Аgile Төслийн Менежмент бол Коммуникаци, Энгийн байдал, Буцах холбоо, Зоригтой байдал
Agile Project Management PM304 Төслийн менежмент
Г.Сайнзаяа PT08D071
Агуулга
1. Оршил 2. Аgile Төслийн Менементийн танилцуулга I. II.
Agile Төслийн Менемент Түүх
III.
АРМ-ийн 13 зарчим
IV.
Agile арга зүйнүүд
V.
Аgile Менементийн ерөнхий бүтцүүд
3. SCRUM I.
SCRUM-ын тухай
II.
SCRUM-ын үе шат
4. АРМ-ийн ерөнхий бүтэц I. II.
Үндсэн зарчим CAS-д суурилсан Төслийн менементийн бүтэц
5. Дүгнэлт 6. Ашигласан материал
1
Оршил
Программ хангамийг хөгүүлэх уламлалт аргууд одоо үед ашиглахад хэрэгцээг ханга чадахгүй байна. Уламлалт арга нь нэгэн төрлийн барилга барихтай төстэй, байшинг барих хамгийн ииг хэсэг хүртэлх бүх зүйлийг хэн нэгэн төлөвлөх шаардлагатай байдаг. Энэ арга урьд нь болдог байсан бай магадгүй юм, одоо ч зарим байгууллагуудад ашигла болдог байх. Гэхдээ л илүү зардал, төвөгтэй байдлыг үүсгэдэг нь гарцаагүй. Одоо хүртэл энэ аргыг ашигладаг нэгэн шалтгаан нь “аюулгүй байдал”. Аюулгүй мэт “санагдуулдаг”. Энэ бүх төлөвлөгөө, үнэлэлт, хэмилтүүд нь тэгэ санагдуулдаг байх. Нэгэн судалгааны дүнгээр бүх программ хангам хөгүүлэх төслүүдийн 18 хувь нь амилттай, 31 хувь нь бүтэлгүйтсэн, 53 хувь нь хэрэгихэд түвэгтэй байгаа гэ дүн гарчээ. Менеерүүд төслийг хянахын тулд уламлалт аргуудыг хичээнгүйлэн мөрдө байхад, техникийн хэсгийнхэн эцсийн бүтээгдэхүүнд нь хүчтэй нөлөөл байгаа уламлалт аргаас гарахыг хүсэн agile аргыг бий болгосон байна. Agile аргаар бол менеерийн нөлөө эрс багасах байсан тул хэрэгүүлэлт маш удаан байлаа. Ямар арга хэрэглэх нь хамаагүй, уламлалт төслийн менеер бол шаардлагатай нөөц, үүрэг даалгаврууд, хараат байдлыг тусгасан мастер төлөвлөгөөг хөгүүл, хянадаг хүн юм. Дараа нь үүрэг даалгавруудын биелэлтийг үнэлэн, төлөвлөгөөг засдаг. Тиймээс agile арга нь уламлалт менеерүүдийг цочроо болох юм. Гэхдээ тэгэх шаардлага байхгүй. Үнэндээ бол зөвхөн agile ч биш, сүүлийн үеийн төслийн менементийн хандлагууд удирдлагын болон техникийн багийнхны хоорондох ойлголцол, харилцааг чухалчлах болсон юм.
2
Аgile Төслийн Менежментийн танилцуулга
Шилдэг төслийн менеерүүд зөвхөн зохион байгуулагчид биш. Тэд бизнесийн алсын хараа, харилцааны чадвар, зөөлөн удирдах чадвар, техник сэтгэлгээ, төлөвлө, зохион байгуул, гүйцэтгэх чадваруудыг багтаасан байдаг. Яг үнэндээ тэд зөвхөн менеерүүд биш, харин манлайлагчид юм. Хэдийгээр үргэл ийм байсаар ирсэн боловч АРМ манлайлах чадварыг юунаас ч өндөр тавьсан юм. Дээр хэлсэнчлэн agile арга нь менеерийн оролцоог эрс багасгадаг. Одоо үүрэг даалгавар бүрийг хэл өгч, биелэлтийг нь хянах хүн хэрэггүй. Тэгвэл менеер бус, харин манлайлагч хэрэг бол байгаа юм. Алсын харааг тод байлга, багийг идэвхиүүл, багийн аиллагаа, хамтын аиллагааг дэмин, учрах саад бэрхшээлийг зайлуул чадах манлайлагч. АРМ-ийн үе шатууд бусад бүх л төслийнхтэй адил, гэвч үе шат бүрийг хэрэгүүл буй арга барил нь өөр юм. Agile Төслийн Менемент АРМ хэдхэн арга хэрэгсэл, үйл аиллагаагаар тодорхойлогдохгүй. Харин өөрчлөлтийг бий болго, дасан зохицох; уян хатан байдал ба бүтцийг тэнцвэрүүлэх; төслийн багаас бүтээлч сэтгэлгээ, инновацийг гаргах; мөн байгууллагыг тогтворгүй болон тодорхойгүй байдлын үед удирда чадах стратегийн чадвараар тодорхойлогдоно. -
АРМ бол Өөрчлөлтийн менемент.
