1. LLPSI Comunicativo

LINGUA LATINA PER SE ILLUSTRATA ACORDE CON EL MCER CONTENIDOS COMUNICATIVOS (CAPITVLA I-XV)

Santi Carbonell, IES COTES BAIXES, Alcoi (Alacant) Ángel L. Gallego, IES VEGAS BAJAS, Montijo (Badajoz) Mario del Río, IES ALAGÓN, Coria (Cáceres)

Junio 2016

ÍNDICE  INTRODUCCIÓN  CONTENIDOS COMUNICATIVOS Y LÉXICO POR CAMPOS SEMÁNTICOS DE LLPSI  MODELOS DE PRUEBA DE EXPRESIÓN ORAL Y DE EXPRESIÓN ESCRITA  RÚBRICAS DE EVALUACIÓN DE EXPRESIÓN ORAL Y EXPRESIÓN ESCRITA

INTRODUCCIÓN Partimos de la premisa que el objetivo fundamental en el aprendizaje de una lengua ha de ser el desarrollo de la competencia comunicativa, definida como “la capacidad que tiene el alumno para usar sus conocimientos sobre los aspectos formales y sociolingüísticos de la lengua para comunicarse de manera adecuada1”. Ello se trasluce por un lado en un conocimiento eficaz de la gramática y del léxico, fonética y semántica, y por otro en las reglas de uso de la lengua en profunda imbricación con el contexto social y cultural en el que se produce el acto comunicativo. Pretendemos en este sentido acercar al Latín a los estándares europeos para la enseñanza de las Lenguas Extranjeras descritos en el Marco Común Europeo de Referencia para los Idiomas: aprendizaje, enseñanza, evaluación. Según el MCER, tres son las capacidades que el alumno debiera desarrollar: 1. Comprender (comprensión auditiva y comprensión lectora) 2. Hablar (Interacción oral y expresión oral) 3. Escribir (expresión escrita)

Este documento trata pues de facilitar modelos de actividades para que el alumno desarrolle estas capacidades, partiendo de los criterios propuestos por J. C. Richards y Th. S. Rodgers2 para el aprendizaje lingüístico-comunicativo: 1. Las actividades comunicativas han de fomentar el aprendizaje de la lengua. 2. Las actividades han de desarrollar tareas significativas que promuevan el aprendizaje.

1. https://goo.gl/0fVaIe. 2. «La enseñanza comunicativa de la lengua» de Jack C. Richards y Theodore S. Rodgers, reseña de Javier Fruns Giménez en http://goo.gl/EhbxL3.

3. La lengua utilizada en las actividades ha de ser significativa para el alumno en su proceso del aprendizaje.

El método de lectura Lingua Latina Per Se Illustrata de Hans H. Ørberg es el idóneo para este planteamiento didáctico. Consideramos que el alumno puede alcanzar mínimamente el nivel A1 en la escala ofrecida por el MCER3 tras haber superado los quince primeros capítulos de LLPSI.

En este documento desarrollamos todos aquellos contenidos comunicativos que pueden ser explotados en nuestras primeras clases de latín con el método Oerberg (cap. I a XV).

En primer lugar se recogen en un cuadro todos los contenidos comunicativos que aparecen en el manual. A continuación vienen desglosados los contenidos comunicativos y el vocabulario, los ejemplos de actividades, modelos de prueba oral y de composición escrita y las correspondientes rúbricas de evaluación y modelo de ficha de evaluación.

Hemos intentado simplificar al máximo las actividades referentes a la comprensión lectora y auditiva, de manera que no sea necesario el uso de una rúbrica. No obstante, hemos creado éstas como apoyo a otro tipo de actividades, como la que aparece en https://es.scribd.com/doc/290146706/Ejercicio-de-CL-y-CA-sobre-rubrica-Capitulo-IVLLPSI

Queremos hacer constar que ésta es una propuesta dinámica, abierta a las sugerencias del profesorado tanto en las actividades como en los modelos que proponemos de rúbrica.

3. El MCER es un estándar europeo, utilizado también en otros países, que sirve para medir el nivel de comprensión y expresión oral y escrita en una determinada lengua. Para una definición de MCER, así como los niveles de referencias comunes, véase https://goo.gl/5e2yRb.

CONTENIDOS COMUNICATIVOS4 CONTENIDOS COMUNICATIVOS Ubicación y situación espacial. (imperio romano y circunstanciales de

CAPÍTULOS I, VI, XII, XV, XV

lugar) Entorno familiar y social Expresión de sentimientos Relaciones humanas y sociales: relaciones personales y

II, XII III, V, VII III, IV, VIII, XVI

profesionales, citas, reuniones, invitaciones, Vida social y política: Banquetes, Asambleas, Cursus honorum Dinero

IV, VIII

Vivienda, hogar y entorno

V, XIX

Identificación personal: Descripción del aspecto físico y rasgos de

V, VII

carácter. Transportes y Viajes: medios de transporte y desplazamientos. Compras y actividades comerciales: vestido, artículos del hogar,

VI, XVI VIII

negocios, precios, formas de pago y reclamaciones. Trabajo: Oficios.

VIII, IX, XII

Paisajes y ciudad/campo

IX

Naturaleza y Seres vivos

IX, X

Tiempo libre y ocio: Teatro, anfiteatro, circo, vacaciones, intereses y

X

habilidades, acontecimientos culturales y lecturas. Religión y creencias

X

Salud y cuidados físicos: vida sana, enfermedades comunes,

XI

accidentes y personal médico. Partes del cuerpo Ejército

XII

Tiempo cronológico. Años, meses, partes del año, etc

XIII

Actividades de la vida diaria: trabajo/estudio, jornada laboral y sueldo.

XIV

Vestido y Calzado

XIV

Educación: sistema educativo, educación

XV

Deportes y actividad física Alimentación: hábitos de comidas y bebidas, gustos y preferencias,

Falta por desarrollar Propuesta:

4.En rojo se han marcado estos contenidos comunicativos en capítulos posteriores al XV. Se han colocado también enlaces a contenidos comunicativos que creemos necesario desarrollar para adquirir una nivel A1. Como puede observarse, algunos contenidos como “Deportes y Actividad física” o “Lengua y Comunicación” todavía no se han desarrollado.

recetas, Ingredientes básicos y preparación.

Lengua y comunicación: idiomas y competencia comunicativa y medios de comunicación. Clima y medio ambiente: condiciones atmosféricas, partes meteorológicos, situaciones medioambientales.

https://www.scribd .com/doc/146906 445/De-ReCoquinaria Falta por desarrollar Propuesta: https://www.scribd .com/doc/2234711 05/De-ReMeteorologica

Cap. I IMPERIVM ROMANVM CONTENIDOS CONTENIDOS COMUNICATIVOS  Ubicación y situación espacial. (imperio romano)  Preguntar qué es algo (quid est…?), dónde está algo (ubi est…?)  Interrogativas totales (cuya respuesta es sí o no): Estne…? Num…?

       

VOCABULARIO Sustantivos: continentes, provincias, Imperio Romano, ríos, ciudades, islas, letras y números Interrogativos: -ne, ubi, num, quid. Verbo atributivo: ser, estar Adjetivos: tamaño (magnus /parvus), gentilicios (Rōmānus, Graecus, Latīnus), cantidad (multī/ paucī) Verbo atributivo (est, sunt) Numerales: Cardinales (unus, duo, tres, sex, mille). Ordinales (primus, secundus, tertius) Adverbios: quoque. Lenguaje: grammatica, singulāris, plūrālis, littera, vocābulum, capitulum, syllaba, exemplum, pēnsum.

FACVLTAS LOQVENDI CAP I MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘IMPERIVM ROMANVM’ Ficha PROFESOR NOMEN DISCIPULI / DISCIPULAE____________________________ PARS PRIMA Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Hispania et Italia in Europa sunt. Syria in Europa non est, sed in Asia. Arabia quoque in Asia est. Estne fluvius Rhenus in Italia? Non, Rhenus non est in Italia, sed in Germania. Estne Rhenus parvus fluvius? Non parvus, sed fluvius magnus est. Sicilia est magna insula. Ubi est Sicilia? Sicilia est in Italia. Ubi est Emerita? Emerita non est in Graecia, sed in Hispania. Num Emerita quoque insula est? Non, Emerita non est insula. Quid est Emerita? Emerita est oppidum Hispanum. Quid est II? II numerus romanus est. Estne A littera secunda? A non littera secunda sed prima est. ● ● ● ● ●

Ubi est Syria? Num Rhenus magnum oppidum est? Estne Sicilia parva insula? Quid est Emerita? Num littera A secunda est?

PARS SECUNDA In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de Imperio Romano. Tibi lIcet uti tabula geographica Imperio Romano. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo de eadem re positas.

MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘IMPERIVM ROMANVM’ Ficha ALUMNO Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Hispania et Italia in Europa sunt. Syria in Europa non est, sed in Asia. Arabia quoque in Asia est. Estne fluvius

Rhenus in Italia? Non, Rhenus non est in Italia, sed in

Germania. Estne Rhenus parvus fluvius? Non parvus, sed fluvius magnus est. Sicilia est magna insula. Ubi est Sicilia? Sicilia est in Italia. Ubi est Emerita? Emerita non est in Graecia, sed in Hispania. Num Emerita quoque insula est? Non, Emerita non est insula. Quid est Emerita? Emerita est oppidum Hispanum. Quid est II? II numerus romanus est. Estne A littera secunda? A non littera secunda sed prima est.

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de Imperio Romano. Tibi lIcet uti tabula geographica Imperio Romano. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo de eadem re positas. Ecce indicia: ● ● ●

Primum saluta condiscipulum tuum / condiscipulam tuam. Deinde interroga eum / eam: “Ubi est Italia? Quid est Tiberis? “ Interroga eum/ eam: Num Melita est magna insula?

FACVLTAS AVDIENDI CAP I 1. Qua in sententia melius colligitur textus quem audivisti? ? (1) a. In Imperio Romano multae insulae sunt b. Germania non est provincia Romana c. Magnum est Imperium Romanum. 2.Responde ad interrogata . (5) - Num paucae provinciae sunt in Imperio Romano? - Ubi est Syria?

Provinciae sunt...

et Aegyptus?

- Quid est Rhodus? - Estne Nilus in Europa? - Estne Tusculum parvum oppidum Graecum? 3. Verum an Falsum (4) Verum

Falsum

Aegyptus provincia Romana in Africa est Creta insula parva Graeca est Rhenus parvus fluvius est in Europa Brundisium oppidum in Italia est

SCRIPTVM quod magister legit [Audio: http://www.ivoox.com/11786204 ] In imperio Romano multae sunt provinciae. Hispania, Gallia et Graecia sunt provinciae Romanae. Britannia quoque provincia Romana est in Europa. Syria in Asia est, Aegyptus in Africa. In imperio Romano multae insulae, fluvii et oppida sunt. Corsica, Sicilia et Sardinia insulae Romanae sunt. Rhodus non Romana, sed Graeca insula est. Rhodus et Creta duae magnae insulae Graecae sunt. Rhenus et Danuvius sunt duo magni fluvii in Europa. Nilus magnus fluvius est in Africa. Tusculum et Brundisium oppida Romana sunt. Tusculum non magnum oppidum est, sed parvum.

FACVLTAS LEGENDI CAP I

Praenomen et Nomen:

Emerita in Hispania est. Caurium in Hispania est. Lucentum quoque in Hispania est. Emerita et Caurium et Lucentum in Hispania sunt. Emerita oppidum Romanum est. Caurium et Lucentum quoque oppida Romana sunt. In Lusitania est Anas. Anas fluvius est. Estne Anas fluvius parvus? Anas fluvius parvus non est, sed magnus. Num fluvius Anas in Italia est? Anas non in Italia est, sed in Hispania. Quid est Maiorica? Num Maiorica est oppidum? Maiorica oppidum non est, sed insula. Estne Maiorica in Emerita? Non est in Emerita, sed in Hispania, et Hispania est in Europa! 1. Quae sententia est optimus titulus textus quem legisti? (1) a. Maiorica est insula in Lusitania. b. Emerita oppidum est, Anas fluvius et Mariorica insula. c. Anas est fluvius parvus

2. Responde ad interrogata (5) ● ● ● ● ●

Ubi est Emerita? Estne Caurium oppidum Romanum? Num fluvius Anas in Italia est? Quid est Maiorica? Ubi est Maiorica?

3. Verum an Falsum (4) Verum Lucentum est oppidum Romanum Anas fluvius magnus est Fluvius Anas in Italia est Maiorica est insula Hispana

Falsum

FACVLTAS SCRIBENDI CAP I ORBIS TERRARUM

(https://goo.gl/rWYEUN)

De Mundo scribe parvum textum (min. V-VI versus). . Indicia • • • • • • • •

est / sunt ...non...sed... quoque Estne...? /Suntne...? Ubi...? in -ō, in -ā Num...? ---> non, Quid est...? magnus, parvus, pauci/multi, et cetera.

2. His vocabulis scribe parvum textum.

Cap. II FAMILIA ROMANA CONTENIDOS CONTENIDOS COMUNICATIVOS  Preguntar e identificar personas (quién es alguien “quis/ quae est?”) o cosas (qué es algo “quid est?”),  Parentesco (de quién es padre/hijo, etc. alguien “cuius pater est?”)  Preguntar la cantidad (“quot …sunt?”) VOCABULARIO        

Sustantivos: familia romana: padres, hijos, esclavos, libro, página, título Preguntas básicas: quis? quae? quid? cuius? quot? Adjetivos: nuevo-viejo (antīquus / novus), ceteri Verbo atributivo (est, sunt) Numerales: Cardinales (duae, tria, centum) Conjunción: -que. Lenguaje: liber, titulus, pāgina, plūrālis, vocabulum, genetīvus Género: masculīnum, fēmininum, neutrum

FACVLTAS LOQVENDI CAP II MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘FAMILIA ROMANA’ Ficha PROFESOR NOMEN DISCIPULI / DISCIPULAE____________________________ PARS PRIMA Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Cornelius vir est. Quis est Cornelius? Cornelius amicus Iulii est. Iulius Corneliusque duo domini Romani sunt. Fabia est femina Romana. Estne parva puella? Non, est mater. Cuius mater Fabia est? Sexti est. Sextus filius Cornelii Fabiaeque est. Cornelia est filia quoque Cornelii et Fabiae. Quot servi sunt in familia Cornelii? In familia Cornelii sunt quattuor servi, duo servi at duae ancillae. Numerus servorum parvus est. Iulius: Estne Libanus servus tuus? Cornelius: Libanus servus meus est. Iulius: Quot liberi sunt in familia tua? Cornelius: In familia mea sunt duo liberi: unus filius, Sextus, et una filia, Cornelia. Pauci liberi et pauci servi sunt in familia mea! ● ● ● ● ●

Quis est amicus Iulii? Cuius filius est Sextus? Estne magnus numerus servorum in familia Cornelii? Num Libanus dominus est? Quot liberi sunt in familia Cornelii?

PARS SECUNDA In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de familia tua. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas.

MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA‘FAMILIA ROMANA’ Fichas ALUMNO

Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Cornelius vir est. Quis est Cornelius? Cornelius amicus Iulii est. Iulius Corneliusque duo domini Romani sunt. Fabia est femina Romana. Estne parva puella? Non, est mater. Cuius mater Fabia est? Sexti est. Sextus filius Cornelii Fabiaeque est. Cornelia est filia quoque Cornelii et Fabiae. Quot servi sunt in familia Cornelii? In familia Cornelii sunt quattuor servi, duo servi at duae ancillae. Numerus servorum parvus est. Iulius: Estne Libanus servus tuus? Cornelius: Libanus servus meus est. Iulius: Quot liberi sunt in familia tua? Cornelius: In familia mea sunt duo liberi: unus filius, Sextus, et una filia, Cornelia. Pauci liberi et pauci servi sunt in familia mea! In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de familia tua. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas. Ecce indicia: - Primum saluta condiscipulum tuum / condiscipulam tuam. - Deinde interroga eum / eam: ● Estne familia tua magna aut parva? ● Quot liberi sunt in familia tua? Quot filii et filiae? ● Quis est pater tuus? Quae est mater tua? ● Quot servi sunt in familia tua? Num parvus aut magnus est numerus servorum? ● Estne familia tua Graeca?

FACVLTAS AVDIENDI CAP II Praenomen et nomen: ______________________________________________

1. Qua in sententia melius colligitur textus quem audivisti? (1) a. Familia Marciae magna est b. Pauci sunt servi in familia Marciae? c.Domina Romana est. Graecus est dominus 2. Responde ad interrogata. (5) - Estne Marcia puella Graeca? - Quot liberi sunt in familia Marciae? - Quis est Antonius? - Quae est Lepida? - Estne magnus numerus servorum?

3. Verum an Falsum (4) Verum

Falsum

Marcia est filia Ariadnae et Antonii Lydia ancilla Romana est Numerus ancillarum est centum Marcus est vir Romanus SCRIPTVM [Audio: http://www.ivoox.com/11786449 ] Marcia est parva puella Romana. In familia Marciae sunt tres liberi: duo filii, Marcus et Fabius, et una filia, Marcia. Pater liberorum est Antonius, vir Romanus. Mater liberorum est Ariadna, femina Graeca. Quae est Lydia? Lydia ancilla Graeca est. Cuius ancilla est Lydia? Lydia ancilla Ariadnae est. Suntne multae ancillae in familia Marciae? Non, in familia Marciae sunt tantum duae ancillae, Lydia et Lepida. Quot servi sunt in familia Marciae? Numerus servorum est centum.

