PKE 3023E PENDIDIKAN KESELAMATAN
1.0 PENGENALAN
Keselamatan adalah satu keadaan yang selamat, sejahtera, aman dan terlindung daripada sebarang masalah dan perkara-perkara lain yang boleh melibatkan kerosakan atau kejadian yang tidak diingini berlaku. Sekolah merupakan tempat untuk kanak-kanak menimba ilmu. Keselamatan di sekolah lebih kepada pencegahan berlakunya sebarang kes kecederaan dan kemalangan di semua tempat dalam lingkungan kawasan sekolah seperti di stor sukan, kantin, dewan, bilik komputer, bilik darjah, asrama, tandas, padang dan dapur. Hal ini penting agar sekolah dapat melahirkan murid yang cemerlang dalam bidang akademik dan kokurikukum. Oleh itu, sekolah mestilah berada dalam keadaan yang selamat dan selesa. Sebagai seorang bakal guru, kita mestilah mengetahui ciri-ciri keselamatan sekolah dan peka terhadap isu-isu keselamatan di sekolah demi menjadikan sekolah sebagai tempat anak-anak belajar yang selamat dan selesa.
2.0 CIRI-CIRI KESELAMATAN DI DALAM KAWASAN SEKOLAH DAN DI LUAR KAWASAN PAGAR SEOLAH
Antara ciri sekolah yang selamat kepada warga sekolah ialah menyediakan alat kawalan kebakaran di tempat-tempat yang strategik di kawasan sekolah. Langkah ini amat penting supaya kebakaran dapat dielakkan daripada merebak ke bangunan yang lain. Alat pemadam api perlu diperbanyak dan diletakkan di sudut yang sesuai serta senang dilihat. Beberapa alat pemadam kebakaran diletakkan di kawasan yang mudah didapati supaya pihak sekolah dapat bertindak dengan segera sekiranya berlaku kejadian yang tidak diingini. Walau bagaimanapun, kebanyakan sekolah di Malaysia mengalami nasib yang sama, iaitu alat kawalan kebakaran seperti pili bomba dan alat kawalan kebakaran berbentuk semburan tidak dapat berfungsi dengan normal kerana rosak atau hilang. Sebenarnya, alat kawalan kebakaran yang rosak dan yang telah dicuri mestilah digantikan dengan baharu. Pendedahan kepada para pelajar dan guruguru mengenai cara-cara penggunaan alat keselamatan pada waktu kecemasan perlu dilakukan. Dengan ini, sekolah akan menjadi tempat belajar yang selamat. Selain itu, pihak pentadbir sekolah juga haruslah melukis pelan kecemasan yang dapat digunakan pada bila-bila masa semasa ditimpa kecemasan. kecemasan .
Pelan kecemasan haruslah
diletakkan di semua bilik di seluruh sekolah sebagai panduan. Pelan tangga kecemasan dan pelan larian ke padang juga mestilah ditampal di t empat-tempat yang mudah dilihat. Dari semasa 1
PKE 3023E PENDIDIKAN KESELAMATAN
ke semasa, latihan kebakaran juga haruslah dijalankan. Hal ini dapat memastikan pelajar bersiap sedia menghadapi sebarang kemungkinan yang akan berlaku. Di sekolah, stor sukan merupakan sebuah tempat yang digunakan untuk menyimpan pelbagai peralatan sukan supaya ianya selamat dan tidak mudah rosak. Alat-alat sukan hendaklah
diletakkan
di
tempat
khas
yang
mudah
diambil
oleh
Ahli
Jawatankuasa
