FILIPINO I PAGSUSULAT NG EDITORYAL UNANG TRAYMESTRE 2008-09 A. Sa paan paanon ong g para paraan an mo maip maipah ahah ahay ayag ag ang ang
iyong opinyon o pananaw 1. Pasali Pasalita ta 2. Pasula Pasulatt 3. Karika Karikatur turaa B. Ano nga ba ang editoryal? Ito ay isang komentaryong nagpapayo, nagtuturo, pumupuri o tumu tumutu tuli ligs gsaa tung tungko koll sa kaha kahala laga gaha han n ng isan isang g napa napapa pana naho hong ng pangyayari o isyu. C. KAHALAGAHAN NG EDITORYAL 1. Ito'y naglalaman naglalaman ng isang masusing pagbibiga pagbibigay y ng kuru-kuro o pala-palagay sa mahahalaga at napapanahong isyu. 2.
3.
Nag Nagla lala layo yon n iton itong g magp magpab abat atid id,, magb magbig igay ay ng kahu kahulu luga gan, n, at makalibang. Ang sumulat ay nagbibig ibigaay ng kuru-kuro alinsunod sa patakarang pinaiiral ng patnugutan. Kailanman, ang editoryal ay hindi namumuna o nanunuligsa upang makasira kundi upang magkaroon ng pagbabago.
4. Impormasy Impormasyon on at kaalaman kaalaman 5. kumilos kumilos ang kinauukula kinauukulan n
6. Pagmumulat ng mata ****Kailanman, ang editoryal ay hindi namumuna o nanunuligsa upang makasira kundi upang magkaroon ng pagbabago D. Mga Uri ng Editoryal 1.) Namumuna. Naglalahad ng kagalingan o kahinaan ng isang isyung tinatalakay ngunit kita pa rin kung sino ang kanino kampi o panig.
2) Paglalahad o nagpapabatid. Ipinaaalam ang isang pangyayari na binibigyang-diin o linaw ang kahalagahan o ilang kalituhang bunga ng pangyayari.3.) Pangangatwiran o naghihikayat Nagbibigay ng puna sa isang kalagayan, sa isang tao, o sa isang paraan ng pag-iisip. Naglalayong makuha ang paniniwala ng iba at makapagbunsod ng pagbabago ngunit ang binibigyang diin ay makahikayat. 3.) Pangangatwiran o naghihikayat Nagbibigay ng puna sa isang kalagayan, sa isang tao, o sa isang paraan ng pag-iisip. Naglalayong makuha ang paniniwala ng iba at makapagbunsod ng pagbabago ngunit ang binibigyang diin ay makahikayat. 4.) Paglalarawan o nagbibigay puri.
Binibigyang halaga ang isang taong may kahanga-hangang nagawa, katangi-tanging gawain, o nagpaparangal sa isang taong namayapa na, na may nagawang pambihirang kabutihan. 5. Nagpapahayag ng natatanging araw. Ipinaliliwanang ang kahalagahan ng isang natatanging okasyon sa bansa. 6. Panlibang. Ang layunin ay makalibang, di pormal, masaya at maikli lamang
E. Paano maaaring simulan ang isang editorial? 1. pagkuha ng impormasyon sa isang nabasa o narinig na balita 2. anekdota 3. kasabihan 4. isang tanong 5. awtobiyografiya F. Maaring maghanap at kumuha ng imporamasyon mula sa: 1. Pagbabasa ng diyaryo at pakikinig ng balita 2. Pasangguni sa mga aklat 3. Paghahanap sa internet at website 4. Mag-interview G. Sa paanong paraan mo maipahahayag ang iyong opinyon o pananaw? 1. Pasulat – pahayagan, sa pangulo, opisyales 2. Pasalita – radyo, telebisyon, rally
3. Karikatura ***Ang anumang pagkilos ay may kasamang resulta o solusyon ***Bawat indibidwal ay responsible sa kanyangsinasabi o ginagawa ***Ang editoryal ay isang paraan ng pagpapahayag ng saloobin, reaksiyon o pananaw tungkol sa isang isyu, ganoon pa man dapat natin isaisip na may kakambal itong mga responsibilidad, restriksiyon at mga batas na dapat sundin. H. Anong mga isyu ang maaring pag-usapan
para maipahayag ang iyong opinyon o pananaw 1. 2. 3. 4.
panlipunan ekonomikal pulitikal katahimikan at kaayusan
I. Ano ba ang sensura? Paghihigpit o restriksyon para makontrol ang paglalathala o pagsasalita ng mga bagay na inaakalang makasisira sa pamahalaan ***Nasa ibaba ang kasong maaaring isampa
laban sa iyo. 1. Slander - Pagpapahayag na pasalita na nakasira sa reputasyon o karangalan ng isang tao.ng isang tao .
2. Oral defamation - Maling akusasyon o malisyosong pahayag na pasalita na nakasira ng reputasyon o karangalan ng isang tao o entidad
3. Libel - Mali o malisyosong paglilimbag ng isang kasinungalingan sa paraang pasulat kagaya ng isang publikasyon, o larawan na nakasira sa reputasyon o karangalan ng isang tao o entidad
4. Perjury - Hantarang o sadyang pagbibigay ng isang mali o kulang na pahayag o testimonya habang nanunumpa sa harap ng hukuman.”The breach of an oath or promise.” J. Paraang magagamit sa panimula ng isang
editoryal Anekdota 6. isang tanong 2. Kasabihan 7. isang kwento 3. Sawikain o salawikain 8. isang karanasan 4. Impormasyon mula sa balitang narinig, nabasa 5. Isang awtobiyografia 1.
Sakop At Saklaw ng Pag-aaralan sa Unang Final na Pagsusulit 1. May Isang Guro 2. Paano Nagsusulat ang Isang Ina 3. Si Juan at ang Buringkada 4. Bagong Ortografiyang Filipino 5. Pagsasaling-wika 6. Magsegregate Tayo 7. Nang Maligaw si Nyota Memay 8. Ang Editoryal