FACVLTAS LEGENDI CAP. II F.- Salve, quae tu es? L.- Salve, ego sum Lydia. Quod est tibi nomen? F.- Mihi nomen est Faustinus. Ubi habitas, Claudia? L.- Non Claudia, sed Lydia est mihi nomen. F.- Excusa me, Lydia. Num graeca tu es? L.- Certe, graeca puella sum, sed in Italia habito. Et tu? F.- Ego non in Italia, sed in Hispania habito. Estne filia Diodori? L.- Certe, ego sum filia Diodori Fabiaeque. Et tu? F.- Pater meus est Sextus, et mater Lucia. Quot liberi sunt in familia tua, Lydia? L.- Mea familia magna est! In familia mea sunt sex liberi, quattuor filii et duae filiae. Ecce pater meus, Diodorus. Estne tua familia magna quoque? F.- Mea familia est parva. In familia Sexti Luciaque est unus filius tantum: Faustinus. Vale, Lydia. L.- Vale, Faustine! 1. Quae sententia est optimus titulus textus quem audivisti? (1) a. Lydia et Faustinus se salutant. b. Lydia non est Romana puella c. Sextus Faustini pater est . 2. Responde ad interrogata (5) ● ● ● ● ●

Ubi habitat Lydia? Quis est pater Lydiae? Quae es mater Faustini? Quot liberi sunt in familia Lydiae? Et in familia Faustini?

3. Rectum indica responsum (Lege A, B aut C) (4) A

B

C

Nomen puellae est...

Aemilia

Claudia

Lydia

Parentes puellae sunt...

Diodorus Fabiaque

Diodorus Luciaque

Gallus Syraque

Puer habitat...

In Hispania

In Graecia

In Italia

Numerus liberorum in familia pueri est...

sex

duo

unus

FACVLTAS LEGENDI CAP. II

Quis est Marcus? Marcus puer Romanus est, filius Iulii. Quae est Aemilia? Aemilia mater Marci est. Ubi est Marcus? Marcus in oppido Tusculo est, et Tusculum est in Italia, et Italia in Imperio Romano!

Sed... Quis est? Est quoque Marcus! Cuius est filius Marcus? Marcus filius Petri Annaeque est. Ubi est Marcus? Marcus in oppido Genua est, et Genua est quoque in Italia. Sed ubi est Anna, mater Marci? Uff, Anna in Argentina est. Argentina non est in Europa sed in America. Argentina non est in Imperio Romano. Et in Argentina multa sunt oppida!

1. Quae sententia est optimus titulus textus quem audivisti? (1) a. Marcus non est tantum filius Iulii. b. Numerus Marcorum magnus est! c. Duo sunt pueri: Marcus filius Aemiliae et Marcus filius Annae. 2. Responde ad interrogata (5) ● ● ● ● ●

Num Aemilia filia Marci est? Quis est pater Marci? Estne Marcus filius Annae? Ubi est Genua? Quae est in Argentina?

3. Indica utrum verum an falsum sit: (4)

Verum Iulius est pater Marci Duo Marci pueri Romani sunt Anna est mater Iulii Argentina non est in Imperio Romano

Falsum

FACVLTAS SCRIBENDI CAP. II De familia Lucii scribe parvum textum (min. V-VI versus) Indicia vir/femina/ puer/ puella • • • • • • • • • • • • • •

pater/mater/filius/filia / liberi dominus/ domina / servus /ancilla quis / quae? cuius? quot? et...et,.../ -que genetivus: pater Marci /filia Aemiliae /numerus servorum /ancillarum ceteri unus-a-um duo-ae-o tres-tres-tria meus-a-um tuus-a-um ecce

Angellu s Guillelmu s

Luciu s

Corneli a

Ceteri servi Publia

Iacobus

Mariu s Imagen tomada de Arqueohistoria

Cap. III PVER IMPROBVS CONTENIDOS CONTENIDOS COMUNICATIVOS  Relaciones humanas y sociales: Llamar a la madre, preguntar quién llama (Quis me vocat!) y explicar quién llama (puer te vocat).  Preguntar por qué alguien hace algo (cur?) y explicarlo (quia).  Expresión de sentimientos y acciones: ridet, plorat, audit, videt, cantat, pulsat, venit, dormit; adjetivos (laetus, iratus)

VOCABULARIO  Adjetivos: sentimiento: laetus-īrātus, personalidad probus-improbus.  Verbos de sentimientos (plorat, rīdet, cantat).  Verbos de relación personal (pulsat, verberat).  Verbos de percepción (videt, audit) y dicción (vocat, interrogat, respondet) y estado (dormit)  Preguntas básicas: Quem? Cur? Quid?  Respuesta : Quia  Exclamaciones: O! Fu! Uhuhu! Hahae!

FACVLTAS LOQVENDI CAP. III MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘PVER IMPROBVS’ Ficha PROFESOR NOMEN DISCIPULI / DISCIPULAE_____________________________ Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Quis est puer qui cantat? Antonius cantat, quia laetus est. Antonius filius Sexti Luciaeque est. Titus frater eius est . Antonius ridet et cantat quia Titus hic non est. Titus improbus est, quia Antonium pulsat. Titus eum non audit quia dormit. Sed Titus iam non dormit et venit. Antonium interrogat: Titus: Quis pessime cantat? Antonius respondet: vir qui optime cantat est...pater tuus! Titus: Non pater meus sed filius frater! Et Titus eum verberat: tuxtax tuxtax tuxtax Antonius plorat et patrem vocat: Pa-ter!!! ● ● ● ● ● ●

Quis Antonius est? Cur Antonius cantat? Num Titus Antonium audit? Quem Titus interrogat? Num pater Antonii cantat? Quem Antonius vocat?

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de familia vestra (quis/quae cantat, ridet, dormit, te pulsat…). Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas.

MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘PVER IMPROBVS’ Fichas ALUMNO Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Quis est puer qui cantat? Antonius cantat, quia laetus est. Antonius filius Sexti Luciaeque est. Frater eius est Titus. Antonius ridet et cantat quia Titus hic non est. Titus improbus est, quia Antonium pulsat. Titus eum non audit quia dormit. Sed Titus iam non dormit et venit. Antonium interrogat: Titus: Quis pessime cantat? Antonius respondet: vir qui optime cantat est...pater tuus! Titus: Non pater meus sed frater! Et Titus eum verberat: tuxtax tuxtax tuxtax Antonius plorat et patrem vocat: Pa-ter!!!

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de familia vestra (quis/quae cantat, ridet, dormit, te pulsat…). Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas. Ecce indicia: Primum saluta condiscipulum tuum / condiscipulam tuam. Deinde interroga eum / eam: “Quis/quae ridet/plorat in familia tua?“ Interroga eum/ eam: Num pater tuus dormit neque audit?

FACVLTAS AVDIENDI CAP III 1. Qua in sententia melius colligitur textus quem audivisti? (1) a.Aemilia est mater liberorum. b. Pater iam non dormit, sed cantat. c.Ancilla puerum puellamque interrogat. d.In familia Iulii est unus puer improbus. 2. Responde ad interrogata. (5) - Quae est Iulia? - Cur plorat Iulia? - Cur Iulius non venit? - Cur Marcus ridet? - Cur Iulius Marcum verberat? 3. Verum an Falsum (4) Verum

Falsum

Syra videt Iuliam laetam Marcus Aemiliam vocat Pater venit quia eum Aemilia vocat Iulius puerum qui puellam pulsat verberat

SCRIPTVM [Audio: http://www.ivoox.com/9393405 ] Iulia, filia Iulii et Aemiliae, est parva puella laeta quae cantat et ridet. Sed iam non cantat puella neque ridet, sed plorat. Puella plorat quia Marcus eam pulsat. Aemilia audit filiam suam et venit. Mater Iulium non videt et Syram ancillam interrogat: “Ubi est vir meus?” Syra respondet: “Dominus dormit”. Aemilia Iulium, qui dormit, vocat. Pater audit Aemiliam, filiam quae plorat et filium qui ridet. Iulius venit et Aemiliam interrogat: “Cur Iulia plorat et Marcus ridet?” Aemilia respondet: “Iulia plorat, quia Marcus eam pulsat et Marcus ridet, quia Iulia plorat.” Iulius Marcum vocat. Marcus venit et Iulium iratum videt, neque iam ridet puer. Pater iratus filium improbum verberat. Iam non Iulia, sed Marcus plorat.

FACVLTAS LEGENDI CAP III Dominus dormit. Quis est dominus qui dormit? Dominus qui dormit Iulius est. Ancilla cantat. Quae est ancilla quae cantat? Ancilla quae cantat est Syra. Aemilia Syram audit. Aemilia: Sssst, Syra! Cur cantas? Syra: Quia laeta sum. Aemilia: Sed Iulius dormit. Si te audit, iratus est. Syra iam non cantat Venit Marcus, filius Aemiliae. Venit quoque Quintus. Venit Iulia, quae plorat. Quintus clamat: Mamma. Marcus me pulsat! Aemilia Marcum interrogat: Cur Marcus Quintum pulsat? Marcus: Quia probus Quintus non est! Quintus Iulium vocat neque pater iam dormit! Quintus: Marcus Iuliam pulsat quia cantat! Aemilia: Syra quoque cantat. Quis Syram audit? Iulius quoque! Neque Iulius venit!

a) Latine collige una sententia id quod legisti. (1)

b) Responde ad interrogata: (4) ● ● ● ●

Quis est dominus qui dormit? Cur venit Aemilia? Quis est puer qui clamat? Num Iulius dormit?

c) Indica utrum verum an falsum sit: (5)

Verum Ancilla quae cantat est Aemilia Syra cantat quia laeta est Quintus Marcum pulsat quia Marcus Iuliam pulsat Iulius iam non dormit quia Marcus eum vocat Syra cantat neque Iulius venit

Falsum

FACVLTAS SCRIBENDI CAP III Vide imagines et scribe parvum textum (min. V-VI versus) Indicia Iulia/Marcus/ Quintus/ Aemilia/ Iulius • • • • • • • • • • • • • • •

plorat, ridet, videt, pulsat, verberat, venit interrogat/respondet Marcus puellam pulsat Quintus Marcum pulsat mamma probus /improbus laetus/iratus cur? / quia eam/ eum te / me qui/quae quem/quam quis? /quae? quem?/ quam? neque

Cap. IV DOMINVS ET SERVI CONTENIDOS

   

CONTENIDOS COMUNICATIVOS Saludar a alguien (salve!) Dar órdenes. Preguntar cantidad de algo. Contar hasta diez.

VOCABULARIO  Adjetivos: estado (vacuus), carácter (bonus).  Verbos de relación personal (salutat, accusat, imperat, paret), movimiento o estado (discedit, abest, adest, sunt -quot nummi sunt in sacculo?-), acción (sumit, ponit, numerat), dicción (tacet, salutat), posesión (habet).  Numerales: Cardinales 1–10.Indefinido nūllus -a -um.  Adverbios: tantum, rursus.  Dinero: pecunia, sacculus, nummus.

FACVLTAS LOQVENDI CAP IV MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘DOMINVS ET SERVI’ Ficha PROFESOR NOMEN DISCIPULI / DISCIPULAE_________________________ Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Iulius dominus sacculum non parvum sed magnum habet. In sacculo eius multi nummi sunt. Aemilia, quae sacculum viri sui videt, eum interrogat: “Quot nummi in sacculo tuo sunt?” Vir respondet: “centum nummi”. Iulius pecuniam suam numerat: “unus, duo, tres, quattuor, quinque, sex, septem, octo, novem, decem. Quid? Decem tantum?” Iulius Medum et Davum interrogat: “Ubi sunt ceteri nummi mei?”. Davus Medum accusat: “Domine, pecunia tua in sacculo meo non est, interroga Medum!” Medus respondet: “Domine, sacculus meus vacuus est”. ● ● ● ● ●

Quid est in sacculo Iulii? Quot nummi sunt in sacculo eius? Quem interrogat Iulius? Quem Davus accusat? Habetne Medus pecuniam domini?

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de pecunia vestra. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas.

MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘DOMINVS ET SERVI’ Fichas ALUMNO Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Iulius dominus sacculum non parvum sed magnum habet. In sacculo eius multi nummi sunt. Aemilia, quae sacculum viri sui videt, eum interrogat: “Quot nummi in sacculo tuo sunt?” Vir respondet: “centum nummi”. Iulius pecuniam suam numerat: “unus, duo, tres, quattuor, quinque, sex, septem, octo, novem, decem. Quid? Decem tantum?” Iulius Medum et Davum interrogat: “Ubi sunt ceteri nummi mei?”. Davus Medum accusat: “Domine, pecunia tua in sacculo meo non est, interroga Medum!” Medus respondet: “Domine, sacculus meus vacuus est”.

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de pecunia vestra. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas. Ecce indicia: Primum saluta condiscipulum tuum / condiscipulam tuam. Deinde interroga eum / eam: “Habesne pecuniam? Quot nummi sunt in sacculuo tuo? “ Impera eum / eam: “Pone sacculum tuum in mensa et numera nummos tuos” Interroga eum/ eam: Num hic centum nummi in sacculo tuo sunt?

FACVLTAS AVDIENDI CAP IV 1. Qua in sententia melius colligitur textus quem audivisti? (1) a. Pecunia in mensa est b. Neque Aemilia neque Syra pecuniam habet c. Medus probus servus est d. In sacculo Iulii nullus nummus est 2. Responde ad interrogata. (5) ● Estne pecunia in sacculo Medi? ● Estne bonus servus Medus? ● Quam vocat Aemilia? ● Ubi est pecunia Iulii? ● Cur Aemilia iam laeta est? 3. Verum aut Falsum 4) Verum

Falsum

Servus qui est improbus Medus est In sacculo Medi tantum duo nummi sunt Pecunia Iulii est sub mensa cum baculo Aemilia ridet quia iam est laeta: Nummi adsunt SCRIPTVM SCAENA QVARTA [Audio: https://www.ivoox.com/13481096] Personae: Aemilia, Medus, Syra. Medus rursus intrat. Aemilia eum interrogat: Aemilia: Improbe serve, ubi est sacculus tuus? Pone eum in mensa! Medus: Quis est servus qui est improbus? Num Davus? Vide, domina: in sacculo meo nulla pecunia est! Aemilia sacculum Medi videt. In sacculo Medi nulli nummi sunt, est vacuus. Aemilia: O! Medus est bonus servus quoque, pecuniam Iulii non habet. Mede, sume sacculum tuum et discede! Medus discedit. Aemilia Syram vocat: Sy-raaaa! Syra venit. Iam adest: Quid est, domina? Aemilia: Audi, Syra: in sacculo Iulii tantum decem nummi sunt. Ubi sunt ceteri nummi? Responde, ancilla! Neque in sacculo Davi neque Medi sunt! Syra: Ecce pecunia et baculum Iulii in mensa! Aemilia ridet. Ea irata nullam pecuniam videt, sed hic sunt nummi. Iam est laeta.

FACVLTAS LEGENDI CAP IV Iulius est iratus: in sacculo eius nullus nummus est. Sed Iulius in villa non est, sed abest. Quintus, filius Iulii Aemiliaeque, cantat in villa. Quintus laetus est. Cur Quintus est laetus? Quintus laetus est, quia in sacculo eius multi nummi sunt. Quintus pecuniam Iulii habet. Medus et Davus, servi Iulii, quoque in villa adsunt. Medus eum audit et Davum interrogat. Medus: “Quis cantat? St! Tace et audi, Dave!” Davus: “Quintus cantat, Mede.” Marcus: “Cur Quintus cantat, Dave?” Davus: “Quintus cantat, quia laetus est, Mede.” Medus: “Num Quintus pecuniam domini habet, Dave?” Davus: “Quintus puer probus est. Puer probus in sacculo suo pecuniam domini non habet. Nulli nummi in sacculo suo sunt. Et servus probus puerum probum non accusat, Mede!” Medus: “In villa pecunia domini non est et dominus iratus est.” Servus dominum vocat: “Domine, do-mi-ne!” Sed Iulius abest neque venit. Davus: “Dominus abest neque te audit.” Quintus venit. Iam tres personae in scaena adsunt. Quintus: Cur servus dominum vocat? Responde, Dave! Davus: “Medum interroga!” Quintus: “Quid est, serve?” Medus: “In villa pecunia domini non est et dominus iratus est. Suntne nummi domini in sacculo tuo, Quinte?” Servus filium domini accusat. Davus: “Tace, Mede!” Sed Medus non paret neque tacet. Medus: “Quinte, sacculum tuum in mensa pone!” Quot nummi sunt in sacculo tuo?” Quintus: “Fu, serve improbe! Servus probus filium domini non accusat! Hic veni, Mede!” Quintus baculum Iulii, quod in mensa est, sumit et Medum verberat. Medus plorat. Quintus, Davus Syraque, quae venit et iam in scaena adest, rident. a) Latine collige una sententia id quod legisti. (1) b) Responde ad interrogata : (4) • • • •

Estne sacculus Quinti vacuus? Quot nummi sunt in sacculo Quinti? Quem Medus accusat? Cur Medus est servus improbus?

c) Indica utrum verum an falsum sit: (5)

Verum Iulius in villa eius adest Medus pecuniam Iulii habet Servus probus filium domini accusat Servus dominum non vocat quia dominus iratus est In scaena sunt tres personae

Falsum

FACVLTAS SCRIBENDI CAP IV Vide imagines et parvum dialogum scribe: Aemilia: Quot nummi sunt in sacculo tuo, Iuli? Iulius:

Aemilia: Voca Medum! Iulius:

Aemilia: Medus abest, sed ecce Davus! Iulius:

Davus: Vide: in sacculo meo nulla pecunia est. Iulius: .

Indicia • • • • • • • • • • • • • • • • • •

.

