Μυστικιστική Βιβλιογραφία Συγκεντρώσεις Πέμπτης
Με βάση τις Διδασκαλίες του Σαντ Κιρπάλ Σινγκ
Χαλκηδόνος 3 – Αμπελόκηποι – Αμπελόκηποι 210 .6822001 – 6932.233989 Γαβριήλ Σιμονέτος Γαβριήλ Σιμονέτος
Ο Στόχος παραμένει Στόχος παραμένει πάντοτε ο ίδιος αν και οι τοξότες που τοξότες που τον στοχεύουν είναι πολλοί ΡΑΤΖ ΑΜΠ ΑΜΠ .
Όλοι οι μεγάλοι δάσκαλοι της ανθρωπότητας, ανθρωπότητας, σε όλους τους χρόνους και σε όλους τους τόπους – οι – οι Ρίσι των Βεδών, Βεδών, ο Ζωροάστρης, Ζωροάστρης, ο Μαχαβίρα, Μαχαβίρα, ο Βούδας, Βούδας, ο Ιησούς, Ιησούς, ο Μωάμεθ, Μωάμεθ, ο Νάνακ , ο Καμπίρ, Καμπίρ, ο Μπάμπα Φαρίντ, Φαρίντ, ο Χαζράτ Μπαχού, Μπαχού, ο Σαμάς Ταμπρίζ, Ταμπρίζ, ο Μαουλάνα Ρούμι, Ρούμι, ο Τούλσι Σαχίμπ, Σαχίμπ, ο Σοαμίτζι και πολλοί άλλοι – δίδαξαν – δίδαξαν ότι ο σκοπός της παρουσίας του ανθρώπου πάνω στη γη είναι είναι να επιτύχει Αυτογνωσία και Θέωση. Θέωση. ( Να κερδίσει τη Βασιλεία των Ουρανών , όπως αναφέρεται στις Χριστιανικές Γραφές ). Ο άνθρωπος λένε , θα πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι στην πραγματικότητα δεν είναι ένα σώμα που κυκλοφορεί άσκοπα πάνω στη γη , κατευθυνόμενο από ένα νου , αλλά ότι είναι μιά ψυχή σε εξέλιξη πού κάποτε αποχωρίστηκε από τον Ουράνιο Πατέρα και θα πρέπει να επιδιώξει να επιστρέψει στη στοργική αγκαλιά Του. Του. Σ ’ ’αυτό α υτό το στόχο επιστροφής της επιστροφής της ψυχής στο Θεό , θα πρέπει να στοχεύουν οι άνθρωποι και ο Δρόμος της επιστροφής είναι ένας , καθώς και καθώς και ο Θεός είναι Θεός είναι ένας . Αληθινή θρησκεία είναι ο δρόμος πίσω στο Θεό και αυτός ο δρόμος είναι χαραγμένος από τον Ίδιο τον Ίδιο το Θεό και γι αυτό είναι ο πιο παλιός και ο πιο φυσικός. φυσικός. Εκεί που τελειώνουν όλες οι φιλοσοφίες του κόσμου, κόσμου, εκεί αρχίζει η αληθινή θρησκεία. θρησκεία. Όμως τα κείμενα των Γραφών, Γραφών, το περισσότερο που μπορούν να μας προσφέρουν, προσφέρουν, είναι να μας επισημαίνουν ότι υπάρχει κάποιο Μονοπάτι που οδηγεί στο Θεό και ακόμα να μας αναφέρουν τις προϋποθέσεις για να Τον πλησιάσουμε. πλησιάσουμε. Δεν μπορούν όμως να μας πάνε σ’ Αυτόν, Αυτόν, ούτε μπορούν να οδηγήσουν την πορεία της ψυχής μας, μας, όταν κάποτε με τη Χάρη του Θεού αυτή βρεθεί στο θείο Μονοπάτι. Μονοπάτι. Ο όρος γιόγκα, γιόγκα, από την Σανσκριτική ρίζα -γιούτζ, γιούτζ, σημαίνει συνάντηση, συνάντηση, ένωση, ένωση, επικοινωνία, επικοινωνία, απορρόφηση και ακόμα, ακόμα, στη μεταφυσική φιλολογία, φιλολογία, σημαίνει “μέθοδος”, μέθοδος”, “ζεύξη “ ζεύξη”, ”, “ένωση “ ένωση”, ”, “επαφή “ επαφή”” της ψυχής με την Υπερψυχή, Υπερψυχή, το Θεό. Θεό. Συναφής είναι και ο Αγγλικός όρος religion που προέρχεται από το Λατινικό re legio που σημαίνει “ξαναενώνω”. ξαναενώνω”. Γιόγκα είναι ο πρακτικός τρόπος για να βαδίσουμε στο Μονοπάτι της επιστροφής μας σ’Αυτόν ενώ oι θρησκείες, θρησκείες, θεωρητικά μόνο αναφέρουν την ανάγκη για μια τέτοια επιστροφή και προπαγανδίζουν ότι αυτό μπορούμε να το επιτύχουμε μόνο με τη δική τους διαμεσολάβηση Ο μεγάλος Ινδός άγιος και φιλόσοφος Σανκάρα, Σανκάρα, έλεγε πως το τέλος και ο σκοπός όλων των γιόγκα είναι η ένωση και απορρόφηση της ψυχής, ψυχής, στην Πηγή της, της, το Θεό. Θεό. Παρόμοια ο Γιατζναβάλκυα καθόριζε την έννοια της γιόγκα σαν την Θεό. ένωση της ατομικής ψυχής με την Υπερψυχή, Υπερψυχή, το Θεό. Οι γιόγκι γενικά, γενικά, αναφερόμενοι στη πρακτική εφαρμογή της γιόγκα λένε ότι γιόγκα είναι το ξεδίπλωμα της ψυχής και η απογύμνωσή της από τις πολυάριθμες θήκες μέσα στις οποίες βρίσκεται σαβανωμένη η φυσική της ύπαρξη. ύπαρξη.
2
Από τις παλιές Γραφές, Γραφές, μαθαίνουμε πως τα πανάρχαια χρόνια, χρόνια, ο Μπράχμα ή Χιρανιαγκάρμπα έδωσε στους ανθρώπους τη γιόγκα και πως μετά από χιλιάδες χρόνια, χρόνια, οι μεγάλοι διανοούμενοι, διανοούμενοι, Γκωνταπάντα και λίγο πριν τη Χριστιανική περίοδο ο Πατάντζαλι, Πατάντζαλι, διέδωσαν αυτή την παλιά γνώση της γιόγκα, γιόγκα, σαν ένα σύστημα που με κάποιες διαφοροποιήσεις έφθασε μέχρι τις μέρες μας. μας. Η συστηματοποίηση αυτή του Πατάντζαλι υπήρξε Πατάντζαλι υπήρξε απαραίτητη γιατί ο άνθρωπος της εποχής μας, μας, ζει λίγα χρόνια, χρόνια, σε σύγκριση με παλαιότερες εποχές που λέγεται ότι η ζωή των ανθρώπων διαρκούσε πολλές εκατοντάδες χρόνια και οι συνθήκες διαβίωσής τους ήταν διαφορετικές. διαφορετικές. Για τους ανθρώπους λοιπόν της εποχής του, του, ο Πατάντζαλι, Πατάντζαλι, συνόψισε τις αρχαίες γνώσεις και πίστεις σε ένα ενιαίο σύστημα διαμορφώνοντας ένα « Οκτάπτυχο Μονοπάτι ». Στους μετέπειτα αιώνες οι δάσκαλοι της γιόγκα καθοδηγήθηκαν από αυτό το μονοπάτι αλλά το προσάρμοζαν ο καθένας στις ανάγκες της εποχής τους θεωρώντας ότι στην κλασική του μορφή το μονοπάτι του Πατάντζαλι απαιτούσε μέγιστο κόπο και υπερακρίβεια που δεν διέθεταν οι πολλοί άνθρωποι, άνθρωποι, με αποτέλεσμα για το “καρφί να χάνουν το πέταλο”. πέταλο”. Έδιναν δηλαδή την προσοχή τους στην εκτέλεση σωματικών ασκήσεων και παραμελούσαν τον πραγματικό σκοπό της γιόγκα, γιόγκα, την πνευματική τους εξέλιξη. εξέλιξη. Στο σημείωμα αυτό θα προσπαθήσουμε να βάλουμε τη θάλασσα μέσα σε ένα δοχείο, δοχείο, επιδιώκοντας μέσα σε λίγες γραμμές να δώσουμε με τρόπο υπεραπλουστευμένο, υπεραπλουστευμένο, μια κάποια θεωρητική αντανάκλαση του τι είναι γενικά η γιόγκα σαν ιδέα, ιδέα, αποφεύγοντας Σανσκριτικούς όρους και έννοιες που χρειάζονται η κάθε μία ένα βιβλίο για να μπορέσουν να γίνουν καταληπτές. καταληπτές. Πρέπει ακόμα να τονιστεί ότι η γιόγκα στην πράξη δεν δίνεται μέσα από έντυπες πληροφορίες αλλά απευθείας από έναν ειδήμονα που ο ίδιος να έχει επιτύχει το στόχο του συστήματος της γιόγκα που ο ίδιος διδάσκει. διδάσκει. Θα πρέπει ακόμα να τονίσουμε ότι όπως όλα εξελίσσονται μέσα στο χρόνο έτσι και η γιόγκα μπορεί να μπορεί να είναι η ίδια σαν φιλοσοφία αλλά σαν πρακτική, πρακτική, στις μέρες μας έχει διαφοροποιηθεί σε μεγάλο βαθμό. βαθμό. Αυτή η γιόγκα που διδάχθηκε από αμνημόνευτους χρόνους, χρόνους, δείχνει ότι πίσω από τον φαινομενικό εαυτό του οποίου έχουμε συνείδηση στην καθημερινή μας ζωή, ζωή, “τον “ τον εαυτό μας”, μας”, ένα σώμα που αποφεύγει τον πόνο και ζητά την ευχαρίστηση, ευχαρίστηση, που αλλάζει από στιγμή σε στιγμή και υπόκειται στην επίδραση του χρόνου, χρόνου, του διαστήματος και της φθοράς, φθοράς, υπάρχει ένας αναλλοίωτος, αναλλοίωτος, αιώνιος και αθάνατος “Εαυτός” Εαυτός” η ψυχή. ψυχή. Αυτή η ψυχή αποτελεί τη βασική πραγματικότητα, πραγματικότητα, την τελική ουσία, ουσία, την ουσία των ουσιών και είναι στο φως του “εγώ ο άνθρωπος είμαι μια αθάνατη ψυχή ” που κάθε τι άλλο αποκτά κάποιο νόημα. νόημα. Ο κόσμος μας, μας, όταν τον βλέπει κανείς επιφανειακά με τα υλικά τα υλικά του μάτια, μάτια, φαίνεται να φαίνεται να είναι μια παράξενη σύνθεση, σύνθεση, που αναγκάζεται να αναγκάζεται να ψάξει να ψάξει να βρει ένα Δημιουργό, Δημιουργό, προκειμένου Αυτός να Αυτός να κρατάει τις ισορροπίες, ισορροπίες, να εναρμονίζει τις αντίθετες δυνάμεις και να αντιπροσωπεύει τη μονιμότητα πίσω από τη ματαιότητα και τη ρευστότητα της παροδικής ανθρώπινης ύπαρξης. ύπαρξης. Αλλά καθώς αυτός ο κόσμος σαν θεατής που φιλοσοφεί, φιλοσοφεί, εισχωρεί όλο και πιο βαθιά μέσα στη φαινομενική πραγματικότητα, πραγματικότητα, ανακαλύπτει πως οι αντιφάσεις είναι μόνο φαινομενικές, φαινομενικές, όχι πραγματικές. πραγματικές. Ότι οι αντιθέσεις στη φύση, φύση, είναι διαφορετικές εκδηλώσεις της ίδιας Δύναμης και ότι δεν είναι στην πραγματικότητα διαφορετικές εκδηλώσεις αλλά ψευδαισθήσεις του περιορισμένου ανθρώπινου νου, νου, που διασκορπίζονται από το Θείο Φως, Φως, όταν αρχίσει κανείς να συνειδητοποιεί ότι αυτός ο ωκεανός των μορφών και των χρωμάτων είναι αναλλοίωτος αν και φαίνεται συνεχώς να αλλάζει. αλλάζει. Αν πίσω από τον παροδικό, παροδικό, τον υποκείμενο στη φθορά και υπόδουλο στο χρόνο “εαυτό”, εαυτό”, υπάρχει ένας μη υποκείμενος στη φθορά αθάνατος και χωρίς περιορισμούς
3