-
АРМ бол хэрэглэгч баримаат.
-
Төслийн менеер бол АРМ-ийн гол дүр биш.
-
АРМ бол Коммуникаци, Энгийн байдал, Буцах холбоо, Зоригтой байдал
АРМ-ийн үнэт зүйлс: -
Хүмүүс ба Харилцаа > Үйл явц ба Хэрэгсэл
-
Аилла буй программ хангам > Баримт бичиг
-
Өөрчлөлтөнд хариу үйлдэл үзүүэх > Төлөвлөгөөг дагах
-
Хэрэглэгчидтэй хамтрах > Гэрээ хэлцэл
Түүх Түүх ба нөлөөллүүд: 20- р зууны эхэн үе •
Walter Shewhart: Plan-Do-Study-Act, SPC
20- р зууны дунд үе •
Edward Deming: SPC, TQM
•
Toyota: Toyota Production System (TPS) 3
•
Peter Drucker: Knowledge Worker
20- р зууны сүүл үе •
Womack and Jones: Lean Thinking
•
Eli Goldratt: Theory of Constraints
•
Tom Gilb: Evo
•
The Toyota Way
Хөгил: 1990- ээд оны эхэн үе •
Crystal Methods
•
Lean Software Development
•
Dynamic Software Development Method (DSDM)
1990- ээд оны дунд үе •
Feature Driven Development (FDD)
•
eXtreme Programming (XP)
•
Adaptive Software Development
2001: Manifesto for Agile Software Development •
http://www.agilemanifesto.org
2005: Declaration of Interdependence •
http://www.pmdoi.org/
АРМ-ийн 13 зарчим 1. Бидний хамгийн үнэт зүйл бол хэрэглэгчдийг чанартай программ хангамаар эрт ба тасралтгүй ханга, сэтгэл ханамийг өндөр байлгах. 2. Оройтсон байсан ч хамаагүй өөрчлөгдө буй шаардлагуудыг хүлээн авах. Хэрэглэгчдийн хувьд өрсөлдөх давуу талаа хадгалахын тулд өөрчлөлтийг ямагт хийх. 3. Аилла буй программыг хэрэглэгчдэг тогтмол хүргэ бай. Интервал нь богино байх тусмаа сайн. 4. Төслийн хугацаанд менеерүүд болон программистууд өдөр бүр хамт аиллах жстой. 5. Идэвхитэй гишүүдийг тойруулан төслөө босго. Тэдэнд шаардлагатай орчин, дэмлэгийг өгч, алаа итгэн даатга өг. 6. Төслийн баг доторх мэдээлэл солилцох хамгийн үр ашигтай арга бол нүүр тулсан ярилцлага юм. 7. Өсөлтийн анхны хэмүүр бол аилла буй программ юм. 4
8. Аgile үйл аиллагаанууд тогтвортой хөглийг хангадаг. 9. Ивээн тэтгэгчид, хөгүүлэгчид болон хэрэглэгчид тогтмол эргэлтэнд байх жстой. 10. Техникийн төгс байдал, сайн загварт тогтмол анхаарлаа хандуулах нь хурдцыг нэмэгдүүлдэг. 11. Энгийн байдал. 12. Шилдэг санаа, шаардлага, загварууд өөрийгөө удирддаг багуудаас гардаг. 13. Төслийн баг тогтмол уулзалт хий, хэрхэн илүү үр ашигтай аилла болохыг үнэл, хэлэлцэ байх хэрэгтэй. Agile Арга зүйнүүд •
eXtreme Programming Kent Beck, Ward Cunningham, Ron Jeffries
•
Scrum Ken Schwaber and Jeff Sutherland
•
Crystal Methods Alistair Cockburn
•
Feature Driven Development Jeff DeLuca
•
Dynamic Systems Development Method DSDM Consortium
Agilе Менементийн ерөнхий бүтцүүд •
Agile Project Management Jim Highsmith, Sanjiv Augustine
•
Agile Management David Anderson
•
eXtreme Project Management Rob Thomsett, Doug DeCarlo
5
SCRUM
SCRUM-ын тухай SCRUM энгийн юм шиг боловч аилд гүн нөлөөлөх дасан зохицох болон хурдан шаламгай чадваруудыг олгодог. SCRUM-ын бусдаас ялгагдах онцлог нь өөрийгөө удирддаг багууд, өдөр тутмын багуудын үнэлгээ болон төлөвлөгдсөн үйл аиллагаанаас зайлсхийх зэрэгт оршино. SCRUM-ын дадлууд agile-ын зарчмуудад багтсан байдаг. Зарим гол дадлуудыг дурдвал: •