Vocativus: Medus---> Mede; Iulia---> Iulia Imperativus: voca /tace / pone/ veni Indicativus: vocat /tacet/ discedit/ audit is- ea- id eius /suus nullus-a-um in sacculo, in mensa meus, tuus, suus unus, duo, tres, quattuor, quinque, sex, septem, octo, novem, decem, centum nummus /pecunia hic est adest- adsunt /abest- absunt salutat verbum ecce sumit qui- quae- quod imperat /paret

Cap. V VILLA ET HORTVS CONTENIDOS CONTENIDOS COMUNICATIVOS  Vivienda, hogar y entorno familiar: explicar cuántos hijos se tienen, cuántos esclavos, dónde (villa) y con quién se vive (familia, liberi, servi); describir una villa antigua (partes de la villa, qué hay en cada estancia, donde duerme cada cual).  Expresión de sentimientos: amar a alguien, deleitarse con algo.  Identificación personal: aspecto físico (general y particular de la nariz) y carácter (bondad - maldad).

    

VOCABULARIO Vivienda romana: vīlla, hortus, ātrium, impluvium, peristylum, cubiculum, ōstium, fenestra Naturaleza: līlium, rosa. Elementos físicos: aqua. Adjetivos: feo-bonito (pulcher - foedus), bueno (bonus). Verbos de sentimientos: gustar, amar (dēlectat, amat), de acción (agit, carpit, habitat).

FACVLTAS LOQVENDI CAP V MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘VILLA ET HORTVS’ Ficha PROFESOR NOMEN DISCIPULI / DISCIPULAE_________________________ Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Ecce Iulia quae venit ex horto cum quinque rosis. Marcus eam videt et eam interrogat: Marcus: Cuius sunt rosae? Iulia: Meae sunt. Rosae me delectant. Marcus: Foedae sunt rosae et foeda est puella quae rosas carpit! Quintus: Tace, Marce! Age, Iulia, aquam sume ex impluvio et rosas in ea pone. Marcus cum Iulia Quintoque discedit ex peristylo. Iam in atrio sunt. Iulia: Ubi est aqua, Quinte? Quintus: Hic est. Marcus: Videte, in compluvio sunt asini qui volant!

Quintus Iuliaque compluvium vident. Marcus ridet, quia iam Quintus Iuliaque in aqua sunt! Marcus:Videte, iam duo asini in impluvio sunt! O, quam improbus puer est Marcus! ● ● ● ● ●

Quot rosas habet Iulia? Rosaene Marcum delectant? Estne aqua in peristylo? Cur Marcus ridet? Quid agit Marcus?

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de villa vestra. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas.

MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA VILLA ET HORTVS’ Fichas ALUMNO Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Ecce Iulia quae venit ex horto cum quinque rosis. Marcus eam videt et eam interrogat: Marcus: Cuius sunt rosae? Iulia: Meae sunt. Rosae me delectant. Marcus: Foedae sunt rosae et foeda est puella quae rosas carpit! Quintus: Tace, Marce! Age, Iulia, aquam sume ex impluvio et rosas in ea pone. Marcus cum Iulia Quintoque discedit ex peristylo. Iam in atrio sunt. Iulia: Ubi est aqua, Quinte? Quintus: Hic est. Marcus: Videte in compluvio sunt asini qui volant! Quintus Iuliaque compluvium vident. Marcus ridet, quia iam Quintus Iuliaque in aqua sunt! Marcus:Videte, iam duo asini in impluvio sunt! O, quam puer improbus est Marcus!

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de villa vestra. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas. Ecce indicia: ● Primum saluta condiscipulum tuum / condiscipulam tuam. ● Deinde interroga eum / eam: “Habitasne in insula aut in villa? Quomodo est villa/insula tua?. ● Num in uno cubiculo tu dormis solus/a? Estne magnum cubiculum tuum? Habesne in tua villa atrium? Quot fenestrae sunt in eo?

FACVLTAS AVDIENDI CAP V 1. Qua in sententia melius colligitur textus quem audivisti? (1) a. Familia Cornelii. b. Familia Iulii. c. Domini Romani: familiae et villae eorum. d. Villa Iulii et Cornelii. e. Iulius et Cornelius, amici Romani. 2. Responde ad interrogata. (5) - Quis est Cornelius? - Quot servos habet Cornelius? - Cur is in magna villa non habitat? - Habetne Iulius multos libros in villa sua? - Amatne Cornelius libros et litteras? 3. Verum an Falsum (4) Verum

Falsum

Sextus, filius Cornelii, libros non amat Iulius duos liberos habet Iulius in villa sua adest cum Aemilia Rosae Aemiliam delectant

SCRIPTVM [Audio: http://www.ivoox.com/9353315 ] Cornelius est dominus Romanus, qui in oppido Tusculo habitat. Cornelius duos liberos habet, Sextum filium et Corneliam filiam, et decem tantum servos. Pauci sunt servi Cornelii, quia Cornelius non magnam pecuniam habet. Neque magnam villam habet Cornelius, sed multos libros Latinos et Graecos habet. Cornelius est dominus qui libros et litteras amat. Boni et pulchri libri eum delectant. Etiam Sextus libros et litteras amat. Iulius quoque est dominus Romanus, qui magnam pecuniam habet, et in magna et pulchra villa habitat cum familia sua. Villa eius habet atrium, peristylum et multa cubicula. Iulius et Aemilia tres liberos habent: duos filios, Marcum et Quintum, et unam filiam, Iuliam. Hic Iulius ab Aemilia abest. Aemilia non est laeta, quia sine eo in villa est. Sed Iulia, filia eius et puella proba, ex horto venit cum quattuor rosis. Aemilia eas videt et iam laeta est quia rosas eam delectant.

FACVLTAS LEGENDI CAP V Aurelia cum filia Claudia in villa Iulii venit. Aemilia eas salutat: “Salvete, Aurelia et Claudia!” Aurelia: Salve, Aemilia! Pulchra est villa tua et magna! Aemilia laeta: Venite, in villam intrate. Ecce atrium magnum cum impluvio. Aurelia:Estne aqua in impluvio? Aemilia:Minime! Si aqua est, Marcus Quintum in impluvio ponit et ridet. Quam improbus meus filius est! Aemilia et Aurelia rident. Nunc in cubiculo Marci sunt. Aemilia: Venite, amicae, Hic dormit Marcus. Parvus est cubiculum et tantum habet unam fenestram, sed solus dormit. Aurelia: Ubi dormiunt servi? Aemilia: Multi servi in uno cubiculo dormiunt. Sed...ubi est Iulia? Syra, Iuliam vocate! Syra Iuliam vocat: Iulia! Veni! Iulia ex horto venit Aemilia: Hic est Claudia, filia Aureliae, Age, carpe rosas cum ea in horto! Claudia: Rosae non me delectant. Habesne lilia? Iulia:Pulchra lilia et pulchrae rosae! Puellae discedunt ex atrio et iam in horto sunt. Quid eae agunt? Veniunt cum quinque rosis et quattuor liliis quae in aqua ponunt. a) Latine collige una sententia id quod legisti. (1) b) Responde ad interrogata: (4) ● Quae sunt Aurelia et Claudia? ● Quid agit Aemilia? ● Cur impluvium aquam non habet? ● Num rosae Claudiam delectant? c) Indica utrum verum an falsum sit: (5)

Verum Impluvium in villa Iulii est magnum et sine aqua Marcus est improbus quia ridet si Quintum est in impluvio Cubiculum Marci est parvum et unam fenestram habet Servi in multis cubiculis dormiunt Puellae ex horto veniunt cum rosis et liliis

Falsum

FACVLTAS SCRIBENDI CAP V Mente finge: Tu es parva puella romana et commentarios tuos scribes. Pone haec vocabula in tuo texto: ● ●

Habito, villa, rosae, aqua, hortus, laeta, me delectant, me rident, carpe! Mamma, pueri me rident!

Indicia • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

.

Accusativus: servus---> servum, servos, ancilla---> ancillam, ancillas; cubiculum---> cubiculum, cubicula Ablativus: servus---> servo, servis, ancilla---> ancilla, ancillis; cubiculum----> cubiculo, cubiculis Imperativus: voca, vocate in + ablativo ab + ablativo ex + ablativo cum + ablativo sine + ablativo is- ea- id, ii-eae-ea, eos-eas-ea, iis... Age, agite Quid agit...? carpit delectat pulcher-pulchra-pulchrum foedus-a-um nasus rursus atrium, perystilum, cubiculum, impluvium, fenestra, ostium, aqua, villa... rosa, lilium

Cap. VI VIA LATINA CONTENIDOS CONTENIDOS COMUNICATIVOS  Viajes: medios de transporte públicos y privados y desplazamientos.

      

VOCABULARIO Transporte y desplazamientos: via, porta, Medios de transporte: lectica, portat Adjetivos:fessus, amicus-inimicus, bonus-malus Partes del cuerpo: umerus Animales: equus Objetos: saccus Verbos de sentimientos: temor (timet) de movimiento (it, eunt, ambulat, vehit, intrat).

FACVLTAS LOQVENDI CAP VI MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘VIA LATINA’ Ficha PROFESOR NOMEN DISCIPULI / DISCIPULAE_________________________ Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Via quae est inter villam Marci et villam Titi non tam longa est quam via Latina, nam Marcus ad villam Titi ambulat et fessus non est. Iulia, quae post Marcum ambulat, autem fessa est. Quintus ante Marcum it. Iulia: Ubi es villa Titi? Procul a nostra villa est! Marcus: Via longa non est ab villa nostra ad villam Titi! Iulia: Fessa sum. Marce, cur a te non portor? Marcus: Quia servus non sum. Quintus: Veni, Iulia. Age, pone te in umeris meis. Nunc parva Iulia a Quinto vehitur ut saccus. Iulia: Videte, Cornelius in equo est . Unde venit Cornelius? Marcus: Tusculo venit et Romam it. Quintus: Ubi est domus Cornelii, Marce? Quintus: Romae est. In magna domo habitat. Iulia laeta est et cantat. Quintus Cornelium salutat et ab eo salutatur. Cornelius: Salvete! Quo pueri puellaque eunt? Marcus: Ad villam Titi. Cornelius: Prope est. Valete! ● ● ● ● ●

Ubi est Quintus? et Iulia? Cur Iulia est fessa? Quis Iuliam portat? Quo it Cornelius? Ubi habitat Cornelius?

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de via ad villam tuam. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas.

MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘VIA LATINA’ Ficha ALUMNO Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Via quae est inter villam Marci et villam Titi non tam longa est quam via Latina, nam Marcus ad villam Titi ambulat et fessus non est. Iulia, quae post Marcum ambulat, autem fessa est. Quintus ante Marcum it. Iulia: Ubi es villa Titi? Procul a nostra villa est! Marcus: Via longa non est ab villa nostra ad villam Titi! Iulia: Fessa sum. Marce, cur a te non portor? Marcus: Quia servus non sum. Quintus: Veni, Iulia. Age, pone te in umeris meis. Nunc parva Iulia a Quinto vehitur ut saccus. Iulia: Videte, Cornelius in equo est . Unde venit Cornelius? Marcus: Tusculo venit et Romam it. Quintus: Ubi est domus Cornelii, Marce? Quintus: Romae est. In magna domo habitat. Iulia laeta est et cantat. Quintus Cornelium salutat et ab eo salutatur. Cornelius: Salvete! Quo pueri puellaque eunt? Marcus: Ad villam Titi. Cornelius: Prope est. Valete!

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de via ad villam tuam. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas. Ecce indicia: Primum saluta condiscipulum tuum / condiscipulam tuam. Deinde interroga eum / eam: “ubi est villa tua? quo is ? Unde venis? Num mater tua ab servis portatur in lectica? Habesne multos amicos an inimicos? Cur pater tuus fessus est? Cur est laetus? Qui sunt post Iulium/ ante Davum/ apud Leandrum/ in lectica?

FACVLTAS AVDIENDI CAP VI 1. Qua in sententia melius colligitur textus quem audivisti? (1) a. Medus ad amicam suam ambulat et lecticam non portat.. b. Davus imperat et Medus paret. c. Medus cum domino lecticam non portat. d. Iulius dormit et a Davo et Urso portatur. e. Medus et Davus pugnant quia Medus non eos iuvat. 2. Responde ad interrogata.(5) ●

Num Iulius est in villa sua?

●

Qui Iulium portant?

●

Quo it Medus? Cur?

●

Cur Medus non paret Davo?

●

Cur Medus dominum suum non timet?

3. Verum an Falsum (4) Verum

Falsum

Iulius est in via Tusculo ad villam suam. A Lydia Medus amatur et is ad eam ambulat. Medus lecticam non portat quia fessus est.. Servus dominum qui dormit non timet SCRIPTVM [Audio: http://www.ivoox.com/14934284 ] Iulius habitat in villa prope Tusculum. Sed Iulius ab villa sua abest: is cum quattuor servis in via inter Tusculum et villam suam est. Iulius lectica a Davo et Urso portatur. Is dormit. Servi fessi sunt et iam non ambulant. Ecce Medus qui ab villa Romam via Latina it. Fessus non est, nam is ad Lydiam amicam ambulat. Medus Lydiam amat et ab ea amatur. Davus: Salve, Mede! Quo servus Medus ambulat? Medus: Ad amicam meam Lydiam. Davus imperat: Veni! lecticam porta! Medus: Phu! Cur non ambulat dominus post lecticam aut saccum portat? Davus: Quia dominus est et non servus. Dominus a servis vehitur. Medus: Nam Iulius iam meus dominus non est, neque Medum eum portat! Dominus qui dormit a Medo non timetur.

FACVLTAS LEGENDI CAP VI Titus in via Argentea est inter Norbam Caesarinam et Caperam. Via Argentea non tam longa est quam Appia. Is qui via Argentea venit per fluvium Anam et Tagum it. Fluvii Anas et Tagus Titum delectant quia pulchri sunt. Unde venit Titus? Is non Norba, sed Emerita venit. Quo it? Titus Caperam it. Villa ubi Titus habitat prope Caperam est. Marius prope Caperam quoque in lectica est . Quattuor servi dominum ab villa ad oppidum vehunt. Num servi saccum portant? Non, tantum parvum sacculum nummorum Marius in lectica portat. Unde venit Marius? Caurio venit, ubi cum familia sua habitat. Iam muri et Porta Caperae a Mario videntur. Per portam Caperam intrat. Per portam quoque intrat Titus, et Marium salutat, quia amici sunt: Salve, Mari!, et ab eo salutatur: Salve Tite!

a) Latine collige una sententia id quod legisti. (1) b) Responde ad interrogata: (4) ● Unde venit Titus? ● Quo it Marius? ● Quid portat Marius? ● Cur Titus Marium salutat? c) Indica utrum verum an falsum sit: (5)

Verum Via Argentea venit inter fluvium Anam et Tagum. Titus Caperae habitat Marius Caurio venit Marius a servis in lectica portatur Titus et Marius se vident in Porta Caperae

Falsum

FACVLTAS SCRIBENDI CAP VI Scribe parvum colloquium inter servos. Iulius dormit. In via ad Cornelium eunt. Medus abest.

Syrus: Magnus est meus saccus ! Leander:

Indicia • • • • • • • • • • • • • •

.

Praepositiones + acc.: ad, ante, post, inter, prope, circum, apud, per Praepositiones + ab.: ab/a, cum, ex, in, sine. Ubi? Quo?, Unde?, Qua? Loc. Romae, Tusculi Quo? Romam, Tusculum Unde? Roma, Tusculo longus-a-um duodecim porta eo is it, imus itis eunt. Leander- Leandri equus verbum passivum –atur, -antur, -etur, entur, -itur, -untur, -itur –iuntur Meus Lydiam amat --> Lydia a Medo amatur

Cap. VII PVELLA ET ROSA CONTENIDOS CONTENIDOS COMUNICATIVOS  Identificación personal: aspecto físico  Expresión de sentimientos

         

VOCABULARIO Sentimientos: lacrima, osculum, solum. Partes del cuerpo: oculus. Profesiones: ostiarius. Alimentos y flores: malum, pirum, rosa. Aspecto físico: formosus/ foedus. Cantidad: plenus/ vacuus. Objetos: speculum. Localización espacial: illic. Verbos: exspectat, tenet, aperit/claudit, terget, inest, dat. Verbos de sentimientos: lacrimat, de movimiento: vertit, advenit, adit, currit, exit.

FACVLTAS LOQVENDI CAP VII MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘PVELLA ET ROSA’ Ficha PROFESOR NOMEN DISCIPULI / DISCIPULAE_________________________ Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Ecce Iulia ante ostium villae. Sola est, quia Marcus et Quintus absunt. Ea Iulium exspectat, et in oculis eius sunt lacrimae. Syra, quae ex agro venit, in villam intrat et eam salutat. Syra: Salve, Iulia! Sed quid est? Terge oculos! Tuus nasus non tan foedus est quam meus! Immo formosus est! Iulia: Tace, Syra! Ecce pater meus qui advenit! Sed...cur is lecticam portat? Num est dominus? Iulius et Leander ambulant et lecticam portant. Iulius est ante lecticam, post lecticam est Leander. Ubi est Ursus? In lectica est. Syra: Salve, domine! Cur ambulas? Dominus es! Iulius: Ita vero, sed Ursus ad terram cadit cum sacco malorum et a Leandro et me portatur. Dave, hic saccum pone! Iulia: Pater, da mihi malum! Iulius: Hoc malum tantum puellae formosae est! Iulius ei malum dat. Iuliam malum terget et ante oculos tenet. Nunc Syra lacrimat. Iulia: Cur lacrimas, Syra? Syra: Quia pater tuus numquam malum mihi dat. Nonne formosam me videt? ● ● ● ● ●

Quem Iulia exspectat? Cur Iulia lacrimat? Ubi est Iulius? Cur Ursus in lectica portatur? Quid agit Iulia cum malo?