“Εαυτός” Εαυτός” και αν πίσω από τη ροή της ευμετάβλητης φύσης της Δημιουργίας, Δημιουργίας, όπως εμείς την ξέρουμε, ξέρουμε, υπάρχει μία απόλυτη και αναλλοίωτη Πραγματικότητα, Πραγματικότητα, ο Θεός, Θεός, τότε επιβεβαιώνονται τα λόγια των Μεγάλων Διδασκάλων που μας λένε ότι οι ψυχές είναι σταγόνες από τον Ωκεανό της Θεότητας, Θεότητας, εκδηλώσεις του Λόγου (του Αγίου Πνεύματος), Πνεύματος), τον οποίο αναφέρει και ο Ιωάννης στο Ευαγγέλιό του, του, σαν τον Δημιουργό των πάντων. πάντων. Τη στιγμή που συνειδητοποιήσουμε αυτή την αλήθεια για τη φύση του Εαυτού μας και του ίδιου του Θεού, Θεού, σαν την μοναδική Αλήθεια και Πραγματικότητα, Πραγματικότητα, τα ερωτήματα που μας δημιουργούνται είναι: είναι: Γιατί εμείς στην καθημερινή μας ζωή, ζωή, ενώ ζούμε μέσα στον κόσμο της δυαδικότητας και της πολλαπλότητας και ενώ αισθανόμαστε μεταξύ μας χωρισμένοι ο ένας από τον άλλο, άλλο, γιατί δεν αναζητούμε το μέσο να υπερβούμε αυτή την παθητική απομόνωση του εαυτού μας και γιατί δεν επιδιώκουμε να βυθιστούμε μέσα στον Ωκεανό της μακάριας Συνειδητότητας, Συνειδητότητας, το Θεό, Θεό, που είναι η πραγματική μας φύση; φύση; Η απάντηση στο πρώτο μέρος της ερώτησης είναι, είναι, ότι η ψυχή, ψυχή, στην προς τα κάτω πορεία της από το Βασίλειο των Ουρανών, Ουρανών, στον Υλικό κόσμο, κόσμο, τυλίχθηκε μέσα σε περιβλήματα το ένα γύρω από το άλλο, άλλο, το Υπεραιτιατό, Υπεραιτιατό, Αιτιατό, Αιτιατό, Αστρικό και Υλικό σώμα που την αναγκάζουν να έχει εμπειρία της ζωής, ζωής, με τους όρους που αυτά τα σώματα της καθορίζουν, καθορίζουν, με αποτέλεσμα η ψυχή (ο Εαυτός μας) μας) να χάνει την επίγνωση της ταυτότητάς της και να ταυτίζεται με τα περιβλήματά της, της, κυρίως με το νου και με το υλικό της σώμα και έτσι εμείς σαν άνθρωποι, άνθρωποι, να θεωρούμε τους εαυτούς μας σαν προσωπικότητες, προσωπικότητες, που αποτελούνται από ένα υλικό σώμα και κατευθύνονται από κάποιο νου. νου. Η απάντηση στη δεύτερη ερώτηση, ερώτηση, είναι ότι η ψυχή μπορεί να αντιληφθεί τη θεία της φύση, φύση, μόλις αποβάλλει τα περιβλήματα που την περιβάλλουν, περιβάλλουν, την συσκοτίζουν και περιορίζουν τη συνειδητότητά της. της. Τα διάφορα είδη της γιόγκα δεν είναι τίποτα άλλο παρά διάφορες μέθοδοι για να απορριφθούν τα περιβλήματα της ψυχής. ψυχής. Τότε η ψυχή θα συνειδη τοποιήσει τη θεία της φύση και προέλευση και θα αποκτήσει Αυτογνωσία, Αυτογνωσία, δηλαδή επίγνωση ότι ο άνθρωπος είναι η ψυχή του, του, μία θεία ψυχή σε εξέλιξη, εξέλιξη, πάντα έτοιμη να έτοιμη να προχωρήσει προς τη Θέωση. Θέωση. Εδώ μπορεί κανείς να ρωτήσει: ρωτήσει: «γιατί υπάρχει η ανάγκη της ένωσης της ψυχής με την Υπερψυχή (το Θεό) Θεό) όταν και οι δύο είναι ουσιαστικά ομοούσιες και βυθισμένες η μία στην άλλη»; άλλη»; Μιλώντας θεωρητικά, θεωρητικά, αυτό είναι σωστό, σωστό, αλλά πόσοι άνθρωποι είναι συνειδητά ενήμεροι γι΄ αυτό και πρακτικά εργάζονται στο φως και στη ζωή αυτής της γνώσης και της ενημερότητας; ενημερότητας; Από την άλλη μεριά, μεριά, η ψυχή ακολουθεί πάντοτε την καθοδήγηση του νου και ο νους αυτή των αισθήσεων. αισθήσεων. Έτσι η ψυχή για ατελείωτους αιώνες, αιώνες, έχει χάσει τη ταυτότητά της και έχει στην πράξη ταυτιστεί με το νου. νου. Αυτό το πέπλο της άγνοιας που μπήκε μεταξύ της ψυχής και της Υπερψυχής, Υπερψυχής, πρέπει να αποβληθεί, αποβληθεί, για να γίνει ικανή η ψυχή να συνειδητοποιήσει την πραγματική θεία φύση της και μετά να ψάξει να βρει το πραγματικό της σπίτι, σπίτι, τη Βασιλεία των Ουρανών και να κερδίσει την αιώνια ζωή και το Μέγα Έλεος όπως αναφέρουν τα βιβλία της Χριστιανικής πίστης. πίστης. Όλες οι θρησκείες έγιναν από τον άνθρωπο έχοντας αρχικά υπ’ υπ’ όψη αυτό το σκοπό, σκοπό, αλλά δυστυχώς με το πέρασμα του χρόνου, χρόνου, ο άνθρωπος λοξοδρομεί από την πραγματικότητα, πραγματικότητα, γίνεται σκλάβος των έργων του και εγκλωβίζεται μέσα στα θρησκευτικά δόγματα. δόγματα. Καθώς οι θρησκείες ξεπέφτουν σε -ισμούς δηλαδή σε συστηματοποιημένες φιλοσοφίες, φιλοσοφίες, αρχίζουν να στεγάζονται σε εκκλησίες και σε ναούς, ναούς, πλαισιώνονται με αυστηρούς κώδικες αμφιβόλου ηθικής και κοινωνικής συμπεριφοράς, συμπεριφοράς, με παρεπόμενο αποτέλεσμα να αποτέλεσμα να χάνουν το ζωντανό άγγιγμα και το δονούμενο παλμό ζωής των ιδρυτών τους. τους.
4
Το πώς να αποβάλλουμε αυτό το πέπλο της άγνοιας είναι το πρόβλημα των προβλημάτων στον άνθρωπο. άνθρωπο. Το αφήσαμε να αφήσαμε να μεγαλώσει και να και να γίνει ένας βράχος πολύ σκληρός για να μπορεί να σπαστεί «Δεν ξέρω καμιά άλλη αρρώστια της ψυχής εκτός από την άγνοια» άγνοια» έλεγε ο Μπέν Τζόνσον. Τζόνσον. Όμως οι μύστες, μύστες, οι άγιοι και οι πνευματικοί διδάσκαλοι, διδάσκαλοι, μας δώσανε με τις διάφορες μορφές γιόγκα, γιόγκα, τα μέσα να σχίσουμε το αδιαπέραστο πέπλο της άγνοιας. άγνοιας.
-Α- ΓΙΟΓΚΑ ΤΟΥ ΠΑΤΑΝΤΖΑΛΙ Το σύστημα αυτό της γιόγκα που διαδόθηκε λίγο πριν τη Χριστιανική περίοδο από τον Πατάντζαλι, Πατάντζαλι, τον μεγάλο διανοούμενο και φιλόσοφο, φιλόσοφο , μέσα από τα γραπτά του, του, τη Γιόγκα Σούτρα, Σούτρα, αποτελεί μία από τις έξι σχολές φιλοσοφίας που συστηματοποιήθηκαν και αναπτύχθηκαν για να βάλλουν σε τάξη την Ινδική σκέψη σε ότι αφορά το σύμπαν, σύμπαν, την ατομική ψυχή και τη μεταξύ τους σχέση. σχέση. Η γιόγκα του Πατάντζαλι δίνει τη δυνατότητα στον άνθρωπο, άνθρωπο, να εξαγνίσει το νου του και από αφέντη και προαγωγό της ψυχής να τον καταστήσει υπηρέτη της, της, προκειμένου στη συνέχεια να την βοηθήσει στην πραγμάτωση της ένωσής της με τον Μπράχμα. Μπράχμα. Η γιόγκα αυτή έγινε γνωστή σαν Αστανγκ γιόγκα και είναι μία μέθοδος, μέθοδος, που χαρακτηρίζεται σαν ένα οκτάπτυχο μονοπάτι, μονοπάτι, που το αποτελούν οι εξής δραστηριότητες. δραστηριότητες. (1) Γιάμα, Γιάμα, (2) Νιγιάμα, Νιγιάμα, (3) Ασάνα, Ασάνα, (4) Πραναγιάμ, Πραναγιάμ, (5) Πρατυαχάρα, Πρατυαχάρα, (6) Ντιάν (6) Ντιάν και (8) Σαμάντι. Σαμάντι. Α* Γιάμα : Ο όρος γιάμα κατά λέξη σημαίνει εξορίζω, εξορίζω, διώχνω, διώχνω, βγάζω έξω, έξω, αποβάλλω ή απομακρύνω. απομακρύνω. Υποδηλώνει αποχή από τα πάθη και τις κακές σκέψεις ή μη αποδοχή αρνητικών εντυπώσεων που μπορεί να αδυνατίζουν τη δύναμη του νου του νου και τη θέληση. θέληση. Β* Νιγιάμα: Νιγιάμα: Σημαίνει αντίθετα, αντίθετα, αποδοχή, αποδοχή, καλλιέργεια, καλλιέργεια, τήρηση και ανάπτυξη ηθικών αρχών, αρχών, ανάπτυξη καλών αισθημάτων και ένταξη αυτών των αρετών μέσα στη καθημερινή ζωή. ζωή. Αυτές οι δύο λέξεις, λέξεις, γιάμα και νιγιάμα σε συνδυασμό, συνδυασμό, συνιστούν την ταυτόχρονη ιδέα απόρριψης του κακού και την επίμονη καλλιέργεια και αποδοχή του καλού. καλού. Ο Πατάντζαλι συνοψίζει την ουσία των δύο αυτών εννοιών, εννοιών, με τις εξής προτροπές: προτροπές: α) Αποφυγή βίας στις σκέψεις, σκέψεις, τα λόγια και τις πράξεις β) αγνότητα στις σκέψεις τα λόγια και τις πράξεις γ) φιλαλήθεια δ) ταπεινότητα και ε) απλό, απλό, φυσικό και χωρίς προσκολλήσεις τρόπο διαβίωσης. διαβίωσης. Γ* Ασάνα: Ασάνα: Ο όρος ασάνα, ασάνα, σημαίνει κατά λέξη εύκολο και άνετο. άνετο. Ο Πατάντζαλι όριζε για το μαθητή της γιόγκα, γιόγκα, σε κάθε περίπτωση, μια στάση που ήταν απλή εύκολη και άνετη γι’ γι’ αυτόν. αυτόν. Η καλύτερη στάση, στάση, έλεγε, έλεγε, είναι αυτή που επιτρέπει να παραμένει κανείς χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια, προσπάθεια, ακίνητος για πολύ χρονικό διάστημα, διάστημα, τουλάχιστον για δύο ή τρεις ώρες συνέχεια. συνέχεια. Σκοπός της ακινησίας είναι να απαλλαγεί ο νους από τις αντιδράσεις του σώματος και να απορροφηθεί στο διαλογισμό. διαλογισμό. Η σταθερότητα στην ασάνα, ασάνα, δίνει σταθερότητα στο σώμα και αυτό με τη σειρά του, του, ακινησία στο νου. νου. Θεωρητικά η παράδοση λέει ότι υπάρχουν πολλές χιλιάδες ασάνες, ασάνες, αλλά από αυτές μόνο 84 είναι περισσότερο χρήσιμες και από αυτές, αυτές, τρεις είναι ιδιαίτερα σημαντικές. σημαντικές. α) κάθισμα σταυροπόδι με μαζεμένο το αριστερό πόδι κάτω από το μηρό του δεξιού ποδιού, ποδιού, με ανοικτές τις παλάμες πάνω στα γόνατα, γόνατα, κάνοντας ένα κύκλο με την άκρη του αντίχειρα και την άκρη του δείκτη. δείκτη. β) κάθισμα σταυροπόδι με το δεξί πόδι στην αριστερή
5
