)a ana0 " tahun: Pseu)oephe)rine h/)ro9hlori)e %! (1 ;ta5let 0onensional< setiap $3% .a(2 "! (1 ;ta5let eten)e)3release< setiap " .a(2 atau $! (1 ;ta5let se5a1ai eten)e)3 rilis inti< setelah sehari7 Men1henti0an terapi .i0a 1e.ala (enetap sela(a @ hari atau )isertai )en1an &eer7 De8asa Kon1esti Hi)un12 Sinus Kon1esti2 Dan Ketentuan Respirator/ Lainn/a Oral: Pen1o5atan sen)iri: Pseu)oephe)rine H?l %! (1 ;ta5let 0onensional< setiap $3% .a(2 "! (1 ;se5a1ai ta5let )iperpan.an13release< setiap " .a(2 atau $! (1 ;ta5let ;ta5let inti )iperpan.an1 )iperpan.an13release 3release<< se0ali sehari7Men1henti0 sehari7Men1henti0an an terapi .i0a 1e.ala (enetap sela(a @ hari atau )isertai )en1an )e(a(7 #.
EFEK SAMPING
Tiap Tiap o5at 5erpotensi 5erpotensi (en/e5a50a (en/e5a50an n e&e0 sa(pin12 sa(pin12 ter(asu0 ter(asu0 pseu)oephe pseu)oephe)rine )rine77 Be5erapa e&e0 sa(pin1 /an1 (un10in ter.a)i saat (en1onsu(si o5at ini a)alah:
•
Ge(etar7 Mual )an (untah7
•
Mulut 0erin17
•
Le(as7
•
Sa0it 0epala7 0epala7
•
Se1era henti0an 0onsu(si o5at )an hu5un1i )o0ter .i0a An)a (en1ala(i e&e0 sa(pin1 /an1 serius seperti 0esulitan 5ernapas2 )eta0 .antun1 /an1 9epat atau ta0 teratur2 5erhalusinasi2 )an sulit ti)ur7
34
BAB # PEN+T+P #7" Kesi(pulan Se9a Se9ara ra anat anato( o(ii SSO SSO )i5a )i5a1i 1i (en. (en.a) a)ii 5a1i 5a1ian an 5esa 5esarr : parasi(patis;0raniosa0ral< )an si(patis ;thora0olu(5ar<7 Sera5ut parasi(patis 5era)a )i0raniosa0ral pa)a spinal 9or)2 (e(pun/ai sera5ut pre1an1lion /an1 pan.an1 )ansera5ut post1an1lion /an1 pen)e07 Gan1lion )e0at atau a)a pa)a .arin1an tar1et7Se)an10an sera5ut si(patis 5era)a )i 5a1ian thora0olu(5ar spinal 9or)2 (e(ili0isera5ut (e(ili0isera5ut pre1an1lion pre1an1lion pen)e0 pen)e0 )en1an )en1an sinaps )ala( 1an1lia 1an1lia /an1 /an1 (e(5entu0 (e(5entu0 rantai5atan1 rantai5atan1 si(pati07Sa si(pati07Salah lah satu 5a1ian )ari o5at otono( otono( /aitu o5at a)rener1i0 /a0ni o5at )en1aan'at J 'at /an1 )apat (eni(5ul0an ;se5a1ian< e&e0 /an1 /an1 sa(a sa(a )en1an )en1an sti(ul sti(ulasis asisusu usunan nan si(pat si(pati9u i9uss ;SS< ;SS< )an (elepa (elepas0an s0an nora)renali nora)renalin n ;NA< )i u.un13u.un u.un13u.un1sara&n 1sara&n/a7 /a7 SS 5er&un1si 5er&un1si (enin10at0 (enin10at0an an pen11unaan 'at oleh tu5uh )an(en/iap0ann/a )an(en/iap0ann/a untu0 proses )isi(ilasi7 A)rener1i0a )apat )i5a1i )ala( )ua 0elo(po0 (enurut titi0 0er.an/a )i sel3sel e&e0tor e&e0tor )ari or1an3u.u or1an3u.un12 n12 /a0ni /a0ni reseptor3al& reseptor3al& )n reseptor35et reseptor35eta;Ahlu a;Ahluist ist "$*<7Peer5e)aan antara 0e)ua .enis reseptor )i)asar0ann atas 0epe0ann/a 5a1ia)renalin2 nora)renalin ;NA< se)an10an reseptor35eta le5ih sensiti& 5a1iisoprenalin7 Pa)a u(u(n/a2 sti(ulasi )ari (asin13(asin1 reseptor itu(en1hasil0an e&e03e&e0 : al&a3" /aitu (eni(5ul0an aso0onstri0si )ari otot polos)an (ensti(ulir sel3sel 0elen.ar )en1an 5erta(5ahn/a antara lain se0resi air liur liur)a )an n 0eri 0erin1 n1at2 at2 al&a3 al&a3 /aitu aitu (en1 (en1ha ha(5 (5at at pele pelepa pasan san NA pa)a pa)a sara&3 sara&3sar sara& a& a)rener1is) a)rener1is)en1an en1an turunn/a turunn/a te0anan te0anan )arah7 )arah7 Pelepasan