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de villa vestra. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas.

MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘PVELLA ET ROSA’ Fichas ALUMNO Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Ecce Iulia ante ostium villae. Sola est, quia Marcus et Quintus absunt. Ea Iulium exspectat, et in oculis eius sunt lacrimae. Syra, quae ex agro venit, in villam intrat et eam salutat. Syra: Salve, Iulia! Sed quid est? Terge oculos! Tuus nasus non tan foedus est quam meus! Immo formosus est! Iulia: Tace, Syra! Ecce pater meus qui advenit! Sed...cur is lecticam portat? Num est dominus? Iulius et Leander ambulant et lecticam portant. Iulius est ante lecticam, post lecticam est Leander. Ubi est Ursus? In lectica est. Syra: Salve, domine! Cur ambulas? Dominus es! Iulius: Ita vero, sed Ursus ad terram cadit cum sacco malorum et a Leandro et me portatur. Dave, hic saccum pone! Iulia: Pater, da mihi malum! Iulius: Hoc malum tantum puellae formosae est! Iulius ei malum dat. Iuliam malum terget et ante oculos tenet. Nunc Syra lacrimat. Iulia: Cur lacrimas, Syra? Syra: Quia pater tuus numquam malum mihi dat. Nonne formosam me videt? In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de villa vestra. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas. Ecce indicia: Primum saluta condiscipulum tuum / condiscipulam tuam. Deinde interroga eum / eam: “Quis aperit ostium in villa tua? Quid inest in sacco? Cui mater tua malum primum dat? Esne solus/a in cubiculo tuo? Cur rides ante speculum? Cur ploras? Quid pater tuus suae filiae dat ?

FACVLTAS AVDIENDI CAP VII 1. Qua in sententia melius colligitur textus quem audivisti? (1) a. Syra nasum foedum et oculos non pulchros habet. b. Delia oculos aperit et se delectat ante speculum. c. Syra et Delia in cubiculum Iuliae intrant et se vident in speculo. d. Delia laeta est sed Syra non quia formosa et foeda sunt. e. Sine lacrimis Syra non tam foeda est. 2. Responde ad interrogata. (5) ● ● ● ● ●

Cur ancillae in cubiculum Iuliae intrant? Adestne Iulia? Quae est ancilla formosa? Cur? Quae est ancilla foeda? Cur? Cur iam non plorat ancilla Syra?

3. Verum an Falsum (4)

Verum

Falsum

Speculum est post mensa Iuliae. Delia oculos aperit et se videt in speculo quod a Syra tenetur. Syra se vertit et videt Deliam quae lacrimat. Syra se videt in speculum neque ridet neque plorat

SCRIPTVM http://www.ivoox.com/15173247 Syra et Delia ancillae ex atrio exeunt. Syra: “Veni in cubiculum Iuliae. Illic bonum speculum est. Iulia speculum Aemiliae in cubiculo suo habet”. Syra et Delia in cubiculum Iuliae intrant. In cubiculo eius est parva mensa. Syra videt speculum quod in mensa est. Syra: “Ecce speculum in mensa. Claude oculos, Delia”. Delia oculos claudit. Syra speculum sumit et ante Deliam tenet. Syra: “Iam aperi oculos”. Delia oculos aperit et se videt in speculo, quod a Syra tenetur. Oculi Deliae pulchri sunt et formosus est nasus eius. Delia est ancilla formosa. Syra: “Ecce oculi tui pulchri et nasus tuus formosus”. Delia verbis Syrae delectatur et se ad eam vertit. In oculis Syrae lacrimas videt.

Delia: “Quid est, Syra? Ecce lacrimae in oculis tuis!” Syra: “Oculi mei non tan pulchri sunt quam tui, et foedus est nasus meus!” Delia: “Oh, Syra! Terge oculos. Non pulchri sunt oculi pleni lacrimarum! Sine lacrimis pulchri sunt oculi tui! Neque nasus tuus foedus est, sed tam formosus quam.... quam hoc pirum!” Syra oculos terget et Deliam interrogat: “Iamne pulchri sunt oculi mei?” Delia ridet et ei speculum dat: “Ecce speculum, vide oculos tuos in speculo!” Syra speculum ante se tenet, neque ridet, neque lacrimat...

FACVLTAS LEGENDI CAP VII Delia in cubiculum Davi intrat. Illic Davus adest, sed Delia eum non videt, nam servus post ostium est. Delia laeta non est. Rosam habet et ante nasum tenet. Delia: “O quam pulcher est Davus! Is autem me non amat, quia ...servus pulcher ancillam foedam non amat". Delia lacrimat. Davus ostium cubiculi claudit. Delia se vertit et eum videt. Davus: ”Quid est, Delia? Ancilla nunc tacet. Cur ancilla tacet? Davus: Terge oculos! Es laeta! Hanc rosam in mensa pone”. Ancilla paret. Davus: ”Foedane? Immo, formosa! Davus ad Lydiam adit et oculos eius terget. Davus: ”Veni et da mihi Davo parvum osculum, Delia!” Cui Delia osculum dat? Servus cui Delia osculum dat iam amicus Davus est.

a) Latine collige una sententia id quod legisti. b) Responde ad interrogata: ● Ubi est Davus? ● Cur lacrimat Delia? ● Quid agit Davus? ● Cui Delia osculum dat? c) Indica utrum verum an falsum sit: (1 punto)

Verum Davus in cubiculo suo est, sed Delia eum non videt. Delia laeta non est quia Davus eam non amat Delia non est formosa , immo foeda est. Davus oculos Deliae terget Amicus cui Delia osculum dat Davus est

Falsum

FACVLTAS SCRIBENDI CAP VII Intue tres imagines et parvum textum scribe.

Indicia • • • • • • • • • • • • • • • •

.

In + acc; in + abl se videt, se vertit lulius Marco/ Iuliae/ servis/ ancillis malum dat is-ea-id---> dat ei, eis Num? Nonne?. Immo advenit, adit salvete/ venite i / ite exit plenus / vacuus hic-haec- hoc hic- illic claudit/ aperit e/ ex + abl. cui? cui

Cap. VIII TABERNA ROMANA CONTENIDOS CONTENIDOS COMUNICATIVOS  Trabajo: Oficios  Compras y actividades comerciales: vestido, artículos del hogar, negocios, precios, formas de pago y reclamaciones.  Numerar.

           

VOCABULARIO Compras y actividades comerciales: taberna, pretium, vēndit, emit, cōnstat Joyas y abalorios: gemma, margarita, ornamentum, ānulus, līnea, gemmātus, ōrnat Profesiones: tabernarius Partes del cuerpo: digitus, collum Dinero: sēstercius, pecuniosus Lugar: medius Números: quārtus, vīgintī, octōgintā, nōnāgintā, Movimiento: cōnsistit, abit Percepción: aspicit Cantidad: tantus, quantus, satis, nimis Pronombres: ille, alius Otros verbos: clāmat, mōnstrat, ostendit, convenit

FACVLTAS LOQVENDI CAP VIII MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘TABERNA ROMANA’ Ficha PROFESOR NOMEN DISCIPULI / DISCIPULAE_________________________ Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Ecce Iulius Aemiliaque qui prope tabernam Albini ambulant. Aemilia multa pulchra ornamenta habet quia pecuniosus est vir eius. Albinus clamat: Ornamenta! Ornamenta! Aemilia consistit oculosque ad tabernam Albini vertit. Aemilia tabernam digito monstrat et Iulium dicit: “Aspice hos anulos, has gemmas, Iuli! Nonne hi pulchri sunt? Iulius: Iam multos anulos habes! Et Medus cum sestertiis nonaginta sacculum meum habet! Aemilia: Sed lineam cum margaritis non habeo. Iulius et Aemilia ad tabernam adeunt. Iulius Albinum interrogat: Iulius: Salve, Albine! Quot nummis constat linea cum margaritis? Albinus: Salve domine! Pretius huius lineae cum margaritis tantum est centum sestertii. Iulius: Id magnum pretium est! Quot margaritae in hac linea sunt? Albinus: Haec linea decem magnas margaritas habet, sed aspice illam, quae etiam habet sex pulchras margaritas. Pretium illius lineae est nonaginta sestertii. Aemilia: Tantum pretium ad tam parvam lineam non convenit. Iuli, da huic tabernario centum sestertios et in collo meo hanc lineam pone! Iulius pecuniam Albino dat et sacculum suum aspicit. Deinde lacrimat, quia sacculum vacuus est. Quid Albinus vendit? ● Cur Aemilia consistit ante tabernam Albini? ● Cur Iulius pecuniam non habet? ● Quot sestertiis constat linea cum decem margaritis? ● Ad quam lineam pretium non convenit? In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de taberna Romana. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas.

MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘TABERNA ROMANA’ Fichas ALUMNO Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Ecce Iulius Aemiliaque qui prope tabernam Albini ambulant. Aemilia multa pulchra ornamenta habet quia pecuniosus est vir eius. Albinus clamat: Ornamenta! Ornamenta! Aemilia consistit oculosque ad tabernam Albini vertit. Aemilia tabernam digito monstrat et Iulium dicit: “Aspice hos anulos, has gemmas, Iuli! Nonne hi pulchri sunt? Iulius: Iam multos anulos habes! Et Medus cum sestertiis nonaginta sacculum meum habet! Aemilia: Sed lineam cum margaritis non habeo. Iulius et Aemilia ad tabernam adeunt. Iulius Albinum interrogat: Iulius: Salve, Albine! Quot nummis constat linea cum margaritis? Albinus: Salve domine! Pretius huius lineae cum margaritis tantum est centum sestertii. Iulius: Id magnum pretium est! Quot margaritae in hac linea sunt? Albinus: Haec linea decem magnas margaritas habet, sed aspice illam, quae etiam habet sex pulchras margaritas. Pretium illius lineae est nonaginta sestertii. Aemilia: Tantum pretium ad tam parvam lineam non convenit. Iuli, da huic tabernario centum sestertios et in collo meo hanc lineam pone! Iulius pecuniam Albino dat et sacculum suum aspicit. Deinde lacrimat, quia sacculum vacuus est. In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de taberna Romana. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas. Ecce indicia: Primum saluta condiscipulum tuum / condiscipulam tuam. Deinde interroga eum / eam: “Ubi sunt tabernae in oppido tuo? Quid emunt et vendunt? Num mater tua multa ornamenta habet? Ad quem digitum anulum convenit? Quot sestertiis constat malum, pirum, etc? Quis/quae emit in familia tua?

FACVLTAS AVDIENDI CAP VIII 1. Qua in sententia melius colligitur textus quem audivisti? (1) a. Quintus Iuliaque viis Tusculanis ambulant. b. Iulia Quinto speculum digito monstrat. c. Speculum magnum est et Iulia parva. d. Tabernarii speculum, gemmas, rosas vendunt. e. Quintus speculum Iuliae emit. 2. Responde ad interrogata. (5) ●

Quid tabernarii vendunt?

●

Ubi Iulia consistit?

●

Quid est pretium speculi?

●

Quid Iulia Quinto digito monstrat?

●

Cur Iulia plorat?

3. Verum aut Falsum (4) Verum

Falsum

Iulia consistit ante tabernam aspicitque speculum magnum Pretium speculi decem nummi est Quintus tabernario decem tantum sestertios dat Iulia est puella parva et speculum est magnum SCRIPTVM [Audio: http://www.ivoox.com/16456737] Quintus et Iulia viis Tusculi ambulant. Multae tabernae sunt. Alii tabernarii gemmas vendunt, alii rosas, alii mala. Tabernarius clamat: ecce speculum! Eme speculum, puella! Iulia consistit oculosque ad tabernam vertit. Quintum dicit: O, quam pulchrum et magnum est illud speculum! Et id digito monstrat. Quintus: Quid speculum? Iulia: Illud quod vendit tabernarius. Quintus cum Iulia ad tabernam adit et tabernarium interrogat: Quot nummis constat magnum speculum? Tabernarius: Hoc speculum decem nummis constat, Quintus: Id magnum pretium est! Accipe nummos septem aut nullos! Tabernarius pecuniam accipit et Quinto speculum vendit sestertiis septem. Iuliae magnum speculum dat, Iulia speculum sumit et ante oculos tenet. oculos claudit ...et speculum in terra est... et iam speculum non est!. Ea Quinto speculum in terra digito monstrat et plorat. Quintus dicit: tantum speculum ad tam puellam parvam non convenit!

FACVLTAS LEGENDI CAP VIII Dorippa, amica Lydiae, per forum Romanum errat. In oculis eius lacrimae sunt, nam Lepidus, vir quem amat, ancillae osculum dat. Dorippa pecuniosa non est, parvam pecuniam habet, tantum decem nummos, itaque tabernas aspicit, non emit. Nunc in via prope tabernam Gaii ambulat. Paucae feminae quae in hac via ambulant ante tabernam Gaii consistunt. Gaius est tabernarius qui libros vendit. Alii tabernarii gemmas et margaritas vendit, alii mala et pira. Gaius clamat: “Libri!, Libri novi! Libri antiqui. Etiam liber “Lingua Latina Per Se Illustrata”!” Dorippa oculos ad tabernam Gaii vertit: hic sunt libri boni poetarum Romanorum, qui, ut rosae, in horto sunt. Dorippa oculos terget et ad tabernam adit. Dorippa: Cuius est hic liber? Dorippa librum digito monstrat Gaius: Hic liber est Horatii1, magni poetae. Id quod scribit pulchrum est. Dorippa: Quot nummis constat? Gaius: Tantum nonaginta nummis. Dorippa: Id magnum pretium est! Gaius: Immo parvum pretium. Sed aspice illum librum. Catulli2 est. Pretium illius libri non tantum est quantum huius. In illo antiquo libro sunt feminae virique qui se amant... Gaius in mensa ponit librum. Dorippa eum sumit et ante oculos tenet. Altera lacrima in oculo est…”Tantum decem sestertii in sacculo meo sunt. Accippe eos aut nullos”, et in mensa sacculum ponit. Gaius non respondet, sed nummos sumit et Dorippae librum dat. Dorippae librum vendit sestertiis decem. Dorippa a taberna abit. In via consistit atque laeta librum aperit: “Vivamus, mea Lesbia, atque amemus...” 1 et 2: Horatius et Catullus magni poetae Romani sunt.

a) Latine collige una sententia id quod legisti. (1) b) Responde ad interrogata: (4) ● ● ● ●

Cur Dorippa lacrimat? Quis est Gaius? Quot nummis sunt in sacculo Dorippae? Cur Dorippa librum Catulli emit?

c) Indica utrum verum an falsum sit: (5)

Verum Feminae quae ante tabernam Gaii consistunt paucae sunt Gaius tantum libros poetarum Romanorum vendit Omnia quod poeta Horatius scribit pulchrum est Dorippa Gaio librum decem nummis emit Dorippa est laeta quia librum habet

Falsum

FACVLTAS SCRIBENDI CAP VIII Mente finge: Tu es tabernarius Albinus. Debes anulum vendere C sestertiis Medo at Lydia.

Indicia • • • • • • • • • • • • • • •

.

is-ea-id ille-illa-illud hic-haec-hoc qui-quae-quod quis-quae-quid advenit/adveniunt adit /abit adsunt/absunt aspice/ aspicite Quantum est pretium...? ---XXX nummis constat Pretium huius ... XXX nummi est Tantus...tam non convenit O, quam...!

Cap. IX PASTOR ET OVES CONTENIDOS CONTENIDOS COMUNICATIVOS  Paisajes y ciudad/campo  Trabajos: Oficios  Naturaleza y seres vivos VOCABULARIO  Naturaleza: campus,herba, rivus, mons, vallis, collis, arbor, silva, sol, caelum, terra, nūbes, umbra, lucet  Seres vivos: canis, ovis, lupus, lātrat,ululat, balat  Profesiones: pāstor  Alimentos: cibus, panis, ēst, edunt, bibit  Otros: vestīgium, clāmor, modus  Sentimientos: timor  Partes del cuerpo: dēns  Color: niger, albus  Número: ūndēcentum  Verbos de movimiento: petit, ducit, errat, accurrit,  verbos: iacet, relinquit, quaerit, reperit, imponit,  Localización espacial: procul, supra, sub  Identidad: ipse

FACVLTAS LOQVENDI CAP IX MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘PASTOR ET OVES’ Ficha PROFESOR NOMEN DISCIPULI / DISCIPULAE_________________________ Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Ecce pastor Iulii in campo. Is undecentum oves alba et unam ovem nigram habet. Est quoque canis niger, cui pastor cibum dat. Canis a pastore panem accipit. Neque pastor neque canis herbam edunt, tantum oves herbam edunt. In montibus et in silvis lupus est, sed nunc in campo est. Lupus videt pastorem qui cani suo cibum dat. Etiam videt saccum cum pane, qui pastor in colle relinquit. Lupus herbam non est, sed oves (aut panem) Ecce ovis nigra oves albas relinquit et rivum petit, et in silvam intrat. Canis latrat, et pastor, qui iacet in umbra, iam non dormit. Cum cane silvam petunt. Ovis nigra in silva errat, procul a pastore ceterisque ovibus. Ubi est lupus, quoque in silva? Minime! Lupus in colle est, saccum cum pane dentibus petit… Pastor ovem nigram reperit et eam in umeros imponit. Canis dominum suum per silvam ducit ad oves, et vestigia lupi in colle reperit. Saccum abest. Procul in monte lupus (laetus cum pane) ululat. ● ● ● ● ● ●

Num canis herbam est? Et Lupus? Quid facit ovis nigra? Quo petit pastor? Quid facit pastor cum ove nigra? Quid reperit canis? Ubi est lupus?