κνήμη, κνήμη, με τις φτέρνες στα ηβικά οστά, οστά, χωρίς πίεση στα γεννητικά όργανα και με τις παλάμες να είναι η μία πάνω στην άλλη. άλλη. γ) η κλασική στάση του λωτού. λωτού. Άλλες γνωστές στάσεις είναι η στάση του άροτρου, άροτρου , του λιονταριού, λιονταριού, του τόξου, τόξου , του πίθηκου, πίθηκου, του παγωνιού, παγωνιού, της κόμπρας κλπ. κλπ. κλπ. κλπ. Μέσα από τις μυστικιστικές παραδόσεις και μέσα από τις διδασκαλίες των μεγάλων αγίων, αγίων, μυστών και διδασκάλων, διδασκάλων, αλλά και μέσα από το Ευαγγελικό κείμενο του Ιωάννη, Ιωάννη, μαθαίνουμε ότι μία από τις τρεις εκδηλώσεις του Τριαδικού Θεού, Θεού, είναι ο Λόγος ή Άγιο Πνεύμα ή “Θεός σε δράση” δράση” (όπως τον ονόμαζαν Χριστιανοί Πατέρες). Πατέρες). Αυτός ο Λόγος, Λόγος, έφερε σε ύπαρξη όλη τη Θεϊκή Δημιουργία. Δημιουργία. Από αυτό το Λόγο δημιουργήθηκαν όλα τα πνευματικά και τα υλικά σύμπαντα και τελευταία δημιουργήθηκε και η γη, γη, όπως παραβολικά μαθαίνουμε μέσα από το Βιβλίο της Γένεσης. Γένεσης. Η ενσάρκωση αυτού του Λόγου μέσα σε ένα ανθρώπινο πόλο είναι η τρίτη εκδήλωση της Θεότητας και αυτή είναι ο Υιός ή Θεάνθρωπος. Θεάνθρωπος. Λένε λοιπόν ότι αρχικά δημιουργήθηκε μια Περιοχή Καθαρού πνεύματος (Sats Kahnt στα Σανσκριτικά,. Σανσκριτικά,. Βασιλεία των Ουρανών στη Χριστιανικά παράδοση). παράδοση). Από την Περιοχή αυτή, αυτή, εξελικτικά προς τα κάτω, κάτω, σαν αντανάκλαση αυτής της Περιοχής, Περιοχής, δημιουργήθηκαν η μία μετά την άλλη, άλλη, οι άλλες πνευματικές Περιοχές με όλο περισσότερη και αδρότερη ύλη και αντίστοιχα λιγότερο πνεύμα. πνεύμα. Οι Περιοχές αυτές είναι το Υπεραιτιατό, Υπεραιτιατό, το Αιτιατό ή Νοητικό και το Αστρικό Επίπεδο, Επίπεδο, το καθένα με τις άπειρες υποδιαιρέσεις του. του. Τελικά, Τελικά, σαν αντανάκλαση του Αστρικού Επίπεδου, Επίπεδου, δημιουργήθηκε το Υλικό Επίπεδο στο οποίο ανήκει και η γη. γη. Την πολύ αδρή ύλη του Υλικού Επίπεδου αποτελούν τα στοιχεία της κλίμακας του Μεντελέγιεφ όπως τα μάθαμε στο σχολείο. σχολείο. Η ύλη του Υλικού Επίπεδου ή Μάγια (Σανσκ ) προέρχεται από την ύλη του Αστρικού Επίπεδου ή Πρακρίτι (Σανσκ ) Η διαφορά της Μάγια από την Πρακρίτι είναι ότι η πρώτη είναι αδρότερη καθώς περιέχει σε αναλογία περισσότερη ύλη και λιγότερο πνεύμα. πνεύμα. Το ίδιο ισχύει και για την Πρακρίτι που προέρχεται από την ακόμα λεπτότερη Αιτιατή ύλη Αιτιατή ύλη που λέγεται Πραντάν, Πραντάν, κλπ. κλπ. Η Μάγια δεν είναι τίποτε άλλο παρά ηλεκτρομαγνητική ενέργεια που ονομάζεται και βιοενέργεια ή αιθέρας ή πράνα. πράνα. Στον αιώνα μας ο Αινστάϊν απέδειξε ότι η ύλη είναι “συμπυκνωμένη” συμπυκνωμένη” ηλεκτρομαγνητική ενέργεια και η ηλεκτρομαγνητική ενέργεια κάτω από ορισμένες συνθήκες μπορεί να μετατραπεί σε ύλη. ύλη. Η ύλη λοιπόν από την οποία είναι φτιαγμένο το σώμα μας είναι συμπυκνωμένη πράνα όπως και όλες οι μορφές ενέργειας που ξέρουμε πάνω στη γη (φως, φως, θερμότητα, θερμότητα, ηλεκτρισμός κλπ) κλπ) είναι μορφές αυτής της πράνα. πράνα. Πράνα, Πράνα, είναι και η ενέργεια που κρατάει σε λειτουργία τα συστήματα και τα όργανα του σώματός μας, μας, των οποίων η καλή λειτουργία εξαρτάται από την πράνα Το εγκεφαλογράφημα, εγκεφαλογράφημα, το καρδιογράφημα, καρδιογράφημα, το μυογράφημα, μυογράφημα, το τονογράφημα κλπ. κλπ. δεν είναι παρά επιστημονικές μέθοδοι μελέτης της πράνα, πράνα, δηλαδή του αν και κατά πόσο αυτή διατηρεί σε καλή λειτουργία τα συστήματα, συστήματα, τα όργανα και τους ιστούς του σώματος. σώματος. Όλες οι αυτόματες λειτουργίες του οργανισμού όπως η αναπνοή, αναπνοή, η πέψη, πέψη, η κυκλοφορία του αίματος, αίματος, η απορρόφηση της τροφής από το έντερο, έντερο, ο καθαρισμός του αίματος από τα νεφρά, νεφρά, το μεγάλωμα των νυχιών των νυχιών και των τριχών, τριχών, οι εγκεφαλικές και νοητικές λειτουργίες κλπ. κλπ. εξαρτώνται από την πράνα ή καλύτερα τις πράνες όπως συνηθίζουμε να λέμε, λέμε, γιατί κάνουμε κάποιες διακρίσεις στην πράνα ανάλογα με τις λειτουργίες που εποπτεύει. εποπτεύει. Δ* Πραναγιάμα: Πραναγιάμα: Λέγεται και γιόγκικη αναπνοή. αναπνοή. Η αναπνοή ελέγχει την είσοδο της πράνα στο σώμα. σώμα. Σύμφωνα με αυτή την εκπαίδευση, εκπαίδευση, στην εισπνοή, εισπνοή, την εκπνοή και σε μια ενδιάμεση παύση, παύση, με το ένα ή και τα δύο ρουθούνια, ρουθούνια, με
6
ορισμένη συχνότητα , ταχύτητα και βάθος αναπνοής, αναπνοής, ο ασκούμενος επιτυγχάνει να ελέγχει τις πράνες ή βιοενέργεια του σώματός του με αποτέλεσμα α) να έχει καλή υγεία, υγεία, δύναμη και μακροζωϊα. μακροζωϊα. Στην Ανατολή λένε ότι «όποιος αναπνέει μισά, μισά, ζεί μισά» μισά» και ο Ιπποκράτης έλεγε «ότι η αναπνοή και οι ζωτικοί αέρηδες είναι το πραγματικό pabulum vitae» β) να ξυπνήσει και να φέρει σε δράση ένα Αστρικό ρευστό που ονομάζεται γκουνταλίνη και χρησιμεύει στην ενεργοποίηση των ενεργειακών κέντρων ή τσάκρα. τσάκρα. γ) να έχει σε πλήρη ενσυνείδητο έλεγχο το μυϊκό και νευρικό του σύστημα δ) να φέρει υπό έλεγχο τις αρνητικές ροπές του νού του, του, τις επιθυμίες και τη σεξουαλικότητά του και ε) τον βοηθάει στην προσπάθειά του να του να αναπτύξει ταπεινότητα και άλλες θείες αρετές. αρετές. Ε* Πατυαχάρα: Πατυαχάρα: Σημαίνει έλεγχος των αισθήσεων και αναχαίτιση του νου από την τάση του να διασκορπίζει την προσοχή στον Υλικό κόσμο, κόσμο, μέσω των αισθητηρίων οργάνων και των αισθήσεων. αισθήσεων. Η όραση και η ακοή είναι οι δύο κύριες είσοδοι από τις οποίες ο άνθρωπος παίρνει το 88 έως το 95% των εντυπώσεων από το περιβάλλον του. του. Πρέπει να φροντίζει αυτά που βλέπει, βλέπει, αυτά που ακούει, ακούει, και αυτά που τρώει να μην ταράζουν την ηρεμία και την ισορροπία του νου του. του. Η χορτοφαγική διατροφή, διατροφή, η αποφυγή λήψης οινοπνεύματος και άλλων τοξικών και ερεθιστικών ουσιών είναι βασικές προϋποθέσεις για τις ανώτερες μορφές διαλογισμού, διαλογισμού, που αποσκοπούν στην επικοινωνία της ψυχής, ψυχής, με τα ανώτερα υποπεδία του Αστρικού και με περιοχές ακόμα περισσότερο πνευματικές. πνευματικές. Οι πέντε παράγοντες που αναφέραμε πιο πάνω, πάνω, γιάμα, γιάμα, νιγιάμα, νιγιάμα, ασάνα, ασάνα, πραναγιάμ και πρατιαχάρα, πρατιαχάρα, αποτελούν μια σημαντική προετοιμασία για την πρόοδο στη γιόγκα. γιόγκα. Είναι όμως εξωτερικά, αυτό. Τα εξωτερικά, και δευτερεύοντα στοιχεία στο σύστημα αυτό. κύρια στοιχεία είναι οι εσωτερικές πειθαρχίες, πειθαρχίες, ντάρνα, ντάρνα, ντιάν και σαμάντι. σαμάντι. Δυστυχώς οι περισσότεροι από τους γιόγκις αφιερώνονται ολοκληρωτικά και μόνο στην αυστηρή τήρηση των γιάμα και νιγιάμα και γι’ γι’αυτό δύσκολα κάνουν κάποια πρόοδο στο καθαυτό Μονοπάτι της γιόγκα, γιόγκα, που έχει σα στόχο το σαμάντι και την ένωση με τον Μπράχμα (την εκδήλωση του Θεού στο Αιτιατό Επίπεδο). Επίπεδο). Ορισμένοι που εφαρμόζουν και τις ασάνες, ασάνες, (γιογκικές στάσεις) στάσεις) προχωρούν λίγο πιο πέρα και έχουν σαν πρακτικό όφελος τη δόμηση ενός υγιούς σώματος με αναπτυγμένο μυικό σύστημα και αντοχή στις στερήσεις. στερήσεις. Ακόμα κατωρθώνουν και αποφεύγουν τις αρρώστιες, αρρώστιες, τα γηρατειά και τον πρόωρο θάνατο. θάνατο. Εκεί σταματούν. σταματούν. ΣΤ* ΣΤ* Ντάρνα: Ντάρνα: Σημαίνει απορρόφηση ή αυτοσυγκέντρωση. αυτοσυγκέντρωση. Η πρατιαχάρα και η ντάρνα πάνε μαζί γιατί ο νους από τη μια μεριά πρέπει να αποκοπεί από τις εξωτερικές γήϊνες επιδράσεις και από την άλλη πρέπει να απασχοληθεί με κάτι πιο ελκυστικό Εσωτερικά και σ’ αυτό να συγκεντρωθεί και να απορροφηθεί. απορροφηθεί. Ο γιόγκι έχοντας θέσει κάτω από τον έλεγχό του, του, τη βιοενέργεια με τη βοήθεια της πραναγιάμ και τις αισθήσεις με τη βοήθεια της πρατιαχάρα, πρατιαχάρα, προσηλώνει σταθερά το νου το νου του σε ένα καθορισμένο τόπο, τόπο, αντικείμενο, αντικείμενο, πρόσωπο ή ιδέα, ιδέα, σε δασκάλους παλαιότερους ή σε ένα ζωντανό Διδάσκαλο της εποχής του ή ακόμα σε ένα από τα βιοενεργειακά κέντρα (τσάκρα) τσάκρα) του σώματός του και απορροφάται σ’αυτό. αυτό. Με την άσκηση στο πραναγιάμ (με τις πράνες) ο γιόγκι μπορεί να ενεργοποιήσει το νού του και με την πρατιαχάρα και τη ντάρνα, να τον φέρει σε επαφή με ένα ανώτερο επίπεδο γνώσης , μέσα από αυτοσυγκέντρωση στα ανώτερα ενεργειακά κέντρα.