Өөрийгөө удирда, зохион байгуулдаг багууд
•
Мөчлөг буюу төлөвлөгөө гарсан тохиолдолд гаднаас нэмэлт аил авахгүй
•
Тодорхой асуудлуудаарх өдөр тутмын босоо уулзалт
•
2-4 долоо хоногийн давталт
•
Мөчлөг бүрийн төгсгөлд хувь нийлүүлэгчдэд өгөх тайлан
•
Мөчлөг тус бүрт хэрэглэгч-баримаат, дасан зохицох төлөвлөлт
SCRUM-ын үе шат
Зураг 1. SCRUM-ын үе шат
SCRUM нь бүх алаа өсөлттэй, давтагдах цикл маягаар явуулдаг. Үүнийг дээрх зургаар харуулсан болно. Доод талын дугуй нь ар араасаа үргэллэх хөглийн үйл явцын мөчлөг юм. Мөчлөг бүрийн үр дүн бол илүү сайирсан бүтээгдэхүүн юм. Дээд талын дугуй бол өдөр бүрийн хяналт шалгалт юм. Үүгээр багийн 6
гишүүд бие биенийхээ алын явцыг шалган, шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг хийдэг байна. Мөчлөг үргэллэх нь зайлшгүй шаардлага бөгөөд хөрөнгө оруулалт зогстол явагдсаар байх болно. Цикл дараах маягаар явагдана: мөчлөгийн эхэнд баг юу хийх жстойгоо хэлэлцэнэ. Дараа нь мөчлөгийн төгсгөлд сайруулалт, өсөлтийг авчирч чадахуудыг нь сонгоно. Тэгээд багууд тус тусдаа мөчлөгөө гүйцэтгэхээр үлдэнэ. Мөчлөгийн төгсгөлд багууд хийсэн сайруулалтаа хувьцаа эзэмшигчдэд тайлагнана.
7
АРМ-ийн ерөнхий бүтэц
Үндсэн зарчим: Төслийн баг бол CAS (Complex Adaptive System) Фредерик Тэйлорын “Шинлэх ухааны менемент” бол 20-р зуунд хөгингүй улсуудыг шинэ түвшинд гаргасан “аиллах хүч”-ийг хөдөлгөх хөшүүрэг болсон. Гэвч өнөөгийн ертөнцөд “аиллах хүч” бус, харин мэдлэгтэй аиллагчид болсноор заавар-хяналт менементийг ашиглах боломгүй болсон. Ялангуяа программ
хангамийн
салбарт
программ
хангамийг
хөгүүлэгч
нь
менеерээсэ илүү үнэ цэнэтэй байх нь элбэг. Бидний амьдралын тогтолцоог аигла үзвэл и бүрэн байдал гол үндэс нь гэдгийг хар болно: Амьдрах системүүд нь и бүрэн байдаг бөгөөд маш олон төлөөлөгчид
•
маш олон аргаар хоорондоо харилца байдаг. Төлөөлөгчдийн
•
хоорондох
харилцаа
энгийн,
суурин
дүрмүүдэд
захирагда байдаг. Харилцаа холбооны баялаг байдалнь эдгээр системийг сайн дурын
•
өөрөө-зохион байгуулалттай байгуууллага мэт болгодог. Орчны нөхцөл байдлаас хамааран өөр өөр хариу үйлдэл үзүүлдэг
•
учраас эдгээр и бүрэн, өөрөө-зохион байгуулаллтай системүүд нь дасан зохицох чадвартай юм. Эдгээр системүүд нь динамик тэнцвэрээ олтлоо хүрээлэн буй орчинтой
•
харилцан үйлчлэлцэ байдаг. Тэрхүү цэг нь тасралтгүй суралца, дасан зохицсон нь тасралтгүй өөрчлөлттэй тэнцвэрээ олох буюу хаосын ирмэг гэ нэрлэгддэг. Хэрвээ бид байгууллага болон багуудаа CAS (И бүрэн Дасан зохицох чадвартай Систем) гэ хар чадвал agile аргыг хэрэгүүлэх үндсэн суурь нь бол чадах юм. CAS-д суурилсан төслийн менементийн бүтэц: Agile төслийг удирдах зургаан дадал 6 АРМ-ийн дадлаас бүрдсэн CAS-д суурилсан төслийн менементийн ерөнхий бүтцийг гаргасан байна. I.