Penyelenggaraan Stor Sukan yang bertugas. Di samping itu, tempat-tempat tersebut perlu dilabelkan bagi melicinkan urusan pengeluaran dan pemulangan kembali peralatan. Peralatan berbahaya seperti lembing, peluru, tukul besi dan cakera mestilah disimpan, dijaga dan diawasi penggunaanya. Pengeluaran peralatan ini adalah terkawal dan perlukan pengawasan daripada guru yang bertugas. Murid-murid adalah dilarang masuk ke dalam stor sukan tanpa kebenaran guru dalam pelbagai urusan. Hanya individu tertentu sahaja yang boleh memasuki stor sukan atas urusan pengeluaran dan pengembalian peralatan tersebut. Keselamatan kantin haruslah dititiberatkan kerana kantin juga adalah sebuah tempat yang sentiasa menjadi tumpuan murid-murid sewaktu rehat. Kerusi dan meja di kantin haruslah dalam keadaan yang baik dan penyelenggaraan haruslah dijalankan dari semasa ke semasa. Pihak sekolah juga haruslah menyediakan lorong untuk murid beratur semasa membeli makanan atau minuman. Hal ini adalah untuk mengelakkan murid-murid berebut-rebut dan bertolak semasa membeli makanan. Bilik komputer merupakan sebuah bilik yang menyimpan banyak perkakas yang berasaskan elektrik seperti komputer, pelbagai suis, penyambung wayar, soket dan pelbagai wayar. Ciri-ciri keselamatan amat ditekankan bagi memastikan tiada kemalangan yang tidak diingini akan berlaku. Pihak sekolah haruslah memastikan semua tingkap dan pintu bilik komputer hendaklah dipasang dengan jeriji bagi mengelakkan sebarang kecurian dan pencerobohan berlaku. Buku catatan hendaklah disediakan bagi memastikan semua aktiviti dan tempoh masa yang digunakan dalam bilik komputer direkod. Ini adalah untuk memudahkan membuat sebarang laporan jika terdapat sesuatu kejadian tidak diingini berlaku. Sebuah sekolah yang selamat pasti adanya kawalan keselamatan pada setiap hari dan sekurang-kurangnya seorang pengawal akan bertugas di pondok pengawal mengawasi pintu pagar keluar masuk untuk keselamatan warga sekolah. Pihak pengawal keselamatan ditugaskan untuk membuat rondaan dari semasa ke semasa di sekitar kawasan sekolah untuk menjaga keselamatan dan mengelak daripada perkara yang tidak diingini berlaku dan melaporkan sebarang kes luar biasa dengan segera kepada pihak sekolah. Setiap Pengawal mesti merekod kejadian yang
berlaku semasa mereka bertugas. Buku Laporan Pengawal harus dihantar
2
PKE 3023E PENDIDIKAN KESELAMATAN
kepada pihak pentadbir sekolah untuk disemak pada setiap pagi. Bagi kawasan sekolah yang terselindung, tersembunyi dan gelap haruslah diawasi degan lebih kerap dan dijadikan kawasan larangan. Di samping itu, keselamatan murid-murid di pintu sekolah juga mestilah dijaga dengan rapi. Setiap pintu sekolah mestilah dijaga oleh beberapa orang pengawal keselamatan. Pondok sekuriti mestilah dibina untuk memastikan para pelajar dapat melaporkan sebarang kejadian yang tidak diingini kepada pihak yang bertugas. Dengan ini, kejadian seperti kes culik dan kes ragut dapat diatasi sekali gus menjamin keselamatan anak-anak yang mahu memasuki pintu sekolah mahupun semasa balik ke rumah. Sistem kawalan dan rekod keluar masuk orang luar ke dalam kawasan sekolah juga perlu dikemaskni dari semasa ke semasa. Sementara itu, keselamatan di jalan-jalan berdekatan dengan kawasan sekolah juga harus ditingkatkan oleh pihak yang bertanggungjawab. Perhatian harus diberikan oleh pihak kerajaan tempatan dengan menyediakan lampu isyarat di jalan-jalan yang menjadi lintasan pelajar. Penyediaan “lintasan zebra” juga merupakan langkah penting supaya murid -murid dapat melintas jalan ke sekolah dengan selamat. Kawalan trafik oleh pihak pengawal keselamatan sekolah juga amat penting selain memasang papan tanda isyarat “Kurangkan Kelajuan, Kawasan