NDIHMA E PARË; TRAUMA E ORGANEVE DIGJESTIVE
Prof. Assoc. Dr. Avdyl Krasniqi QKUK; Klinika e Kirurgjisë
Jul 19, 2015
1
DEFINICIONI
Ndihma e parë është shkathtësi e dhënjes së ndihmës urgjente në vendin e akcidentit, bazuar në parimet e pranuara të mjekësisë, me mjetet dhe materialin që ka qëlluar në disponim në atë kohë. Është metodë e aprovuar e trajtimit të rastit urgjent para se ai të merret nën përkujdesje të mjekut.
Jul 19, 2015
2
QËLLIMI I NDIHMËS SË PARË
Trajtimi adekuat i rastit urgjent me qëllim të: Mbajtjes së jetës; Parandalimit të përkeqësimit të gjendjes së saj; Promovimit të shërimit në fazën e cila mund të jetë periudha më kritike.
Jul 19, 2015
3
Parimet e ndihmës së parë në vend të ngjarjes Qëllimet kryesore Stabilizimi, jo shërimi
Jul 19, 2015
4
FAZAT E NDIHMËS SË PARË
FAZA ZERO:
FAZA 1: A: B: C:
FAZA 2: FAZA 3:
VLERËSIMI DHE MENAXHIMI I HAZARDIT VËSHTRIMI PRIMAR (AIRWAY) RRUGËT E FRYMËMARRJES (BREATHING) FRYMËMARRJA (CIRCULATION) QARKULLIMI MENAXHIMI FOKUSIMI NË LËNDIME SIPAS SISTEMEVE
FAZA 3:
FOKUSIMI NË LËNDIME SIPAS SISTEMEVE
Fokusimi në lëndimet tjera; Fillohet nga koka dhe shkohet teposht Deformitete Ndieshmëri Gërvishtje Lëndime tjera
FAZA 3: FOKUSIMI NË LËNDIME SIPAS SISTEMEVE
ABDOMENI a. Evaluimi i abdomenit i. inspektimi për plagët, gërvishtje, distenzion ii. tonet e peristaltikës së zorrëve iii. mbrojtja muskulare b. Gjakderdhjet e brendshme –shoku c. Kockat e pelvikut
Jul 19, 2015
7
Jul 19, 2015
8
Përkufizimi i abdomenit
Diafragma
Muri perparem i abdomenit
Eshtrat e pelvikut
Shtylla kurrizore
Muskujt e barkut dhe ijeve Figure 6-3
Anatomia e siperfaqës së abdomenit
Kuadrantet
Sipërm —djathtë, majtë Poshtëm—djathtë, majtë
Ksifoidi
Simfiza pubis
Umbilikusi
figure 13-23
Jul 19, 2015
11
Lëndimet më të shpeshta të trafikut
Trauma Trauma Trauma Trauma Trauma
Jul 19, 2015
e kokës kurrizore e gjoksit abdominale gjymtyreve (ekstremiteteve)
12
Mekanizmi i lëndimit Modeli i lëndimit në aksidente të trafikut 1. 2. 3. 4.