7
Ζ* Ντιάν ή Διαλογισμός σημαίνει απόσυρση της προσοχής από το περιβάλλον και συγκέντρωση της σε ένα σημείο. σημείο. Η σταθερή συγκέντρωση με τη ντάρνα φέρνει τον αναζητητή σε συντονισμό, συντονισμό, ταύτιση και ακόμα σε μία συνεχή ροή αντίληψης με το αντικείμενο της συγκέντρωσής του. του. Στη περίπτωση που το σημείο αυτό είναι ένα ενεργειακό κέντρο, κέντρο, ο γιόγκι έχει τη δυνατότητα να βιώνει πραγματικότητες, πραγματικότητες, να έρχεται σε επαφή με οντότητες και να αντιλαμβάνεται τους νόμους που βρίσκονται σε εκείνο το μέρος του Αστρικού πεδίου στο οποίο αντιστοιχεί το συγκεκριμένο βιοενεργειακό κέντρο. κέντρο. Σαν παράδειγμα ο ομφαλοσκόποι μοναχοί του Αγίου Όρους διαλογιζόταν στο κέντρο του ηλιακού πλέγματος και ερχόταν σε Εσωτερική επαφή με Αστρικές οντότητες και ψυχές “αγίων”;; αγίων”;; που βρίσκονται στις συγκεκριμένες περιοχές του Αστρικού πεδίου, πεδίου, που αντιστοιχούν σε αυτό το ενεργειακό κέντρο. κέντρο. Όταν ο αναζητητής βρεθεί στον Αστρικό κόσμο, κόσμο, αρχίζει να χρησιμοποιεί τον Αστρικό του νου, νου, που με την πάροδο του χρόνου και με τη συνεχή εξάσκηση, εξάσκηση, αποκτά Αστρικές ικανότητες που είναι γνωστές με τους όρους ρίντι, ρίντι, σίντι ή υπερφυσικές δυνάμεις. δυνάμεις. Δεν υπάρχουν όρια στη δύναμη του νου όταν αυτός κατάλληλα εκπαιδευτεί και υπάρχουν και υπάρχουν πολλοί που χρησιμοποιούν τη γιόγκα για αναπτύξουν τέτοιες δυνάμεις, δυνάμεις, για να τους θαυμάζουν ή για να βγάζουν χρήματα. χρήματα. Αντίθετα ο ειλικρινής αναζητητής, αναζητητής, τις δυνάμεις αυτές ούτε τις αποκαλύπτει ούτε τις χρησιμοποιεί γιατί αποτελούν θετικό εμπόδιο στην πνευματική του εξέλιξη και γιατί η απόκτηση Αστρικών δυνάμεων δεν είναι ο αυτοσκοπός του. του. Ο διαλογισμός είναι δύο ειδών: “Υλικός” ή “Αντικειμενικός” και “Λεπτός” ή “Αστρικός”. Είναι σχεδόν αδύνατον να αρχίσει κανείς κατευθείαν με Λεπτό Διαλογισμό, Διαλογισμό, γι αυτό αρχίζει με Αντικειμενικό Διαλογισμό, Διαλογισμό, που σημαίνει να διαλογίζεται κανείς σε μία εικόνα, εικόνα, ένα αντικείμενο, αντικείμενο, έναν ήχο, ήχο, ένα φως, φως, μια ανώτερη ιδέα ή ακόμα και στην ανθρώπινη μορφή ενός διδασκάλου. διδασκάλου. (Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε κάτι που διαρκώς αναφέρεται στη μυστικιστική βιβλιογραφία, βιβλιογραφία, ότι δηλαδή δεν μπορεί να μπορεί να έχει κανείς κανένα σπουδαίο αποτέλεσμα διαλογιζόμενος πάνω στη μορφή αγίων και διδασκάλων του παρελθόντος, παρελθόντος, καθώς αυτοί έχοντας εκπληρώσει την αποστολή τους πάνω στη γη, γη, δεν είναι πια σε επαφή με το υλικό το υλικό κόσμο στον οποίο βρίσκεται ο διαλογιζόμενος ). Ο Λεπτός Διαλογισμός γίνεται νοερά, νοερά, με τη συγκέντρωση της προσοχής στο σημείο του Τρίτου Οφθαλμού που είναι η έδρα της ψυχής και του νου μέσα στο ανθρώπινο σώμα. σώμα. (Σημείωση (Σημείωση:: ψυχή και νους και νους είναι αδιαίρετα ενωμένα μεταξύ τους όσο καιρό η ψυχή βρίσκεται στο Υλικό, Υλικό, Αστρικό και Αιτιατό Επίπεδο). Επίπεδο). Η* Σαμάντι ή ταύτιση με το Απόλυτο. Απόλυτο. Είναι μια κατάσταση κατά την οποία ο νους είναι τελείως απορροφημένος στη θεότητα. θεότητα. Είναι μία κατάσταση κατά την οποία όλες οι μορφές που περιορίζουν το νου φεύγουν μακριά και το άτομο σε πλήρη συνειδητοποίηση της θείας του προέλευσης, προέλευσης, έχει εμπειρία της μεγάλης αλήθειας και βιώνει το «Εγώ είμαι … Εσύ Κύριε». Κύριε». Αυτό είναι το τελευταίο στάδιο και το αποκορύφωμα της πολύχρονης διαδικασίας της εμπειρικής γιόγκα και γι αυτό μπορούμε να πούμε ότι είναι και η κορωνίδα του γιογκικού συστήματος του Πατάντζαλι. Πατάντζαλι. Η ντιάν αναπτύσσεται βαθμιαία σε σαμάντι, σαμάντι, όταν αυτός που θεωρεί ή διαλογίζεται χάσει κάθε σκέψη του εαυτού του και ο νους γίνει η ίδια η μορφή της σκέψης του. του. Σ’αυτή την κατάσταση η αναζητητής δεν έχει συνείδηση από το περιβάλλον του και βιώνει μία κατάσταση πανμακαριότητας και τέλειας ευτυχίας. ευτυχίας.
8
Στη ντιάν ή διαλογισμό, διαλογισμό, πάντα διατηρείται η διάκριση μεταξύ θεατή (διαλογιζόμενος) διαλογιζόμενος) και θεάματος (Εσωτερικής εμπειρίας) εμπειρίας) . Αντίθετα στο σαμάντι ή ταύτιση με την ολότητα, ολότητα, άλλοτε διατηρείται το αίσθημα της ατομικότητας του διαλογιζόμενου (Σαρβικάλπα σαμάντι), σαμάντι), άλλοτε καταργείται το αίσθημα της ατομικότητάς του ( Νιρβικάλπα σαμάντι). σαμάντι). Ο Σρι Ραμακρίσνα παρομοίαζε την πρώτη κατάσταση με μια κούκλα από βαμβάκι που όταν μπει μέσα στο νερό μουσκεύεται από αυτό και τη δεύτερη, δεύτερη, με μια κούκλα από αλάτι που όταν βυθιστεί μέσα στο νερό, νερό, διαλύεται και χάνει τον εαυτό της μέσα σ’αυτό. αυτό. Από τα δύο, δύο, το Νιρβικάλπα το Νιρβικάλπα είναι το ανώτερο, ανώτερο, γιατί το Σαλβικάλπα αν και διευρύνει τους ορίζοντες της αντίληψής μας δεν είναι παρά μόνο ένα προκαταρτικό βήμα για τον τελικό σκοπό της γιόγκα, γιόγκα, την ένωση με τον Μπράχμα. Μπράχμα. Λέγεται ότι δεν μπορούν όλοι οι γιόγκις να κατορθώσουν το Νιρβικάλπα και αυτοί που το πετυχαίνουν, πετυχαίνουν, είναι γενικά μόνο για μία φορά στη ζωή τους. τους. Συνοψίζοντας : H Αστανγκ Γιόγκα Αστανγκ Γιόγκα όπως αρχικά δόθηκε από τον Πατάντζαλι είναι μια πειθαρχία που αποτελείται από συνεχή και μοναχικό διαλογισμό, διαλογισμό, που συνοδεύ-συνοδεύ-- εται από σωματικές ασκήσεις και στάσεις για να πειθαρχηθούν και να μπουν σε έλεγχο ο νους και οι πράνες, πράνες, έτσι ώστε να λειτουργούν με ένα συγκεκριμένο τρόπο που να βοηθάει την υποταγή των αισθήσεων. αισθήσεων. Γι’ Γι’ αυτό το σκοπό γίνεται μία εξάγνιση του σώματος και του νου του νου που προετοιμάζει το δρόμο για τον τελικό σκοπό. σκοπό. Η αφοσίωση στο Θεό παίζει επίσης ένα σημαντικό και πρωταρχικό ρόλο στη γιογκική πραγματοποίηση. πραγματοποίηση. Υπάρχουν ακόμα γιόγκις που η πρόθεσή τους είναι η ενεργοποίηση του Αστρικού τους νου, νου, προκειμένου ο νους να τους δώσει τη δυνατότητα να επιτελούν θαυμαστά φαινόμενα, φαινόμενα, αυτά που χαρακτηρίζονται σαν “θαύματα” θαύματα” από τους ανθρώπους. ανθρώπους. Έτσι οι ασκήσεις της γιόγκα: γιόγκα: α) δίνουν γενικά μέχρι ένα ορισμένο βαθμό υγεία, δύναμη και μακροζωϊα, απομακρύνοντας τη φθορά και τον πρόωρο θάνατο. β) Δίνουν τη δυνατότητα να αποκτήσει κανείς ψυχικές ή υπερφυσικές δυνάμεις ελέγχοντας με τον Αστρικό νου, τους νόμους του Υλικού Επιπέδου και ακόμα γ) δίνει τη δυνατότητα να φθάσει κανείς σε μία κατάσταση ευδαιμονίας που λέγεται σαμάντι. Αυτό το οκτάπτυχο μονοπάτι, μονοπάτι, της Άστανγκ γιόγκα όπως μας δόθηκε σαν σύνολο από τον Παντάντζαλι, Παντάντζαλι, στη πράξη είναι χρονοβόρο και δύσκολο να ακολουθηθεί. ακολουθηθεί. Οι αναζητητές ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία, ιδιοσυγκρασία, το επάγγελμα και τις επιδιώξεις τους, τους, έδωσαν έμφαση σε ένα ή περισσότερα σημεία αυτού του συστήματος με αποτέλεσμα να αποτέλεσμα να προκύψουν τέσσερα βασικά είδη γιόγκα: γιόγκα: .(1) Μάντρα γιόγκα (2) Χάθα γιόγκα (3) Λάγια γιόγκα και (4) Ράτζα γιόγκα, γιόγκα, που όμως στην πραγματικότητα αποτελούν στάδια της Αστανγκ Γιόγκα Αστανγκ Γιόγκα.. γιόγκα, συνίσταται στο να ΜΑΝΤΡΑ ΓΙΟΓΚΑ. ΓΙΟΓΚΑ. Η τεχνική αυτής της γιόγκα, επαναλαμβάνει κανείς ρυθμικά ορισμένες μυστικές και ιερές λέξεις που αποδίδονται πολλές φορές με ήχους πέρα από αυτούς που γνωρίζει ο άνθρωπος ή με υπερήχους. υπερήχους. Ο κάθε ήχος συντονίζει το νου του αναζητητή με κάποια υπερκόσμια δύναμη που μπορεί να είναι μία δύναμη της Φύσης, Φύσης, μία Αστρική οντότητα, οντότητα, μια θεότητα κλπ. κλπ. Οι λέξεις αυτές που μπορεί να είναι μία, μία, δύο ή περισσότερες ή ακόμα και μια λιγόλογη προσευχή, προσευχή, ονομάζονται Σανσκτιτικά μάντρα. μάντρα. Το πιο εύκολο και πιο αποτελεσματικό μάντρα είναι η ιερή λέξη ΑΟΥΜ ή (ΩΜ) ΩΜ) που συμβολίζει την ίδια τη δημιουργική αρχή της ζωής, ζωής, το Θείο Ήχο, Ήχο, όπως αυτός εκδηλώνεται και ηχεί στο Αιτιατό Επίπεδο. Επίπεδο. Τα περισσότερα από τα
9
