Filipino: Wika ng Karunungan
SANAYSAY: Wika ang pinakamagandang regalo ng Maykapal sa kanyang mga nilalang. Ito ang tanging kasangkapan kasangkapan ng tao sa pakikipag-ugnayan pakikipag-ugnayan niya sa kapwa, sa asosasyon, sa instit institusy usyon on at maging maging sa dakila dakilang ng Batha Bathala. la. Malaki Malaki ang nagaga nagagawa wa ng wika wika sa pagkakaroon ng magandang unawaan, ugnayan, mabuting pagsasamahan, at higit sa laha lahatt upan upang g mak makapag apagta tamo mo ng karu karun nunga ungan. n. Kaya aya mara marapa patt lama lamang ng na pahalagahan natin ang ating sariling wika, ito’y walang iba kundi ang ating wikang Filipino.
Kung Kung wala ang wikang wikang Filipino, ilipino, paano kaya magkakai magkakaintin ntindiha dihan n ang mamamayang mamamayang Pilipino, Pilipino, paano kaya mapabibi mapabibilis lis ang pagsulon pagsulong g ng kaunlara kaunlaran n ng ating bansa, paano kaya tayo mapalalapit sa isa’t isa, at paano kaya mabibigyan ng edukasyon ang bawat kabataang Pilipino !a bawat isang tanong at marami pang kasunod na katanungan, hindi sapat ang senyas, larawan, ang kulay, ang ingay o anuman anumang g paraa paraang ng maaari maaari natin nating g likhai likhain n upang upang matugu matugunan nan ang lahat lahat ng mga katanung katanungan. an. !a lahat ng ito, kailangan kailangan ang ating ating pambansang pambansang wika,ang wika,ang wikang wikang Filipino. Bilang mga tao, nagbiyaya ang Panginoon ng isipan upang gamitin at ipalaganap. Maraming tanong sa isipan ng isang tao, mga tanong na nakakaapekto sa bawat galaw, kilos, at desisyon ng sarili. !a paaralan, tinuturo ang kahalagahan ng mga bagay-bagay katulad nalang ng wikang pambansa. "ng isang bansa na may sariling wika wika ay nang nangan anga gahu hulu luga gang ng mala malaya yang ng bans bansa. a. "n "ng g wika wika ay isan isang g para paraan an ng komunikasyon. #ahil sa wika nagkakainindihan ang lahat ng tao. Iba$t-ibang wika sa bawat lugar, komunidad, at bansa. Mahalaga ang wika ng isang bansa katulad ng Wikang Filipino. "ng isang tao na gumagamit ng Wikang Filpino ibig sabihin isa siyang Pilipino pero bakit ang ibang Pilipino ay ikinakahiya ang sariling wika Ito ba ang sinasabing mahalaga at mahal raw ng mga mamamayan ang sariling wika ngunit kahit gamitin man lamang ito ay di magawa dahil sa mga masasamang ideya, at kuro-kuro na namuo sa isipan ng ibang tao o mga banyaga tungkol sa Pilipino na dahilan na ikahi ikahiya ya ang saril sariling ing wika wika.. Kung mahala mahalaga ga talaga talaga sa mga Pilip Pilipino ino ang Wika Wikang ng Pambansa ay gagamitin ito kahit kailan at saan man magpunta. Marami Maraming ng iba$t iba$t-ib -ibang ang wika wika dahil dahil sa ar%he ar%hepil pilago ago ng hugis hugis ng bansa bansa Pilip Pilipino ino o tinatawag ding &arayti ng wika. !abi ng marami na ang Wikang Ingles ang mas mahalaga kumpara sa Wikang Filipino dahil ang Wikang Ingles ang pangunahing
linggwahe na mas ginagamit ng karamihan kahit saan man magpunta sa buong mundo. Pero para sa mga Pilipino at sa mga taong mas nakakaintindi sa kahalagahan ng ating Wikang Filipino, ito ang sumisimbolo sa katauhan bilang isang Pilipino, makakaya ring mapaunlad ang sariling bansa kahit ang sariling wika lamang ang ating gamitin. !abi pa nga ng bayaning Pilipino na si #r. 'ose (i)al *"ng hindi marunong magmahal sa sariling wika ay higit pa sa malansang isda.