Koka Gjoksi Abdomeni Kofsha
Jul 19, 2015
13
Mekanizmi i lëndimit Modelet e lëndimit në aksidente me këmbësorë
Jul 19, 2015
14
15
Lëndimet abdominale
Mund të shkaktojnë dëmtime të organeve të brendshme dhe gjakderdhje nga vazot e mëdha të gjakut Zorrët dhe organet tjera abdominale mund të dalin jashtë nga plagët e hapura Ndihma mjekësore duhet ofruar menjiherë Gjakderdhja, shoku dhe dëmtimi organeve mund të shkaktojnë vdekje brenda një kohe të shkurtë
Trauma barkut -
Jul 19, 2015
Trauma e mbyllur Trauma depërtuese (shpuese)
18
Zorra
Mezenteriumi
Lendimet e mbyllura te abdomenit
Lëndimet abdominale
Shenjat dhe simptomet
Dhimbje e fortë abdominale dhe ndieshmëri në dhimbje Dalja organeve jashtë apo plagë të hapura Nauzea dhe vjellja (posaçërisht gjak) Shtangimi muskujve abdominal Simptomet e shokut
Lëndimet abdominale- simptomet dhe shenjat
Barku I fryrë dhe forma e çrregulluar Gërvishtje në bark dhe regjionin e ijeve Ndieshmëri dhe dhimbje në palpacion Dhimbja edhe në regjionet jashtë vendit të lëndimit Dhimbja referuese në rajonin e krahut Mbrojta muskulare Pozita e fetusit; këmbet e lakuara në gjunjë dhe kofshë Pulsi periferik i dobësuar
Muri I barkut I shtanguar Nauzea, vjellja, hematemeza Frymëmarrja shpejtuar, sipërfaqësore Pulsi shpejtuar Plagë të hapura dhe penetruese Dalja organeve-zorrës jashtë përmes plagës së hapur Gjaku në urinë Molisje e përgjithshme e skajshme Etja Shtypja e ultë e gjakut
21
Para dhënjes së ndihmës së parë
Vlerësimi i Vendit
Bëni kontrollën për të gjitha rreziqet
Jul 19, 2015
22
Jul 19, 2015
23
Jul 19, 2015
24
Vlerësimi i vendit të ngjarjes Prioriteti absolut në kujdesin Paraspitalor
Siguria në radhë të parë “Heronjë të vdekur nuk mund të shpëtojnë jetëra”
Jul 19, 2015
25
26
Shërbimet e emergjencës Çdoherë duhet dhënë informacionet në vijim: •
Emri dhe numri telefonit
•
Trego vendin e saktë të akcidentit
•
Llojin e incidentit
•
Serizitetin e incidentit
•
Numrin e të lënduarëve
MOS NDËRPREJ TELEFONIN DERISA TË THONË TË NDËRPRESH ! 26
Lëndimet abdominale
Ndihm parë
Vendosja e pacientit në baë të rrafshët në pozitë në shpinë
Vendosja e jastekut apo rollnës nën gjunjë për të ndihmuar relaksim të muskujve Koka dhe shpatullat ngriten për të ndihmuar frymëmarrjen
Largohen rrobet përreth plagës apo organit të dalur jashtë Mbulimi i organeve me fasha të mëdha sterile të lagura me tretje fiziologjike apo ujë
Nuk duhet: Me sondue plagën dhe As me provue per te nxjerr trupat e huaj nga barku Nëse ndonjë organ është shkëputur nga trupi, merre me duar të, dorëza sterile (mundësisht) dhe vendose mbi barkun e pacientit.
Jul 19, 2015
28
Lëndimet abdominale
Nuk duhet tentuar për të rivendosur organet e dalura jashtë Asgjë per goje të lënduarit
I lënduari mund të ankohet për etje të theksuar Buzët dhe gjuha dhe hapësira e gojës duhet të njomet me lecka të ftohta me ujë të ftohët
Menjiherë të kërkohet ndihma mjekësore
Plagët e abdomenitmë të rënda të barkut janë ato ku objektet penetrojnë murin e abdomenit dhe shpojnë organet e brendshme apo enët e mëdha të gjakut. Në këto raste gjakderdhja mund të jetë shumë e rëndë dhe vdekjeprurëse.
Jul 19, 2015
31
Shkaktarët tjerë
Evisceracioni organeve Së pari masat emergjencës mjekësore, pastaj: 1. Mbulohet organi dalur me mbulesë sterile të lagur me tretje apo ujë steril mundësisht. 2. Mbi mbulesë vendoset material plastik apo të ngjashëm për të mbajtur të njomur dhe të ngrohët. 3. Parandalimi shokut, monitorimi shenjave vitale të të lënduarit. KURR MOS PREK ORGANET E DALURA DHE MOS TENTO KTHIMIN E TYRE Në BARK.
33
Trauma depërtuese (shpuese) - Mbulo me fashë sterile të lagur - MOS RIVENDOS Rrjedhje e lartë e oksigjenit Qasje intravenoze - Transport i shpejt
Jul 19, 2015
34
Trauma e topitur Shenjat dhe simptomet -
Dhimbje Ngurtësia Mbrojtje
Trajtimi -
Rrjedhje e lartë e oksigjenit Qasje I.V.
- Transport i shpejt
Jul 19, 2015
35
PYETJE?
Jul 19, 2015
36