μάντρα αρχίζουν με αυτή την ιερή συλλαβή και μερικά από τα πιό γνωστά είναι: είναι: το “Ωμ Τατ Στα” Στα” των Βεδιστών, Βεδιστών, το “Ωμ Μάνι Πάντμε Χουμ” Χουμ” των Βουδιστών, Βουδιστών, το “Άχαμ Μπραχμ Άσμι” Άσμι” των Αντβαϊστών, Αντβαϊστών, το “Άγιαμ Άθμα Μπράχμαν”, Μπράχμαν”, το “Σοχάνγκ ”, ”, το “Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με” με” των Χριστιανών μοναχών, μοναχών, το “Αβε Μαρία Γκράτσια Πλένα” Πλένα” των Χριστιανών καθολικών κλπ. κλπ. Η αποτελεσμααποτελεσματικότητα του μάντρα εξαρτάται από τη σωστή προφορά, προφορά , τη σωστή εκτίμηση της σημασίας του, του, τη σωστή συμπεριφορά του αναζητητή και τον τρόπο προφοράς του (ψιθύρισμα, ψιθύρισμα, μουρμούρισμα, μουρμούρισμα, με έντονη φωνή, φωνή, νοητικά). νοητικά). Μερικά από τα μάντρα φέρνουν άμεσα αποτελέσματα, αποτελέσματα, μερικά καρποφορούν την κατάλληλη εποχή και μερικά φέρνουν καρπό σύμφωνα με την πνευματικότητα του ατόμου. ατόμου. Σημειώνουμε ακόμα ότι μερικά μάντρα είναι ενός απαγορευμένου τύπου καθώς ενεργοποιούν αρνητικές δυνάμεις (μαγεία) μαγεία) και γι αυτό μπορεί να αποδειχθούν βλαπτικά. βλαπτικά. Τέλος μερικά μάντρα μπορεί να επαναλαμβάνονται οποιαδήποτε ώρα, ώρα, σε οποιοδήποτε χώρο και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, συνθήκες, ενώ άλλα απαιτούν μια ειδική ασάνα, ασάνα, ειδικό τόπο ( ναό), ναό), χρόνο και κατεύθυνση, κατεύθυνση, κάποια τελετουργία όπως π.χ . τη σύγχρονη προσφορά λουλουδιών, λουλουδιών, θυμιάματος, θυμιάματος, αρώματος, αρώματος, τον κυματισμό φώτων, φώτων, το κουδούνισμα καμπανών, καμπανών, τελετουργικά του “ νερού και της φωτιάς” φωτιάς” και εξαγνιστικών και παγανιστικών πράξεων. πράξεων. Για να έχει κανείς αποτελέσματα με τη Μάντρα Γιόγκα, Γιόγκα, είναι αναγκαίο ο αναζητητής να τηρεί εσωτερική και εξωτερική αγνότητα, αγνότητα, να έχει αφοσίωση στο Θεό και υποδειγματικό και υποδειγματικό χαρακτήρα θέλησης”. Αυτό το είδος της ΧΑΘΑ ΓΙΟΓΚΑ. ΓΙΟΓΚΑ. Χάθα σημαίνει “δύναμη της θέλησης”. γιόγκα πραγματεύεται τον έλεγχο του σώματος και των σωματικών δραστηριοτήτων σαν τρόπο για να σταματήσει ο νους να διασκορπίζεται και να περιπλανιέται στον περιβάλλοντα χώρο, χώρο, μέσα από τα αισθητήρια όργανα του σώματός του. του. Σκοπός της Χάθα Γιόγκα είναι να κάνει το ανθρώπινο σώμα Ακόμα να είναι δυνατό και ικανό να ικανό να υπομένει και τις πιο σκληρές δοκιμασίες. Ακόμα να εύρωστο, εύρωστο, ανθεκτικό στις αρρώστιες και να έχει μεγαλύτερες πιθανότητες μακροζωίας. μακροζωίας. Αυτή μόνη σαν μορφή γιόγκας, γιόγκας, η Χάθα Γιόγκα δεν οδηγεί στην Αυτογνωσία αλλά μέχρι ενός σημείου βοηθάει και προετοιμάζει το έδαφος για ένα ανώτερο τύπο πνευματικής πειθαρχίας τη Ράτζα Γιόγκα. Γιόγκα. Έτσι η Χάθα Γιόγκα μπορεί να θεωρηθεί σαν μία σκάλα προς τη Ράτζα Γιόγκα. Γιόγκα. Όμως η Χάθα Γιόγκα δεν μπορεί να δώσει στο νου στο νου κανένα έλεγχο μεγάλου βαθμού, βαθμού, όπως θεωρείται ότι δίνει. δίνει. Με την άσκηση στη Χάθα Γιόγκα μπορεί κανείς να κανείς να αποκτήσει μερικές σίντι ή ψυχικές δυνάμεις με την εκτέλεση ορισμένων ασάνα, ασάνα, δηλαδή φυσικών θέσεων και στάσεων και με την άσκηση του πραναγιάμ. πραναγιάμ. Το σύστημα περιλαμβάνει ακόμα την εκτέλεση ενός αριθμού μετανοιών και ασκητικών στερήσεων, στερήσεων, όπως νηστειών και αγρυπνιών, αγρυπνιών, σιωπής για μεγάλα χρονικά διαστήματα και ταλαιπωρίας του υλικού σώματος, σώματος, όπως το να κάθεται κανείς κάτω από τον καυτερό ήλιο έχοντας γύρω του ανάψει φωτιές στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, ορίζοντα, να στέκεται στο ένα πόδι, πόδι, να κρέμεται με το κεφάλι προς τα κάτω, κάτω , κλπ. κλπ. Μερικοί από τους Χριστιανούς αγίους (;) έφτασαν σε μεγάλες ακρότητες όπως, όπως, να φορούν χιτώνες με καρφιά, καρφιά , πουκάμισα από τρίχες αλόγων, αλόγων, ή τσουβάλια με στάχτη. στάχτη. Άλλοι, Άλλοι, ακόμα κα σήμερα, σήμερα, αυτομαστιγώνονται, αυτομαστιγώνονται, μιμούμενοι τα βάσανα του Ιησού, Ιησού, άλλοι (Μουσουλμάνοι) Μουσουλμάνοι) κατά τη διάρκεια των Μουχαράμ ημερών, ημερών, κτυπούν τα στήθη και τις πλάτες τους με μαχαίρια και δεμένοι με αλυσίδες εορτάζουν, εορτάζουν, σε ανάμνηση των τρομερών βασανιστηρίων που είχαν υποστεί ο Χασάν και ο Χουσεϊν, Χουσεϊν, οι εγγονοί του Προφήτη, Προφήτη , στις πεδιάδες της Κάρμπλα, Κάρμπλα, υπερασπιζόμενοι την πίστη τους. τους. Αλλά όλες αυτές τις αυτοτιμωρίες, αυτοτιμωρίες, όσο ηρωϊκές και αν είναι δεν προσφέρουν κανένα πνευματικό όφελος. όφελος. Τι ωφελεί να ωφελεί να βασανίζει και να και να τυραννάει
10
κανείς το σώμα του, του, όταν ο νους του είναι σταθερά στραμμένος και δραστηριοποιημένος στον υλικό στον υλικό κόσμο; κόσμο; ΛΑΓΙΑ ΓΙΟΓΚΑ. ΓΙΟΓΚΑ. Αυτή είναι η γιόγκα της απορρόφησης ή καταβύθισης και έχει σκοπό την επίτευξη ενός στόχου. στόχου. Λάγια σημαίνει να χάσει κανείς τον εαυτό του σε μια ιδέα που επικρατεί μέσα του ή σε ένα πάθος που τον κυριαρχεί. κυριαρχεί. Με μια βαθιά και συνεχή απορρόφηση μέσο της αυτοσυγκέντρωσης, αυτοσυγκέντρωσης, οδηγείται σιγάσιγά-σιγά σε μία κατάσταση λησμονιάς κάθε άλλου πράγματος, πράγματος, συμπεριλαμβανομένου και του σώματός του και δεν έχει παρά μόνο μία σκέψη πάνω απ’ απ’ όλα, όλα, που είναι ο στόχος που επιδιώκει να πραγματοποιήσει. πραγματοποιήσει. Αυτή η ιδέα μπορεί να είναι για οτιδήποτε. οτιδήποτε. Για δόξα, δόξα, δύναμη, δύναμη, χρήματα, χρήματα, για απόκτηση Αστρικών ή υπερφυσικών δυνάμεων ή για να για να φθάσει κανείς τον τελικό του σκοπό, σκοπό, τον Μπράχμα. Μπράχμα. Υπάρχουν διάφορες μορφές και στάδια της Λάγια Γιόγκα και το ανώτερο από αυτά είναι η απορρόφηση στη θέαση του Θεού. Θεού. Η Λάγια Γιόγκα διαφέρει βασικά από τις άλλες μορφές Γιόγκα που έχουν κυρίως ένα θετικό πλησίασμα με διαλογισμό ή θέαση πάνω σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο. αντικείμενο. Στη Λάγια Γιόγκα το πλησίασμα είναι ενός αρνητικού τύπου. τύπου. Αντί να Αντί να βάλλει ο αναζητητής σε έλεγχο το νου το νου,, όπως κάνουν γενικά τα συστήματα της γιόγκα, γιόγκα, συγκεντρώνεται στο να βάλλει υπό έλεγχο τη Κουνταλίνη, Κουνταλίνη, τη ζωτική πρανική ενέργεια που βρίσκεται κρυμμένη και κοιμισμένη στο κατώτερο ενεργειακό κέντρο. κέντρο. ΡΑΤΖΑ ΓΙΟΓΚΑ. ΓΙΟΓΚΑ. Σημαίνει Βασιλικός δρόμος. δρόμος. Είναι η κορώνα όλων των συστημάτων της γιόγκα του Πατάντζαλι και ο κολοφώνας όλων των γιογκικών προσπαθειών και ασκήσεων. ασκήσεων. Πραγματεύεται την εκγύμναση του νου και των ψυχικών του δυνάμεων με σκοπό ο αναζητητής να φθάσει τη Φώτιση. Φώτιση.με την οποία θα οδηγηθεί στο Σαμάντι, Σαμάντι, την κατάστασταση που θα τον φέρει σε μία εκστατική ένωση με τον Μπράχμα. Ο γιόγκι ζει μεν μέσα στον κόσμο αλλά δεν ανήκει σ’αυτόν. αυτόν. Όλες του οι πράξεις χαρακτηρίζονται από δράση μέσα στην αδράνεια. αδράνεια. Οι αισθήσεις του ηρεμούν, ηρεμούν, ο νους ησυχάζει και η διάνοια του δεν περιπλανιέται. περιπλανιέται. Χάνει την εγωιστική ατομικότητά του και βλέπει τον εαυτό του σαν μια ελεύθερη ψυχή μέσα σε ένα σύνολο, σύνολο, που είναι η Θεϊκή Δημιουργία. Δημιουργία. Γι’ Γι’αυτή την θεία έκσταση στην οποία βρίσκεται ο γιόγκι και για την οποία δεν υπάρχουν λόγια να την περιγράψει κανείς, κανείς, ο Βιάσα λέει: λέει: «Η γιόγκα μπορεί να γίνει γνωστή μόνο μέσω της γιόγκα, γιόγκα, γιατί η γιόγκα εκδηλώνεται μέσω της γιόγκα». γιόγκα». Η πιο ιερή λέξη για τους Ράτζα γιόγκι είναι το ΑΟΥΜ, ΑΟΥΜ, ο Θείος ήχος που έλκει την ψυχή τους μέχρι τον Μπράχμα, Μπράχμα, που είναι η εκδήλωση του Θεού στο Αιτιατό Επίπεδο. Επίπεδο. Κάθε μία από τις τέσσερις κλασικές μορφές της γιόγκα, γιόγκα, δεν είναι παρά ένα ακέραιο μέρος του γιογκικού συστήματος του Πατάντζαλι, Πατάντζαλι, με μία ειδική έμφαση στη μία ή στην άλλη άποψη του “Oκτάπτυχου “Oκτάπτυχου Mονοπατιού”. ονοπατιού”. Όλες αυτές οι μορφές αποτελούν μια προοδευτική εξέλιξη από τη Μάντρα Γιόγκα στη Ράτζα Γιόγκα. Γιόγκα. Η μία γιόγκα ανοίγει τον παραπέρα δρόμο για την άλλη. άλλη. Περνώντας τα χρόνια η συνειδητότητα του κόσμου άλλαξε και όλο και λιγότεροι αναζητητές κατόρθωναν να έχουν αποτελέσματα με αυτές τις κλασικές μορφές της γιόγκα. γιόγκα. Έτσι προέκυψαν τρεις άλλοι τύποι γιόγκα που ονομάστηκαν «Λαϊκές γιόγκα». γιόγκα». Είναι η Γιόγκα του κεφαλιού (Τζνάνα Γιόγκα), Γιόγκα), της καρδιάς (Μπάκτι Γιόγκα) Γιόγκα) και του χεριού (Κάρμα Γιόγκα). Γιόγκα). Την πρώτη σαφή αναφορά αυτών των γιόγκα βρίσκουμε μέσα στην Μπαγκαβάτ Γκιτά, Γκιτά, όπου ο Θεός Κρίσνα (θεότητα του Αιτιατού Επίπεδου) Επίπεδου) έχοντας την ίδια σχέση που είχε ο Πατάντζαλι με τις τέσσερις κλασικές μορφές γιόγκα, γιόγκα, τις περιγράφει στο μαθητή του Αρζούνα. Αρζούνα.