* Kaya pahalagahan ito at mahalin ng buong puso, hindi lamang sa salita kundi sa gawa. Mahalaga talaga ang wikang +lipino sa kasalukuyan dahil nagpapatunay ito na mayroong sariling wikang maipagmamalaki ang mga Pilipino. Malinaw na ang wika ay isang mahalagang kasangkapan na ginagamit upang maiparating ang mga nasasaloob na ideya at damdamin ng isang tao. indi lamang ito isang paraan ng pakikipag-usap sa kapwa kundi ginagamit din ito upang makipagkaibigan, makipagtalakayan at maibahagi ang iba’t ibang opinyon at kaisipan. !a buong kasaysayan, maraming mga bagay, sitwasyon at pangyayari na tumutukoy sa kahalagahan ng wika sa mga tao, sa kapaligiran at higit lalo na sa bansa. "ng wika ay hindi lamang kumakatawan sa isang tao. Ito ay hindi lamang isang paraan para sa pagpapahayag ng mga sariling saloobin, opinyon, mga personal na obserbasyon at halaga ng kanyang mga katangian ay isang sisidlan na siyang nagpapahayag ng mga aspeto ng isang komunidad o bansa. "ng wika ay kumakatawan din sa pangunahing pagpaparating sa iba ng panlipunang pagkakakilanlan. !a maikling salita, ang wika ay tumutulong na mapanatili ang mga damdamin ng kultura, sining at pagkabansa ng isang bayan. Kahit na sa anumang anyo, sa pamamagitan ng pagsusulat o pagsasalita, ang wika ang pinakamabisang paraan upang maihatid ang mga kaisipan at mapanatili sa madaling hakbang ang kasaysayan at mga tala ng mga sinaunang Pilipino. !a ganitong pagkakataon, malalaman ng mga kasalukuyang mamamayan ang mga hakbangin na ginawa noong unang panahon upang maipatuloy ito sa mabuting paraan at maiwasan ang mga hindi magagandang pangyayari noon. Ito ang magsisilbing lakas upang maisakatuparan ang mga naudlot na pangarap noong simula pa. !a paglipas ng panahon, mapatutunayan na ang wika ang siyang pinakamahalagang sandata upang maiparating ng isang bansa sa kanyang mga mamamayan ang mga pangyayari, kasaysayan at bahagi ng ekonomiya nito. ayundin naman na ang wika ang siyang sentro ng mga mamamayan upang maibuhos sa kanilang pamahalaan ang kanilang mga hinaing. Maipadarama ng isang tao sa pamamagitan ng sariling wika ang laman ng damdamin, ang lalim ng pagkatao, ang katangian ng ginagalawang kapaligiran, ang lawak ng kultura at sining, ang kabihasaan sa anumang larangan at ang katotohanan ng pag-iral. !a kabuuan, ang wika ang nagsisilbing kaparaanan upang
maging isang ganap na tao ang isang tao at maging isang ganap na bansa ang isang bansa. !a araw-araw na gawain ng tao, lumilitaw ang pakikipagtalastasan o pakikipagugnayan sa kanyang kapwa. alimbawa, sa loob ng klasrum ang pagpapaliwanag ng guro ng mga leksyun habang nakikinig ang mga estudyante at pagkatapos ay magkaroon ng interaksyon batay sa paksa na kung saan ang guro ay magtatanong at ang mag-aaral ay sasagot. Ito’y isang pakikipagtalastasan. ayundin naman sa lansangan o sa palengke, ang transaksyon na nagaganap sa mga mamimili o sa mga nagtatanong upang magkaroon ng ugnayan, ito ay isang paraan ng pakikipagtalastasan. !a tanggapan o sa opisina ng mga empleyado at kung may mga kliyente silang kakausapin, ito ay isang pakikipagtalastasan. Ito ang nagpapatunay na ang pakikipagtalastasan ay isang gawaing pang-araw-araw. "ng mabisang pakikipagtalastasan ay maaring makapagpabago ng isang paninindigan o kilos at maari ring makahikayat ng paninindigan gaya ng mga kandidatong nagbibitiw ng mga magagandang pangako upang makuha ang panig ng mga tagatanggap ng mensahe. Ito rin ay nakakatulong sa pagbuo, pag-unlad, pagbabago at paglikha ng maayos at mataas na antas ng ugnayan ng isipan, damdamin at saloobin. Ito ay sining ng pagpapahayag na may kaugnayan sa pagiging malikhain sa paggamit ng wika na may kaayusan at kawastuhan at paglinang sa mga kasanayang pakikinig, pagsulat, pagbasa at pagsasalita. ahat ng mga ito, samakatuwid ay nagpapatunay na ang mabisang pakikipagtalastasan ay proseso ng paghatid ng kaalaman, ideya o mensahe kung saan ang tagapakinig ay lubos na nakauunawa sa kahulugang nais ipahatid ng lubos na nakauunawa sa kahulugan ng nais ipahatid ng nakikipagtalastasan. "ng pagsalita ay ginagawa upang maipahayag ang mga ideya at kaisipan sa kapwa sa ibat-ibang kadahilanan, maaaring nagsasalita o nagsusulat upang maiparating ang mahalagang impormasyon at mensaheng nais nating ibahagi upang hindi magsisi ang mga tagapagpahayag kung sakaling hindi natin naiparating gamit ang nag-iisang wikang pambansa ang wikang Filipino na siyang sumasalamin sa pagiging isang tunay na Pilipino.