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de campo et pastore. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas.

MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘PASTOR ET OVES’ Fichas ALUMNO Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Ecce pastor Iulii in campo. Is undecentum oves alba et unam ovem nigram habet. Est quoque canis niger, cui pastor cibum dat. Canis a pastore panem accipit. Neque pastor neque canis herbam edunt, tantum oves herbam edunt. In montibus et in silvis lupus est, sed nunc in campo est. Lupus videt pastorem qui cani suo cibum dat. Etiam videt saccum cum pane, qui pastor in colle relinquit. Lupus herbam non est, sed oves (aut panem) Ecce ovis nigra oves albas relinquit et rivum petit, et in silvam intrat. Canis latrat, et pastor, qui iacet in umbra, iam non dormit. Cum cane silvam petunt. Ovis nigra in silva errat, procul a pastore ceterisque ovibus. Ubi est lupus, quoque in silva? Minime! Lupus in colle est, saccum cum pane dentibus petit… Pastor ovem nigram reperit et eam in umeros imponit. Canis dominum suum per silvam ducit ad oves, et vestigia lupi in colle reperit. Saccum abest. Procul in monte lupus (laetus cum pane) ululat. In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de campo et pastore. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas. Ecce indicia: Primum saluta condiscipulum tuum / condiscipulam tuam. Deinde interroga eum / eam: “Quid est in campo? Ubi est sol, montes, rivus,... ? Imagina, tu es pastor. Quot oves habes? Habesne oves nigras? Quid agis in campo? Quid est canis tuus?

FACVLTAS AVDIENDI CAP IX 1. Qua in sententia melius colligitur textus quem audivisti? (1) a. Canis et pastor Pompeiam vident. b. Pompeia per silvam ad rivum it. c. Pompeia est femina pastoris sine timore. d. Pompeia cum cibo viri sui ad campum adit. e. Pompeia canem et pastorem petit per silvam. 2. Responde ad interrogata. (5) ● ● ● ● ●

Cur Pompeia ad campum adit? Videtne Pompeia solem supra se? Quem clamat Pompeia? Quis primum accurrit ad Pompeiam? Cui portat cibum Pompeia?

3. Verum an Falsum (4) Verum

Falsum

Pompeia est femina pastoris et cibum ēst. Ea neque caelum neque solem videt quia in silva sol non lucet Vestigia ovis nigrae non sunt, sed lupi. Pastor Pompeiam in umeros imponit SCRIPTVM [Audio: http://www.ivoox.com/11507060 ] Ecce Pompeia, femina pastoris quae ad campum adit. Pastor Faustinus in villa cibum relinquit, itaque ea cum pane per silvam it. In silva multae arbores sunt. Pompeia aquam e rivo bibit et laeta inter arbores errat, quia lupum non timet. In silva neque caelum neque solem supra se videt, quia sub arboribus sol non lucet neque caelum neque sol videntur... ad terram aspicit! Ecce vestigia! Num vestigia lupi sunt? Non, sed ovis nigrae. Itaque Pompeia clamat: Faustine, Faustine! Rufus, canis pastoris, latrat et ad eam accurrit. Pompeia se a cane vertit et ridet. Sine timore canem petit. Pastor quoque accurrit et feminam suam videt. Pompeia eum dicit: “Ecce cibus tuus, Faustine. Si vir meus cum cibo laetus est, itaque... Impone me in umeros!”

FACVLTAS LEGENDI CAP IX Ovis nigra oves albas relinquit et in campo errat. Ea herbam ēst et aquam bibit e rivo. Nunc collem petit. Pastor, qui nullam nubem videt in caelo, cum cane iacet et sub arbore collis dormit. Ovis nigra post ipsum arborem it et magna voce balat: bababa! Pastor oculos aperit neque ovem nigram aspicit, itaque eam quaerit. Dum canis vestigia ovis nigrae quaerit, ea ipsa lupum audit. Cum timore accurrit, ante pastorem consistit et ad eum balat. Canis eam latrat laetus, quia eam iam reperit. Pastor ovem et canem ad arborem ducit, et sub umbra iterum dormit, quia supra hunc campum caelum sine nubibus est...

a) Latine collige una sententia id quod legisti. (1) b) Responde ad interrogata: (4) ● ● ● ●

Quid facit ovis nigra? Quid facit pastor? Cur timet ovis? Quo it pastor cum cane et ove?

c) Indica utrum verum an falsum sit: (5)

Verum Ovis nigra cum ovibus albis in campo errat Pastor sub arbore dormit Ovis post arborem balat Pastor sub umbra arboris cum ove nigra iterum dormit Sol in caelo lucet sine nubibus

Falsum

FACVLTAS SCRIBENDI CAP IX His Imaginibus fabulam narra.

Indicia • • • • • • • • • • • • • • • •

.

pastor-oris, ovis-ovis ipse-ipsa-ipsum ēst-edunt una arbor (feminimum) una vallis (femininum) unus collis (masculinum) nubes alba /nubes albae supra + acc sub + abl petit umbram ubi est lupus ipse? ovis lupum ipsum videt ducit Duc me ad ovem! in umeris imponit ad pastorem accurrit

Ecce Tituli! Divide et seca hanc tabellam. Divide et pone partem primam in altero sacculo, partem vero secundam in altero sacculo. Discipuli unam tantum chartam ex uno sacculo sumant. Deinde oportet quaerant discipuli partem quae convenit. Denique bini rem novam scribere debent.

Prima pars

Secunda pars

Extremadura

nova provincia Romana!

Iulius

pater Marci non est!

Iulia

iterum plorat!

Medus

pecuniam non habet!

Multi servi

in uno cubiculo dormiunt!

Quintus

rursus in impluvio est!

Medus

Romae amicam habet!

Syra

nasum formosum nunc habet!

Dominus

ancillae Deliae osculum dat!

Albinus

parva pecunia ornamenta vendit!

Ovis nigra

lupum in silva videt!

Cap. X BESTIAE ET HOMINES CONTENIDOS CONTENIDOS COMUNICATIVOS  Naturaleza y seres vivos  Tiempo libre y ocio: vacaciones, intereses y habilidades VOCABULARIO  Naturaleza y seres vivos:āer, āla, cauda, mare, flumen, anima, animal, rāmus, folium, ōvum, pullus  Partes del cuerpo: pēs, pulmo  Objetos: petasus, nīdus, pila, lectus,  Profesiones: mercātor, nūntius  Otros: deus, vōx, nēmō  Adjetivos: ferus, vīvus/mortuus, crassus/tenuis, perterritus  Verbos de sentimientos: vult volunt

de movimiento: movēre, ascendere, cadere

 Otros verbos: capere, volāre, natāre, facere, vīvere, spirāre, parēre, lūdere, canere, audēre, occultāre, sustinēre, potest possunt, necesse est

FACVLTAS LOQVENDI CAP X MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘BESTIAE ET HOMINES’ Ficha PROFESOR NOMEN DISCIPULI / DISCIPULAE_________________________ Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Iulia, Quintus et Marcus apud rivum sunt. Iulia: Aspicite ut bibunt pisces in rivo! Cum pisces natant, cauda movetur et vestigia in aqua non faciunt. Quintus: Deus Neptunus etiam natare potest, is enim deus maris est. Et deus Mercurius nulla vestigia in aere facit cum imperia deorum ad homines portat. Marcus: Sine alis in pedibus et in petaso eius volare non potest! Homo qui petasum cum alis habet id vendere potest et pecuniam habere. Iulia panem e sacculo suo capit et piscibus eum dat. Iulia: Cur necesse est hominibus pecuniam habere? Marcus: Quia sic cibum emere possunt et edere. Nemo tantum anima vivit! Quintus: Spirare necesse est homini, quod animalia sumus. Iulia: Quomodo pulli in ovibus spirant? Marcus: Dum ova in nido sunt, pulli neque spirare neque canere audent quia aquila supra hortum volat et cibum quaerit… Iulia: Ascende in arbore, Quinte, et in ramo aquilae meum panem pone! Marcus: Crassus est Quintus! Ramus tenuis eum sustinere non potest! ●

Quid movent pisces dum natant?

●

Cur deus Mercurius nulla vestigia in aere facit?

●

Cur Marcus vendere petasum alatum vult?

●

Num homo sine cibo vivere potest?

●

Quid Iulia Quintum iubet?

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de bestiis. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas.

MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘BESTIAE ET HOMINES’ Fichas ALUMNO Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Iulia, Quintus et Marcus apud rivum sunt. Iulia: Aspicite ut bibunt pisces in rivo! Cum pisces natant, cauda movetur et vestigia in aqua non faciunt. Quintus: Deus Neptunus etiam natare potest, is enim deus maris est. Et deus Mercurius nulla vestigia in aere facit cum imperia deorum ad homines portat. Marcus: Sine alis in pedibus et in petaso eius volare non potest! Homo qui petasum cum alis habet id vendere potest et pecuniam habere. Iulia panem e sacculo suo capit et piscibus eum dat. Iulia: Cur necesse est hominibus pecuniam habere? Marcus: Quia sic cibum emere possunt et edere. Nemo tantum anima vivit! Quintus: Spirare necesse est homini, quia animalia sumus. Iulia: Quomodo pulli in ovibus spirant? Marcus: Dum ova in nido sunt, pulli neque spirare neque canere audent quia aquila supra hortum volat et cibum quaerit… Iulia: Ascende in arbore, Quinte, et aquilae pone panem meum in ramo! Marcus: Crassus est Quintus! Ramus tenuis eum sustinere non potest!

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de bestiis. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas. Ecce indicia: Primum saluta condiscipulum tuum / condiscipulam tuam. Deinde interroga eum / eam: “Suntne montes prope tuum oppidum? Et rivum? Quae bestiae sunt in campo tuo? Te delectant bestiae? Videsne aves in caelo? Cur volare non potest? Quis est cibus qui te delectat?

FACVLTAS AVDIENDI CAP X 1. Qua in sententia melius colligitur textus quem audivisti? (1) a. Non solum pulli sed etiam mater eius aquilam timent. b. Quintus et Iulia nidos in arboribus quaerunt. c. In ramo sunt nidi, sed Iulia videre non potest. d. Mater pullorum se occultat quia venit Quintus et Iulia. e. Quintus arborem non ascendit quia crassus est. 2. Responde ad interrogata. (5) ●

Ubi est mater pullorum?

●

Quid faciunt mater et pulli si aquila supra hortum volat?

●

Cur Quintus ascendere in arborem non vult?

●

Potestne homo vivere sine spirare?

●

Cur homo mortuus nidos videre non potest?

3. Verum aut Falsum (4) Verum

Falsum

Pullus sine cibo vivere potest. Cum aquila inter folia arborum volat, mater pullorum supra hortum se occultat Quintus in arborem ascendere non audet quia tenuis non est. Qui mortuus est oculos aperire non potest

SCRIPTVM [Audio: http://www.ivoox.com/17167768] Quintus et Iulia in horto sunt. Iulia: “Aspice, Quinte, nidum in ramo. Ubi est mater pullorum?” Quintus: “Mater cibum quaerit. Necesse est avibus cibum habere. Nemo enim sine cibo vivere potest. Cum aquila supra hortum volat, inter folia arborum mater pullorum se occultat, itaque neque pullos neque eam ipsam canere audimus.” Iulia: “Cur puer Quintus non ascendit in arborem et pullos mihi monstrat?” Quintus: “In arborem puer Quintus ascendere non audet, quia crassus est et ramus tenuis est.” Iulia: “Is qui non spirat tenuis esse potest, quia anima quae in pulmones ducitur abest.” Quintus: “Is autem qui non spirat mortuus est et qui mortuus est oculos aperire non potest. Et etiam qui oculos aperire non potest, nidos cum pullis videre non potest!”

FACVLTAS LEGENDI CAP X Ecce Marcus et Quintus ambulant per silvam. Ii ipsi nidos avium quaerunt. Nidi inter folia arborum sunt. Aves hic se occultant, ergo aquila eas reperire non potest. Dum pueri per silvam errant, lupus, qui cibum non habet, accurrit. Ecce Quintus perterritus in arborem ascendit et iam supra Marcum in arbore est. Marcus ipse ascendere non audet quod crassus est, itaque ramum tenuem sumit et ante lupum eum tenet. Magna voce clamat: “Abi, lupe!” Lupus eum aspicit. Marcus ambulare potest quod pedes habet, neque volare potest, quod alas non habet. Sed ramo verberare lupum potest: Marcus ipse cibum lupo esse non vult. Hic lupus Quintum clamare audit, et pastorem Iulii cum cane accurrere videt. Necesse est abire! Canis dentes ei ostendit (ergo iratus est!). Lupus se vertit, pueros relinquit et montes petit.

a) Latine collige una sententia id quod legisti. (1) b) Responde ad interrogata: (5) ● ● ● ● ●

Cur nidi inter folia sunt? Cur Marcus in arborem non ascendit? Cum videt lupum, quid clamat Marcus? Quid Marcus capit? Cur lupus se vertit et montes petit?

c) Indica utrum verum an falsum sit: (4)

Verum Aquila aves reperire non potest quia eae in nidis se occultant Lupus cibum quaerit Quintus in arborem ascendit sed Marcus non audet Lupus canem iratum accurrere videt

Falsum

FACVLTAS SCRIBENDI CAP X Perge fabulam scribere: Sine anima nemo potest vivere. Spirare necesse est homini, non cibum esse! Ecce Quintus, Marcus Iuliaque per hortum ambulant. In horto sunt Lilia et rosae, sed quoque arbores quae mala et pira dant. Mala pueris delectat, itaque Quintus in umeris Iuliam imponit et parva mala capiunt. Sed magnum malum in tenui ramo est et Iulia id capere non audet. Etiam ii aquilam supra eos et canem Margaritam volare vident! Tunc...

Indicia • • • • • • • • • • •

Animal, flumen, folium, Leo, pes, vox Potest / possunt Vult / volunt Cum + indicativus Infinitivus: vocare, videre, ponere, audire Infinitivus passivus: vocari, videri, poni, audiri Necesse est + inf + dat Pueri puellam canere audiunt Marcus Quintum ad terram cadere videt Gemmae edi non possunt

Cap. XI CORPVS HVMANVM CONTENIDOS CONTENIDOS COMUNICATIVOS  Expresar dolor o malestar físico.  Reproducir en estilo indirecto las palabras de otro

VOCABULARIO  Partes del cuerpo: ōs, capillus, frōns, gena, cerebrum, labrum, lingua, pectus, cor, sanguis, vēna, iecur, venter, viscera,  Colores: color, ruber  Profesiones: medicus  Objetos: pōculum, culter,  Otros: hūmānus,  Adjetivos: stultus, sanus/aeger  Adverbios: bene/male, modo  Verbos de sentimientos: sentīre, horrēre, gaudēre de movimiento: arcessere, revenīre,  Verbos de dicción: dīcere,  Otros verbos: fluere, sānare, sedēre, stāre, tangere, iubēre, aegrotare, spectāre, dolēre, appōnere, palpitāre, putāre, dētergēre, posse  Espacial: super/infra

FACVLTAS LOQVENDI CAP XI MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘CORPVS HVMANVM’ Ficha PROFESOR NOMEN DISCIPULI / DISCIPULAE_________________________ Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Marcus: Unde venis, Dave? Davus: Pater tuus me ad oppidum ire et medicum arcessere iubet. Marcus: Sed...quis nunc aegrotat? Davus: Iulia aegrotat. Canis pastoris stultus est. Dum Iulia cum eo pila ludit, eius crus mordet. Marcus: Fu! et ubi est Iulia? Davus: Ea super lectum cubiculi iacet. Aemilia cum Syra apud eam stat. Medicus etiam adest. Marcus: Quod dicit medicus? Davus: Medicus `canem dentem aegrum habere` dicit. Marcus: Non canem sed Iuliam sanare debet! Davus: Syra cultrum ante oculos medici tenet et eum dicit: Aude venam puellae meae aperire!!! Marcus: O quam proba est Syra! et quid dicit medicus? Davus: Medicus cultrum horret. Nihil dicit, et quietus est ut mortuus! Marcus: neque cor neque cerebrum habet hic medicus...neque sanguinem in venis! ● ● ● ● ●

Unde venit Davus? Cur Iulia aegrotat? Qui sunt cum Iulia? Quid dicit medicus? Quid facit Syra?

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de corpore humano. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas.

MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘CORPVS HVMANVM’ Fichas ALUMNO Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Marcus: Unde venis, Dave? Davus: Pater tuus me ad oppidum ire et medicum arcessere iubet. Marcus: Sed...quis nunc aegrotat? Davus: Iulia aegrotat. Canis pastoris stultus est. Dum Iulia cum eo pila ludit, eam crure mordet. Marcus: Fu! et ubi est Iulia? Davus: Ea super lectum cubiculi iacet. Aemilia cum Syra apud eam stat. Medicus etiam adest. Marcus: Quod dicit medicus? Davus: Medicus `canem dentem aegrum habere` dicit. Marcus: Non canem sed Iuliam sanare debet! Davus: Syra cultrum ante oculos medici tenet et eum dicit: Aude venam puellae meae aperire!!! Marcus: O quam proba est Syra! et quid dicit medicus? Davus: Medicus cultrum horret. Nihil dicit, et quietus est ut mortuus! Marcus: neque cor neque cerebrum habet hic medicus...neque sanguinem in venis!

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de corpore humano. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas.