11
ΤΖΝΑΝΑ ΓΙΟΓΚΑ ή γιόγκα της ορθής διάκρισης. διάκρισης. Το μονοπάτι αυτό είναι γι’ γι’ αυτούς που είναι προικισμένοι με δυνατό μυαλό οξεία διόραση και αντίληψη. αντίληψη. Γι’ Γι’αυτούς που είναι ικανοί να φθάνουν στο πώς και το γιατί των πραγμάτων και τελικά στον πυρήνα της πραγματικότητας. πραγματικότητας. Η Τζνάνα Γιόγκα απαιτεί ορθή διάκριση και γνώση, γνώση, για το ότι εκτός από τον “εξωτερικό άνθρωπο”, άνθρωπο”, τον εαυτό, εαυτό, που λειτουργεί στο επίπεδο του νου, νου, υπάρχει και ο “Εσωτερικός Eαυτός”, αυτός”, η ψυχή. ψυχή. Αυτοί οι δύο εαυτοί πρέπει να συμφιλιωθούν και ο νους αντί να αποτελεί εμπόδιο, εμπόδιο, να βοηθήσει τη ψυχή στο ταξίδι της επιστροφής της μέχρι τον Μπράχμα. Μπράχμα. Σκοπός αυτής της γιόγκα είναι να διώξει το σκοτάδι της άγνοιας με τη δάδα της γνώσης. γνώσης. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού ο αναζητητής κάνει τρία πράγματα: πράγματα: α- διαβάζει και ακούει Γραφές, Γραφές, φιλοσοφικές ομιλίες και διδασκαλίες διδασκάλων της πνευματικότητας. πνευματικότητας. β- μελετάει και αναλύει κάθε τι από τα πιο πάνω και ξεχωρίζει και κρατάει κάθε τι το σημαντικό και γ- ασκείται στο να δέχεται και να αντιδρά με τον ίδιο τρόπο σε αντίθετες καταστάσεις : πλούτο – φτώχεια, φτώχεια, υγεία – αρρώστια, αρρώστια, φήμη – δυσφήμιση, δυσφήμιση, χαρά - πόνο. πόνο. Το μονοπάτι της Τζνάνα Γιόγκα είναι φοβερά απόκρημνο μονοπάτι και πολύ λίγοι μπορούν να το ακολουθήσουν. ακολουθήσουν. Απαιτεί ένα σπάνιο συνδυασμό μίας οξείας διάνοιας και μίας πνευματικής υπερεπιθυμίας που πολύ λίγοι κατέχουν, κατέχουν, όπως αυτή που είχαν ο Βούδας και ο Σανκάρα. Σανκάρα. ΜΠΑΚΤΙ ΓΙΟΓΚΑ ή γιόγκα της ανιδιοτελούς αφοσίωσης. αφοσίωσης. Είναι μία γιόγκα λατρείας με μία γεμάτη αγάπη ζωντανή πίστη, πίστη, απόλυτη και σταθερή, σταθερή, στο αντικείμενο της ευλαβούς λατρείας του αναζητητή, αναζητητή, που συνήθως είναι μία έκφραση του θεού.( θεού.(π π.χ . ένας άγιος ή μία θεότητα). θεότητα). Είναι ένα μονοπάτι κατάλληλο γι αυτούς που διακρίνονται για το μεγάλο τους συναισθηματισμό. συναισθηματισμό. Ένας Μπάκτα Γιόγκι τέρπεται με μελωδίες και ύμνους που εξυμνούν τον Κύριο και δε σταματάει να Τον δοξολογεί. δοξολογεί. Διαφέρει από ένα Τζιάνα Γιόγκι γιατί έχει μια διαφορετική άποψη πάνω στη ζωή και τον τρόπο τού να πλησιάσει το Θεό. Θεό. Αντί να ταυτίζει τον “αληθινό του εαυτό”, εαυτό”, την ψυχή του δηλαδή με τον Ίδιο το Θεό, Θεό, αποστασιοποιείται από Αυτόν και Τον λατρεύει σαν κάτι το ξεχωριστό και ανώτερο. ανώτερο. Ο Μπάκτι Γιόγκι προβαίνει σε πράξεις αγάπης και αφοσίωσης για όλα τα πλάσματα και τα δημιουργήματα του Θεού. Το μονοπάτι αυτό χαρακτηρίζεται από τρεις δραστηριότητες: δραστηριότητες: α- τη συνεχή ενθύμιση και επανάληψη ενός ονόματος του Θεού διανοητικά, διανοητικά, που συνοδεύεται από τη χρήση ενός μάλα (Ινδοί), Ινδοί), κομπολογιού ή όπως αλλιώς λέγεται ροζάριου (Χριστιανοί), Χριστιανοί), τασπίχ (Μουσουλμάνοι). Μουσουλμάνοι). Αν δεν εκτελείται με αφοσίωση και αυτοσυγκέντρωση, αυτοσυγκέντρωση, αποτυχαίνει στο σκοπό του, του, γιατί υπάρχει φόβος να γίνει μηχανικό. μηχανικό. Έτσι σε μερικές, μερικές, Ασιατικές κυρίως χώρες, χώρες, ολόκληρη η άσκηση έχει καταλήξει απλά και μόνο σε ένα γύρισμα με το χέρι, χέρι, ενός τροχού πάνω στο οποίο έχουν γραφτεί διάφορες προσευχές ενώ ο νους περιπλανιέται σε εγκόσμιες σκέψεις. σκέψεις. β- ένα ιδιάζοντα τρόπο έκφρασης της λατρείας και αφοσίωσής ανάλογη με του φίλου και συντρόφου προς το φίλο του, του, του ερωτευμένου που λειώνει για την αγαπημένη του (Ινδικές λαϊκές παραδόσεις), παραδόσεις), του μεθυσμένου από θείο νέκταρ (Ομάρ Καγιάμ), Καγιάμ), του Θείου Οινοχόου, Οινοχόου, του Υιού προς τον Πατέρα (Ιησούς), Ιησούς), του Ραμακρίσνα που λάτρευε τον πολεμιστή – πρίγκιπα – πρίγκιπα Αρτζούνα και τη Μίρα την πριγκίπισσα του Ραζπούτ κ .λ .π. γ- ένα συμβολισμό του Θεού. Θεού. Ο καθένας έχει τη δική του γνώμη για τις ενσαρκώσεις και εκδηλώσεις του Θεού. Θεού. Ένας μπορεί να Τον βρει σε μία πέτρα όπως η Σάντνα, Σάντνα, ένας άλλος στον ήλιο ή σε ένα είδωλο κλπ. κλπ. γιατί Αυτός, Αυτός, υπάρχει μέσα σε όλες τις μορφές και απαντά στις προσευχές όλων των ειλικρινών του αφοσιωμένων. αφοσιωμένων. Η διαδικασία της Μπάκτι Γιόγκα, Γιόγκα, πλαταίνει βαθμιαία τη σκοπιά ενός Μπάκτι Γιόγκι μέχρι που αυτός βλέπει το φως του
12
ειδώλου που έχει διαλέξει, διαλέξει, να διαπερνά τα πάντα μέσα και γύρω του και αρχίζει να αισθάνεται τον εαυτό του να του να διαστέλλεται από αγάπη και να και να αγκαλιάζει όλη τη Θεϊκή Δημιουργία. Δημιουργία. Αυτό είναι το ανώτατο όριο στο οποίο τον φέρνει η αγάπη του. του. Η ζωντανή εικόνα αυτής της διαδικασίας στην εποχή μας είναι η ζωή του Ραμακρίσνα. Ραμακρίσνα. Στην αρχή λάτρευε τη Θεία Μητέρα σαν “είδωλο” είδωλο” μέσα στο ναό στο ναό του Ντακσινεσουάρ, Ντακσινεσουάρ, μετά σαν την “Αρχή” Αρχή” που εκδηλωνόταν μέσα σε όλα τα καλά και τα ιερά πράγματα και τελικά σαν το “πνεύμα” πνεύμα” που εκδηλωνόταν μέσα στα πάντα, πάντα, καλά και κακά, κακά, θεωρόντας ακόμα και την πόρνη σαν εκδήλωσή Του. Του. Από την δυαδικότητα έφθασε στο μονισμό και από την περιορισμένη ατομικότητα, ατομικότητα, στη γενικότητα. γενικότητα. Όταν ο Μπάκτα Γιόγκι φτάσει στο τέλος του ταξιδιού του, του, δε βλέπει τη δυαδικότητα αλλά τη μία μοναδική Θεότητα να διαπερνά παντού, παντού , τα πάντα. πάντα. ΚΑΡΜΑ ΓΙΟΓΚΑ ή γιόγκα της δράσης. δράσης. Το κάρμα ή αλλιώς “oι “oι πράξεις, πράξεις, τα λόγια και οι σκέψεις” σκέψεις” των ανθρώπων είναι δύο ειδών. ειδών. Καλές και κακές. κακές. Τα καλά είναι αυτά που τείνουν να μας φέρουν πιο κοντά στο πνευματικό μας στόχο. στόχο. Τα κακά είναι αυτά που μας καθυστερούν ή μας πάνε μακριά από το στόχο. στόχο. Η ζωή σε όλες της τις μορφές χαρακτηρίζεται από δράση και η αλλαγή είναι νόμος της ζωής. ζωής. Κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να κάνει χωρίς δράση και δεν υπάρχει πιο μεγάλη και πιο διαρκής ευχαρίστηση από την ανακάλυψη του αληθινού Εαυτού (Αυτογνωσία). Αυτογνωσία). Η ανιδιοτελής προσφορά όχι μόνο στην ανθρωπότητα αλλά και σε όλη τη Θεϊκή Δημιουργία είναι η ανώτατη αρετή και είναι η καθοδηγητική αρχή για τον Κάρμα Γιόγκι. Γιόγκι. Εφόσον όλη η ζωή πηγάζει από το Θεό, Θεό, την πηγή της ζωής και του φωτός, φωτός, η ζωή του Κάρμα Γιόγκι πρέπει να είναι αφιερωμένη σ’Αυτόν. Αυτόν. Το κάρμα για να για να είναι το μέσο της απελευθέρωσης του νου του νου από την ύλη πρέπει να ικανοποιεί τρεις όρους: όρους: α- να υπάρχει σεβασμός στις ανώτερες αξίες της ζωής. ζωής. Η ίδια η ζωή είναι μία συνεχής αρχή, αρχή, έμφυτη σε όλες τις μορφές της Δημιουργίας και είναι γι’ γι’ αυτό άξια σεβασμού. σεβασμού. (Ρεαλιστική άποψη του κάρμα). κάρμα). β- να υπάρχουν αισθήματα αγάπης για όλες της μορφές της ζωής, ζωής, από τα κατώτερα μέχρι τα ανώτερα πλάσματα. πλάσματα. (Συναισθηματική άποψη του κάρμα). κάρμα). και γ- οι σκέψεις, σκέψεις, τα λόγια και οι πράξεις να είναι αυθόρμητα, αυθόρμητα, χωρίς φόβο τιμωρίας ή ελπίδα ανταμοιβής. ανταμοιβής. Η ανιδιοτελής δράση και η αφοσίωση στο καθήκον είναι το κλειδί της επιτυχίας στην Κάρμα Γιόγκα. Γιόγκα. Οι τρεις αυτές μορφές της γιόγκα δεν έχουν μεταξύ τους διαχωριστικά όρια. όρια. Κάτι από τη μία, μία, μπορεί να συμπίπτει με κάτι από την άλλη. άλλη. Είναι περισσότερο θέμα της τάσης που χαρακτηρίζει την κάθε μία. μία. Εκτός από αυτές τις πολύ γνωστές και “λαϊκές” λαϊκές” μορφές γιόγκα, γιόγκα, ο θεός Κρίσνα (θεότητα του Αιτιατού Επίπεδου), Επίπεδου), αναφέρει και μερικές άλλες μορφές γιόγκα, γιόγκα, με μικρές αποχρώσεις μεταξύ τους, τους, όπως τη Γιόγκα του Διαλογισμού, Διαλογισμού, τις διάφορες Κουνταλίνη Γιόγκα, Γιόγκα, την Τάντρα Γιόγκα, Γιόγκα, τη Σέχατζ Γιόγκα κλπ. κλπ. Η Μπαγκαβάντ Γκιτά είναι μία πραγματική επιτομή δεκαοκτώ γιογκικών συστημάτων που επικρατούσαν την εποχή που γράφτηκε και το ίδιο ισχύει και με τις Γκάθα, Γκάθα, τις Γραφές του Ζωροάστρη, Ζωροάστρη, που αναφέρονται σε παρεμφερή με αυτά που αναφέραμε συστήματα γιόγκα, γιόγκα, που αποσκοπούν στην ένωσης της ψυχής με την έκφραση της Θεότητας στο πρόσωπο του Αχούρα Μάζντα. Μάζντα. Είναι γενικά παραδεκτό ότι οι διαφορές που παρατηρούνται μεταξύ των γιογκικών συστημάτων οφείλονται στη τάση του ανθρώπινου νου να βλέπει το ίδιο πράγμα με διαφορετικούς τρόπους. τρόπους. Εκτός όμως από αυτό, αυτό, ακόμα και σήμερα ορισμένοι Ανατολίτες ή και Ευρωπαίοι φορούν Ινδικά ρούχα και οι γυναίκες βάζουν και μία κόκκινη βούλα στο μέτωπό τους και αυτοδιαφημίζονται σαν