2.1 Kahalagahan ng Wika Para sa Mga Mag-aaral Ang kahalagahan ng wikang Filipino sa mga mag-aaral ay ito ay isang mahalagang salik ang wika sa komunikasyon. Sa pamamagitan ng maayos at angkop na paggamit ng wika, nagkakaroon ang gumagamit nito ng kakayahang kumuha at makapagbahagi ng kaalaman, ng mga mithini at nararamdaman.
Sa bawat aspkto ng pag-iral ng tao ay ginagamitan ito ng wika kapag nagpapalitan ng mga sikrto sa pagitan ng malalapit na kaibigan, kapag sumasagot sa klas o nagsusulat ng iba!t ibang trm papr, sa mga oras ng r"iw para sa ksamn, lahat ay gumagamit ng wika. #ito nakasalalay ang pktibong pagkatuto at matagumpay na paghahatid ng mga idya sa ibang tao. $gunit gaya nga ng nabanggit kanina, kailangang hasain ang wika sa isang kaukulang lbl upang magamit ito nang maayos. Kaya naman may mga kurso tayo sa grammar o balarila, at sa litratur o panitikan. Sa pamamagitan ng mga kursong ito, lumalawak ang pag-unawa ng mga mag-aaral tungkol sa paggamit ng iba!t ibang mga salita upang makamit nila ang kanilang mga nais gawin. May matibay na rlasyon ang pagbabasa at pagsusulat, sapagkat hindi maaaring umiral ang isa kung wala ang isa pa. %abang umuunlad ang ating kakayahan sa pagbabasa ay inaasahang umuunlad din ang ating kakayahan sa pagsusulat. &inagamit rin ang wikang Filipino upang mas lalo pang nagbubuklod buklod ang bawat isa sa ating bansa.
2.2 Pagkukumpara ng Wikang Filipino sa Wikang 'ngls Sa kabila nito, hindi pa rin ito sapat upang masabing intlktwalisado ang wikang Filipino kung ikukumpara sa ibang wika tulad ng wikang ingls. Kinakailangang pag-aralan nang mabuti ang prosso ng intlktuwalisasyon bago pa man ito isagawa. Kailangan ding maintindihan ng mga tao na ang ating wika ay hindi unibrsal tulad ng wikang 'ngls. Maisalin man natin ang lahat ng salita sa Filipino, hindi pa rin ito magiging dahilan upang gamitin ng lahat, lalo pa(t pag-aralan ng ibang tao mula sa ibang bansa. %indi nito masisiguro na ito(y gagamitin sa pang-araw-araw na buhay. )ukod pa rito, hindi rin ito magiging madaling prosso kung ito(y ituturo sa mga mamamayan. Sa kabilang banda, dapat din ay bigyang pansin at pagkakataon ang mga nais magtaguyod ng pag-intlktuwalisa ng wikang Filipino. Mataas ang rspto sa kanila dahil bagama(t mahirap ang kanilang mga nais mangyari ay hindi ito nagiging hadlang upang silay(y magpatuloy. Kung mabibigyan sila ng pagkakataon ay marahil maintindihan din kung bakit hindi kinakailangang iintlktuwalisa ang wikang Filipino sa bawat larangan. )ukod sa hindi magiging simpl ay hindi rin ito ang tanging paraan upang itaguyod ang sariling wika. Ang intlktuwalisasyon ng Filipino ay
hindi imposibl, ngunit sa ating panahon ngayon, hindi rin ito lubusang magagamit. )ukod pa rito ay hindi na rin mapapalitan ang katotohanang 'ngls pa rin ang unibrsal na wika.