Ecce indicia: Primum saluta condiscipulum tuum / condiscipulam tuam. Deinde interroga eum / eam: “ubi sunt aures tuae? quot membra sunt in corpore humano? Num bracchium dolet? Qui male audit in tua familia? Cur aegrotas?Si aegrotas, quis/quae apud te est? Quid facit medicus:

FACVLTAS AVDIENDI CAP XI 1. Qua in sententia melius colligitur textus quem audivisti? (1)

a. Equus aeger est quia medicus crassus est. b. Medicus nullum dentem nigrum videt in equi ore. c. Pastor et Davus Medicum rident. d. Equus ambulare non vult quia medicus crassus est. e. Equus medicum mordet et dentes dolent. 2. Responde ad interrogata. (5) ● ● ● ● ●

Num ad villam Iulii reddit medicus? Quid facit equus cum medicum eum ascendit? Cur medicus equum os aperire iubet? Quid agit medicus? Quid putat Davus de medico?

3. Verum aut Falsum (4) Verum

Falsum

Equus non se movet quia medicus sustineri non potest. Equus dentem nigrum in ore habet Davus equum os aperire iubet. Pastor neque cor neque cerebrum habet SCRIPTVM [Audio: https://www.ivoox.com/11797976] Medicus e villa Iulii exit atque Tusculum reddit. Equum ascendit. Medicus autem tam crassus est quam equo sustineri non potest. Itaque equus hinnit: hihihi!, quattuor pedes in terra ponit neque se movet. Servus Davus et pastor Faustinus e campo veniunt et medicum iratum esse vident. Davus medicum interrogat: Aegrotatne equus, medice? Aspice os eius: habetne unum dentem nigrum? Davus et pastor Faustinus rident. Medicus equum os aperire iubet et manum in ore ponit. Equus eum mordet. Medicus clamat: ei ei! manus dolet! Davus pastorem interrogat: Quid facit medicus, pastor? Pastor: Stultus est medicus. Medicus ‘manum dolere’ dicit. Davus medicum crassum esse putat, et eum dicit: Necesse est te ambulare, medice! Pastor: Neque cor neque cerebrum habet, tantum venter!

FACVLTAS LEGENDI CAP XI

Ecce Iulius ad villam advenit. Dum de lectica descendit, canem Iuliae non videt et ad terram cadit. “Ei, ei, caput dolet!”clamat. De capite eius sanguis videri potest. Aemilia perterrita advenit atque Leandro servo iubet: “I ad oppidum atque medicum arcesse”. Leander abit. Dominus a servo Syro in villa portatur et in lecto ponitur. Servus Leander cum medico ad villam revenit. Medicus cubiculum intrat et Iulium aspicit. Super caput capillus plenus sanguinis est. In ore dens abest, nec modo crure dextrum sed pede aeger est. Medicus manum super pectus Iulii imponit et dominum spirare et cor eius palpitare putat. Et dicit:”Bonum animal est Iulius, quia anima in pulmones ducit”. Medicus autem cultrum ad bracchium eius apponit et venam aperit. Ruber sanguis non solum de capite, sed etiam de bracchio nunc fluit! Medicus: Iam sanus est Iulius! Da poculum aquae viro tuo, Aemilia! Aemilia poculum tenet dum Iulius bibit. Dum medicus exit, ea stultum esse medicum putat. Parva canis Iuliae accurrit et magna voce latrat: bau bau! a) Latine collige una sententia id quod legisti. (1) b) Responde ad interrogata: (5) ● ●

Cur Iulius ad terram cadit? Quid faciunt Aemilia, Leander et Syrus?

●

Imponitne medicus manum super pedem?

●

Unde fluit nunc sanguis Iulii?

●

Cur Aemilia medicum stultum esse putat?

c) Indica utrum verum an falsum sit: (4)

Verum Iulius ad terram cadit quia canem Iuliae non videt Capillus Iulii plenus est terrae et sanguinis Medicus venam cruris dextri aperit Aemilia poculum aquae viro suo dat

FACVLTAS SCRIBENDI CAP XI

Falsum

Syrus medicum ex oppido arcessit. Id quod medicus agit, amicae tuae narra.

Amica, Iulius Syrum medicum arcessere iubet. Medicus venit et Quintum aperire os iubet. Medicus linguam rubram esse dicit...

Indicia • • • • • • • • • • • • • •

.

neutrum: caput, os, corpus, animal ille-illa-illud pede aeger est, capite aeger est super + acc supra + acc de + abl cubiculum intrat atque, nec, neque Acc + inf +videt, audit, sentit: medicus puerum spirare sentit Acc + inf + iubet: Iulius Syram aquam arcessere iubet: Acc + inf +dicit, putat: medicus ‘puerum dormire’ dicit Acc + inf +gaudet: Syra Quintum vivere gaudet Acc + inf +necesse est: necesse est puerum dormire posse (inf. possum)

Cap. XII MILES ROMANVS CONTENIDOS • Presentar a otras personas e informar del parentesco, nombre de familiares. • Expresión de sentimientos: tristeza por la ausencia de un ser querido • Preguntar por la longitud de algo (quam longus est?), la altura (quam altum est vallum?) • Medir longitud (gladius duos pedes longus est), altura (vallum decem pedes altum est), la anchura (ea via centum pedes lata est), y la distancia (Aemilius mille passus a fine imperii habitat). • Comparar longitud y pesadez de objetos (longus/brevis, gravis/levis) o su belleza (pulcher). VOCABULARIO • • • •

• • • • • • • • • • •

Familia: pater, mater, soror, frater, avunculus, filius, filia, Nombre: nomen, praenomen, cognomen Profesiones: miles Ejército: sustantivos: miles,eques, hostis, exercitus, dux, arma, scutum, pilum, gladius, hasta, sagitta, arcus, fossa, vallum, castra, passus, bellum, impetum, finis, equitatus, impetus,armatus . Partes del cuerpo: pugnus, pedes Cantidad: pars, gravis, Medida: pedes, passus, milia, brevis,altus, latus Límite: finis Temor: metus Sentimientos: tristis Otros: patria, fossa, vallum, barbarus, fortis, vester Verbos de sentimientos: metuere Verbos de movimiento: fugere Verbos: pugnare, dividere, oppugnare, expugnare, militare, defendere, iacere, incolere, ferre Otros: contra, ac.

FACVLTAS LOQVENDI CAP XII MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘MILES ROMANVS’ Ficha PROFESOR NOMEN DISCIPULI / DISCIPULAE_________________________ Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Iulio est unus frater, cui `Gaius` nomen est (praenomen `Iulius`, cognomen `Balbus`). Frater Iulii est patruus liberorum (id est, frater patris). Gaius non procul a fratre suo abest. Itaque semper iratus est Iulius, quia eius frater eum non delectat. Quintus et Marcus patrem suum iratum in atrium adire vident, et matrem interrogant: Cur pater noster iratus est? Aemilia: Pater vester iratus est, quia Gaius ex oppido Tusculo venit. Patruus vester villam nostram petit quia sine pecunia est. Pater vester et patruus non conveniunt… Quintus: Cur ii non conveniunt? Aemilia: Quod Gaius multum vinum bibit et, ut homines barbari, deinde pugnis in tabernis pugnat. Marcus: Nonne patruus Gaius gladium brevem habet ut avunculus Aemilius? Estne miles patruus Gaius? Aemilia: Gladium brevem non habet Gaius quod miles non est, sed mercator. Is vinum emit et vendit in Gallia, Hispania, Graecia...et in aliis partius imperii Romani. Marcus:Num Gaius altior est quam pater noster? Aemilia: Ita vero, is altior et fortior est quam pater vester...etiam citior, cum pecuniam habet in sacculo eius. Quintus: Si altior et fortior est, cur is in exercitu non est ut Aemilius et contra hostes pugnat? Aemilia: Quod tantum in vinum et feminas impetum facit… Tabernam bene defendit, et nullus germanus eam expugnare potest, sed patria… Patria ab militibus defenditur, non mercatoribus. ● ● ● ● ●

Quis est Gaius? Cur Iulius est iratus? Quid facit Gaius? Estne Gaius altior, fortior quam Iulius? A quibus patria defenditur?

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de militibus. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas.

MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA VILLA ET HORTVS’ Fichas ALUMNO Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata Iulio est unus frater, cui `Gaius` nomen est (praenomen `Iulius`, cognomen `Balbus`). Frater Iulii est patruus liberorum. Gaius non procul a fratre suo abest. Itaque semper iratus est Iulius, quia eius frater eum non delectat. Quintus et Marcus patrem suum iratum in atrium adire vident, et matrem interrogant: Cur pater noster iratus est? Aemilia: Pater vester iratus est, quod Gaius ex oppido Tusculo venit. Patruus vester villam nostram petit quia sine pecunia est. Pater vester et patruus non conveniunt… Quintus: Cur ii non conveniunt? Aemilia: Quod Gaius multum vinum bibit et, ut homines barbari, deinde pugnis in tabernis pugnat. Marcus: Nonne patruus Gaius gladium brevem habet ut avunculus Aemilius? Estne miles patruus Gaius? Aemilia: Gladium brevem non habet Gaius quod miles non est, sed mercator. Is vinum emit et vendit in Gallia, Hispania, Graecia...et in aliis partius imperii Romani. Marcus: Num Gaius altior est quam pater noster? Aemilia: Ita vero, is altior et fortior est quam pater vester...etiam citior, cum pecuniam habet in sacculo eius. Quintus: Si altior et fortior est, cur is in exercitu non est ut Aemilius et contra hostes pugnat? Aemilia: Quod tantum in vinum et feminas impetum facit… Tabernam bene defendit, et nullus germanus eam expugnare potest, sed patria… Patria ab militibus defenditur, non mercatoribus. In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de militibus. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas.

Ecce indicia: Primum saluta condiscipulum tuum / condiscipulam tuam. Deinde interroga eum / eam: “Tibi est avunculus, fratres, sorores? ubi habitat avunculus tuus? Num amici tui militant? Quis est miles? Putas milites hispani nunc nostram patriam defendunt? Quae arma ferunt? ubi habitant?

FACVLTAS AVDIENDI CAP XII 1. Qua in sententia melius colligitur textus quem audivisti? (1) a. Iberi hora sexta non pugnant. b. Quid agunt milites Romani et barbari?. c. Milites Romani gladiis pugnant, Iberi arcus saggitasque ferunt. d. Hora sexta milites Romani et Iberi dormiunt. e. Milites Romani fortiores sunt quam barbari. 2. Responde ad interrogata. (5) ●

Qui altiores sunt, milites Hispani an Galli?

●

Qui sunt Cesarus et Vimarus?

●

Quae arma portant Cesarus et Vimarus?

●

Quibus nostri milites castra defendunt?

●

Cur hora sexta Iberi ad terram arma iaciunt?

3. Verum aut Falsum (4) Verum

Falsum

Gladii militum Romanorum longiores et graviores sunt. Iberi in Hispania habitant Rufus et Brutus pugnis, non arcibus sagittisque pugnant. Hora sexta Cesarus et Vimarus umbram petunt SCRIPTVM [Audio: http://www.ivoox.com/11786778 ] Rufus et Brutus milites sunt in Hispania. Milites Hispani non tam alti quam milites Galli sunt, sed gladii peditum Hispanorum longiores et graviores sunt quam ii qui a Gallis feruntur. In Hispania sunt quoque Cesarus et Vimarus, viri Iberi. Qui sunt Iberi? Iberi sunt homines barbari qui Hispaniam incolunt. Iberi Cesarus et Vimarus exercitum nostrum oppugnant. Illi arcus sagittasque ferunt, non pugnis pugnant. In montes ascendunt ac saggitas in milites nostros iaciunt. Rufus, Brutus aliique milites autem pilis et gladiis castra defendunt. Sed Cesarus et Vimarus hora sexta arma ad terram iaciunt atque in magnas silvas fugiunt. Suntne perterriti? Non, sol in caelo lucet et umbram petunt ut pastor et oves. Necesse est eos dormire!

FACVLTAS LEGENDI CAP XII Ecce Aemilius Publius Paulus. Miles Romanus est qui via Latina ad villam Iulii it. Illic est soror eius, Aemilia. Fessus est, quia arma gravia fert et equo non vehitur. Sol lucet et nulla nubes in caelo videtur. Nullum cibum in sacco portat. In campo pastorem Faustinum videt atque ad eum adit. Sub arboris umbra Faustinus dormit dum oves in colle herbam edunt. Canis autem Aemilium adire videt latratque: ”Bau bau”. Faustinus oculos aperit et virum armatum qui advenit timet, quia ipse arma non fert, tantum baculum. Miles Aemilius pastorem Faustinum salutat: “Salve, pastor! Nonne in sacco tuo cibus est? Da mihi quoque vinum!” Faustinus militi panem dat. Faustinus: “hic panis durior est quam meus gladius!” Subito ii contra oves multos lupos accurrere vident. Nullae oves se defendere possunt, itaque perterritae per campum balant et deambulant. Faustinus canem iubet lupos petere, et canis sine metu impetum in hostes qui ululant facit, ...sed multi sunt lupi qui oppugnant! Miles, qui fortior quam Faustinus est, pilum et arcum cum saggittis fert atque contra exercitus luporum pugnat. Pilum leve procul a milite iaci potest, et ante saggitas Aemilii lupi fugiunt. Faustinus laetus dicit: “Ante te nullus lupus meas oves expugnare potest!” Gratias tibi ago, miles. Accipe hunc panem novum et bonum vinum ab hoc pastore! Faustinus et Aemilius rident et edunt et bibunt, dum canis tristis exspectat. Iam cibus ei non est!

a)

Latine collige una sententia id quod legisti. (1) b) Responde ad interrogata: (5)

 Cur fessus est Aemilius?  Ubi est Faustinus? Quid facit?  Cur Faustini panis militem non delectat? 

A quibus oves non se defendere possunt?

 Quid Aemilius contra lupos facit? c) Indica utrum verum an falsum sit: (4)

Verum Aemilius via Latina ad villam Iulii it Gladius durior est quam panis Canis impetum in lupos facit Canis iam esse non potest, quia Aemilius panem novum est

Falsum

FACVLTAS SCRIBENDI CAP XII Adde duas novas sententias cuique sententiae: Avunculo meo nomen est “Aemilius Publius Paulus”. Ecce nomen mihi quod viro Romano tria nomina sunt....

Avunculus meus miles est in Germania. Miles est.....

Germani sunt homines barbari qui...... Milites Romani contra Germanos pugnant quia....

Aemilius in castris habitat. Castra fossa et vallum habent; fossa...

Milites nostri provincias ac patriam nostram ab hostibus defendunt. Fortes sunt milites et...

Indicia • • • • • • • • • • • • • • •

Pater, mater, frater; miles Altus- alta-altum Noster-nostra-nostrum Brevis- breve Dat + sum: Marco una soror est Acc extens.: pilus Aemilii sex pedes longum est Gen part.: mille passus sunt quinque milia pedum Fero, fertur, feruntur Comparativo : altior...quam Ac + consonante = atque Imperare, parere + dat 4ª decl.: exercitus-us Pono--> imper. pone, inf ponere Capio---> imper cape, inf. capere Audio---> imper. audi, inf. audire

Exercitium ad scriptam expressionem exercendam (post capitulum XII, minimum) Chartulas I et II imprime et eorum titulos recide. In duobus sacculis eos pone et a paribus circulisve posce eos ex quoque sacculo chartulam sumere; tunc duobus dimidiis efficient titulum de quo textus narrans nuntium iis scribendus erit.

Hoja 1 y de la Hoja 2. Ponlos en dos bolsas y pide a las parejas/grupos que cojan un papel de cada bolsa; formarán entonces con las dos mitades un titular sobre el que tendrán que escribir un texto narrando la noticia.

Eis tempus defini et postea collige nuntios ad eos emendandos. In chartulis coloribus dissimilibus definitivam compositionem scribent. In magna charta discipulos omnes nuntios colligare et primam ephemeridis paginam designere necesse est, dispositio constituenda erit atque eligendum erit nomen ephemeridis. Potes etiam eis proponere imagenes vel photographias includere quae in delineatione rationem habere necesse erit. Pro numero textuum facto iis dissimiles ephemeridis paginas delineare licebit et ita quos nuntios in prima pagina et quos in parte interiore adsint constituere. Fotocopia y recorta los titulares de la

Limítales el tiempo y recoge después las noticias para corregirlas. En tarjetas de diferentes colores harán después la redacción definitiva. En una cartulina grande deberán pegar todas las noticias y diseñar la portada de un periódico, tendrán que decidir la maquetación y elegir un nombre para el periódico. Puedes también proponer la inclusión de dibujos o fotografías que tendrán que tener en cuenta en el diseño. Según el número de textos realizados podrán diseñar varias páginas del periódico y, en ese caso, acordar qué noticias van en portada y cuáles en el interior.