Хөтлөгч алсын хараа – Төслийн алсын харааг тодорхойл, үг болон үйлдлүүдээр дамуулан тасралтгүй батуул.
Алсын хараа бол зүгээр л нэг цаасан дээр харагдах билэг тэмдэг биш, харин тууштай шийдвэр гаргахад тусла чадах хөтлөгч хүч болох жстой. Хүчтэй алсын хараа нь бизнесийн үнэ цэнэ, үнэт зүйлсийн талаарх хүнд шийдвэрүүдийг даван туулахад тусла, гол зорилгодоо хүрэхэд нь төвлөрүүл, зоригуул байх жстой. 8
Өдөр
бүрийн
харилцаанууд батуул,
шийдвэр
болон
алсын
харааг
нь
эерэг
энергийг
үүсгэх
боломууд юм.
Урд тал: -
Бүтээгдэхүүний нэр Зураг 3-4 гол шин чанар
Ард тал: -
-
Нарийвчилсан шин чанарууд Шаардлагууд
Зураг 2. Бүтээгдэхүүний алсын харааны хайрцаг
II.
Багийн болон хамтын аиллагаа – Харилцаа болон хамт олноор дамуулан багийн болон хамтын аиллагааг дэм.
Багийн гишүүдийн хоорондын сайн харилцаа төслийн менеерийн багийн гишүүдтэй хэрхэн харьца байгаагаас эхэлдэг. Төслийн менеер стандартыг тогтоо, үлгэр ишээ болдог. Багийн гишүүн тус бүрийг тань мэдэх шаардлагатай: юу анхаарлыг нь сааруулдаг, юу идэвхүүлдэг гэх мэт. Нэм хэлэхэд, хүн бүрийг хүндэл харьцсанаар багийн харилцааны үндсэн загварыг гарга өгдөг. Хэрэв урьд нь АРМ-ийг ашигла байгаагүй бол багийн гишүүд нь дасан зохицох чадвартай, инноваторууд байвал сайн, гэхдээ цөөн тооны эсэргүүцэгчид байх нь сайн талтай ч бай мэднэ. Онолын хувьд ХР багт мэргэилтнүүд байдаггүй, бүх хөгүүлэгчид бүх хэсэгт аилладаг. Гэвч бодит байдал дээр шинэ хэрэгсэл турши үзэ байгаа бол мэргэилтнүүд хэрэг болдог. Багийн эерэг хамтын аиллагааг хангахын тулд мэргэилтнүүдийн үүргийг оновчтой тодорхойлох хэрэгтэй.
9
Аиллах орчин хамтран аиллах боломийг ханга байх жстой. Нийтийн болон хувийн орон зайг хангасан нээлттэй орон зай байх нь хамгийн тохиромтой. Мөн гишүүн бүрийн сигналуудыг сайн аигла бай. Жишээлбэл, нэг аилтан чихэвчээ аван, ханиалга эхлэ ч магад. Энэ бол ямар нэгэн юм хэлмээр байгаагийн ишээ юм. III.
Энгийн дүрмүүд – Багийн хөтлөгч дадлуудыг тодорхойл, дэм.
Багуудыг үр ашигтай аиллахад нэмэр болох хэд хэдэн энгийн болон дасан зохицохуйц дүрмүүдийг боловсруулах хэрэгтэй. Жишээлбэл: Яа хийх дүрмүүд: Үйл явцын гол шин чанарууд •
Чөлөөтэй, мөчлөгтэй төлөвлөлт
•
Burndown чарт
•
Багуудыг багийн өрөөнүүдэд байрлуулсан байх
•
Үндсэн баг төсөлд зориулагдсан байх
Хязгаарын дүрмүүд: Зөвшөөрөгдөх үйлдлийг тодорхойлохын тулд •
Төсөвлөлт зөвхөн гүйцэтгэгч нараар хийгдэнэ
•
Эрэмбэлэлт, дарааллыг тогтоох зөвхөн бүтээгдэхүүн эзэмшигчдээр хийгдэнэ
Үнэт зүйлсийн дүрмүүд: Алын боломуудыг эрэмбэлэх •
Эрэмбэлэлт, дарааллыг тогтоох үргэл Спринтийн төлөвлөлтийн хурлаар шийдвэрлэгдэнэ
Цаг хугацааны дүрмүүд: Хүргэлтийн хугацааг тодорхойл, нэг хэмнэлд оруулах •
3 долоо хоногийн спринт
Гарцын дүрмүүд: Далд зардлуудыг багасгах •
Онцгой нөхцөлд спринтийг дахин эхлүүлэх боломтой
IV.