13
δάσκαλοι κάποιας μορφής γιόγκα που οι ίδιοι εμπνεύστηκαν, εμπνεύστηκαν, χρησιμοποιώντας διάφορα στοιχεία από τις κλασικές μορφές της. της. Οι μορφές της γιόγκα που ήδη αναφέρθηκαν είναι διαφορετικές πλευρές του ίδιου θέματος και συχνά συμπίπτουν και εισχωρούν η μία στην άλλη. άλλη. Μπορεί να ακούμε ότι μία ή κάποια άλλη είναι καλύτερη γιόγκα από τις άλλες, άλλες, αλλά στην πραγματικότητα, πραγματικότητα, ισχύουν τα λόγια του μεγάλου διανοητή Osso, που κάποτε σε σχετική ερώτηση είπε στο μαθητή του: του: «Παιδί μου, μου, καλύτερη γιόγκα είναι αυτή που μπορείς να μπορείς να την ακολουθήσεις σωστά »
-Β- ΣΟΥΡΑΤ ΣΑΜΠΤ ΓΙΟΓΚΑ Σαντ Ματ ή Γιόγκα των Θεανθρώπων ή Γιόγκα των Τελείων Διδασκάλων Σε αυτή τη γιόγκα θα σταθούμε λίγο περισσότερο γιατί αποτελεί την κορωνίδα του γιογκικού συστήματος καθώς εξυπηρετεί το σκοπό της ανθρώπινης ύπαρξης που είναι η Αυτογνωσία και η ένωση με το Θεό ή Θέωση. Θέωση. Η Σούρατ Σαμπτ γιόγκα αρχίζει στο σημείο που τελειώνουν όλες οι άλλες γιόγκα και μπορεί εύκολα να την ακολουθήσει ο σύγχρονος άνθρωπος. άνθρωπος. Είναι η γιόγκα με την οποία ενώνεται η ψυχή (Σούρατ) Σούρατ) με το Θείο Ήχο Θείο Ήχο ή Λόγο (Σάμπτ) Σάμπτ) ο οποίος την έλκει και την οδηγεί στην Πηγή του. του. Η γιόγκα αυτή, λένε οι Μεγάλοι μύστες και Διδάσκαλοι ότι είναι το πρακτικό μέρος της άγνωστης Εσωτερικής Διδασκαλίας του Ιησού και είναι τόσο παλιά όσο ο άνθρωπος και θα υπάρχει θα υπάρχει μέχρι την συντέλεια του κόσμου. κόσμου. Ορισμένα στοιχεία αυτής της Εσωτερικής Διδασκαλίας του Ιησού υπάρχουν στο Ευαγγελικό κείμενο του Μυστικιστή Ιωάννη, Ιωάννη, στο οποίο γίνεται αναφορά πιο κάτω. κάτω. Η γιόγκα των Θεανθρώπων παρέμεινε άγνωστη στους αμύητους μέχρι τον ο 11 αιώνα που στη Μικρά Ασία, Ασία, την Τουρκία, Τουρκία, το Ιρακ , και την Περσία διάφοροι μεγάλοι πνευματικοί Διδάσκαλοι όπως ο Μαουλάνα Ρούμι, Ρούμι, ο Ανγκάτ, Ανγκάτ, ο Σαμάζ – Ι- Ταμπρίζ κλπ. κλπ. άρχισαν να την αποκαλύπτουν και να μιλούν γι’ γι’ αυτή ανοικτά. ανοικτά. ο ο Στη συνέχεια τον 14 και 15 αιώνα στην Ινδία, Ινδία, ο Καμπίρ, Καμπίρ, ο Νάνακ και οι διάδοχοί τους την παρουσίασαν στον Ανατολικό κόσμο μέσα από τις διδασκαλίες και με τα κείμενά τους, τους, με τη μορφή πρόζας ή σαν μυστικιστική ποίηση. ποίηση . ο Αργότερα το 18 αιώνα η ίδια διδασκαλία δόθηκε από τον Σοαμίτζι της Άγκρα με ένα απλουστευμένο και πιο κατανοητό τρόπο στους ανθρώπους της εποχής του ου και τέλος στις αρχές του 20 αιώνα η Γιόγκα των Τελείων Διδασκάλων, Διδασκάλων, παρουσιάστηκε στο Δυτικό κόσμο από τον Μπάμπα Σαουάν της Μπεάς σαν μια επιστήμη που μπορεί να την σπουδάσει ο κάθε σύγχρονος άνθρωπος, άνθρωπος, στον περιορισμένο χρόνο που του επιτρέπει η σημερινή γεμάτη άγχος ζωή. ζωή. Η θεωρία της Σούρατ Σαμπτ Γιόγκα έχει στοιχεία που μέχρι ένα βαθμό ομοιάζουν με τις αρχές της πνευματικότητας όπως αυτές δόθηκαν από τους αρχαίους βραχμάνους, βραχμάνους, τον Πυθαγόρα και από άλλους μεγάλους Διδασκάλους, Διδασκάλους, από τους οποίους θρυλείται ότι διδάχθηκε και ο Ιησούς αλλά η ουσία και η πρακτική της είναι διαφορετική και παραμένει αμετάβλητα η ίδια, ίδια, πάντα νέα και φρέσκια. φρέσκια. Υπάρχει μία κολοσσιαία και ουσιώδης διαφορά μεταξύ όλων των άλλων μορφών της γιόγκα και αυτής των Θεανθρώπων ή Τελείων Διδασκάλων και αυτή είναι ότι: ότι: Οι διάφορες μορφές γιόγκα του Πατάντζαλι με τις ασάνες και την πραναγιάμ οδηγούν τις ψυχές μόνο μέχρι το Αιτιατό Επίπεδο στο οποίο βρίσκεται το Βασίλειο του Μπράχμα, ενώ η Γιόγκα των Θεανθρώπων, είναι 14
η μόνη που μπορεί να μπορεί να οδηγήσει την ψυχή πιο ψηλά, στα Υπεραιτιατά και στο Επίπεδο του K αθαρού αθαρού Πνεύματος (Sats Khant) και η ψυχή να επιτύχει Αυτογνωσία και Θέωση, σ’αυτή της την ενσάρκωση, δηλαδή “εδώ και τώρα”. Το “εδώ και τώρα” τώρα” που σημαίνει στην τωρινή μας ενσάρκωση το επιβεβαιώνουν ιστ.28): και τα λόγια του Ιησού όπως μας πληροφορεί ο Ευαγγελιστής Ματθαίος (ιστ.28): « …. Είναι τινές των τινές των εδώ ισταμένων οίτινες δεν οίτινες δεν θέλουσι γνωρίσει θάνατον πρωτού ίδωσι τον Υιό του Ανθρώπου εν τη δόξη αυτού ( στην στην Αστρική Του μορφή ) και γνωρίσουν την Βασιλεία την Βασιλεία τον Ουρανών ( Θέωση Θέωση ) ….. ». Για να ακολουθήσει κανείς αυτό το μονοπάτι δεν είναι απαραίτητο να είναι νέος και υγιής ούτε χρειάζεται να φύγει από το σπίτι του και να απαρνηθεί την οικογένειά του. του. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να γίνει μία διευκρίνιση για την έννοια της Θέωσης δηλαδή της ένωσης και απορρόφησης της ψυχής μέσα στο Θεό. Θεό. Στις μυστικιστικές παραδόσεις αναφέρεται ότι ο Ίδιος, Ίδιος, ο Ένας και Μοναδικός Θεός εκδηλώνεται στα διάφορα Πνευματικά Επίπεδα, Επίπεδα, σαν μία πραγματικότητα που είναι δυνατό να γίνεται καταληπτή και να επικοινωνεί με τις ψυχές, ψυχές, που έχουν η κάθε μία διαφορετική ικανότητα αντίληψης, αντίληψης, ανάλογη με την εξέλιξή της. της. Έτσι στον Υλικό κόσμο ο Θεός παίρνει τη μορφή του Θεανθρώπου, Θεανθρώπου, στον Αστρικό κόσμο τη μορφή του Παράκλητου του Ευαγγελίου ή του Γκουρού Ντεβ των Ινδικών παραδόσεων ή του Ιεχωβά των Εβραίων. Εβραίων. Στα άλλα πνευματικά Επίπεδα επίσης, επίσης, έχει άλλες μορφές και άλλα ονόματα. ονόματα. Αυτή είναι και η εξήγηση πως μέσα στην Παλαιά Διαθήκη βλέπουμε ένα Θεό τιμωρό να εξοντώνει ανθρώπους, ανθρώπους, να καταστρέφει σοδειές, σοδειές, να γκρεμίζει πόλεις και γενικά να τιμωρεί, τιμωρεί, ενώ αντίθετα στην Καινή Διαθήκη, Διαθήκη, ο γλυκός Ιησούς παρουσιάζεται σαν η προσωποποίηση της ανεκτικότητας, ανεκτικότητας, της αγάπης και της συγνώμης. συγνώμης. Ο Μπράχμα, Μπράχμα, ο Θεός στον οποίο στοχεύουν οι Πατάντζαλι γιόγκις δεν είναι παρά η εκδήλωση του Υπέρτατου Πατέρα, Πατέρα, στο Αιτιατό Επίπεδο. Επίπεδο. Το τέλος όλων των γιόγκα, έλεγε ο Σανκάρα, είναι η απορρόφηση μέσα στον Μπράχμα. Η Σούρατ Σαμπτ Γιόγκα είναι η μόνη γιόγκα που οδηγεί πιό ψηλά από την περιοχή του Μπράχμα, Μπράχμα, στα Υπεραιτιατά Επίπεδα και στη συνέχεια στη Βασιλεία των Ουρανών και είναι εκείνη που οι ίδιοι οι Θεάνθρωποι διδάσκουν σαν τον Υπέρτατο σκοπό της ανθρώπινης ύπαρξης. ύπαρξης. (λεπτομέρειες εκφεύγουν από το αντικείμενο αυτού του σημειώματος) σημειώματος) Η Γιόγκα των Τελείων Διδασκάλων δεν έχει καμία σχέση με γιάμα, γιάμα, νιγιάμα, νιγιάμα, ασάνες και πραναγιάμα και χαρακτηρίζεται από τα εξής στοιχεία : – Διδάσκαλος – Λόγος – Λόγος ή Άγιο Πνεύμα. Μαθητής – Διδάσκαλος Πνεύμα. Α) Μαθητής: Λέγεται ότι δεν είναι ο μαθητής που ψάχνει και βρίσκει το Διδάσκαλο αλλά η Θεία Χάρη αποστέλλει το μαθητή στα ιερά πόδια του Θεανθρώπου της εποχής του, του, όταν με τη Χάρη του Θεού έρθει αυτή η ευλογημένη στιγμή. στιγμή. «….. ουδείς δύναται να γνωρίσει τον Υιό αν δεν είναι δεδομένο υπό του Πατρός…..» Πατρός…..» (χωρίς τη Θεία Χάρη). Χάρη). Αυτή η Θεία Χάρη, Χάρη, σε ποιά ψυχή, ψυχή, πως και πότε παρέχεται είναι αδύνατο να αδύνατο να γίνει καταληπτό από τον άνθρωπο. άνθρωπο. Λέγεται όμως ότι ο άνθρωπος που έχει υπερεπιθυμία να φθάσει το Θεό μπορεί να προκαλέσει αυτή τη Θεία Χάρη με τη θερμή προσευχή του. του. Ο μαθητής οφείλει να οφείλει να έχει σεβασμό στο Διδάσκαλό του, του, ο οποίος όμως πρέπει να πρέπει να σημειωθεί, σημειωθεί, δεν του ζητάει τυφλή πίστη αλλά αντίθετα του συνιστά να ακολουθήσει αυτό το Μονοπάτι σαν μια επιστήμη. επιστήμη. Δηλαδή με τις υποδείξεις