Chartula I / Hoja 1 ...amicum pulchrum habet ...ad terram cadit ...contra exercitus hostium pugnant ...in monte ululat

Chartula II / Hoja 2 Lydia Quintus Milites

...nunc rosas vendit ...sacculum domini habet ...filia Aemiliae non est ...Quintum pulsat ...speculum sumit

Lupus Albinus Medus Iulia Marcus Syra

...saccum magnum portat

Leander

Cap. XIII ANNVS ET MENSES CONTENIDOS CONTENIDOS COMUNICATIVOS • Tiempo cronológico. Años, meses, días, partes del año, etc VOCABULARIO •

• • • • •

• •

Tiempo y calendario romano: annus, mensis, dies, saeculum, tempus, mane, vesper, nox, hora, initium, meridies, postremum, kalendae, idus, nonae, aequinoctium, aestas, hiems, ver, autumnus, incipere, nuncoperire. Naturaleza: luna, stella, lux, forma, lacus, glacies Partes del cuerpo: facies Meteorología: imber, nix, calidus, frigidus Ciudad: urbs Números: dimidius, aequus, totus, exiguus, undecim, triginta, sexaginta, ducenti, trecenti, quintus, sextus, septimus, octavus, nonus, decimus, undecimus, duodecimus Adjetivos: clarus, obscurus Verbos: nominare, illustrare, velle, erat, erant

FACVLTAS LOQVENDI CAP XIII MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘ANNVS ET MENSES’ Ficha PROFESOR NOMEN DISCIPULI / DISCIPULAE_________________________ Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata (In culina Syra et Iulia sunt) Syra: Capricornius-Leo- Cancer, Aries-Libra-Pisces-Taurus, Virgo- Gemini-Aquarius, Scorpio et Saggitarius! Iulia: Cur canis, Syra? Syra: Cano dum laboro et signa zodiaci disco. Itaque dies et horae tam longissimi non sunt. Iulia: Audi meum cantum mensium: Kalendae Ianuariae, Dies secundus Februarii, dies tertius Martii et quartus Aprilis, quintus Maii, sextus Iunii et Septimus Iulii… Syra: Sanctus Firmulus! Iulia: Syra, cur mensis primus Ianuarius nominatur a deo Iano, Syra? Syra: Quod Ianus est deus cui duae facies sunt. Item mensis Ianuarius est finis anni antiqui et initium anni novi. Nonne te delectat Ianuarius, Iulia? Iulia: Maxime me delectat Februarius, quia brevior est quam ceteri undecim menses… sed quota hora est, Syra? Syra: Prope meridiem; aspice solem altissimum in caelo. Iulia: Nocte nunc luna plena est, quod lupus in monte ululat et ululat. Marcus dicit eum non bestiam sed hominem esse…capilli mei horrent cum lupus ululat... Syra: Calidissimae est mens Marci ut aestas! Necesse est eum sanguinem de bracchio extrahi ● ● ● ● ●

Qui sunt signa zodiaci? Qui est tertius mensis in anno? Quis es deus Ianus? Cur mensis Februarius Iuliam delectat? Quota hora est?

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de temporibus anni. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas.

MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘ANNVS ET MENSES’ Fichas ALUMNO Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata (In culina Syra et Iulia sunt) Syra: Capricornius-Leo- Cancer, Aries-Libra-Pisces-Taurus, Virgo- Gemini-Aquarius, Scorpio et Saggitarius! Iulia: Cur canis, Syra? Syra: Cano dum laboro et signa zodiaci disco. Itaque dies et horae tam longissimi non sunt. Iulia: Audi meum cantum mensium: Kalendae Ianuariae, Dies secundus Februarii, dies tertius Martii et quartus Aprilis, quintus Maii, sextus Iunii et Septimus Iulii… Syra: Sanctus Firmulus! Iulia: Syra, cur mensis primus Ianuarius nominatur a deo Iano, Syra? Syra: Quod Ianus est deus cui duae facies sunt. Item mensis Ianuarius est finis anni antiqui et initium anni novi. Nonne te delectat Ianuarius, Iulia? Iulia: Maxime me delectat Februarius, quia brevior est quam ceteri undecim menses… sed quota hora est, Syra? Syra: Prope meridiem; aspice solem altissimum in caelo. Iulia: Nocte nunc luna plena est, quod lupus in monte ululat et ululat. Marcus dicit eum non bestiam sed hominem esse…capilli mei horrent cum lupus ululat... Syra: Calidissimae est mens Marci ut aestas! Necesse est eum sanguinem de bracchio extrahere…

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de temporibus anni. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas.

Ecce indicia: Primum saluta condiscipulum tuum / condiscipulam tuam. Deinde interroga eum / eam: “Quae sunt tempora anni? Quae sunt dies aestate? Quis est mensis frigisissimus in Hispania? Et calidissimus? Eo tempore quid populus facit? Quid faciunt arbores hieme? Quid aestate?

FACVLTAS AVDIENDI CAP XIII 1. Qua in sententia melius colligitur textus quem audivisti? (1) a. Mense Iulio dies longissimi sunt. b. Quintus Aemiliam interrogat de hora, die atque mense. c. Iulius Caesar improbus vir erat: Iam mensis a Quinto nomen non habet. d. Hora nona sol in caelo lucet. e. Quintus diem horam novam habere vult. 2. Responde ad interrogata. (5) ●

Quid facit Quintus?

●

Cur hora nona etiam sol in caelo lucet ?

●

Suntne longissimi dies mense Iunio?

●

Cur mensis “Quintilis” “Iunius” nunc est ?

●

Quid Quintus facere vult?

3. Verum aut Falsum (4) Verum

Falsum

Quintus aeger e lecto solem in caelo videt Dies atque horae longiores hieme quam aestate sunt Ante tempora Caesaris ei mensi erat nomen Quintilis. Hora “quintiliana” a Quinto nominari potest SCRIPTVM [Audio: http://www.ivoox.com/18230044] Aemilia apud filium aegrum Quintum sedet. Quintus per fenestram caelum spectat. Quintus: Quota hora est, mamma? Sol altus in caelo etiam videtur. Aemilia: Hora nona est. Sed tempus anni est aestas. Iunius initium aestatis esse dicitur, et etiam dies atque horae esse longiores aestate quam hieme. Quintus: Suntne etiam longissimi dies mense “Quintile”? Aemilia: Non tam longi quam mense Iunio sunt dies mense “Iulio”, non “Quintile”. Ante tempora Caesaris ei mensi erat nomen Quintilis, sed nunc est “Iulius” ab Iulio Caesare. Quintus: O quam improbus vir erat ille Iulius, quod iam mihi nomen mensis non est! Sed ut sol lucet altissimus in caelo...dies aliam novam horam habere potest! Et hora nova “quintiliana” a me nominari potest!

FACVLTAS LEGENDI CAP XIII Hora decima est. Iam post fenestram luna dimidia videtur, quae formam habet litterae D. Est December, mensis obscurissimus anni. Marcus in cubiculum Quinti intrat et apud eum sedet. Etiam Quintus aeger in lecto iacet quia pes eius dolet. Marcus manum ponit in fratris sui fronte. Quintus: O quam frigida est manus tua, frigidior quam glacies! Marcus: Tempus frigidum est hiems. Necesse est per atrium ambulare et aquam impluvii tangere! Aspice, Quinti, fenestram: montes et campi nive operiuntur! Quintus: Cur Marcus manum in pectore eius non ponit? Marcus: Tace et audi: Pater nos Tusculum ad ‘Saturnalia‘ ferre vult! Quintus: Quid est ‘Saturnalia‘? Marcus: Sunt dies in quibus necesse est in via canere et ludere et ridere et… Quintus: Quando sunt hi dies?? O, quam longae sunt horae in lecto! Necesse est cum matre et patre adire, sed Tusculum longissimum est et ambulare non me convenit… Marcus Aemiliam venire audit et sub lecto se occultat. Aemilia intrat et dicit: “Quinte, iam satis obscurum est. Necesse est te dormire”. Aemilia abit. Marcus sub lecto parva voce dicit: “Quinte, in aliis terris nox est atque homines dormiunt! …Ideam habeo! Cur mensis ‘December‘ ‘Iulius‘ non nominatur et etiam ‘Iulius‘ ‘December‘? Hoc modo facile est te ad Saturnalia venire!” Quintus clamat: Tuus frater de illo viro Iulio Caesare, qui suum mensem ‘Quintilem‘ habet, nihil audire vult! Aemilia rursus intrat: “Iam satis est. Marce, exi sub lecto et in cubiculum tuum i! Tempus est dormire!

a) Latine collige una sententia id quod legisti. (1) b) Responde ad interrogata: (5) ● ● ● ● ●

Qui mensis anni est? Quid facit Marcus? Quae sunt ‘Saturnalia‘? Cur Marcus sub lecto se occultat? Cur Aemilia rursus intrat?

c) Indica utrum verum an falsum sit: (4)

Verum December tam obscurus quam Ianuarius est. Marci manus frigida est quod aquam impluvii tangit Iulius familiam eius Tusculum ad ‘Saturnalia‘ ferre vult Ante tempora Caesaris “Iulio” mensi erat nomen “Quintilis”

Falsum

FACVLTAS SCRIBENDI CAP XIII Comple sententias.

Tempora anni sunt quattuor: ver, aestas, autumnus et hiems. Quid agis in quoque tempore anni? Vere.... Aestate.... Autumno..... Hieme....

Indicia • • • • • • • • • • • • • •

Dies, facies, glacies, meridies Altus- altior - latissimus Longus longios- longissimus Tunc erat … nunc est Eo tempore /antiquis temporibus/ eo die Igitur, atque Aut / vel Dicitur + oración de infinitive Undecimus, duodecimus, terttius decimus… Undecim, duodecim, tredecim… Dimidia pars, tertia pars, quarta pars… Ianuarius, Februarius, Martius, Aprilis,… Kalendae, Idus, Nonae Ablativo de tiempo: Kalendis Martiis…

Cap. XIV NOVVS DIES CONTENIDOS CONTENIDOS COMUNICATIVOS .  Actividades de la vida diaria: trabajo/estudio  Vestido y calzado VOCABULARIO  Animales: gallus  Vestido y calzado: vestimentum, tunica, toga, calceus, nudus, togatus, vestire, induere  Parentesco: parentes  Educación: tabula, stilus, regula  Objetos: res  Adjetivos: apertus-clausus, purus-sordidus, uterque, neuter, alter,  Espacio: dexter-sinister  Cantidad: omnis, nihil, nullus, nemo  Números: primum  Tiempo: hodie, deinde  Verbos: cubare, vigilare, valere, excitare, lavare, surgere, mergere, solere, frigere, poscere, gerere, inquit  Verbos de sentimientos: de movimiento: excitare, surgere, afferre, mergere,  Pronombres: mihi, tibi, mecum, tesum, secum.  Adverbios: adhuc

FACVLTAS LOQVENDI CAP XIV MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘NOVVS DIES’ Ficha PROFESOR NOMEN DISCIPULI / DISCIPULAE_________________________ Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata In villa Iulii Davus et Ursus servi sunt. Uterque servus cubat in parvo lecto, neuter in magno. Alter servus dormit, alter vigilat. Uter servus vigilat, Davus an Ursus? Davus dormit, Ursus vigilat. Ursus ad servum dormientem adit eumque excitat: Dave, Dave, Quota hora est? Davus oculos aperit et per fenestram lunam novam in caelo videt. Iratus Ursum interrogat: cur mane eo modo a te excitor, stulte? Ursus: Non solum gallum canentem, sed etiam hominem ambulatem per atrium audio. Puto eum dominum non esse. Et capili horrent, cor palpitat et cetera. Davus: Sed tu altior es quam ego! Merge caput in aquam frigidam! Hoc modo simul lava faciem et aures , et videre et audire hominem errantem potes! Ursus:Tu ipse es fortissimus! Necesse est te utrisque manibus totum corpus eius calidum ponere! Davus e lecto surgit et friget, quod sine vestimentis est. Tunicam capit et induit, deinde calceos ponit baculumque sumit. “Veni mecum, Urse” -inquit- “Sunt tibi quoque duae manus, et quattuor oculi magis quam duo vident!” Ursus: Nullam rem porto ut soleo, ergo tecum ire non possum. Age, tempus est tibi pugnare dum dormio. Vale, Dave! ● ● ● ● ●

Ubi dormit uterque servus? Uter servus vigilat? Cur Davus ab Urso excitatur? Quomodo Ursus audire hominem errantem potest? Cur Ursus cum Davo non it?

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de rebus quas agis cum e lecto surgis. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas.

MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA‘NOVVS DIES’ Fichas ALUMNO Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata In villa Iulii Davus et Ursus servi sunt. Uterque servus cubat in parvo lecto, neuter in magno. Alter servus dormit, alter vigilat. Uter servus vigilat, Davus an Ursus? Davus dormit, Ursus vigilat. Ursus ad servum dormientem adit eumque excitat: Dave, Dave, Quota hora est? Davus oculos aperit et per fenestram lunam novam in caelo videt. Iratus Ursum interrogat: cur mane eo modo a te excitor, stulte? Ursus: Non solum gallum canentem, sed etiam hominem ambulatem per atrium audio. Puto eum dominum non esse. Et capili horrent, cor palpitat et cetera. Davus: Sed tu altior es quam ego! Merge caput in aquam frigidam! Hoc modo simul lava faciem et aures , et videre et audire hominem errantem potes! Ursus:Tu ipse es fortissimus! Necesse est te utrisque manibus totum corpus eius calidum ponere! Davus e lecto surgit et friget, quod sine vestimentis est. Tunicam capit et induit, deinde calceos ponit baculumque sumit. “Veni mecum, Urse” -inquit- “Sunt tibi quoque duae manus, et quattuor oculi magis quam duo vident!” Ursus: Nullam rem porto ut soleo, ergo tecum ire non possum. Age, tempus est tibi pugnare dum dormio. Vale, Dave!

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de rebus quas agis cum e lecto surgis. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas. Ecce indicia: Primum saluta condiscipulum tuum / condiscipulam tuam. Deinde interroga eum / eam: “Hora prima est. Quid facis? Num mater tua te excitat magna voce? Quando surgis e lecto? Lavasne faciem manusque vel totum caput? Quae vestimenta induis?

FACVLTAS AVDIENDI CAP XIV 1. Qua in sententia melius colligitur textus quem audivisti? (1) a. Marcus in cubiculum Quinti adit quia lupum audit. b. Quintus vigilat quia pes ei dolet. c. Neque Marcus neque Quintus dormit. d. Quintus oculos aperiens Marcum apud lectum stantem videt. e. Quintus dormire vult sed Marcus eum excitat. 2. Responde ad interrogata. (5) ● ● ● ● ●

Num uterque puer dormit? Cur non dormit Quintus? Cur Marci capilli horrent? Quem videt Quintus oculos aperiens? Cur necesse est Marcum pedes lavare?

3. Verum aut Falsum (4) Verum

Falsum

Neuter puer dormit Quintus vigilans lupum ululantem audit Marcus timet et ad cubiculum Quinti adit. Marcus pedes sordidos habet SCRIPTVM [ http://www.ivoox.com/18611839] Hac nocte uterque puer cubat in cubiculo, sed neuter dormit: alter puer aegrotat, alter vigilat. Quinto nec pes tantum dolet, sed etiam caput et bracchium. In lecto iacens horas numerat et gallum canentem audire vult. Marcus tamen vigilans lupum ululantem audit. Luna plena est, et per fenestram apertam intrat aer frigidus. Marci capilli horrent, et e lecto surgit et in cubiculum fratris eius intrat. Quintus oculos aperiens Marcum apud lectum stantem videt: Quid est, Marce? Cur frater meus adest in meo cubiculo? Marcus: Non procul lupus auditur et frater tuus timorem habet. Potestne is apud te dormire? Quintus: Ita vero, Marce, sed necesse est te pedes sordidos lavare! Et deinde, tace!. Tempus est dormire!

FACVLTAS LEGENDI CAP XIV Nox est. Villa Iulii obscura et quieta est. In cubiculo ancillarum Syra cum Lydia est. Lydia bene dormit, sed Syra dormire non potest, quod Quintus aegrotat. Altera ancilla dormit, altera vigilat. Syra e lecto surgit et ad Lydiam dormientem adit eamque excitat. In aurem eius parva voce dicit: “Nonne Lydia vigilat?” Eo modo excitatur Lydia, et oculos aperiens Syram apud lectum stantem videt. In oculis Syrae lacrimae sunt. Iam neutra ancilla dormit. Lydia: “Cur Syra me excitat? Gallus canens non auditur. Excita gallum!” Et ridens in lecto se vertit et videt Syram lacrimantem. “Quid est, Syra? Cur lacrimae sunt in facie tua?” Syra: Tua amica Syra lacrimat quia Quintus aeger est. Is ‘non modo pedem, sed etiam bracchium dolere‘ dicit. O quam stultus est ille medicus! Meus Quintus aegrotans nec panem nec malum esse vult! Lydia, veni mecum in cubiculum Quinti! Lydia: “Syra, Quintus non tam aeger est quam medicus putat: solum est puer qui de arbore cadit! Age, Syra, bibe poculum aquae et rursus in lectum tuum i !” Syra non cubat, sed faciem aqua frigida lavat ut solet et sine calceis ad atrium exit. Cubiculum Quinti intrat et quieta puerum dormientem aspicit. Tunc genas albas eius tangit et in fronte ei parvum osculum dat. Ostium claudit et ad cubiculum redit. Lydia Syram intrantem audit et eam interrogat: “Quomodo se habet Quintus?” Syra: “Bene valet. Iam laeta sum. Lydia: “Tempus est dormire. Mane adhuc non est”. Per fenestram apertam aer frigidus intrat. Pedes nudi frigent Syrae, itaque se ipsam cubare iubet: “Age, Syra, Quintus vivus est! Lectus te exspectat!”

a) Latine collige una sententia id quod legisti. (1)

b) Responde ad interrogata: (5) ● ● ● ● ●

Cur Syra dormire non potest? Quid facit Syra? Quam videt Lydia cum oculos aperit? Cur Syra quieta puerum aspicit? Quo Syra se ipsam ire iubet?

c) Indica utrum verum an falsum sit: (4)

Verum Altera ancilla dormit, altera vigilat Lydia oculos aperiens Syram apud lectum sedentem videt Syra numquam faciem aqua frigida lavat Quintus bene valet quod genas eius albae sunt

Falsum

FACVLTAS SCRIBENDI CAP XIV Comple textum: Hodie gallus canens et aer frigidus in cubiculum meum intrantem me excitant. …

Indicia • • • • • • • •

Uter, utra utrum Neuter, neutra, neutrum Alter, altera, alterum Uterque, utraque, utrumque Mecum, tecum secum… Participio presente: vigilans, canens, iacens, dormiens… Inquit Omnis, nullus

Cap. XV MAGISTER ET DISCIPVLI CONTENIDOS CONTENIDOS COMUNICATIVOS .  Educación: sistema educativo

VOCABULARIO          

Educación: ludus, magister, discipulus, virga, Mobiliario: sella, ianua, lectulus Profesiones: magister Adjetivos: verus, malum, severus, tacitus, posterior, inferior, prior Partes del Cuerpo: tergum Pronombres: ego, tu, nos, vos Adverbios:: nondum, statim, tum Conjunciones: antequam, at, si, nisi Verbos: punire, considere, exclamare, desinere, reddere, recitare, licere, sum es, sumus, estis Verbos de movimiento: redire

FACVLTAS LOQVENDI CAP XV MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘MAGISTER ET DISCIPVLVS’ Ficha PROFESOR NOMEN DISCIPULI / DISCIPULAE_________________________ Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata In ludo cum magister Diodorus intrat pueri eum videntes de sella surgent et eum salutant: ‘salve, magister!’ Magister: Considete, pueri. Nomina discipulorum pronuntiare incipio: Sexte! Sextus: Adsum! Magister, primus inter pares sum! Primus ianuam pulso, primus ludum intro, primus omnibus sum! Magister: O, discipule probe…! Marcus: Id quod dicit verum non est. Dum Sextus ianuam pulsat ego ipse per fenestram in ludum intro, itaque primus sum! Magister: Verumne dicis? Necesse est te punire! Statim ad me veni! Titus: Magister, primus sum et non Marcus, quia cum recitare incipis statim in sella ut lectulo dormire soleo et ad villam non redeo. Excitans, etiam in ludo sum, itaque primus sum! Magister: Hic in ludo non licet dormire! Necesse est tergum omnium puerorum virga verberare! Mihi bracchia fortiora quam militi sunt! Sed...Ubi est virga? Marcus: Aspice in via, Iulia virga cum cane sua Margarita ludit! Iulia: Cape virgam, Margarita! Magister (clamans): Redde virgam meam, Iulia!... ● ● ● ● ●

Quid faciunt pueri magistrum videntes? Cur Sextus probus discipulus est? Cur Marcus dicit se primum esse? Ubi dormit Titus? Ubi est virga magistri?