Нээлттэй мэдээлэл – Мэдээлэл авах боломийг нээлттэй байлга.
АРМ-ийн багийн хувьд мэдээлэл нээлттэй байх жстой. Мэдээллийг нээлттэй байлгахын тулд дараах аргуудыг ашигла болно. •
Багийн гишүүд аль болох ойр байршуул
•
Мэдээллийн самбар ашигла
•
Төслийн ивээн тэтгэгчидтэй хаалттай уулзалт хийхийн оронд тэднийг аил явагда буй төслийн багийн өрөөнд авчирч, нээлттэй ярилца болно
•
Мэдээлэл солилцооны онлайн программ ашигла
•
Мэдээллийн
урсгал,
солилцоог
уулзалтуудыг зохион байгуул
10
сайруулахын
төлд
өдөр
тутмын
•
Бизнесийн баг болон хөгүүлэгчдийн багуудын хоорондох нээлттэй мэдээлийн солилцоог бий болго
Зураг 3. Мэдээллийн самбар
V.
Хөнгөн шүргэ – Наад захын шаардлагатай хяналтыг л тавь
.
Уламлалт менементэд бүх зүйл хяналтан доор байдаг: өөрчлөлтийн хяналт, эрсдлийн хяналт, хүний хяналт. Хяналт их байх тусам дэг урам сайн байна гэ боддог. Гэвч тийм биш. Одоогийн тодорхойгүй, таамаглашгүй байдлаар дүүрэн ертөнцөд бүх зүйлийг төлөвлөх боломгүй. Ямар ч хяналтгүй үед өөрөө-зохион байгуулах чадвар дээр үндэслэн бага зэргийн дэг урам байдаг. Хяналтын дагуу дэг урам огцом өсч байгаад тодорхой түвшинд хүрээд огцом буурдаг байна. Тэгтэл уламлалт менеерүүд хяналт байхгүй үед ямар ч дэг урамгүй, хяналт өсөхийн хирээр дэг урам шугаман өссөөр байна гэ үздэг. VI.
Соргог байдал – Тогтмол хяна, тохируулан зас.
Төслийн менеер аигч, байнгын буцах холбоотой, мониторинг хий, нөхцөл байдалтай тохируулан өөрчлөлтүүдийг хий байх жстой. •
Болом бүрийг ашиглан алсын харааг баталгаауул. Төслийн шийдвэрүүд алсын хараатай таарч буй эсэхийг шалга.
•
Багийн болон хамтын аиллагааг дэм. 11
•
Энгийн дүрмүүд гарга.
•
Мэдээлэл солилцооны саад бэрхшээлийг устгахын тулд няцашгүй аилла.
12
Дүгнэлт
АРМ бол бүх хүмүүст, бүх төсөлд зориулсан дэлхийн шилдэг арга биш. АРМ зөвхөн тодорхой төрлийн асуудлуудад, тодорхой байгууллагад, тодорхой сожлтой хүмүүст, тодорхой үзэл бодолтой менеерүүдэд л зохицдог. АРМ-ийг хэрэгүүлэхдээ эхлээд юу гэдгийг нь сайн ойлгохгүй бол АРМ, уламлалт төслийн менемент хожрын дунд яах жстойгоо мэдэхгүй төөрөх үе бий. АРМ-д яг таг дүрэм урам гэ байхгүй. Дээрх дадлууд ч амилтыг авчирна гэсэн баталгаагүй. Тиймээс дээрх суурь дадал, зарчмууд дээр үндэслэн бүтээлч байдал, уян хатан байдал, анхаарлыг нэмсэнээр өөрийн онцгой амилтын орыг гарга авах хэрэгтэй. Agile бол арга биш, agile бол сэтгэлгээ юм.
13
Ашигласан материал
1. Sanjiv Augustine. Introduction to Agile Project Management: Delivering Customer Value with Speed, Economy & Quality. LitheSpeed. PMI Northern Italy Chapter, 2007. 2. Jim Highsmith. Agile Project Management. 3. www.agilemanifesto.org Agile Project Management: Why do we need it? 4. Sanjiv Augustine, Bob Payne, Fred Sencindiver, Susan Woodcock. Agile project management: steering from the edges. 5. www.ccpace.com Agile Project Management. 6. Abrachan Pudusserry. Agile Project Management Implementation Approach: CSM, PMP, PRINCE2. Project Management Research Institute.
14