15
Του, Του, να κάνει ο ίδιος ο μαθητής το πείραμα στο εργαστήριο του σώματός του, του, με εσωστροφή και διαλογισμό και να δέχεται μόνο αυτά που ίδιος (ο μαθητής) μαθητής) θα γνωρίσει με άμεση, άμεση, προσωπική, προσωπική, Εσωτερική του εμπειρία. εμπειρία. Β) Διδάσκαλος: Σε αυτή τη γιόγκα του Θείου Λόγου, Λόγου, η έννοια του Διδασκάλου είναι ταυτόσημη με αυτή του Θεανθρώπου της κάθε εποχής, εποχής, του Λόγου που έγινε σάρκα « ….. και ο Λόγος έγινε σάρξ και κατώκοισεν μεταξύ των ανθρώπων …. » Ο Θεάνθρωπος έχει δύο φύσεις, φύσεις, μία ανθρώπινη φύση (τέλειος άνθρωπος) άνθρωπος) και μία Θεϊκή και αθάνατη (τέλειος Θεός) Θεός) . Σ’αυτή τη θεϊκή Του φύση αναφερόταν ο Ιησούς όταν έλεγε: έλεγε: «…. Είμαι παλαιότερος του Αβραάμ του πατρός υμών .… » και « …. Δεν θέλω σας εγκαταλείψει μέχρι τη συντέλεια του αιώνος …. » Γι’ Γι’αυτή την αθάνατη θεϊκή φύση του Θεανθρώπου, Θεανθρώπου, το Χριστό ή Χριστή ή Διδάσκαλο Δύναμη, Δύναμη, οι μυστικιστικές παραδόσεις λένε ότι μεταβιβάζεται από ένα Τέλειο Διδάσκαλο σε έναν άλλο και ότι αυτή η Χριστή Δύναμη που υπήρχε ανέκαθεν, ανέκαθεν, υπάρχει και θα υπάρχει πάντα πάνω στη γη, γη, για να οδηγεί τις ψυχές των τρισεκατομμυρίων ανθρώπων που θα πατήσουν αυτή τη γη, γη, μέσα στις χιλιετηρίδες που πέρασαν και τις χιλιετηρίδες που θα έρθουν, έρθουν, να επιστρέψουν στην αγκαλιά του Πατέρα). Πατέρα). « Ουδείς γνωρίζει τον Πατέρα ει μη μόνον ο Υιός και εις όντινα ο Υιός θέλει αποκαλύψει τον Πατέρα». Πατέρα». Με τη Σούρατ Σαμπτ Γιόγκα ο Θεάνθρωπος είναι ο Μόνος που μπορεί να βγάλει μία ψυχή από τον “Κύκλο της Ζωής και των Θανάτων” Θανάτων” (τον Τροχό της Ζωής). Ζωής). Είναι ο Μόνος μέσα στη Θεϊκή Δημιουργία που έχει “το δεσμύειν και λύειν » και μπορεί να οδηγήσει τις ψυχές στη Σωτηρία και στο Δρόμο της επιστροφής τους στον Πατέρα. Πατέρα. Αυτός Μόνος μπορεί να εξηγήσει την αληθινή σημασία των Γραφών, Γραφών, γιατί δεν μιλάει σαν ένας που έχει διαβάσει ή έχει ακούσει γι’ γι’αυτά τα θέματα αλλά σαν ένας που έχει βιωματική, βιωματική, προσωπική εμπειρία αυτών που αναφέρονται στις Γραφές. Γραφές. Μπορεί να χρησιμοποιήσει τις Γραφές για να δείξει στους αναζητητές ότι αυτά που διδάσκει είναι η πιο αρχαία αλήθεια, αλήθεια, όμως ο Ίδιος δεν περιορίζεται από αυτές. αυτές. Το μήνυμά Του είναι πιο πέρα από το διανοητικό επίπεδο των Γραφών. Γραφών. Είναι πολύ γνωστά τα λόγια του Διδασκάλου Καμπίρ σε μία συζήτηση με λόγιους και μελετητές των Γραφών της εποχής του, του, που τους είπε: είπε: « …. πως μπορούμε να συμφωνήσουμε όταν εγώ μιλώ από Εσωτερική εμπειρία και σεις από γνώση μέσα από βιβλία; βιβλία; …. » Ο Διδάσκαλος αποδεικνύει αυτά που διδάσκει δίνοντας στο μαθητή του την ημέρα της μύησής του μία πρώτο χέρι Εσωτερική εμπειρία του Θείου Φωτός και του Θείου Ήχου ή Μουσικής των σφαιρών. σφαιρών. Ο Διδάσκαλος μυεί τον μαθητή του και αυτό σημαίνει ότι καθώς ο Ίδιος είναι η ενσάρκωση του Λόγου, Λόγου, ενώνει και το μαθητή του με το Λόγο και ο Λόγος πλέον έλκει την ψυχή μέχρι την πηγή του, του, το Βασίλειο του Πατέρα. Πατέρα. Ο Διδάσκαλος μετά τη μύηση του μαθητή, μαθητή, τον βοηθάει να διαμορφώσει έτσι τη ζωή του ώστε να μπορέσει να έχει αποτελέσματα στις πνευματικές του ασκήσεις. ασκήσεις. Του δείχνει τον τρόπο να διαλογίζεται και η ψυχή του να εισέρχεται στο Αστρικό Επίπεδο και εκεί με τον Αστρικό της νου, νου, η ψυχή να έρχεται σε επαφή με τον Ίδιο τον Ίδιο το Διδάσκαλο του στην Αστρική του μορφή. μορφή. Η Αστρική μορφή του Διδασκάλου είναι ο Παράκλητος του Ευαγγελίου ή Γκουρού Ντεβ των αρχαίων Ρίσσι. Ρίσσι. Εσωτερικά ο μαθητής οδηγείται από την Αστρική μορφή του Διδασκάλου στα Εσωτερικά Επίπεδα. Επίπεδα. Οι Εσωτερικοί κόσμοι είναι τόσο απέραντοι που χωρίς Εσωτερική προστασία και καθοδήγηση δεν μπορεί η ψυχή να βρει το δρόμο της καθώς υπάρχουν καθώς υπάρχουν περιοχές (Σούνες) Σούνες) στο Μονοπάτι που είναι
16
τόσο σκοτεινές που η ψυχή, ψυχή, μόνο με το Φως του Θεανθρώπου μπορεί να τις διασχίσει.. διασχίσει.. Αν μία ψυχή δεν κατορθώσει να φθάσει το σκοπό της στη συγκεκριμένη ενσάρκωση της, της, είναι προγραμματισμένο να προγραμματισμένο να ξαναέρθει πολύ γρήγορα στον Υλικό Επίπεδο, Επίπεδο, σε μία νέα μία νέα ενσάρκωση και να και να ξαναπάρει μύηση από τον Θεάνθρωπο της τότε εποχής, εποχής, ώστε να συνεχίσει το πνευματικό της ταξίδι μέχρι το τέλος. τέλος. Οι Διδάσκαλοι μας λένε ότι μόνο ένας ζωντανός Διδάσκαλος μπορεί να δίνει στην ψυχή το ζωογόνο άγγιγμα που αυτή χρειάζεται για να για να προχωρήσει στο ταξίδι της και όχι ένας Διδάσκαλος που έχει ήδη φύγει από αυτό τον κόσμο. κόσμο. Οι Διδάσκαλοι που έχουν ήδη φύγει από τον Υλικό κόσμο, κόσμο, ήταν πράγματι μεγάλοι και άξιοι σεβασμού αλλά ήταν εντεταλμένοι να δράσουν στην εποχή τους. τους. Το έργο που τους δόθηκε να εκπλήρωσαν ήταν για χάρη αυτών που ζήσανε κοντά τους, τους, ενώ για τους μεταγενέστερους το εκπληρώνει ο ζωντανός Διδάσκαλος της κάθε εποχής. εποχής. Κάτι σχετικό προκύπτει και από τα λόγια του Ιησού, Ιησού, λίγο πριν φύγει από το Υλικό Επίπεδο, Επίπεδο, όταν απευθυνόμενος προς τον Πατέρα Του στη Χαράδρα των Κέδρων Του λέει: λέει: «Πάτερ άγιε, άγιε, το έργο το οποίο μοι έδωκας δια να κάμω στον κόσμο το τελείωσα» τελείωσα» Η μνήμη των παλαιών Διδασκάλων είναι ιερός θησαυρός και πηγή έμπνευσης αλλά αυτό που δίδαξαν στους μαθητές τους, τους, οι μεταγενέστεροι θα πρέπει να ψάξουν να το βρούν από ένα ζωντανό Διδάσκαλο, Διδάσκαλο, μέσα στον κόσμο των ζωντανών και όχι μέσα στις Γραφές και τα παλιά βιβλία. βιβλία. Γ) Λόγος ή Άγιο Πνεύμα : είναι ο “Θεός σε δράση” δράση” κατά την έκφραση Χριστιανών Πατέρων. Πατέρων. Όταν ο μαθητής της Σούρατ Σάμπτ Γιόγκα διαλογίζεται στην έδρα της ψυχής και του νου στο ανθρώπινο σώμα, σώμα, που είναι ο Τρίτος ή Απλός Οφθαλμός (χριστιαν Γραφές), Γραφές), η ψυχή συγκεντρώνεται στο σημείο αυτό που αποτελεί την πύλη εισόδου στον Αστρικό κόσμο. κόσμο. Από αυτή την πύλη η ψυχή εισέρχεται στον Αστρικό κόσμο ενώ παραμένει συνδεδεμένη με το Υλικό της φορέα με την «Αργυρή άλυσο» άλυσο» (χρισταν ( χρισταν.. Γραφές). Γραφές). Στο Αστρικό Επίπεδο η ψυχή συναντάει τον Διδάσκαλο στην Αστρική Του μορφή (Παράκλητος) Παράκλητος) και από τη στιγμή αυτή αρχίζει η Εσωτερική Διδασκαλία του μαθητή, μαθητή, από το Θεάνθρωπο. Θεάνθρωπο. Ο Διδάσκαλος, Διδάσκαλος, ο Λόγος δηλαδή, δηλαδή, τραβάει την ψυχή προς τα πάνω όπως ένας μπορεί να τραβήξει με ένα σκοινί κάποιον που βρίσκεται μέσα σε ένα πηγάδι. πηγάδι. Η ψυχή με την καθημερινή άσκηση και την επίσκεψη της στα Εσωτερικά Επίπεδα βιώνει ανέκφραστη ευδαιμονία που την συνοδεύει και όταν μετά το διαλογισμό η συνειδητότητά της επανέλθει στο Υλικό της σώμα. σώμα. Την αγνότητα αυτή και την ευδαιμονία διατηρεί ο άνθρωπος και στην καθημερινή του ζωή και γι’ γι’ αυτό γίνεται πόλος έλξης και λιμάνι που βρίσκουν ζεστή παρηγοριά οι άνθρωποι που τον περιβάλλουν. περιβάλλουν. Σήμερα υπολογίζεται ότι τo Μονοπάτι της Σούρατ Σάμπτ Γιόγκα ακολουθούν 3.000.000 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο. κόσμο. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Yoga - The crown of life. Kirpal Singh. S.K. Publications 1948 2. Great Mystics and Saints S.K. Publications 1987 3. Kabir the Mystic. By Purananda. 4. Indian scools of thougt. Diron and Lafon. Biblioth. Zilar Zilar 5. Nanak the Servant of God. By Tsatsa Ji Khanna Khanna 6. Patanzali and Lord Krishna the reformers. reformers. Dr. Inahat Hant 1901 7. Sawan Singh. By B.M. Sahai and Radha Krishna Khanna , Sawan Sawan Ashram 8. The teachings of Soamitji Maharadj. Indian University University Press. Lonhans and Pawa Pawa Singh 1924 9. The Saint of Agra. Agra. Radji Ashram. Ashram. Agra.
17
Σημείωση : σχετικά με τις έννοιες Θεάνθρωπος, Θεάνθρωπος , θείες ενσαρκώσεις κλπ. κλπ. δεν είναι δυνατό να γίνει λόγος σ’ αυτό το σημείωμα. σημείωμα .
18