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de ludo. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas.

MODELO PRUEBA ORAL Y LECTURA ‘MAGISTER ET DISCIPVLVS’ Fichas ALUMNO

Lege primum textum et responde deinde responde ad interrogata In ludo cum magister Diodorus intrat pueri eum videntes de sella surgent et eum salutant: ‘salve, magister!’ Magister: Considete, pueri. Nomina discipulorum pronuntiare incipio: Sexte! Sextus: Adsum! Magister, primus inter pares sum! Primus ianuam pulso, primus ludum intro, primus omnibus sum! Magister: O, discipule probe…! Marcus: Id quod dicit verum non est. Dum Sextus ianuam pulsat ego ipse per fenestram in ludum intro, itaque primus sum! Magister: Verumne dicis? Necesse est te punire! Statim ad me veni! Titus: Magister, primus sum et non Marcus, quia cum recitare incipis statim in sella ut lectulo dormire soleo et ad villam non redeo. Excitans, etiam in ludo sum, itaque primus sum! Magister: Hic in ludo non licet dormire! Necesse est tergum omnium puerorum virga verberare! Mihi bracchia fortiora quam militi sunt! Sed...Ubi est virga? Marcus: Aspice in via, Iulia virga cum cane sua Margarita ludit! Iulia: Cape virgam, Margarita! Magister (clamans): Redde virgam meam, Iulia!...

In hac parte oportet loqui duo-tria minuta de ludo. Oportet respondeas ad unam / duas quaestiones a tuo condiscipulo positas. Ecce indicia: Primum saluta condiscipulum tuum / condiscipulam tuam. Deinde interroga eum / eam: “ubi est ludus? prope, procul a villa tua? Quid facis in ludo? Estne magister severus? Oportet magistrum improbos discipulos punire? Omnes res ferens ad ludum is? audisne recitationem magistri? Bene recitas et scribis?

FACVLTAS AVDIENDI CAP XV 1. Qua in sententia melius colligitur textus quem audivisti? (1) a. Marcus Sextum verberat quod improbus discipulus est. b. Marcus nunc magister est. c. Necesse est punire Marcum. d. Sextus lacrimat quod male recitat. e. Titus Marcum iuvat et Sextum verberant 2. Responde ad interrogata. (5) ● ● ● ● ●

Quid Marcus Tito iubet? Quem accusat Titus? Ubi Marcus Sextum verberat? Cur Titus dicit “lacrimare puero Romano non convenire”? Quid agit Marcus magistrum videns?

3. Verum aut Falsum (4) Verum

Falsum

Marcus nunc est magister quod magister abest Sextus Titi librum habet Marcus tergum Sexti virga verberat Sextus ‘se aegrum esse’ dicit SCRIPTVM [Audio: https://www.ivoox.com/11797625] Antequam intrat magister, Marcus et Titus in ludum intrant. Marcus: Aspice, Tite, magister nondum adest. Necesse est me magistrum esse! Claude ianuam, conside et aperi librum, o improbe discipule! Statim Sextus intrat. Titus: O magister Marce, librum non habeo quod… Sextus meum librum habet! Sextus: Tu verum non dicis! Ecce meus liber! Titus: Redde meum librum, Sexte! Marcus: Necesse est te punire! Sexte, da mihi virgam! Titus Sextum brachiis capit dum Marcus tergum Sexti verberat. Sextus clamare et lacrimare incipit. Titus: Lacrimare puero Romano non convenit! Marcus magistrum intrantem in ludum vidit et virgam ad terram iacit. Magister: Quid est? Cur ploras, Sexte? Marcus: Quia male recitat et ‘se aegrum esse’ dicit! Improbus discipulus est!

FACVLTAS LEGENDI CAP XV Alcodium5 est oppidum Hispaniae in provincia Carthaginensi6. Illic est ludus puerorum. Magister ludi est vir Graecus cui nomen est Iacobus7. Discipuli eum amant quod non severus est nec eos virga verberat si improbi sunt. Lucius librum et tabulam et ceteras res ferens Alcodium ambulat et ad ludum it. Primum ianuam pulsat , tum ludum intrat et magistrum salutat: “salve, magister Iacobe!” Iam ceteri discipuli adsunt. Lucius statim intrat nec ianuam claudit. In sella considit et librum aperit. Iacobus: “Cur considis antequam ianuam claudis?” At Lucius: “Ego”, inquit, “ianuam non claudo cum ad ludum venio, quia sic dum recitas, initium veris spectare possumus: nova folia arboris, novam herbam camporum, etiam aves quae canere incipiunt!” Iacobus ridens: “Sed eo modo quod recito non auditis! Hic in ludo non licet aves audire”. Lucius: “Verum dicis. Bene recitas, Iacobe! Bonus es magister! Sed… cur non in campo recitas? Te audientes horam totam taciti sumus …” Iacobus: “Quia antequam partem libri priorem recitare incipio, alii pueri in arbores ascendunt, alii cum ovibus ludunt, alii supra herbam dormiunt… Pueri: “Nos non ludimus, immo te audimus, magister!” Haec verba audiens Iacobus librum claudit, baculum sumit et “surgite”, inquit, “discipuli!” Pueri: “ Cur baculum sumis? Necesse non est nos punire! Iam improbi discipuli esse desinimus et taciti sumus! Iacobus: “Virga aut baculo punire magistris non convenit, sed docere. Et ad ianuam adiens “agite”, inquit, “pueri. Ver adest! Cur litteras Latinas et Graecas in campo non quaerimus?”

a) Latine collige una sententia id quod legisti. (1) b) Explica: (5) ● 5

Quid est Alcodium?

Alcodium: Alcoy In provincia Carthaginiense: En la provincia Cartaginense 7 Iacobus: Santiago 6

● ● ● ●

Quis est Iacobus? Cur Lucius ianuam non claudit? Cur in ludo aves audire non licet? Num Iacobus baculo discipulos punire vult?

c) Indica utrum verum an falsum sit: (4)

Verum Magister Iacobus virga discipulos verberat si improbi sunt Lucius initium veris spectare vult, ergo ostium non claudit. Discipuli timent cum Iacobus baculum sumit Punire magistris non convenit, sed docere

Falsum

FACVLTAS SCRIBENDI CAP XV Lege titulum et scribe parvum textum. • • •

Marcus considere non potest. Ubi est librum Titi? Dormire in ludo non licet!

Indicia • • • • • • • • • •

Coniugatio: habeo, habes, habet… Sum, es, est… Possum, potes, potest… Eo, is, it… Ego, tu, nos vos O discipulos improbos! Licet + dat + inf. Quintus dicit ‘se aegrum esse’ Mecum, tecum secum Si, nisi, at

RUBRICAS DE VALORACIÓN DE LAS COMPETENCIAS COMUNICATIVAS RÚBRICA DE EVALUACIÓN DE LA EXPRESIÓN ESCRITA CRITERIOS

EXCELENTE

BIEN

REGULAR

DEFICIENTE

PLANIFICACIÓN

Organiza la información con claridad y coherencia, distinguiendo partes del discurso Compone un texto amplio, con diversas construcciones rico en vocabulario Marca perfectamente la articulación entre frases y párrafos utilizando gran variedad de conectores Aplica correctamente las reglas ortográficas y gramaticales Crea un texto completamente original

Organiza la información con claridad

Ajusta sus ideas al tema planteado, pero no organiza la información con claridad

No organiza la información ni ajusta las ideas al tema planteado

Escribe un texto mediano, pero con vocabulario preciso

Escribe un texto breve con vocabulario limitado

Escribe un texto muy corto y repite palabras

Escribe secuencias de texto cohesionadas con diversos conectores

Usa algunos conectores básicos

No usa o confunde conectores

Usa una ortografía correcta. Tiene pocos errores de morfología, que no dificultan la comprensión del texto

Escribe con errores ortográficos y de morfosintaxis que dificultan la comprensión del texto Compone un texto con bastante situaciones similares al manual base y muchas frases idénticas al texto base Compone un texto con bastantes situaciones similares al manual base y muchas frases idénticas al texto base

Confunde letras, no usa signos de puntuación ni de acentuación, tiene errores gramaticales graves Rescribe un texto memorizado

REDACCIÓN

ESTRUCTURA

LENGUA

Crea un texto nuevo que recuerda el argumento de alguna parte del texto base ORIGINALIDAD

Crea un texto completamente original

Crea un texto nuevo que recuerda el argumento de alguna parte del texto base

Reescribe un texto memorizado

RÚBRICA PARA LA EVALUACIÓN DE LA INTERACCIÓN Y EXPRESIÓN ORAL CRITERIOS

EXCELENTE

BIEN

REGULAR

DEFICIENTE

EXPRESIÓN Y COHESIÓN

Es capaz de hablar del tema propuesto de una forma perfectamente comprensible, integrando vocabulario y construcciones en cualquier contexto improvisado. Trata todos los puntos de la tarea. Ideas perfectamente organizadas. Sigue perfectamente la conversación y responde de manera acertada y rápida a las preguntas.

Puede hablar del tema incorporando palabras y construcciones nuevas en contextos conocidos. Trata la mayoría de los puntos de la tarea. Ideas bien organizadas.

Tiene dificultades para desarrollar su discurso, pero incorpora vocabulario y construcciones nuevas con ayuda.

Discurso poco comprensible. No puede articular frases, sólo algunos sintagmas y con errores. No incorpora nuevo vocabulario ni construcciones vistas.

Sigue adecuadamente la conversación. Tarda un poco en contestar a las preguntas, pero con insistencia y ayuda lo consigue, corrigiendo errores. Se expresa con buena fluidez y autonomía.

Sigue la conversación aunque con pausas. Entiende las preguntas aunque responde incorrectamente a algunas, y no corrige siempre los errores.

Tiene muchas dificultades para seguir la conversación. No puede responder, responde incorrectamente o con monosílabos. No corrige nunca los errores.

Poca fluidez y organización del discurso.

Expresa sus ideas con notable esfuerzo.

Utiliza correctamente ycon pocos errores estructuras sintácticas y elementos morfológicos adecuados de su nivel.

Utiliza suficientemente estructuras sintácticas y elementos morfológicos de su nivel, aunque hay errores que no afectan a la comprensión.

Escasa fluidez Uso pobre de estructuras sintácticas y elementos morfológicos con errores que afectan a la comprensión.

INTERACCIÓN

Expresa sus ideas con excelente fluidez y autonomía. .

GRAMÁTICA

Utiliza perfectamente las estructuras sintácticas y elementos morfológicos de su nivel sin errores.

Trata los puntos básicos de la tarea. Ideas suficientemente organizadas.

No desarrolla los puntos básicos de la tarea. Ideas desorganizadas.

LÉXICO

PRONUNCIACI ÓN

Vocabulario latino variado y apropiado a su nivel.

Vocabulario latino menos variado y con algunas repeticiones. Tiene recursos para expresar ideas de otra forma. Usa a veces la lengua materna

Vocabulario latino suficiente para la tarea, con muchas repeticiones. Intenta expresar ideas de otra forma. Hay interferencias con la lengua materna.

Vocabulario latino escaso inferior a su nivel con muchas repeticiones e interferencia s constantes de su lengua materna.

Pronunciación correcta y perfectamente inteligible, sin influencia de su lengua materna. en el acento, ritmo y entonación.

Pronunciación con escasos errores y claramente inteligible. Acento, ritmo y entonación buenos aunque con influencia de la lengua materna.

Pronunciación suficientemente inteligible con algunos errores que no impiden la comprensión. El acento, el ritmo y la entonación no se alejan demasiado de la norma.

Pronunciación deficiente con errores que impiden la comprensión Fuerte influencia de la lengua materna en el acento, ritmo y entonación.

RÚBRICA PARA LA EVALUACIÓN DE LA COMPRENSIÓN LECTORA CRITERIOS

EXCELENTE

BIEN

REGULAR

DEFICIENTE

IDENTIFICACIÓN DEL TEMA PRINCIPAL Y RESUMEN

Identifica perfectamente el tema central del texto y lo escribe en una oración clara Explica claramente los hechos más relevantes del texto Entiende perfectamente el contenido de un texto sin ningún tipo de ayuda, y es capaz de deducir del texto las respuestas acertadas a todas las preguntas que se le hace

Reconoce con muchas dificultades al tema principal del texto, y lo resume usando frases literales Mezcla hechos importantes con secundarios

No reconoce el tema principal ni es capaz de resumirlo en una oración

IDENTIFICACIÓN DE LOS HECHOS RELEVANTES

Identifica con dificultad el tema central del texto y/o lo resume de forma poco precisa Localiza algunos hechos importantes

Entiende el contenido de un texto releyéndolo una vez, y deduce del texto las respuestas a más de la mitad de las preguntas que se le hace

Entiende el contenido del texto con ayuda, y deduce del texto las respuestas a menos de la mitad de las preguntas que se le hace

Tiene dificultades para reconocer el contenido del texto, y deduce del texto las respuestas a muy pocas de las preguntas que se le hace

COMPRENSIÓN Y DEDUCCIÓN

No identifica los hechos importantes

RÚBRICA PARA LA EVALUACIÓN DE LA COMPRENSIÓN AUDITIVA CRITERIOS

EXCELENTE

BIEN

REGULAR

DEFICIENTE

IDENTIFICACIÓN DEL TEMA PRINCIPAL Y RESUMEN

Describe claramente de qué trata el audio

Identifica perfectamente los hechos más importantes

Describe con mucha dificultad de qué trata el audio Identifica algunos hechos importantes

Intenta resumir diciendo fragmentos literales del audio

IDENTIFICACIÓN DE LOS HECHOS MÁS RELEVANTES COMPRENSIÓN Y DEDUCCIÓN

Comprende perfectamente el contenido del audio y es capaz de deducir del texto las respuestas acertadas a todas las preguntas que se le hace.

Describe con alguna dificultad de qué trata el audio Identifica los hechos más importantes con alguna dificultad Comprende el contenido del audio aunque tiene leves dificultades, y deduce del texto las respuestas a más de la mitad de las preguntas que se le hace

Comprende el contenido del audio de forma general, y deduce del texto las respuestas a menos de la mitad de las preguntas que se le hace

Tiene dificultades serias para comprender el contenido del audio, y deduce del texto las respuestas a muy pocas de las preguntas que se le hace

Identifica con dificultad algún hecho importante.

MODELO DE FICHA PARA EXAMEN EXPRESIÓN E INTERACCIÓN ORAL Nomen et Praenomen

Aestimatio

A: B: (+) MEMORIA (EXPRESIÓN Y COHESIÓN)

(-) Optime ( 4 ) Bene ( 3 ) Recte ( 2 ) Male ( 1 ) Pessime ( 0 )

ACTIO (INTERACCIÓN) Optime ( 4 ) Bene ( 3 ) Recte ( 2 ) Male ( 1 ) Pessime ( 0 ) INVENTIO (GRAMÁTICA) Optime ( 4 ) Bene ( 3 ) Recte ( 2 ) Male ( 1 ) Pessime ( 0 ) ELOCUTIO (VOCABULARIO) Optime ( 4 ) Bene ( 3 ) Recte ( 2 ) Male ( 1 ) Pessime ( 0 ) DICTIO (PRONUNCIACIÓN) Optime ( 4 ) Bene ( 3 ) Recte ( 2 ) Male ( 1 ) Pessime ( 0 ) NOTAE: /20

SUMMA:

111