Sekolah”. Hal ini dapat memberi kesedaran kepada para pemandu supaya mengurangkan kelajuan di kawasan sekolah. Beberapa papan tanda bercirikan keselamatan juga harus diletakkan di pintu pagar sekolah supaya orang luar tidak boleh berada dan masuk ke kawasan sekolah dengan sewenangwenangnya tanpa kawalan. Selain daripada itu, pihak sekolah harus menyediakan papan tanda peringatan lebih sistematik berhampiran kawasan sekolah bagi mengelak berlaku kemalangan jalan raya. Ketua Polis Daerah Kuala Muda, Asisten Komisioner Khalil Arifin berkata, penyediaan papan tanda berkenaan juga perlu bagi memastikan pengguna jalan raya sentiasa berwaspada semasa memandu berdekatan sekolah. Selain itu katanya, pihak sekolah boleh meletakkan papan tanda mudah alih bagi memaklumkan berlangsungnya kegiatan atau aktiviti yang melibatkan pelajar. Papan tanda mudah alih boleh diletakkan di tepi jalan dan disimpan semula selepas aktiviti tamat. Tindakan meletakkan papan tanda amaran boleh mengingatkan pengguna agar berhati-hati melalui kawasan berkenaan dan mengelakkan kejadian tidak diingini seperti kemalangan. (Utusan Melayu,2013)
3
PKE 3023E PENDIDIKAN KESELAMATAN
3.0 KEKUATAN DAN KELEMAHAN SISTEM KESELAMATAN DI SEKOLAH
Pada realitinya, memang tidak dapat dinafikan bahawa kebanyakan sekolah menghadapi kekangan dalam mengatasi sistem keselamatan di sekolah. Kelemahan sistem keselamatan sekolah turut dapat dilihat semasa saya sebagai guru pelatih yang menjalani Pengalaman Berasaskan Sekolah (PBS) dan praktikum di sekolah. Melalui pengalaman saya, salah satu sebuah sekolah mempunyai seekor ular di dalam stor sukan kerana peralatan di dalam stor sukan sangat semak dan suasana stor adalah gelap. Hal ini dipandang serius oleh pihak sekolah kerana ini akan menggugat keselamatan murid. Selain itu, terdapat juga sebuah sekolah yang tidak ada alat pemadam api yang secukupnya. Sebenarnya, alat pemadam api perlu diperbanyak dan diletakkan di sudut yang sesuai serta senang dilihat. Hal ini adalah untuk mengelakkan daripada kejadian yang tidak diingini berlaku. Kita dapat menyaksikan betapa pentingnya keselamatan di sebuah sekolah. Dalam konteks ini, terdapat juga beberapa sekolah yang mempunyai sistem keselamatan yang baik. Sebagai contoh, pengawal memastikan setiap pelawat melaporkan diri sebelum memasuki kawasan sekolah. Hal ini adalah untuk merekod setiap orang yang memasuki kawasan sekolah dan mengelak daripada perkara yang tidak diingini berlaku. Selain itu, ibu bapa atau penjaga yang menghantar anak-anak murid ke sekolah atau mengambil anak juga mempunyai tempat khas untuk meletak kenderaannya sambil menunggu anak mereka. Saya berasa pengurusan ini sangat baik agar tidak menggangu lalu lintas dan mengurangkan kenderaan berlalu semasa murid melalu lintas jalan raya. Salah satu sekolah mempunyai tingkap gelangsar yang kemungkinan membawa bahaya kepada murid. Tetapi pihak sekolah telah mengambil tindakan yang sangat baik iaitu memasang jeriji tingkap untuk mengelakkan murid jatuh daripada tingkap. Keselamatan di sekolah adalah penting bagi melahirkan individu yang sihat dan selamat untuk merangsang kecemerlang pembelajaran. Apabila keselamatan sekolah dititikberat, muridmurid akan berasa selamat dan kes kemalangan di kawasan sekolah dapat dikurangkan.