2.* Wika na Mas Kailangang %asain )ilang isang Filipino mas pinipr+r na hasain ang ating sariling wika kaysa sa wikang banyaga. #ahil ang wikang +ilpino ang nagsisimbolo ng ating pagka Filipino ito ang siyang maipagmamalaki natin sa ating bansang kinabibilangan. Mahalaga ang paggamit ng wikang Filipino sa pagtuturo sapagkat malaki ang maitutulong nito sa intlktwalisasyon ng mga Pilipino. Sa isang payak napagsusuri masasabi nating ang paggamit ng katutubong wika sa pagtuturong anumang uri ng kaalaman ay nakapagpapabilis sa prosso ng dukasyon. Sabi ng marami an Wikang 'ngls ang mas mahalaga kumpara sa Wikang Filipino dahil sa ang Wikang 'ngls a ang pangunahing linggwahi na mas ginagamit nga karamihan kahit saan man sila magpunta sa mundo. Pro para sa amin at sa mga mas nakakaiintindi sa kahalagahan ng Wikang Filipino ay ang Wikang Filipino parin ang napakahalaga dahil ito ang sumisimbolo sa ating katauhan bilang isang Pilipino, makakaya nating mapaunlad ang ating sariling bansa kahit ang ating sariling wika lamang ang ating gamitin katulad ng bansang apan. Mas pinahahalagahan nila nag kanilang sariiling wika kaysa sa ibang wika kahit ganito
napapaunlad parin nila ang kanilang bansa at ngayon isa ang kanilang bansa sa pinakamaunlad na bansa sa buong mundo. Sabi pa nga ng ating bayani na si #r. os ial / Ang hindi marunoong magmahal sa sariling wika ay higit pa sa malansang isda./ Kaya tayong mga Pilipino pahalagahan natin ang ating sariling wika at mahalin ng buong puso, hindi lamang sa salita kundi sa gawa. Mapapansin na hindi umunlad ang wika sa loob ng napakahabang panahon dahil hindi na kailangan pang pag aralan ng mga banyaga ang wikang Pilipino. 0unay na isang paraan na magkaunawaan ang magkaibang wika sa pamamagitan ng wikang 'ngls, ngunit isipin naman ng mga Filipino na hindi obligasyon na magsalita ng 'ngls kung nasa sariling bayan. Sa katunayan hindi isyu kung alin ba talaga ang dapat na gamiting opisyal na wikang panturo sa mga paaralan. Ang tunay na isyu dito ay ang kalidad ng dukasyon. Sa huli ay nasa studyant pa rin kung paano siya magsusumikap upang tumaas ang kanyang kaalaman sa paggamit ng Wikang 'ngls at pagmamahal sa pamanang Wikang Filipino.
DEKLAMASYON:
Wikang Filipino Gamitin, Mahalin!
Ako’y kabataang listo at masigla At smart daw ako, ‘yon ang sabi nila. Sa wikang Ingles ay sadyang bihasa At laging panlaban sa Inglisan tuwina.
Isang araw noon ako’y dadalo sa timpalak, Pagalingan sa Ingles na tulang pabigkas
Isang babaing gusgusin, maputla, at payat; Ang sumalubong na bigla sa aking nilalandas.
“Oh my God!” nasabi ko sa laki ng pagkagulat, ay sinasabi siya sa akin, di ko nga lang matalastas. “I don’t care! Anyway she’s just a trash.” At magpapatuloy nasana ako sa paglalakad.
!gunit ang mata niyang malamlam at nakalahad na palad At malungkot niyang mukha na wari’y humihingi ng habag Ang sabi niya sa tinig na sumasamo at matapat, “Anak, aking anak, ang hiling ko ay paglingap"”
#anong ko’y “Sino po ba kayo at saan kayo buhat$ !asa’n pong mga anak na sa inyo’y dapat lumingap$” #ugon niya’y “mga anak ko’y lumimot nang ganap !ang buong pagmamalaking sa Ingles ay umakap"”
“!alimot na ng mga anak ko, kanilang Inang %ika Aayaw nang gamitin at tila ikinakahiya"” Sukat na sinabi ng babaing yayat at maputla !agising sa puso ko, matinding pagkapahiya.
Pagkat ako’y isa pala sa anak na binabanggit !a wikang &ilipino’y hindi ko ginagamit %alang alam na gamitin kundi 'sapanyol at Ingles At sa wikang &ilipino, dila ko ay pilipit.
Ako ay nagsisisi sa aking malaking sala (uong lungkot kong itinatangis ang pagkukulang sa kanya Sa Inang %ikang ahal ng bayan kong sinisinta ay iba)ibang barayti man, ngunit diwa ay iisa.
!apukaw sa puso’t isipan, marangal na damdamin Inang %ikang &ilipino nararapat kalingain Sana, kayo, tayong lahat mabuklod sa banal na layunin %ikang Pmabansang &ilipino ay gamitin at mahalin.