Pelepasan A9h )i sara& 0oliner1i 0oliner1i0 0 )ala( ususterha(5at sehin11a (enurunn/a peristalti07 Golon1an Golon1an o5at ini ini )ise5ut .u1a .u1a o5at si(pati0 si(pati0 si(pato(i(e si(pato(i(eti07 ti07 O5at O5atsi si( (pato pato( (i(et i(eti0 i0 )i5 )i5a1i a1i (en.a en.a) )i # 5a1 5a1ian ian /aitu aitu a1on a1onis is 5e0er e0er.a .a lan1sun1;epine&rin2 norepine&rin2 isoproterenol2 )o5uta(in )ll< 5e0er.a ti)a0 lan1su lan1sun1 n1 ;a(&eta ;a(&eta(in (in2ti 2tira( ra(in in )ll< )ll< )an 5e0er.a 5e0er.a 1an)a 1an)a ;e&e)ri ;e&e)rin n )ll<7K )ll<7Ker.a er.a o5at o5at a)rener1i0 )apat )i0elo(po00an )ala( @ .enis : "7peran1san1an or1an peri&er : otot otot polos polos pe(5ul pe(5uluh uh )arah )arah 0ulit 0ulit )an (u0osa2 (u0osa2 serta0elen serta0elen.ar .ar liur )an 0erin1at2 0erin1at2
35
7 pen1ha(5atan or1an peri&er : otot polos usus25ron0us )an pe(5uluh )arah otot ran10a2 #7 peran1san1an .antun1 : a0i5atpenin10atan )en/ut .antun1 )an 0e0uatan 0ontra0si2 $7 peran1san1an SSP :(isaln/a peran1san1an pernapasan2 penin10atan 0e8aspa)aan2 a0tiitaspsi0o(otor2 )an pen1uran1an na&su (a0an2 -7 e&e0 (eta5oli0 : (isaln/apenin10atan 1li0o1 1li0o1eno enolisi lisiss )i hati hati )an otot2 otot2 lipoli lipolisis sis )an pelepa pelepasan san asa( le(a05 le(a05e5a e5ass )ari )ari .arin1an le(a02 %7 e&e0 en)o0rin : (isaln/a (o)ulasi se0resi insulin2renin )an hor(on hipo&isis )an @7 E&e0 prasinapti0 : a0i5at ha(5atan ataupenin10atan pelepasan neurotrans(iter NE atau A9h ;se9ara &isiolo1is2 e&e0ha(5atan le5ih pentin1<7
DAFTAR P+STAKA
Bia11ioni I2 Ro5ertson D7 A)reno9eptor A)reno9eptor A1onists V S/(patho(i(eti9 Dru1s7 In: 0at'un1 BG2 e)itor7 Basi9 V ?lini9al phar(a9olo1/7 !"7 " th e)7 ?h 7Ne8 ,or0 : M9Gra83Hill 7p7"#" Guna8an2 S7G7 !". !" . Farmakologi dan Terapi Terapi77 E)isi -7 Departe(en Far(a0olo1i )an Terapeuti0 Terapeuti0 FK +I7 =a0arta Ho&&(an BB7 A)reno9eptor3a9tiatin1 A)reno9eptor3a9tiatin1 V other s/(patho(i(eti9 )ru1s7 In : 0at'un1 0at'un1 BG2 e)itor7 e)itor7 Basi9 V ?lini9al ?lini9al phar(a9olo phar(a9olo1/7 1/7 !!$7 !!$7 th e)7 e)7 ?h "!7 Ne8 ,or0 : M9Gra83Hill 7p7"3$"7 Kat'un Kat'un12 12 Bertra( Bertra( G7 )007 )007 !"#7 !"#7 Farmakologi Dasar & Klinik 7 E)isi E)isi "7 Alih Alih Bahasa: Brah( +7 =a0arta: EG?7 Muha Muhasa) sa)22 A(ir (ir7 )00 )00 7 !" !"77 Goodmad Goodmad & Gilman Dasar Famakolog Famakologii Terapi erapi (Goodmad & Gilman’s the Pharmacological Basic oh Therapeutics) 7 Alih Bahasa: Se0olah Far(asi ITB7 =a0arta: EG?7 T.a/ T.a/2 Tan Hoan V Kirana Kirana Rahar) Rahar).a7 .a7 !"!7 !"!7 Oat!Oat Penting 7 E)isi Keena(7 =a0arta7 est&all e st&all T?2 est&all est&all DP7 DP7 A)rener1i9 A)rener1i9 a1onists an) anta1onists7 In : Brunton LL2 La'o =S2 Par0er KL2 e)itor7 Goo)(an V Gil(anWs the phar(a9olo1i9al Basis o& Theraupeti Theraupeti9s7 9s7 !!%7 !!%7 ""th e)7 ?h "!7 Ne8 ,or0 : M9Gra83 Hill7p7#@3%#7
36
esterel) e sterel) G. et al7 Anti3oi)ant a9tions o& o/(etha'oline an) /lo(etha'oline7 Eur Eur = pher(a pher(a9ol7 9ol7 "- "- " : @3#"7 @3#"7 Gere& Gere& in NTG "@2 "@2 Nr $" p "7 http:)ora(ar)esta)ianhusa)a75lo1spot79o(ppen1ertian3&ar(a0olo1i7ht(l )ia0ses tan11al: !"3!-3!"-2 pu0ul : "-:!!
37