4.0 ISU-ISU KESELAMATAN
Pelbagai isu membabitkan keselamatan pelajar dan juga institusi sekolah terus menarik perhatian ramai. Kebelakangan ini, terdapat tiga orang murid sekolah di negeri Terengganu dan Melaka maut dirempuh di jalan utama di hadapan sekolah mereka . (Utusan Melayu,2016). Dalam hal yang membabitkan keselamatan anak-anak di dalam dan luar kawasan sekolah, kita haruslah 4
PKE 3023E PENDIDIKAN KESELAMATAN
melihat isu ini dalam konteks yang lebih besar supaya dapat menanganinya secara menyeluruh. Hal ini penting kerana keselamatan murid sekolah tidak terhenti setakat kemalangan seperti ini sebaliknya banyak lagi insiden yang turut mendedahkan mereka kepada pelbagai risiko. Sekali lagi kebanyakan kes culik turut berlaku di sekitar luar kawasan sekolah ketika pelajar datang ke sekolah atau pulang dari sekolah. Dalam pada itu beberapa insiden yang berlaku dalam kawasan sekolah juga perlu diberi perhatian serius agar tidak terus menimbulkan kerisauan. Antara kes dalam kawasan sekolah yang sering menarik perhatian adalah kes buli dan penderaan. Langkah-langkah pencegahan yang sewajarnya perlu dilaksanakan sepanjang masa dan bukannya bermusim atau apabila ada kejadian yang tidak diingini semata-mata. Sepatutnya kawasan dalam dan luar sekolah menjadi antara lokasi yang paling selamat kepada anak-anak kita. Dalam kes ini, pengawal sekolah dan guru-guru memainkan peranan yang sangat penting untuk menangani isu-isu ini. Pihak pengawal keselamatan haruslah membuat rondaan dari semasa ke semasa di sekitar kawasan sekolah untuk menjaga keselamatan dan mengelak daripada perkara yang tidak diingini berlaku dan melaporkan sebarang kes luar biasa dengan segera kepada pihak sekolah. Di samping itu insiden kemalangan di sekolah turut merisaukan misalnya kejadian tiang gol jatuh menimpa pelajar akibat kegagalan melaksanakan penyelenggaraan dengan baik juga wajar diberi perhatian serius. Dalam kawasan sekolah, pihak pentadbir sekolah perlu terus meningkatkan peranan agar dapat menyediakan persekitaran yang selesa, selamat dan kondusif kepada pelajar. Contohnya,
semua peralatan dan prasarana yang ada di sekolah haruslah
sentiasa dipantau dan diselenggara secara berkala mengikut jadual. Dalam berita baru-baru ini, terdapat seorang pelajar maut akibat terjatuh dari tingkat tiga bangunan sekolah selepas cuba mengambil beg sekolah rakannya yang dibuang rakan mereka. Menteri Pendidikan, Datuk Seri Mahdzir Khalid, mengakui aspek keselamatan di bangunan sekolah tersebut adalah longgar. Ruang tingkap dalam kelas itu ada ciri keselamatan yang tidak begitu tersusun disebabkan reka bentuk bangunan, ada pintu gelongsor dan ada pula 'side table' di luar balkoni. Tembok di kelas itu juga tidak begitu tinggi iaitu 1.2 meter, menyebabkan pelajar boleh memanjatnya. (BHarian,2016). Untuk itu semua pihak yang terbabit perlu menilai semula peranan dan tanggungjawab masing-masing supaya isu keselamatan di sekolah ini dapat ditangani secara menyeluruh.
5
PKE 3023E PENDIDIKAN KESELAMATAN
5.0 PENUTUP
Keselamatan adalah sangat penting walau di mana-mana sahaja. Salah satu tempat yang memerlukan perhatian penuh dalam isu keselamatan adalah sekolah. Sekolah adalah salah satu tempat di mana terdapat ramai generasi yang perlu diselamatkan daripada pelbagai ancaman bahaya. Ini kerana sekolah akan melahirkan manusia yang berguna dan berkualiti untuk memajukan dan membangunkan negara kita pada masa akan datang. Oleh itu, usaha-usaha secara bersepadu perlu dilaksanakan oleh pihak pentadbir sekolah dan seluruh warga sekolah termasuk guru, pelajar, ibu bapa, dan PIBG.
6